Wprowadzenie do psychodynamicznej
koncepcji człowieka
Psychoanaliza
" Główne nurty psychoanalizy
" psychoanaliza klasyczna
" psychologia ego
" teoria relacji z obiektem
" psychologia self
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Główne założenia:
 model topograficzny
 model strukturalny
 popędy
 fazy rozwoju psychoseksualnego
 kompleks Edypa
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Model topograficzny
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Model strukturalny
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Popęd
 dynamiczny proces, którego istotą jest nacisk (ładunek
energetyczny, czynnik motoryczny) kierujÄ…cy organizm
ku celowi
 z
ródłem popędu jest pobudzenie cielesne (stan
napięcia), a jego celem jest usunięcie panującego
stanu napięcia; popęd realizuje swój cel przez
osiągnięcie obiektu lub za pośrednictwem obiektu
 popęd jest na pograniczu tego, co somatyczne i tego,
co psychiczne; jest psychicznym wyobrażeniem
bodz
ców pochodzących z wnętrza organizmu
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Popęd seksualny
 nacisk wewnętrzny, którego działanie
psychoanaliza odnosi do obszaru znacznie
szerszego niż potocznie rozumiana seksualna
aktywnośd
 jego obiekt nie jest z góry wyznaczony
biologicznie, a cele są zmienne; popęd seksualny
nie jest jednolity, ale na początku pokawałkowany,
dzieląc się na popędy częściowe
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Popędy częściowe
 pobudzenia seksualne majÄ… swe z
ródło w różnych
strefach erogennych, a narząd, w którym te
pobudzenia powstają decyduje o ich niezależnych
cechach
 seksualnośd dziecięcą określa się jako wielokształtną
(polimorficznÄ…)
 pierwsza, pregenitalna organizacja popędu
seksualnego, obejmuje elementy oralne i analne
 w okresie dojrzewania dochodzi do połączenia
popędów częściowych pod prymatem strefy genitalnej
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Popęd, pierwsza teoria (1910-15r):
 popęd seksualny vs samozachowawczy
" popęd samozachowawczy (=popęd ego) obejmuje
zaspokajanie potrzeb takich jak głód, pragnienie itp.
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Popęd, druga teoria (po 1920 r):
 popęd życia (libido, Eros) vs śmierci (destrudo, Thanatos)
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Libido
 wszystkie procesy , które
pobudzajÄ… do syntezy
 istnieje we wszystkich
pozytywnych aspektach
relacji z ludz
mi oraz
konstruktywnych
elementach motywacji
działao ludzkich
 obejmuje popęd seksualny,
popęd samozachowawczy,
popędy  Ja
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Destrudo
 kategoria popędów przeciwstawnych
do popędów życia, dążących do
całkowitej redukcji napięd tzn. do
sprowadzenia istoty żywej do stanu
nieorganicznego
 skierowane do wewnątrz, dążące do
samozniszczenia; wtórnie kierowane
na zewnątrz (w formie popędu
agresji, czy niszczycielskiego)
 ta koncepcja nie uzyskała szerokiej
akceptacji analityków; przyjęta
jednak i rozwinięta np. przez
MelaniÄ™ Klein
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Fazy rozwoju psychoseksualnego
 faza oralna
 faza analna
 faza falliczna
 faza latencji
 faza genitalna
Psychoanaliza klasyczna
" najwcześniejsze doznania, potrzeby
Faza oralna
koncentrują się wokół ust, warg, języka,
gardła i górnej części układu pokarmowego
" popęd częściowy: oralny (libidinalny oraz
agresywny)
" triada oralna: pragnienie jedzenia, spania
oraz osiągnięcia uczucia odprężenia (jakie
pojawia się po ssaniu a przed zaśnięciem)
" konflikt oralny powstaje, gdy popęd oralny
zostaje zablokowany; może przejawiad się w:
niechęci do jedzenia, wstręcie do niektórych
potraw, wymiotach, szczękościsku,
zahamowaniu mowy, paleniu , przejadaniu
siÄ™ itp.
