Biblioteka Policjanta Prewencji
Sebastian Majchrzak
Przemysław Osadowski
Krzysztof Plumbaum
UśYCIE SPECJALISTYCZNYCH
ŚRODKÓW PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO
TASER X26
(materiał dydaktyczny)
Według stanu prawnego na styczeń 2010 roku
SA
UPSK 2010
Materiał opracowany w Zakładzie Interwencji Policyjnych
Szkoły Policji w Słupsku
Korekta i redakcja językowa: Gra\
yna Szot
Redakcja techniczna: Zenon Trzciński
Projekt okładki: Marcin Jedynak
Ryciny i fotografie: www.taser.com, według stanu na 10 listopada 2009 r.
Druk: Andrzej Block
Zatwierdzam i wprowadzam
do u\
ytku jako materiał dydaktyczny
Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku
Druk: Pracownia Poligraficzna SP SÅ‚upsk
Zam. 21/10. Nakład 5 szt.
Wydanie I
SÅ‚upsk 2010
2
Spis treści
Wykaz skrótów ........................................................................................................ 4
Wstęp ....................................................................................................................... 5
1. Paralizatory elektryczne ..................................................................................... 7
1.1. Podstawy prawne i warunki u\
ycia paralizatorów elektrycznych ............. 7
1.2. Zasady i przypadki u\
ycia paralizatorów elektrycznych ........................... 8
1.3. Dokumentowanie u\
ycia paralizatorów elektrycznych ............................. 9
1.4. Udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej ......................................... 10
1.5. Warunki bezpieczeństwa podczas posługiwania się paralizatorem
elektrycznym Taser X26 ............................................................................ 11
2. Paralizator elektryczny Taser X26 .................................................................... 12
2.1 Co to jest paralizator elektryczny Taser X26? .......................................... 12
2.2. Przeznaczenie ............................................................................................ 12
2.3. Ogólna budowa ......................................................................................... 13
2.4. Zasada działania ........................................................................................ 13
2.5. Dane taktyczno-techniczne i właściwości bojowe .................................... 14
2.6. Kartrid\
e .................................................................................................... 16
2.7. Sondy ......................................................................................................... 19
2.8. Rejestracja działania ................................................................................. 21
2.9. Zasady strzelania ....................................................................................... 21
2.10. Baterie ....................................................................................................... 22
2.11. U\
ytkowanie ............................................................................................. 24
Zakończenie ............................................................................................................. 25
Pytania kontrolne ..................................................................................................... 26
Załącznik ................................................................................................................. 27
Wykaz tabel ............................................................................................................. 33
Wykaz rycin ............................................................................................................ 33
Wykaz fotografii ...................................................................................................... 33
Bibliografia .................................................................................................................. 35
3
Wykaz skrótów
AFID (Anti-Felon Identification)  identyfikacja zapobiegająca przestępcze-
mu u\
yciu broni  około 40 drobnych, podobnych do konfetti, znaczni-
ków (ró\
nokolorowych) jest wyrzucanych razem z elektrodami. Na ka\
-
dym znaczniku znajduje siÄ™ numer seryjny wystrzelonego kartrid\
a.
Taser Cam  minicyfrowa kamera zainstalowana w baterii podczepionej do pa-
ralizatora ( szklane oko ).
CID (Centralny Wyświetlacz)  2-cyfrowy wyświetlacz LED, wyświetla
poziom pozostałej w baterii energii, czas trwania serii impulsów, okres
gwarancji, status oświetlenia taktycznego.
DPC (Cyfrowa Kontrola Impulsu)  automatyczne wyzwalanie serii impul-
sów o czasie trwania 5 sek. (z mo\
liwością przerwania lub przedłu\
enia)
i częstotliwości 19 impulsów na 1 sek.
DPM (Cyfrowe y
ródło Zasilania)  ogniwo litowe z pamięcią cyfrową o na-
pięciu U = 6 V.
ECD (Elektroniczne Urządzenia Obezwładniające)  wykorzystują wy-
strzeliwane przewody lub bezpośredni kontakt, aby dostarczyć energię
wpływającą na działanie czuciowych i motorycznych funkcji układu
nerwowego.
MDU (Muscular Disruption Unit)  opracowana przez firmÄ™ Taser Interna-
tional do pomiaru siły kontrakcji mięśni. Pomiary prowadzono, mierząc
siłę napięcia (kontrakcji) mięśni świń. Siłę działania modelu M26 przy-
jęto jako poziom odniesienia równy 100 MDU. Taser X26 ma większą
zdolność obezwładniania przy wykorzystaniu mniejszej energii ze
względu na efektywność Technologii Kształtowanego Impulsu.
NMI Systemy (obezwładnianie nerwowo-mięśniowe)  III i IV generacja urzą-
dzeń stymulująca peryferyjny system nerwowy poprzez bezpośrednią
stymulację nerwów odpowiedzialnych za kurczenie mięśni. Taser X26
i Taser M26 działają zarówno na czuciową oraz motoryczną część syste-
mu nerwowego (obezwładnianie).
Shaped Pulse"! Technology (Zaawansowana Technologia Kształtowanego
Impulsu)  pozwala na osiągnięcie efektu tymczasowego zakłócenia
pracy centralnego systemu nerwowego i przejęcia kontroli nad aparatem
ruchu osoby obezwładnianej (efekt EMD = Electro-Muscular Disrup-
tion).
4
Wstęp
Niniejszy materiał opracowano w celu zaspokojenia potrzeb związanych
przede wszystkim ze zdobywaniem wiedzy i doskonaleniem umiejętności w za-
kresie u\
ycia środka przymusu bezpośredniego, jakim jest Taser X26. Zdarza się
bowiem, \
e z uwagi na ograniczoną ilość materiałów szkoleniowych oraz brak
wiedzy zagadnienia te sÄ… realizowane bardzo pobie\
nie, a niekiedy nawet wa-
dliwie pomimo jednolitych programów szkolenia policjantów na kursach pod-
stawowych i specjalistycznych.
Zadaniem opracowania jest dostarczenie policjantom skondensowanej
podstawowej wiedzy dotyczącej ogólnej budowy, przeznaczenia i właściwości
bojowych paralizatora elektrycznego Taser 26X, będącego od niedawna na wy-
posa\
eniu polskiej Policji. Mo\
e ono być pomocne zarówno dla instruktorów
 z zakresu jego u\
ycia jako pomoc dydaktyczna, jak i dla policjantów upraw-
nionych do posługiwania się nim  w celu uzupełnienia wiedzy w procesie sa-
mokształcenia. Treści, podające niezbędne minimum wiedzy, nie ograniczają
inwencji instruktorów co do mo\
liwości poszerzenia niektórych partii materiału.
Kolejną przesłanką do opracowania skryptu była szczupłość zbiorów bi-
bliotecznych odnoszÄ…cych siÄ™ do paralizatora Taser X26, powodujÄ…ca, \
e korzy-
stanie przez policjantów z istniejących opracowań jest mocno ograniczone.
Część pierwsza skryptu zawiera prawne i proceduralne kwestie u\
ycia pa-
ralizatora elektrycznego przez policjantów. W części drugiej omówiono parali-
zator Taser X26, aktualnie u\
ytkowany przez polskÄ… PolicjÄ™, natomiast biblio-
grafia będzie pomocna przy usystematyzowaniu wiedzy, zapozna z nowościami
wydawniczymi oraz ułatwi odnalezienie z
ródeł wiedzy na temat paralizatorów.
Całość została wzbogacona o ilustracje.
Autorzy majÄ… nadziejÄ™, \
e opracowanie przyczyni siÄ™ do szybszego i Å‚a-
twiejszego opanowania problematyki zwiÄ…zanej z u\
yciem paralizatora elek-
trycznego. Aby treści zostały właściwie opanowane przez funkcjonariuszy, zale-
ca siÄ™ ka\
dorazowe łączenie wykładu z pokazem (Taser X26, pokaz multime-
dialny, foliogramy, plansze i filmy). Po opanowaniu zagadnień teoretycznych
nale\
y przystąpić do ćwiczeń praktycznych: ładowania i rozładowania paraliza-
tora, wymiany kartrid\
y, trzymania i celowania (tzw. trening na sucho). W toku
zajęć dydaktycznych preferowane jest szkolenie praktyczne.
