Dydaktyka-nauka o kształceniu i samokształceniu, należy do nauk teoretycznych i praktycznych. *Funkcje współczesnego nauczyciela:
1.kierownicza  planowanie treści, właściwy dobór celów i układ treści programowych, wybór metody, planowanie i
Przedmiot badań: organizacja czasu i przestrzeni, budowanie klimatu grupy, pobudzanie motywacji, dyscyplinowanie
1.naukowa analiza i formułowanie celów kształcenia (cele operacyjne i szczegółowe) 2.interakcyjna  nauczyciel zobligowany realizować różne modele uczenia się i nauczania
2.dobór treści kształcenia według ustalonych zasad 3.organizacyjna  współpraca z przełożonymi, gronem pedagogicznym, rodzicami i środowiskiem pozaszkolnym.
3.badanie procesu kształcenia w celu wywarcie określonych prawidłowości
*3 koncepcje kształcenia:
4.formułowanie zasad nauczania
1.Styl kierowniczy  ważny nauczyciel; nauczanie przedmiotowe w oparciu o dyscyplinę naukową, efektywne
5.badanie środków dydaktycznych i ich wykorzystanie
nauczanie charakterystycznym pojęciem  racjonalne wykorzystanie czasu, ważne techniki zadawania pytań,
6.ustalenie skutecznych form organizowania nauczania (zbiorowa, grupowa pow. 3os, zespołowa do 3os,
informacja zwrotna, polecenia, motywacja przez wzmocnienia (pozyt i negat), korelacja między treścią kształcenia a
indywidualna)
treścią celów końcowych, nauczanie jako system  przenoszenie wiedzy do umysłu ucznia.
Zadania: -jako nauka tworzy twierdzenia i hipotezy w zakresie nauczania i uczenia się
2.Styl terapeutyczny  najważniejszy uczeń; nauczanie jako prowadzenie ucznia i towarzyszenie mu podczas czynności
 przekształcenia zjawisk nauczania i uczenia się
dokonywania wyboru i opracowanie materiału  liczy się to co uczeń chce, jego zainteresowanie; celem jest
 dostarcza wiedzy o stanie jaki jest w szkołach itp. (diagnozuje).
wyposażenie ucznia w potencjał, żeby był odpowiedzialny za swój własny rozwój i wybory; nauczyciel przejmuje
odpowiedzialność za pomaganie uczniowi.
Funkcje:
1.opisowa  jaki jest proces kształcenia
3.Styl wyzwalający  najważniejsza wiedza; w centrum uwagi nauczyciela jest program nauczania, chodzi o to by
2.wyjaśniająca  zjawiska i procesy w toku nauczania
opanować właściwe umiejętności i wiedzę, która by wyzwalała od codziennych sądów, monotonii; nauczyciel jako
3.predykcyjno-prospektywna  przewidywanie
badacz wykładanej przez siebie wiedzy.
4.praktyczna  poznanie rzeczywistości dydaktycznej.
*Niejasność roli zawodowej  brak uzasadnionych, a zarazem konkretnych, wymiernych kryteriów doskonałości
PODSTAWOWE POJ
CIA:
zawodowej. /Niejasność sprawia, że nauczyciel ma zwiększoną podatność na wpływy autorytetów: zależność od władz
Kształcenie  proces nauczania i uczenia się/ ogół czynności umożliwiających ludziom poznanie tego co ich otacza.
wszystkich szczebli oraz ideologii bez względu na własne przekonania.
/Nauczyciel jest dobrym nauczycielem gdy widzi pozytywne zmiany w uczniach, ich szacunek oraz wdzięczność za
Samokształcenie  samodzielne uzupełnianie własnego wykształcenia.
strony środowiska.
Nauczanie  planowa i systematyczne praca nauczyciela z uczniami polegająca na wywoływaniu i utrwalaniu zmian w
*Niespójność roli zawodowej  występuje gdy są takie oczekiwania, że w danych warunkach spełnienie jednych
ich wiedzy, dyspozycjach i całej osobowości.
wyklucza lub utrudnia spełnienie innych.
