P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
Dział "Projekty Czytelników" zawiera opisy projektów nadesłanych do redakcji EP przez Czytelników. Redakcja nie bierze
odpowiedzialności za prawidłowe działanie opisywanych układów, gdyż nie testujemy ich laboratoryjnie, chociaż
sprawdzamy poprawność konstrukcji.
Prosimy o nadsyłanie własnych projektów z modelami (do zwrotu). Do artykułu należy dołączyć podpisane oświadczenie,
że artykuł jest własnym opracowaniem autora i nie był dotychczas nigdzie publikowany. Honorarium za publikację
w tym dziale wynosi 250,- zł (brutto) za 1 stronę w EP. Przysyłanych tekstów nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie
prawo do dokonywania skrótów.
Gra w kości
Zaprojektowany Zasadygry opierająsi� na
i wykonany przeze mnie karcianej grze w pokera.
układ umołliwia Wsp�lne są takie poj�cia jak
elektroniczną symulacj� �pary�, �strit�, �full�, �kare-
popularnej gry w pi�Ę ta�, �poker�. Do gry potrze-
ba, jak juł wspomniałem,
kostek. Znane są realizacje
pi�Ę standardowych kos-
tej gry na r�łnych
tek do gier planszowych
platformach
(w kartach kałdy ma
komputerowych, poczynając
pi�Ę kart). Udział
od �Atari� a na PC-cie
w grze mołe braĘ do-
ko�cząc. W prezentowanym
wolna liczba zawod-
w artykule układzie
nik�w. Kałdy
zaimplementowano t� gr�
z nich w swojej
w wersji autonomicznej.
kolejce dysponuje
dwoma rzutami
kostek. Po pierw-
szym rzucie za-
wodnikzostawia na
stole kostki, kt�reteo-
retycznie dobrze rokują na
oczekiwany wynik. Pozosta-
łymi kostkami wykonuje dru-
gi rzut. Jest to analogia do
gry karcianej, w kt�rej po
pierwszej rozgrywce zostawia wania takimi wyświetlaczami.
si� �dobre� karty, a pozostałe Wiele firm handlowych oferu-
wymienia na inne z talii. je elektronikom wyświetlacze
Uzyskane wyniki rzut�w kos- graficzne w r�łnych rozmia-
Projekt
tkami notuje si� w tabelkach. rach i cenach. Mnie udało si�
Wygrywa ten zawodnik, kt�- kupiĘ wyświetlacz UG-13B-
ry uzyska najwi�kszą liczb� 001K firmy Samsung. Jest to 088
punkt�w. Przedstawiony opis zgrabny panel o wymiarach
gryjestskr�towy,gdyłjestto 93,0x70,0x8,5mm. W oknie
bardzo popularna gra i jej za- o wymiarach 70,7x38,8mm
sady są znane, jeśli nie Czy- wyświetlanych mołe byĘ 8192 ne kombinacje, uzyskując wy-
telnikom, to ich bliskim lub ciemnoniebieskich punkt�w świetlacze o rozdzielczości
znajomym. Moja wersja gry na szarym tle, zorganizowa- nawet 128x512 pikseli. Wy-
w kości jest bardzo podobna nych w 64 linie i 128 kolumn. świetlacz ułyty w �Grze
do wersji komputerowej. Do Matrycą pikseli o rozmiarze w kości� zasilany jest dwoma
gry uływamy kostek, kt�re są 0,48x0,48mm kałdysterująfir- napi�ciami: +5V do zasilania
wyświetlone na graficznym mowe układy scalone LSI �logiki� oraz -12V do zasila-
wyświetlaczu LCD.�Rzut kos- CMOS. Układ KS0107B jest nia sterownik�w matrycy
tkami� wykonujemy poprzez sterownikiem dla 64 rz�d�w ciekłokrystalicznej. Do stero-
naciśni�cie przycisku pikseli. Dwa układy KS0108B wania kontrastem stosuje si�
�Losuj�. Odpowiednie kostki sterują po 64 kolumny kałdy napi�cie z odczepu potencjo-
�zostawiamy na stole� nacis- i posiadają wewn�trzną pa- metru włączonego pomi�dzy
kając przyciski �Blokuj mi�Ę RAM o pojemności 512 -12V i mas� zasilania.
(1..5)�. NaczynnośĘ blokowa- bajt�w, czyli 4096 bit�w Aby wprowadziĘ do pa-
nia mamy około 6 sekund, w jednym układzie. Dzi�ki tej mi�ci wyświetlacza jakiś ob-
w czasie kt�rych na wyświet- pami�ci mołliwe jest przesy- raz(grafik�), korzystamy z oś-
laczu niewidoczny jest wy- łanie do wyświetlacza wcześ- miobitowego, dwukierunko-
krzyknik. W tym czasie przy- niej przygotowanego wzoru wego portu, kt�ry jest dost�p-
Tab. 1.
cisk �Losuj� jest nieaktywny. �grafiki� obejmującego cały ny na wyprowadzeniach 7..14.