5
6
1. Paralizatory elektryczne
Broń elektryczna to przede wszystkim paralizatory stosowane powszech-
nie nie tylko przez policję i inne słu\
by porządkowe, ale równie\
przez cywilów
do samoobrony. Oprócz gazów obezwładniających stanowią one najpowszech-
niej stosowaną broń niezabijającą.
1.1. Podstawy prawne i warunki u\
ycia paralizatorów elektrycznych
Podstawy prawne stosowania środków przymusu bezpośredniego to prze-
pisy dajÄ…ce Policji prawo do u\
ywania określonych rodzajów środków, a tak\
e
określające szczegółowe zasady, przypadki i sposób posługiwania się nimi.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji
i przepisu wykonawczego do niej, tj. ż 3 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków
i sposobów u\
ycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego, poli-
cjanci mogą stosować paralizatory elektryczne słu\
ące do obezwładniania osób
 w razie niepodporzÄ…dkowania siÄ™ wydanym na podstawie prawa poleceniom
organów Policji lub jej funkcjonariuszy.
U\
ycie przez policjanta paralizatora elektrycznego uwarunkowane jest
kilkoma zasadami:
1) musi nastąpić ze strony policjanta wezwanie do zachowania się osoby zgod-
nego z prawem,
2) wezwany musi niepodporządkować się wydanemu poleceniu,
3) policjant musi zagrozić u\
yciem środka przymusu bezpośredniego,
4) zastosowanie innych środków przymusu bezpośredniego jest niemo\
liwe al-
bo okazało się bezskuteczne,
5) osoba, wobec której policjant chce zastosować paralizator elektryczny, swo-
im zachowaniem musi stwarzać niebezpieczeństwo dla \
ycia lub zdrowia
ludzkiego, a tak\
e mienia.
Dopiero po spełnieniu powy\
szych warunków, gdy osoba w dalszym cią-
gu narusza ustanowiony porzÄ…dek prawny, mo\
na u\
yć wobec niej paralizatora
elektrycznego.
Jedynym przypadkiem, w którym policjant mo\
e odstąpić od wezwania
osoby do zachowania zgodnego z prawem oraz uprzedzenia o zastosowaniu środ-
ków przymusu bezpośredniego, jest sytuacja, gdy zwłoka w u\
yciu paralizatora
elektrycznego groziłaby niebezpieczeństwem dla \
ycia, zdrowia lub mienia.
Zastosowanie tego środka przymusu mo\
e nastąpić tylko w taki sposób,
aby jego u\
ycie umo\
liwiało osiągnięcie oczekiwanego skutku i wyrządziło
mo\
liwie najmniejszą dolegliwość osobie, wobec której został u\
yty. Ponadto
przy stosowaniu paralizatora elektrycznego nale\
y zachować ostro\
ność,
7
uwzględniając jego właściwości mogące stanowić zagro\
enie \
ycia i zdrowia
ludzkiego.
U\
ycie paralizatora elektrycznego nie ogranicza mo\
liwości policjanta do
równoczesnego stosowania innych środków (np. siła fizyczna, u\
ycie kajdanek),
je\
eli jest to podyktowane osiągnięciem podporządkowania się wydanym przez
policjanta poleceniom, jednak\
e powinien on odstąpić od stosowania zbędnych
środków przymusu w momencie, gdy wymagane podporządkowanie nastąpiło.
Nie wolno u\
ywać paralizatora elektrycznego wobec osób, w stosunku do któ-
rych u\
yto ju\
kajdanek.
1.2. Zasady i przypadki u\
ycia paralizatorów elektrycznych
Zasady u\
ycia środków przymusu bezpośredniego mają charakter uniwer-
salny i dotyczą równie\
paralizatora elektrycznego, tak więc pamiętaj:
1. Musisz mieć powód uzasadniony okolicznościami oraz zmierzać do określo-
nego celu  zasada celowości.
2. Zanim u\
yjesz paralizatora elektrycznego, daj szansÄ™ przeciwnikowi i ka\
mu
postępować zgodnie z prawem (przecie\
taki jest cel interwencji), a następnie
daj mu jeszcze jednÄ… szansÄ™ i zagroz
u\
yciem tasera. Gdyby jednak twoje po-
stępowanie było zbyt długotrwałe, przez co mogło spowodować zagro\
enie
\
ycia lub zdrowia (a w niektórych przypadkach tak\
e mienia), mo\
esz działać,
pomijajÄ…c powy\
szÄ… procedurÄ™  zasada ostrze\
enia.
3. Je\
eli ju\
u\
yłeś paralizatora elektrycznego, pamiętaj  to nic przyjemnego
i po pierwszym 5-sekundowym cyklu osoba wykona wszystkie twoje pole-
cenia, nie ma potrzeby u\
ywać go jeszcze raz  zasada niezbędności.
4. Pamiętaj, \
e paralizator elektryczny jest środkiem przymusu, którego nie-
właściwe u\
ycie mo\
e stanowić zagro\
enie \
ycia lub zdrowia, staraj siÄ™ go
u\
ywać, by powodować najmniejszą dolegliwość  zasada minimalizacji
skutków.
5. Je\
eli zastosujesz paralizator elektryczny, a przeczytałeś to, co znajduje się
w tym skrypcie, i będziesz się do tego stosował, to oznacza, \
e postępujesz
zgodnie  z zasadą praworządności.
Tasera, podobnie jak ka\
dego środka przymusu bezpośredniego, u\
ywa
się w określonych sytuacjach w zale\
ności od celu, jaki chcemy osiągnąć. Na-
zywamy to przypadkami. Pamiętaj, \
e przypadki nie występują samodzielnie
i stosując paralizator elektryczny, powinieneś mieć na uwadze podstawy praw-
ne, warunki i zasady jego u\
ycia.
Ka\
da sytuacja u\
ycia środka przymusu bezpośredniego jest inna  to ty
będziesz interpretował i analizował wszystkie z osobna, co z kolei spowoduje,
\
e albo go u\
yjesz, albo zrezygnujesz z jego u\
ycia. Dlatego te\
nie interpreto-
waliśmy \
adnego z przypadków, poniewa\
ta rola nale\
y do ciebie. Paralizatory
elektryczne, jako specyficzny środek przymusu bezpośredniego, mo\
na stoso-
wać tylko w przypadkach ściśle określonych.
8
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r.
w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobów u\
ycia
przez policjantów środków przymusu bezpośredniego
ż 8. (& )
3. Paralizator elektryczny mo\
na stosować w celu:
1) obezwładnienia osoby niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowe-
go porzucenia niebezpiecznego narzędzia,
2) odparcia czynnej napaści lub pokonania czynnego oporu,
3) zatrzymania osoby albo udaremnienia ucieczki osoby skazanej, tymczasowo
aresztowanej bÄ…dz
zatrzymanej z powodu podejrzenia o popełnienie przestęp-
stwa lub wykroczenia,
4) przeciwdziałania niszczeniu mienia,
5) obezwładnienia agresywnych lub niebezpiecznych zwierząt.
Znajomość warunków, zasad i podstaw prawnych u\
ycia środków przy-
musu bezpośredniego jest obowiązkiem wszystkich policjantów bez względu na
reprezentowaną specjalność lub zajmowane stanowisko. Bezsprzecznie wpływa
nie tylko na szybkość i efektywność działań, lecz tak\
e na bezpieczeństwo oso-
biste oraz prawne policjantów.
1.3. Dokumentowanie u\
ycia paralizatorów elektrycznych
Fakt zastosowania paralizatora elektrycznego policjant dokumentuje
przede wszystkim w notatniku słu\
bowym, natomiast notatkę słu\
bowÄ… sporzÄ…-
dza na polecenie przeło\
onego. W przypadku gdy w wyniku zastosowania para-
lizatora elektrycznego nastąpiło zranienie osoby, śmierć lub szkoda w mieniu,
policjant sporzÄ…dza raport ze skutkowego u\
ycia środka przymusu bezpośred-
niego i przedstawia go bezpośredniemu przeło\
onemu. Dokumenty te powinny
zawierać w szczególności:
1) stopień słu\
bowy, imiÄ™ i nazwisko policjanta,
2) czas i miejsce zastosowania paralizatora elektrycznego,
3) dane osoby, wobec której zastosowano paralizator elektryczny,
4) powody i ile razy stosowano paralizator elektryczny (w sytuacji wielokrot-
nego u\
ycia),
5) opis postępowania poprzedzającego zastosowanie paralizatora elektrycznego,
6) skutki zastosowania paralizatora elektrycznego,
7) w razie potrzeby określenie sposobu postępowania po u\
yciu paralizatora
elektrycznego i przed jego u\
yciem,
8) inne wa\
ne okoliczności zdarzenia,
9) dane ustalonych świadków zdarzenia,
10) podpis policjanta.