" oralna struktura charakteru: gdy dominujÄ…
zachłannośd, roszczeniowośd, nadmierna
hojnośd lub skąpstwo, zależnośd,
niecierpliwośd
Psychoanaliza klasyczna
" doznania i potrzeby koncentrują się wokół
Faza analna kontroli zwieraczy, problematyki wydalania 
zatrzymywania oraz symbolicznej wartości
ekskrementów; wydalanie (zgodnie z wymogami
id) spotyka się z niezadowoleniem rodziców, a
podporządkowanie się oczekiwaniom rodziców
wywołuje frustrację; w fazie tej ogranicza się
znaczenie id, a rozwija ego
" popęd częściowy: analny (libidinalny  erotyzm
analny oraz agresywny  sadyzm analny)
" triada analna: skłonnośd do porządku, skąpstwo i
upór
" konflikt analny powstaje, gdy popęd częściowy
zostaje zablokowany; nerwica natręctw wiązana
jest z fiksacjÄ… na tej fazie
" analna struktura charakteru: gdy dominujÄ…
systematycznośd, upór , skąpstwo, oszczędnośd
Psychoanaliza klasyczna
" zjednoczenie popędów częściowych pod
Faza falliczna prymatem narządów genitalnych; z
ródłem
przyjemności jest manipulowanie
genitaliami czyli tzw. dziecięca masturbacja
" kwestia jaka jest centralna dotyczy różnic
płciowych; dzieci wyróżniają tylko jeden
narząd genitalny : męski; płed jest
definiowana przez jego obecnośd lub brak; w
związku z tym chłopcy przeżywają lęki
kastracyjne, a dziewczynki zazdrośd o penisa
(penis envy)
" w fazie tej rozwija siÄ™ oraz ulega
rozwiÄ…zaniu kompleks edypa
" trudności dotyczące tej fazy mogą wyrażad
się w trudnościach w relacjach z
autorytetami, w określeniu tożsamości
płciowej oraz orientacji seksualnej
Psychoanaliza klasyczna
" dzieci dobrze siÄ™ zachowujÄ…,
Faza latencji (utajenia)
sÄ… podporzÄ…dkowane, sÄ…
zaabsorbowane funkcjami
poznawczymi, rolami
społecznymi;
" popęd seksualny jest
osłabiony; względna
równowaga między
obronami a popędami;
Psychoanaliza klasyczna
Faza genitalna " wskutek zmian
fizjologicznych możliwe jest
zaspokojenie popędu przez
stosunek
" elementy oralne, analne,
ekshibicjonizmu, voyeryzmu
mogÄ… znalez
d swoje miejsce
w grze wstępnej, jednak nie
dominujÄ…
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Kompleks Edypa
Lajos , król Teb, został ostrzeżony przez wyrocznię, że syn w przyszłości go
zabije. Gdy jego żona, Jokasta, urodziła syna, polecił pozostawid dziecko
samo w górach, gdzie miało umrzed. Pasterz, któremu wydano to
polecenie, ulitował się jednak nad dzieckiem i zaniósł go królowi
Polibosowi, który przyjął dziecko na wychowanie.
Jako młody człowiek Edyp podróżował i na swojej drodze spotkał
nieznanego sobie Lajosa, którego zabił w trakcie kłótni o pierwszeostwo
przejazdu na drodze.
W dalszej podróży wygrał pojedynek ze Sfinksem i dzięki temu został
królem Teb, poślubiając wdowę po królu, Jokastę. Bogowie nie tolerowali
jednak kazirodztwa i nękali Teby plagą zarazy. Wyrocznia głosiła, że zaraza
ustanie dopiero, gdy znaleziony zostanie zabójca Lajosa. Edyp odkrywa, że
to on sam jest mordercą i że ożenił się z własną matką. Jokasta popełnia
samobójstwo, a Edyp pozbawia się wzroku.
