Seksuologia Polska 2012, 10, 2, 76 84
P R A C A P O G L 
D O W A
Copyright © 2012 Via Medica, ISSN 1731 6677
Seksuologia Polska 2012, tom 10, nr 2
Pedofilia w opiniowaniu
sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedophilia in judicial and sexological opinion
Przemysław Marcinek1, Alicja Kapała2
1
Poradnia Psychologiczno-Seksuologiczna, Leszczyńskie Centrum Medyczne Ventriculus
2
Dział Terapeutyczny Zakładu Karnego w Rawiczu
Streszczenie
W artykule przedstawiono kategorię diagnostyczną  pedofilia w kontekście opiniowania sądowo-seksu-
ologicznego. Autorzy podjęli rozważania dotyczące problemów definicyjnych, typologii oraz kryteriów dia-
gnostycznych i różnicowania pedofilii. Omówili także możliwe skutki rozpoznania pedofilii przez biegłych
w przebiegu postępowania karnego. Próba systematyzacji dostępnej wiedzy oraz własnych doświadczeń
diagnostycznych autorów ma na celu zaakcentowanie klinicznego rozumienia pedofilii  traktowanej jako
specyficzne zaburzenie seksualne. Znajomość kryteriów diagnostycznych pedofilii oraz świadomość skut-
ków rzetelnie ustalonego rozpoznania powinny ukierunkowywać pracę biegłych seksuologów, opiniują-
cych sprawców przestępstw seksualnych, w których ofiarami są dzieci.
Seksuologia Polska 2012; 10 (2): 76 84
Seksuologia Polska 2012; 10 (2): 76 84
Seksuologia Polska 2012; 10 (2): 76 84
Seksuologia Polska 2012; 10 (2): 76 84
Seksuologia Polska 2012; 10 (2): 76 84
SÅ‚owa kluczowe:
SÅ‚owa kluczowe:
Słowa kluczowe: diagnoza seksuologiczna, pedofilia, sprawcy przestępstw seksualnych, zaburzenia pre-
SÅ‚owa kluczowe:
SÅ‚owa kluczowe:
ferencji seksualnych
Abstract
The article presents the diagnostic category of  pedophilia in the context of judicial and sexological opi-
nion. Authors are considering the problems of definition, subtypes, diagnostic criteria and differential dia-
gnosis, and also the consequences of the diagnosis such a disorder during the proceedings. The attempt to
systematize the available knowledge and own experience of the authors in the area of diagnosing pedophi-
lia is going to enhance the professional meaning of pedophilia as a specific sexual disorder. The perfect
knowledge of the precise diagnostic criteria and the awareness of the consequences of credible diagnosis
should direct the expert sexologists, making opinions of sex offenders against children.
Polish Sexology 2012; 10 (2): 76 84
Polish Sexology 2012; 10 (2): 76 84
Polish Sexology 2012; 10 (2): 76 84
Polish Sexology 2012; 10 (2): 76 84
Polish Sexology 2012; 10 (2): 76 84
Key words:
Key words:
Key words: sexological diagnosis, pedophilia, sex offenders, disorders of sexual preference
Key words:
Key words:
wojowym, klinicznym i sÄ…dowym. Zadania, jakie stojÄ…
Wstęp
przed seksuologami  zwiÄ…zane z profilaktykÄ… prze-
Przestępczość wymierzona w wolność seksualną
stępstw seksualnych przeciwko dzieciom  to mię-
człowieka to poważny problem społeczny. Istotną,
dzy innymi rzetelna diagnoza (opis, wyjaśnienie i pro-
dość liczną i zróżnicowaną wewnętrznie grupę
gnoza) oraz terapia sprawców. Wszelkie profesjonal-
sprawców przestępstw seksualnych stanowią osoby
ne działania interwencyjne poprzedzone są zawsze
wykorzystujące seksualnie dzieci. Sprawcy przestęp-
fazą diagnostyczną, która ma na celu między innymi
stwa określanego powszechnie jako  pedofilia są
kwalifikacjÄ™ osoby badanej, zaplanowanie leczenia,
obiektem szczególnego zainteresowania seksuologii
dobór odpowiednich metod terapeutycznych itp.
we wszystkich jej podstawowych wymiarach  roz-
W niniejszym tekście dokonano analizy pedofilii w kon-
tekście opiniowania sądowo-seksuologicznego. Wy-
Adres do korespondencji:
Adres do korespondencji:
Adres do korespondencji: mgr psych. Przemysław Marcinek, Poradnia Psychologiczno-
Adres do korespondencji:
Adres do korespondencji:
boru takiego dokonano z kilku powodów. Po pierw-
-Seksuologiczna LCM Ventriculus, ul. Słowiańska 41, 64 100 Leszno,
tel.: [phone], e-mail: [e-mail] sze, niezwykle często pedofilia jako kategoria diagno-
styczna i zaburzenie seksualne mylona jest ze spo-
Nadesłano: 17.09.2012 Przyjęto do druku: 15.12.2012 8.12.2011
76 www.seksuologia.med.pl
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Przemysław Marcinek, Alicja Kapała, Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Å‚ecznÄ… etykietÄ… osoby molestujÄ…cej seksualnie dzieci tem seksualnego podniecenia jest nie tyle dziecko,
[1, 2]. Po drugie, to właśnie biegli seksuolodzy są zwy- co dziecko w określonym wieku, którego nie postrze-
kle pierwszymi specjalistami, którzy rozpoznają pe- ga się tu wyłącznie w kontekście metrykalnym, lecz
dofilię u pacjenta (gdyby nie postępowanie karno- w zależności od przypisanych mu cech budowy so-
-sądowe i związane z nim badania być może zabu- matycznej. To właśnie wygląd dziecka, jako obiektu
rzenie nie zostałoby nigdy ujawnione). Po trzecie, seksualnego pożądania, stanowić ma podstawę do
w obowiązującym stanie prawnym, rozpoznanie pedo- odróżnienia pedofila od innych sprawców prze-
filii  a więc jednego z zaburzeń preferencji seksual- stępstw seksualnych wobec małoletnich. Jak podkre-
nych  u osoby skazanej prawomocnym wyrokiem śla autor, granicą zainteresowania seksualnego pe-
sądu, niesie ze sobą wiele ściśle określonych konse- dofila jest najczęściej pojawienie się u dziecka trze-
kwencji, o których warto wiedzieć. Opiniowaniem ciorzędowych cech płciowych, szczególnie owłosie-
w zakresie seksuologii, z uwagi na jego interdyscy- nia łonowego. Inną prawidłowością, na którą zwraca
plinarność, zajmują się różne grupy profesjonalistów uwagę Pospiszyl, jest jakościowa różnica pomiędzy
 specjaliści seksuolodzy, seksuolodzy kliniczni, le- popędem seksualnym pedofila a popędem innych
karze psychiatrzy oraz psycholodzy, a proces diagno- mężczyzn  dla których dziecko nie stanowi bodz
ca
styczny coraz częściej ma charakter zespołowy. natury seksualnej. Preferencje seksualne sprawców
W dalszej części pracy skoncentrowano się kolejno molestowania seksualnego dzieci w wieku pubertal-
na: problemach definicyjnych, typologii oraz kryte- nym, niebędących pedofilami, nie odbiegają w spo-
riach diagnostycznych i różnicowaniu pedofilii, a tak- sób zasadniczy od tych, które cechują większość wła-
że skutkach dokonania przez biegłych takiego roz- ściwie przystosowanych mężczyzn  tu różnica tkwi
poznania w przebiegu postępowania karnego. głównie w rozwinięciu przez tych ostatnich odpowied-
nich hamulców moralnych.
