�żJak lekkomyślnie wdepnąłem w zawód pisarza
(Nieco satyryczny szkic autobiograficzny)
1. Pierwsze kopnięcie Pegaza �
,
Zarówno po tzw. mieczu jak i po tzw. kądzieli miałem przodków o zamiłowaniach i zawodach burżuazyjnych, z wyjątkienf jednego dziadka, który był �śtylko" sędzią i nie miał �śnawet" własnego domu. �śLecz przynajmniej od literatów, malarzy i tym podobnych cyganów Bóg ustrzegł cały nasz ród z przyległościami", chełpił się mój papa, nie przeczuwając, że aż dwóch jego synów zboczy dożywotnio na manowce cyganerii.
Papa zaczął karierę w Poznaniu tak, jak Harry Truman w Ameryce, tj. od krawatów. Rychło jednak zauważył, że zmiany mody zarzynają małego fabrykanta strojów, bo raz po raz zostaje mu nie sprzedana reszta towaru nowego, a już niemodnego. Marzył więc
0 takim artykule, którego produkcja jest łatwa i który nigdy nie wychodzi z mody, a którego remanenty przez długie leżenie w magazynie raczej zyskują niż tracą na wartości.
Takim wyśnionym artykułem są chyba tylko wódki i likiery, zatem dla nich mój papa porzucił niewdzięczne krawaty, a zadarłszy z hakatystami przeniósł swoją wytwórnię �śrossolisów i rumu Jamajka" z ówczesnego zaboru pruskiego do austriackiego, z Wielkopolski do Małopolski, wówczas egzotycznie zwanej Galicją i Lodomerią, co brzmiało jak Głodomeria. Tam nie tylko wesoło brykałem kolejno w pięciu gimnazjach, włączając jezuickie w Chyrowie, a potem platonicznie na Plantach krakowskich studiowałem prawo, ale także zaprawiałem się w zyskownym kunszcie wódkeróbstwa; jako najstarszy z licznego rodzeństwa, miałem kiedyś odziedziczyć papy parową fabrykę wódek, od czego uchronił mnie Polski Monopol Spirytusowy.
Kiedy zanosiło się już poważnie na wprowadzenie tego monopolu, martwiłem się, na czym zdołam zarobić tak ślicznie jak na wódzi; bądź co bądź z procentami od obrotu dostawałem od papy ponad 2000 zł miesięcznie, podczas gdy w Banku Związku Spółek Zarobkowych, gdzie nauczyłem się nieźle grać na giełdzie i na nerwach dyrekcji, spowinowaconej z mamą, płacono takim gołowąsom jak ja najwyżej 300 złotych.
W trakcie tej finansowej rozterki duchowej poznałem w krakowskiej restauracji Hawełki notariusza Brauna, ojca młodego wówczas poety Jerzego Brauna. Papa znał ich snadź od dawna, bo po kordialnym powitaniu i przedstawieniu notariuszowi mnie, �śsmarkacza", zaczął się z nim droczyć.
1 �śA synalek kochanego rejenta nadal robi w sonetach, czy wreszcie-ma jakieś godziwe zajęcie zarobkowe, jak mój Antek?" żgnął go pytaniem.
�śOch, mój Jureczek teraz zarabia świetnie! Światowid właśnie kupił od niego powieść za trzy tysiące złotych!" odparł z dumą Braun senior.
�śTylko trzy tysiączki za szereg lat mozolnej pisaniny Sienkiewiczowskiej? To wyzysk!" Ulubionym pisarzem papy był autor �śQuo Vadis". Jego dziełami w dwu wydaniach ślicznie zasłaniał w szafie na książki �śnieprzyzwoite romanse" Maupassanta, Zoli i... Żeromskiego, znał na pamięć powiedzonka Zagłoby i wiedział nawet, jak długo trwało pisanie trylogii. Stąd jego dedukcja: �śSkoro zaś taki wyga jak Sienkiewicz męczył się nad
3
swym arcydziełem pięć lat, to debiutant w tej branży, jak pański syn, rejencie, musi pisać powieść chyba z osiem lat".
�śNic podobnego, panie Romku!" zawołał sympatyczny rejent Braun. �śMój Józek nie porywa się na historyczne trylogie, woli na razie lekką, niedługą powieść egzotyczną. I już ją skończył! A pisał ją tylko trzydzieści dni!"
Czyż to nie rewelacja? Za 30 dni wygodnej roboty przy biurku dostał 3000 zł. �śCzyli na literaturze można zarobić 100 zł dziennie, jeśli pisze się tak szybko jak młody Jerzy Braun", wywnioskowałem niby naiwnie, a jednak całkiem słusznie! �śCzyż wobec tego odkrycia mam namyślać się jeszcze nad wyborem nowego zawodu? Eureka! Już go znalazłem! Będę masowo fabrykował powieści".
Wśród takich oto prozaicznych okoliczności Pegaz poety Brauna kopnął mnie w stronę jednego z wejść do literackiej Wieży Babel, ku późniejszemu zdumieniu wszystkich, którzy przedtem znali mnie i nasze rodzinne uprzedzenia do cyganerii.
II. Produkcja likierów i konsumpcja papieru
Nie miałem żadnego przygotowania do zawodu pisarskiego i zabrałem się doń własną metodą, jeszcze nie opatentowaną, więc naśladować ją można.
Najpierw zbadałem w wypożyczalniach książek i księgarniach, które powieści cieszą się największą poczytnością; tylko takie sam przeczytałem, interesując się głównie ich fabułą, którą opowiadałem przy obiedzie, dodając co dzień więcej własnych wariantów, aż raz opowiedziałem historyjkę w całości zmyśloną przeze mnie i nabrałem słuchaczy; byli przekonani, że streściłem im nową powieść Dekobry. Stwierdziwszy tak, iż potrafię �śfabrykować" fabułę ustnie, spróbowałem tego z kolei pisemnie.
Zamiast jednak poćwiczyć pióro na krótkich nowelkach, wybrałem sobie na pierwszy ogień długą powieść. I trudną dla nowicjusza, bo jej akcja współczesna rozgrywała się w Afryce, zwłaszcza w wykopaliskach i w podziemiach Kartaginy, której świetność i zburzenie przez Rzymian wypadało mi nie tylko opisać, ale i przedtem poznać o wiele gruntowniej, niż z podręczników szkolnych, jakich używało się w girfinazjach.
Pisałem tę pierwszą w swym życiu powieść w tajemnicy przed wszystkimi, po godzinach spędzonych w fabryce, kiedy papa chciał grać ze mną w szachy lub narzekać na monopolową �śzmorę". Dotknięty moją nagłą punktualnością w zmykaniu do mieszkania wraz z jego rozklekotanym �śRemingtonem", zainterpelował mnie raz surowo, czy te olbrzymie ilości papieru i kalki, jaki mu zabieram z biura, są �śmarnowane" na listy miłosne, czy zużywane �śpożytecznie na walkę z nadciągającym kataklizmem monopolowym".
Skłamałem, że to drugie, by mieć święty spokój, ale skutek był wręcz przeciwny, więc rad nierad musiałem napisać na twórców tego monopolu długą satyrę wierszowaną, by jakoś usprawiedliwić masowe �śmarnowanie" papieru. Papa, wniebowzięty, wykuł całą satyrę na pamięć, a zaprosiwszy na gruntowną libację znajomych dziennikarzy krakowskich, ,�na deser" uraczył ich własną deklamacją. Po pierwszych strofkach dostał frenetyczne bawa, a paru szczególnych entuzjastów chciało koniecznie wiedzieć kto to �śarcydzieło" napisał, czy nie sam Boy-Żeleński, autor �śSłówek"?
4
Gdy jednak papa z rodzicielską dumą wymienił autora, nastąpiło ogólne rozczarowanie, nikt nie chciał słuchać dalej i �śświetna satyra" została zdegradowana do poziomu �śtakiego sobie wierszydła". No, cóż, grunt to firma, a moje pióro jeszcze żadnej firmy nie miało.
�śAaantek nie ma aaani nazwiska ani pppyska na pipisarza!" orzekł wylewnie jeden z poetów koncernu �śIkaca", który nazywał się Stwora i miał stworzoną na wieszcza fizys z kozią bródką, tudzież bujną czuprynę i pelerynę.
Skoro nasi goście, choć nakarmieni i napojeni do syta, nie mieli ochoty wysłuchać do końca parustronicowej satyry dlatego, że jej ujawnionym autorem był dziedziczny i notoryczny �śbyznesista", a nie beletrysta, to któż zechce czytać 300-stronowy maszynopis mej pierwszej powieści? Czułem, iż n i k t tego nie zrobi z grzeczności, lecz od czego handel wymienny pod hasłem przysługa za przysługę? Sposobność po temu wydarzyła się wkrótce.
Przygotowywano bowiem właśnie w Wierzchosławicach przyjęcie dla Reymonta, autora �śChłopów", świeżego wówczas laureata Nobla i cały kulturalny Kraków wybierał się na tę imprezę �śdo Witosa", ale nie wszyscy krakowscy wygodniccy, nie lubiejący ścisku w pociągach, zdołali zapewnić sobie automobilową transportację swoich cielsk. Dowiedziawszy się, że do takich �śniezmotoryzowanych" należy redaktor �śGońca", jowialny grubasek Aleksander Błażejowski, ofiarowałem się zawieźć go z żoną naszym autem, ale pod warunkiem, że on potem przeczyta i oceni powieść napisaną przez...
�śRany gorzkie, chyba nie przez pana!" wtrącił ze zgrozą.
�śNnnie. Napisał ją mój dawny towarzysz broni", zełgałem, ale któryż producent nie łże, gdy wprowadza na rynek nowy gatunek towaru? �śOcalił mi ów kolega życic w bitwie, a teraz żąda spłacenia długu wdzięczności przez wprowadzenie go na rynek jako pisarza. Tylko pan może mi w tym pomóc, drogi redaktorze".
�śAżeby ten przeklęty grafoman ręce połamał!" jęknął Błażejowski, ważąc w dłoniach ciężką paczkę z maszynopisem o najgrubszym papierze, ale ją przyjął dopiero, gdy już wróciliśmy z Wierzchosławic i dodał z chichotem Mefista: �śDałem słowo, więc przeczytam to powieścidło (ale nie ustaliliśmy kiedy!). Powiedz pan więc autorowi, że to nastąpi dopiero wówczas, gdy będę nieudolny do żadnej pracy w redakcji i poważnie chory w łóżku!"
Kilka miesięcy później Błażejowski zatelefonował do mnie: �śAntoni, przywieź pan do nas autora �"W podziemiach Kartaginy «. Ten wstydliwy osioł nawet nie przeczuwa, jak dobrą powieść odcinkową napisał. Ale tego mu pan nie mów, bo we łbie mu się przewróci i zażąda może z tysiąc, a ja to chcę dla Gońca � kupić« tanio," powiedział jednym tchem, gdyż mnie wzruszenie odebrało mowę na cały kwadrans. Rekord!
Na wszelki wypadek zabrałem z sobą brudnopis z własnoręcznymi poprawkami, by móc udowodnić, iż autorem powieści jestem ja, a nie wymyślony przeze mnie �śkolega z wojska". Błażejowski w końcu uwierzył w to, rozkrochmalił się i dał mi wiele cennych wskazówek, które rozdziały i wyrażenia są dobre, które zbędne, itp., ale gdyśmy już gruntownie zdezynfekowali zagrypione gardło koniakiem, zaczął mnie przyjaźnie zaklinać, iżbym na tej pierwszej powieści zakończył karierę pisarską, inaczej głodem będę przymierał całe życie. (Lubił straszyć śmiercią głodową, bo sam ważył około 400 funtów).
5
�śPrzyrzeka mi pan to, drogi Antoni?" spytał w końcu, wyciągając potężną dłoń do uścisku lub po butelkę.
�śZa późno", odparłem z rezygnacją. �śCzekając pięć miesięcy aż pan zachoruje, napisałem tymczasem dwie następne powieści. Tylko z pierwszą szło mi tak powoli, bo mieszkałem za blisko rodziny i ojciec zawracał mi głowę. Teraz mam więcej swobody, nabieram wprawy w pisaniu i spodziewam się kiedyś pobić rekord szybkości Brauna".
Słowem, w miarę jak w naszej skazanej na zagładę fabryce malała produkcja likierów, wzrastała moja konsumpcja papieru. Chciałem dotrzymać danej sobie obietnicy, że będę powieści fabrykował masowo, by na tym zarobić 100 zł dziennie. Absurd? Bynajmniej, jak się okazało w przyszłości. 4 v
III. Pisarz mógł być kupcem, lub głupcem
Gdy wyszło na jaw, że nie będę kształcił się na adwokata, choć uzyskałem doktorat prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim (�śślicznie wygląda takie Dr przy nazwisku na klepsydrach i nekrologach" mawiali moi małopolscy powinowaci), i że zamierzam zostać zawodowym powieściopisarzem, panika ogarnęła sfery rodzinne, bym nie stał się dla nich ciężarem, naciągaczem na długoterminowe pożyczki, czyli �śzakałą familii". Jeśli już koniecznie pragnę �śpsuć papier, zamiast prochu", jak mówił papa, zapalony myśliwy, to trudno, są gusta i guściki, lecz �śwara stawiać gmach finansowej przyszłości własnej i przyszłego potomstwa na tak deficytowych nieużytkach i moczarach, jak literatura!"
Dopóty wiercili mi dziurę w brzuchu, dopóki nie przyjąłem nowej prozaicznej posady, tym razem w Państwowym Banku Rolnym. W jego dwu oddziałach i centrali w stolicy spędziłem 2 lata, w ciągu których napisałem tylko 7 nowych powieści, bo obfita korespondencja w ich sprawie i codzienne urzędowanie w banku zabierało mi dużo cennego czasu. Razem więc miałem w 1927 roku gotowych powieści 10, a żadna z nich jeszcze nie wyszła w formie książki i to mnie wcale n i e martwiło!
Wykombinowałem sobie bowiem sposób zarabiania piórem odmienny od starych szablonów. Literat �śstaromodny", napisawszy powieść, zabiegał najpierw o jej wydanie książkowe (co pozbawiało go dochodu z gazet) i jej j e d y n y manuskrypt lub maszynopis bezproduktywnie leżał u wydawców miesiącami, ba, latami, zanim go ktoś wziął; dopóki zaś to nie nastąpiło, nieszczęsny autor nie miał należytego �śklimatu" do pisania drugiego dzieła bez przykrych wizyt kamienicznika i komornika.
Ja natomiast nie dbałem ani trochę o wydanie książkowe swej powieści, dopóki ona nie była drukowana w odcinku kilku lub kilkunastu pism, często pod różnymi tytułami, czyli póki nie przyniosła mi z jakiejś gazety w Warszawie 2000 zł, potem z Bydgoszczy, Krakowa, Lwowa, Poznania i Katowic po 600 do 800 zł, potem z małych pism pomorskich i śląskich kilka razy po 200 zł, trochę więcej z polskich pism we Francji i Ameryce. A najlepiej płaci za odcinek �śDziennik Bydgoski", którego wydawcę, Teskę, przekonał Grzymała-Siedlecki czy Maciej Wierzbicki, iż lepiej płacić autorom co tydzień od wiersza, niż ryczałtem, bo to lekkoduchy te literaty, wiadomo! Dzięki temu miłemu obyczajowi bydgoskiemu, pierwsza z moich trylogii naciułała mi w tygodniowych przekazach razem około 9000 zł, czego ani połowy nie byłbym był od Teski uzyskał przy zapłacie ryczałtowej.
6
Eksploatowanie w taki sposób już 10 pierwszych powieści (a napisałem ich 49, jak dotąd), wymagało dużo roboty kancelaryjnej. Każdy mój brudnopis �śfasował" minimum 20 czystopisów (pisało się go zwykle 3 razy po 7 odbitek maszynowych). Każdą sprzedaż przedruku i każdą nań zaliczkę należało natychmiast zakontować, czyli trzeba było prowadzić regularną księgowość. I ewidencję rozsyłanych, zwracanych, gubionych itp. maszynopisów. I, co najgorsze, obfitą korespondencję, gdyż ze wszystkich ludzi na świecie najrzadziej na listy handlowe odpisują Eskimosi (bo pół roku trwa tam noc) oraz naczelni redaktorzy polskich gazet. (Tak źle obecnie już nie jest; w ciągu 11 lat powojennych aż dwóch odpisało mi prawie bez zwłoki). Żona i sekretarki pomagały mi w tej gigantycznej pisaninie później, po roku 1931, gdy moja �śfabryka powieści" rozszerzyła się na inne działy i zwiększyła obroty.