Uczenie się  proces w toku którego na podstawie doświadczenia poznania i ćwiczenia powstają nowe formy
*Psychologiczna trudność roli  termin ten opisuje przeciętną wysokość kosztów psychicznych, które trzeba ponieść
zachowania się lub ulegają zmianom nabyte (poznanie i działanie).
przy wykonywaniu roli. /Kontakt nauczyciela z uczniem to współistnienie początku i końca. Nauczyciel pozostanie
nauczycielem na zawsze; uczeń przestanie być uczniem i wkroczy w świat oszałamiających możliwości.
Autoedukacja  proces rozwoju samego siebie i całej sfery osobowości, proces podejmowany z własnej woli.
*Negatywne uczucia w roli nauczyciela: poczucie nieodwzajemnienia, osamotnienia, niższości.
*Metody badań dydaktycznych:
*Najczęstsze  przebrania , czyli racjonalizacje:
1.sondaż diagnostyczny (diagnoza problemów, badanie opinii, dlaczego jest tak a nie inaczej?)
1.Moralne oburzenia z powodu niecnych czynów ucznia (agresja, dominacja; groz
ba, nagradzanie za uległość, karanie
2.studium indywidualnych przypadków (nauczyciel jako osoba, ograniczamy się do 6-7os w badaniu)
za swój pkt widzenia, nietolerancja.
3.monografia pedagogiczna (badanie instytucji jako całości, perspektyw rozwoju)
4.eksperyment (bada się proces kształcenia, dwie grupy: eksperymentalna i kontrolna)
*Program nauczania  plan działań, czyli dokument wskazujący strategie osiągania zamierzonych celów; to to czego
5.analizy porównawcze (porównywanie odległych systemów porównawczych)
doświadczają dzieci pod kierunkiem nauczyciela w szkole.
6.pomiar dydaktyczny (odmiana sondażu, stan edukacji, efekty kształcenia).
*Filozoficzne podstawy konstrukcji programu nauczania:
*Współpraca z innymi naukami: filozofia, psychologia, socjologia, logika, statystyka.
1.Idealizm (prawda i wartości są absolutne, ponadczasowe i uniwersalne; uczenie się polega na przyswojeniu idei i
pracy nad nimi; rola nauczyciela  uświadomienie wiedzy; program hierarchicznie ułożony  na szczycie ogólne i
*Kompetencje nauczyciela (wg. Hammera):
abstrakcyjne przedmioty, niżej przedmioty przyrodnicze).
1.psychologiczne  wszystkie cechy osobowe + predyspozycje psychofizyczne
2.specjalistyczne  wiedza + umiejętności w zakresie nauczanego przedmiotu
2.Realizm (człowiek poznaje świat dzięki zmysłom i rozumowaniu; nauki humanistyczne, niżej przedmioty ścisłe;
3.dydaktyczne  umiejętności związane z prowadzeniem zajęć.
ważne ćwiczenie umysłu, myślenie logiczne, abstrakcyjne; rola nauczyciela  rozwijać myśl racjonalną, być moralnym i
duchowym kierownikiem, autorytetem).
1 2
3.Pragmatyzm (dynamiczna, stale zmieniająca się koncepcja rzeczywistości; wartości zależne od sytuacji; wiedza d)wzorce humanistyczne (uczniowie powinni mieć wiele możliwości do wyboru tego, co wydaje im się emocjonalnie
oparta na doświadczeniu; rola nauczyciela  rozwijać myślenie krytyczne, naukowe i badawcze; w programie najbliższe; kształcenie powinno koncentrować się na całej osobie ucznia, a materiał nauczania ma być adekwatny do
nauczania nie ma stałych treści, brak podziału na przedmioty, nauka poprzez rozwiązywanie problemów). spraw ucznia; akcent na rozwój pozytywnego obrazu własnej osoby, umiejętności interpersonalne; program otwarty
na duchowość dziecka, niekoniecznie związaną z religią).
