KATEDRA GEOTECHNIKI, GEOLOGII
I BUDOWNICTWA MORSKIEGO
3. Oznaczenie stopnia zagęszczenia gruntów sypkich
Stopień zagęszczenia gruntu niespoistego jest to stosunek istniejącego zagęszczenia naturalnego danego
gruntu do maksymalnego, możliwego do uzyskania zagęszczenia tego gruntu.
Stopień zagęszczenia ID określa się ze wzoru:
emax - en
(3.1)
I =
D
emax - emin
w którym:
en  wskaz
nik porowatości gruntu przy naturalnym ułożeniu ziaren
emax  wskaz
nik porowatości gruntu przy najluz
niejszym ułożeniu ziaren
emin  wskaz
nik porowatości gruntu przy najgęstszym ułożeniu ziaren
Stopień zagęszczenia jest jednym z najważniejszych parametrów dla gruntów niespoistych. Określa on stan
gruntu niespoistego, który następnie znacząco wpływa na parametry mechaniczne tego gruntu, takie jak
ściśliwość i wytrzymałość na ścinanie oraz na ogólną przydatność gruntu do podłoża budowlanego.
Ze względu na stopień zagęszczenia norma PN-EN ISO 14688-2 wprowadza następujący podział gruntów
niespoistych:
a) grunty bardzo luz
ne - ID d" 0.15
b) grunty luz
ne - ID = 0.15 ÷ 0.35
c) grunty Å›rednio zagÄ™szczone - ID = 0.35 ÷ 0.65
d) grunty zagÄ™szczone - ID = 0.65 ÷ 0.85
e) grunty bardzo zagÄ™szczone - ID = 0.85 ÷ 1.00
3.1 Przygotowanie gruntu do badań
Do określenia stopnia zagęszczenia ID gruntu niespoistego wymagana jest próbka typu NNS. W pierwszej
kolejnoÅ›ci należy okreÅ›lić cechy fizyczne gruntu (Ás, Á i wn) celem wyznaczenia wartoÅ›ci wskaz
nika
porowatości naturalnej (en). Badania cech fizycznych należy wykonać zgodnie z instrukcją do ćwiczenia nr 2.
Następnie z pozostałej części gruntu lub z dodatkowej próbki (NU) tego samego gruntu należy przygotować
próbkÄ™ o objÄ™toÅ›ci co najmniej 600 cm3 i wysuszyć do staÅ‚ej masy w temperaturze 105  110°C.
3.2 Przyrządy do badań
a) Cylinder stalowy wraz z tłoczkiem
o wymiarach podanych na rys. 3.1a,
b) Stalowe widełki wibracyjne o wymiarach
podanych na rys. 3.1b, d2
c) Waga techniczna o dokładności ważenia 0.1 g,
d) Suwmiarka o dokładności mierzenia 0.1 mm,
e) Nóż o prostym ostrzu,
f) Lejek z tworzywa sztucznego.
d1
Masa cylindra z tłoczkiem powinna wynosić
około 1700 g, a masa widełek około 500 g.
Rys. 5.1. Cylinder z tłoczkiem i widełki wibracyjne.
3.3 Wykonanie badania
Na początku należy określić wymiary wewnętrzne cylindra (d1, h1), obliczyć jego pojemność (V) oraz
określić masę (mt). Wysuszoną próbkę gruntu należy wsypywać przez lejek do cylindra. Czynność tę
należy wykonywać delikatnie i powoli tak, aby uzyskać jak najluz
niejsze ułożenie ziaren gruntu.
Końcówka lejka powinna znajdować się tuż nad powierzchnią usypywanego gruntu i w czasie
wysypywania gruntu lejek powinien być powoli podnoszony. Po napełnieniu z naddatkiem cylindra
gruntem należy za pomocą noża usunąć nadmiar gruntu, wyrównać powierzchnię i całość zważyć (mst).
Następnie na powierzchni gruntu w cylindrze należy ułożyć tłoczek i przeprowadzić zagęszczenie
gruntu przez 1 min, uderzając widełkami o ścianki cylindra. Uderzać należy początkowo lekko i wolno,
a następnie coraz szybciej i mocniej. Po upływie 1 min. należy dokonać pomiaru zagłębienia tłoka ("h)
w trzech punktach po obwodzie. Następnie należy powtarzać zagęszczanie gruntu w kolejnych cyklach
30-to sekundowych i mierzyć zagłębienie tłoka. Grunt można uznać za maksymalnie zagęszczony,
jeżeli pomiary za pomocą suwmiarki po trzech kolejnych cyklach zagęszczania nie wykażą zmian
zagłębienia tłoka.
Dla uzyskanego stanu gruntu należy określić wartość zmniejszenia objętości ("V).
Dla badanego gruntu należy wykonać 5 niezależnych oznaczeń ms i 3 niezależne oznaczenia "V.
3.4 Obliczenie wyników
Z uzyskanych pomiarów w trakcie badań należy obliczyć gęstość objętościową szkieletu gruntowego
przy najluz
niejszym uÅ‚ożeniu ziaren (Ádmin) i odpowiadajÄ…cy wskaz
nik porowatości (emax) oraz gęstość
objÄ™toÅ›ciowÄ… szkieletu gruntowego przy najgÄ™stszym uÅ‚ożeniu ziaren (Ádmax) i odpowiadajÄ…cy wskaz
nik
porowatości (emin). Do tego celu można wykorzystać wzory:
mst - mt , Ás - Ád min
(3.2)
Ád min = emax =
V Ád min
mst - mt , Ás - Ád max
(3.3)
Ád max = emin =
V - "V Ád max
Jako miarodajne należy przyjąć najniższÄ… z 5 oznaczeÅ„ wartość Ádmin i emax oraz najwiÄ™kszÄ… z 3 oznaczeÅ„
wartość Ádmax i emin.
Na podstawie otrzymanych powyższych wartości oraz wartości wskaz
nika porowatości naturalnej (en)
należy obliczyć stopień zagęszczenia gruntu ID według wzoru 3.1.
2