Do czego to służy?
Opisany konwerter jest przystawką Uniwersalny konwerter
umożliwiającą nasłuch popularnego pas-
ma amatorskiego VHF-FM (145-
146MHz) za pomocą posiadanego radio-
VHF/HF (145/27MHz)
telefonu CB-FM. Urządzenie dołącza się
do gniazda antenowego CB (bez dokony-
wania jakichkolwiek zmian wewnątrz ra-
diotelefonu CB) oraz do tego samego za-
silacza czy akumulatora 12V którym zasi-
lany jest radiotelefon CB. Zaleca się wy-
korzystanie typowej anteny na pasmo
2m, choć odbiór będzie możliwy z posia-
daną anteną CB czy kawałkiem drutu;
skuteczność będzie niższa i będzie więk-
sze prawdopodobieństwo wystąpienia
zakłóceń - przesłuchów - z pasma oby-
watelskiego.
Oczywiście, przy innym zestrojeniu
obwodów rezonansowych układ można
przystosować do odbioru pasma radiofo-
nicznego UKF-FM, np. CCIR, za pośred-
nictwem odbiornika OIRT (bądz
odwrot-
nie), a także nasłuchu stacji profesjonal-
2113
nych nadających poniżej jak i powyżej
pasma amatorskiego.
Jak to działa?
Konwerter, którego schemat blokowy
rysunku 1
przedstawiono na rysunku 1, jest poje-
rysunku 1
rysunku 1
rysunku 1
dynczym stopniem przemiany częstotli-
wości umożliwiającym odbiór sygnałów Sygnał z anteny 145MHz poprzez C4 jest filtrem odsprzęgającym zasilanie
wejściowych w innym zakresie pasma uzwojenie sprzęgające L1 oraz obwód konwertera zmniejszając możliwość
za pośrednictwem posiadanego odbior- rezonansowy L2, C1 zestrojony na częs- przesłuchu (przenikania sygnału wejścio-
nika. Urządzenie wykonano z zastosowa- totliwość 145MHz jest podany na sy- wego odbiornika przez przewody zasila-
niem popularnego układu scalonego metryczne wejście układu scalonego jące). Napięcie zasilania układu powinno
UL1042 pracującego w typowym ukła- (między bazy tranzystorów układu most- zawierać się w zakresie 9-14V i może
rysunek 2
dzie aplikacyjnym (rysunek 2 US1 za- kowego - wyprowadzenia: 7, 8). Na być wykorzystane napięcie z radiotelefo-
rysunek 2).
rysunek 2
rysunek 2
wiera w swojej strukturze dwa wzmac- dwóch wewnętrznych tranzystorach nu CB.
niacze różnicowe (każdy o dwóch tran- struktury UL1042 (wyprowadzenia
Montaż i uruchomienie
zystorach). Kolektory i bazy tych tranzys- 10...13) pracuje generator z obwodem
torów połączone są ze sobą w taki spo- rezonansowym L5, C5...C7 zestrojonym Cały układ elektryczny konwertera
sob, że tworzą układ mostkowy (mie- na częstotliwość 118MHz. Wyjściowy zmontowano sposobem przestrzennym
szacz zrównoważony). obwód pośredniej częstotliwości L3, C3 w obudowie o wymiarach 50x40x20 zlu-
rys. 3
rys. 3).
rys. 3
rys. 3
Konstrukcja konwertera jest upro- jest włączony pomiędzy kolektorowe towanej z odcinków laminatu (rys. 3
szczona do niezbędnego minimum, wyjścia mostka (wyprowadzenia 2,3). W bocznych ściankach obudowy w ot-
bowiem układ UL1042 zawiera mie- Filtr zestrojony na czestotliwość 27MHz worach o średnicy 7mm zamontowano
szacz oraz wewnętrzny oscylator wy- jest sprzężony z wejściem radiotelefonu cewki obwodów rezonansowych. Wyko-
magający tylko zewnętrznych obwo- CB poprzez uzwojenie sprzęgające L4. rzystano gotowe korpusy z nawiniętymi
dów LC. Cewka L6 wraz z kondensatorami C2, cewkami i rdzeniami ferrytowymi od sta-
Rys. 1. Schemat blokowy konwertera.
Rys. 2. Schemat ideowy konwertera.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96 53
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
WYKAZ ELEMENTÓW
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
Kondensatory
C1, C5, C7: 5,1pF
C2: 4,7nF
C3: 8,2pF
C4: 100nF
C6: 6,8pF
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
Półprzewodniki
US1: UL1042
Cewki
Cewki
Cewki
Cewki
Cewki
plastikowy korpus o średnicy 7mm
i długości ok. 20mm z rdzeniem
ferrytowym koloru białego od OTV
LIBRA lub inny o podobnych
parametrach
L1, L4: 1,5 zwoja drutu
miedzianego w igelicie o średnicy
0,5mm
Rys. 3. Rysunek
L2, L5: 5 zwojów DNE 0,4
montażowy konwertera.