Kiedy pierwszy tuzin swych powieści wyeksploatowałem do maksimum w odcinkach czasopism polskich, czeskich itd. postanowiłem spróbować szczęścia z ich wydaniami książkowymi. Utwory rozrywkowe, lekkie jak moje i trochę �ścięższe" były wtedy wydawane głównie przez dwie firmy, �śRój" i �śRenaissance"; ich właściciele z powodu konkurencji nienawidzili się serdecznie, co postanowiłem wykorzystać po kupiecku na swoją korzyść. Posławszy jednemu i drugiemu po parę maszynopisów, poszedłem miesiąc później osobiście do �śRoju" spytać o �śmożliwości". Odpowiedziano mi wyniośle, że znacznie starsi ode mnie literaci muszą czekać na decyzję pół roku i kozły machają z radości, jeśli dostaną 1000 zł, w ratach, więc ja, jako nowicjusz, mogę sobie resztę sam dośpiewać.
Dośpiewałem ją pokerowym bluffem w liście ekspresowym do Renaissance'u, bujając mniej więcej w ten deseń: �śRój proponuje mi tysiąc złotych za każdą z trzech powieści, jakie Rojowi przedstawiłem miesiąc temu i chce żebym dalsze wydał też w Roju. Czy radzicie mi przyjąć tę ofertę Rojową? Jeśli tak, odeślijcie natychmiast skrypty, jakie Wam posłałem, bo są lepsze i wyciągnę za nie od Roju więcej, niż po tysiącu".
Moje częste wymienianie Roju podnieciło tak jak ja chciałem jego najgorszego konkurenta i zadepeszował do mnie plus minus tak: �śDaję tysiąc złotych za �śDziewicę Szanghaju" jeśli wyjdzie cała, lub półtora tysiąca jeśli ją pokrajam na kilka tomów. Ditto �śUpiory Atlantyku", też za grube na jednego toma. Wydam także cieńsze pańskie powieści, tylko się pan nie zadawaj z wiadomym pornograficznym wydawcem. Rzyczy sókcesuf nam dwojgu, Renaissance".
W interesach nie można być pięknoduchem. Podszedłem więc z tą rozczulającą depeszą do Roju niby to odebrać swe maszynopisy dla posłania ich Renaissance'owi, którą to firmę wymieniłem tam głośno wielokrotnie. Roiło się w �śRoju" od literatów, tłumaczy, drukarzy tego dnia, lecz telegram jaki ja przyniosłem, dał mi pierwszeństwo przed wszystkimi; skoro konkurent-wydawca wysłał taką depeszę, to zwietrzył snadź złotodajne tereny, które choć częściowo jeśli nie w całości trzeba mu świsnąć sprzed nosa. Tak zapewne rozumując, właściciele Roju, Kister i Wańkowicz z honorami zaprowadzili mnie do pobliskiej restauracji Wróbla, gdzie ęrzy sutym obiedzie sprzedałem im na 5 lat eksploatację li- tylko w wydaniu książkowym 7 swych powieści i tomu nowel za ryczałt 13000 zł.
Wypadło to na każdą książkę po 1626 zł, czyli mało. Rok później potrafiłem za to samo
7
wyżyłować cenę przeszło 2 razy wyższą, ale znacznie starszy i lepszy pisarz ode mnie dostał w tym samym dniu za dobrą książkę tylko 300 zł, bo nie umiał się targować. A biedna i zacna Irenka Zarzycka, którą pono naziści najokrutniej zamordowali w Oświęcimiu*, dostała zaledwie 150 zł za swą �śDzikuskę", ulubioną powieść podlotków, na której gazetowych przedrukach, przekładach, filmie i kilku olbrzymich nakładach jej wydawca zarobił ponad 70000 zł! Wyzyskiwano ją także przy następnych powieściach, ale... sama sobie była winna, bo nie słuchała moich handlowych rad i w końcu cierpkiej uwagi, że pisarz powinien być raczej chytrym kupcem, niż poczciwym głupcem, który pozwala na to, by jego dobre serce i ciężką pracę rekiny wydawnicze wyzyskiwały tak haniebnie.
IV. Żarłoczność rekinów jest zaraźliwa
Od takich rekinów i oszustów roiło się przed wojną w Polsce zarówno w branży wydawniczej, jak i filmowej, co �śuwieczniłem" w kilku swoich satyrycznych powieściach, np. �śKaprys gwiazdy filmowej", �śPieniądze zdobyć łatwo" i �śByczy sen", tak jak teraz �śuwieczniam" rozbój tutejszych rekinów w rodzaju J. Dunajczanera. Ja także padałem ofiarą ich chciwości i nieuczciwości, zwłaszcza ilekroć z żoną wyjeżdżałem na dłużej za granicę, pragnąc tam sprawdzić naocznie jak wyglądają w naturze góry, rzeki, miasta, morza, dżungle i pustynie, które przedtem opisywałem na niewidzianego.
Nawet ten mój eks-wydawca, który zarazem był literatem, a przy tym bogaczem kresowym, nie oparł się pokusie zagrabienia mi kilku tysięcy z umówionego honorarium, gdy hen w Afryce zabrakło mi pieniędzy na powrót do Polski i rad nierad musiałem przyjąć lichwiarską propozycję, jaką on wtedy zrobił memu adwokatowi (Wójcickiemu) w Warszawie. Cóż dopiero mówić o tym wiedeńskim złodzieju biżuterii, który zamianował siebie międzynarodowym wydawcą i kolejno ograbił w Europie i Ameryce kilkuset literatów, tłumaczy, drukarzy, introligatorów itp. w tej liczbie także ze 30 Polaków. Wszyscy nań narzekali, lecz nikt nie kwapił się do procesów cywilnych z oszustem, który miał 8 adresów w różnych krajach i co rok przepisywał firmę na innego członka swej godnej rodzinki. Chcąc tego herszta korsarzy zwąbić na sale sądowe i pod reflektory prasy, zmusiłem go piórem do tego, że on skarżył mnie i żądał konfiskaty tych moich książek, w których najczarniejszym charakterom dawałem jego różne imiona i nazwiska, a miał ich kilka. Podstęp się udał, bo zeznania moich świadków wykończyły go w opinii publicznej zupełnie jako wydawcę i w ogóle jako kupca. Później został szpiegiem nazistów i pono śmierć miał nie najprzyjemniejszą z rąk polskich patriotów, tak mi po wojnie opowiadał w Ameryce jego eks-konkurent.
Różne przykre doświadczenia z ówczesnymi wydawcami książki zniechęciły mnie do nich tak, że w 1931 r. postanowiłem dalsze własne książki wydawać własnym nakładem i sam je sprzedawać. Zapłaciwszy frycowe drukarni przy pierwszej książce na swój koszt wydanej (była nią powieść humorystyczna pt. �śCzarci Jar"), stopniowo rozhuśtałem to małe przedsiębiorstwo wydawnicze tak, że �" wraz z dochodami z gazet, filmu i z zagranicy�"pióro tuczyło mnie hojniej, niż ongi spekulacje akcjami i fabrykacja wódek.
* Irena Zarzycka przeżyła wojnę.
8
Zresztą nie tylko ja przekonałem naszych familijnych filistrów, że zawody artystyczne wcale nie muszą doprowadzać ich adeptów do nędzy. Mój młodszy brat Adam, profesor w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, utrzymuje się z pędzla, nie gorzej niż ja z pióra, a postanowił zostać malarzem znacznie wcześniej, bodaj że jeszcze przed egzaminem dojrzałości. Papa tego nie dożył, ale gdyby ożył, to może by nie przeżył nowiny, że oprócz pisarza jeszcze i malarza ma wśród dzieci. Boć zapowiadały się �śtak solidnie", że ciotka�"dewotka wróżyła jednemu z nas �" nie mnie �" pastorał! No proszę, na otarcie łez po �śkataklizmie" monopolowo-spirytusowym mogliśmy mieć w rodzinie biskupa, a tymczasem doczekaliśmy się takiego co to na podkasane modelki zerka, malarza, drugiej �śzakały" familijnej! Nic dziwnego, że zgorszona ciocia wyemigrowała z Krakowa do Warszawy, gdzie zginęła w 1944 roku pod gruzami domów burzonych przez Kulturtraege-rów Hitlera.
Gdy w roku 1931 �śzakała" rodu nr 1, czyli ja, zabrała się do wydawania swoich powieści, nowelek, humoresek i satyr w t a s n y m nakładem, nastąpiło osobliwe rozdwo-jeniejaźni. Marczyński�"pisarz, uniezależniwszy się od zawodowych wydawców książek, chciał pisać coraz staranniej i poważniej, zatem p o w o 1 n i ej, niż przedtem; natomiast Marczyński �" wydawca chciał mieć na sprzedaż towar, jakiego domagali się czytelnicy czy księgarze, żądał więc od swego jedynego autora sensacji, pikanterii, egzotyki i erotyki �śco najmniej tyle, ile jej dają twoi naśladowcy i konkurenci", i żądał znacznie szybszego tempa produkcji nowych maszynopisów.
Słowem, ten drugi, ten nowo narodzony Marczyński �" wydawca zaraził się w mig żarłocznością zawodowych rekinów wydawniczych; za ich przykładem chciał także / wyzyskiwać autora, choć tym była druga połowa jego rodzonej rozdwojonej jaźni. I właściwie trudno go za to potępić. Bo np. najsłabiej kasowo poszły te moje książki, w których pod pokrywką sensacyjnej jak zawsze fabuły przemycałem pacyfizm, liberalizm. humanitaryzm i nienawiść do faszyzmu przygotowującego wówczas tragedię Abisynii, Hiszpanii, Czechosłowacji, Polski itd. Takie książki sanacja szykanowała rozmaicie, a najboleśniej dla mej kieszeni poprzez �śRuch", którego liczne kolejowe księgarnie i kioski mogły same sprzedać 40% nakładu każdej mojej powieści, o ile ta uzyskała aprobatę sanacyjnego kacyka. Kiedy więc ów potępił coś 3 czy 4 moje książki pod rząd, Marczyński �"wydawca zrobił Marczyńskiemu�"pisarzowi piekielną awanturę i kazał mu wrócić do produkowania lektury ściśle rozrywkowej i wypranej z aluzji drażniących sanacyjną cenzurę w �śRuchu" i endecką w �śKsięgarni św. Wojciecha", której hurtownia była wówczas 4 największym odbiorcą po �śRuchu", Gebethnerze i Domu Książki.
Ten zabawny konflikt między pisarzem a wydawcą w jednej osobie przeżywałem ponownie w Ameryce, gdzie wybuch wojny zaskoczył i odciął mnie od mego przedsiębiorstwa warszawskiego, które później naziści spalili. Już w styczniu 1940 roku zaczął w New Yorku Wychodzić (dwa razy na miesiąc, potem rzadziej) �śtygodnik" saty ryczno-humorys-tyczny OSA (�śThe Wasp"), którego założycielem, wydawcą i jedynym redaktorem byłem ja, a buchalterem i ekspedytorem pisma�"moja żona. Oczywiście wolałem robotę dziennikarską, pisanie satyr, odświeżanie starych dowcipów, komponowanie tematów do karykatur itp. niż zbieranie ogłoszeń i inkasowanie należności czasopisma, lecz bez
9
wyciśnięcia ich nie miałem czym zapłacić drukarza, papiernika, klisz itd. dla wydania następnego numeru mej �śOsy". Na tym tle ońe połówki mej jaźni staczały homeryckic boje przeszło 5 lat, aż w końcu olśniewające zwycięstwo Phyrrusowe odniósł pisarz. Został bowiem dumnie na placu boju z olbrzymim zapasem nowych satyrycznych tematów, podczas gdy �śOsa" zmarła cicho na galopujące suchoty kieszeniowe wydawcy.
Lecz arcyzabawne przygody redaktorskie, oratorskie, wydawnicze, podróżnicze i jeszcze inne w Ameryce wplatam frywolnie do satyrycznej trylogii, która ukaże się w druku, skoro tylko wpadnę na trop wydawcy uczciwego (contradiction in adiecto, jak zimny ogień?) i naprawdę punktualnie wypłacalnego, a nie takiego cygana, jakim był np. wydawca nieboszczki �śOsy"; do cyganerii tylko my mamy prawo należeć, my, pisarze, malarze, aktorzy i muzycy, lecz wara wydawcom! Nie do twarzy im z naszą lekkomyślnością tak samo, jak nam z żarłocznością rekinów.
New York, 1956 ANTONI MARCZYŃSKI
t
Rozdział I
Więzień drgnął nagle i zaczął nadsłuchiwać.
�" O tej porze? �"zdziwił się i zerknął niespokojnie w stronę iłuminatora, którego grubą szybę falę oceanu opłukiwały z zewnątrz raz po raz. �" Będzie najwyżej czwarta �" dodał jeszcze, po czym z napiętą uwagą zaczął ponownie nasłuchiwać echa ciężkich stąpań.
Przewrócił się na bok i ucho przyłożył do podłogi.
�" Tu idą; nie ma się co łudzić �" stwierdził po chwili z całą stanowczością, kiedy odgłos kroków stał się wyraźniejszy. ,
Przyczołgał się szybko do ściany, wsparł się o nią plecami, by zasłonić sobie dłonie, związane na grzbiecie. Całą dobę mozolił się cierpliwie, zanim zdołał rozluźnić więzy krępujące ręce, więc lękał się teraz, aby jedno bystre spojrzenie któregoś z prześladowców nie unicestwiło tej żmudnej pracy, by, co gorsża, nie uniemożliwiło mu tych wysiłków na przyszłość.
Kroki nadchodzących, stłumione zresztą częściowo przez chodnik, ucichły w pewnym momencie, zadzwoniły klucze, zachrobotał zamek niemiło, lecz drzwi ani drgnęły.
�" Ach, więc jednak nie po mnie �"1 zorientował się więzień i fakt ten przyjął z pewną ulgą.
�" Żyje? �"zabrzmiał głos męski w korytarzu.
�" Nie, panie. Już całkiem zimna �" odparł bas głosem tak stłumionym, że nadsłuchujący domyślił się od razu, iż'ten, który odpowiadał, znajdował się wewnątrz którejś kabiny.
�" Zbadajno ją, Tumkur? Tym symulantkom nigdy nie można dowierzać.
11
�" Ależ, panie, przecież jestem znachorem, u diaska. Ta dziewczyna skończyła co najmniej godzinę temu. Hallo, Jack, pomóżcie mi ją zdjąć z tego wieszadła. Tak ... Unieście ją, a ja przetnę stryczek.
Mężczyzna przechadzający się w korytarzu ziewnął głośno, przerwał na chwilę swą wędrówkę i rzucił tonem obojętnego pytania:
�" Na czymże ona się powiesiła u licha?
�" O, spójrz pan. Z kimona sobie ukręciła stryczek.
�" I mówisz, że skończyła godzinę temu?
�" Co najmniej.
�" Ładne rzeczy, Jack. Dobry z ciebie dozorca, ani słowa!
Rozległ się niedźwiedzi pomruk, po czym ktoś trzeci przemówił
takim głosem, jak gdyby miał nie małą prymkę* w ustach, ale co najmniej dwie śliwki:
�" Więc co? Miałem tylko jej pilnować? Czterdzieści kabin to nie żarty. Nim człek wszystkie obejdzie, taka wariatka zdąży się dziesięć razy powiesić. Zajrzałem do niej .przed kwadransem, a zobaczywszy przez judasz, że wisi, pobiegłem zaraz na górę.
W tym momencie zadudniło coś donośnie i z różnych stron zaczęły padać okrzyki uwięzionych dziewcząt:
�" To kłamstwo! On ją sam zamordował!
�" Słyszałyśmy wszystko!
�" Udusił ją i potem powiesił!
�" Łotry, mordercy, zbiry!
