©Kancelaria Sejmu s. 1/49
Dz.U. 1971 Nr 12 poz. 114
Opracowano na
podstawie: t.j.
Dz. U. z 2015 r.
USTAWA poz. 1094, 1485,
1634, 1707.
z dnia 20 maja 1971 r.
Kodeks wykroczeń
CZ
ŚĆ OGÓLNA
Rozdział I
Zasady odpowiedzialności
Art. 1. ż 1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia
czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego
popełnienia pod groz
bą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000
złotych lub nagany.
ż 2. Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można
mu przypisać winy w czasie czynu.
Art. 2. ż 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie
popełnienia wykroczenia, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę
obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
ż 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty orzeczeniem nie jest już
zabroniony pod groz
bą kary, ukaranie uważa się za niebyłe.
Art. 2a. ż 1. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym
wyrokiem skazującym za przestępstwo na karę pozbawienia wolności stanowi
wykroczenie, orzeczona kara podlegajÄ…ca wykonaniu ulega zamianie na karÄ™ aresztu
w wysokości równej górnej granicy ustawowego zagrożenia za taki czyn, a jeżeli
ustawa nie przewiduje za ten czyn kary aresztu, na karę ograniczenia wolności, a
jeżeli ustawa nie przewiduje za ten czyn kary ograniczenia wolności  na karę
grzywny, przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny grzywnie w
kwocie od 10 do 250 złotych i nie przekraczając górnej granicy tego rodzaju kary
przewidzianej za ten czyn.
ż 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem
skazującym za przestępstwo na grzywnę lub karę ograniczenia wolności stanowi
wykroczenie, orzeczone kary ulegają zamianie tylko wówczas, gdy kara grzywny
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 2/49
lub ograniczenia wolności podlegająca wykonaniu przekroczyłaby górną granicę
ustawowego zagrożenia przewidzianą za ten czyn. Wówczas orzeczoną karę
grzywny lub ograniczenia wolności zamienia się na karę w wysokości górnej
granicy ustawowego zagrożenia przewidzianej za dany czyn. Jeżeli za dany czyn nie
jest przewidziana kara ograniczenia wolności, orzeczoną karę ograniczenia wolności
zamienia się na karę grzywny, przy czym miesiąc ograniczenia wolności przyjmuje
się za równoważny grzywnie od 100 do 2500 złotych nieprzekraczającej górnej
granicy ustawowego zagrożenia za ten czyn.
ż 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem
skazującym za przestępstwo stanowi wykroczenie, orzeczone środki karne, środki
kompensacyjne, środki związane z poddaniem sprawcy próbie, środki
zabezpieczające, o których mowa w art. 93a Kodeksu karnego, oraz przepadek
podlegają wykonaniu na podstawie przepisów dotychczasowych.
ż 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem
skazującym na karę pozbawienia wolności za przestępstwo stanowi wykroczenie i
kara ta była podstawą orzeczenia kary łącznej, kara łączna traci moc. Jeżeli według
nowej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem skazującym na karę
ograniczenia wolności albo grzywny stanowi wykroczenie i kary te były podstawą
orzeczenia kary Å‚Ä…cznej, kara Å‚Ä…czna traci moc tylko w razie wydania postanowienia
w wypadku, o którym mowa w ż 2. W razie potrzeby sąd wydaje wyrok łączny.
ż 5. Przepisów ż 1 4 nie stosuje się, jeżeli ich zastosowanie powoduje skutki
prawne mniej korzystne dla sprawcy niż stosowanie ustawy obowiązującej
poprzednio.
Art. 3. ż 1. Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto
popełnił wykroczenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na
polskim statku wodnym lub powietrznym.
ż 2. Odpowiedzialność za wykroczenie popełnione za granicą zachodzi tylko
wtedy, gdy przepis szczególny taką odpowiedzialność przewiduje.
Art. 4. ż 1. Wykroczenie uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca
działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
ż 2. Wykroczenie uważa się za popełnione na miejscu, gdzie sprawca działał
lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek nastąpił lub
miał nastąpić.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 3/49
Art. 5. Wykroczenie można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie,
chyba że ustawa przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne.
Art. 6. ż 1. Wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar
popełnienia czynu zabronionego, to jest chce go popełnić albo przewidując
możliwość jego popełnienia na to się godzi.
ż 2. Wykroczenie nieumyślne zachodzi, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego
popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w
danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał
albo mógł przewidzieć.
Art. 7. ż 1. Nieświadomość tego, że czyn jest zagrożony karą, nie wyłącza
odpowiedzialności, chyba że nieświadomość była usprawiedliwiona.
ż 2. Nie popełnia wykroczenia umyślnego, kto pozostaje w błędzie co do
okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego.
Art. 8. Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto
popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17.
Art. 9. ż 1. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch
lub więcej przepisach ustawy, stosuje się przepis przewidujący najsurowszą karę, co
nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu środków karnych na podstawie innych
naruszonych przepisów.
ż 2. Jeżeli jednocześnie orzeka się o ukaraniu za dwa lub więcej wykroczeń,
wymierza się łącznie karę w granicach zagrożenia określonych w przepisie
przewidującym najsurowszą karę, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu środków
karnych na podstawie innych naruszonych przepisów.
Art. 10. ż 1. Jeżeli czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona
przestępstwa, orzeka się za przestępstwo i za wykroczenie, z tym że jeżeli orzeczono
za przestępstwo i za wykroczenie karę lub środek karny tego samego rodzaju,
wykonuje się surowszą karę lub środek karny. W razie uprzedniego wykonania
łagodniejszej kary lub środka karnego zalicza się je na poczet surowszych.
ż 2. Przy zaliczaniu kar przyjmuje się jeden dzień aresztu za równoważny
jednemu dniowi pozbawienia wolności, dwóm dniom ograniczenia wolności oraz
grzywnie w kwocie od 20 do 150 złotych.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 4/49
ż 3. Karę aresztu orzeczoną za wykroczenie uważa się za karę tego samego
rodzaju co kara pozbawienia wolności orzeczona za przestępstwo.
ż 4. Zaliczeniu, o którym mowa w ż 1, nie podlegają środki karne w postaci:
1) nawiązki, jeżeli za wykroczenie i za przestępstwo orzeczono je na rzecz
różnych podmiotów;
2) obowiązku naprawienia szkody, jeżeli za wykroczenie i za przestępstwo
orzeczono je w związku z różnym rodzajem szkód.
Art. 11. ż 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu
zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które
jednak nie następuje.
ż 2. Odpowiedzialność za usiłowanie zachodzi, gdy ustawa tak stanowi.
ż 3. Karę za usiłowanie wymierza się w granicach zagrożenia przewidzianego
dla danego wykroczenia.
ż 4. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od czynu lub
zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
Art. 12. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu
zabronionego, nakłania ją do tego.
Art. 13. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba
dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w
szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub
informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu,
szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego
swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.
Art. 14. ż 1. Odpowiedzialność za podżeganie i pomocnictwo zachodzi wtedy,
gdy ustawa tak stanowi i tylko w razie dokonania przez sprawcÄ™ czynu
zabronionego.
ż 2. Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego
odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności, niezależnie od
odpowiedzialności pozostałych współdziałających.
ż 3. Karę za podżeganie lub za pomocnictwo wymierza się w granicach
zagrożenia przewidzianego dla danego wykroczenia.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 5/49
Art. 15. Nie popełnia wykroczenia, kto w obronie koniecznej odpiera
bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
Art. 16. ż 1. Nie popełnia wykroczenia, kto działa w celu uchylenia
bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu prawem, jeżeli
niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia
wartości oczywiście większej niż dobro ratowane.
ż 2. Przepisu ż 1 nie stosuje się, gdy sprawca poświęca dobro, które ma
szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwa
osobiste.
Art. 17. ż 1. Nie popełnia wykroczenia, kto, z powodu choroby psychicznej,
upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł
w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
ż 2. Jeżeli w czasie popełnienia wykroczenia zdolność rozpoznawania
znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu
ograniczona, można odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego.
ż 3. Przepisów ż 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wykroczenia wprawił się w
stan nietrzez
wości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie
poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.
Rozdział II
Kary, środki karne i zasady ich wymiaru
Art. 18. Karami sÄ…:
1) areszt;
2) ograniczenie wolności;
3) grzywna;
4) nagana.
Art. 19. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w
dniach.
Art. 20. ż 1. Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc.
ż 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności ukarany:
1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu;
2) jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele
społeczne;
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 6/49
3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
Art. 21. ż 1. Obowiązek określony w art. 20 ż 2 pkt 2 polega na wykonywaniu
nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiednim zakładzie
pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji
niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze od 20
do 40 godzin.
ż 2. W stosunku do osoby zatrudnionej organ orzekający, zamiast obowiązku
określonego w ż 1, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na
rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez organ orzekający; w
okresie odbywania kary ukarany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku
pracy.
ż 3. (uchylony)
Art. 22. Wymierzając karę ograniczenia wolności, organ orzekający może
zobowiązać ukaranego do:
1) naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej wykroczeniem;
2) przeproszenia pokrzywdzonego.
Art. 23. ż 1. Jeżeli ukarany uchyla się od odbywania kary ograniczenia
wolności lub wykonania nałożonych na niego obowiązków, a także w przypadku
gdy ukarany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie
zastępczej kary aresztu w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności
pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest
równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.
ż 2. Na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary
aresztu przysługuje zażalenie.
Art. 24. ż 1. Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
ż 2. Jeżeli za wykroczenie popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
wymierzono karę aresztu, orzeka się obok tej kary również grzywnę, chyba że
orzeczenie grzywny nie byłoby celowe.
ż 3. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego
warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 7/49
Art. 25. ż 1. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z
okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić
grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Praca społecznie
użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące. Przepisy art. 20 ż 2 i art. 21
ż 1 stosuje się odpowiednio.
ż 2. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności
sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej
kary aresztu, gdy:
1) ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie
użytecznej zamienionej na podstawie ż 1 albo uchyla się od jej wykonania, lub
2) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub
niecelowa.