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Kompleks Edypa
 zorganizowany zespół miłosnych i wrogich uczud, jakie
żywi dziecko do swych rodziców
 opis sytuacji dziecka w sytuacji trójkąta
 występuje w najbardziej nasilonej postaci w fazie
fallicznej, ale jest obecny przez całe życie
 używa się tego pojęcia w stosunku do obu płci; Jung
wprowadził pojęcie kompleksu Elektry na określenie
sytuacji dziewczynki, jednak używanie tego pojęcia
zostało zarzucone
 występuje w formie pozytywnej (prostej) oraz
negatywnej (odwróconej)
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Pozytywny kompleks Edypa
 dziecko pragnie połączenia z rodzicem przeciwnej
płci, a pragnie śmierci lub usunięcia rodzica tej
samej płci
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" Negatywny kompleks Edypa
 dziecko pragnie połączenia z rodzicem tej samej płci a
rywalizuje z rodzicem przeciwnej płci
" więz
dziewczynki z matkÄ…
" więz
chłopca z ojcem, pragnienie żeby poddad się ojcu w
nadziei otrzymania męskości oraz uzyskania opieki z jego
strony
" Pozytywny i negatywny kompleks Edypa
pozostają w dynamicznej równowadze
(pozytywny + negatywny = całkowity k.E.), jednak
zwykle elementy zwiÄ…zane z pozytywnym
kompleksem Edypa zyskujÄ… przewagÄ™
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" kompleks Edypa  rozwiązanie u chłopca
 Wyobrażenie o możliwej kastracji jako karze za
kazirodcze pragnienia u chłopca powoduje
wyparcie do nieświadomości pragnieo
skierowanych do matki i ich przeobrażenie w
odseksualizowaną postad (czułośd)
 Nienawiśd do ojca zostaje również wyparta i
przekształcona w identyfikację z nim; na tej
podstawie rozwija się superego oraz ideał ego u
chłopca
Psychoanaliza klasyczna
Freud
" kompleks Edypa  rozwiÄ…zanie u dziewczynki
 Matka jest przeżywana jako odpowiedzialna za
pozbawienie dziewczynki wyobrażonego penisa,
co umożliwia porzucenie jej, jako pierwotnego
obiektu miłości i zwrócenie się ku ojcu
 zmiana obiektu przywiÄ…zania z matki na ojca
 brak penisa - fantazje o jego odzyskaniu, które są
podłożem póz
niejszego pragnienia dziecka, jako
rekompensaty
Psychologia ego
" Przedstawiciele:
 Anna Freud
(niekiedy zaliczana do teorii relacji z obiektem)
 Heinz Hartmann
" Założenia:
 odejście od psychologii id (popędy, libido),
 koncentracja na mechanizmach obronnych i
adaptacji ego
Psychologia ego
" Mechanizmy obronne (obrony)
  działania podejmowane przez ego w celu poradzenia
sobie z przykrymi odczuciami (lęk, poczucie winy, wstyd)
oraz zagrożeniami (utrata obiektu miłości, utrata miłości
obiektu, kastracja, dezaprobata ze strony ego)
 działania te są NIEŚWIADOME i są przejawem
prawidłowego działania ego
 w terapii w niektórych sytuacjach osłabia się mechanizmy
obronne, aby dotrzed do nieświadomych treści, a w innych
unika się tego i dąży do wzmocnienia obron. Celem terapii
zwykle jest też rozwijanie bardziej dojrzałych
mechanizmów obronnych.
Psychologia ego
" wyparcie  przesunięcie do nieświadomości treści lub afektów
" zaprzeczanie  negowanie znaczenia jakiegoÅ› zdarzenia (np. przekonanie,
że pomimo palenia papierosów nie zachoruje się na raka płuc ani na zawał
serca "Mnie siÄ™ to nie zdarzy )
" intelektualizacja  wiązanie popędów z aktywnością intelektualną
(najczęściej w postaci abstrakcyjnych dyskusji o filozofii, religii, polityce
etc.) w celu uniknięcia konfliktowych myśli lub uczud
" racjonalizacja  postawa, w której jednostka uzasadnia swoje działania lub
postawy subiektywnie rozsÄ…dnymi powodami, ukrywajÄ…c inne,
nieświadome powody (np. wynajdujemy dobre strony tego, że skradziono
nam samochód, podkreślając korzyści zdrowotne płynące ze spacerów.)
