sytuacji tych młodych ludzi to zacząć zmieniać swoje własne postawy, zacząć
wierzyć w to, o czym mówię.
Widać więc, że najlepszym sposobem na zmianę postaw drugiego człowieka jest
wprowadzenie go w taką sytuacje, żeby publicznie przekonywał innych o tym, o
czym sam nie jest przekonany. Nie ważne Jest, co on zrobi z tymi, których
przekonuje, zapewne niewiele, ale on siebie zmieni. Szczwani politycy w
systemach totalitarnych natychmiast to wykorzystali. Może na tym polega
funkcjonowanie anonimowych alkoholików (pomijając aspekt 10-u kroków), gdzie
każdy nowo przybyły alkoholik ma swojego opiekuna. Zastanawiające jest, czy
czasem to opiekowanie siÄ™ i przekonywanie nowego alkoholika, nie jest
ważniejsze dla starego alkoholika, który musi przekonywać nowo przybyłego.
Należy zwrócić uwagę na to, że są dwa rodzaje odbioru: bierny i aktywny. Bierny
to taki, który polega na słuchaniu, aktywny to np. napisanie eseju z
psychologii społecznej. Jedna z ciekawszych rzeczy to możliwości dania tej
osobie, która aktywnie działa, możliwości improwizowania. Nie chodzi o to, żeby
osoba ta czytała coś co jest przygotowane, lepiej gdy ktoś taki musi pochodzić
po bibliotekach i sam coś przygotować. Improwizacja - np. były alkoholik nie
powinien zaglądać do przygotowanych pogadanek, ale opowiedzieć o swoich
doświadczeniach.
Podejrzewam, że tak naprawdę zaczniecie być psychologami, kiedy będziecie
działać jako psychologowie, teraz jesteście studentami, którzy coś zapamiętują,
co pozornie się szybko zapomina, a potem gdy będziecie musieli kogoś o czymś
przekonywać, dokonywać selekcji w szkole, opiekować się jakimś zespołem
alkoholików itd., nagle staniecie się prawdziwymi psychologami.
Jedno z badań wykazało (w czasach kiedy zaczynała działać telewizja i chodziło
o likwidację kin) ze, 58% osób zmieniało swoje postawy, kiedy biernie słuchali
pogadanek; ale kiedy sami je wygłaszali -78%, czyli różnica wynosiła 20% -jest
to poważna różnica. Czyli nie ma lepszego sposobu, aby się o czymś przekonać
jak samemu wygłosić publicznie coś na ten temat. O tym wiadomo także z
psychologii uczenia się. Najlepiej uczymy się w sposób aktywny, aktywnie
powtarzając, a kiedy mamy innych tego nauczyć to jest jeszcze lepiej.
Mówiliśmy o tym, jak to jest z odbiorcami. Wiemy, że są procesy, które
utrudniają akceptację przekazu dochodzącego do odbiorcy, a więc dysonans i
reaktancja. Po drugie, właściwie najlepiej jest się samo przekonywać
przekonując innych, ale ktoś w jakiś sposób musi to kontrolować.
Chcę zasygnalizować dwie rzeczy na temat cech:
* Podatność na perswazję.
Być może każdy zetknął się z osobami, które zawsze się zgadzają. Byłoby dziwne,
gdybyście mając pewną refleksję i wrażliwość psychologiczną nie zetknęli się z
takimi ludźmi, którzy właściwie są jak liście na wietrze, cokolwiek usłyszą
zgadzajÄ… siÄ™ z tym, tacy niezwykle podatni na perswazjÄ™. Cecha ta jest
stopniowalna: spotykamy ludzi - od niezwykle podatnych na perswazjÄ™ do takich,
którzy są antyperswazyjni (u antykonformistów, ludzi antyperswazyjnych -
reaktancja jest tak silna, że nawet najsłuszniejsze argumenty ich nie
przekonują). W zależności od stopnia podatności na perswazję, nasz odbiorca
może różne treści łatwo akceptować, aczkolwiek należy zwrócić uwagę, że te
zmiany nie są głębokie, są one dosyć powierzchowne, nie są silne.
• NastÄ™pna sprawa trochÄ™ z tym zwiÄ…zana: samoocena. Jest to bardzo interesujÄ…ca
sprawa. Istnieje samoocena ogólna (globalna) i samooceny szczegółowe. Samoocena
globalna wyraża się w zwrotach typu: .jestem fajnym facetem; daję sobie ze
wszystkim radę, niczego się specjalnie nie boję" (notabene dosyć trudno w
kwestionariuszu osobowościowym ułożyć dobre pytanie, które uchwyciłoby globalną
samoocenę). Oprócz tego każdy ma pewne specyficzne samooceny szczegółowe:,
jestem b. inteligentny; jestem b. głupi; mam powodzenie u dziewcząt; w ogóle mi
nic nie wychodzi" Wbrew pozorom szczegółowe samooceny nie sumują się w tę
globalną samoocenę. Wystarczy, że jakaś jedna ważna szczegółowa samoocena jest
niska, żeby wszystko się załamywało.