ż 3. Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu sąd przyjmuje, że jeden
dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych; kara
zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu.
ż 4. Na postanowienie w przedmiocie kar zastępczych, o których mowa w ż 1 i
2, przysługuje zażalenie.
Art. 26. Nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli
warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary.
Art. 27. ż 1. Od zastępczej kary aresztu sprawca może być uwolniony w
każdym czasie przez wpłacenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do
uiszczenia.
ż 2. Jeżeli grzywna została uiszczona w części, karę zastępczą zmniejsza się w
sposób odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej w wysokości grzywny.
Art. 28. ż 1. Środkami karnymi są:
1) zakaz prowadzenia pojazdów;
2) przepadek przedmiotów;
3) nawiÄ…zka;
4) obowiÄ…zek naprawienia szkody;
5) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny
sposób;
6) inne środki karne określone przez ustawę.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 8/49
ż 2. Środki karne można orzec, jeżeli są one przewidziane w przepisie
szczególnym, a orzeka się je, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
ż 3. Przepadek przedmiotów można orzec, choćby zachodziła okoliczność
wyłączająca ukaranie sprawcy.
ż 4. Obowiązek naprawienia szkody orzeka się w sposób określony w przepisie
szczególnym.
Art. 29. ż 1. Zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub
latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
ż 2. Orzekając zakaz prowadzenia pojazdów określa się rodzaj pojazdu,
którego zakaz dotyczy.
ż 3. Zakaz, o którym mowa w ż 1, obowiązuje od uprawomocnienia się
orzeczenia. Orzekając zakaz nakłada się obowiązek zwrotu dokumentu
uprawniającego do prowadzenia pojazdu, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany.
Do chwili wykonania tego obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.
ż 4. Na poczet zakazu prowadzenia pojazdów zalicza się okres zatrzymania
prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniajÄ…cego do prowadzenia pojazdu.
Art. 30. ż 1. Przepadek przedmiotów obejmuje narzędzia lub inne przedmioty,
które służyły lub były przeznaczone do popełnienia wykroczenia, a jeżeli przepis
szczególny tak stanowi  także przedmioty pochodzące bezpośrednio lub pośrednio
z wykroczenia.
ż 2. Przepadek przedmiotów niebędących własnością sprawcy wykroczenia
można orzec tylko wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi.
ż 3. Przepadek przedmiotów następuje z chwilą uprawomocnienia się
orzeczenia.
ż 4. Przedmioty objęte przepadkiem przechodzą na własność Skarbu Państwa,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
ż 5. Przepadku nie orzeka się, jeżeli byłoby to niewspółmierne do wagi
popełnionego wykroczenia, chyba że chodzi o przedmiot pochodzący bezpośrednio
z wykroczenia.
Art. 31. ż 1. Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w
szczególny sposób orzeka się wtedy, gdy może to mieć znaczenie wychowawcze.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 9/49
ż 2. Kara określona w ż 1 polega na ogłoszeniu orzeczenia w zakładzie pracy,
w uczelni, w miejscu zamieszkania ukaranego, w innym właściwym miejscu lub w
inny stosowny sposób. Ogłoszenie może nastąpić na koszt ukaranego.
Art. 32. NawiÄ…zkÄ™ orzeka siÄ™ na rzecz pokrzywdzonego w wypadkach
przewidzianych w przepisach szczególnych.
Art. 33. ż 1. Organ orzekający wymierza karę według swojego uznania, w
granicach przewidzianych przez ustawę za dane wykroczenie, oceniając stopień
społecznej szkodliwości czynu i biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego
oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w
stosunku do ukaranego.
ż 2. Wymierzając karę, organ orzekający bierze pod uwagę w szczególności
rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób
działania, stosunek do pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste
i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i
zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.
ż 3. Jako okoliczności łagodzące uwzględnia się w szczególności:
1) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych
lub osobistych;
2) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego
krzywdzącym stosunkiem do niego lub do innych osób;
3) działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie;
4) prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem
wykroczenia i wyróżnianie się spełnianiem obowiązków, zwłaszcza w zakresie
pracy;
5) przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia
szkodliwych następstw swego czynu.
ż 4. Jako okoliczności obciążające uwzględnia się w szczególności:
1) (uchylony)
2) działanie sprawcy w celu osiągnięcia bezprawnej korzyści majątkowej;
3) działanie w sposób zasługujący na szczególne potępienie;
4) (uchylony)
5) uprzednie ukaranie sprawcy za podobne przestępstwo lub wykroczenie;
6) chuligański charakter wykroczenia;
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 10/49
7) działanie pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie
działającej substancji lub środka;
8) popełnienie wykroczenia na szkodę osoby bezradnej lub osoby, której sprawca
powinien okazać szczególne względy;
9) popełnienie wykroczenia we współdziałaniu z małoletnim.
ż 5. Przepisy ż 1 4 stosuje się odpowiednio do środków karnych.
Art. 34. Okoliczności wpływające na wymiar kary i środka karnego
uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.
Art. 35. Jeżeli ustawa daje możność wyboru między aresztem a inną karą,
areszt można orzec tylko wtedy, gdy czyn popełniono umyślnie, a zarazem za
orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu lub okoliczności sprawy świadczą
o demoralizacji sprawcy albo sposób jego działania zasługuje na szczególne
potępienie.
Art. 36. ż 1. Naganę można orzec wtedy, gdy ze względu na charakter i
okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy
przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do
poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego.
ż 2. Nie można orzec nagany za wykroczenie o charakterze chuligańskim.
Art. 37. Jeżeli wykroczeniem o charakterze chuligańskim została wyrządzona
szkoda, można orzec nawiązkę do wysokości 1000 złotych na rzecz
pokrzywdzonego albo na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny cel
społeczny wskazany przez organ orzekający.
Art. 37a. (uchylony)
Art. 38. Ukaranemu co najmniej dwukrotnie za podobne wykroczenia
umyślne, który w ciągu dwóch lat od ostatniego ukarania popełnia ponownie
podobne wykroczenie umyślne, można wymierzyć karę aresztu, choćby było
zagrożone karą łagodniejszą.
Art. 39. ż 1. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można
 biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki
osobiste sprawcy  zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od
wymierzenia kary lub środka karnego.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 11/49
ż 2. Nadzwyczajne złagodzenie polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej
granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju.
ż 3. (uchylony)
ż 4. W razie odstąpienia od wymierzenia kary można zastosować do sprawcy
środek oddziaływania społecznego, mający na celu przywrócenie naruszonego
porządku prawnego lub naprawienie wyrządzonej krzywdy, polegający zwłaszcza na
przeproszeniu pokrzywdzonego, uroczystym zapewnieniu niepopełniania więcej
takiego czynu albo zobowiązania sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego.
Rozdział III
Zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego
Art. 40. (uchylony)
Art. 41. W stosunku do sprawcy czynu można poprzestać na zastosowaniu
pouczenia, zwróceniu uwagi, ostrzeżeniu lub na zastosowaniu innych środków
oddziaływania wychowawczego.
Rozdział IV
Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu
Art. 42. ż 1. Wykonanie kary aresztu można warunkowo zawiesić, jeżeli ze
względu na okoliczności popełnienia wykroczenia, właściwości i warunki osobiste
sprawcy oraz jego zachowanie się po popełnieniu wykroczenia należy przypuszczać,
że pomimo niewykonania kary nie popełni on nowego podobnego przestępstwa lub
wykroczenia.
ż 2. Warunkowe zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który
nie może być krótszy niż 6 miesięcy i nie może przekroczyć roku. Okres próby
biegnie od uprawomocnienia siÄ™ orzeczenia.
ż 3. Jeżeli wykroczeniem została wyrządzona szkoda w mieniu, warunkowe
zawieszenie wykonania kary może być orzeczone tylko wtedy, gdy szkoda została w
całości naprawiona.
Art. 43. Warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje siÄ™ do
sprawcy, który:
1) w ciągu 2 lat przed popełnieniem wykroczenia był już karany za podobne
przestępstwo lub wykroczenie albo
2) popełnił wykroczenie o charakterze chuligańskim
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 12/49
 chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności organ orzekający uzna
zawieszenie wykonania kary za celowe.
Art. 44. ż 1. Sąd, który orzekł karę aresztu zarządza wykonanie kary, jeżeli
ukarany w okresie próby popełnił podobne do poprzedniego przestępstwo lub
wykroczenie.
ż 2. Sąd, który orzekł karę aresztu może zarządzić wykonanie kary, jeżeli
ukarany w okresie próby popełnił inne przestępstwo lub wykroczenie niż
wymienione w ż 1.
ż 3. Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 2 miesięcy nie zarządzono
wykonania kary, ukaranie uważa się za niebyłe.
ż 4. Na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary aresztu
przysługuje zażalenie.
Rozdział V
Przedawnienie orzekania, wykonania kary oraz zatarcie ukarania
Art. 45. ż 1. Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia
upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia
ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu.
ż 2. W razie uchylenia prawomocnego rozstrzygnięcia, przedawnienie biegnie
od daty uchylenia rozstrzygnięcia.
ż 2a. W wypadku wszczęcia postępowania mediacyjnego czasu jego trwania
nie wlicza siÄ™ do okresu przedawnienia.
ż 3. Orzeczona kara lub środek karny nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty
uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata.
Art. 46. ż 1. Ukaranie uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od wykonania,
darowania lub przedawnienia wykonania kary.
ż 2. Jeżeli ukarany przed upływem okresu przewidzianego w ż 1 popełnił nowe
wykroczenie, za które wymierzono mu karę aresztu, ograniczenia wolności lub
grzywny, ukaranie za oba wykroczenia uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od
wykonania, darowania albo od przedawnienia wykonania kary za nowe
wykroczenie.
ż 3. Jeżeli orzeczono środek karny, uznanie ukarania za niebyłe nie może
nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 13/49
Rozdział VI
Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych
Art. 47. ż 1. Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych
w ustawie karnej.