�" Milczeć! Łżecie, bestie! �"huknął mrukliwy dozorca.
�" Ty sam łżesz, drabie.
�" Powtórzymy ci do oczu każde słowo, jakieś tam mówił. Przyniósł jej obiad, a potem...
�" Milcz, powiadam, psie nasienie.
�" Cisza, u diabła �" wrzasnął energicznie mężczyzna, który przed chwilą czynił dozorcy wymówki.
�" Jack, tego trupa trzeba zaszyć w płótno i skoro wieczór zapadnie, za burtę! Idź teraz po worek, szydło i co ci tam potrzebne. Klucze zostaw.
�" My chcemy zeznawać �" krzyczały dalej uwięzione.
* prymka�"porcyjka tytoniu do żucia. \
12
\
�" Dobrze, dobrze, tylko na razie stulcie dzióbki, pókim dobry.
Nastała chwila ciszy, którą nadsłuchujący więzień wykorzystał w ten
sposób, że podczołgał się bliżej do drzwi i z pochwyconych strzępów rozmowy zbudował sobie w myśli całokształt dramatu.
Jack, ów ponury dozorca, który mu jedzenie dwa razy dziennie przynosił, musiał się dopuścić jakiego nadużycia wobec nieszczęsnej dziewczyny, a lękając się kary ze strony hersztów szajki, powiesił biedaczkę na jej własnym kimonie, odczekał jakąś godzinę, następnie zaalarmował tamtych. Przyszedł więc Hindus Tumkur, znachor �ścudotwórca" oraz �śMały" Tom, .prawa ręka głównego herszta, Ironfielda...
�" Och, znam ich wszystkich �" warknął więzień, zaciskając zęby w bezsilnej wściekłości �" i strzelałbym do nich jak do wściekłych psów... Głupie niedołęgi z. tychrpolicjantów. Motorówkami ścigać taki okręt korsarski! Gdyby mnie byli usłuchali, gdyby choć jeden torpedowiec wziął udział w akcji, cała banda siedziałaby dziś pod kluczem, setki ofiar odzyskałyby wolność i ja, mniejsza o mnie, i Betty przede wszystkim... Betty! �" przerwał nagle ten cichy monolog i wzdrygnął się strasznie. Bo na kształt błyskawicy przemknęła mu przez głowę myśl jedna, potworna, której nie śmiał wargami wypowiedzieć: może tą zamordowaną jest właśnie Betty Traveler!
�" Nie! �" ryknął na całe gardło, chcąc odpędzić to przypuszczenie, co zrodziło się tak nieoczekiwanie i jak natrętna mucha krążyło wciąż wokół niego.
�" Słyszałeś? Męski głos �" rzekł Tom Bartlet, przerywając po raz wtóry swą niespokojną przechadzkę pod drzwiami najbliższych kabin.
Znachor Tumkur zarechotał śmiechem.
�" Pan ma krótką pamięć, widzę, Mr Bartlet.
�" Bez uwag. Kto tam jest?
�" Czy zapomniał pan już, kto pana trzy dni temu tak pięknie przydusił w motorówce, że gdyby (nie chwaląc się) nie moja pomoc, to by pan już...
�" Ach, ten szpicel? Ten fałszywy książę? �"przerwał Tom.
�" Książę Golicyn. Bardzo hojny pan. Nie mogę narzekać.
�" Dobrze, że mi się przypomniał. Trzeba z nim skończyć. Otwórz jego ce
Więzień nie zdążył jeszcze wycofać się na dawne miejsce pod ścianą, kiedy drzwi się otwarły i na progu stanęli tamci dwaj.
Mały Tom wysunął się naprzód, obrzucił podejrzliwym spojrzeniem wszystko, zaczynając od iluminatora, potem przystąpił do jeńca.
�" Jak się nazywasz? �"spytał.
�" Golicyn �" odparł tamten po krótkim wahaniu.
�" To powiedz głupiemu.'Ja pytam o twoje prawdziwe nazwisko.
�" Tego się nie dowiesz.
�" Nie dowiem się? Tumkur, przynieś bykowiec.
Hindus nie ruszył się jednak z miejsca.
�" Tu bat nie pomoże �" rzekł�"ja znam takie typki. Zatnie się tylko i ani słowa z niego nie wydobędziemy.
Mały Tom spojrzał na znachora ze zdumieniem.
�" Wypraszam sobie wszelkie uwagi �" zaczął, lecz tamten przerwał mu w tym momencie:
�" Niech pan lepiej posłucha mej rady. Kiedy �śksiążę" Golicyn zwiedzał nasz pałac, na sto przedstawionych mu dziewcząt przypadła mu do gustu najlepiej Betty Traveler. Otóż myślę ja sobie w mej głupiej głowie, że krzyk tej dziewczyny lepiej księciu panu usta otworzy, niż gdyby pan jego samego złupił ze skóry.
�" Tak sądzisz? �" spytał Tom przeciągle i wpił się wzrokiem w oczy siedzącego na podłodze więźnia. I musiał w nich ujrzeć jakieś drgnięcie, jakiś odbłysk lęku, bo parsknął śmiechem i wyjął notes. �"Betty Traveler �" szukał �" aha, jest. Kabina nr 88.
�" To po drugiej stronie korytarza �" wtrącił Hindus, a wiadomość ta przyniosła wielką ulgę więźniowi. Betty więziono w drugim końcu tego rzędu kabin, więc nie ona była tą, która przed godziną skończyła smutną doczesną wędrówkę białej niewolnicy.
�" Tak �" potwierdził mały Tom, udając, że wciąż szuka czegoś w notesie, choć w rzeczywistości badał uważnie wyraz twarzy indagowanego więźnia �" przyprowadź ją tutaj i zamknij w sąsiedniej celi. Sądzę, że nasz książę raczy przemówić, skoro posłyszy jęki swej bogdanki, co? He, he, he. No, idź, Tumkur... Szkoda każdej chwili.
Hindus odwrócił się na pięcie i znikł za drzwiami.
�" A przynieś z sobą bykowiec-�"zawołał za nim mały zbir, zacierając ręce.
14
Więzień nie namyślał się długo. Jak to? Betty, ta biedna dziewczyna, która tak wiele wycierpiała w ciągu przeszło półrocznej niewoli w szponach tej bandy, miałaby teraz otrzymać chłostę przez jego upór? Nigdy. Raczej powie im wszystko, czego zechcą, tym więcej, że nic to już dzisiaj sprawie samej nie zaszkodzi.
�" Niech ten człowiek wróci tu natychmiast �"rzekł.
�" Wróci, ale w towarzystwie Betty.
�" W takim razie nie usłyszycie ode mnie ani słowa.
�" He, he, he, Tumkur miał rację. Dobre na ciebie znalazł lekarstwo... Hej, Tumkur �" krzyknął Tom w stronę drzwi.
Hindus wysunął się z korytarza...
�" Wiedziałem, że tak będzie i dlatego nie zamierzałem się fatygować�" zaśmiał się.
�" Bydlęta �" syknął więzień.
Mały Tom musiał nie dosłyszeć tego epitetu, w przeciwnym razie byłby z miejsca zareagował z właściwą sobie brutalnością.
�" A teraz śpiewaj całą prawdę �" rzekł, rozsiadając się wygodnie na tapczanie więźnia. Przede wszystkim, jak brzmi twoje prawdziwe nazwisko. Tylko nie próbuj zmyślać. Później przesłucham Betty, a źle z wami będzie, jeśli wasze zeznania będą się różnić choćby o włos tylko.
�" Nie będą się różnić, gdyż Miss Traveler nic o mnie nie wie i widziała mnie raz w życiu jedynie.
�" Dobrze, dobrze. Teraz nazwisko?
�" Inżynier Kazimierz Pułaski.
�" Pułaski? Rosjanin?
�" Nie, Polak.
�" Kto tu idzie? �"rzucił Tom w stronę Hindusa, stojącego w dalszym ciągu na progu. Ten wychylił głowę na zewnątrz.
�" Jack wraca z workiem �" odparł.
�" Aha. Przypomnij mi, kiedy stąd wyjdziemy, by Jacka odkomenderować z powrotem do załogi statku. Ładnie byśmy wyglądali, gdyby nam tak codziennie jedną zadusił.
�" Więc pan także zauważył? �"wyrwało się Hindusowi.
�" A cóż ty myślisz, że jestem ślepy? Obejrzałem jej ręce. Mają ślady postronka w przegubach. Oczywiście rozwiązał jej dłonie, zanim nas zaalarmował. Tak, tak, to nazbyt kosztowny dla nas dozorca �" zaśmiał
15
się cynicznie, po czym powrócił do zaledwie rozpoczętego przesłuchania.
Upłynęła dobra godzina, zanim Tom Bartlet zaspokoił swoją ciekawość. Ukończywszy przesłuchanie, polecił Hindusowi przywołać Jacka.
�" Załatwiłeś? �"spytał krótko.
�" Zaraz skończę �" odburknął antypatyczny cerber i odmierzył palcem na sznurku, ile mu jeszcze do zaszycia pozostało.
�" Potem przynieś drugi worek. Dwa pogrzeby odbędą się dzisiaj.
�" Dwa? �"zdziwił się brutal�"znowu się któraś powiesiła? Ach, tego będziemy spławiali �" domyślił się, ujrzawszy skośne spojrzenie, jakie Tom więźniowi posłał, Podszedł do Pułaskiego, który siedział nieruchomo jak posąg, obserwując uważnie każdy ruch swoich prześladowców i dźgnął go szydłem w nogę. Jeniec syknął z bólu, co wywołało żywiołową wesołość oprawcy. �"Czy tak go zaszyć, czy wpierw załatwić �" zwrócił się do małego szefa i wykonał przy tym �śfachowy" ruch dłonią.
�" Nie, nie �" brzmiała odpowiedź �" nie potrzebujesz go ani �śzałatwiać", ani w i e s z ać �" (na tym słowie spoczywał znaczący nacisk) �" zaszyjesz go po prostu i tak go rzucimy za burtę. Możesz sobie wziąć do pomocy tylu ludzi, ilu ci będzie potrzeba.
�" Obejdzie się. Sam poradzę �" odparł zbir i zgiął ręce w łokciach, a poprzez obcisłą wełnę granatowego swetra uwydatniały się doskonałe potężne węzły muskułów jego ramion.
�" Wierzę, że mu poradzisz, zwłaszcza, skoro jest związany. Aha, byłbym zapomniał: usta mu zaknebluj, żeby nie wrzeszczał. Dosyć mam nerwy stargane po ostatnich wypadkach. No i za godzinę chcę ujrzeć na przednim pokładzie dwa pięknie zaszyte pakunki, zrozumiałeś?
�" Co bym nie zrozumiał.
Mały Tom zwrócił się do więźnia z kolei:
�" Książę wybaczy, że go na razie pożegnamy. Ujrzymy się raz jeszcze na pokładzie. Zobaczymy się tam po raz ostatni, niestety... No, chodźmy, Tumkur. A ty, Jack, zamknij ptaszka �" dodał, wręczając dozorcy pęk kluczy.
Chwilę później skazaniec sam tylko pozostał w kabinie, którą nazwał w myśli: �ścelą stracenia"...
16
�" Więc za godzinę wszystko się skończy �" mruknął i zaraz potem zapadł w posępną zadumę.
Nie łudził się ani chwili, nie wątpił, wierzył święcie, że wyrok wydany przez małego opryszka zostanie punktualnie wykonany. Myśl, że Tom chce go tylko nastraszyć, odrzucił natychmiast jako niedorzeczną. Nie osiągnęliby przez to żadnej korzyści, nie mieli w tym żadnego interesu. Nic im nie zależało na jego życiu, był dla nich niepotrzebnym, nawet niebezpiecznym balastem, a poza tym mieli z nim stare porachunki. Nic dziwnego, że chcieli się go pozbyć na zawsze i to jak najprędzej. Dziwne to raczej było, iż nie uczynili tego wcześniej, chociażby trzy dni temu, kiedy wpadł im w szpony w czasie pamiętnej obławy na Long Island. Prawda! Mały Tom twierdził, że zupełnie zapomniał o obecności niebezpiecznego więźnia. Prawdopodobnie nie skłamał. Mógł o nim ;^sapomnieć, myśląc wciąż o możliwości pościgu. Lecz dzisiaj, skoro od Nowego Jorku dzieliło ich z tysiąc mil morskich, dziś, kiedy niebezpieczeństwo pościgu ze strony policji Stanów przestało istnieć, mógł spokojnie pomyśleć o uregulowaniu porachunków. I nie potrzebował się lękać, że mu ktoś w straceniu niewygodnego więźnia przeszkodzi.
�" Więc za godzinę nastąpi koniec �" powtórzył Pułaski raz jeszcze, reasumując niejako swe rozmyślania.
Ponury Jack kończy obecnie zaszywać zwłoki swojej ofiary, następnie pójdzie na pokład po drugi worek, po nowy kłębek sznurka, potem przyjdzie tutaj, zaszyje z kolei jego i nastąpi nieuchronny kres doczesnej wędrówki, która w ostatnim roku była jednym pasmem przygód, niebezpiecznych, ale i ciekawych zarazem. Utopią go dosłownie: jak kota w worku.
�" Ano, trzeba się przygotować do tej podróży �" mruknął więzień z wisielczym humorem, który wnet ustąpił miejsca przygnębieniu, zupełnej depresji psychicznej. Nawet silne trzaśnięcie drzwiami nie zdołało go wytrącić z tego stanu apatii ani dźwięk kluczy i soczyste klątwy, jakimi gburowaty cerber kogoś obrzucał.
�" Precz... Ratunku... Bije mnie! �"zabrzmiał nagle rozpaczliwy krzyk niewieści, zagłuszony przez ryk rozwścieczonego zbira:
�" Ja wam dam skarżyć!... Ja wam!... Ja...
�" Na pomoc!!!
Pułaski drgnął, jakby mu silny prąd wszystkimi fibrami targnął. To
2 Czarny Ląd
17
wołanie: �śNa pomoc" zelektryzowało go, wytrąciło skutecznie z chwilowej depresji. Tam podły zbir, morderca pastwił się nad bezbronnymi ofiarami, a on ma się poddawać przygnębieniu, ma iść na rzeź jak baran? To, co w tej chwili spotykało dwie zamknięte w pobliżu dziewczyny, mogło jutro spotkać Betty Traveler. Ach, mogły ją spotkać stokroć gorsze zniewagi, poniżenia, nieszczęścia, niż chłosta... Na samą myśl
0 tym zimne perełki potu występowały mu na skroniach.
�" Muszę ją ratować! �"powiedział głośno, aby posłyszeć dźwięk tych słów i zaklinić sobie to postanowienie w pamięci głęboko, jak najgłębiej. �" Muszę ratować Betty i te biedaczki �" powtarzał z uporem, napinając równocześnie muskuły ramion, mięśnie przegubów i palców, by przerwać rozluźnione już więzy. �" Po to przecież wplątałem się w tę sprawę, po to ryzykowałem życie nie raz i nie dziesięć razy. Psiakrew, czy te sznury nie pękną wreszcie? �"zaklął.
Nie mógł sobie darować, że stracił bezowocnie długie dziesięć minut czasu, a może nawet więcej, na posępne rozmyślania.
�" Idiotyczna natura słowiańska �" irytował się i wynajdywał sobie coraz to nowe powody do urągania pod własnym adresem, byle tylko zagłuszyć ból, jaki sprawiało ocieranie się skóry o ostre więzy postronka. A uparty sznur, pozwoliwszy się nieco rozciągnąć, trzymał mocno
1 wrzynał się boleśnie w skórę zmęczonych rąk.
Okrzyki katowanych dziewcząt umilkły już dawno, jęki ich zaczęły cichnąć. Zapanowało złowrogie milczenie, zakłócone po chwili świszczącym oddechem oprawcy i jego gniewnym pomrukiem.
�" Na drugi raz inaczej z wami pogadam! �"odgrażał się głośno, zatrzaskując drzwi celi, która była świadkiem bezprzykładnej kaźni.