" regresja - powrót, zwykle pod wpływem stresu, do zachowania
charakterystycznego dla wcześniejszego okresu rozwojowego.
Psychologia ego
" Narcystyczne mechanizmy obronne  zaprzeczenie,
prymitywna idealizacja, identyfikacja projekcyjna,
rozszczepienie
" Niedojrzałe mechanizmy obronne  acting-out, introjekcja,
projekcja, regresja, somatyzacja, dysocjacja
" Neurotyczne mechanizmy obronne  przemieszczenie,
intelektualizacja, izolowanie, racjonalizacja, reakcja
upozorowana (formacja reaktywna), represja (wyparcie),
" Dojrzałe mechanizmy obronne  altruizm, asceza, humor,
sublimacja, supresja (tłumienie).
Teoria relacji z obiektem
" człowiek nie jest jednostką niezależną od otoczenia,
lecz pozostaje z nim w ścisłej zależności
" obiekt
 rzeczywista, fizyczna osoba, rzecz w przeciwstawieniu do
podmiotu (obiekt zewnętrzny)
 psychiczne wyobrażenie jakiejś osoby lub rzeczy (obiekt
wewnętrzny, reprezentacja obiektu
" obiekt jest przeciwstawiony self (=podmiotowi)
" człowiek jest obiektem o tyle, o ile jest celem popędów
" relacje z obiektem (wewnętrznym) / związki z obiektem
(zewnętrznym)
Teoria relacji z obiektem
Przedstawiciele
" Melania Klein
" Donald Winnicott
" Wilfred Bion
" Fairbairn
" Kernberg
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Podstawowe założenia:
 koncentracja na okresie fazy oralnej wg Freuda
 konceptualizacja procesów charakterystycznych dla
procesów psychotycznych (schizofrenii, depresji)
 przekonanie o wrodzonym charakterze popędu
śmierci i jego przejawianiu się pod postacią zawiści
 technika:
" praca terapeutyczna w dużej zależności od terapeuty,
skoncentrowana na relacji z nim i pomijająca realnośd
wydarzeo
" interpretowanie pierwotnych nieświadomych fantazji z
pominięciem analizy charakteru
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Podstawowe pojęcia:
 fantazja
 rozszczepienie (splitting)
 projekcja
 introjekcja
 identyfikacja projekcyjna
 pozycja schizoparanoidalna
 pozycja depresyjna
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Podstawowe pojęcia:
 fantazja 
" wyobrażony scenariusz, w którym podmiot jest obecny w
określonej relacji z obiektem
" najczęściej ma charakter nieświadomy i powstaje od samego
początku życia wpływając na funkcjonowanie danej osoby
" np. fantazja o karmiącej piersi, fantazja o piersi, która
wstrzymuje siÄ™ od karmienia odzwierciedlone w relacji
terapeutycznej itp.
 rozszczepienie (splitting)
" prymitywny mechanizm , który pomaga uporządkowad
doświadczenia i zapanowad nad chaosem
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Podstawowe pojęcia:
 projekcja
" wyrzucenie na zewnÄ…trz siebie tego, czego podmiot nie
toleruje u siebie
 introjekcja
" przenoszenie w fantazji obiektów lub ich atrybutów z
 zewnÄ…trz do  wewnÄ…trz
 identyfikacja projekcyjna
" części self i obiektów wewnętrznych ulegają odszczepieniu i
wyprojektowaniu na obiekt zewnętrzny
" jest to proces nieświadomy
" celem tego jest zaszkodzenie obiektowi, kontrolowanie go i
uniknięcie separacji
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Różnica między projekcją a identyfikacją projekcyjną
Student zaprezentował przypadek pacjentki, która przed przerwą
wakacyjną opisywała, jak jej dzieci kłóciły się i były o nią zazdrosne. W
interpretacji studenta dzieci reprezentowały ją samą, zazdrosną o niego z
powodu przerwy wakacyjnej. Pacjentka zaakceptowała tę interpretację bez
większych emocji. Student nie zinterpretował tego, jako odczucia
pacjentki, iż musiała umieścid swoją zazdrosną i gniewną częśd w dzieciach
i że ta częśd musiała je zmieniad i kontrolowad. Można było pokazad
pacjentce, jak poprzez subtelne manipulacje zmuszała dzieci do dz
wigania
pewnych aspektów jej samej.