ż 2. Przestępstwami i wykroczeniami podobnymi są przestępstwa i
wykroczenia należące do tego samego rodzaju; przestępstwa i wykroczenia z
zastosowaniem przemocy lub groz
by jej użycia albo przestępstwa i wykroczenia
popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej uważa się za przestępstwa i
wykroczenia podobne.
ż 3. Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo,
powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostajÄ…ca w stosunku
przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym
pożyciu.
ż 4. Instytucją państwową, samorządową lub społeczną jest również
przedsiębiorstwo, w którym Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego
jest udziałowcem, spółdzielnia, związek zawodowy, inna organizacja społeczna lub
jednostka wojskowa.
ż 5. Charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym
godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub
uszkadzaniu mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu
powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to
rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.
ż 6. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu bierze się pod uwagę
rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody,
sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę
obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych
reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.
ż 7. Rzeczą ruchomą lub przedmiotem jest także polski albo obcy pieniądz lub
inny środek płatniczy oraz dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej
albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach albo
stwierdzenie uczestnictwa w spółce.
ż 8. Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z
którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 14/49
treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie
prawne.
ż 9. Minimalnym wynagrodzeniem jest wynagrodzenie za pracę ustalane na
podstawie ustawy z dnia 10 paz
dziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracÄ™ (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157,
poz. 1314).
Rozdział VII
Stosunek do ustaw szczególnych
Art. 48. Przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń stosuje się do wykroczeń
przewidzianych w innych ustawach, jeżeli ustawy te nie zawierają przepisów
odmiennych.
CZ
ŚĆ SZCZEGÓLNA
Rozdział VIII
Wykroczenia przeciwko porzÄ…dkowi i spokojowi publicznemu
Art. 49. ż 1. Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje
lekceważenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej
konstytucyjnym organom,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto narusza przepisy o godle, barwach i hymnie
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 49a. ż 1. Kto wbrew przepisom przekracza granicę Rzeczypospolitej
Polskiej, podlega karze grzywny.
ż 2. Usiłowanie i pomocnictwo są karalne.
Art. 50. Kto nie opuszcza zbiegowiska publicznego pomimo wezwania
właściwego organu,
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 50a. ż 1. Kto w miejscu publicznym posiada nóż, maczetę lub inny
podobnie niebezpieczny przedmiot, a okoliczności jego posiadania wskazują na
zamiar użycia go w celu popełnienia przestępstwa,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż
3000 zł.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 15/49
ż 1a. Tej samej karze podlega, kto będąc uczestnikiem przejazdu
zorganizowanej grupy uczestników masowej imprezy sportowej, posiada
przedmioty określone w ż 1 lub wyroby pirotechniczne.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 lub 1a orzeka się
przepadek przedmiotów stanowiących przedmiot wykroczenia, choćby nie stanowiły
własności sprawcy.
Art. 51. ż 1. Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca
spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu
publicznym,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Jeżeli czyn określony w ż 1 ma charakter chuligański lub sprawca
dopuszcza się go, będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej
podobnie działającej substancji lub środka,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 3. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
Art. 52. ż 1. Kto bierze udział w zgromadzeniu, posiadając przy sobie broń,
materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub inne niebezpieczne materiały lub
narzędzia
 podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolności albo karze
grzywny.
ż 2. Kto:
1) przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu lub w przebiegu
niezakazanego zgromadzenia,
2) organizuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia lub przewodniczy
takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu,
3) przewodniczy zgromadzeniu po rozwiÄ…zaniu go,
4) bezprawnie zajmuje lub wzbrania się opuścić miejsce, którym inna osoba lub
organizacja prawnie rozporzÄ…dza jako organizator lub przewodniczÄ…cy
zgromadzenia
 podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 3. Kto:
1) będąc przewodniczącym lub organizatorem zgromadzenia, umyślnie nie
podejmuje środków niezbędnych dla zapewnienia zgodnego z przepisami prawa
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 16/49
przebiegu zgromadzenia oraz zapobieżenia powstaniu szkód z winy uczestników
zgromadzenia,
2) nie podporządkowuje się żądaniom lub poleceniom przewodniczącego
zgromadzenia lub jego organizatora, o których mowa w ustawie z dnia 24 lipca 2015
r.  Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. poz. 1485),
3) wzbrania się opuścić miejsce zgromadzenia po jego rozwiązaniu
 podlega karze grzywny.
ż 4. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
Art. 52a. Kto:
1) publicznie nawołuje do popełnienia przestępstwa lub przestępstwa
skarbowego,
2) publicznie nawołuje do przeciwdziałania przemocą aktowi stanowiącemu
z
ródło powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej,
3) publicznie pochwala popełnienie przestępstwa,
jeżeli zasięg czynu albo jego skutki nie były znaczne
 podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 52b. Kto zużywa olej opałowy do celów napędowych, podlega karze
grzywny do 500 zł.
Art. 53. (uchylony)
Art. 54. Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom
porzÄ…dkowym o zachowaniu siÄ™ w miejscach publicznych,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
Art. 55. Kto kąpie się w miejscu, w którym jest to zabronione,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
Art. 56. ż 1. Kto bez wymaganego zgłoszenia zbiórki publicznej lub
niezgodnie ze zgłoszeniem zbiórki publicznej organizuje lub przeprowadza
publiczną zbiórkę ofiar,
podlega karze grzywny.
ż 2. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. Można orzec przepadek przedmiotów uzyskanych ze zbiórki publicznej
przeprowadzonej niezgodnie ze zgłoszeniem, orzeka się zaś ich przepadek, gdy
zbiórkę publiczną przeprowadzono bez zgłoszenia.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 17/49
ż 4. Można orzec przepadek przedmiotów uzyskanych z czynu określonego w
ż 1 także wtedy, gdy zostały one przekazane przez sprawcę innej osobie lub
instytucji, jak i przepadek pieniędzy uzyskanych za zebrane ofiary w naturze i
rzeczy nabytych za uzyskane ze zbiórki publicznej pieniądze.
ż 5. Przedmioty, co do których orzeczono przepadek, należy przekazać
instytucji pomocy społecznej lub instytucji kultury.
Art. 57. ż 1. Kto organizuje lub przeprowadza publiczną zbiórkę ofiar na
uiszczenie grzywny orzeczonej za przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe,
wykroczenie lub wykroczenie skarbowe albo nie będąc osobą najbliższą dla
skazanego lub ukaranego uiszcza za niego grzywnÄ™ lub ofiarowuje mu albo osobie
dla niego najbliższej pieniądze na ten cel,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 2. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. Zebrane ofiary lub pieniądze uzyskane za zebrane ofiary w naturze a także
pieniądze wpłacone na poczet grzywny lub ofiarowane na ten cel podlegają
przepadkowi.
ż 4. Przedmioty, co do których orzeczono przepadek, należy przekazać
instytucji pomocy społecznej lub instytucji kulturalno-oświatowej.
Art. 58. ż 1. Kto, mając środki egzystencji lub będąc zdolny do pracy, żebrze
w miejscu publicznym,
podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze
nagany.
ż 2. Kto żebrze w miejscu publicznym w sposób natarczywy lub oszukańczy,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności.
Art. 59. (uchylony)
Art. 60. (uchylony)
Art. 601. ż 1. Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego
zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności
regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze
ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku zgłaszania do
ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 18/49
ż 3. Kto będąc przedsiębiorcą wprowadza do obrotu towar bez wymaganych
oznaczeń, podlega karze grzywny.
ż 4. Kto:
1) wykonuje odpłatnie zadania przewodnika górskiego bez uprawnień
wymaganych dla określonego obszaru górskiego,
1a) prowadzi szkolenie dla kandydatów na przewodników górskich bez
wymaganego wpisu do rejestru organizatorów szkoleń,
2) świadcząc usługi hotelarskie używa nazw rodzajowych lub określenia kategorii
obiektów hotelarskich bez decyzji lub niezgodnie z decyzją,
2a) świadcząc usługi hotelarskie, używa oznaczeń, które mogą wprowadzić
klientów w błąd co do rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego,
3) wbrew obowiązkowi świadczy usługi hotelarskie w obiekcie niezgłoszonym do
ewidencji,
4) świadczy usługi hotelarskie wbrew decyzji nakazującej wstrzymanie ich
świadczenia,
5) nie zawiadamia organu prowadzącego rejestr działalności regulowanej
organizatorów turystyki i pośredników turystycznych o zawieszeniu
wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego
w terminie 7 dni od dnia tego zawieszenia
 podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 5. (uchylony)
ż 6. (uchylony)
ż 7. (uchylony)
Art. 602. (uchylony)
Art. 603. ż 1. Kto prowadzi sprzedaż na terenie należącym do gminy lub
będącym w jej zarządzie poza miejscem do tego wyznaczonym przez właściwe
organy gminy,
podlega karze grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia, określonego w ż 1, można orzec
przepadek towarów przeznaczonych do sprzedaży, choćby nie stanowiły własności
sprawcy.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 19/49
Art. 61. ż 1. Kto przywłaszcza sobie stanowisko, tytuł lub stopień albo
publicznie używa lub nosi odznaczenie, odznakę, strój lub mundur, do których nie
ma prawa,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
ż 2. Kto ustanawia, wytwarza, rozpowszechnia publicznie, używa lub nosi:
godło, chorągiew albo inną odznakę lub mundur, co do których został wydany
zakaz, albo odznakÄ™ lub mundur organizacji prawnie nieistniejÄ…cej, albo odznakÄ™ lub
mundur, na których ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymaganego
zezwolenia,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 można orzec, a w
razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 2 orzeka się przepadek
wymienionych w tych przepisach przedmiotów, jak również innych przedmiotów
służących do popełnienia wykroczenia, takich jak pieczęcie, stemple, papier
firmowy lub bilety wizytowe, choćby nie stanowiły własności sprawcy.
Art. 62. (uchylony)
Art. 63. ż 1. Kto bez złożenia pisemnego wniosku o dokonanie wpisu do
rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych wykonuje działalność
telekomunikacyjnÄ…,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny.