Ciężkie kroki zaczęły się oddalać, umilkły, pochłonięte, wessane przez chodnik, zatrzeszczały jeszcze schody i na długi kwadrans nastała cisza grobowa. Inne niewolnice musiały niewątpliwie słyszeć odgłosy dochodzące z kabiny dręczonych towarzyszek niedoli, lecz sterroryzowane, przerażone, nie ośmieliły się nawet łkać głośno, choć płacz jest jedyną dozwoloną demonstracją białych niewolnic.
Inżynier Pułaski zaklął jak pijany majtek i zwalił się na bok, dysząc ciężko. Przeklęte postronki były założone po mistrzowsku, a każdy wysiłek, każde szarpnięcie zaciskało tylko silniej miękkie, lecz diabelnie mocne pęta.
18
�" Odpocznę chwilę �" zrobił sobie małe ustępstwo, lecz kilka sekund później szarpnął się wewnętrznie. �"Każda sekunda może zaważyć na szali, idioto!... Och, te dziesięć minut, stracone na tołstojow-ską rezygnację. Idiota, kretyn �" wymyślał sobie, znajdując w tym ulgę niejaką.
Nagle drgnął, zamarł w bezruchu na chwilę. Stopnie schodów, oddalonych o jakieś cżterdzieści kroków od drzwi jego celi, zaskrzypiały-
�" Jack wraca �"syknął przez zęby i nadludzkim wysiłkiem targnął więzami tak potężnie, że krew trysnęła w kilku miejscach z przeciętej skóry.
�" A ponury dozorca wracał rzeczywiście, aby załatwić drugą �śrobotę". Niósł w ręku wór pokaźnych rozmiarów, kłębek sznurka .i nowe szydło, bowiem tamto zgubił w czasie szamotania się z wychłosta-nymi niewolnicami.
�" Muszę go poszukać �" mruczał, stąpając ciężko jak niedźwiedź. �" Jeszcze się gotowa która przebić.
Stanąwszy przed smutną celą, przyłożył ucho do drzwi i nadsłuchiwał przez dłuższą chwilę. Posłyszał tylko spazmatyczny, lecz cichy, siłą tłumiony płacz. Podniósł zasuwkę �śjudasza" i poprzez to małe, zakratowane okienko wysyłał na wszystkie strony szpiegowskie spojrzenia. Wreszcie zdecydował się wkroczyć do celi. Obie dziewczyny, obejmując się wpół, leżały na łóżku i łkały rozdzierająco. Ujrzawszy brutalnego oprawcę przywarły ustami do poduszki, aby ich płacz nie rozdrażnił zbira i leżały tak na wpół obnażone, poznaczone krwawymi pręgami, a dławiący szloch wstrząsał ich ciałami niemal rytmicznie. Nie mogły głosu z krtani wydobyć, kiedy je zapytał, .gdzie ukryły jakieś szydło. Nie doczekawszy się odpowiedzi zrobił sam ścisłą rewizję całej kabiny i nie znalazłszy zgubionego przedmiotu, wyszedł klnąc na czym świat stoi.
�" Musiałem chyba zgubić tam, u niej, pod numerem 53 �" doszedł do przekonania. �"Później poszukam. Najpierw tego gagatka zapakuję. �ś�
Na wszelki Wypadek zajrzał najpierw do celi skazańca przez szybkę �śjudasza", a stwierdziwszy, że Pułaski siedzi na dawnym miejscu pod ścianą, włożył klucz do zamka, otworzył drzwi, wyprostował swą
19
barczystą sylwetkę w całej okazałości, naprężył oburącz otwór worka i zarechotał prostackim śmiechem.
�" No, bratku, przyszła kolejka na ciebie �" wysilił się na dowcip
�" skacz mi tu do worka, he, he, he, he.
Więzień ani nie drgnął. Zdawał się drzemać, gdyż powieki jego były przymknięte.
�" Twarda sztuka, słowo daję �" pokręcił Jack głową z uznaniem
�" na kwadrans przed egzekucją chrapie sobie jak robociarz w niedzielę nad ranem... Hej, ty, panie książę, czy jak ci tam �"podniósł głos, bełkocząc przy tym coraz niewyraźniej, aż zniecierpliwiony wcisnął gumę do żucia w dziurę, pozostałą po wybitym kiedyś zębie i z rozpostartym workiem ruszył w stronę Pułaskiego...
Rozdział II
Mały Tom spojrzał po raz drugi na zegarek.
�" Jack coś marudzi �" mruknął.
Chudy jak szczapa Hindus odlepił się leniwie od masztu i pochylił się ku mówiącemu.
�" Mr Bartlet, miałem panu przypomnieć, żeby Jacka odkomenderować z powrotem do załogi �" rzekł przyciszonym głosem.
�" Ach, prawda... Kapitanie!
Ponury komendant parowca podszedł bliżej. Tom Bartlet opowiedział mu w krótkich słowach przebieg dzisiejszego zajścia, wyjawił swe podejrzenia co do roli Jacka i wyraził życzenie, by brutala wcielić do załogi �śAfrodyty", natomiast innego majtka na jego miejsce do oddziału dozorców wyznaczyć.
�" Weil �" skinął głową kapitan Snyders, wysłuchawszy z uwagą wywodów Bartleta, który chorego Ironfielda, właściciela statku, zastępował.
Szczupły, chuderlawy mężczyzna, który stał obok kapitana, zakaszlał; zapiął na ostatni guzik pod szyję swój �śwater-proof', odwrócił się twarzą do rufy, aby mu wiatr w plecy dmuchał i zauważył cierpko:
�" Ciekawym, jak długo jeszcze będziemy tu ziębnąć przez tego lenia. Czy nie można by posłać po niego?
�" Racja, Mr Kinczel �" zgodził się Tom �"pierwszy raz, odkąd się znamy, ma pan słuszność... Hallo, boy �" skinął na najbliżej stojącego majtka. �"Zejdziesz do kabin, oddział �śA"... Powiedz Jackowi, żeby w ciągu pięciu minut był gotów z robotą.
Igi i 21
�ó (
I
Młodziutki marynarz przyłożył dłoń do daszka, ^robił zwrot na pięcie i oddalił się szybko.
Aby zabić nudę oczekiwania, wdał się Tom w rozmowę z wielce nierozmownym komendantem �śAfrodyty".
�" Czy nie zanosi się na burzę? �" spytał, czyniąc aluzję do urywanych, lecz gwałtownych podmuchów wiatru, który przedziwne melodie wyśpiewywał na linkach takielunku*.
Doświadczony wilk morski łypnął okiem na czarną chmurkę zawieszoną gdzieś na skraju horyzontu i wydął usta wzgardliwie:
�" Zwykły szkwał �" burknął.
�" Dla pana może zwykły�"zrzędził Kinczel �" ale mnie od tego �ś reumatyzm strzyka we wszystkich gnatach i tchu złapać nie mogę.
�" Któż się panu każe na wiatr wystawiać?
�" Kto, Mr Bartlet? Ano, prosta ciekawość. Ja także chcę zobaczyć, jak nasz książę pojedzie za burtę na uciechę rekinom.
�" No to siedź pan cicho w takim razie... Ach, jakiż idiota ze mnie �" palnął się dłonią w czoło.
�" Przez grzeczność nie przeczymy, Mr Bartlet.
Mały Tom poczerwieniał jak rak i już chciał coś ostro Kinczelowi odpowiedzieć, kiedy Tumkur wmieszał się do rozmowy:
�" Pan czegoś zapewne zapomniał �" wtrącił łagodząco.
�" Tak, naturalnie. Jack z tamtym młodym nie poradzą sami. Kapitanie, proszę odkomenderować dwóch, trzech chłopców. W kabinie nr 53 leży dziewczyna, która... zmarła dzisiaj po południu, natomiast w kabinie 58 znajduje się taki sam pakunek, tylko żywy. Niech ich tutaj zaraz przyniosą.
Komendant �śAfrodyty" podszedł w stronę gromady majtków, dozorców i służby okrętowej, bowiem zapowiedź okrutnego widowiska zgromadziła większość tych ludzi na sztabie statku.
Upłynęło jeszcze dziesięć minut, zanim u szczytu schodów, wiodących na środkowy pokład, pojawił się marynarz. Na plecach niósł obszyte w worek ciało nieszczęsnej pasażerki kabiny 53. Chwilę później nadeszło jego dwóch kolegów, niosących wspólnie podobny pakunek, lecz nieco większy, dużo cięższy, a przy tym dziwnie niespokojny.
* Takielunek�"osprzęt żaglowca, olinowanie.
22
�" Odwagi, mości książę �" parsknął Tom i zdzielił dobrym kopniakiem żywy ciężar, zaszyty w szary wór, który dwaj marynarze z prawdziwą ulgą cisnęli na deski pokładu i który teraz miotał się w konwulsyj-nych podrygach, wydając przy tym jakieś nieartykułowane, stłumione kneblem jęki.
�" Jacka tam nie było �" oświadczył jeden z przybyłych, odsapnąwszy, jak po uczciwej robocie.
�" A Toby spadł ze schodów i łeb sobie rozciął �" dodał drugi majtek, nie przejmując się zresztą przykrym wypadkiem kolegi.
�" Ciura �" zgorszył się kapitan �" przyprowadzić go tutaj.
�" Kiedy leży bez duszy.
�" Przynieść go w takim razie.
Dwóch majtków pomknęło cwałem po niezgrabnego towarzysza, ^hcąc wrócić do kompanii jak najprędzej i nic z widowiska nie uronić.
�" Czterech chłopców do mnie �" komenderował Tom.
Ciało białej niewolnicy, wyrzucone siłą zamachu czterech par muskularnych łap, opisało duży łuk w powietrzu i zapadło w zielonko-wate nurty z pluskiem. Wynurzyło się raz jeszcze, lecz na krótko. \Vidzowie, przechyleni przez burtę stracili je z oczu prawie natychmiast, gdyż statek szedł całą parą, a fale odbite gwałtownie od ściany okrętu nakryły je od razu miękkim całunem.
�" Teraz na szpicla kolejka �" rzekł Michał Kinczel, któremu chłód nie na żarty dokuczył i który też dążył do skrócenia procesu egzekucji.
Mały Tom zaśmiał się złowrogo.
�" Z księciem nie wypada się tak spieszyć. Pobawimy się najpierw�" mówił, pochylając się nad skazańcem, aby ten mógł każde słowo usłyszeć.
Z rozkazu małego herszta ściśnięto miotające się ciało w pół liną, zwieszającą się z krążka dźwigu okrętowego. T23
przy kwikliwym akompaniamencie krążka dźwigu, który wprost szalał skutkiem szybkości obrotów. Tcrbył akt pierwszy dopiero. Potem mały ruch dźwignią i lina stawała się pionem, krążek zaczynał się powoli obracać w przeciwną stronę, a ociekający wodą �śpakunek", wynurzywszy się z fal, dążył z jednostajną, lecz niewielką chyżością aż do górnego szczytu ramienia tej windy, aby w chwilę później ponownie runąć w morze.
Widzowie bawili się świetnie. Szczególnie śmieszyły ich konwulsyjne podrygi skazańca, kiedy lina zaczynała go wyciągać z topieli i kiedy strugi wody lały się z worka. Nawet ponury kapitan raczył się uśmiechnąć, lecz wnet przystroił twarz w zwykłego marsa, bowiem u szczytu schodów ukazali się dwaj marynarze, prowadząc pod ramiona słaniającego się kolegę. Toby Scroop miał całą twarz umazaną we krwi, jedno oko podbite karykaturalnie i chwiał się na nogach jak pijany.
�" Jack go tak urządził �" przemówił jeden z tej dwójki, która go prowadziła.'
�" Wyrżnął go kułakiem w oko i zepchnął ze schodów.
�" Adwokatów mi nie trzeba �" warknął kapitan �" niech on sam gada.
Młody majtek otworzył usta, zachłysnął się, odplunął krwią i wykrztusił słabym głosem:
�" To prawda, panie kapitanie.
�" Jack to miał zrobić? Dlaczego? Musiałeś mu dać powód.
�" Panie kapitanie, ani ust nie zdążyłem otworzyć, kiedy mnie napadł... Poznałem go po swetrze.
Ostatnie słowo wypowiedział ledwie dosłyszalnym szeptem i osunął się w ramiona kolegów. Zemdlał ponownie.
Jeden z tych, którzy go przyprowadzili lub raczej przywlekli, uznał za stosowne powiedzieć wszystko, co mu było wiadome o tym zajściu:
�" Kiedy otworzył drzwi i postawił nogę na pierwszym stopniu, Jack, który siedział za drzwiami, palnął go pięścią w łeb i zepchnął ze schodów. Napadł go tak niespodzianie, że o mały figiel, a byłby go Toby nie poznał.
�" I poszłoby znów na mój rachunek �" burknął Lewis Steel, majtek cieszący się najgorszą opinią wśród kolegów oraz zwierzchników,
24
a przez to pokutujący z reguły za wszelkie wykroczenia, których sprawcy nie można było odnaleźć.
�" Całe szczęście, że nikt nie ma takiego swetra jak Jack �"zaśmiał się Kinczel.
Mały Tom nie był skłonny do żartów.
�" Czas zrobić porządek z tym opryszkiem. Po południu zadusił dziewczynę, która przedstawiała dla nas wartość ładnych 5 000 dolarów, teraz znów poturbował tego chłopca... Kapitanie, proszę kazać draba skuć i na tydzień do komory kotwicznej.
Komendant �śAfrodyty" uśmiechnął się złowrogo.
'�" Mr Bartlet, niech pan to mnie pozostawi �" odparł również zniżonym głosem �" mam wrażenie, że potrafię go dotkliwie ukarać. Z dawna mam chrapkę na niego.
% W czasie tej rozmowy bosman wyręczył Toma przy dźwigu i wprowadził tak komiczne modyfikacje w urządzaniu skazańcowi kąpieli, że tłum majtków pokładał się ze śmiechu. Lecz Snyders przerwał zabawę. Chciał winowajcę ukarać przykładnie, na oczach wszystkich. Wydał więc potrzebne rozkazy, polecił drugiemu oficerowi urządzić zbiórkę na środkowym pokładzie, bosmana wraz z czwórką najtęższych majtków wysłał po Jacka, a Tumkurowi kazał się zająć pokaleczonym chłopakiem. I niebawem na sztabie pozostało tylko dwóch hersztów, Tom i Michał Kinczel. Ten ostatni zaproponował przede wszystkim, aby zakończyć �śzabawę z księciem" lub odłożyć ją do jutra, �śkiedy będzie cieplej".
�" Nie �" sprzeciwił się Tom, byle towarzyszowi na złość zrobić �" ani jedno, ani drugie. Zakończymy zabawę dzisiaj, ale dopiero za jakąś godzinę.
�" W takim razie, żegnam. Nie mam zamiaru się rozchorować.
�" Zwłaszcza, że jutro wyląduje pan pod Miami.
Michał Kinczel skrzywił się niemiłosiernie.
�" Ciekawym, dlaczego właśnie ja iham się narażać.
�" Więc kto? Tumkur?
�" Niechby Ironfield to rozstrzygnął.
�" Zwariował pan? Mówiłem przecież, że Izaak jest nieprzytomny.
�" Tak, mówił pan to wprawdzie, lecz z niezrozumiałej dla mnie przyczyny nie pozwala mi pan go zobaczyć.
25
�" Po co? Jego drażni widok ludzi. Wpada w furię.
Kinczel uśmiechnął się kącikami ust.
�" To naprawdę ciekawy wypadek. Widok ludzi go drażni, ale pan może tam wchodzić. Jest nieprzytomny i wpada w furię.
Przez chwilę mierzyli się wyzywającym wzrokiem...
�" Wypraszam sobie podobny sposób mówienia �" huknął Tom wreszcie, przerywając krótki moment pełnego napięcia milczenia.
�" Nie wejdzie pan do kabiny Izaaka, dopóki ja na to nie zezwolę, a dlaczego, to moja rzecz! Przed panem nie będę się tłumaczył... Teraz, do rzeczy. Wysiądzie pan jutro na ląd, zgłosi się pan do Foxa i prawdopodobnie przywiezie go pan na statek. On sam o tym zdecyduje.
�" Bardzo pięknie, tylko gdzie go szukać. Nie sądzi pan chyba, że po tym, co zaszło na Long Island, Fox siedzi nadal w swej willi i czeka, aż go policja nakryje.