W klasycznym już ujęciu Imieliński [6, 7] zalicza
Definicja pedofilii
pedofilię do odchyleń seksualnych w zakresie obiek-
tu. Wchodzi ona w większy zakres dewiacji seksual-
W niniejszej pracy pedofilia rozumiana będzie jako
nych, czyli odchyleń od szeroko rozumianych norm
ściśle zdefiniowane zaburzenie seksualne. I tak, pe-
społecznych. Pedofilia, posługując się terminologią
dofilia to według obowiązującej w Polsce Międzynaro-
autora, stanowi dewiację seksualną, którą  gdy
dowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych
odbiega od norm społecznych i medycznych jedno-
(ICD-10, International Statistical Classification of Di-
cześnie  należy zaliczyć do patologii. Oznacza to,
seases) [3]: preferencja seksualna osoby dorosłej
że obejmuje zachowania naruszające zdrowie lub
w stosunku do dzieci, zwykle w wieku przedpokwita-
życie i zaburzające rozwój, i jest wtedy określana mia-
niowym lub we wczesnym okresie pokwitania. W tej
nem patologicznego odchylenia seksualnego.
ogólnej definicji warto zwrócić uwagę na dwa słowa:
A odchylenie to może przyjąć w skrajnych przypad-
 preferencja i  zwykle . Preferencja seksualna to
kach postać progresywną (dawniej: zboczenia sek-
według Skowrońskiego [4] motywacyjno-dyspozycyj-
sualnego), która cechuje się przymusowością dzia-
ny stan organizmu ukierunkowujÄ…cy przebieg cyklu
łania, nałogowością, wysoką częstotliwością, promi-
reakcji seksualnych. Preferencja ukierunkowuje zacho-
skuityzmem, rozbudowanymi fantazjami i okresowo-
wanie przez reagowanie podnieceniem na bodz
ce
ścią naporu.
wchodzące w skład zespołu cech najbardziej pożą-
danego obiektu seksualnego  w przypadku pedofilii
obiektem takim jest dziecko. Kryterium wieku przed-
Kryteria diagnostyczne
pokwitaniowego dziecka odnosi siÄ™ do wieku rozwo-
jowego, a nie chronologicznego, a więc oznacza okre- Pedofilia oznaczona jest w ICD-10 [3] kodem
ślony poziom rozwoju psychobiologicznego, niekoniecz- F 65.4, należy do zaburzeń preferencji seksualnych
nie zbieżny z wiekiem metrykalnym (czasem go wyprze- (F 65), znajdujących się w rozdziale V (F) w grupie
dzający, a czasem przeciwnie  następujący jakiś czas  Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
po nim). Natomiast określenie  zwykle podkreśla prze- (F 60 F 69) . Aby postawić rozpoznanie pedofilii, ko-
ważającą tendencję, ale jednocześnie sygnalizuje, że nieczne jest najpierw spełnienie ogólnych kryteriów
okresowo podejmowana aktywność seksualna z obiek- zaburzeń preferencji seksualnych (F 65), określanych
tem starszym (dojrzalszym pod względem psychobio- przez Beisert [7] jako formalne cechy zaburzonej pre-
logicznym) nie musi wykluczać pedofilii. ferencji. Są to kolejno:
Podejmując próbę ustalenia zakresu pojęcia  pe- G1  osoba doświadczająca powtarzającego się,
dofilia , Pospiszyl [5] podkreśla, że dla pedofila obiek- nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych doty-
www.seksuologia.med.pl 77
Seksuologia Polska 2012, tom 10, nr 2
czących niezwykłych przedmiotów lub działań; G2  ju psychoseksualnego osoby cierpiącej na pedofilię
osoba zarówno realizująca ten popęd, jak i odczu- a wybieranego przez nią obiektu seksualnego. Nato-
wajÄ…ca z tego powodu wyraz
ne cierpienie; G3  pre- miast granica 16 lat wskazuje na konieczność przej-
ferencja występująca od co najmniej 6 miesięcy [3]. ścia z fazy rozwojowej wczesnej adolescencji do przy-
Już na tym etapie diagnozy pojawia się kilka kon- najmniej póz
nej adolescencji lub dorosłości.
trowersji, które biegły seksuolog musi wziąć pod uwa- Lew-Starowicz, przywołując argumenty Brown [8],
gę. Po pierwsze, określenie  nasilonego popędu zwraca uwagę na kilka kontrowersji związanych z dia-
sugeruje, że mowa tu o przynajmniej przeciętnym jego gnozowaniem zaburzeń preferencji seksualnych
natężeniu  a więc zastanowienia wymaga fakt, gdy (w tym pedofilii) w ramach obowiązujących systemów
rozpoznano popęd o sile poniżej normy. Po drugie, klasyfikacyjnych. Wskazuje na trudności definicyjne,
niezwykle rzadko pacjenci deklarujÄ…  wyraz
ne cier- wynikające z ciągłości między dewiacyjnością a tak
pienie w znaczeniu subiektywnym. Znacznie częściej zwanymi normalnymi zachowaniami seksualnymi.