4.Egzystencjonalizm (rzeczywistość jest subiektywna; swobodny wybór wiedzy i wartości; rola nauczyciela 
kultywować osobiste wybory i poczucie tożsamości ucznia; program nauczania zawiera treści i przedmioty do #3.Wzorzec ześrodkowany na problemach:
wyboru).
a)wzorce ześrodkowane na sytuacjach życiowych (przygotowanie do typowych sytuacji społecznych, które spotkają
*Psychologiczne podstawy konstrukcji programu nauczania: kiedyś ucznia; w programie należy uwzględnić: rozwój możliwości osobistych, rozwój umiejętności postępowania z
1.teorie behawiorystyczne (asocjacyjne)  zajmujące się bodz
cami, reakcjami i wzmocnieniami czynnikami środowiska naturalnego i społecznego).
2.teorie poznawczo  procesualne  ujmują ucznia w powiązaniu z otoczeniem i rozpatrują sposób w jaki wykorzystuje
b)wzorce problemów rdzeniowych (podział nauki na bloki; nauczyciel odpowiada za bloki zgodne ze swoją
ona informacje
specjalnością, przy innych pracuje jako doradca; wzorzec uwzględnia materiał przedmiotowy, ale jego głównym
3.teorie fenomenologiczne i humanistyczne  ujmują dziecko całościowo, w tym jego społeczny, poznawczy i
elementem są potrzeby, problemy, zainteresowania wspólne wszystkich uczniów).
psychologiczny rozwój.
c)wzorce ześrodkowane na problemach społecznych i rekonstrukcjonistyczne (główny cel: zaangażowanie ucznia w
*Socjologiczne podstawy konstrukcji programu nauczania:
rozstrzyganie trudnych problemów, które stoją przed ludzkością oraz szukanie rozwiązań na miarę możliwości
program powinien uwzględniać wymagania, jakie stawie społeczeństwo;
uczniów  próba wdrążenia idei w życie).
1.dostosowywanie się do tych wymagań
*Program ukryty  wszystko to co szkoła czyni uczniom do niej uczęszczającym mimo, że to coś nie było wcale
2.próba zmiany wymagań i ich udoskonalanie.
zaplanowane. /
*Wzorce programowe:
pozadydaktyczne konsekwencje uczęszczania uczniów do szkoły, które pojawiają się systematycznie, ale nie są
zawarte w żadnym zestawieniu celów i uzasadnień działań oświaty.
#1.Wzorzec ześrodkowany na materiale nauczania:
1968  odkrycie i nazwanie (Philip Jackson);
lata 90. Program opisany przez Janowskiego;
a)wzorzec przedmiotowy (przedmioty oddające treść i zakres dyscyplin naukowych; podręczniki jako najlepszy zarys
2004 prace o planie ukrytym przedszkola.
treści programowych; nauczyciel jest główną, aktywną postacią procesu dydaktycznego; wykład, pogadanka w dużych
grupach  metody nauczania).
/Dla małego dziecka program ukryty jest za bajkami, zabawkami, komiksami, zadaniami matematycznymi z treścią,
podręcznikami szkolnymi, architekturą budynku szkoły i codziennym życiu w nim.
b)wzorzec ześrodkowany na dziedzinie nauki (wyraz
ny podział na dyscypliny naukowe; realizacja programu
nauczania za pomocą metod charakterystycznych dla danej dyscypliny naukowej).
*Bajki   Kopciuszek ; dzieci potrafią wykryć morał bajki, a PU jest ukryty pod morałem.