�" Tak, to możliwe, ze się dobrze zaszył �" przyznał mały dyktator �" ale to już rzecz pańskiego sprytu odszukać go. Zostawiam panu dwie doby czasu. We dnie będziemy oczywiście krążyli w takiej odległości od brzegu, aby nas nie zwietrzyli, lecz skoro noc zapadnie, podpłyniemy bliżej. Odróżni pan �śAfrodytę" od innych statków po trzech zielonych światłach.
�" To głupstwo �" machnął Kinczel ręką �" sęk w tym tylko, jak odnaleźć Foxa.
�" Zgłoś się pan po informację do policji �" parsknął Tom �" to najpewniejszy środek.
�" Dziękuję za życzliwą radę, aleja w pańskie ślady nie pójdę �" odgryzł się Kinczel.
�" Jak to pan rozumie: w moje ślady?
�" A któż jak nie pan wpuścił do klubu fałszywego księcia Golicyna, tego szpicla przeklętego.
�" Myli się pan. Ja go nie chciałem wciągnąć na listę członków klubu, lecz Izaak się uparł i stąd całe nieszczęście.
Niemal równocześnie spojrzeli na skazańca dyndającego wysoko, pod krążkiem bumu. Szamotał się rozpaczliwie w dalszym ciągu i widocznie wypchnął z ust cząstkę knebla, gdyż jęki rozbrzmiewały coraz głośniej. A wspomnienie niebezpieczeństw, na jakie ich Pułaski naraził pamiętnej nocy, rozwścieczyło nagle małego Toma.
26
�" Miał pan rację �" syknął, podchodząc do dźwigu�"pora z nim skończyć.
Bum wykonał posłusznie mały obrót, potem krążek obrócił się kilkanaście razy i ciało obszyte w worek zawisło tuż obok burty, a na wysokości głowy Kinczela.
�" Słuchaj pan. On coś mówi.
�" Żebrze o litość �" zaśmiał się Tom i zbliżył się do burty.
Głowa skazańca poruszyła się gwałtownie ruchem poziomym.
�" Aha, przeczy. Nie chce nas prosić o zmiłowanie �" żartował mały zbir, po czym zdzielił kułakiem żywy ładunek. �"Nastaw pan uszy, mości książę �" dodał �" teraz opuszczę pana do poziomu wody i przetnę linę.
�" Konwulsyjne podrygi niezwykłego balastu przeszły w dziki pląs. ^Skazaniec słyszał niewątpliwie każde słowo, wierzył, że jego prześlą*
dowca groźbę wykona, śmierć zajrzała mu w oczy, a instynkt samozachowawczy zmusił go do tych rozpaczliwych choć beznadziejnych wysiłków.
�" AkL. Ak!... Em ak!... �"bełkotał niewyraźnie i głowa jego miotała się coraz szybciej. Ocierał twarz o wewnętrzną stronę napiętego worka, usiłując w ten sposób wyrwać knebel z ust.
-r- Ak? �"zdziwił się Kinczel. �"Cóż to znaczy?
�" Pan to chyba prędzej ode mnie wiedzieć powinien. Przecież �śksiążę"jest pańskim rodakiem. Polak, he, he, he. Polaczek!
�" Jestem Ukraińcem �" odparł Michał Kinczel z godnością.
�" Dla mnie to wszystko jedno �" rzekł Tom, powracając do dźwigu.
�" Em ak!... ElpL. Em ak! �"rozbrzmiewało ustawicznie.
�" Może on chce złożyć jakie zeznanie? �" przyszło Kinczelowi do głowy �" może by wstrzymać egzekucję.
Skazaniec, który uspokoił się na krótką chwilę, zaczął teraz potakiwać gwałtownie.
�" O, widzi pan? Potakuje.
�" Emak... Emak... Jemak!
�" Eeee �" Tom machnął ręką wzgardliwie �" co on nam może jeszcze powiedzieć i jakie to dla nas może mieć znaczenie? Po prostu wymyślił coś na poczekaniu i chce sobie życie o parę godzin przedłużyć.
27
Warknął motor, zaskrzypiał krążek, żywy ładunek zaczął powoli zjeżdżać do wody, miotając się wściekle i powtarzając w kółko swój niezrozumiały okrzyk: �śEm ak". Fikające nogi zaczepiły o poręcz, zgięły się jak tylko na to worek oraz nałożone więzy pozwalały, lecz ciężar ciała ściągnął je szybko z tej naprawdę ostatniej deski ratunku.
�" Hallo, Mr Bartlet �" zabrzmiał czyjś głos z górnego pokładu.
�" Nasz kapitan... Wstrzymaj pan egzekucję �" powiedział Kinczel, widząc, że Tom otwiera swój potężny nóż.
�" Co ma piernik do wiatraka �" odparł �śmały", przechylił się przez burtę i huknął na całe gardło: �" Przecinam sznur. Żegnam pana, drogi książę. Niech się pan ode mnie Lucyperowi pokłoni, he, he he.
�" Ajemak! �" padł ostatni okrzyk skazańca, zagłuszony przez kwik nie naoliwionego krążka, który po przecięciu naprężonej liny kręcił się jak opętany przez chwilę. Ciało zaszyte w worek zanurzyło się natychmiast, potem wychyliło na szczycie fali, odbitej od ściany pędzącego okrętu i znikło w spienionych nurtach.
�" Co tam nowego, kapitanie? �"spytał Tom, nie odwracając głowy, gdyż chciał nacieszyć mściwe oczy widokiem ostatnich podrygów żywego ładunku. �"Już po nim�"machnął ręką i oparł się plecami
0 burtę.
Posępny komendant �śAfrodyty" był najwidoczniej wściekły. Wyrzucił wpierw potok marynarskich przekleństw, zanim obwieścił zastępcy swego szefa zdumiewającą wiadomość, że majtek Jack przepadł bez śladu i mimo gorliwych poszukiwań nie zdołano go odnaleźć.
Mały Tom wzruszył ramionami.
1 �" Nie ma się czym przejmować, kapitanie. Jack się znajdzie, skoro wytrzeźwieje. Teraz śpi pewnie w jakimś kącie.
�" Zapewniam pana, Mr Bartlet, że go nigdzie nie ma. Bosman przetrząsnął wszystkie kabiny i nic.
�" A któż panu ręczy, że bosman powiedział prawdę? Może sami doradzili Jackowi, by się zaszył póki panu pierwszy gniew nie przejdzie. Nie można wiedzieć. Ta banda jest bardzo solidarna. Musi ich pan znowu wziąć w karby, gdyż rozpuścili się trochę w ostatnich czasach.
�" Nie z mej winy, Mr Bartlet �" burknął kapitan, szarpiąc nerwowo rudy wąs. Słowa Toma drasnęły najczulszą strunę jego ambicji. Mały despota musiał to też zauważyć i szybko zaczął z innej beczki.
28
�" Gdzie jesteśmy obecnie? �" poklepał zachmurzonego marynarza protekcjonalnie �"tylko nie wyjeżdżaj mi pan z długościami, czy szerokościami geograficznymi. Powiedz pan: jesteśmy na wysokości takiej a takiej dziury, to będę w domu.
�" Weil. Jesteśmy na wysokości Palm Beach; kurs wziąłem na Bemini Islands.
�" Więc dojeżdżamy do najniebezpieczniejszej części cieśniny flory-dzkiej �"wtrącił Michał Kinczel.
�" Yes �" potaknął kapitan �" dlatego pozwolą panowie, że ich opuszczę. Sam poprowadzę statek!
�" A nie wpakuj nas pan na jakąś rafę.
�" Na psa urok �" mruknął zabobonny marynarz i zbierał się właśnie do odejścia, kiedy nadbiegł Lewis Steel, ów majtek, cieszący się j^k najgorszą opinią wśród załogi �śAfrodyty".
�" Jack! �"krzyknął z daleka �" słyszałem głos Jacka!
Zdyszanym głosem opowiedział zaciekawionym zwierzchnikom, że
porządkując liny na rufie, posłyszał nagle rozpaczliwe wołanie zaginionego marynarza.
�" Help! �"wrzasnął takim rozdzierającym głosem, że fajka mi z ust wypadłą �" mówił Lewis. �"Głos dochodził gdzieś z dołu, jak gdyby spod pokładu, czy z wody.
�" Luk był otwarty? �"spytał Kinczel.
�" Tak.
�" Więc tam go trzeba szukać.
Cała czwórka udała się na rufę okrętu, lecz uporczywe poszukiwania, w których wzięła udział połowa załogi, nie dały pomyślnego wyniku. Jack, brutalny majtek, który tegoż popołudnia zamordował jedną z uwięzionych na statku białych niewolnic, przepadł jak kamień w morze rzucony.
�" Musiało ci się przywidzieć �" burknął Tom, mierząc podejrzliwym wzrokiem Steela.
�" Przesłyszał się �" poprawił Kinczel.
�ó 1 nikt nie dał wiary opowiadaniu marynarza, mającego tak złą reputację, choć rozpaczliwe wołanie, jakie Lewis Steel posłyszał, było naprawdę przeraźliwym okrzykiem Jacka.
Rozdział III
Zagadkowe zniknięcie Jacka zapoczątkowało długą serię tajemniczych wypadków na parowcu �śAfrodyta".
Kiedy około godziny ósmej wieczorem pierwszy steward zszedł do magazynu po kilka flaszek wina dla Toma Bartleta, pękła z hukiem żarówka, coś twardego palnęło go w piersi, aż się nogami nakrył, coś zadzwoniło podejrzanie i klucz tkwiący w zamku drzwi magazynu znikł wraz z pękiem innych kluczy, razem złączonych. Steward zaklinał się na wszystko, że kluczy nie zgubił, lecz zostawił je przy drzwiach, jak czynił zawsze, ilekroć tani zachodził. Wrócił na pokład dzwoniąc zębami z przestrachu i zaprzysiągł sobie, że nigdy więcej sam na dół nie zejdzie.
Gorsza przygoda spotkała bosmana. Posłyszawszy jakieś stąpania w kabelgacie* (gdzie dotychczas nie szukano Jacka), pochylił się nad komorą kotwiczną i tubalnym głosem wezwał rzekomego majtka, aby wylazł bezzwłocznie na pokład* a nie szwendał się, gdzie nie trzeba. 1 nagle coś go wyrżnęło w usta tak potężnie, że dwa przednie zęby wbiły się w język. Niemal równocześnie wysunęły się z wyzioru dłonie--szpony i ściągnęły półomdlałego bosmana na łeb. Kiedy odzyskał przytomność, leżał w kałuży krwi na łańcuchu kotwicznym, a godzina już była dziesiąta. Z latarniami przetrząśnięto kabelgat do ostatniego kąta i znaleziono wreszcie pośredniego sprawcę, okuty drążek, okrwawiony na końcu. Ale czyje ręce trzymały drugi koniec drążka, czyje ręce
* Kabelgat �" magazyn lin.
30
ściągnęły bosmana do komory, nie docieczono. Napad ten zapisano na rachunek Jacka.
�" Domyślił się, co go ma spotkać, więc zaszył się w jakąś kryjówkę i sądzi, że uda mu się zwiać z okrętu, skoro zbliżymy się do brzegu.
�" Przykro się rozczaruje w takim razie �" odparł Snyders �" kiedy mu Tom wyłuszczył swe przypuszczenia. �" Jutro przetrząśnie się statek aż do kilu, pod moim osobistym dozorem!
Lecz nie był to jeszcze kres psich figlów tajemniczego osobnika, �śducha", jak chcieli najbardziej zabobonni wśród załogi.
Kiedy Tom Bartlet konferował z kapitanem na mostku komendanta, zgasły nagle wszystkie światła. Egipskie ciemności zapanowały na okręcie, jako że noc była diabelnie czarna. W ogólnym zamieszaniu skradł ktoś w kuchni potężny połeć słoniny, ktoś uciekając przewrócił przestraszonego Kinczela i nastąpił mu na brzuch, ktoś wdarł się do kabiny Toma i zabrał stamtąd dwa rewolwery oraz pudełko cygar. Wszystkie te braki zauważono dopiero po naprawieniu światła, które zgasło (jak stwierdzono) skutkiem przecięcia głównego przewodu tuż obok maszynowni.
Energiczny Bartlet wydał kilka zarządzeń, mających na celu uniemożliwienie podobnych psikusów w ciągu reszty nocy. Zaciągnięto cztery warty: w maszynowni, przed kabinami Toma i Kinczela druga oraz dwie w klatkach schodowych, wiodących do kabin białych niewolnic.
.Dopilnowawszy osobiście wykonania tych zarządzeń, polecił Tom przyprowadzić do swej kabiny wybraną uprzednio dziewczynę...
�" Idź w moje ślady �" doradził Kinczelowi, który, trzymając się za stłuczony brzuch, zrzędził jak zreumatyzowany tetryk.
�" Chcę się przede wszystkim wyspać �" odparł Rusin �" przecież o piątej rano muszę opuścić statek.
�" Słusznie, wyśpij się pan... Ahą, byłbym zapomniał. Proszę kupić w Miami wszystkie dzienniki z ostatnich czterech dni. Chcę wiedzieć, co o nas piszą. No, dobranoc panu. Już prowadzą moją Dulcyneę.
�" Życzę wesołej zabawy. Oby panu tylko Jack nie złożył wizyty.
�" Postaram się obwarować moje gniazdko.
I nie dowierzając warcie, postawionej przed drzwiami, zabarykadował się ostrożny Tom, jak gdyby mu rzeczywiście jakieś oblężenie
31
groziło. Zamkąął drzwi na klucz, podparł je ciężkim stołem, okna zabezpieczył żaluzjami, iluminatory pozasłaniał, a obok łóżka przygotował istny arsenał broni. Zapowiedział też surowo, aby nikt nie ośmielił się budzić go przed dziesiątą rano.
Toteż wybuchnął potokiem przekleństw, skoro obudziło go wściekłe dudnienie, kołatanie do drzwi i skoro zerknąwszy na zegarek stwierdził, iż kilka minut brakuje do piątej.
�" Kto tam, do stu miliardów diabłów? �"wrzasnął, wyskakując z ciepłego łóżka.
Odpowiedział mu podniesiony głos Michała Kinczela:
�" Jeżeli pan natychmiast nie otworzy, każę drzwi wywalić.
�" A ja będę strzelał przez drzwi, rozumie pan? �" warknął rozwścieczony Bartlet. -��" Proszę powiedzieć, o co chodzi.
�" Chodzi o to, dlaczego jedziemy wprost do Miami, w łapy policji. Rozumie pan z kolei? Kto wydał ten dziwny rozkaz?
Mały Tom przetarł sobie dłonią zdumione oczy.
�" Czy ja śnię, u licha? �" mruknął, krocząc w pidżamie w stronę zabarykadowanych drzwi.
Kinczel wpadł do kabiny jak bomba, ogarnął jednym spojrzeniem całe wnętrze, uśmiechnął się domyślnie na widok skulonej w kącie sylwetki niewieściej, wstrząsającej się od cichego, lecz rozdzierającego łkania, potem przeniósł wzrok na zabandażowaną ręcznikiem dłoń Bartleta i na czerwone plamy na rękawie.jego pidżamy...
Tom zrozumiał treść pytającego spojrzenia:
�" Ugryzła mnie w palec dzika kocica �"rzekł i wskazał na zwisający ze stołu harap �"ale dostała za swoje... No, a teraz gadaj pan, dlaczegoś mnie zbudził.
�" Zaraz się pan dowie. Wpierw jednak zechce pan mi powiedzieć,, jaki rozkaz otrzymał wczoraj kapitan.
Tom Bartlet miał już na języku ostrą odpowiedź, że wyprasza sobie podobny ton oraz indagację, lecz dojrzawszy w otwartych drzwiach kilku uzbrojonych w karabiny majtków i dostrzegłszy, iż prawa dłoń Kinczela spoczywa w kieszeni na rewolwerze, zrozumiał, że zaszło coś bardzo poważnego i że sytuację należy przede wszystkim wyjaśnić.
�" Kapitan miał zatrzymać statek w odległości dziesięciu mil od
32
brzegu, spuścić motorówkę i pana na ląd odesłać �" odparł �" słyszał pan przecież naszą rozmowę.