" Projekcyjna identyfikacja w terapii
Często sytuację przeniesieniową można zrozumied jedynie w kategoriach
identyfikacji projekcyjnej, gdy wobec milczÄ…cego i wycofujÄ…cego siÄ™
pacjenta analityk czuje siÄ™ bezradny, odrzucony i niezrozumiany. Dzieje siÄ™
tak dlatego, że pacjent wyprojektował w analityka swoją dziecięcą częśd ze
wszystkimi towarzyszÄ…cymi jej uczuciami.
H.Segal; Teoria Melanii Klein w praktyce klinicznej. S.32-33
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
Pozycja schizoparanoidalna Pozycja depresyjna
" do 4 mż " od 4-6 mż
" obiekt jest obiektem częściowym, " matka postrzegana jako obiekt
a jego prototypem jest pierś całościowy, wyposażony zarówno
matki w dobre, jak i złe aspekty
" obiekt jest rozszczepiony na " popędy agresywne i libidinalne
dobry i zły jednoczą się i dążą do tego
samego obiektu
" lęk prześladowczy 
wyprojektowana  zła częśd " lęk depresyjny  utraty
obiektu całościowego obiektu wskutek
własnej agresji (jako obiektu
" mechanizmy: rozszczepienie
wewnętrznego lub zewnętrznego)
(splitting), identyfikacja
projekcyjna, zaprzeczenie, " mechanizmy: obrony maniakalne
idealizacja
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
" Analiza snu pacjentki maniakalno  depresyjnej
(H.Segal; Wprowadzenie do teorii Melanii Klein. s.88-89)
W okresie, gdy miała ten sen, była przejściowo wolna od depresji i
manii. W dniu poprzedzającym sen okazało się, że trudności
finansowe mogą jej uniemożliwid kontynuację analizy. Zapytała
mnie, czy będę kontynuowała jej leczenie, jeśli nie będzie mi w
stanie przez jakiś czas płacid honorarium. Ponieważ jej trudności w
realnym świecie wydawały się bardzo realne, dałam jej sygnały, że
nie rozważam zakooczenia jej terapii na tym etapie.
Następnego dnia pacjentka zaczęła sesję od narzekania, że w mojej
poczekalni było bardzo zimno. Zauważyła też po raz pierwszy, że
poczekalnia wyglÄ…da obskurnie i ponuro, a w gabinecie brakuje
zasłon. Po tym ciągu skojarzeo opowiedziała mi sen.
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
Powiedziała, że był bardzo prosty  śniło jej się morze pełne lodowych gór;
nadciągały one bezustannie falami, tak, że nie można było w ogóle
zobaczyd morza, czystego, niebieskiego morza, jedynie te olbrzymie białe
góry, nadciągające falami jedna po drugiej. We śnie pacjentka była w pełni
świadoma, że te góry lodowe sięgają bardzo głęboko, że białe i zimne
wzniesienia na powierzchni są tylko niewielkim fragmentem rozległej
lodowej krainy rozciągającej się pod powierzchnią. Powiedziała następnie,
że zaraz po przebudzeniu jej pierwszą myślą była obawa przed
znalezieniem się wkrótce znowu w okowach depresji. Powiedziała, że sen
ten znacznie wyraz
niej niż jakikolwiek wcześniejszy pokazuje, iż odczuwa
ona swoją depresję, tak jakby była w okowach lodowych gór (& ) zostaje
zamieniona w lodową górę bez jakichkolwiek uczud i wewnętrznego ciepła.
Następnie skojarzyła z tymi górami wiersz o starych opuszczonych
okrętach, wyglądających jak stado śpiących łabędzi. Przypomniały jej też
one loki białych włosów pani A., która była dla pacjentki miła i pomagała
jej, i której przyjaz
o pacjentka odrzuciła, by potem czud z tego powodu
winę i żal.