9
1.4. Udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej
Po zakończeniu działania paralizatora elektrycznego i obezwładnieniu oso-
by nale\
y, w sposób nie zagra\
ający otoczeniu i nam samym, szybko ocenić sto-
pień zaburzeń i ewentualnych uszkodzeń ciała osoby, wobec której został u\
yty.
Objawy, które mogą wystąpić podczas działania Tasera X26 na część czu-
ciowÄ… i motorycznÄ… systemu nerwowego, to:
 upadek na ziemiÄ™ spowodowany ra\
eniem,
 krzyk spowodowany bólem,
 niekontrolowane, mimowolne skurcze mięśni,
 usztywnienie organizmu.
Dodatkowo osoba mo\
e:
 poczuć się oszołomiona nawet przez kilka minut,
 odczuwać zawroty głowy,
 odczuwać mrowienie (stymulacja nerwu),
 doświadczyć chwilowej dezorientacji,
 doznać braku pamięci bólu.
W przypadku mechanicznego uszkodzenia ciała spowodowanego upad-
kiem, omdlenia pochodzenia naczynioworuchowego, zatrzymania oddychania,
które mo\
e być spowodowane skutkiem skurczu przepony, zaburzenia rytmu
serca czy zatrzymania krÄ…\
enia lub gdy powstał inny widoczny stan zagro\
enia
\
ycia lub zdrowia, nale\
y spowodować udzielenie osobie poszkodowanej pierw-
szej pomocy, a w razie potrzeby równie\
podjęcie wobec niej medycznych dzia-
łań ratowniczych  w rozumieniu przepisów o Państwowym Ratownictwie Me-
dycznym. Przede wszystkim nale\
y przerwać działanie paralizatora i przejść do
kontroli czynności \
yciowych, a w ich braku rozpocząć resuscytację krą\
enio-
wo-oddechową, nie zapominając o wezwaniu pomocy medycznej. Następnie
działamy jak w przypadku wstrząsu, tj.:
1) układamy poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej (na płaskim pod-
Å‚o\
u z uniesionymi nogami na wysokość około 30 cm), uło\
enia tego nie sto-
sujemy u poszkodowanych z uszkodzeniami czaszkowo-mózgowymi, klatki
piersiowej i brzucha oraz osób, które doznały wstrząsu kardiogennego,
2) ochraniamy przed utratą ciepła, bez względu na temperaturę otoczenia
(w miarÄ™ mo\
liwości okrywamy ratowanego kocem lub u\
ywamy innego
dodatkowego okrycia, np. folii \
ycia),
3) jeśli ratowany wymiotuje lub krwawi z jamy ustnej, układamy go na boku
w pozycji bezpiecznej,
4) zapewniamy opiekę psychiczną (utrzymujemy stały kontakt słowny i wzro-
kowy z poszkodowanym),
5) jeśli ratowany ma pragnienie, tylko zwil\
amy jego usta wodÄ… (nie podajemy
nic do picia i jedzenia),
10
6) kontrolujemy czynności \
yciowe, sprawdzamy co 1 2 min oddech i tętno.
Jeśli nastąpi zatrzymanie krą\
enia (brak tętna i oddechu), natychmiast roz-
poczynamy resuscytacjÄ™ krÄ…\
eniowo-oddechowÄ…,
7) nie podajemy leków przeciwbólowych (zakaz).
Margines bezpieczeństwa paralizatora elektrycznego Taser X26 w odnie-
sieniu do masy ciała osoby obezwładnianej
Aby wywołać atak serca u 30-kilogramowego zwierzęcia, moc urządzenia
takiego, jak standardowy taser powinna być zwiększona 15 razy. Urządzenie
Taser X26 nie jest w stanie generować tego poziomu mocy. Margines bezpie-
czeństwa zwiększa się proporcjonalnie wraz z masą ciała, co oznacza, \
e 100-
-kilogramowe zwierzę będzie wymagało mocy 42 razy większej od Tasera X26.
1.5. Warunki bezpieczeństwa podczas posługiwania się paralizatorem elek-
trycznym Taser X26
Bardzo istotnym czynnikiem mającym na celu wyrobienie właściwych za-
chowań i nawyków u policjantów jest znajomość i przestrzeganie zasad bezpiecz-
nego obchodzenia się z paralizatorem elektrycznym. Niebezpieczeństwo zranienia
mo\
e wynikać z nieumiejętnego bądz
nieostro\
nego obchodzenia siÄ™ z nim. Z te-
go powodu ka\
dy funkcjonariusz, który ma na wyposa\
eniu Taser X26, powinien
rygorystycznie przestrzegać podstawowych warunków bezpieczeństwa:
1) u\
ywać paralizatora w ściśle określonych okolicznościach, zgodnie z wa-
runkami, zasadami i przypadkami jego u\
ycia, kierujÄ…c siÄ™ przy tym zdro-
wym rozsÄ…dkiem,
2) nosić paralizator zabezpieczony, w oryginalnej kaburze,
3) nie celować z paralizatora do ludzi, jeśli nie chce się go u\
ywać,
4) chronić paralizator przed dostępem osób nieuprawnionych,
5) u\
ywając paralizatora, nie celować w twarz, laserowego wskaz
nika celu nie
kierować w oczy,
6) z paralizatorem nale\
y obchodzić się ostro\
nie, nie dopuszczajÄ…c do jego
statycznego naelektryzowania, które mo\
e zainicjować odpalenie kartrid\
a,
7) nie u\
ywać paralizatora, je\
eli na centralnym wyświetlaczu pojawia się in-
formacja o mniejszym ni\
20-procentowym poziomie naładowania baterii
zasilajÄ…cej urzÄ…dzenie,
8) zawsze zabezpieczać paralizator, kiedy konieczne jest usunięcie kartrid\
a
z urządzenia lub zało\
enie nowego,
9) nie przenosić w kieszeni lub bezpośrednio przy ciele niezabezpieczonych
kartrid\
ów,
10) nie dokonywać przeróbek, nie próbować otwierać kartrid\
a, gdy\
mo\
e to
spowodować przypadkowe wystrzelenie elektrod,
11) przed rozpoczęciem słu\
by ka\
dorazowo przeprowadzić test iskry w celu
sprawdzenia, czy paralizator jest sprawny.
11
2. Paralizator elektryczny Taser X26
Taser X26 to paralizator stworzony przez amerykańskiego wynalazcę Joh-
na Covera. NazwÄ™ zapo\
yczono od nazwy produkujÄ…cej go firmy. Taserami X26
dysponujÄ… przede wszystkim funkcjonariusze Centralnego Biura Åšledczego,
pododdziałów antyterrorystycznych, słu\
b kryminalnych, a od niedawna tak\
e
słu\
b patrolowo-interwencyjnych niektórych komend Policji w Polsce.
Fot. 1. Taser X26
2.1. Co to jest paralizator elektryczny Taser X26?
Większość dostępnych urządzeń, zwanych potocznie paralizatorami, ma za
zadanie obezwładniać bólem wywołanym przez prąd elektryczny przepływający
przez ciało osoby obezwładnianej. Stosunkowo wysokie natę\
enie prÄ…du elek-
trycznego wymagane do osiągnięcia tego celu stanowi potencjalnie śmiertelne za-
gro\
enie dla osób ze słabym sercem lub wszczepionym rozrusznikiem serca.