�" Owszem, lecz kto wie, czy później nie wydał pan innego polecenia.
�" Nie opuszczałem kabiny. Warta stała pod drzwiami.
�" Kabina prócz drzwi posiada także i okna.
�" Co pan chce przez to powiedzieć? �" warknął Bartlet, podchodząc małymi kroczkami do interlokutora.
�" Ani kroku! �"padło ostrzeżenie, poparte demonstracyjnym wyjęciem rewolweru z kieszeni.
Tom skrzyżował ręce na piersiach.
�" Może zechce mi pan wreszcie wyjaśnić�"wycedził, panując jeszcze nad sobą �" wyjaśnić, co to wszystko znaczy.
�" To znaczy �" huknął Tom �" że statek płynął w odległości dwóch mil od brzegu i dążył prosto do portu w Miami!
�" Niemożliwe �" zabełkotał Bartlet takim tonem, że gmach podejrzeń Kinczela zarysował się bardzo poważnie.
�" Na szczęście oddalamy się obecnie od lądu całą parą. To zarządzenie pozwoliłem sobie wydać na własną odpowiedzialność, Mr Bartlet.
�" Bardzo słusznie �" potaknął Tom.
Kinczel zmrużył oczy jak krótkowidz i wpił się przenikliwymi spojrzeniami w twarz rywala.
�" Słusznie, to" jeszcze mało �" rzekł �" chcę teraz zdemaskować zdrajcę, który nas chciał wydać w ręce policji i przykładnie go ukarać.
Tom połapał się wreszcie. Parsknął urągliwym śmiechem^ usiadł na brzeżku stołu, puścił krótkie nogi w ruch wahadła i patrząc wyzywająco w oczy Rusina, wypalił prosto z mostu:
�" A dla odwrócenia podejrzeń od siebie, chce pan mnie zdrajcą zrobić. Stary kawał.
�" Mr Bartlet! �" syknął Kinczel.
�" Co, Mr Kinczel?
�" Do pana należała komenda.
�" Phi, należała... To znaczy, że już nie należy? �" machnął ręką, nie dopuszczając tamtego do odpowiedzi i wskazującym palcem stuknął się kilkakrotnie w czoło. �" Oj, idioto, idioto. Kto prowadził statek?
3 Czarny Ląd
33
�" Snyders.
�" Kto zwolnił z dyżuru oficerów pokładowych, oświadczając, że przez najniebezpieczniejszą część cieśniny florydzkiej chce osobiście kierować �śAfrodytą"?
�" No, on... kapitan.
�" Więc kogo można by tylko pomawiać o zdradę?
Kinczel otworzył usta, wpuścił rewolwer z powrotem do kieszeni, lecz uderzony nową myślą poruszył głową przecząco:
�" Przecież to nonsens �" rzekł jakby do siebie �" więc chciał nas wydać. Nie, nie... Sam się przecież nie związał, nie skaleczył i ust sobie nie zakneblował. A sternika kto obezwładnił?
�" Co takiego? �"zdumiał się Tom, wstrzymując w pół ruchu rozhuśtane nogi i teraz dopiero dowiedział się z ust Kinczela, że komendanta �śAfrodyty" znalazł porucznik Morris związanego jak pakunek, nieprzytomnego, z kneblem w ustach.
Bartlet chwycił się za głow^...
�" Musimy go ocucić i przesłuchać natychmiast �" rzekł tonem komendy. �" Idź pan do niego z Tumkurem. Ja tam zaraz przybędę, ubiorę się tylko.
Kinczel przestał się wahać i zabrawszy Tumkura ruszył w stronę kabin oficerskich. Stanowczo nic nie wskazywało na to, żeby Bartlet był zdrajcą, a bezgraniczne zdumienie, jakie okazał na wieść o wypadku kapitana, przemawiało najsilniej za jego niewinnością.
�" No i nie tylko to �" mruknął Rusin z uśmiechem, wspomniawszy sobie, że mało kto z szajki miał tak �śzaszarganą hipotekę", jak właśnie Tom. �" On chyba najmniej łaknie spotkania z policją.
�" Over all! �" zabrzmiało na górnym pokładzie.
�" Hasło do zbiórki? �" zdziwił się Kinczel. �" Cóż tam znowu zaszło?
Na schodach zbił się z drugim oficerem, który rozgorączkowany, zarumieniony pędził na dół, przeskakując po kilka stopni...
�" Over all! �" krzyknął, kiedy mu Kinczel drogę zastąpił.
�" No dobrze, ale w jakim celu urządzacie zbiórkę?
�" Żeby wykryć draba, który napadł w nocy Snydersa. Mamy go, Mr Kinczel... Tąk, jakbyśmy go już mieli.
34
�" Hm, to różnica �" zauważył Rusin i zaciekawiony przyłączył się do podnieconego młodzika.
Kiedy kwadrans później zaszedł do kabin oficerskich, zastał tam już Bartleta. Mały Tom siedział przy łóżku kapitana, który podtrzymywany przez Tumkura, opowiadał słabym głosem przebieg nocnego zajścia:
�" Była może druga �" mówił właśnie, gdy Michał Kinczel stanął w drzwiach kabiny i ruchem ręki zatrzymał porucznika, idącego tuż za nim. �" Tak, najwyżej druga... O czwartej miał mnie pierwszy oficer zluzować, więc pozostało mi jeszcze dwie godziny. Rafy pozostały już hen za rufą. Wziąłem kurs prosto na Miami, jak pan wczoraj kazał... Nagle!...
�" Nagle �" powtórzył Tom, zaciskając pięści.
�" Posłyszałem jakiś szmer od rufowej strony mostku. Ruszyłem w tamtą stronę i straciłem przytomność, uderzony znienacka czymś twardym w głowę.
�" A napastnik? Nie poznał go pan �" niecierpliwił się Bartlet. .Niemal równocześnie Michał Kinczel pochylił się do porucznika Morrisa i szepnął mu coś cichuteńko w ucho.
�" Niestety, Mr Bartlet... nie poznałem go, nie widziałem go riawet, tak nagle to się stało �" odparł komendant �śAfrodyty", potem syknął z bólu i dotknął dłonią bandaża �"tak mi dziwnie huczy w głowie.
�" I co dalej? �" przynaglał Tom.
�" W pewnym momencie odzyskałem przytomność. Leżałem związany jak baran, w sternicy. Udało mi się przekręcić głowę na tyle, że ujrzałem stopy człowieka, który stał przy kole sterowym. Wydało mi się, że to porucznik Morris...
�" Taaak?�"syknął Tom Bartlet, odwracając głowę ku drzwiom, gdzie stał pierwszy oficer �śAfrodyty", prowadząc szeptem jakieś konszachty z Kinczelem.
Kapitan zaprzeczył ruchem głowy:
�" Pan mnie źle zrozumiał... Powiedziałem: wydało mi się, bo też miałem wtedy przedziwny chaos w głowie. Przecież gdyby tam stał porucznik Morris czy ktokolwiek z żałogi, byłby mnie dawno zauważył i rozwiązał... Nie?
�" Hm, to zależy od tego, jakie miał intenćje nie tylko wobec pana,
35
ale i wobec nas wszystkich... Ale jedź pan dalej. Zdaje mi się, że zdołam przeniknąć mroki zagadki.
To rzekłszy, posłał Tom Bartlet zjadliwe spojrzenie. Kinczelowi i, odwróciwszy się do niego ostentacyjnie plecami, poklepał kapitana przyjaźnie po ręce. '
Komendant �śAfrodyty" osunął się na poduszki. Znać było na jego twarzy, że rozmowa męczy go bardzo, że tylko wrodzona obowiązkowość zmusza go do kontynuowania tego wysiłku.
�" Zawołałem: �śNa pomoc!" �" zaczął po krótkim odpoczynku �" wówczas człowiek ów odskoczył od koła sterowego i przypadł do mnie. Zanim się połapałem w sytuacji, silna łapa nacisnęła mi zawiasy szczęk, zmuszając mnie do otworzenia ust jak najszerzej. Wtedy wsunął mi knebel...
Mały Topi zerwał się z krzesła...
�" No i poznał go pan nareszcie? �" zakrzyknął.
Komendant �śAfrodyty" spojrzał na niecierpliwego interlokutora x niemym wyrzutem.
�" Czyż nie mówiłem panu, że leżałem związany, plecami do pobitki?
�" Czyli twarzą do desek podłogi �" dodał Kinczel wyjaśniająco �" pobitka znaczy tyle co daszek.
�" Dziękuję uprzejmie za pouczenie �" ironizował Tom, po czym zwrócił się znowu do Snydersa �" zatem nie poznał pan napastnika, kapitanie... Hm, wielka szkoda. Musimy go poszukać sami!
�" To nie będzie znów takie trudne �" odgryzł się Kinczel, posyłając rywalowi mordercze spojrzenie. �" Na szczęście dla nas, udało się kapitanowi obdarzyć draba pamiątką, po której go z łatwością poznamy.
;�" Oooo �" zakrzyknął Bartlet, a w głosie jego było tyle szczerego zdumienia, że stojący w drzwiach Morris spojrzał pytająco na swego towarzysza. Ten jednak znalazł szybko odpowiedź: �" Niezły aktor z Toma, prawda, poruczniku? �" rzucił szeptem.
Tymczasem kapitan Snyders, naciśnięty przez niecierpliwego rozmówcę, zabrał głos ponownie:
�" To prawda... Naznaczyłem go, ale źle na tym wyszedłem, bo rozwścieczony zaczął mnie okładać pięściami po głowie tak, że powtór-
36
nie straciłem przytomność. I dopiero po czwartej nad ranem znalazł mnie porucznik.
Mały Tom siedział jak na szpilkach...
�" No pięknie, pięknie �" potakiwał �" tylko rad bym się nareszcie dowiedzieć, w jaki sposób go pan naznaczył.
�" Kiedy mi usta kneblował, zwarłem nagle szczęki i ugryzłem go w palec z całej siły.
�" W palec! �" powtórzył Kinczel z naciskiem, podchodząc kocim krokiem w stronę łóżka �" słyszał pan, Mr Bartlet?
�" Słyszałem. Głuchy przecież nie jestem �" odburknął zapytany, zapomniawszy zupełnie o kontuzji, jaka jego też spotkała tej samej nocy. I zgłupiał wprost ujrzawszy, że Kinczel wyjął z kieszeni rewolwer i wymierzył w jego stronę.
�" Ręce do góry, Mr Bartlet albo dotknę cyngla, klnę się na swoje zdrowie �" warknął.
Niemal jednocześnie pierwszy oficer przyskoczył z tyłu do siedzącego na krześle Toma i pochwycił go za obie ręce.
�" Tumkur, bierz go na cel i wal w łeb, jeśli palcem kiwnie �" komenderował Kinczel, a kiedy Hindus wykonał rozkaz posłusznie i wycelował lufę swego browninga w głowę osłupiałego Bartleta, przyskoczył sam i zerwał mu bandaż z dłoni jednym szarpnięciem...
�" Co to ma znaczyć? �" wyjąkał mały dyktator, zaskoczony tak niemiłą niespodzianką.
�" To ma znaczyć �" odparł zimno Rusin, wskazując na skaleczony palec rywala �" że nikt na statku nie posiada takiego znaku, prócz ciebie, drabie! Kapitanie �" zwrócił się do komendanta �śAfrodyty", który był zdumiony nie mniej od samego Bartleta �" oto ślad pańskiej bohaterskiej obrony, oto pamiątka po pańskich zębach �" tu ścisnął dłoń Toma, która po nagłym zerwaniu prowizorycznego opatrunku zaczęła krwią broczyć obficie i podsunął ją kapitanowi pod oczy.
Na próżno Tom Bartlet zaklinał się na wszystko, że padł ofiarą pomyłki czy dziwnego zbiegu okoliczności, na próżno powoływał się na świadectwo dziewczyny, która broniąc się przed jego napaścią miała go skaleczyć w palec. Wszystko przemawiało przeciwko niemu, a Michał Kinczel czuł się świetnie w roli prokuratora, ponieważ obwinionym był jego stary rywal.
37
�" Torn Bartlet umie być przewidujący �" wołał, zwracając się do Snydersa, na wszelki wypadek skomponował bajeczkę o dziewczynie, która...
�" Więc spytajcie ją sami �" przerwał Tom w tym miejscu.
�" Nie ma potrzeby �" odparował �śprokurator". �" Wiemy wszyscy z doświadczenia, że nietrudno sterroryzować taką dziewczynę. Fakt pozostanie faktem. Była zbiórka. Wszyscy musieli pokazać dłonie. Wraz z porucznikiem oglądałem jedną łapę po drugiej. Nie brak na nich starych blizn i szram i �śpamiątek" po nożach, zębach czy sztyletach, lecz świeżą ranę, która jeszcze krwią broczy, ślad świeżego ukąszenia, posiada tylko jeden, Tom Bartlet, na tej oto przeklętej łapie �" tu wstrząsnął dłonią rywala z takim zapałem, że ryk bólu wydarł się z gardła tamtemu.
�" A może ktoś z palaczy? �" wtrącił nieśmiało kapitan. �" Przecież nie cała załoga stanęła do zbiórki.
�" Byliśmy wszędzie, oglądaliśmy dłonie wszystkich�"odparł Michał Kinczel, a drugi oficer, który nadszedł właśnie i stał w progu, skinął głową potwierdzająco. �" Poruczniku, skuć mi tego draba i pod klucz �" dodał po chwili.
�" Cóż pan na to? �" zagadnął Fred Whirl, drugi oficer �śAfrodyty", swego zwierzchnika, kiedy wyprowadzono protestującego gorąco Bartleta, a Michał Kinczel wraz z porucznikiem Morrisem w ślad za nim wyszli z kabiny.
Kapitan Snyders zmarszczył czoło, jak gdyby sobie coś usiłował przypomnieć.
�" Nie �" wyszeptał po chwili namysłu �" rękę pozwoliłbym sobie odciąć, że to nie był Tom... Nie widziałem twarzy napastnika, prawda i to, lecz jedno zauważyłem... Ten człowiek był o dwie głowy wyższy od Bartleta.
Fred Whirl nie dosłyszał jednak tych słów, nie miał zamiaru w ogóle ich słuchać. Rzucił po prostu zdawkowe pytanie, w rodzaju owych niemądrych powiedzonek, jak: �śco słychać" lub �śjak się masz" czy �śco nowego", którymi operujemy co dzień, co godzina nieledwie, nie czekając odpowiedzi zagadniętego. Toteż komendant �śAfrodyty" nie zdziwił się zbytnio, skoro odwróciwszy z wysiłkiem obolałą głowę spostrzegł, iż zupełnie sam pozostał w kabinie. Uśmiechnął się tylko z goryczą i mruknął przez Zaciśnięte zęby:
38
�" Dowiedzieli się, czego chcieli, więc poszli. Diabeł się teraz o mnie zatroszczy.
Potem spochmurniał, zasępił się jak nigdy, bo przyszło mu na myśl, że jeśli rychło nie ozdrowieje i nie obejmie z powrotem swego posterunku, wyrzucą go w morze jak niepotrzebny balast. Ooo, co do tego nie miał najmniejszych wątpliwości. Pracując u Ironfielda od pięciu lat, poznał tych ludzi na wskroś i nie robił sobie żadnych złudzeń już nie co do ich wartości moralnej, bo o tej w ogóle nie mogło być mowy... ale chociażby co do wdzięczności oraz pewnej uczciwości w stosunku do oddanych sobie współpracowników niecnego procederu, którą to uczciwością czy zawodową solidarnością wobec towarzysza odznaczają się często szumowiny wielkich metropolii. Wykradanie uwięzionego kolegi, wspieranie jego rodziny czy kochanki w czasie jego przymusowego �śbezrobocia", to codzienne wypadki w świecie zwykłych przestęp-ców, którzy �śidąc z duchem czasu", nie cofają się również przed znacznymi wydatkami, by dla aresztowanego towarzysza wynająć, najdroższego adwokata...
Lecz ci? Taki Ironfield, Fox, Bartlet lub Kinczel?