D/I R/W Wykonywana operacja.
W prezentowanym projek- dost�pny obszar pokryty pik- Proces sterowania wyświetla-
1 1 Czytaj dane zawarte
cie zamierzano zademonstro- selami. Wszystkie te dane za- czem wymaga operowania
w pamięci wyświetlacza.
waĘ wykorzystanie wyświet- czerpnąłem z dołączonej do sygnałami: R/W - zapisz/czy-
1 0 Zapisz dane do pamięci
lacza graficznego LCD w ap- wyświetlacza dokumentacji. taj, D/I - dane/instrukcja, E -
wyświetlacza.
likacji amatorskiej. Dodatko- Na stronie internetowej pro- zezwolenie na operacj�, CS1,
0 1 Odczytaj status zajętości
wym celem było sprawdzenie ducenta dowiedziałem si�, łe CS2 - wyb�r pierwszej lub
wyświetlacza (trwa
mołliwości ułycia mikrokon- zestawy układ�w ułytych drugiej połowy ekranu, RSTB
wykonanie instrukcji).
trolera AT90S2313 do stero- w panelu mołnałączyĘ w r�ł- - sygnał zerujący. Kombinacją
0 0 Wykonaj instrukcję.
Elektronika Praktyczna 8/2001
89
P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
Rys. 1.
stan�w na wejściach D/I, n�, ułyjemy sześĘ bit�w, po- Dzi�ki temu juł do ko�ca tej instrukcji mołe trwaĘ od 4,3
R/W oraz wejściach danych niewał kolumn jest 64. Przy strony przesyłamy dane dla do 12,9 mikrosekundy.
mołna �zmusiĘ� wyświetlacz adresowaniu poszczeg�lnych poszczeg�lnych kolumn bez W tab. 2 zamieszczono
do wykonania jednej z sied- cz�ści ekranu naleły pami�- konieczności wskazywania wszystkie instrukcje sterujące
miu instrukcji sterujących. taĘ o wybraniu danej połowy ich adresu w pami�ci wy- pracą wyświetlacza, wraz ze
Zestaw instrukcji sterujących sygnałem CS1 lub CS2. Dane świetlacza. Podczas wykony- schematemkodu naliniachste-
zawarto w tab. 1. dotyczące jednej kolumny wania operacji na wyświetla- rujących dla kałdej z instruk-
W tym miejscu wyjaśnie- w stronie mają wagi rosnące czu musimy zdawaĘ sobie cji. Aby�zapaliĘ� dowolny pik-
nia wymagaspos�badresowa- w kierunku od g�rnego pikse- spraw� z tego, łe ich wyko- sel na wyświetlaczu naleły:
nia wewn�trznej pami�ci wy- la w d�ł. Naleły wspomnieĘ nanie trwa jakiś czas. Wtedy 1. PrzesłaĘ do pami�ci wy-
świetlacza. Kałda cz�śĘ ekra- o ułatwieniu w adresowaniu ładna inna instrukcja nie mo- świetlacza adres strony w ja-
nu jest podzielona na osiem polegającym na tym, łe po łe byĘ przyj�ta do wykonania kiej znajduje si� dany piksel.
ośmioliniowych poziomych zaadresowaniu danej strony poza instrukcją �Czytaj sta- 2. PrzesłaĘ adres kolumny,
pask�w zwanych stronami. i kolumny oraz po przesłaniu tus�. Instrukcja ta pozwala na w kt�rej znajduje si� piksel.
Dlatego do zaadresowania danych pod ten adres nast�- odczytaniez wyjścia DB7 por- 3. PrzesłaĘ dane dotyczą-
strony wystarczą nam trzy bi- puje automatyczne zwi�ksze- tu danych statusu zaj�tości ce piksela, czyli 0, aby go
ty w instrukcji �Ustaw stro- nie adresu kolumny w wew- sterownika wyświetlacza. We- wyświetliĘ.
n��. Aby zaadresowaĘ kolum- n�trznym liczniku adres�w. dług dokumentacji wykonanie 4. UstawiĘ wyświetlacz
w stan �włączony�.