Taser X26 to broń niezabijająca, u\
ywana przez słu\
by mundurowe na ca-
łym świecie. Urządzenie to dysponuje największą dostępną dziś mocą obez-
władniającą, większą o 5% ni\
jego poprzednik Taser M26 (znany nam przede
wszystkim z wydarzeń w Vancouver), będąc jednocześnie od niego mniejszym
i l\
ejszym o 60%. Zaawansowana Technologia Kształtowanego Impulsu pozwa-
la na osiągnięcie efektu tymczasowego zakłócenia pracy centralnego systemu
nerwowego i przejęcia kontroli nad aparatem ruchu osoby obezwładnianej (efekt
EMD = Electro-Muscular Disruption).
2.2. Przeznaczenie
Paralizatory powinny być stosowane przez słu\
by porzÄ…dku prawnego ja-
ko środek przymusu u\
ywany w ostateczności i ograniczony do sytuacji groz
-
niejszych, gdy osoba nie stosuje się do poleceń funkcjonariusza, stanowiąc dla
niego, otoczenia czy niej samej powa\
ne zagro\
enie. Paralizator elektryczny Ta-
ser X26 zapewne nigdy nie będzie urządzeniem, które zastąpi broń palną. W sy-
tuacji gdy zachodzi konieczność u\
ycia broni palnej (czyli oddania strzału
12
w kierunku osoby uzbrojonej lub w jakikolwiek inny sposób niebezpiecznej
w celu jej obezwładnienia), wówczas broń palna jest przydatna. Taser to tylko
dodatkowa opcja, mo\
na go u\
yć, je\
eli warunki na to pozwalajÄ….
Porównując sytuacje zastosowania konwencjonalnych środków przymusu
bezpośredniego w trakcie przeprowadzania interwencji, takich jak gazy czy pał-
ki, z sytuacjami u\
ycia paralizatora elektrycznego, nale\
y stwierdzić, \
e natÄ™\
e-
nie obra\
eń u osób podejrzanych jest zdecydowanie mniejsze w przypadku
u\
ycia paralizatora. Podobnie wskaz
nik obra\
eń wśród funkcjonariuszy jest
znacząco mniejszy, nie muszą oni bowiem wchodzić w bezpośredni kontakt
z podejrzanymi, mogą zaś kontrolować osoby zachowujące się agresywnie.
2.3. Ogólna budowa
Przełąc znik Bezpiecznik Przy cisk
Tablic zka z numerem sery jnym
oświetlenia zwalniający
Przy rzÄ…dy celownicze
bateriÄ™
Kartrid\

Przewód
Sondy
Spust
PÅ‚y tka ochronna
ze stali nierdzewnej
Strefy
chwy tu
Oświetlenie (LED)
Panel przedni
kartrid\
a
Celownik Bateria DPM
Znaczniki AFID
laserowy
Ryc. 1. Taser X26  budowa
2.4. Zasada działania
Nowatorstwo technologii zastosowanej przez Taser X26 polega na gene-
rowaniu przez broń sygnałów elektrycznych imitujących sygnały wysyłane
przez ludzki mózg do sterowania mięśniami szkieletowymi.
Zasada działania jest prosta: z pojemnika podobnego do pistoletu plastiko-
wego wystrzeliwane są w ciało ofiary 2 małe metalowe harpuny, połączone 2 dru-
tami, po których przebiegają milisekundowe impulsy prądu o napięciu 50 000 V,
powodując równoczesne skurcze mięśni rąk, nóg, pleców i brzucha. Jednak
w przeciwieństwie do krzesła elektrycznego, gdzie prąd o natę\
eniu wielu tysięcy
amperów spala tkanki, elektryczna broń przepuszcza przez ciało zaledwie kilka
miliamperów. Oddziałuje to co prawda na nerwy i mięśnie, ale ich nie niszczy.
13
Wstrząs elektryczny wywołuje skurcze mięśni, które obezwładniają ofiarę do tego
stopnia, \
e nie mo\
e ona utrzymać się na nogach i upada na ziemię.
2.5. Dane taktyczno-techniczne i właściwości bojowe
Wymiary: 15,3 cm × 8,2 cm × 3,3 cm.
CiÄ™\
ar: 175 g.
Siła obezwładniania: 105 MDU.
Moc u\
yteczna:
 Kształtowany Impuls Elektryczny,
 napięcie szczytowe: U = 50 000 V,
 średni prąd w obwodzie: I = 2,1 mA (0,0021 A),
 wartość średniokwadratowa natę\
enia prÄ…du: I = 151 mA (0,151 A).
Cyfrowe y
ródło Zasilania (DPM): ogniwo litowe z pamięcią cyfrową o napię-
ciu: U = 6 V.
Cyfrowa Kontrola Impulsu (DPC): automatyczne wyzwalanie serii impulsów
o czasie trwania 5 sek. (z mo\
liwością przerwania lub przedłu\
enia) i częstotli-
wości 19 impulsów na 1 sek.
Zdolność penetracji przez warstwę ubrania: sygnał obezwładniający pokonu-
je barierę ubrania o grubości do 5 cm.
Zakres temperatur pracy urzÄ…dzenia: od  20 do +50ºC.
System gromadzenia danych: USB Data  port System, urzÄ…dzenie rejestruje
godzinę, datę, czas trwania serii impulsów, temperaturę otoczenia oraz stan ba-
terii dla ponad 1 500 strzałów.
Centralny Wyświetlacz (CID): 2-cyfrowy wyświetlacz LED, wyświetla po-
ziom pozostałej w baterii energii, czas trwania serii impulsów, okres gwarancji,
status oświetlenia taktycznego.
Poziom energii w baterii: wyra\
ony jest w procentach (99 00%) i pojawia siÄ™,
gdy taser jest w pozycji  uzbrojony /  gotowy do oddania strzału . Wskazanie
ukazuje się przez 5 sek., następnie pojawiają się 2 kropki, co oznacza, \
e broń
jest uzbrojona.
Uwaga! Producent zaleca, aby w sytuacji, gdy stan baterii jest ni\
szy ni\
20%,
u\
ywać jej ju\
tylko w celach treningowych.
Czas trwania serii impulsów: czas trwania impulsu generowanego przez urzą-
dzenie to 5 sek. Na wyświetlaczu mo\
na zobaczyć odliczanie od 5 do 0. Mo\
na
skrócić czas działania impulsu, przełączając bezpiecznik w pozycję  zabezpie-
czony .
Okres gwarancji: standardowo gwarancja udzielana jest na rok. Czas trwania
gwarancji zaczyna się z chwilą pierwszego aktywowania tasera i naciśnięcia spu-
stu. Istnieje mo\
liwość przedłu\
enia gwarancji w przypadku zakupu specjalnych
jednostek zasilajÄ…cych, ale pod warunkiem, \
e zostanÄ… one zamontowane w trak-
cie trwania starej gwarancji. Aby się dowiedzieć, kiedy upływa gwarancja urzą-
14
dzenia, nale\
y wyjąć jednostkę zasilającą na 5 sek., a potem ponownie zainstalo-
wać ją w urządzeniu. Na wyświetlaczu pojawią się w kolejności:
1) rok (YY),
2) miesiÄ…c (MM),
3) dzień (DD),
2 kreski jako  przerywnik i aktualne:
1) rok (YY),
2) miesiÄ…c (MM),
3) dzień (DD),
4) godzina (HH),
5) minuty (MM),
2 kreski jako  przerywnik i aktualna:
1) temperatura wewnÄ…trz urzÄ…dzenia w stopniach Celsjusza (je\
eli jest ujemna,
będzie migać),
2) wersja oprogramowania.
Przełącznik oświetlenia: działa tylko w sytuacji, kiedy taser jest zabezpieczo-
ny. Po mniej więcej 1 sek. od wciśnięcia włączy się Centralny Wyświetlacz.
NaciskajÄ…c przycisk, mo\
na wybrać poszczególne warianty u\
ycia oświetlenia
i celownika laserowego:
 LF: celownik laserowy i lampki są włączone,
 LO: tylko celownik laserowy jest włączony,
 OF: tylko lampki są włączone,
 OO: celownik laserowy i lampki są wyłączone.
Oświetlenie taktyczne: celownik laserowy z laserem 650 nm, skalibrowany dla
celu oddalonego o 4 m oraz 2 białe superjasne diody LED dla oświetlenia celu
w trudnych warunkach oświetleniowych.