realizacja popędu zmierza raczej do uzyskiwania Podkreśla determinujący wpływ epidemiologii dewia-
przez pacjenta satysfakcji seksualnej, a więc zado- cji seksualnych na poglądy na temat danej parafilii
wolenia. Natomiast negatywne skutki, zarówno (również pedofilii). Osoby przejawiające dewiacyjne
w wymiarze społecznym, jak i dotyczące samopoczu- zachowania seksualne często ukrywają swe specy-
cia  przychodzą w miarę doświadczania przez pa- ficzne skłonności, co powoduje, że obraz parafilii
cjenta konsekwencji własnych działań, czyli zaburzo- (i tym samym kryteria diagnostyczne) konstytuowany
nej realizacji popędu seksualnego. Ten aspekt zbliża jest przez doświadczenie kliniczne, czyli tworzy się
osoby dotknięte pedofilią do tych, u których rozpo- przede wszystkim na podstawie informacji pochodzą-
znaje się zaburzenia osobowości  często również ce od osób, które zgłaszają się po pomoc lub wejdą
mające charakter egosyntoniczny (zgodny z poczu- w konflikt z prawem. Kolejny problem stanowi złożo-
ciem Ja). Stosunkowo najmniej kontrowersyjne, ale ność obrazu dewiacji  u wielu osób współistnieją
jednocześnie dość trudne do obiektywnego oszaco- różne postacie dewiacji (wielodewiacyjność). Niezwy-
wania, jest kryterium czasu trwania zaburzenia kle istotne znaczenie ma również natężenie potrzeb
(6 miesięcy). i zachowań dewiacyjnych. Zachowanie dewiacyjne
Dalej, konieczne dla rozpoznania pedofilii jest może stanowić wyłączną formę realizacji potrzeb
spełnienie kryteriów szczegółowych, czyli cech tre- seksualnych, współistnieć z tak zwanym normalnym
ściowych obiektów i działań, będących z
ródłem po- życiem seksualnym lub być epizodycznym doświad-
budzenia seksualnego [7]. Pierwsze kryterium to czeniem seksualnym. Innym obszarem problemo-
 utrwalona lub dominująca skłonność do aktywności wym, ze względu na istnienie licznych teorii, jest me-
seksualnej z dzieckiem lub dziećmi w wieku przed- chanizm powstawania dewiacji seksualnych (wrodzo-
pokwitaniowym . Skłonność do dewiacyjnej aktywno- ne, neurohormonalne, wyuczone itd.) mający istotne
ści seksualnej ma być utrwalona  to znaczy aktyw- znaczenie z punktu widzenia ostatecznej diagnozy,
ność taka powinna powtarzać się przez dłuższy czas, określającej z
ródła stwierdzonych problemów. Za
lub dominująca  co sugeruje wysoki udział dewia- kontrowersyjną uznaje się również wspomnianą
cyjnych zachowań w puli wszystkich zachowań sek- wcześniej egosyntoniczność (zgodność z Ja) objawów
sualnych. Wiek przedpokwitaniowy obiektu seksual- pedofilii, która powoduje, że jedynie część osób od-
nego wskazuje na ściśle określony zestaw jego cech czuwa potrzebę leczenia.
biologicznych  w literaturze przedmiotu [5, 6, 8] Z kolei, dla porównania, w klasyfikacji zaburzeń
akcentuje się szczególnie brak lub skąpo rozwinięte psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychia-
owłosienie łonowe, dziecięcą budowę ciała, charak- trycznego DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical
terystyczne ruchy ciała, delikatność/gładkość skóry. Manual of Mental Disorders, IVth Edition, Text Revi-
Wyrażenie  dzieckiem lub dziećmi podkreśla nato- sion) [9] pedofilia oznaczona jest kodem 302.2, nale-
miast, że zainteresowanie seksualne może dotyczyć ży do grupy parafilii i umieszczono ją w rozdziale  Za-
konkretnego (jednego, posiadającego specyficzne burzenia seksualne i tożsamości płciowej . Zgodnie
cechy) obiektu lub wielu obiektów (których wspólną z zaleceniami autorów tej klasyfikacji na etapie dia-
cechą jest określony stopień rozwoju psychoseksu- gnozy należy określić płeć (dzieci), do której pedofil
alnego, wskazujący jednoznacznie na niedojrzałość). odczuwa pociąg seksualny, a także wskazać, czy
Drugie kryterium brzmi:  osoba ma co najmniej 16 lat pedofilia ogranicza siÄ™ do kazirodztwa. W klasyfika-
i jest co najmniej 5 lat starsza od dziecka lub dzieci . cji tej wymienia siÄ™ dwie postaci tego zaburzenia sek-
Określenie względnej różnicy wieku oznacza zaak- sualnego: wyłączną (inaczej  ekskluzywną , pociąg
centowanie rozbieżności pomiędzy stopniem rozwo- seksualny tylko do dzieci) oraz niewyłączną (inaczej
78 www.seksuologia.med.pl
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Przemysław Marcinek, Alicja Kapała, Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
 nieekskluzywną ). W klasyfikacji DSM podkreśla się,
Różnicowanie
że doświadczanie cierpienia na skutek fantazji, pobu-
Zarówno klasyfikacje, jak i z
ródła kliniczne [3, 9,
dek seksualnych czy też zachowań z udziałem dzieci
12 14] podkreślają, że nie każdy czyn pedofilny do-
nie jest kryterium koniecznym, by rozpoznać pedofilię.