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
Po tych skojarzeniach dokonałam interpretacji: zimna poczekalnia jest tym
samym, co góry lodowe ze snu. Powiedziałam, że pacjentka musi
odczuwad swoją prośbę o odroczenie zapłaty jako coś, co całkowicie mnie
wyjałowiło i zubożyło  poczekalnia stała się ponura, obskurna i bez zasłon
 czuje, że w istocie zabiła mnie i stałam się też zimną górą lodową.
Wszystko to wypełniło ją poczuciem winy i poczuciem prześladowania.
Dodała wtedy jeszcze kilka skojarzeo. Zdała sobie sprawę, że dzikie fale z
jej snu miały kształt piersi  powiedziała, że były jak nieżywe lub
zamarznięte piersi  a ich postrzępione brzegi przybierały kształt zębów.
Poza tym poinformowała mnie, że poprzedniego wieczora spotkała panią
A. na przyjęciu; chciała jej podad filiżankę herbaty, lecz pani A. wolała
napid się kawy. W tym właśnie momencie pacjentka poczuła, że
doświadcza po raz pierwszy w tym dniu łagodnego przeczucia
powracającej depresji. Pomyślała, że pani A. wygląda ponuro i krytycznie, a
potem pocieszyła się myślą, że to dlatego, że niedawno zmarł jej zięd.
Teoria relacji z obiektem
Melania Klein
Te skojarzenia (& ) pokazują jasno, że pacjentka nieświadomie przeżywała
swe finansowe oczekiwania jako własny zachłanny atak, w którym gryzie i
pożera moje piersi. Co więcej, widad wyraz
nie, że uczucie depresji bierze
się z jej poczucia, że nie potrafi mnie (reprezentowanej przez panią A.)
odtworzyd po tych atakach. Jej usiłowanie reparacji przez podanie filiżanki
herbaty spotyka się z odmową. Z innego materiału w analizie tej pacjentki
wynika przekonanie, że odmowa ta związana jest z tym, że pacjentka jest
kobietą. Pani A. wolałaby przyjąd filiżankę kawy od swojego zięcia. Nie
będą mężczyzną pacjentka czuje się niezdolna do dokonania reparacji
wobec piersi i w tym momencie znikajÄ… jej reparacyjne pragnienia, a pani
A. zaczyna byd postrzegana jako prześladowca: jest zimna i krytyczna. We
śnie ten element prześladowczy reprezentowany jest przez uzębione góry
lodowe - piersi. Pacjentka odczuwa, że najpierw opróżniła i pogryzła pierś,
a teraz ta pusta, martwa i gryząca pierś wypełnia ją całkowicie i niszczy jej
ego, będące we śnie niebieskim morzem, którego nie można zobaczyd.
Teoria relacji z obiektem
Donald Winnicott
" obiekt przejściowy
 pierwotnie dziecko przeżywa relację z matką w ten sposób, że kiedy
matki nie ma, nawet na krótki czas, to dziecko przeżywa to jako jej
odejście i ostateczną utratę
 w tym czasie (4-12mż) niektóre obiekty nieożywione (kocyk, róg
poduszki) przypominające w jakiś sposób matkę stają się jej
substytutem i pozwalajÄ… przetrwad separacjÄ™;
 obiekt taki nie jest częścią ciała dziecka, ale  niemal nieodłączną jego
częścią
 takie obiekty są nazywane obiektami przejściowymi; w szerszym
sensie zjawiska przejściowe jak mruczenie lub śpiewanie dziecka przed
zaśnięciem spełniają również taką funkcję
 obiekty przejściowe są krokiem do rozwinięcia się reprezentacji
symbolicznych i uwewnętrznionego obrazu matki, który jest z
ródłem
zdolności do samouspokajania się w póz
niejszym życiu
Teoria relacji z obiektem
Donald Winnicott
 wystarczajÄ…co dobra matka
" stanowi podtrzymujÄ…ce otoczenie (holding)
" zaspokaja symbiotyczne potrzeby dziecka
" zaspokaja potrzeby we właściwym czasie, nie narzuca
swego tempa ani własnych potrzeb
" dzięki empatii i holdingowi umożliwia początkowo
utrzymanie iluzji omnipotencji niemowlęcia, która
jednak w kolejnych sytuacjach jest systematycznie i
stopniowo frustrowana
Teoria relacji z obiektem
Bion
" elementy alfa / beta
" ² - sensoryczne elementy zdarzenia emocjonalnego
" ą - dane psychiczne, które dają się wiązad poprzez
przekształcenia psychiczne
" funkcja ą  proces dzięki któremu surowe dane
doświadczenia emocjonalnego zostają przyjęte przez
psychikę i przekształcone w elementy psychiczne, które
mogÄ… zostad psychicznie  przetrawione
Teoria relacji z obiektem
Bion
" kontenerowanie
" Kiedy niemowlÄ™ dokonuje projekcyjnej identyfikacji
elementów beta na matkę, musi ona  wchłonąd je,
nadad im znaczenie i dokonad  obróbki myślowej.