Przełącznik bezpieczeństwa: 2-stronny przełącznik 2-pozycyjny z oznacze-
niami:  S (safe)   zabezpieczony ,  F (fire)   uzbrojony /  gotowy do od-
dania strzału .
Zasięg ra\
enia: uzale\
niony jest od rodzaju u\
ytego kartrid\
a i wynosi od
4,60 m do 10,67 m; w obudowie symetrycznej; kąt pomiędzy torami lotu sond
wynosi 8º dla wszystkich kartrid\
y z wyjÄ…tkiem kartrid\
a XP z pomarańczowy-
mi panelami  tor lotu sond wynosi 4º.
15
2.6. Kartrid\
e
Kartrid\
o zasięgu 4,60 m (15 stóp)
Panel przedni: \
ółty, kartrid\
ostry, sondy zwykłe, obudowa czarna.
Fot. 2. Kartrid\
o zasięgu 4,60 m
Kartrid\
o zasięgu 6,40 m (21 stóp)
Panel przedni: srebrny, kartrid\
ostry, sondy zwykłe, obudowa czarna.
Fot. 3. Kartrid\
o zasięgu 6,40 m
Kartrid\
o zasięgu 7,60 m XP (25 stóp)
Panel przedni: zielony, kartrid\
ostry, sondy XP dłu\
sze, ciÄ™\
sze, obudo-
wa czarna.
Fot. 4. Kartrid\
o zasięgu 7,60 m
16
KÄ…t toru lotu sond dla kartrid\
y: 4,60 m, 6,40 m, 7,60 m XP, 6,40 m SYM
Ryc. 2. Sposób ustawienia sond w Taserze X26
Tabela 1. Zale\
ność rozstawu miejsc trafienia sond od odległości celu
Odległość celu 0,60 m 1,50 m 2,10 m 3,00 m 4,50 m 6,40 m 7,60 m
Rozstaw miejsc
10 cm 23 cm 33 cm 46 cm 66 cm 91 cm 109 cm
trafienia sond
y
ródło: Opracowanie własne
Sondy w kartrid\
u sÄ… umieszczone w stosunku do siebie pod kÄ…tem 8º.
Sposób rozstawienia sond jest istotny, poniewa\
powoduje, \
e wraz ze wzrostem
odległości od osoby, wobec której u\
ywamy tasera, zwiększa się odległość mię-
dzy miejscami, w jakie sondy uderzÄ… po wystrzeleniu. Wiadomo, \
e przewa\
nie
większa odległość między sondami po wbiciu się w cel oznacza większą sku-
teczność działania paralizatora na osobę, poniewa\
działa on wtedy na większą
partię mięśni. Mo\
na przyjąć, \
e ka\
dy metr odległości od celu powoduje
zwiększenie odległości między miejscami uderzenia sond o około 15 cm. Przy
czym górna sonda trafia mniej więcej zgodnie z linią celowania. W praktyce
wyglÄ…da to tak, \
e nale\
y trzymać taser pionowo w kierunku celu, gdy\
przechy-
lenie mocniejsze w lewo bÄ…dz
w prawo mo\
e spowodować nietrafienie w cel.
Oczywiście mogą zdarzyć się sytuacje, gdy u\
ycie paralizatora po uprzednim
ustawieniu go w poziomie będzie uzasadnione (np. u\
ycie wobec zwierzęcia,
2 osób).
17
Kartrid\
XP o zasięgu 10,67 m (35 stóp) do zadań specjalnych
Panel przedni: pomarańczowy, kartrid\
ostry (bojowy), sondy wydłu\
one
(XP), kartrid\
niesymetryczny ładowany oznaczeniami do góry, strzałki wskazu-
ją górę kartrid\
a.
Fot. 5. Kartrid\
XP o zasięgu
10,67 m
Ryc. 3. Sposób ustawienia sond w Taserze X26
Tabela 2. Zale\
ność rozstawu miejsc trafienia sond od odległości celu
Odległość celu 3,66 m 7,62 m 10,67 m
Rozstaw miejsc trafienia sond 18 cm 42 cm 107 cm
y
ródło: Opracowanie własne
W przypadku tego kartrid\
a mamy do czynienia z innym rozmieszcze-
niem sond. Górna sonda jest skierowana o 1º w górÄ™ w stosunku do poziomej
linii tasera, a dolna pod kÄ…tem 3º. Górna sonda po wystrzeleniu z odlegÅ‚oÅ›ci
7,62 m porusza siÄ™ powy\
ej linii celowania. Takie uło\
enie elektrod ma zmniej-
szyć rozstaw miejsc ich trafienia przy u\
yciu tasera na dłu\
szych dystansach.
18
Ka\
dy kartrid\
przeznaczony do u\
ytku ma unikalny numer seryjny, który
jest wydrukowany na tylnej ściance kartrid\
a zarówno w postaci liczbowej, jak
i w formie kodu paskowego. W trakcie procesu produkcyjnego, kiedy w kartri-
d\
u umieszczane są sondy, trafia tam równie\
kilkadziesiąt znaczników AFID
z naniesionym numerem seryjnym danego kartrid\
a.
Uwaga! Gdy kartrid\
nie wystrzeli, to nie patrzymy na panel.
2.7. Sondy
Dwie sondy wystrzeliwane są z prędkością 60 m/s na odległość zale\
nÄ…
od u\
ytego kartrid\
a. Czynnikiem miotajÄ…cym jest sprÄ™\
ony azot będący pod ci-
śnieniem 1800 psi. Sondy są połączone z bronią za pośrednictwem miedzianych
zaizolowanych przewodów wysokiego napięcia. Kiedy dosięgną celu, taser
transmituje za pośrednictwem tych przewodów potę\
ne elektryczne impulsy
obezwładniające  wprost do ciała osoby.
Fot. 6. Przekrój pojemnika z sondami
Sondy ró\
nią się od siebie budową i wielkością.
19
Typy sond
Ryc. 4. Typy sond u\
ywanych
w taserze
Nale\
y równie\
wspomnieć o przewodach, którymi są połączone sondy
z kartrid\
em. Przewody sÄ… metalowe, pokryte izolacjÄ…. W czasie u\
ycia tasera
nale\
y uwa\
ać, poniewa\
mogą zostać łatwo przerwane przy nadepnięciu lub
naprÄ™\
eniu. Nale\
y ostrzec innych funkcjonariuszy obecnych na miejscu (aby
nie uszkodzili przewodów), wydając dwukrotnie głośny okrzyk  Taser! . Nie
mo\
na pominąć, \
e nieuwa\
ny kontakt z przewodami lub sondą podczas wyła-
dowania mo\
e skutkować pora\
eniem.
Postępowanie przy usuwaniu sond z ciała
U\
ycie tasera przewa\
nie wiÄ…\
e się z koniecznością wyciągnięcia sond.
Regułą jest, \
e sondy z ciała osoby, wobec której zastosowano taser, wyjmuje
policjant, który go u\
ył. W przypadku gdyby jedna z sond trafiła w miejsca
wra\
liwe (szyja, twarz, krtań, krocze, piersi), powinien ją usunąć wykwalifiko-
wany personel medyczny. Sondy nale\
y wyciągać w rękawiczkach i traktować
jak u\
ywane igły od strzykawek. Wyjmując sondę z ciała, trzeba mocno ją
chwycić i szybkim, prostym ruchem wyciągnąć (wyszarpnąć), po czym spraw-
dzić, czy harpun sondy nie utkwił w ciele. Zu\
yte elektrody ostro\
nie umieścić,
skierowane ostrzami w dół, w wystrzelonym kartrid\
u, w miejscach, z których
zostały wystrzelone, lub w bocznych komorach, w których przed oddaniem
strzału znajdowały się przewody. Zabezpieczony kartrid\
z sondami umieszcza
siÄ™ w bezpiecznym miejscu, tak aby nikt postronny, nawet odpowiednio prze-
szkolony, przypadkowo nie dotknął sond (często policjanci wkładają kartrid\
do
jednej z rękawiczek, których u\
yli do wyciÄ…gania sond). Rany po wydobyciu
sond najlepiej przemyć środkiem dezynfekującym i następnie zakleić plastrem.