konywany jest przez pedofila. Mimo to w opiniowa-
Wystarczy sam (bez odczuwanego subiektywnie cier-
niu sądowym sprawców przestępstw seksualnych
pienia) pedofilny wzorzec podniecania się, który znaj-
przeciwko dzieciom istnieje poważne ryzyko wniosko-
duje odzwierciedlenie w fantazjach lub zachowaniu
wania o istnieniu pedofilii wyłącznie lub przede
i skutkuje pogorszeniem funkcjonowania społecznego,
wszystkim na podstawie charakteru przestępstwa
zawodowego lub w innych dziedzinach życia. Rosen-
i wieku ofiary. Może to wynikać z prób stosowania
han, Walker i Seligman [10] podkreślają, że cechą wy-
przez biegłych błędnego algorytmu, w którym dopusz-
różniającą parafilię, jest to, iż obok zachowania, poja-
czenie się przestępstwa z art. 200 Kodeksu karnego
wiają się specyficzne fantazje lub wyobrażenia 
(czynność seksualna lub jej prezentowanie małolet-
w przypadku pedofilii będą to fantazje lub wyobrażenia
niemu poniżej 15 lat) czy też art. 202 ż 2 (prezentowa-
z udziałem dzieci. Zdaniem autorów, czynnikami różni-
nie małoletniemu poniżej 15 lat treści pornograficz-
cującymi parafilię od dziwacznych czy niezwykłych fan-
nych) jest najczęściej równoznaczne z  pedofilią
tazji współwystępujących z normalną aktywnością sek-
sprawcy. Autorzy klasyfikacji ICD zwracajÄ… uwagÄ™,
sualną, będą: poziom realizacji i niepokój z tym związa-
że pojedyncze wydarzenie, szczególnie gdy spraw-
ny, substytucja (przedmiot fantazji zastępuje partnera)
ca sam jest osobÄ… w okresie dorastania, nie oznacza
oraz uzależnienie od niezwykłego obiektu.
stałej czy przeważającej tendencji, uprawniającej do
Przydatne w praktyce klinicznej wymiary, za po-
rozpoznania pedofilii. W klasyfikacji DSM podkreśla
mocą których określić można natężenie pedofilnych
się również, że pedofilia nie obejmuje osób w póz
-
zainteresowań pacjenta, przytacza za Finkelhorem
nym wieku dorastania podejmujÄ…cych zwiÄ…zki seksu-
i Araji M. Beisert [11]  są to siła zaangażowania oraz
wyłączność. Pierwszy z nich dotyczy oceny, jak silna alne z 12- lub 13-latkami.
jest motywacja do utrzymywania kontaktów z dziec- Diagnoza różnicowa zakłada także konieczność
kiem (liczba kontaktów i ich stałość w jednostce cza- wykluczenia prymatu innego zaburzenia (np. upośle-
su), drugi ma odzwierciedlać procentowy udział kon- dzenia umysłowego, demencji, zmian osobowości na
taktów z dzieckiem (lub jego wyobrażeniem) w zbio- skutek ogólnego stanu medycznego, epizodu mania-
rze wszystkich kontaktów seksualnych. Ponadto pe- kalnego, intoksykacji, itp.) niż seksualne, które na sku-
dofilia może mieć charakter pierwotny  osoba ni- tek obniżenia umiejętności poznawczych, społecz-
gdy nie podejmowała kontaktów seksualnych z do- nych oraz samokontroli emocjonalnej może skutko-
rosłymi, bądz
wtórny  po okresie aktywności sek- wać niezwykłymi zachowaniami seksualnymi. W przy-
sualnej z dorosłymi, rozwinęła się preferencja kon- padku innych zaburzeń nieprawidłowe zachowania
taktów seksualnych z dziećmi [6].
seksualne są tylko jednym z objawów psychopatolo-
Ogólne i szczegółowe kryteria pedofilii, wymienio- gii. Zachowania pedofilne nie są w takich przypad-
ne w klasyfikacjach ICD-10 i DSM-IV-TR zestawiono
kach ani dominujÄ…ce, ani preferowane przez jednost-
w tabeli 1.
kę, mogą pojawiać się wyjątkowo lub wpisywać się
Tabela 1. Kryteria diagnostyczne pedofilii wg klasyfikacji ICD-10 i DSM-IV-TR
ICD-10 DSM-IV-TR
F 65.4 302.2
A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń preferencji A. Przez okres co najmniej 6 miesięcy nawracające, nasilone,
seksualnych (F65): seksualnie wzbudzajÄ…ce fantazje, pobudki seksualne
" osoba doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu lub zachowania obejmujące aktywność seksualną z dzieckiem
i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych lub dziećmi w okresie przedpokwitaniem (ogólnie  w wieku
przedmiotów lub działań 13 lat lub młodszymi)
" osoba zarówno realizuje ten popęd, jak i odczuwa
z tego powodu wyraz
ne cierpienie
" preferencja występuje od co najmniej 6 miesięcy
B. Utrwalona lub dominująca skłonność do aktywności B. Osoba działa pod wpływem takich pobudek seksualnych
seksualnej z dzieckiem lub dziećmi w wieku przed pokwitaniem albo te pobudki lub fantazje powodują znaczne cierpienie
lub trudność interpersonalną
C. Osoba ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starsza C. Osoba ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starsza
od dziecka lub dzieci z kryterium B od dziecka lub dzieci wymienionych kryterium A
www.seksuologia.med.pl 79
Seksuologia Polska 2012, tom 10, nr 2
AKTYWNOŚĆ PEDOFILNA rozumiana jako DEWIACJA
PEDOFILIA rozumiana jako ZABURZENIE PREFERENCJI SEKSUALNYCH*
ZACHOWANIA PEDOFILNE
PEDOFILIA WA
AÅšCIWA
PEDOFILIA ZAST
PCZA
(epizodyczne)
(pierwotna lub wtórna)
 z konieczności
 z przypadku
 z wyboru
Może być wyłączona
*w wąskim rozumieniu pedofilia zastępcza nie jest traktowana jako zaburzenie preferencji seksualnych, w szerokim ujęciu
 tak (por. [12] i [16])
Rycina 1.
Rycina 1.
Rycina 1. Kategorie diagnostyczne zwiÄ…zane z pedofiliÄ…. y
ródło: oprac. własne
Rycina 1.