Teoria relacji z obiektem
Fairbairn
" Podstawowe założenia:
 Libido to nie wewnętrzna, biologicznie uwarunkowana
presja szukania przyjemności, lecz wrodzone dążenie
do nawiÄ…zywania relacji z obiektem
 Negował popęd śmierci; agresja jest reakcją na
frustracjÄ™ i pozbawienie
 Negował teorię strukturalną; zamiast niej proponował
rozumienie ego jako struktury całościowej, istniejącej
od urodzenia i posiadającej swoją własną energię
(Freud  energia pochodzi z id)
Teoria relacji z obiektem
Fairbairn
" Podstawowe założenia:
 obiekt ulega uwewnętrznieniu po to, aby móc go
kontrolowad, a następnie odszczepieniu ulegają  złe
części obiektu:
1. PodniecajÄ…ca (=libidinalna)
2. OdrzucajÄ…ca (=antylibidinalna)
które zostają następnie wyparte
 Z częściami obiektu powiązane są odpowiednie części
ego: libidinalna oraz antylibidinalna, którą Fairbairn
nazwał  wewnętrznym sabotażystą . Kieruje ona
swojÄ… agresjÄ™ nie tylko ku obiektowi odrzucajÄ…cemu,
lecz również ku libidinalnej części ego, za posiadanie
potrzeb i bycie zależnym
Teoria relacji z obiektem
Fairbairn
" Podstawowe założenia:
 powiązanie fragmentów ego ze złymi częściami
uwewnętrznionego obiektu pozwala zachowad dobry
obiekt i relację z nim, ale kosztem poczucia, że
samemu jest się  obciążonym złem ,
bezwartościowym i niewartym miłości
 wtórnie dochodzi do internalizacji dobrych własności
obiektu w oczekiwaniu, że wraz z upodobnieniem się
do dobrego obiektu uzyskana zostanie warunkowa
miłośd i opieka; Fairbairn nazywał to  obroną
moralnÄ…
Teoria relacji z obiektem
Fairbairn
" Podstawowe założenia:
 załamanie się obrony moralnej jest często
przyczyną zgłoszenia się do terapii i powoduje, że
dana osoba czuje się  bezwarunkowo zła
 Przykładami obrony moralnej są postanowienia
noworoczne,  wzięcie się za siebie , zaprzestanie
szkodliwych praktyk (palenie, niebezpieczny seks),
chodzenie do kościoła itp.
Teoria relacji z obiektem
Fairbairn
" Celem terapii jest:
 uzyskanie ambiwalencji wobec obiektu
 zmniejszenie przywiÄ…zania do obiektu
podniecajÄ…cego
 żałoba po tym, czego pacjent nie dostał od obiektu
 w ten sposób dochodzi do  rozbrojenia obiektu
antylibidinalnego i tym samym poczucia
 bezwarunkowego zła w sobie, niezasługiwania
na miłośd etc.
Psychologia self
Terminy:
" Fałszywe self
" Self-obiekt
Psychologia self
Self objects are objects which we experience as
part of our self; the expected control over them
is, therefore, closer to the concept of control
which a grownup expects to have over his own
body and mind than to the concept of control
which he expects to have over others.
Kohut and Wolf (1978, str. 413)