/ Królewna Śnieżka ,  Śpiąca Królewna  bohaterki nagradzane za piękno, urodę a nie za pracowitość.
c)wzorce pól treściowych (integracja treści, która wydaje się logicznie powiązana; tworzenie bloków przedmiotowych
Gloryfikacja piękna jest ukryta pod morałem   lustereczko powiedz przecie, kto jest najpiękniejszy w świecie .
np. nauka o społeczeństwie  geogr, ekonomia itp.; odkrycie zależności pomiędzy różnymi częściami programu).
/W bajkach:
- uproszczenie uczuć wewnętrznych  miłość, bo ktoś jest piękny (delikatna kreska, pastele, biel, błękit, róż);
d)wzorzec korelacyjny (korelacja nie całych przedmiotów, ale niektórych treści np. na chemii uczniowie pracują nad
- identyfikacja dobra z pięknem i zła z brzydotą (ostra kreska, ciemne kolory, intensywne, krzykliwe).
matematyką, którą trzeba poznać, aby przeprowadzić doświad. chemiczne).
Od str. Socjologii: to mogą być początki braku tolerancji (podszytego lękiem), czegoś co brzydkie, inne.
e)wzorce procesualne (program przewiduje naukę procesów uczenia się; koncentracja wokół 3 strategii myślowych:
*Zabawki  do ok 2 r.ż. kupujemy dzieciom to samo bez względu na płeć;
rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, tworzenie ramy pamięciowej).
3-6 r.ż. różnicuje się zabawki ze względu na płeć  dla chłopców często zabawki dydaktyczne (gry logiczne,
strategiczne, klocki, modele do sklejania);
#2.Wzorzec ześrodkowany na uczniu:
stereotyp, że dziewczynki są głupsze  przygotowanie do ról matki, żony; chłopców do stanowisk kierowniczych.
a)wzorce ześrodkowane na dziecku (kształcenie nawiązuje do życia uczniów, ich potrzeb i zainteresowań; nauka
#Seksizm  stereotypowe myślenie o człowieku ze względu na płeć  jesteśmy wdrukowani w seksizm  dziwne
poprzez doświadczenie w naturalnym środowisku np. geografia w terenie).
spojrzenie na chłopca, który bawi się lalkami.
b)wzorce ześrodkowane na doświadczeniu (dziecko w centrum oddziaływań; liczą się zainteresowania dziecka więc
*Komiksy  tylko chłopcy byli lekarzami na 1000 przebadanych komiksów; mężczyz
ni typem macho, nie okazują zbyt
nie da się opracować gotowych programów nauczania   staje się w momencie nauczania ).
wielu uczuć  może być pkt pierwszych kompleksów, a okazuje się, że są oni bardziej empatyczni niż kobiety.
c)wzorce romantyczne (szkoły szkodzą rozwojowi dzieci; program nauczania narzuca kulturę zamiast kształcić;
*Zadania matematyczne  tylko matki wysyłają dzieci na zakupy, ojcowie wracają z pracy do domu.
wzorzec ten zakłada radykalną przebudowę szkoły, w celu przygotowania ucznia do naprawy zła na świecie).
3 4
*Reklamy  kobieta przygotowuje coś w kuchni, faceci gotują z kostek rosołowych; bardziej uwagę przyciągają *Zasady nauczania wg. Davisa, Aleksandra, Yelona?:
reklamy gdzie burzony jest stereotypowy obraz mężczyzny. 1.zasada doniosłości  należy oczekiwać, że uczeń będzie miał motywację do uczenia się tego, co ma dla niego
doniosłe znacznie.
#Dawniej w szkole: seksizm przez dzielenie klasy na grupy chłopcy/dziewczyny; zajęcia techniki w tym samym czasie
lecz inni prowadzący i inne zajęcia  chłopcy konstruowali, dziewczynki gotowały. 2.zasada niezbędnych warunków wstępnych  jest najbardziej prawdopodobne, że uczeń nauczy się czegoś nowego,
jeśli spełnia wszystkie niezbędne warunki wstępne.