Rycina 1.
w obraz szerszego zespołu klinicznego. Ponadto te seksualne dotyczące zachowań seksualnych z nie-
niezwykłe zachowania seksualne są wówczas czę- dojrzałym płciowo dzieckiem lub dziećmi, a także to-
sto objawami izolowanymi i najczęściej nie stanowią
warzyszÄ…ce im rzeczywiste zachowania ), inaczej
elementu powtarzajÄ…cego siÄ™ wzorca reakcji.
zaburzenie preferencji seksualnych. Podstawowe
Czernikiewicz [15] proponuje podział na sytu- kategorie diagnostyczne związane z pedofilią upo-
acyjną (zastępczą) oraz preferencyjną motywację
rzÄ…dkowano na rycinie 1 (przerywane linie ukazujÄ…
podjęcia przez dorosłego kontaktu seksualnego
możliwą dynamikę aktywności pedofilnej i konwersję
z dzieckiem. W ramach pierwszej wskazanej katego-
poszczególnych kategorii ją opisujących).
rii zachowania pedofilne nie sÄ… motywowane prefe-
rencjami seksualnymi, a więc dziecko nie stanowi dla
dorosłego najbardziej pożądanego erotycznie obiektu Konsekwencje rozpoznania pedofilii
seksualnego. Motywami podejmowania kontaktów
w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
seksualnych z dzieckiem są wówczas, poza popędem
Rozpoznanie w opinii sÄ…dowo-seksuologicznej
płciowym, różne  często bardzo złożone czynniki
pedofilii niesie ze sobÄ… wiele konsekwencji dla ska-
natury psychologicznej lub psychiatrycznej. Druga
zanego prawomocnym wyrokiem sprawcy przestęp-
kategoria obejmuje zachowania seksualne dorosłych,
stwa seksualnego. To między innymi od przyjętej
u podłoża których leżą określone (ukształtowane
przez organ procesowy opinii biegłych uzależniony
w toku rozwoju psychoseksualnego) preferencje seksu-
jest dalszy los sprawcy przestępstwa, zarówno w naj-
alne. Preferencje seksualne sÄ… przez autora definio-
bliższej dla niego przyszłości (podczas odbywania
wane jako zakres bodz
ców i zachowań, które w wa-
kary), jak i w odległej perspektywie. Konsekwencje
runkach wolnego wyboru są erotycznie wartościowe
te można rozpatrywać w kilku obszarach, które po-
dla danej osoby. Kryterium je określającym jest po-
zostają ze sobą ściśle powiązane  zależności te
ziom podniecenia seksualnego, który pozostaje
pokazano na rycinie 2.
wprost proporcjonalny do wartości erotycznej dane-
Prawne konsekwencje rozpoznania pedofilii
go bodz
ca czy zachowania seksualnego.
w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym majÄ… szcze-
Marshall [14] różnicuje sprawców molestujących
dzieci incydentalnie od sprawców mających dewia- gólne znaczenie w sytuacji, gdy sprawca przestęp-
cyjne zainteresowania seksualne dziećmi. Do tej dru- stwa seksualnego wobec małoletniego poniżej 15 lat
zostaje skazany na bezwzględną karę pozbawienia
giej grupy zalicza z kolei z jednej strony  osoby
o seksualnych preferencjach wobec dzieci (pedofi- wolności, bez warunkowego zawieszenia jej wykona-
lów sensu stricto), a z drugiej  osoby mające seksu- nia. Diagnoza zaburzenia preferencji seksualnych
alne zainteresowania wobec dzieci. Sprawców incy- rzutuje wprost na warunki i przebieg odbywania kary
dentalnych oraz seksualnie zainteresowanych dzieć- przez osobę skazaną. Determinuje miejsce i system
mi można określić jako tak zwanych  niepreferencyj- odbywania kary, cele resocjalizacyjne i konieczność
nych . Pozostali to osoby, u których rozpoznaje się poddania się specjalistycznej terapii, wpływa także
parafilię (czyli wg DSM-IV-TR:  nawracające silne na możliwość uzyskania warunkowego przedtermi-
pragnienia seksualne oraz podniecajÄ…ce fantazje nowego zwolnienia. Zmiany w ustawach Kodeks kar-
80 www.seksuologia.med.pl
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Przemysław Marcinek, Alicja Kapała, Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
nych, wymuszonych obligatoryjnym stosowaniem
przepisów prawa) błędów w programowaniu terapii
TERAPEUTYCZNE
i doborze metod terapeutycznych.
Konsekwencje społeczne koncentrują się wokół
ochrony społeczeństwa i związanego z nią zjawiska
stygmatyzacji. Identyfikacja sprawcy cierpiÄ…cego na
określony rodzaj zaburzenia pozwala objąć go zin-
PRAWNE SPOA
ECZNE
stytucjonalizowanymi formami pomocy (leczenie to-
warzyszące odbywaniu kary), ale też pozbawia go
anonimowości. Sprawcy przestępstw seksualnych
narażeni są w dużo większym stopniu na ostracyzm
społeczny aniżeli sprawcy przestępstw o innym cha-
PSYCHOLOGICZNE rakterze. Diagnoza pedofilii nasila proces etykieto-
wania przez otoczenie, wzmacnia izolacjÄ™ sprawcy
oraz może redukować naturalne wsparcie społecz-
ne  tak ważne z punktu widzenia kontroli dewiacyj-
Rycina 2.
Rycina 2.
Rycina 2. Konsekwencje rozpoznania pedofilii u osoby skazanej
Rycina 2.
Rycina 2.
za dokonanie przestępstwa seksualnego. y
ródło: oprac. własne
nych zachowań. Z racji wysokiej szkodliwości spo-
łecznej przestępstw seksualnych na dzieciach, ogra-
niczone jest również stosowanie wobec sprawców
ny i Kodeks karny wykonawczy, wprowadzone w dniu
dobrodziejstwa warunkowego przedterminowego
8 czerwca 2010 roku, skutkujÄ… zaostrzeniem przepi-
zwolnienia. Rozpoznanie pedofilii stanowi istotny (po-
sów wobec skazanych za przestępstwa seksualne
twierdzony empirycznie) czynnik ryzyka recydywy, co
popełnione w związku z zaburzeniami preferencji
skutkuje tym, iż z punktu widzenia ochrony społeczeń-
seksualnych. Aktualnie sÄ…d, skazujÄ…c sprawcÄ™ z roz-
stwa, osoby cierpiące na pedofilię mają nikłe szanse
poznaniem pedofilii na karę pozbawienia wolności,
na wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego.
może orzec umieszczenie go, po odbyciu tej kary,
Psychologiczne konsekwencje zdiagnozowania
w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na lecze-
u sprawcy zaburzenia preferencji seksualnych pod
nie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii
postacią pedofilii mogą przybrać dwojaką postać.