�" A mój zastępca? �"monologował Snyders. �"Przecież moja pensja wynosi o całe 200 dolarów więcej. To nie fraszka.
i po raz pierwszy zaczął sobie komendant �śAfrodyty" robić wymówki, że dla dobrego zarobku przystał do tej bandy przeklętej. Po raz pierwszy zdał sobie sprawę z tego, że chory, niedołężny chociażby przejściowo wspólnik-towarzysz jest dla tych łotrów tylko zużytym sprzętem, bezużytecznym narzędziem, które można cisnąć w morze jak złamane wiosło lub śrubkę z przekręconym gwintem. Wszakże dla nich człowiek był tylko towarem. Wszakże on sam był niejednokrotnie świadkiem, jak białą niewolnicę, którą znachor Tumkur uznał za ciężko chorą, wyrzucano za burtę, aby nie była zbytecznym balastem. Oswoił się z tym nieludzkim procederem, poprzestał na uspokojeniu stępionego sumienia tym, że to nie on wydaje tak barbarzyńskie wyroki, lecz teraz, kiedy sam się znalazł w położeniu �śbalastu", teraz dopiero zdołał ocenić bezmiar okrucieństwa swoich chlebodawców i towarzyszy i śmiertelny przestrach obezwładnił go na długie minuty...
�" Muszę wyzdrowieć, muszę objąć swój posterunek jak najprędzej! �" krzyknął, kiedy stan odrętwienia przeminął. Nacisnął taster dzwonka
39
raz, drugi, trzeci, dziesiąty, potem trzymał drżący palec na białym guziczku, przeszło minutę, patrząc równocześnie z wzrastającym przerażeniem, jak maleńka wskazówka mija kreski tarczy sekundnika. Lecz na próżno. Nikt nie przybywał, nikt nie raczył się pofatygować na wezwanie rannego komendanta �śAfrodyty"... Wówczas zdobył się na rozpaczliwy wysiłek woli i mięśni. Usiadł, spuścił nogi na podłogę, zwlókł się z łóżka i w bieliźnie ruszył w stronę przymkniętych drzwi. Ale niedaleko zaszedł. Kabina zawirowała mu w oczach, ściany, sprzęty zatańczyły w dzikim pląsie i kapitan Snyders runął na wznak jak kłoda...
Rozdział IV
Oparty o szlupbelkę szalupy ratunkowej, spoglądał Michał Kinczel ^za motorówką, która mknęła żywo w stronę ledwie widocznych dun florydzkich, a którą odjechał Tumkur, by przywieźć z Miami Harrego Foxa i �śzasięgnąć języka".
�" Zdaje się, że przeniknąłem twoje plany �" mruknął po chwili, mając na myśli małego Toma. Bo kiedy wydawał instrukcje załodze motorówki, zezowaty sternik wyrwał się od razu.
�" Wiem, sir. Mamy debarkować naszego Tumkura i zaraz powrócić... Mr Bartlet już wczoraj mówił, że powinienem się spieszyć, gdyż �śAfrodyta" odpłynie na południe, skoro tylko łódź wróci.
Sprawa przedstawia się więc całkiem jasno. Wczoraj rządy należały jeszcze do Bartleta, a po Foxa miał wyjechać on, Michał Kinczel. Równocześnie jednak sternik otrzymał instrukcję, by natychmiast powrócił na statek. Mały Tom nie chciał tracić tych kilku marynarzy ani doskonałej motorówki; natomiast bez wahania gotów był poświęcić jednego ze swych szefów, mianowicie Harrego Foxa oraz niewygodnego współzawodnika.
�" Krótko mówiąc, chciał się mnie pozbyć, tylko że kawał się nie udał �" mruknął Kinczel i naraz przyszedł mu na myśl Izaak Ironfield. �" Czy Bartlet działał za jego wiedzą i zgodą?
To pytanie zainteresowało go do tego stopnia, że nie zwlekając ani chwili opuścił górny dek i udał się wprost do apartamentów właściciela okrętu. Stojący na warcie majtek przepuścił go bez trudności, gdyż wiadomym już było całej załodze, iż Michał Kinczel objął komendę
41
w miejsce uwięzionego Bartleta. Ale kiedy wyraził głośno swe zdziwienie, że na kilkakrotne pukanie nie otrzymuje żadnej odpowiedzi, marynarz pokazał mu na migi, iż drzwi są na klucz zamknięte.
�" Mr Bartlet zawsze je zamykał i nikt tam prócz niego nie wchodził �" wyjaśnił; widać nie pierwszy raz od wyjazdu z Long Island stał na straży pod tymi drzwiami.
�" Innymi słowy, Tom trzymał Izaaka pod kluczem �" bąknął pod nosem Kinczel, dziwiąc się coraz więcej.
Znalazłszy się wreszcie w obszęrnej, a pustej kajucie, zrobił nowe, nie mniej zdumiewające odkrycie. Oto na stoliku obok karafki z wodą leżały dwie pastylki takie samiusieńkie, jakich całe pudełko znalazł w czasie osobistej rewizji w kieszeni kamizelki Bartleta, druty wewnętrznego telefonu przecięte zwisały ze ściany, a drzwi wiodące do sypialni Ironfielda były z zewnątrz zaryglowane i podparte pianinem. Słabowity, chuderlawy Kinczel namęczył się niemało, zanim zdołał odsunąć tę barykadę. Mógł wprawdzie zawezwać do pomocy kogokolwiek z załogi, lecz zrezygnował szybko z tego zamiaru. Dlaczego? Na to pytanie na razie nie potrafiłby zapewne odpowiedzieć zgodnie z prawdą. Może dlatego, że nie chciał się z nikim dzielić zasługą uwolnienia Izaaka, a może też przeniknąwszy intencje Toma osądził, iż nie były wcale złym pomysłem i warto pójść w ślady zwyciężonego współzawodnika.
Wreszcie stanął w sypialni Ironfielda. Przekręcił kontakt, gdyż rolety szczelnie zasłaniały okna i w kajucie panowały dotychczas egipskie ciemności. Kiedy oswoił oczy z oślepiającym światłem silnej żarówki, cofnął się zdumiony. W głębi na łóżku leżał człowiek, ale byłże to Izaak Ironfield? Byłoż to możliwe, aby ten zażywny grubas, ten herszt potężnej szajki, wzbudzający postrach wśród swych podwładnych, zmienił się tak strasznie w ciągu krótkich pięciu dni?
�" Wygląda jak nieboszczyk �" wzdrygnął się Kinczel, patrząc na woskową cerę, na zapadnięte, podkrążone oczy i fałdy obwisłych wstrętnie podbródków leżącego nieruchomo starca, któremu ani wejście gościa, ani zapalenie lampy świecącej mu wprost w oczy nie zdołało zakłócić kamiennego snu. Tak, starca, Kinczel użył w myśli tego określenia, choć Ironfielda liczył zawsze na lat czterdzieści. Ale tajemnicza choroba i barwy szronu zarost, nie golony od tylu dni, postarzały straszliwego tyrana białych niewolnic o kilkanaście lat...
42
�" O dwadzieścia, daję słowo �" licytował się w myśli patrzący... �" Nie żyje, czy śpi? �"brzmiało następne pytanie,' jakie zaciekawiło go... �" Żyje �" stwierdził po chwili, zauważywszy nieznaczny, lecz miarowy ruch włochatych piersi, nie okrytych szczelnie rozchełstaną koszulą.
Po krótkim namyśle postanowił Kinczel nie budzić śpiącego. Zgasił lampę, wycofał się bezgłośnie z sypialnej kajuty, zaryglował jej drzwi i zabarykadował tak, jak je zastał przed kwadransem, po czym usiadł w przyległym saloniku, aby zebrać myśli. Bo zagadka nie przedstawiała się tak prosto, jakby się to na pierwszy rzut oka wydawało...
Sądząc z pozorów, Tom Bartlet chciał opanować statek, sprzedać go wraz z jego żywym towarem gdzieś w Południowej Ameryce i, nie dzieląc się z nikim uzyskanymi stąd pieniędzmi, drapnąć w świat, gdzie oczy poniosą. W tym celu chciał wysłać jego, Kinczela, rzekomo po Foxa, a w rzeczywistości zamierzał pozostawić ich obu na Florydzie, na łup policji; przecież sternik wygadał się od razu, że motorówka miała natychmiast powrócić na statek, a porucznik przyznał, iż żaden dłuższy postój �śAfrodyty" w pobliżu półwyspu nie był w planie... W tym samym celu odseparował Tom swego drugiego szefa od całej załogi, trzymał go pod kluczem jak więźnia i z pomocą tajemniczych pastylek, sfabrykowanych zapewne przez Tumkura, zrobił z pełnego życia Ironfielda żywego trupa.
Dotychczas wszystko było jasne.
Ale teraz wyłaził sęk, na którym tępił się haniebnie hebel tak bardzo prawdopodobnej hipotezy...
Jeżeli Tom Bartlet żywił takie zamiary i zdążał tak konsekwentnie do ich urzeczywistnienia, to po jakiego licha napadł w nocy na komendanta �śAfrodyty" i w jakim celu kierował statek wprost do Miami, w łapy policji? Nie był chyba taki naiwny, by sądzić, że za wydanie wspólnika sam wyjdzie zupełnie �śna czysto". Co najwyżej byłoby to dlań okolicznością łagodzącą, co się w języku przestępców wykłada: skrócenie pobytu w Sing-Sing o rok, no�ś powiedzmy o dwa lata. Ale tak doświadczony zbrodniarz jak Bartlet nie reflektowałby z pewnością na to dobrodziejstwo już chociażby przez wzgląd na późniejszy odwet ze strony zdradzonych kolegów. Zresztą Tom Bartlet miał na sumieniu i takie �śkawałki", za które zasługiwał uczciwie na fotel elektryczny,
43
a w tych warunkach liczenie na okoliczności łagodzące nie kalkulowało się stanowczo.
�" Więc może nie on napadł kapitana? Może ta dziewczyna naprawdę go skaleczyła w palec? �"rozmyślał Kinczel, a że chciał sprawę raz gruntownie wyświetlić (przynajmniej dla siebie) polecił przyprowadzić dziewczynę, która ostatniej nocy musiała dotrzymywać towarzystwa Bartletowi. Kiedy ją przywiedziono do jego kabiny, przybrał maskę dobrotliwego człowieka, lecz zarazem surowego szypra, który załogę trzyma żelazną ręką i na żaden wybryk na swym statku nie zezwoli...
�" Dowiedziałem się, drogie dziecko �" rzekł łagodnie, wskazując zapłakanej dziewczynie krzesło �" że jeden z mych ludzi pozwolił sobie na wysoce niewłaściwe postępowanie wobec ciebie. Poleciłem go aresztować i będzie przykładnie ukarany. Teraz zwracam się do ciebie ze stanowczym żądaniem, abyś zgodnie z prawdą przedstawiła mi, co zaszło między wami.
Odpowiedział mu w pierwszej chwili rozpaczliwy spazm płaczu, ale zrozumiałe zupełnie w takim momencie pragnienie użalenia się przed kimś, dobrze wyreżyserowana ojcowska dobrotliwość interlokutora, przede wszystkim zaś ta okoliczność, że Kinczel przemawiał w ojczystej mowie pokrzywdzonej, rozwiązały język biednej dziewczynie i popłakując z cicha opowiedziała wcale drobiazgowo przebieg zajścia, jakie miało miejsce tej nocy w kabinie Toma Bartleta.
�" Ależ to naprawdę głupia gąska �" mruknął Kinczel, zdziwiony trochę naiwną szczerością, z jaką �śta mała" w ferworze opowiadania malowała drastyczne szczegóły tej tragicznej dla niej nocy i zanotował sobie w pamięci, że dzisiejszego wieczora jemu będzie musiała dotrzymać towarzystwa. A skoro mnie darzy takim zaufaniem, trzeba jej to jakoś wynagrodzić�"i śmiał się pod wąsem.
A biedna niewolnica, nie przeczuwając niczego, zainscenizowała sama drugi akt swej tragedii, zwierzając się w dalszym ciągu przed �śdobrotliwym opiekunem" i łkała coraz głośniej, mówiąc o swym pohańbieniu, o brutalnym znęcaniu się Toma, który ją harapem po nagim ciele wychłostał.
�" No tak �" ziewnął Michał Kinczel, którego straszna krzywda dziewczyny najmniej interesowała �" ale przecież mogłaś się bronić.
44
�" Krzyczałam, wzywałam pomocy �" brzmiała odpowiedź.
-�" Niestety, nie było mnie na statku, z czego ten łajdak nie omieszkał skorzystać �" łgał Rusin, uśmiechając się na myśl, jakie oczy zrobi �śta mała", skoro dzisiejszej nocy on sam rolę Bartleta odegra... �" Lecz mówiąc o obronie, nie mam na myśli tylko krzyku. Mogłaś go grzmotnąć jakim twardym przedmiotem, lub... ugryźć �" zrobił umyśl- t nie dłuższą pauzę.
�" Tak też zrobiłam, dobry panie �" odparła, zanosząc się od płaczu �" ugryzłam go, kiedy mi usta chciał zakneblować i za to skatował mnie nieludzko.
�" Świadczyłoby to bardzo pochlebnie o tobie, gdybym miał pewność, że nie kłamiesz... Bo Tom zeznał inaczej. Tom twierdzi mianowicie, że do gwałtownej sceny między wami zupełnie nie doszło, że
^sama się zgodziłaś...
�" Niech mi to do oczu powie, ten łotr, zbój przeklęty! �"zaperzyła się dziewczyna, a ton jej głosu, szczerość spojrzeń i prawdomówność bijąca ze słów, w których z nerwowym pośpiechem przedstawiła przebieg zaciętej walki z brutalnym napastnikiem, utwierdziły Kinczela w przekonaniu, iż Tom ową kontuzję w palec rzeczywiście tam, w swej kabinie otrzymał. Z tego jednak dał się wysunąć wniosek nader logiczny, że nie on napadł komendanta �śAfrodyty"...
�" Więc ki diabeł? Jack? A może Jack jest zamaskowanym detektywem, jak ten diabeł Pułaski, którego Tom wczoraj rekinom posłał w prezencie? �"zaniepokoił się Kinczel nagle.
�" Co mówisz, panie? �" spytała dziewczyna, nie dosłyszawszy i nie zrozumiawszy treści cichego monologu.
�" Mówię, że możesz już odejść �" odparł z uśmiechem, który miał być także jeszcze dobrotliwy, lecz wypadł bardzo obleśnie.
�" Winowajca będzie ukarany, a spotka go kara tym sroższa, że ośmielił się skrzywdzić moją rodaczkę. �"Tu Kinczel uśmiechnął się mimowolnie, wspomniawszy sobie jak się wczoraj do ukraińskiej narodowości przyznawał, odpowiadając na złośliwą zaczepkę Bartleta... Jak się nazywasz maleńka?
�" Aniela Rawska.
�" Aha �" skinął głową, powstał, podszedł do dziewczyny i ujął ją pieszczotliwie pod brodę �" Anielka, hm, będę cię nazywał aniołkiem,
45
0 ile zasłużysz na'to zdrobnienie �" zastrzegł się, mając na myśli kontuzję, jaką Tom oberwał i zanotował sobie jeszcze w pamięci, by dobrze uważać na ostre ząbki �śdrapieżnego aniołka".
�" Chciałabym pana spytać �" zaczęła, powstając również z krzesła, lecz zamknął jej usta stanowczym ruchem ręki.
�" Wszystkie pytania są na razie zbyteczne �" rzekł.
�" Kiedy... bo, chodzi tutaj o moją matkę. Przyrzekłam jej, że natychmiast napiszę z drogi, tymczasem...
�" Co, tymczasem, moje złotowłose kociątko?
�" Tymczasem �" ciągnęła, wyślizgując się zręcznie z jego objęć, bowiem ramię Kinczela opasało jakby mimochodem jej kibić, a gest ten był w skali natężenia nazbyt czuły, jak na dobrotliwego opiekuna �" tymczasem od trzech tygodni siedzę jak gdyby w więzieniu, nie wolno mi wyjść nigdzie i nie mam sposobności, by wysłać choćby krótki list do matki... Boże! �"zakrzyknęła nagle. �"Czemu pan patrzy na mnie tak dziwnie?