*Podręczniki  badanie książek do historii i wychowania seksualnego;
Historii  rozbudzanie nacjonalizmu, postawy etnocentryczne; wnioski  tylko 4 na 1000 wspomina o czarnym 3.zasada wzorca  jest bardziej prawdopodobne, że uczeń przyswoi sobie nowe zachowanie, jeśli się mu przedstawi
niewolnictwie. wzorcowe wykonanie, które będzie mógł obserwować i naśladować
Wych. Seks.  badania Hoffman: stereotypy autorów; nieprawdziwe uogólnienia, np. wszystkie kobiety pragną miłości /2 przykazania dla nauczyciela:
i małżeństwa. I. Zamiast mówić  pokaż
II. Zachowuj się tak, jakbyś chciał żeby zachowywali się Twoi uczniowie.
*Codzienność życia w szkole  program ukryty
1.przerywanie ciągłości - gdy jest apel, ćw. przeciwpożarowe 4.zasada nowości  jest bardziej prawdopodobne, że uczeń się nauczy, jeśli jego uwagę przyciągnie względnie nowe
2.odmowa i zakaz  gdy uczniowie nie mogą zadawać pytań, bo np. nie ma czasu ujęcie materiału (urozmaicanie zajęć).
3.przewlekanie  gdy uczniowie muszą czekać na apel, dyżur, w kolejce.
5.zasada dostępności  należy oczekiwać, że uczeń łatwiej opanuje treść nauczania, jeśli będzie miał swobodny dostęp
#odgadywanie oczekiwań nauczyciela, zagadywanie nauczyciela, odgadywanie, że pytania podchwytliwe zadawane są do wszystkich wiadomości przekazywanych przez nauczyciela.
inną intonacją, odgadywanie gestów nauczyciela.
6.zasada aktywnego wiązania teorii z praktyką  jest bardziej prawdopodobne, że uczeń osiągnie cele kształcenia jeśli
*Ocenianie  powinno oceniać się tylko za wiedzę i umiejętności, a naprawdę ocenia się też przez pryzmat tego czy będzie aktywnie uczestniczył w odpowiednich zajęciach praktycznych.
uczeń stosuje się do regulaminu, jest grzeczny itp. Handel ocenami jest ważniejszy niż wiedza zdobyta.
7.zasada rozkładnia ćwiczeń w czasie  uczenie się będzie bardziej skuteczne, jeśli ćwiczenia zostaną podzielone na
*Program autorski  musi zgadzać się z podstawą proponowaną wypracowaną przez MEN; powinien zawierać krótkie okresy rozłożone w czasie.
elementy, które będą świadczyć o tym, że program jest autorski  nowości edukacyjne; nowatorstwo może dotyczyć
8.zasada wygaszenia  jest bardziej prawdopodobne, że uczeń się nauczy, jeżeli stosowane ułatwienia będą
sposobu nauczania (inna forma zajęć); wprowadzenie oryginalnych pomocy dydaktycznych.
stopniowo wycofywane.
#Program może być autorski ze względu na cele. Program w formie dokumentu powinien zawierać:
9.zasada przyjemności  jest bardziej prawdopodobne, że uczeń będzie kontynuował naukę, jeśli proces kształcenia
-ogólne i szczegółowe cele kształcenia;
przebiega w miłej, przyjemnej atmosferze.
-materiał nauczania, treści kształcenia;
- procedury osiągania celów, które wiążą się z metodami nauczania;
*Cel ogólny: zdobycie wiedzy pedagogicznej /
- opis założonych osiągnięć ucznia;
Cele operacyjne (luz
ne zapiski):
- propozycje metod pomiaru osiągnięć ucznia.
synowie rozwiązują test dotyczący wiedzy pedagogicznej;
s. skonstruowali autorski plan kształcenia;
/Pomniejsze dane: do jakiego przedmiotu jest przeznaczony; jaki etap nauczania i ilość godzin; rodzaj użytkownika;
s. pracują w zawodzie nauczyciela z hospitalizacją;
jakie musi być przygotowanie kadry dydaktycznej; jakie wyposażenie szkoły; informacja kto ten program przygotował,
s. odp na pytania z zakresu pedagogiki;
jakie doświadczenie zawodowe, do kogo należą prawa autorskie.
s. pokazują dyplomy ukończenia studiów pedagogicznych.