farmakologicznej lub psychoterapii (art. 95a ż 1 Ko-
Z jednej strony u sprawcy może nasilić się działanie
deksu karnego). Szczegółowy wykaz najważniejszych
takich mechanizmów obronnych, które mają na celu
przepisów prawnych powiązanych z rozpoznaniem
ochronę  Ja (szczególnie u sprawców zaprzeczają-
pedofilii u sprawcy przestępstwa seksualnego zawar-
cych), z drugiej  może uruchomić się proces obni-
to w tabeli 2. Przytoczone przepisy prawne pokazujÄ…,
żania samooceny i własnej wartości oraz wzrostu
jak liczne i szerokie sÄ… konsekwencje rozpoznania
poczucia nieadekwatności. Z kolei w przypadku błęd-
pedofilii u sprawcy przestępstwa seksualnego wobec
nie postawionej diagnozy istnieje również ryzyko, że
małoletniego poniżej 15 lat. Niosą ze sobą (z urzędu)
u sprawcy z nieukształtowaną tożsamością, który
wiele ograniczeń i nakazów, którym osoba skazana
podejmował kontakty seksualne z dzieckiem incyden-
musi się poddać. Tym bardziej biegli opiniujący tego
talnie (sprawca niepreferencyjny), nastÄ…pi identyfika-
typu sprawców powinni poddawać szczegółowej ana-
cja z etykietÄ…  pedofila i tym samym paradoksalnie
lizie wnioski pochodzące z przeprowadzonych badań,
wzrośnie ryzyko powtarzania dewiacyjnych zacho-
a do ostatecznej diagnozy podchodzić z dużą ostroż-
wań seksualnych.
nością.
Konsekwencje prawne determinujÄ… w znacznym
stopniu postępowanie terapeutyczne wobec skaza-
Podsumowanie
nego z rozpoznaniem pedofilii. Taki sprawca w ra-
mach izolacji więziennej poddawany jest specjali- W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia
zwiÄ…zane z opiniowaniem sÄ…dowo- seksuologicznym
stycznym oddziaływaniom terapeutycznym, które są
ukierunkowane na nabycie umiejętności kontroli de- w obszarze przestępstw seksualnych wobec dzieci.
Autorzy starali się ukazać złożoność procesu diagno-
wiacyjnych zachowań seksualnych. Skazany bierze
udział w terapii za swoją zgodą, a w wypadku jej bra- stycznego, w którym badanymi są sprawcy nadużyć
ku o stosowaniu leczenia orzeka sąd penitencjarny. seksualnych wobec dzieci. Opiniujący dysponują róż-
Istotne jest więc dokładne różnicowanie przez bie- norodnymi ujęciami, a więc i definicjami pedofilii,
głych seksuologów sprawców (pedofilów od tych, któ- mogą także napotykać trudności w różnicowaniu de-
rzy nimi nie są), by uniknąć dalszych (automatycz- wiacyjnych zachowań podejmowanych wobec dzie-
www.seksuologia.med.pl 81
Tabela 2. Wykaz najważniejszych przepisów prawnych związanych z rozpoznaniem pedofilii w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
Artykuł Treść przepisu prawnego Konsekwencje dla sprawcy i jego otoczenia
art. 96 ż 1 W systemie terapeutycznym Sprawca
art. 96 ż 1 systemie terapeutycznym Sprawca
art. 96 ż 1 systemie terapeutycznym odbywają karę skazani z niepsychotycznymi Sprawca odbywa karę w jednym z siedmiu oddziałów terapeutycznych zakładów
art. 96 ż 1 systemie terapeutycznym Sprawca
art. 96 ż 1 systemie terapeutycznym Sprawca
Kodeksu karnego zaburzeniami psychicznymi, w tym skazani za przestępstwo określone karnych przeznaczonych do prowadzenia terapii sprawców przestępstw seksualnych
wykonawczego w art. 197 203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami (ZK Rawicz, ZK Rzeszów, ZK Oleśnica, ZK Goleniów, ZK Sztum, ZK A
ódz
nr 2,
preferencji seksualnych (& ) AŚ Starogard Gdański), co może wiązać się z oddaleniem od miejsca zamieszkania
i utrudniać kontakt z rodziną, ale jednocześnie pozwala zapewnić fachową opiekę
terapeutycznÄ…;
art. 117 (& ) skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego Sprawca
art. 117 Sprawca
art. 117 Sprawca podczas odbywania kary obligatoryjnie poddawany jest specjalistycznym
art. 117 Sprawca
art. 117 Sprawca
obejmuje siÄ™,
Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych obejmuje się, oddziaływaniom terapeutycznym, a w przypadku odmowy sąd wydaje postanowienie
obejmuje siÄ™,
obejmuje siÄ™,
obejmuje siÄ™,
za jego zgodÄ…, odpowiednim leczeniem i rehabilitacjÄ…; braku zgody
wykonawczego za jego zgodÄ…, odpowiednim leczeniem i rehabilitacjÄ…; braku zgody o stosowaniu przymusowego leczenia
za jego zgodÄ…, odpowiednim leczeniem i rehabilitacjÄ…; w razie braku zgody
za jego zgodÄ…, odpowiednim leczeniem i rehabilitacjÄ…; braku zgody
za jego zgodÄ…, odpowiednim leczeniem i rehabilitacjÄ…; braku zgody
orzeka sÄ…d penitencjarny Otoczenie
o stosowaniu leczenia lub rehabilitacji orzeka sÄ…d penitencjarny Otoczenie
orzeka sąd penitencjarny Otoczenie zyskuje pewność, że bez względu na motywację sprawcy podejmowane
orzeka sÄ…d penitencjarny Otoczenie
orzeka sÄ…d penitencjarny Otoczenie
są wobec niego specjalistyczne oddziaływania terapeutyczne, mające na celu obniżenie
ryzyka powrotu do dewiacyjnych zachowań
art. 95a ż 1 Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej Wobec sprawcy
art. 95a ż 1 sprawcy
art. 95a ż 1 sprawcy może zostać wydany nakaz leczenia nie tylko w warunkach izolacji
art. 95a ż 1 sprawcy
art. 95a ż 1 sprawcy
Kodeksu karnego wykonania za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione więziennej, ale i po odbyciu kary pozbawienia wolności, także w ośrodku (oddziale
może orzec umieszczenie otoczenie
w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec umieszczenie szpitalnym) zamkniętym, otoczenie ma poczucie lepszej ochrony przed sprawcą
może orzec umieszczenie otoczenie
może orzec umieszczenie otoczenie
może orzec umieszczenie otoczenie
sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na  kara pozbawienia wolności przestaje stanowić jedyną możliwość nakłonienia
sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na
sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na
sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na
sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na
leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub sprawcy do leczenia
leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub
leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub
leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub
leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub
psychoterapii,
psychoterapii,
psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego
psychoterapii,
psychoterapii,
przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu
seksualnego sprawcy (& )
Art. 72ż 1 Zawieszając wykonanie kary, sąd może zobowiązać skazanego do: (& ) W przypadku otrzymania wyroku w zawieszeniu sprawca
Art. 72ż 1 sprawca
Art. 72ż 1 sprawca może zostać zobowiązany
Art. 72ż 1 sprawca
Art. 72ż 1 sprawca
Kodeksu karnego 6) poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, w okresie próby do poddania się specjalistycznej terapii, może być również
oddziaływaniom terapeutycznym
albo oddziaływaniom terapeutycznym izolowany od rzeczywistych i potencjalnych ofiar przestępstwa  realizację
oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach
oddziaływaniom terapeutycznym
oddziaływaniom terapeutycznym
korekcyjno-edukacyjnych zobowiązań nadzoruje kurator sądowy
środowiskach lub miejscach
7) powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach
środowiskach lub miejscach
środowiskach lub miejscach
środowiskach lub miejscach
kontaktowania siÄ™ z pokrzywdzonym
7a) powstrzymywania siÄ™ od kontaktowania siÄ™ z pokrzywdzonym
kontaktowania siÄ™ z pokrzywdzonym lub innym
kontaktowania siÄ™ z pokrzywdzonym
kontaktowania siÄ™ z pokrzywdzonym
i osobami w określony sposób
Załącznik do rozpo- Wykaz zakładów ambulatoryjnych przeznaczonych do wykonywania środka Wyznaczono dla sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców pięć zakładów ambulatoryjnych: SPSW w Gorzowie
Załącznik do rozpo- sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców
rządzenia Ministra zabezpieczającego określonego w art. 95a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Wielkopolskim, SPPZOZ w Choroszczy,  Pro Vita w Krakowie, WSP w Warcie,
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
Zdrowia SPSK im. W. Orłowskiego w Warszawie
Zdrowia
Zdrowia z dnia  kodeks karny
Zdrowia
Zdrowia
15 listopada 2010 r.
(poz. 1519)
Załącznik do rozpo- Wykaz zakładów zamkniętych przeznaczonych do wykonywania środka Wyznaczono dla sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców trzy oddziały o tzw. podwyższonym stopniu zabezpieczenia:
Załącznik do rozpo- sprawców
Załącznik do rozpo- sprawców
rządzenia Ministra zabezpieczającego określonego w art. 95a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. SPZOZ w Kłodzku, Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
rzÄ…dzenia Ministra
Zdrowia Gdańskim, SPPZOZ w Choroszczy
Zdrowia
Zdrowia z dnia  kodeks karny
Zdrowia
Zdrowia
15 listopada 2010 r.
(poz. 1520)
Ć
82
Seksuologia Polska 2012, tom 10, nr 2
www.seksuologia.med.pl
Tabela 2. cd.
Art. 159 Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór W sytuacji, gdy sprawca
Art. 159 sprawca
Art. 159 sprawca odbywający karę pozbawienia wolności uzyska warunkowe
Art. 159 sprawca
Art. 159 sprawca
Kodeksu karnego kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, przedterminowe zwolnienie z pozostałej części odbywania kary  obowiązkowo
wykonawczego do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub oddawany jest pod dozór kuratora sądowego, co skutkuje pewnymi ograniczeniami
pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 ż 1 Kodeksu wynikającymi z konieczności pozostawania w stałym kontakcie z wyznaczonym
otoczenie
karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197 203 Kodeksu opiekunem; otoczenie
otoczenie zyskuje pewność, że sprawca poddawany jest kontroli zewnętrznej,
otoczenie
otoczenie
oddanie
karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych (& ) oddanie dzięki czemu ma wzrosnąć społeczne poczucie bezpieczeństwa
oddanie
oddanie
oddanie
pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe
Art. 162 ż 1 Sąd penitencjarny powinien wysłuchać przedstawiciela administracji zakładu karnego, Istnieje możliwość uszczegółowienia pytań zadanych przez sąd biegłym seksuologom
Art. 162 ż 1
Art. 162 ż 1
Art. 162 ż 1
Art. 162 ż 1
Kodeksu karnego a także wysłuchać sądowego kuratora zawodowego, jeżeli składał wniosek na etapie postępowania karnego, szczególnie w zakresie aktualnej prognozy
społecznej
wykonawczego o warunkowe zwolnienie oraz uwzględnić ugodę zawartą w wyniku mediacji. kryminologiczno społecznej, a więc oceny poziomu ryzyka powrotności
społecznej
społecznej
społecznej
W wypadku skazanego za przestępstwo określone w art. 197 203 Kodeksu karnego, do przestępstwa; procedura ubiegania się przez sprawcę o wpz ulega wydłużeniu
warunkowe
warunkowe
popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, warunkowe
warunkowe
warunkowe
zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych
zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych
zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych
zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych
zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych
Art. 168 ż 3 W wypadku zwolnienia z zakładu karnego po odbyciu kary skazanego z zaburzeniami Opuszczenie przez sprawcę
Art. 168 ż 3 sprawcę
Art. 168 ż 3 sprawcę zakładu karnego wiąże się z obowiązkiem zawiadomienia
Art. 168 ż 3 sprawcę
Art. 168 ż 3 sprawcę
Kodeksu karnego preferencji seksualnych (& ) a także w wypadku ucieczki takiego skazanego z zakładu o tym fakcie odpowiedniej jednostki policji, co z jednej strony stanowi rodzaj ochrony
społeczeństwa
wykonawczego karnego lub wydania decyzji o udzieleniu przepustki lub czasowego zezwolenia (& ) społeczeństwa
społeczeństwa przed sprawcą, lecz z drugiej może stygmatyzować sprawcę,