L3: 10 zwojów DNE 0,4
L6: 70 zwojów DNE 0,1 (dławik
rego odbiornika OTV LIBRA. Na istnieją- w pierwszej kolejności sprawdzić oraz
o indukcyjności 50...100uH)
ce uzwojenia nawinięto cewki sprzęgają- uruchomić generator. Do kontroli napię-
ce cienkim drutem w izolacji igelitowej. cia w.cz. można użyć multimetru z son-
Oczywiście można wykorzystać inne dą w.cz. (np. w/g EDW 3/96) dołączonej
Czytelnicy dysponujący radiotelefona-
korpusy o zbliżonej średnicy, na które do jednego końca cewki L5. Do pomiaru
mi CB wyposażonymi we wszystkie
należy nawinąć uzwojenia według da- częstotliwości można wykorzystać częs-
 czterdziestki (26 - 30 MHz) oraz emisje
nych zawartch w wykazie elementów. tościomierz cyfrowy na maksymalną
CW, SSB FM (np. President Lincoln,
Cewki są ekranowane od siebie za po- częstliwość pracy około 200MHz lub od-
Alan 87...) mogą uzyskać odbiór w całym
średnictwem dwóch przegród z cienkiej biornik VHF z anteną zbliżoną do konwe-
zakresie pasma 2m (144-146MHz).
blachy ocynowanej np. z puszki po kon- rera (sposób lepszy bo nie rozstraja ob-
Opisany konwerter umożliwiał z ante-
serwach. wodu). Częstościomierz cyfrowy powi-
ną GP 1/4l (długość promiennika i prze-
Sposób montażu elementów konwer- nien być dołączony kablem koncentrycz-
ciwwag 49cm) i prostym radiotelefonem
tera przedstawiono na rysunku 3. Uzwo- nym poprzez kondensator o wartości
FM z podstawową czterdziestką popra-
jenia cewek oraz wyprowadzenia kon- rzędu 2.2 pF (im mniejszy tym lepiej).
wny odbiór tylko lokalnych stacji amator-
densatorów przylutowano bezpośrednio Rdzeń w cewce L5 ustawiamy tak, aby
skich 2m/FM pracujących w promieniu
do wyprowadzeń układu scalonego. uzyskać częstotliwość zbliżoną do
około 10...20km. Odbiór sygnałów dal-
W narożnikach obudowy wlutowano na- 118MHz. Korekcji częstotliwości doko-
szych ze względu na brak przedwzmac-
krętki M3 umożliwiające przykręcenie nuje się już z konkretnym radiotelefo-
niacza i niewystarczającą stabilność pra-
górnej płytki laminowanej (pokrywki) za- nem dołączonym do wyjścia konwertera.
cy generatora był bardzo słaby. Biorąc
mykającej obudowę. Jeżeli stwierdzimy, że generator pra-
pod uwagę prostotę, niski koszt elemen-
Jeżeli w układzie zastosowano cuje poprawnie, to pozostałe rdzenie
tów, oraz właściwości dydaktyczne opi-
wszystkie elementy sprawne, to urucho- w cewkach ustawiamy na maksimum si-
sanego konwertera można polecić jego
mienie może sprowadzić się do ustawie- ły odbieranego sygnału (z dołączoną an-
konstrukcję wszystkim  ciekawskim
nia rdzeni w cewkach. Wskazane jest teną na pasmo 2m lub np. przewodu
oraz początkującym nasłuchowcom, któ-
o długości około 1m). Najlepiej byłoby
rzy chcą przy pomocy posiadanego CB
zastosować kalibrowany generator FM
posłuchać co się dzieje na innych zakre-
przy pomocy którego można dokonać ze-
sach amatorskich. Ponieważ możliwy
trojenia obwodu wejściowego oraz wy-
jest obiór przypadkowych stacji profesjo-
jściowego na maksimum siły głosu oraz
nalnych (przy nieodpowiednim zestroje-
korekcji pracy generatora.
niu cewek) - warto wiedzieć, że istnieją
rysunku 4
Na rysunku 4
rysunku 4
rysunku 4
rysunku 4 przedstawiono przykła-
przepisy o zachowaniu tajemnicy kore-
dowe sposoby wykorzystania opisanego
spondencji radiowej.
układu. Oczywiście podane w opisie
Na zakończenie należy również prze-
wartości obwodów rezonansowych do-
strzec przed przypadkowym załączeniem
tyczą układu VHF/HF (przetestowany
radiotelefonu CB na nadawanie w chwili,
model) i są zgodne z nomogramem 4a.
gdy podłączony jest konwerter - może to
Aby odbierać inne zakresy częstotliwoś-
doprowadzić do uszkodzeń tak konwer-
ci podane na pozostałych nomogramach
tera jak i stopnia mocy nadajnika CB.
należy zmienić liczbę zwojów cewek
Andrzej Janeczek
Andrzej Janeczek
Andrzej Janeczek
Andrzej Janeczek
Andrzej Janeczek
bądz
pojemności kondensatorów aby
uzyskać wymagany rezonans obwodów.
Komplet podzespołów jest dostępny
Komplet podzespołów jest dostępny
Komplet podzespołów jest dostępny
Komplet podzespołów jest dostępny
Komplet podzespołów jest dostępny
Oczywiście zakres pracy konwerera
w sieci handlowej AVT jako "kit
w sieci handlowej AVT jako "kit
w sieci handlowej AVT jako "kit
w sieci handlowej AVT jako "kit
w sieci handlowej AVT jako "kit
Rys. 4. Przykładowe możliwości
zależy od szerokości pasma zastosowa-
szkolny" AVT-2113.
szkolny" AVT-2113.
szkolny" AVT-2113.
szkolny" AVT-2113.
szkolny" AVT-2113.
wykorzystania konwertera.
nego radiotelefonu.
54 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96