#Ocena programu  kryteria:
/ *Cele operacyjne (wskazanie adresata, czasownik w formie osobowej, możliwość sprawdzenia umiejętności)  by
1.zgodność z podstawą programową
ukonkretnić
2.poprawność konstrukcyjna programu
3.poprawność merytoryczna programu (2+2=4)
*Cel ogólny (nie ma adresata ani możliwości spr umiejętności, wskazuje jedynie kierunek dążeń ucznia). /
4.poprawność dydaktyczna programu (czy materiał jest przystępny dla uczniów)
*Zalety formułowania celów ogólnych: bogate znaczeniowo; akcentują ważne wartości społeczne; jest perswazyjne;
5.wartość programu z pkt widzenia dyrektora szkoły
6.wartość programu z pkt widzenia nauczyciela jest zwięzłe  niewiele słów określa bardzo szeroką dziedzinę.
7.wartość programu z pkt widzenia uczniów.
*Wady formułowania celów ogólnych: wieloznaczne i nieokreślone; założenia idealizujące; deklaratywność  za dużo
*Zasady nauczania  przepis, norma związana z określoną rolą, np. nauczyciela, który pomaga zrealizować założone górnolotnych rzeczowników, przymiotników; niejasny adresat./
cele. Przestrzeganie zasad nauczania zwiększ prawdopodobieństwo osiągnięcia założonych celów, ale nie daje 100%
*Cele operacyjne  stanowią opis wyników jakie mają być uzyskane, opis ten powinien być na tyle dokładny, aby
pewności zrealizowania celów > heurystyczność nauczania.
umożliwić rozpoznanie, czy cel został osiągnięty.
5 6
*Zalety: są jednoznaczne; wskazują sposób zademonstrowania, że cel został osiągnięty; odnoszą się wprost do ucznia; / Tradycyjne podejścia prezentowane w literaturze przedmiotu:
mobilizują ucznia i nauczyciela. Uczniowie zdolni to tacy, którzy charakteryzują się wysokim ilorazem inteligencji, licznymi osiągnięciami w nauce oraz
twórczą wyobraz
nią.
*Wady: względne ubóstwo znaczenia  ceną jednoznaczności może być schematyzm interpretacji celu;
podporządkowanie emocji i motywacji procesom poznawczym; poszatkowanie przedmiotu  precyzyjne
*Jak rozpoznać ucznia zdolnego?
formułowanie sprawia wielość tych celów; pracochłonność.
*Model R.  Zdolności to interakcje 3 komponentów:
1.zdolności ponadprzeciętne  inteligencja i uzdolnienia specjalne;
*Budowa celów operacyjnych  elementy:
2.zdolności twórcze  płynność, giętkość, oryginalność myślenia, generatywność;
1.adresat;
3.zaangażowanie w pracę  motywacja wewnętrzna, upór.
2.czasownik operacyjny jednoznaczny (nie może być  wie ,  zna );
+ 4.uwarunkowanie środowiskowe  rodzina, szkoła, koledzy.
3.jasna sytuacja sprawdzania;
4.standard zachowanie końcowego  minimalny poziom realizacji danego celu.
/Konkluzja: wybitne zdolności często nie są realizowane, nawet gdy są odkryte, czasami zanikają dlatego należy je
pielęgnować od wczesnego dzieciństwa./
*Taksonomia  hierarchiczne uporządkowanie celów kształcenia wg. rosnącej wartości.