Ewentualną pomoc przedmedyczną stosuje się na ogólnych zasadach. Dalszy
sposób postępowania z zu\
ytym kartrid\
em zale\
y od poszczególnych jednostek
20
i wytycznych przeło\
onych. Warto równie\
utrwalić na nośniku elektronicznym
ślady po sondach. Proponujemy fotografować wyciąganie elektrod i miejsc ich
trafienia (nawet za pomocą telefonu komórkowego).
2.8. Rejestracja działania
Taser X26 ma zaawansowany system rejestracji i transmisji danych o:
1) czasie pora\
enia,
2) dacie pora\
enia,
3) czasie trwania ra\
enia,
4) temperaturze otoczenia w czasie oddania strzału,
5) stanie baterii.
Do transmisji danych wykorzystuje się połączenie USB Plug and Play, co
pozwala połączyć się z dowolnym komputerem wyposa\
onym w system opera-
cyjny Windows 98, Windows 2000, Windows XP oraz Vista. Port danych znajdu-
je się w rękojeści, a dostęp do niego jest mo\
liwy dopiero po wyciągnięciu DPM.
Informacje zapisywane są w postaci szyfrowanych plików, co zabezpiecza
je przed odczytaniem przez osoby trzecie. Taser X26 przechowuje dane o ponad
1 500 wystrzałach.
Je\
eli po wystrzale spust zostanie naciśnięty ponownie lub jest trzymany
dłu\
ej ni\
5 sek., liczy siÄ™ to jako 1 cykl. Je\
eli natomiast po zakończeniu pierw-
szego cyklu spust zostanie naciśnięty ponownie, system odnotuje 2 oddzielne
wystrzały.
Za ka\
dym razem, gdy odpalany jest kartrid\
, około 40 drobnych, po-
dobnych do konfetti znaczników jest wyrzucanych razem z elektrodami. Znacz-
niki te nazywane sÄ… AFID. Na ka\
dym z nich znajduje siÄ™ numer seryjny
wystrzelonego kartrid\
a. Ich niewielkie rozmiary i du\
a ilość praktycznie unie-
mo\
liwiajÄ… pozbieranie wszystkich. Jednak ich odzyskanie jest wa\
ne, dlatego
\
e w przypadku wszczęcia dochodzenia Policja będzie mogła zidentyfikować
u\
ytkownika na podstawie numeru seryjnego u\
ytego kartrid\
a i danych o na-
bywcy otrzymanych od firmy Taser International lub krajowego dystrybutora
broni. Wszystkie dostawy broni taser i amunicji do niej sÄ… bowiem rejestrowane,
tak więc wiadomo, gdzie znajduje się ka\
da sztuka broni i ka\
dy kartrid\
.
2.9. Zasady strzelania
Metody u\
ycia
Taser mo\
e być u\
yty w jednym z dwóch trybów. Pierwszy z nich to tryb
elektrod. ZwiÄ…zany jest on z wystrzeleniem kartrid\
a. ZnajdujÄ… siÄ™ w nim 2 elek-
trody, które wystrzelone, poruszają się z prędkością około 60 m/s. Do elektrod
podłączone są 2 zaizolowane przewody, które przekazują ładunek elektryczny
generowany przez taser i przenoszą prąd bezpośrednio do ciała celu. Prąd zabu-
rza sensoryczny i motoryczny układ nerwowy celu, powodując obezwładnienie.
21
Drugim rodzajem trybu u\
ycia tasera jest bezpośrednie obezwładnienie.
Ten tryb pozwala na bli\
szy kontakt z celem, poniewa\
taser jest u\
ywany jak
zwykły paralizator. W trybie bezpośredniego obezwładnienia działanie tasera po-
woduje ból, w odró\
nieniu od trybu elektrod, którego celem jest obezwładnienie.
Cyklem tasera określa się 5-sekundowe działanie broni mające na celu
powstrzymanie agresywnego napastnika. Po zakończeniu pierwszego pełnego
cyklu nale\
y wydać napastnikowi wyraz
ne i jasne komendy werbalne w celu
uzyskania posłuchu. W przypadku gdy podejrzany nie zastosuje się do poleceń,
funkcjonariusze mogÄ… u\
yć tasera ponownie (kolejne 5 sek.). Drugi cykl ma na
celu zmianę zachowania agresora i zdobycie jego posłuszeństwa. Po zakończe-
niu jednego cyklu napastnik od razu wraca do pełnej sprawności. Nie doświad-
cza \
adnych długotrwałych efektów działania broni.
Pamiętaj:
 z odległości do 2 m najlepiej strzelać w okolice pasa,
 strzelając z odległości 4,5 m, osiągamy najlepsze strzały,
 przy oddaniu strzału z odległości od 4,5 do 10,67 m jest du\
e ryzyko nietra-
fienia w cel.
2.10. Baterie
Bateria DPM (Digital Power Magazine)
Fot. 7. Bateria DPM
To nic innego jak ogniwo litowe z pamięcią cyfrową o napięciu U = 6 V.
Ma wbudowane 2 ogniwa litowe 3-woltowe, które dostarczają energii urządze-
niu Taser X26. Na spodzie baterii znajdują się płytki wykonane z nierdzewnej
stali przeciwdziałające wstrząsom i uszkodzeniom mechanicznym. Bateria DPM
zawiera chip z pamięcią, która przechowuje informacje o pozostałej w jednostce
rezerwie energii, a tak\
e dane dotyczące zachowania się baterii w ró\
nych tem-
peraturach pod ró\
nym obciÄ…\
eniem. Jednym słowem, Taser X26 cały czas
nadzoruje własne ustawienia, które mają wpływ na stan baterii, i odpowiednie
informacje zapisuje w pamięci DPM. Jej \
ywotność pozwala na wygenerowanie
195 cykli pracy (5-sekundowych) w temperaturze pokojowej, tj. okoÅ‚o 25ºC.
Czujnik temperatury przystosowuje wskazania poziomu naładowania baterii do
aktualnej temperatury otoczenia. Liczba wystrzałów zwiększa się wraz ze wzro-
stem temperatury i zmniejsza wraz z jej spadkiem. Producent zapewnia, \
e je\
eli
bateria nie jest u\
ywana, to zachowuje Å‚adunek przez 10 lat.
22
Bateria Taser Cam
Fot. 8. Bateria Taser Cam
W baterii, podczepionej do paralizatora Taser X26, zainstalowana jest mi-
nicyfrowa kamera  szklane oko . Bateria Taser Cam zastępuje baterie DPM.
Pamięć umo\
liwia zapis około 1,5 godz. obrazu i dz
więku. Po 20 min nagrywa-
nia bateria Taser Cam przechodzi w tryb uśpienia. Aby ponownie ją aktywować,
nale\
y paralizator zabezpieczyć i odbezpieczyć  od tego momentu kamera roz-
poczyna nagrywanie. W pełni naładowana bateria pozwala na oddanie 50 strza-
łów (5-sekundowych cykli). Wbudowane z
ródło podczerwieni pozwala na pracę
w trudnych warunkach oświetleniowych lub w całkowitych ciemnościach.
Transmisja danych do komputera następuje przez port USB za pośrednictwem
modułu Video Interface Module. A
adowanie akumulatora odbywa siÄ™ przez port
USB lub zasilacz sieciowy (Å‚adowarkÄ™).
UrzÄ…dzenie to ma mo\
liwości rejestrowania swojego u\
ycia. Nagrywanie
rozpoczyna się równocześnie z odbezpieczeniem paralizatora, czyli po przełą-
czeniu bezpiecznika zewnętrznego w pozycję  F . Dzięki temu funkcjonariusz
ma mo\
liwość zarejestrowania istotnych informacji przed zastosowaniem,
w trakcie oraz po zastosowaniu paralizatora. Wszystko to sprowadza siÄ™ do u\
y-
wania broni w sposób odpowiedzialny. Zastosowanie cyfrowego oka mo\
e po-
móc w ustalaniu, czy ewentualne u\
ycie tego środka przymusu bezpośredniego
nastąpiło zgodnie z przepisami prawa. Materiał mo\
e okazać się póz
niej wa\
-
nym dowodem w przypadku, kiedy podczas jego u\
ycia dojdzie np. do wypadku
lub gdy funkcjonariusze zostaną pomówieni o bezpodstawne u\
ycie. Ten inno-
wacyjny dodatek z pewnością pomo\
e w analizowaniu sytuacji zwiÄ…zanych
z u\
yciem broni. Bateria Taser Cam nagrywa nie tylko obraz, ale i dz
więk
z miejsca wydarzeń, zatem mo\
e być u\
ywana jak tradycyjny dyktafon. Jednak,
by nagrywać wydarzenia, mo\
na jej nie u\
ywać: umieszczona na urządzeniu
kamera nagrywa materiał w formacie MPEG-4 (w czarnobiałym obrazie),
z prÄ™dkoÅ›ciÄ… 10 klatek na 1 sek., rozdzielczość obrazu  QVGA (320 × 240 pik-
seli). Centralny Wyświetlacz wyświetla ostrze\
enie w przypadku zasłonięcia
obiektywu kamery. Taser Cam podobnie jak bateria DPM umo\
liwia załadowa-
nie zapasowego kartrid\
a.