ż 2. (uchylony)
ż 3. Kto wprowadza do obrotu urządzenia radiowe i telekomunikacyjne
urządzenia końcowe podlegające obowiązkowej ocenie zgodności z zasadniczymi
wymaganiami, nieposiadające wymaganego znaku zgodności,
podlega karze grzywny.
ż 4. (uchylony)
Art. 63a. ż 1. Kto umieszcza w miejscu publicznym do tego
nieprzeznaczonym ogłoszenie, plakat, afisz, apel, ulotkę, napis lub rysunek albo
wystawia je na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarzÄ…dzajÄ…cego tym
miejscem,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 1a. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 20/49
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec przepadek przedmiotów
służących lub przeznaczonych do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły
własności sprawcy, oraz nawiązkę w wysokości do 1500 złotych lub obowiązek
przywrócenia do stanu poprzedniego.
Art. 63b. ż 1. Kto umieszcza reklamę, o której mowa w art. 4 pkt 23 ustawy z
dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460, 774 i 870)
z naruszeniem warunków jej sytuowania określonych w art. 42a tej ustawy, o
gabarytach większych niż dopuszczalne lub wykonane z wyrobów innych niż
dopuszczalne,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec przepadek przedmiotów
służących lub przeznaczonych do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły
własności sprawcy, lub obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.
Art. 64. ż 1. Kto, będąc właścicielem, administratorem, dozorcą lub
użytkownikiem nieruchomości, nie dopełnia obowiązku umieszczenia w
odpowiednim miejscu albo utrzymania w należytym stanie tabliczki z numerem
porządkowym nieruchomości, nazwą ulicy lub placu albo miejscowości,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku oświetlenia tabliczki
z numerem porządkowym nieruchomości.
Rozdział IX
Wykroczenia przeciwko instytucjom państwowym, samorządowym i
społecznym
Art. 65. ż 1. Kto umyślnie wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję
upoważnioną z mocy ustawy do legitymowania:
1) co do tożsamości własnej lub innej osoby,
2) co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania,
podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie udziela właściwemu
organowi państwowemu lub instytucji, upoważnionej z mocy ustawy do
legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do okoliczności wymienionych w ż
1.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 21/49
Art. 66. ż 1. Kto, chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją
lub w inny sposób wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej albo organ
ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 zł.
ż 2. Jeżeli wykroczenie spowodowało niepotrzebną czynność, można orzec
nawiązkę do wysokości 1000 złotych.
Art. 66a. Osoba, wobec której wykonuje się karę, środek karny lub środek
zabezpieczający, w systemie dozoru elektronicznego, albo osoba chroniona, która
umyślnie dopuszcza do zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku
nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub przenośnego stanowiących środki
techniczne służące do wykonywania dozoru elektronicznego, podlega karze aresztu,
ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 67. ż 1. Kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie wystawione
publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną lub
też w inny sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 2. Kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie, afisz lub plakat wystawiony
publicznie przez instytucjÄ™ artystycznÄ…, rozrywkowÄ… lub sportowÄ… albo w inny
sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem, afiszem lub
plakatem,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 68. ż 1. Kto bez właściwego zamówienia wyrabia pieczęć, godło lub znak
instytucji państwowej, samorządowej albo organizacji społecznej lub też taką
pieczęć, godło lub znak wydaje osobie nieupoważnionej do odbioru,
podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto bezprawnie posiada, zamawia lub nabywa
taką pieczęć.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 lub 2 pieczęć, godło
lub znak podlegajÄ… przepadkowi.
Art. 69. Kto umyślnie niszczy, uszkadza, usuwa lub w inny sposób czyni
bezskutecznymi znaki umieszczone przez organ państwowy w celu stwierdzenia
tożsamości przedmiotu, zamknięcia go lub poddania rozporządzeniu władzy,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 22/49
Rozdział X
Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia
Art. 70. ż 1. Kto, będąc niezdolny do czynności, której nieumiejętne
wykonanie może wywołać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, taką
czynność przedsiębierze albo kto porucza ją osobie do jej wykonania niezdolnej lub
wbrew obowiązkowi nadzoru dopuszcza do wykonania takiej czynności przez osobę
niezdolnÄ…,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi zachowania trzez
wości
znajduje się w stanie po użyciu alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie
działającej substancji lub środka i podejmuje w tym stanie czynności zawodowe lub
służbowe.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 lub 2, można orzec
podanie orzeczenia do publicznej wiadomości w szczególny sposób.
Art. 71. Kto przez wadliwe wykonanie urządzeń lub uczynienie ich
niezdatnymi do funkcjonowania zgodnie z przeznaczeniem albo przez niewłaściwe
ich użytkowanie lub samowolne uruchomienie wywołuje stan niebezpieczny dla
życia lub zdrowia człowieka,
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 72. Kto wbrew swemu obowiÄ…zkowi nie dokonuje odpowiedniego
zabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka,
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 73. Kto wbrew swemu obowiÄ…zkowi nie zawiadamia odpowiedniego
organu lub osoby o wiadomym mu niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu
człowieka albo mieniu w znacznych rozmiarach,
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 74. ż 1. Kto niszczy, uszkadza, usuwa lub czyni nieczytelnymi znaki lub
napisy ostrzegające o grożącym niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia człowieka
albo ogrodzenie lub inne urządzenie zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty
równowartości zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu albo obowiązek
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 23/49
przywrócenia do stanu poprzedniego, a także orzec podanie orzeczenia o ukaraniu
do publicznej wiadomości w szczególny sposób.
Art. 75. ż 1. Kto bez zachowania należytej ostrożności wystawia lub wywiesza
ciężkie przedmioty albo nimi rzuca, wylewa płyny, wyrzuca nieczystości albo
doprowadza do wypadania takich przedmiotów lub wylewania się płynów,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
ż 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ż 1 ze złośliwości lub
swawoli,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 76. Kto rzuca kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd
mechaniczny będący w ruchu,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 77. Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności
przy trzymaniu zwierzęcia,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
Art. 78. Kto przez drażnienie lub płoszenie doprowadza zwierzę do tego, że
staje siÄ™ niebezpieczne,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 79. ż 1. Kto wbrew swemu obowiązkowi zaniecha oświetlenia miejsc
dostępnych dla publiczności,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
ż 2. Kto ze złośliwości lub swawoli oświetlenie takie gasi,
podlega karze grzywny do 500 złotych.
Art. 80. ż 1. Kto:
1) przejeżdża pojazdem lub konno albo przepędza zwierzę gospodarskie przez
wał przeciwpowodziowy w miejscu do tego nieprzeznaczonym lub przejeżdża
pojazdem innym niż rower lub konno albo przepędza zwierzę gospodarskie
wzdłuż po wale przeciwpowodziowym, na którym nie ma drogi o dostatecznie
mocnej nawierzchni,
2) orze lub bronuje ziemię na wale przeciwpowodziowym albo obok wału w
odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 24/49
3) rozkopuje wał przeciwpowodziowy, wbija słup lub osadza znak albo zasadza
drzewo lub krzew na wale,
4) kopie studnię, sadzawkę, dół lub rów obok wału przeciwpowodziowego w
odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału,
5) pasie na wale przeciwpowodziowym zwierzÄ™ gospodarskie,
6) uszkadza umocnienie na wale przeciwpowodziowym,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto narusza inne niż określone w ż 1
ograniczenia w użytkowaniu wałów przeciwpowodziowych, wprowadzone przez
właściwy organ administracji państwowej lub samorządowej.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek przywrócenia
do stanu poprzedniego.
Art. 81. Kto niszczy lub uszkadza urządzenia służące do ochrony brzegów
wód morskich lub śródlądowych, a w szczególności wszelkie umocnienia lub
roślinność ochronną,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 82. ż 1. Kto dokonuje czynności, które mogą spowodować pożar, jego
rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub
ewakuacji, polegajÄ…cych na:
1) niedozwolonym używaniu otwartego ognia, paleniu tytoniu i stosowaniu
innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów palnych,
2) wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym bez ich
wymaganego zabezpieczenia,
3) używaniu instalacji, urządzeń i narzędzi niepoddanych wymaganej kontroli lub
niesprawnych technicznie albo użytkowaniu ich w sposób niezgodny z
przeznaczeniem lub warunkami określonymi przez producenta, jeżeli może się
to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia,
4) napełnianiu gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w
innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu,
5) nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu
materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym gazu płynnego w butlach,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 25/49
6) garażowaniu pojazdu silnikowego w obiektach i pomieszczeniach
nieprzeznaczonych do tego celu z nieopróżnionym zbiornikiem paliwa i
nieodłączonym na stałe zasilaniem akumulatorowym,
7) składowaniu materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących
ewakuacji lub umieszczaniu przedmiotów na tych drogach w sposób
zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości,
8) składowaniu materiałów palnych na nieużytkowych poddaszach lub na drogach
komunikacji ogólnej w piwnicach,
9) składowaniu materiałów palnych pod ścianami obiektu bądz
przy granicy
działki, w sposób naruszający zasady bezpieczeństwa pożarowego,
10) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do urządzeń przeciwpożarowych,
gaśnic, urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi
instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa
pożarowego obiektu, wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego,
kurków głównej instalacji gazowej, a także wyjść ewakuacyjnych oraz okien
dla ekip ratowniczych,
11) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do z
ródeł wody do celów
przeciwpożarowych,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 2. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisów o ochronie
przeciwpożarowej do zapewnienia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu
lub terenu, nie dopełnia obowiązków polegających na:
1) zapewnieniu osobom przebywajÄ…cym w obiekcie lub na terenie odpowiednich
warunków ewakuacji,
2) wyposażaniu obiektu lub terenu w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3) utrzymywaniu urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej
sprawności technicznej i funkcjonalnej,
4) umieszczeniu w widocznych miejscach instrukcji postępowania na wypadek
pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych oraz wymaganych informacji,
5) oznakowaniu obiektu odpowiednimi znakami bezpieczeństwa,
6) utrzymywaniu dróg pożarowych w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych
dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej,
7) zapewnieniu usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 26/49
8) zachowaniu pasa ochronnego o szerokości minimum 2 m i nawierzchni z
materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej, wokół placów
składowych, składowisk przy obiektach oraz przy obiektach tymczasowych o
konstrukcji palnej,
9) przestrzeganiu zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego podczas zbioru,
transportu lub składowania palnych płodów rolnych,
10) zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów w lesie poprzez
wykonywanie wymaganych zabiegów ochronnych,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 3. Kto na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i
wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich roznieca ogień poza
miejscami wyznaczonymi do tego celu albo pali tytoń, z wyjątkiem miejsc na
drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 4. Kto wypala trawy, słomę lub pozostałości roślinne na polach w odległości
mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert
lub stogów bądz
w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez
zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 5. Kto w inny sposób nieostrożnie obchodzi się z ogniem,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 6. Kto zostawia małoletniego do lat 7 w okolicznościach, w których istnieje
prawdopodobieństwo wzniecenia przez niego pożaru,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 82a. ż 1. Kto w razie powstania pożaru nie dopełnia obowiązku
określonego w przepisach o ochronie przeciwpożarowej oraz Państwowej Straży
Pożarnej w postaci:
1) niezwłocznego zawiadomienia osób znajdujących się w strefie zagrożenia oraz:
centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostki ochrony przeciwpożarowej
albo Policji bÄ…dz
wójta albo sołtysa,
2) podporządkowania się zarządzeniu kierującego działaniem ratowniczym,
3) udzielenia niezbędnej pomocy kierującemu działaniem ratowniczym, na jego
żądanie,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 27/49
ż 2. Tej samej karze podlega, kto utrudnia prowadzenie działań ratowniczych,
a w szczególności utrudnia dojazd do obiektów zagrożonych jednostkom ochrony
przeciwpożarowej, prowadzącym działania ratownicze.