*Diagnoza ucznia zdolnego  2 kryteria:
*Niepowodzenia szkolne  braki w wymaganych przez szkołę wiadomościach, umiejętnościach ucznia a także w
1.psychologiczne  specjalistyczne testy psychologiczne i pedagogiczne (poziom inteligencji, uzdolnienia);
zachowaniu.
2.pedagogiczne  wyniki obserwacji rodziców, dziecka, nauczycieli, analiza osiągnięć ucznia w szkole.
*Rodzaje niepowodzeń szkolnych:
/*Raport Marlanda 1980:
I. niepowodzenia ukryte  braki w wiadomościach i umiejętnościach, ale nie mają jeszcze odzwierciedlenia w ocenach
1.ogólne zdolności intelektualne;
szkolnych
2.specyficzne zdolności szkolne;
II. niepowodzenia jawne  pojawiają się oceny niedostateczne i braki w zachowaniu ucznia.
3.myślenie twórcze;
*Przyczyny niepowodzeń szkolnych:
4.uzdolnienia artystyczne;
1.społeczno  ekonomiczne (struktura rodziny; sytuacja materialna; postawy rodzicielskie; zainteresowanie rodziców
5.uzdolnienia psychomotoryczne.
dzieckiem; patologie)
*Cechy uczniów zdolnych: dobra pamięć, bogata wyobraz
nia, zdolność analizy, szeroki zakres wiedzy ogólnej, łatwość
2.biopsychiczne (deficyty lub wady rozwojowe; przewlekłe choroby; wady wymowy; niewłaściwe sposoby uczenia się;
uczenia się, pomysłowość, wyższa samoocena, łatwość skupienia się itd.
nieśmiałość, niska samoocena; nieumiejętność nawiązywania kontaktów; braki z wcześniejszej wiedzy)
3.szkolne (zależne od nauczyciela, programu kształcenia, stosowanych form, metod, środków realizacji programu;
*Grupy uczniów zdolnych:
zbyt duża liczebność klas; negatywne skutki programu ukrytego; brak lub nieumiejętna współpraca z domem
1.uczniowie zdolnie intelektualnie, którzy nie zawsze wykazują zdolności do nauki szkolnej;
rodzinnym).
2.zdolnie do nauki szkolnej, posiadający uzdolnienia intelektualne;
3.uczniowie z ukrytymi talentami, które ukazują się dopiero w specyficznych warunkach;
*Formy pomocy uczniowi z niepowodzeniami szkolnymi:
4.uczniowie o dużym potencjale twórczym, z dużym ilorazem inteligencji.
1.umożliwianie uczniowi z problemami nawiązać kontakt z uczniem z dobrymi wynikami w nauce itp.;
2.praca w jednej grupie ćwiczeniowej bądz
zespole; *Stanowisko W.D. 2 rodzaje uczniów zdolnych:
3.wspólne rozwiązywanie prac domowych; 1.uczniowie ze zdolnościami odtwórczymi
4.wspólne powtarzanie materiału przed sprawdzianem; 2.uczniowie kreatywni.
5.powierzanie obowiązków związanych z danym przedmiotem;
*Ułatwienie w diagnozie:
6.włączenie uczniów słabych do zespołów wyrównawczych.
1.wysoki poziom zdolności ogólnych
*Działanie terapeutyczne  nauczyciel: 2.szybkość i łatwość uczenia się
1.zapewnienie dziecku komfortu emocjonalnego; 3.wysoki poziom osiągnieć szkolnych
2.dostarczanie szeregu doświadczeń związanych z osiągnięciem sukcesu;
3.dostarczanie dużej ilości wzmocnień;
4.zmiana obrazu własnej osoby dziecka na bardziej pozytywną;
5.poprawa kontaktu emocjonalnego z dorosłymi i rówieśnikami.
*Uczeń zdolny  w potocznym rozumieniu to ten, który osiąga duże lepsze wyniki w nauce w porównaniu z
rówieśnikami, a jego zachowanie wykracza poza przeciętny poziom.
7 8