23
Uwaga!
1. Baterie muszą być przechowywane w broni. Zasadę tę stosuje się tak\
e na-
wet w trakcie wysyłki uszkodzonych paralizatorów w celu naprawy lub wy-
miany.
2. Upuszczenie Tasera X26 mo\
e skrócić \
ywotność baterii.
3. BateriÄ™ DPM nale\
y przechowywać w taki sposób, aby złote styki znajdują-
ce się w górnej części urządzenia nie dotykały metalowych obiektów.
4. Jeśli po podłączeniu baterii na wyświetlaczu CID pojawi się literka  P ,
oznacza to uruchomienie procesu programowania, który mo\
e trwać do
45 sek., w tym czasie nie wolno włączać paralizatora. Jeśli pojawią się literki
 E lub  H  nale\
y odesłać paralizator do dystrybutora.
5. BateriÄ™ nale\
y bezwzględnie wymienić przy 01% poziomu naładowania
(wartość minimalna).
2.11. U\
ytkowanie
Zasady u\
ytkowania Tasera X26 są następujące:
1. Pamiętaj, \
e taser nie jest zamiennikiem broni palnej.
2. Stosując taser, zwróć uwagę na materiały łatwopalne.
3. Noś taser w kaburze po stronie przeciwnej do tej, na której nosisz broń palną.
4. Nie uzale\
niaj siÄ™ od tasera.
5. Zapewnij sobie wsparcie przynajmniej jednego funkcjonariusza, który nało\
y
kajdanki w trakcie pracy tasera.
6. W trakcie wystrzału nie stój w miejscu. Poruszaj się w stronę ra\
onego tase-
rem. Unikniesz w ten sposób zerwania przewodów.
7. Taser nie musi działać na zwierzęta tak jak na ludzi.
24
Zakończenie
Paralizator Taser X26 wpisuje się świetnie w pewną lukę pomiędzy całą
gamę środków przymusu bezpośredniego a broń palną. Ka\
dy z policjantów
zdaje sobie sprawÄ™, jak trudna jest decyzja o u\
yciu broni palnej, kiedy ma siÄ™
świadomość spustoszeń w ludzkim organizmie, jakie mogą powstać po jej u\
y-
ciu. Jednocześnie bardzo często zdarzają się sytuacje, kiedy zachodzi wątpli-
wość:  zwykłe środki przymusu mi nie pomogą, ale czy na pewno ju\
mogÄ™
u\
yć broni? . I właśnie m.in. w takich sytuacjach taser mo\
e okazać się złotym
środkiem.
Nale\
y stanowczo stwierdzić, \
e taser nigdy nie będzie w stanie całkowi-
cie zastąpić broni palnej, chocia\
w większości przypadków jego u\
ycie będzie
stanowiło mniejsze zagro\
enie \
ycia czy zdrowia. Oczywiście skłamalibyśmy
jako autorzy tego skryptu, gdybyśmy u\
yli stwierdzenia, \
e jest to środek przy-
musu w zupełności bezpieczny, ale czy u\
ycie innych środków jest bezpieczne?
Do rozwa\
enia pozostaje cena, która mo\
e być rozpatrywana w dwóch katego-
riach. Po pierwsze uwa\
amy, \
e \
ycie ludzkie jest bezcenne i nie mo\
na siÄ™
zasłaniać wysoką ceną urządzenia, a po drugie, coraz częściej dochodzi do sytu-
acji, kiedy osoby, wobec których u\
yto broni palnej, \
Ä…dajÄ… od Policji odszko-
dowania. Być mo\
e w określonych sytuacjach policjant, gdyby miał alternaty-
wÄ™, u\
yłby tasera, a nie broni i spowodowałoby to mniejsze dolegliwości. Nale-
\
ałoby się równie\
zastanowić nad wieloma przypadkami, gdy policjanci zostają
ranni podczas wykonywania czynności słu\
bowych, poniewa\
u\
ycie pozosta-
łych środków przymusu okazuje się nieskuteczne.
25
Pytania kontrolne
1. Co to jest taser?
2. Na jakiej zasadzie działa taser?
3. W jakiej sytuacji policjant mo\
e pominąć standardową procedurę przed u\
y-
ciem paralizatora?
4. Na czym polega zasada niezbędności?
5. Wymień przypadki u\
ycia paralizatora elektrycznego.
6. Jakie sÄ… zauwa\
alne objawy ra\
enia taserem?
7. Wymień główne dyrektywy bezpiecznego posługiwania się paralizatorem
elektrycznym.
8. Co to jest DPM?
9. W jakim zakresie temperatur urzÄ…dzenie mo\
e pracować?
10. Ile wynosi czas trwania jednego impulsu generowanego przez taser?
11. Jakie warianty oświetlenia i celownika laserowego występują w taserze?
12. Wymień rodzaje kartrid\
y.
13. W jakiej sytuacji sondy powinien usuwać wykwalifikowany pracownik me-
dyczny?
14. Po ilu minutach bateria Taser Cam przechodzi w stan uśpienia?
15. Jakiego rodzaju dane przechowuje w pamięci system rejestracji w taserze?
26
Załącznik1
Od niedawna producenci oferujÄ… rozszerzenie elektrycznej walki, propo-
nujÄ…c takie rozwiÄ…zania, jak taserowa strzelba XREP, wystrzeliwujÄ…ca bezprze-
wodowe pociski zaopatrzone w niewielkie baterie shockwave.
Fot. 9. Strzelba taserowa XREP
Fot. 10. 12. Pocisk do strzelby taserowej
Fot. 13. i 14. Bateria shockwave
                                         
1
Załącznik opracowano na podstawie K. Lenartowicz, Nieśmiercionośna broń elek-
tryczna,  PS Arsenał 2009, nr 02/59.
27
Firma Taser International  producent broni niezabijajÄ…cych przeznaczo-
nych do obezwładniania osób  przeprowadziła udaną demonstrację bezprzewo-
dowego pocisku obezwładniającego Taser XREP  Wireless Taser Extender
Range Elektro-Muscular Projectile .
Fot. 15. Pocisk obezwładniający Taser XREP
 Wireless Taser Extender Range Elektro-Muscular
Projectile
Niezabijające bezprzewodowe pociski obezwładniające zaprezentowano
na dystansach do 30 m. Pociski były wystrzeliwane ze strzelby, kaliber wago-
miarowy 12, jednej z najbardziej dziÅ› rozpowszechnionych broni.
Fot. 16. Moment wystrzału
pocisku bezprzewodowego
Fot. 17. i 18. Moment wystrzału pocisku bezprzewodowego
Pocisk obezwładniający nowej generacji mo\
e być zdalnie wystrzelony
przy celności strzału zachowanej a\
do 30 m. Po naciśnięciu spustu standardo-
wego Shotguna pocisk uaktywnia siÄ™ i leci w kierunku celu. W momencie ude-
28
rzenia w ofiarę aktywuje się. Włącza się 20-sekundowa sekwencja obezwładnia-
jąca układ nerwowo-mięśniowy, podczas której ofiara nie jest w stanie zrobić
nic oprócz le\
enia na ziemi.