ż 3. Kto uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie czynności kontrolno-
-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej przez uprawnionego
strażaka Państwowej Straży Pożarnej,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 83. ż 1. Kto nieostrożnie obchodzi się z materiałami wybuchowymi, łatwo
zapalnymi lub substancjami promieniotwórczymi albo wykracza przeciwko
przepisom o wyrobie, sprzedaży, przechowywaniu, używaniu lub przewożeniu
takich materiałów,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec przepadek przedmiotów
stanowiÄ…cych przedmiot wykroczenia.
Rozdział XI
Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji
Art. 84. Kto wbrew obowiązkowi nie oznacza w sposób odpowiadający
wymaganiom i łatwo dostrzegalny, zarówno w dzień, jak i w porze nocnej,
jakiejkolwiek przeszkody w ruchu drogowym, urzÄ…dzenia lub przedmiotu
znajdujących się na drodze lub też miejsca prowadzonych robót, jeżeli to może
zagrozić bezpieczeństwu ruchu albo utrudnić ruch na drodze,
podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 85. ż 1. Kto samowolnie ustawia, niszczy, uszkadza, usuwa, włącza lub
wyłącza znak, sygnał, urządzenie ostrzegawcze lub zabezpieczające albo zmienia
ich położenie, zasłania je lub czyni niewidocznymi,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto samowolnie niszczy, uszkadza, usuwa lub
ustawia znak turystyczny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 lub 2 można orzec
obowiązek zapłaty równowartości zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu albo
obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 28/49
Art. 85a. ż 1. Kto narusza przepisy dotyczące sposobu znakowania dróg
wewnętrznych, podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze za czyn określony w ż 1 podlega ten, kto zlecił wadliwe
dokonanie tej czynności.
Art. 86. ż 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie
ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa
w ruchu drogowym,
podlega karze grzywny.
ż 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w ż 1, znajdując się w stanie
po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 przez osobę
prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
Art. 87. ż 1. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie
działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub
powietrznym,
podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych.
ż 1a. Tej samej karze podlega, kto, znajdując się w stanie nietrzez
wości lub
pod wpływem podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w
strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd niż określony w ż 1.
ż 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego
środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu inny
pojazd niż określony w ż 1,
podlega karze aresztu do 14 dni albo karze grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 orzeka się zakaz
prowadzenia pojazdów.
ż 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1a lub 2 można orzec
zakaz prowadzenia pojazdów innych niż określone w ż 1.
Art. 88. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu
prowadzi pojazd bez wymaganych przepisami świateł lub pozostawia pojazd bez
wymaganego przepisami oświetlenia,
podlega karze grzywny.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 29/49
Art. 89. Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7,
dopuszcza do przebywania małoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu
szynowego,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 90. Kto tamuje lub utrudnia ruch na drodze publicznej, w strefie
zamieszkania lub strefie ruchu,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 91. Kto zanieczyszcza drogÄ™ publicznÄ… lub na tej drodze pozostawia
pojazd lub inny przedmiot albo zwierzę w okolicznościach, w których może to
spowodować niebezpieczeństwo lub stanowić utrudnienie w ruchu drogowym,
podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
Art. 92. ż 1. Kto nie stosuje się do znaku lub sygnału drogowego albo do
sygnału lub polecenia osoby uprawnionej do kierowania ruchem lub do kontroli
ruchu drogowego,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Kto w celu uniknięcia kontroli nie stosuje się do sygnału osoby
uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazujÄ…cego zatrzymanie pojazdu,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 2 można orzec zakaz
prowadzenia pojazdów.
Art. 92a. Kto, prowadząc pojazd, nie stosuje się do ograniczenia prędkości
określonego ustawą lub znakiem drogowym, podlega karze grzywny.
Art. 93. ż 1. Prowadzący pojazd, który, uczestnicząc w wypadku drogowym,
nie udziela niezwłocznej pomocy ofierze wypadku,
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia o którym mowa w ż 1 orzeka się zakaz
prowadzenia pojazdów.
Art. 94. ż 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu
prowadzi pojazd, nie majÄ…c do tego uprawnienia, podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie
zamieszkania lub strefie ruchu pojazd pomimo braku dopuszczenia pojazdu do
ruchu.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 30/49
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w ż 1, można orzec
zakaz prowadzenia pojazdów.
Art. 95. Kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie
ruchu pojazd, nie mając przy sobie wymaganych dokumentów,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
Art. 95a. Kto posługuje się dowodem rejestracyjnym zawierającym dane o
spełnieniu przez pojazd wymagań technicznych określonych w przepisach ustawy z
dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz.
1054, z póz
n. zm.1)) niezgodne ze stanem faktycznym, podlega karze grzywny do
500 zł.
Art. 96. ż 1. Właściciel, posiadacz, użytkownik lub prowadzący pojazd, który
na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu dopuszcza:
1) do prowadzenia pojazdu osobę niemającą sprawności fizycznej lub psychicznej
w stopniu umożliwiającym należyte prowadzenie pojazdu,
2) do prowadzenia pojazdu osobę niemającą wymaganych uprawnień,
3) do prowadzenia pojazdu osobę znajdującą się w stanie po użyciu alkoholu lub
podobnie działającego środka,
4) pojazd do jazdy pomimo braku wymaganych dokumentów stwierdzających
dopuszczenie pojazdu do ruchu,
5) pojazd do jazdy, pomimo że pojazd nie jest należycie zaopatrzony w
wymagane urządzenia i przyrządy albo pomimo że nie nadają się one do
spełnienia swego przeznaczenia,
6) do korzystania z pojazdu samochodowego w sposób niezgodny z jego
przeznaczeniem,
podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze za czyny określone w ż 1 pkt 1, 3 6 oraz za nieumyślne
dopuszczenie do prowadzenia pojazdu na drodze publicznej przez osobÄ™ niemajÄ…cÄ…
wymaganych uprawnień podlega dyspozytor pojazdu lub osoba, do której
obowiązków należą jego czynności, a jeżeli takiej osoby nie wyznaczono 
kierownik jednostki dysponujÄ…cej pojazdem.
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1342,
1448, 1529 i 1530, z 2013 r. poz. 35, 1027 i 1608, z 2014 r. poz. 312, 1171 i 1662 oraz z 2015 r.
poz. 211, 605 i 978.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 31/49
ż 3. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie
uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w
oznaczonym czasie.
Art. 96a. ż 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, posiada w pojez
dzie
urządzenia stanowiące obowiązkowe wyposażenie pojazdu uprzywilejowanego w
ruchu, wysyłające sygnały świetlne w postaci niebieskich lub czerwonych świateł
błyskowych albo sygnał dz
więkowy o zmiennym tonie, a także elementy
oznakowania w postaci napisów,
podlega karze grzywny.
ż 2. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, używa w pojez
dzie sygnałów
świetlnych w postaci niebieskich lub czerwonych świateł błyskowych albo sygnału
dz
więkowego o zmiennym tonie,
podlega karze aresztu do 14 dni albo grzywny.
ż 3. Urządzenia lub elementy oznakowania, o których mowa w ż 1 i 2,
podlegają przepadkowi, choćby nie stanowiły własności sprawcy.
Art. 96b. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, posługuje się kartą
parkingową, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.  Prawo o
ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z póz
n. zm.2)),
podlega karze grzywny do 2000 złotych.
Art. 97. Uczestnik ruchu lub inna osoba znajdujÄ…ca siÄ™ na drodze publicznej, w
strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także właściciel lub posiadacz pojazdu,
który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. 
Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie,
podlega karze grzywny do 3000 złotych albo karze nagany.
Art. 98. Kto, prowadzÄ…c pojazd poza drogÄ… publicznÄ…, strefÄ… zamieszkania lub
strefą ruchu, nie zachowuje należytej ostrożności, czym zagraża bezpieczeństwu
innej osoby,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 99. ż 1. Kto:
1) (uchylony)
2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1448, z
2013 r. poz. 700, 991, 1446 i 1611, z 2014 r. poz. 312, 486, 529, 768, 822 i 970 oraz z 2015 r.
poz. 211, 541, 591, 933, 1038 i 1045.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 32/49
2) niszczy lub uszkadza drogÄ™ publicznÄ… lub drogÄ™ w strefie zamieszkania,
przynależności lub urządzenia drogowe,
3) usuwa lub niszczy zasłony odśnieżne,
4) (uchylony)
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto przy zadrzewianiu lub zakrzewianiu albo
przy prowadzeniu robót ziemnych nie zachowuje przepisowej odległości od linii
kolejowych.