Naleły pami�taĘ, łe jedną
Tab. 2. Lista instrukcji.
instrukcją przesyłamy dane
Kod instrukcji
Instrukcja dla ośmiu pikseli jednocześ-
R/W D/I DB7 DB6 DB5 DB4 DB3 DB2 DB1 DB0
nie(słupek o wysokości 8 pik-
Wyświetlacz włączony/ 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1/0 1-wyświetlacz załączony
seli DB0..DB7).
wyłączony 0-wyświetlacz wyłączony
Cały program realizujący
Wyświetlaj od linii... 0 0 1 1 Początkową linią może być 0~63 Od tej linii na wyświetlaczu będą
gr� w kościjestzawarty w pa-
 zapalane piksele.
mi�ci Flash mikrokontrolera
Ustaw stronę 0 0 1 0 1 1 1 Strony 0~7 Ustaw adresy stron w pamięci
AT90S3213 firmy Atmel
(adres rzędów) wyświetlacza
(schemat elektryczny przed-
Ustaw adres kolumn 0 0 0 1 Kolumny 0~63 Ustaw adresy kolumn w pamięci
stawiono na rys. 1). Pami�Ę
wyświetlacza
mikrokontrolerazostała wyko-
Odczytaj status. 1 0 Za- 0 Wł/ Reset 0 0 0 0 Reset 1: jest w stanie reset
rzystana prawie do ostatniego
jęty Wył 0:stan pracy
bitu. Dlatego w grze dost�pne
Wł/Wył 1: wygaszony
są tylko podstawowe funkcje
0: wyświetla
bez ładnych �wodotrysk�w�.
Zajęty 1: wykonuje instrukcję
Oczywiście dla tych, kt�-
Zapisz dane w pamięci 0 1 Dane do zapisania w pamięci wyświetlacza DB0-najmłodszy bit
rzy mają lepszą koncepcj� re-
DB7-najstarszy bit danych
alizacji gry udost�pniam pro-
Czytaj dane z pamięci. 1 1 Dane odczytane z pamięci wyświetlacza. DB0-najmłodszy bit
gram w wersji�r�dłowej, kt�ry
DB7-najstarszy bit danych
Elektronika Praktyczna 8/2001
Elektronika Praktyczna 2/98
90
P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
został napisany w asemblerze dują zerowanie mikrokontro- wielacz napi�cia, kt�ry po-
WYKAZ ELEMENTÓW
za pomocą programu lera po załączeniu zasilania. zwala osiągnąĘ napi�cie ok.
Rezystory
�WAVRASM�. Realizacja algo- W tym samym czasie bramki -12V pod obciąłeniem. Zasto-
R1..R8: 220&!
rytmu działania programuspro- B i C tegoł układu powodują sowane w powielaczu diody
R9..R14: 10k&! wadza si� do oczekiwania na zerowanie układ�w wyświet- Schottky'ego pozwalają uzys-
naciśni�cie przycisku �Losuj� lacza. Poniewał gra jest zasi- kaĘ napi�cie wyjściowe o ok.
R15: 4,7k&!
i odpowiedniej reakcji na fakt lana z czterech baterii typu 1,8V wyłsze nił przy zasto-
R16, R17: 2,2k&!
naciśni�cia tego przycisku. �AAA� (�R03� itp.), łeby wy- sowaniu typowych diod pros-
Kondensatory
Sprowadza si� to do wywoły- tworzyĘ potrzebne napi�cie towniczych, np. 1N4148. Jest
C1, C2: 27 pF
wania w odpowiednim mo- -12V do zasilania wyświetla- to o tyle wałne, łe wyświet-
C3: 4,7�F/16V
mencie potrzebnej procedury. cza, zdecydowałem si� wyko- lacz pobiera optymalny prąd
C4: 100�F/16V
Kilka sł�w wyjaśnienia naĘ powielacz napi�cia. Pros- gdy napi�cie Vee zawiera si�
Półprzewodniki
wymaga schemat elektryczny tokątny sygnał, wytworzony w granicach 11,1..12,1V. Od-
T1..T6: BC618
układu do gry. Poniewał wy- przez multiwibratorzbudowa- chyłki napi�cia - czy to na
US1: ST62T65
świetlacz potrzebuje do dzia- ny z inwertera U3A układu minus, czy teł na plus - po-
W1..3: wyświetlacz LED 3x łania ał 12 wyjśĘ procesora, scalonego, jest formowany wodują zwi�kszony pob�r
DB56-11GWA
to aby obsłułyĘ 6 przycisk�w przez pozostałe inwertery te- prądu z zasilacza. Dzi�ki tym
Różne za pomocą 3 pozostałych go układu. Cztery inwertery zabiegom cała gra pobiera
wejśĘ, musiałem zastosowaĘ połączone są r�wnolegle, aby mniej nił 20mA z baterii, co
X1: 8MHz
matryc� diodową złołoną zwi�kszyĘ wydajnośĘ prądo- pozwala przez długi czas cie-
P1, P2: mikroprzełączniki
z diod D3..D11. Bramki A i D wą generatora. Do wyjśĘ in- szyĘ si� zabawą.
układu scalonego U2 powo- werter�w dołączony jest po- Jerzy Durka
Elektronika Praktyczna 8/2001
91