społeczeństwa
społeczeństwa
zawiadamia o tym jednostkÄ™ Policji,
odpowiednio sędzia penitencjarny lub dyrektor zawiadamia o tym jednostkę Policji, utrudniając mu adaptację w społeczeństwie
zawiadamia o tym jednostkÄ™ Policji,
zawiadamia o tym jednostkÄ™ Policji,
zawiadamia o tym jednostkÄ™ Policji,
właściwą dla miejsca pobytu skazanego
właściwą dla miejsca pobytu skazanego
właściwą dla miejsca pobytu skazanego
właściwą dla miejsca pobytu skazanego
właściwą dla miejsca pobytu skazanego
Art. 201 ż 2c W wypadku uchylania się sprawcy od leczenia Sprawca, wobec którego wydano postanowienie o nakazie leczenia po odbyciu kary
Art. 201 ż 2c uchylania się sprawcy od leczenia
Art. 201 ż 2c uchylania się sprawcy od leczenia, w szczególności w razie
Art. 201 ż 2c uchylania się sprawcy od leczenia
Art. 201 ż 2c uchylania się sprawcy od leczenia
Kodeksu karnego niestawiennictwa sprawcy w zakładzie ambulatoryjnym w wyznaczonym terminie, pozbawienia wolności, jest monitorowany w zakresie wywiązywania się
wykonawczego kierownik zakładu niezwłocznie zawiadamia o tym właściwą jednostkę Policji lub z nałożonych na niego obowiązków; w przypadku gdy uchyla się od leczenia
Policja lub właściwy organ wojskowy zatrzymuje sprawcę
właściwy organ wojskowy. Policja lub właściwy organ wojskowy zatrzymuje sprawcę w trybie ambulatoryjnym, zostaje zatrzymany przez organa ścigania i pozostawiony
Policja lub właściwy organ wojskowy zatrzymuje sprawcę
Policja lub właściwy organ wojskowy zatrzymuje sprawcę
Policja lub właściwy organ wojskowy zatrzymuje sprawcę
i wciÄ…gu 48 godzin od chwili zatrzymania przekazuje go do dyspozycji sÄ…du. do dyspozycji sÄ…du
art. 95a ż 2c Kodeksu karnego
Od zatrzymania można odstąpić, jeżeli niestawiennictwo nastąpiło z przyczyn Dodatkowo na podstawie art. 95a ż 2c Kodeksu karnego
art. 95a ż 2c Kodeksu karnego sąd zarządza umieszczenie
art. 95a ż 2c Kodeksu karnego
art. 95a ż 2c Kodeksu karnego
losowych, niezależnych od sprawcy (& ) sprawcy w zakładzie zamkniętym, jeżeli sprawca uchyla się od leczenia ambulatoryjnego;
otoczenie
otoczenie
otoczenie ma pewność, że postanowienie sądu wobec sprawcy będzie egzekwowane,
otoczenie
otoczenie
a uchylanie się od realizacji sądowego nakazu wiąże się z konkretnymi sankcjami
Przemysław Marcinek, Alicja Kapała, Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym
www.seksuologia.med.pl
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
Pedofilia w opiniowaniu sÄ…dowo-seksuologicznym
83
Seksuologia Polska 2012, tom 10, nr 2
w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydaw-
ci i kwalifikowaniu ich do grupy zaburzeń preferencji
nictwo Medyczne Vesalius. IPiN, Kraków Warszawa 1998.
seksualnych, zgodnie z obowiÄ…zujÄ…cÄ… klasyfikacjÄ…
4. Skowroński D. Preferencje seksualne Polaków. P. W. Interfund, Poznań
2003.
zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania (w
5. Pospiszyl K. Przestępstwa seksualne. Wydawnictwo APS, Wydawnic-
ICD-10). Wobec powyższego starano się położyć na-
two Naukowe PWN, Warszawa 2005.
cisk na ostrożność w formułowaniu ostatecznej dia-
6. Imieliński K. Seksiatria (t. 2). PWN, Warszawa 1990.
7. Beisert M. Psychologia zaburzeń seksualnych. W: Sęk H. (red.). Psychologia
gnozy pedofilii, zwracając jednocześnie uwagę na
kliniczna (t. 2). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005: 202 221.
różnorodność kategorii związanych z aktywnością
8. Lew-Starowicz Z. Seksuologia sÄ…dowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
pedofilną sprawców przestępstw seksualnych. Na Warszawa 2000.
9. Wciórka J. Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Elsevier Urban
zakończenie przedstawiono najistotniejsze konse-
& Partner, Wrocław 2010.
kwencje, wynikające z rozpoznania zaburzeń prefe-
10. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L. Psychopatologia. Zysk
i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2003.
rencji seksualnych w przebiegu postępowania kar-
11. Beisert M. Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców. Wydawnictwo Na-
nego, które powinny stanowić potwierdzenie tego, jak
ukowe Scholar, Warszawa 2004.
istotne jest rzetelne przeprowadzenie diagnozy.
12. Rabe-Jabłońska J. Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji płcio-
wej. W: Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psy-
chiatria (t. 2). Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002.
13. Kafka M. Zaburzenia o charakterze parafilijnym. Nieparafilijna nadaktyw-
Piśmiennictwo:
ność seksualna oraz seksualna kompulsja (nałóg). W: Leiblum S.R., Rosen
1. Filar M. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. R.C. (red.). Terapia zaburzeń seksualnych. GWP, Gdańsk 2005: 542 577.
W: Lew-Starowicz Z., Skrzypulec V. (red.). Podstawy seksuologii. Wy-
14. Marshall W. Czy pedofilia jest uleczalna? Wyniki badań północnoame-
dawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010: 335 354.
rykańskich. Seksuologia Polska 2008; 6: 33 38.
2. Strzelecka J. Mroczna strona seksualności  sprawcy przemocy seksu-
15. Czernikiewicz W.: Przestępcy seksualni  wykład (materiały niepubli-
alnej wobec dzieci. W: Jodko A. (red.). Tabu seksuologii. Wątpliwości,
kowane). Kurs specjalizacyjny: Seksuologia sÄ…dowa. Centrum Medycz-
trudne tematy, dylematy w seksuologii i edukacji seksualnej. Wydaw- ne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2006.
nictwo SWPS  Academica , Warszawa 2008: 57 70.
16. Ciesielska, B., Kowalczyk R.: Zaburzenia preferencji seksualnych (para-
3. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdro- filie). W: Lew- Starowicz, Z., Skrzypulec, V. (red.). Podstawy seksuolo-
wotnych. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
gii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010: 226 238.
84 www.seksuologia.med.pl