Art. 100. Kto:
1) zaorywa lub w inny sposób zwęża pas drogowy lub pas przydrożny,
2) włóczy po drodze publicznej lub porzuca na niej przedmioty albo używa
pojazdów niszczących nawierzchnię drogi,
3) uszkadza rowy, skarpy nasypów lub wykopów albo samowolnie rozkopuje
drogÄ™ publicznÄ…,
4) wypasa zwierzÄ™ gospodarskie w pasie drogowym,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 101. Kto uchyla się od obowiązku oczyszczania i usuwania z odcinków
dróg publicznych o twardej nawierzchni, przechodzących przez obszary o
zabudowie ciągłej lub skupionej poza miastami i osiedlami, błota, kurzu, śniegu lub
lodu,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 102. Kto uchyla się od obowiązku utrzymania w należytym stanie
zjazdów z dróg publicznych do przyległych nieruchomości,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Art. 103. Kto bez ważnej przyczyny uchyla się od nałożonego obowiązku
świadczeń osobistych lub rzeczowych, mających na celu zwalczanie zagrożenia
przerwania komunikacji na skutek zasp śnieżnych, powodzi lub usuwisk, albo
wykonuje te świadczenia nienależycie,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 103a. (uchylony)
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 33/49
Rozdział XII
Wykroczenia przeciwko osobie
Art. 104. Kto skłania do żebrania małoletniego lub osobę bezradną albo
pozostającą w stosunku zależności od niego lub oddaną pod jego opiekę,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 105. ż 1. Kto przez rażące naruszenie obowiązków wynikających z
władzy rodzicielskiej dopuszcza do popełnienia przez nieletniego czynu
zabronionego przez ustawę jako przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe,
wykroczenie lub wykroczenie skarbowe i wskazujÄ…cego na demoralizacjÄ™
nieletniego,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Jeżeli czyn określony w ż 1 popełnia osoba, pod której nadzór
odpowiedzialny oddano nieletniego,
podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.
ż 3. W wypadkach określonych w ż 1 i 2, jeżeli nieletni czynem swym
wyrządził szkodę, można orzec nawiązkę do wysokości 1000 złotych.
Art. 106. Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7
albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem,
dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia
człowieka,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 107. Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd
lub w inny sposób złośliwie niepokoi,
podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze
nagany.
Art. 108. Kto szczuje psem człowieka,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
Rozdział XIII
Wykroczenia przeciwko zdrowiu
Art. 109. ż 1. Kto:
1) zanieczyszcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, lub
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 34/49
2) dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, nie spełniając wymagań
określonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków, lub
3) nie będąc do tego uprawnionym, dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia
przez ludzi w myśl przepisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Kto zanieczyszcza wodę służącą do pojenia zwierząt, znajdującą się poza
urządzeniami przeznaczonymi do zaopatrywania ludności w wodę,
podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
ż 3. Tej samej karze podlega, kto umyślnie zanieczyszcza wodę w pływalni,
kÄ…pielisku lub w innym obiekcie o podobnym przeznaczeniu lub dostarcza do tych
obiektów wodę niespełniającą wymagań określonych w przepisach o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Art. 110. Kto zatrudnia przy pracy, przy wykonywaniu której istnieje
możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby, osobę, która ze względu na stan
zdrowia potwierdzony aktualnymi badaniami dla celów sanitarno-
-epidemiologicznych, w rozumieniu przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaz
nych u ludzi, nie może być zatrudniona przy tego rodzaju
pracy lub której stan zdrowia utrudnia utrzymanie higieny osobistej,
podlega karze grzywny.
Art. 111. ż 1. Kto nie dopełnia obowiązku zapewnienia należytego stanu
sanitarnego, zwłaszcza w zakresie utrzymania czystości oraz używania przez
pracowników wymaganego ubioru:
1) w zakładzie produkującym lub wprowadzającym do obrotu środki spożywcze,
2) w miejscu uzyskiwania mleka,
podlega karze grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto nie zachowuje należytej czystości w
produkcji lub w obrocie środkami spożywczymi.
Art. 112. (uchylony)
Art. 113. Kto nie zachowuje należytej czystości przy świadczeniu usług w
zakładach żywienia zbiorowego, w kąpieliskach, zakładach fryzjerskich,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 35/49
kosmetycznych, pralniczych lub noclegowych albo kto dopuszcza do takich
czynności osobę dotkniętą chorobą zakaz
nÄ…,
podlega karze grzywny.
Art. 114. Kto odmawia udzielenia organowi służby zdrowia wyjaśnień
mogących mieć znaczenie dla wykrycia gruz
licy, choroby wenerycznej lub innej
choroby zakaz
nej lub z
ródła zakażenia albo dla zapobiegania szerzeniu się takich
chorób,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 115. ż 1. Kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej,
nie poddaje siÄ™ obowiÄ…zkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruz
licy lub
innej chorobie zakaz
nej albo obowiÄ…zkowemu badaniu stanu zdrowia, majÄ…cemu na
celu wykrycie lub leczenie gruz
licy, choroby wenerycznej lub innej choroby
zakaz
nej,
podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub
bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje
jej określonemu w ż 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu.
Art. 116. ż 1. Kto, wiedząc o tym, że:
1) jest chory na gruz
licÄ™, chorobÄ™ wenerycznÄ… lub innÄ… chorobÄ™ zakaz
nÄ… albo
podejrzany o tÄ™ chorobÄ™,
2) styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie 1 lub z podejrzanym o to,
że jest chory na gruz
licÄ™ lub innÄ… chorobÄ™ zakaz
nÄ…,
3) jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie 1 lub podejrzanym o
nosicielstwo,
nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym
chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń
leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub
bezradną, nie dopełnia obowiązku spowodowania, aby osoba ta zastosowała się do
określonych w ż 1 nakazów, zakazów, wskazań lub zarządzeń leczniczych.
Art. 117. ż 1. Kto, mając obowiązek utrzymania czystości i porządku w
obrębie nieruchomości, nie wykonuje swoich obowiązków lub nie stosuje się do
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 36/49
wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia
należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaz
nych,
podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega przewoz
nik obowiÄ…zany do zapewnienia
podróżnym odpowiednich warunków higieny, który nie utrzymuje środka transportu
we właściwym stanie sanitarnym.
Art. 118. ż 1. Kto:
1) dokonuje uboju zwierzęcia bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z
warunkami określonymi w tym zezwoleniu,
2) usuwa części zwierzęcia przed wykonaniem wymaganego badania po uboju,
3) nie poddaje mięsa badaniu, jeżeli takie badanie jest wymagane
 podlega karze grzywny.
ż 2. Kto wprowadza do obrotu mięso:
1) bez wymaganego oznakowania i świadectwa,
2) warunkowo zdatne do spożycia lub niezdatne do spożycia, wbrew określonemu
sposobowi jego wykorzystania
 podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 i 2, można orzec
przepadek mięsa, chociażby nie stanowiło własności sprawcy wykroczenia.
Rozdział XIV
Wykroczenia przeciwko mieniu
Art. 119. ż 1. Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli
jej wartość nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w ż 1 dopuścił się go na szkodę osoby
najbliższej, ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
ż 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1, można orzec
obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego lub przywłaszczonego mienia,
jeżeli szkoda nie została naprawiona.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 37/49
Art. 120. ż 1. Kto w celu przywłaszczenia dopuszcza się wyrębu drzewa w
lesie albo kradnie lub przywłaszcza sobie z lasu drzewo wyrąbane lub powalone,
jeżeli wartość drzewa nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Usiłowanie oraz podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 orzeka się nawiązkę
w wysokości podwójnej wartości wyrąbanego, ukradzionego lub przywłaszczonego
drzewa, a ponadto, jeżeli ukradzione lub przywłaszczone drzewo nie zostało
odebrane, orzeka się obowiązek zapłaty jego równowartości.
Art. 121. ż 1. Kto, pomimo nieuiszczenia dwukrotnie nałożonej na niego kary
pieniężnej określonej w taryfie, po raz trzeci w ciągu roku bez zamiaru uiszczenia
należności wyłudza przejazd koleją lub innym środkiem lokomocji,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza
pożywienie lub napój w zakładzie żywienia zbiorowego, przejazd środkiem
lokomocji należącym do przedsiębiorstwa niedysponującego karami pieniężnymi
określonymi w taryfie, wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową lub sportową,
działanie automatu lub inne podobne świadczenie, o którym wie, że jest płatne.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 2 można orzec
obowiązek zapłaty równowartości wyłudzonego mienia.
Art. 122. ż 1. Kto nabywa mienie, wiedząc o tym, że pochodzi ono z kradzieży
lub z przywłaszczenia, lub pomaga do jego zbycia albo w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej mienie to przyjmuje lub pomaga do jego ukrycia, jeżeli wartość mienia
nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Kto nabywa mienie, o którym na podstawie towarzyszących okoliczności
powinien i może przypuszczać, że zostało uzyskane za pomocą kradzieży lub
przywłaszczenia, lub pomaga do jego zbycia albo w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej mienie to przyjmuje lub pomaga do jego ukrycia, jeżeli wartość mienia
nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 3. Usiłowanie wykroczenia określonego w ż 1 oraz podżeganie do niego i
pomocnictwo sÄ… karalne.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 38/49
Art. 123. ż 1. Kto z nienależącego do niego ogrodu bezprawnie zabiera w
nieznacznej ilości owoce, warzywa lub kwiaty,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
ż 2. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec nawiązkę do wysokości 50
złotych.
Art. 124. ż 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną
do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.
ż 3. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
ż 4. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty
równowartości wyrządzonej szkody lub obowiązek przywrócenia do stanu
poprzedniego.