Fot. 19. Pocisk bezprzewodowy
Fot. 20. Uderzenie pocisku bezprzewodowego w ciało
Technologia spełnia wymagania przydatności w akcjach zwanych  czysz-
czenie obiektów , czyli takich, którymi zajmują się policjanci, przemieszczając
siÄ™ z budynku do budynku lub z pomieszczenia do pomieszczenia, i oferuje za-
sięg działania większy ni\
w istniejących urządzeniach ręcznych. Nie ulega
wątpliwości, \
e jest to przełom w technologii: bezprzewodowy pocisk zawiera-
jący w pełni funkcjonalny obwód tasera zamknięty w pocisku kaliber 12. Pocisk
XREP łączy w sobie działanie pocisku obalającego i rewolucyjnej bezprzewo-
dowej technologii natychmiastowego obezwładniania tasera.
Firma Taser International wprowadziła te\
na rynek zdalnie sterowany pa-
ralizator na gąsienicach uruchamiany przez podczerwony czujnik obecności
człowieka, opracowany wspólnie z firmą iRobot.
Fot. 21. i 22. Zdalnie
sterowany paralizator na
gÄ…sienicach
29
Szczególnym powodzeniem cieszą się przeznaczone dla osób prywatnych
nowe miniparalizatory C2. MieszczÄ… siÄ™ one w damskiej torebce. Oferuje siÄ™ je
w modnych kolorach, np. ró\
owym. Od chwili pojawienia siÄ™ na rynku ich
sprzeda\
gwałtownie wzrosła.
Fot. 23. Miniparalizatory C2
Polskie prawo zezwala na posiadanie broni elektrycznej o średnim natę-
\
eniu prądu w obwodzie nieprzekraczającym 10 mA, więc cywilną wersję tasera
(z natÄ™\
eniem około 2 mA) mo\
e mieć ka\
dy.
Natomiast na u\
ytek jednostek policji firma Taser International stworzyła
X-Rail System, który pozwala na przymocowanie paralizatora do karabinu. Sys-
tem ten wykorzystywany jest przede wszystkim przez jednostki specjalne i pod-
oddziały antyterrorystyczne.
Fot. 24. i 25. Taser przymocowany do karabinu
Fot. 26. Taser przymocowany do
karabinu
30
Miny Claymore (M18 A1) działały na podobnej zasadzie. W wyniku ba-
dań nad bronią elektryczną powstało wiele jej rodzajów. W ostatnich latach pra-
ce nad tą bronią skupiły się na jej wojskowym zastosowaniu, przede wszystkim
w urządzeniach dalekiego zasięgu oraz takich, które mogłyby wystrzelić wiele
pocisków elektrycznych jednocześnie.
NiezabijajÄ…ce miny stanowiÄ… alternatywÄ™ dla min tradycyjnych. UrzÄ…dze-
nia te, znane pod nazwÄ… Taser Anti-Personnel Munition (TAPM) lub Taser Re-
mote Area Denial (TRAD), wystrzeliwujÄ… pod kÄ…tem 120º grupÄ™ pocisków ra\
Ä…-
cych prÄ…dem, aktywowanych przez czujniki ruchu i kamery podczerwone.
Fot. 27. Taser Remote Area Denial (TRAD) Fot. 28. Taser Anti-Personnel Munition
(TAPM)
Ryc. 5. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera Fot. 29. Mo\
liwości zastosowa-
nia technologii tasera
31
Ryc. 6. i 7. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera
Ryc. 8. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera
32
Wykaz tabel
Tabela 1. Zale\
ność rozstawu miejsc trafienia sond od odległości
celu ............................................................................................. 17
Tabela 2. Zale\
ność rozstawu miejsc trafienia sond od odległości
celu ............................................................................................. 18
Wykaz rycin
Ryc. 1. Taser X26  budowa ....................................................................... 13
Ryc. 2. Sposób ustawienia sond w Taserze X26 ......................................... 17
Ryc. 3. Sposób ustawienia sond w Taserze X26 ......................................... 18
Ryc. 4. Typy sond u\
ywanych w taserze .................................................... 20
Ryc. 5. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera .................................. 31
Ryc. 6. i 7. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera ............................. 32
Ryc. 8. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera .................................. 32
Wykaz fotografii
Fot. 1. Taser X26 ...................................................................................... 12
Fot. 2. Kartrid\
o zasięgu 4,60 m ............................................................. 16
Fot. 3. Kartrid\
o zasięgu 6,40 m ............................................................. 16
Fot. 4. Kartrid\
o zasięgu 7,60 m ............................................................. 16
Fot. 5. Kartrid\
XP o zasięgu 10,67 m ..................................................... 18
Fot. 6. Przekrój pojemnika z sondami ...................................................... 19
Fot. 7. Bateria DPM ................................................................................. 22
Fot. 8. Bateria Taser Cam ......................................................................... 23
Fot. 9. Strzelba taserowa XREP ............................................................... 27
Fot. 10. 12. Pocisk do strzelby taserowej .................................................... 27
Fot. 13. i 14. Bateria shockwave .................................................................. 27
Fot. 15. Pocisk obezwładniający Taser XREP  Wireless Taser
Extender Range Elektro-Muscular Projectile ............................. 28
33
Fot. 16. Moment wystrzału pocisku bezprzewodowego ............................ 28
Fot. 17. i 18. Moment wystrzału pocisku bezprzewodowego ...................... 28
Fot. 19. Pocisk bezprzewodowy ................................................................. 29
Fot. 20. Uderzenie pocisku bezprzewodowego w ciało ............................. 29
Fot. 21. i 22. Zdalnie sterowany paralizator na gÄ…sienicach ........................ 29
Fot. 23. Miniparalizatory C2 ...................................................................... 30
Fot. 24. i 25. Taser przymocowany do karabinu .......................................... 30
Fot. 26. Taser przymocowany do karabinu ................................................ 30
Fot. 27. Taser Remote Area Denial (TRAD) ............................................. 31
Fot. 28. Taser Anti-Personnel Munition (TAPM) ...................................... 31
Fot. 29. Mo\
liwości zastosowania technologii tasera ................................ 31
34
Bibliografia
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78,
poz. 483, sprost.: Dz.U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r.
Nr 43, poz. 277 z póz
n. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z póz
n.
zm.).
Ustawa z dnia 26 paz
dziernika 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
(Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z póz
n. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określe-
nia przypadków oraz warunków i sposobów u\
ycia przez policjantów środków
przymusu bezpośredniego (Dz.U. Nr 70, poz. 410 z póz
n. zm.).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 listo-
pada 2000 r. w sprawie uzbrojenia Policji (Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 139
z póz
n. zm.).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 czerw-
ca 2002 r. w sprawie badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję (Dz.U.
Nr 97, poz. 880).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie szczegóło-
wych warunków i sposobu u\
ycia środków przymusu bezpośredniego wobec nie-
letnich umieszczonych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich,
młodzie\
owych ośrodkach wychowawczych i młodzie\
owych ośrodkach socjote-
rapii (Dz.U. Nr 25, poz. 203).
Decyzja nr 19 Komendanta Głównego Policji z dnia 11 stycznia 2007 r. w spra-
wie wprowadzenia na uzbrojenie Policji paralizatora elektrycznego Taser X26
(Dz.Urz. KGP Nr 2, poz. 8).
Wytyczne nr 2 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 czerwca 2007 r. w spra-
wie zasad ewidencjonowania, wypełniania oraz przechowywania notatników
słu\
bowych (Dz.Urz. KGP Nr 13, poz. 104).
Instrukcja obsługi Taser X26, wersja X (Pl 1.2), UMO.
Jastrzębska R., Kaczor A., Nagłe stany zagro\
enia \
ycia. ABC pierwszej pomo-
cy, SÅ‚upsk 2007; www.slupsk.szkolapolicji.gov.pl.
Lenartowicz K., Nieśmiercionośna broń elektryczna,  PS Arsenał 2009, nr 02/59.
Materiały szkoleniowe dla Instruktorów i Master Instruktorów, wersja 13.00
i 14.2.
35
Murphy D., Taser Anti-Personnel Munitions (TAMP),  Tacom-Ardec z 5 lipca
2002 r.
Taser International, Scottsdale, Arizona, USA, 2006-02-14.
Zubrzycki W., Truchan J., Elementy techniki i taktyki posługiwania się paraliza-
torem elektrycznym,  Policja 997 2008, nr 2.
www.taser.com, według stanu na 10 listopada 2009 r.
www.taser.pl, według stanu na 10 listopada 2009 r.
36