Art. 125. Kto w ciągu dwóch tygodni od dnia znalezienia cudzej rzeczy albo
przybłąkania się cudzego zwierzęcia nie zawiadomi o tym organu Policji lub innego
organu państwowego albo w inny właściwy sposób nie poszukuje posiadacza,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
Art. 126. ż 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia, przywłaszcza sobie albo
umyślnie niszczy lub uszkadza cudzą rzecz przedstawiającą wartość niemajątkową,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
Art. 127. ż 1. Kto samowolnie używa cudzej rzeczy ruchomej,
podlega karze grzywny albo nagany.
ż 2. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
Art. 128. ż 1. Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej urządza grę
hazardową albo użycza do niej środków lub pomieszczenia,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Pieniądze i inne przedmioty służące do gry podlegają przepadkowi,
choćby nie stanowiły własności sprawcy.
Art. 129. ż 1. Kto:
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 39/49
1) wyrabia, posiada lub nabywa wytrychy, jeżeli nie trudni się zawodem, w
którym są one potrzebne,
2) dostarcza wytrychów osobie nietrudniącej się takim zawodem,
3) wyrabia, posiada lub nabywa klucze do cudzego domu, mieszkania lub innego
pomieszczenia albo schowania bez zezwolenia osoby uprawnionej lub organu
administracji,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto wyrabia, posiada lub nabywa narzędzia
przeznaczone do dokonywania kradzieży albo kto dostarcza takich narzędzi innym
osobom.
ż 3. Wytrychy, klucze lub narzędzia podlegają przepadkowi, choćby nie
stanowiły własności sprawcy.
Art. 130. ż 1. Przepisów art. 119, 120, 122 i 124 nie stosuje się:
1) (uchylony)
2) jeżeli przedmiotem czynu jest broń, amunicja, materiały lub przyrządy
wybuchowe.
ż 2. Przepisu art. 119 nie stosuje się, jeżeli sprawca popełnia kradzież z
włamaniem.
ż 3. Przepisów art. 119 i 120 nie stosuje się, jeżeli sprawca używa gwałtu na
osobie albo grozi jego natychmiastowym użyciem, aby utrzymać się w posiadaniu
zabranego mienia, a gdy chodzi o zabranie innej osobie mienia w celu
przywłaszczenia, także wtedy, gdy sprawca doprowadza człowieka do stanu
nieprzytomności lub bezbronności.
ż 4. (uchylony)
Art. 131. Przepisy art. 119, 122 i 124 stosuje się również w razie popełnienia
wykroczenia za granicÄ….
Rozdział XV
Wykroczenia przeciwko interesom konsumentów
Art. 132. (uchylony)
Art. 133. ż 1. Kto nabywa w celu odprzedaży z zyskiem bilety wstępu na
imprezy artystyczne, rozrywkowe lub sportowe albo kto bilety takie sprzedaje z
zyskiem,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 40/49
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Usiłowanie oraz podżeganie i pomocnictwo są karalne.
Art. 134. ż 1. Kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje
nabywcę co do ilości, wagi, miary, gatunku, rodzaju lub ceny, jeżeli nabywca
poniósł lub mógł ponieść szkodę nieprzekraczającą 100 złotych,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto przy nabyciu produktów rolnych lub
hodowlanych oszukuje dostawcę co do ilości, wagi, miary, gatunku lub ceny, jeżeli
dostawca poniósł lub mógł ponieść szkodę nieprzekraczającą 100 złotych.
ż 3. Usiłowanie wykroczenia określonego w ż 1 lub 2 oraz podżeganie i
pomocnictwo sÄ… karalne.
Art. 135. Kto, zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu
detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą
towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny
odmawia sprzedaży takiego towaru,
podlega karze grzywny.
Art. 136. ż 1. Kto z towarów przeznaczonych do sprzedaży umyślnie usuwa
utrwalone na nich oznaczenie określające ich cenę, termin przydatności do spożycia
lub datę produkcji, jakość lub ilość nominalną, gatunek lub pochodzenie,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Kto przeznacza do sprzedaży towary z usuniętym trwałym oznaczeniem
ich ceny, terminu przydatności do spożycia lub daty produkcji, jakości, gatunku lub
pochodzenia albo towary niewłaściwie oznaczone,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 złotych.
ż 3. Usiłowanie wykroczenia określonego w ż 1 oraz podżeganie do niego i
pomocnictwo sÄ… karalne.
Art. 137. ż 1. (uchylony)
ż 2. Kierownik punktu sprzedaży detalicznej lub zakładu gastronomicznego,
który nie ma faktur albo innych dowodów dostawy lub przyjęcia na towary
przechowywane w punkcie sprzedaży detalicznej lub zakładzie gastronomicznym,
podlega karze aresztu albo grzywny.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 41/49
Art. 138. Kto, zajmując się zawodowo świadczeniem usług, żąda i pobiera za
świadczenie zapłatę wyższą od obowiązującej albo umyślnie bez uzasadnionej
przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany,
podlega karze grzywny.
Art. 138a. (uchylony)
[Art. 138b. ż 1. Kto, będąc zobowiązany na mocy orzeczenia sądu do
Przepis
uchylajÄ…cy art.
zaniechania wykorzystywania lub do odwołania zalecenia stosowania ogólnych
138b wejdzie w
życie z dn.
warunków umów albo wzoru umowy, nie stosuje się do tego obowiązku, zawierając
18.04.2026 r. (Dz.
U. z 2015 r. poz.
w umowie niedozwolone postanowienia umowne, podlega karze grzywny.
1634).
ż 2. Jeżeli orzeczenie sądu, o którym mowa w ż 1, dotyczy przedsiębiorcy
niebędącego osobą fizyczną, odpowiedzialność przewidzianą w ż 1 ponosi osoba
kierująca przedsiębiorstwem lub osoba upoważniona do zawierania umów z
konsumentami.]
Art. 138c. ż 1. Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zawiera z
konsumentem umowę o kredyt konsumencki z rażącym naruszeniem wymagań
dotyczÄ…cych informacji przekazywanych konsumentowi przed zawarciem umowy
lub treści umowy albo z pominięciem obowiązku doręczenia jej dokumentu,
podlega karze grzywny.
ż 1a. Tej samej karze podlega, kto zawierając z konsumentem umowę o kredyt
konsumencki nie dopełnia obowiązku oceny zdolności kredytowej.
ż 2. Kto w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego zawierających
dane dotyczÄ…ce kosztu kredytu konsumenckiego, nie podaje:
1) stopy oprocentowania kredytu wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych
w całkowitym koszcie kredytu,
2) całkowitej kwoty kredytu,
3) rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania,
podlega karze grzywny.
ż 3. Kto przyjmuje od konsumenta weksel lub czek niezawierający klauzuli
 nie na zlecenie w celu spełnienia lub zabezpieczenia świadczenia wynikającego z
umowy o kredyt konsumencki, podlega karze grzywny.
ż 4. Jeżeli przedsiębiorcą jest podmiot niebędący osobą fizyczną,
odpowiedzialność przewidzianą w przepisach ż 1 3 ponosi osoba kierująca
przedsiębiorstwem lub osoba upoważniona do zawierania umów z konsumentami.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 42/49
Art. 138d. ż 1. Kto, podejmując zadania przewodnika górskiego na
określonym obszarze górskim wprowadza w błąd co do posiadanych uprawnień,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega organizator turystyki, który wprowadza klientów
w błąd co do uprawnień osób, którym powierza wykonywanie zadań przewodnika
górskiego.
Art. 139. (uchylony)
Art. 139a. ż 1. Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa:
1) zawiera z konsumentem umowę timeshare, umowę o długoterminowy produkt
wakacyjny, umowę pośrednictwa w odsprzedaży timeshare lub
długoterminowego produktu wakacyjnego, lub umowę o uczestnictwo w
systemie wymiany, bez zachowania właściwych wymogów, dotyczących jej
treści lub formy,
2) żąda od konsumenta, z którym zawarł umowę timeshare, umowę o
długoterminowy produkt wakacyjny lub umowę o uczestnictwo w systemie
wymiany, świadczenia przed upływem określonego w ustawie terminu do
odstąpienia od umowy, lub świadczenie takie przed upływem tego terminu od
konsumenta przyjmuje,
3) żąda od konsumenta, z którym zawarł umowę pośrednictwa w odsprzedaży
timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego, świadczenia przed
rozwiÄ…zaniem umowy lub przed doprowadzeniem do nabycia lub zbycia przez
konsumenta praw z umowy timeshare lub z umowy o długoterminowy produkt
wakacyjny, lub świadczenie takie przed rozwiązaniem umowy lub przed
doprowadzeniem do nabycia lub zbycia przez konsumenta praw z umowy
timeshare lub z umowy o długoterminowy produkt wakacyjny od konsumenta
przyjmuje,
4) żąda od konsumenta, z którym zawarł umowę przedwstępną, zobowiązującą do
zawarcia umowy timeshare, umowy o długoterminowy produkt wakacyjny,
umowy pośrednictwa w odsprzedaży timeshare lub długoterminowego
produktu wakacyjnego, lub umowy o uczestnictwo w systemie wymiany,
świadczenia określonego w umowie przedwstępnej przed upływem terminu do
odstąpienia od umowy przedwstępnej, lub świadczenie takie przed upływem
tego terminu od konsumenta przyjmuje
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 43/49
 podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Kto zawierając umowę timeshare sprzecznie z treścią nabywanego prawa
oświadcza, że przedmiotem umowy jest własność
 podlega karze grzywny.
ż 3. Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, po upływie
określonego w ustawie terminu do odstąpienia od umowy timeshare, umowy o
długoterminowy produkt wakacyjny, umowy pośrednictwa w odsprzedaży timeshare
lub długoterminowego produktu wakacyjnego lub umowy o uczestnictwo w
systemie wymiany, nie przekazuje konsumentowi informacji wymaganych ustawÄ…
 podlega karze grzywny.
ż 4. Karze określonej w ż 3 podlega również ten, kto w zakresie działalności
swojego przedsiębiorstwa, po upływie określonego w ustawie terminu do
odstąpienia od umowy przedwstępnej, zobowiązującej do zawarcia umowy
timeshare, umowy o długoterminowy produkt wakacyjny, umowy pośrednictwa w
odsprzedaży timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego, lub umowy o
uczestnictwo w systemie wymiany, nie przekazuje konsumentowi informacji
wymaganych ustawÄ….
Art. 139b. Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zawierając
umowę z konsumentem nie spełnia wymagań dotyczących udzielenia informacji lub
wydania dokumentu, przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o
prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827), podlega karze grzywny.
Rozdział XVI
Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej
Art. 140. Kto publicznie dopuszcza siÄ™ nieobyczajnego wybryku,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo
karze nagany.
Art. 141. Kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie,
napis lub rysunek albo używa słów nieprzyzwoitych,
podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze
nagany.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 44/49
Art. 142. Kto natarczywie, narzucajÄ…c siÄ™ lub w inny naruszajÄ…cy porzÄ…dek
publiczny sposób, proponuje innej osobie dokonanie z nią czynu nierządnego, mając
na celu uzyskanie korzyści materialnej,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Rozdział XVII
Wykroczenia przeciwko urządzeniom użytku publicznego
Art. 143. ż 1. Kto ze złośliwości lub swawoli utrudnia lub uniemożliwia
korzystanie z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego, a w szczególności
uszkadza lub usuwa przyrząd alarmowy, instalację oświetleniową, zegar, automat,
telefon, oznaczenie nazwy miejscowości, ulicy, placu lub nieruchomości, urządzenie
służące do utrzymania czystości lub ławkę,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty
równowartości wyrządzonej szkody albo obowiązek przywrócenia do stanu
poprzedniego.
Art. 144. ż 1. Kto na terenach przeznaczonych do użytku publicznego niszczy
lub uszkadza roślinność lub też dopuszcza do niszczenia roślinności przez zwierzęta
znajdujące się pod jego nadzorem albo na terenach przeznaczonych do użytku
publicznego depcze trawnik lub zieleniec w miejscach innych niż wyznaczone dla
celów rekreacji przez właściwego zarządcę terenu,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
ż 2. Kto usuwa, niszczy lub uszkadza drzewa lub krzewy stanowiące
zadrzewienie przydrożne lub ochronne albo żywopłot przydrożny,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 lub 2 można orzec
nawiązkę do wysokości 500 złotych.
Art. 145. Kto zanieczyszcza lub zaśmieca miejsca dostępne dla publiczności, a
w szczególności drogę, ulicę, plac, ogród, trawnik lub zieleniec,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 45/49
Rozdział XVIII
Wykroczenia przeciwko obowiÄ…zkowi ewidencji
Art. 146. ż 1. Kto nie dopełnia w terminie obowiązku zgłoszenia w urzędzie
stanu cywilnego faktu urodzenia lub zgonu,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
ż 2. Sprawca nie podlega odpowiedzialności, jeżeli pomimo niedokonania
zgłoszenia akt stanu cywilnego został sporządzony we właściwym czasie.
Art. 147. (uchylony)
Art. 147a. ż 1. Kto prowadzi zakład opieki zdrowotnej lub zakład leczniczy
dla zwierzÄ…t bez wymaganego wpisu do rejestru lub ewidencji, podlega karze
aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
ż 2. Tej samej karze podlega ten, kto podaje do wiadomości publicznej
informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych lub usług z
zakresu medycyny weterynaryjnej mające formę i treść reklamy.
Rozdział XIX
Szkodnictwo leśne, polne i ogrodowe
Art. 148. ż 1. Kto:
1) dokonuje w nienależącym do niego lesie wyrębu gałęzi, korzeni lub krzewów,
niszczy je lub uszkadza albo karczuje pniaki,
2) zabiera z nienależącego do niego lasu wyrąbane gałęzie, korzenie lub krzewy
albo wykarczowane pniaki,
podlega karze grzywny.
ż 2. Jeżeli czyn godzi w mienie osoby najbliższej, ściganie następuje na
żądanie pokrzywdzonego.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec nawiązkę do wysokości
500 złotych.
Art. 149. Kto nabywa gałęzie, korzenie, krzewy lub pniaki wiedząc o tym, że
pochodzą one z wykroczenia określonego w art. 148, lub pomaga do ich zbycia albo
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przyjmuje je lub pomaga do ich ukrycia,
podlega karze grzywny.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 46/49
Art. 150. ż 1. Kto uszkadza nienależący do niego ogród warzywny, owocowy
lub kwiatowy, drzewo owocowe lub krzew owocowy,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 złotych.
ż 2. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia orzeka się nawiązkę do wysokości 1500
złotych.
Art. 151. ż 1. Kto pasie zwierzęta gospodarskie na nienależących do niego
gruntach leśnych lub rolnych albo przez takie grunty w miejscach, w których jest to
zabronione, przechodzi, przejeżdża lub przegania zwierzęta gospodarskie,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
ż 2. Jeżeli grunt jest zaorany, zasiany lub obsadzony, znajduje się w stanie
sztucznego zalesienia, naturalnego odnowienia lub stanowi młodnik leśny do lat 20,
sprawca
podlega karze grzywny.
ż 3. Karze określonej w ż 2 podlega również ten, kto przejeżdża lub przegania
zwierzęta gospodarskie przez wodę zamkniętą i zarybioną.
ż 4. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
ż 5. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1, 2 lub 3 można orzec
nawiązkę do wysokości 1500 złotych.
Art. 152. ż 1. Kto niszczy lub użytkuje kosodrzewinę znajdującą się na
siedliskach naturalnych w górach lub na torfowiskach,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec nawiązkę do wysokości
500 złotych.
Art. 153. ż 1. Kto w nienależącym do niego lesie:
1) wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina
drzewo lub w inny sposób je uszkadza,
2) zbiera mech lub ściółkę,
3) zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,
4) zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione, albo
sposobem niedozwolonym,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 47/49
ż 2. Jeżeli czyn godzi w mienie osoby najbliższej, ściganie następuje na
żądanie pokrzywdzonego.
Art. 154. ż 1. Kto na nienależącym do niego gruncie leśnym lub rolnym:
1) wydobywa piasek, margiel, żwir, glinę lub torf,
2) niszczy lub uszkadza urządzenia służące do utrzymania zwierząt lub ptaków,
3) (uchylony)
4) kopie dół lub rów,
podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.
ż 2. Tej samej karze podlega, kto wyrzuca na nienależący do niego grunt polny
kamienie, śmieci, padlinę lub inne nieczystości.
ż 3. Jeżeli czyn godzi w mienie osoby najbliższej, ściganie następuje na
żądanie pokrzywdzonego.
Art. 155. ż 1. Kto na gruncie leśnym lub rolnym niszczy lub uszkadza
urzÄ…dzenia melioracyjne,
podlega karze grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty
równowartości wyrządzonej szkody lub obowiązek przywrócenia do stanu
poprzedniego.
Art. 156. ż 1. Kto na nienależącym do niego gruncie leśnym lub rolnym
niszczy zasiewy, sadzonki lub trawÄ™,
podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
ż 2. Jeżeli czyn godzi w mienie osoby najbliższej, ściganie następuje na
żądanie pokrzywdzonego.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec nawiązkę do wysokości
500 złotych.
Art. 157. ż 1. Kto wbrew żądaniu osoby uprawnionej nie opuszcza lasu, pola,
ogrodu, pastwiska, Å‚Ä…ki lub grobli,
podlega karze grzywny do 500 złotych lub karze nagany.
ż 2. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
Art. 158. ż 1. Właściciel lub posiadacz lasu, który dokonuje wyrębu drzewa w
należącym do niego lesie albo w inny sposób pozyskuje z tego lasu drewno
niezgodnie z planem urzÄ…dzenia lasu, uproszczonym planem urzÄ…dzenia lasu lub
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 48/49
decyzją określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej albo bez wymaganego
pozwolenia,
podlega karze grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 orzeka się przepadek
pozyskanego drewna.
Art. 159. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w zakresie ochrony
lasów, nie wykonuje zabiegów zapobiegających, wykrywających i zwalczających
nadmiernie pojawiajÄ…ce siÄ™ i rozprzestrzeniajÄ…ce siÄ™ organizmy szkodliwe,
podlega karze grzywny.
Art. 160. ż 1. Kto, działając bez wymaganego zezwolenia, zmienia las na
uprawÄ™ rolnÄ…,
podlega karze grzywny.
ż 2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 można orzec
obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.
Art. 161. Kto, nie będąc do tego uprawniony albo bez zgody właściciela lub
posiadacza lasu, wjeżdża pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem do
nienależącego do niego lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo
pozostawia taki pojazd w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym,
podlega karze grzywny.
Art. 162. ż 1. Kto w lasach zanieczyszcza glebę lub wodę albo wyrzuca do
lasu kamienie, śmieci, złom, padlinę lub inne nieczystości, albo w inny sposób
zaśmieca las,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
ż 2. Jeżeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu
do gruntu w lasach lub w inny sposób składowaniu w lesie odpadów, sprawca
podlega karze aresztu albo grzywny.
ż 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 1 można orzec
nawiązkę, a w razie popełnienia wykroczenia określonego w ż 2 orzeka się
nawiązkę  do wysokości równej kosztom rekultywacji gleby, oczyszczenia wody,
wydobycia, wykopania, usunięcia z lasu, a także zniszczenia lub neutralizacji
odpadów.
Art. 163. Kto w lesie rozgarnia ściółkę i niszczy grzyby lub grzybnię,
2015-11-30
©Kancelaria Sejmu s. 49/49
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 164. Kto wybiera jaja lub pisklęta, niszczy lęgowiska lub gniazda ptasie
albo niszczy legowiska, nory lub mrowiska znajdujÄ…ce siÄ™ w lesie albo na
nienależącym do niego gruncie rolnym,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 165. Kto w lesie, w sposób złośliwy, płoszy albo ściga, chwyta, rani lub
zabija dziko żyjące zwierzę, poza czynnościami związanymi z polowaniem lub
ochroną lasów, jeżeli czyn z mocy innego przepisu nie jest zagrożony karą
surowszÄ…,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Art. 166. Kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnościami związanymi z
polowaniem,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
2015-11-30