�" Czemu?... Ach, diąbli nadali �" mruknął Kinczel niezadowolony
1 puścił uwięzione w swych dłoniach palce dziewczyny, bowiem do drzwi zapukał ktoś energicznie... �"Kto tam u licha Ciężkiego?
W progu stanął młodszy oficer pokładowy �śAfrodyty". Minę miał niewyraźną, zakłopotaną i spojrzał pytająco na Anielę Rawską.
�" Możesz pan mówić �" przyzwolił Kinczel, nie chcąc się rozstawać z ofiarą Toma, która tak nieoczekiwanie i w nim z kolei wznieciła płomienne pożądania.
�" Sir �" zaczął przybyły�"ktoś nam wypłatał głupiego figla
�" No? �" zmarszczył brwi nowy dyktator �śAfrodyty" i podniósł się na palcach, naśladując całkiem mimowolnie ulubiony ruch pokonanego rywala, Toma Bartleta.
�" Przedziurawiono nam zapasowy tank ze słodką wodą. Wszystko wyciekło!
Rozdział V
Hiobowe wieści przywiózł Hindus Tumkur z lądu. Harry Fox, ^tóry przed laty występował pod nazwiskiem: Billy Mincing, a kiedy mu się ziemia zaczęła palić pod stopami zniknął na czas dłuższy i wypłynął później jako Henry Vorthweel, bogaty rentier i znany sportsman, Harry Fox, wspólnik Ironfielda, współwłaściciel parowego jachtu �śAfrodyta" i olbrzymiego, luksusowego lupanaru na Long Island, herszt świetnie zorganizowanej międzynarodowej szajki handlarzy żywym towarem... nie żył już. Zginął w dość tajemniczych okolicznościach w pałacu multimilionera Hughesa Wolfsona, w czasie wspaniałego przyjęcia, jakie ten nowoczesny krezus wydał z okazji zaręczyn swego jedynaka. Harry Fox zginął podobno z rąk jednej ze swych dawnych ofiar i, co najciekawsze, zginął-tej samej nocy, kiedy policja nowojorska, dzięki wysiłkom znakomitego detektywa Jamesa Prawna oraz inżyniera Pułaskiego, odkryła siedzibę olbrzymiego domu rozpusty na Long Island, aresztując kilku przestępców i uwalniając część, niestety bardzo niewielką, uwięzionych tam białych niewolnic. t
Śmierć Harrego Foxa nie wyczerpała jednak zapasu fatalnych dla załogi �śAfrodyty" wiadomości. Mniejsza już, że na podstawie znalezionych w pałacu Ironfielda na Long Island zapisów zdemaskowała policja cały szereg ekspozytur bandy, rozsianych po Stanach, że �śnakryła"cały legion dostawców i odbiorców żywego towaru, że niewątpliwie udzieliła cennych wskazówek policji obyczajowej w państwach wschodnio-euro-pejskich. To wszystko było do zniesienia dla Kinczela, czyjego godnych
47
kompanów, przebywających na pokładzie �śAfrodyty". Bo im chodziło o własną skórę przede wszystkim.
Lecz dzienniki przywiezione przez Tum kura zawierały między innymi taką również notatkę, że władze wszystkich państw zostały powiadomione o ucieczce �śAfrodyty" i we wszystkich portach globu czeka przeklęty statek �śgorące przyjęcie".
�" I co teraz? �" spytał zgnębionym głosem komendant �śAfrodyty", kiedy Fred Whirl ukończył głośne odczytywanie wiadomości, dotyczących szajki Ironfielda i nieboszczyka Foxa. Bowiem narada starszyzny odbywała się w kapitance, przy łożu rannego Snydersa.
Michał Kinczel, z właściwą naturze słowiańskiej skłonnością do pesymizmu, poddał się również zniechęceniu.
�" Słowem, jesteśmy jak lis w miocie �" mruknął �" tylko, że nagonka składa się również z myśliwych.
�" Ale i z tą różnicą, że nasze koło jest ogromne i nikt nie zdoła go ścieśnić�"wtrącił żywo porucznik Morris.
Komendant �śAfrodyty" uśmiechnął się melancholijnie.
�" Tak, tak, poruczniku �" rzekł �" niech pan jednak nie zapomina, że my sami prędzej czy później podsuniemy się pod strzał.
�" Jak to? Dlaczego?
�" Ano choćby dlatego, że bunkru starczy najwyżej na dwa tygodnie, nie mówiąc już o żywności.
�" Żywności jest pod dostatkiem �" odezwał się Fred Whirl �" gorzej z wodą. Ten nieuchwytny łotr Jack przedziurawił nam mały tank.
O tym wypadku kapitan Snyders jeszcze nie słyszał, więc nastąpiła mała dygresja od zasadniczego tematu obrad, po czym na pierwszy plan wysunęło się najaktualniejsze pytanie: co począć dalej? - �" Przede wszystkim �" zaczął energiczny porucznik Morris �" na-' leży raz skończyć z Jackiem. Ten łajdak gotów nam zdemoralizować całą załogę.
�" Słusznie �" potaknął Kinczel �" dość mamy wrogów zewnętrznych, żebyśmy mieli ścierpieć jeszcze tutaj ich sprzymierzeńca... Bo przyznam się panom, że nasz Jack zanadto mi na szpicla wygląda.
Morris uśmiechnął się sceptycznie.
�" Trudno mi w to uwierzyć, ponieważ znam Jacka od roku. Byłby to zatem nader cierpliwy szpicel, Mr Kinczel... Żeby rok spędzić na
48
�śAfrodycie" w charakterze majtka, przypatrywać się z założonymi rękami temu, co tu się działo?!
�" No, a przede wszystkim ta zaduszona dziewczyna �" zauważył bardzo trafnie Fred Whirl�"więc pan sądzi, że detektyw popełniłby zwyczajne morderstwo?... Nie, Mr Kinczel. Jack to po prostu niebezpieczne indywiduum. Nabroił, wie co go czeka i, lękając się kary, chce nas zmusić, abyśmy jak najprędzej przybili do jakiegokolwiek brzegu, sądząc, że wtedy uda mu się drapnąć.
Kinczel nie mógł nie przyznać w duchu słuszności tej opinii. Bo po rozmowie z Anielą Rawską upewnił się ostatecznie, że nie Tom Bartlet, lecz właśnie Jack napadł kapitana Snydersa. Niemniej jednak postanowił nie dzielić się z nikim tym odkryciem, gdyż unieszkodliwienie małego Bartleta było mu bardzo na rękę.
�" Ha, może panowie i macie rację �" przystał �" w każdym razie *Jack wyłamał się spod dyscypliny, występuje przeciwko nam wrogo
i takiego buntownika ścierpieć nie możemy!
�" Otóż to właśnie, Mr Kinczel. Na moje wyszło, że dalsze tolerowanie wybryków zbuntowanego majtka musiałoby w krótkim czasie zdemoralizować całą załogę. Proponuję więc, by nie zwlekając zrobić obławę na buntownika jeszcze dzisiaj.
�" I ukarać go przykładnie.
�" Kula w łeb, co tu długo gadać.
�" Nie mam nic przeciwko temu. A panowie?
Kinczel najdłużej zwlekał z odpowiedzią, bo przyszło mu nagle na myśl, że jeśli Jackowi udowodni się napad na Snydersa, to tym samym oczyści się z wszelkich podejrzeń Bartleta, który obejmie z powrotem dotychczasowe stanowisko, jego, Kinczela, zepchnie na drugi plan, a co gorsza, zapłaci mu z nawiązką za to, co przez niego musiał wycierpieć. �" Cieszyłbym się, żeby Jacka nie znaleźli �" pomyślał, ale ponieważ wszyscy już wyrok śmierci na rebelianta wydali i trzeba było okazać swą solidarność, znalazł naprędce inne również dla siebie wygodne wyjście:
�" Bez sądu kula w łeb i przez burtę �" rzekł i mimo sprzeciwów kapitana postawił na swoim. Chodziło mu przecież tylko o to, aby nie dopuścić do przesłuchania Jacka, czyli do wykazania niewinności Toma Bartleta.
Kapitan Snyders poruszył z kolei sprawę daleko ważniejszą, miano-
4 Czarny Ląd
49
wicie dokąd skierować statek i gdzie przerzucić żywy ładunek. Przedyskutowano co najmniej z dziesięć projektów, lecz jeden okazywał się gorszy od drugiego. Przyjęto w końcu wniosek porucznika Morrisa, który proponował, by płynąć na południe, do Brazylii, zakotwiczyć statek naprzeciw Nictheroy, skomunikować się z pomocą motorówki i wysłanego nią Tumkura ze starymi odbiorcami żywego towaru, sprzedać im przywiezione dziewczęta bez długich targów, byle jak najprędzej... (�" loco �śAfrodyta" �"wtrącił w tym miejscu przezorny Kinczel)... potem znaleźć wśród brazylijskich krezusów amatora na �śAfrodytę" (tu kapitan Snyders zrobił uwagę, że statek będzie można bez większych kosztów przerobić na wielki spacerowy jacht), wreszcie rozpuścić załogę, podzielić się �śuczciwie" uzyskaną z tych dwóch transakcji sumą i rozejść się w przykładnej zgodzie.
�" W ten sposób zlikwidujemy nasze przedsiębiorstwo �" zakończył swe przemówienie.
�" Nasze, jak nasze �" zauważył Snyders.
�" Skoro Harry Fox nie żyje, a...
�" Ale żyje Izaak Ironfield. On jest właścicielem, poruczniku... Nie my! ^
Morris porozumiał się wzrokiem z Kinczelem. Pytał go niejako, czy może mówić otwarcie, a kiedy tamten skinął głową potakująco, wyjaśnił Snydersowi, że Izaak Ironfield leży nieprzytomny od kilku dni i prawdopodobnie nie wygrzebie się z choroby.
�" To zmienia postać rzeczy �" bąknął kapitan �śAfrodyty", bez przekonania zresztą. Nagła choroba chlebodawcy wydała mu się podejrzana, był raczej skłonny przypuszczać, że ta trójka zwąchała się już ze sobą, że wszystko naprzód obmyśliła i właśnie dlatego postanowił udawać, że się solidaryzuje z jej zamiarami. �śOni z pewnością chcą swoim zwyczajem spławić Ironfielda za burtę i mnie również nie oszczędzą, jeśli pozornie do ich łajdackiej spółki nie przystąpię" �" pomyślał sobie. Aby zatrzeć wrażenie swej poprzedniej interwencji na rzecz Izaaka, wziął żywy udział w dalszej dyskusji i wyraził swe obawy, czy statek dotrze bez przeszkody do brzegów Brazylii, czy wobec solidarnej akcji wszystkich państw przeciwko zdemaskowanej szajce handlarzy żywym towarem pierwszy lepszy wojenny statek nie zaaresztuje �śAfrodyty", chociażby na neutralnych wodach.
50
Pomysłowy Morris znalazł i na to radę:
�" Głupstwo �" machnął ręką lekceważąco �" w ciągu dwóch dni tak przefasonuję �śAfrodytę", że pan, kapitanie, jej komendant dotychczasowy, jej nie poznasz. 1
�" Jakże to? �"zaciekawił się Kinczel.
�" Przede wszystkim polecę zatrzeć napisy �śAfrodyta", a na ich miejsce wymalować jakąś angielską nazwę. Jeśli farby starczy, dostanie nasz okręcik szlak dość szeroki, aby był z dala widoczny. Z pustych skrzyń i kartonu zbuduję drugi komin, wywieszę flagi brytyjskie i niech mi się później jaki okręt wojenny ośmieli zaczepić piękny, dwukomino-wy parowiec, płynący pod brytyjską banderą... Chciałbym to widzieć, he, he, he.
�" Drugi komin! �"wykrzyknął Kinczel w zachwycie�"znakomity pomysł.
�" Co prawda, nie nowy�"zauważył zazdrośnie kapitan Snyders.
�" Dzięki podstępowi z fałszywym kominem dał się rosyjski krążownik �śŻemczug" podejść haniebnie słynnemu �śEmdenowi". Było to w czasie wojny światowej.
�" Pod Penang �" uzupełnił kwaśno projektodawca �" nie twierdziłem też bynajmniej, że pomysł z fałszywym kominem jest moim wynalazkiem.
Pomimo tak uczciwych zastrzeżeń, nie mógł Morris darować zwierzchnikowi wzmianki o �śEmdenie" i kiedy po skończonej naradzie wyszedł wraz z Kinczelem na pokład, dał upust swej niechęci:
�" Nie podoba mi się mina Snydersa �" rzekł. �"Niby to potakuje, bojąc się, żebyśmy go nie zlikwidowali teraz w krótkiej drodze �" tu wymownym ruchem wskazał na burtę �" ale jestem pewien, że czeka z utęsknieniem chwili, kiedy będzie mógł opuścić łóżko i wziąć nas wszystkich za łeb...
�" Mnie? �" oburzył się Kinczel �" niech spróbuje!
�" Skoro go Ironfield upoważni do tego, to co mu pan zrobi?
�" drażnił Morris ambicję swego rozmówcy, a dostrzegłszy jak wielkie wrażenie te słowa na nim zrobiły, odprowadził go na sam koniec deku i tu zaczął bez ogródek: �"Mr Kinczel, grajmy w otwarte karty. Jeżeli Snyders wyzdrowieje i obejmie komendę, uwolni najpierw Izaaka, po czym, aby mu się przychlebić, powtórzy treść naszych dzisiejszych
52
obrad. Będziemy sobie mogli pogratulować, jeśli z życiem wyjdziemy z tej operacji. Ale powiedzmy nawet, że wyjdziemy, że nastąpi likwidacja, tak jak to przed chwilą przedstawiłem, bo .inna sytuacja jest w ogóle nie do pomyślenia. I co dalej? Izaak zagarnie wszystko, Snyders za swoją wierność otrzyma jakąś większą premię, a my zwykłą odprawę... Mr Kinczel, chcę mówić jeszcze bardziej otwarcie... Dziś Fox nie żyje. Bartlet jest unieszkodliwiony. Pozbądźmy się Izaaka oraz Snydersa, to dojdziemy do pięknej forsy. Będzie nas do podziału zamiast czterech, tylko dwóch...
�" Dwóch? �"zdziwił się Kinczel �"a drugi oficer?
�" Eh, Whirl, tego smarkacza nie biorę w ogóle w rachubę. Zatkamy mu gębę paroma tysiącami, a nie zechce, to... poślemy go w ślady Snydersa... I cóż pan na tę propozycję?
�" Przyjmuję �"odparł Rusin bez namysłu �" przyjmuję, ale pan weźmie na siebie Snydersa.
�" A pan Izaaka, dobrze?
Mocny uścisk dłoni przypieczętował nowe przymierze, zawarte na przeklętym statku, który nie takich łajdactw był świadkiem.
�" Warto by oblać nasz sojusz �" zaproponował Morris, zacierając ręce z zadowolenia i dodał w duchu: �śTak, tak, głupi dudku. Pomożesz mi sprzątnąć tę paczkę, a na końcu ja ciebie także spławię. Cóż t!y myślisz, że ja się chcę z tobą dzielić, zdechlaku?"
Podobne zamiary żywił Kinczel wobec Morrisa, lecz na razie uśmiechali się do siebie przyjaźnie i prawdopodobnie byliby to świeże przymierze oblali uroczyście, gdyby nie nowa niespodzianka. Oto na niższym pokładzie zbili się z Tumkurem, którego wygląd, a głównie tak rzadki u niego pośpiech zdradzały, że zaszło coś niezwykłego.
�" Sir... nieszczęście! �"zabełkotał �" starszy dozorca zameldował mi właśnie, że uciekła dziewczyna z kabiny nr 88.
�" Uciekła? Którędy? Dokąd? Zwariowaliście?
�" No, nie ma jej w kabinie.
�" A gdzie warta była wtedy, do stu tysięcy diabłów? �"pienił się Morris, podczas kiedy Kinczel wertował nerwowo kartki swego notesu.
Tumkur już zdążył odsapnąć.
�" Warta nie zawiniła, sir �" ujął się za towarzyszami.
�" Ty śmiesz jeszcze...
52
�" Sir, ona uciekła przez podłogę �" przerwał Hindus odważnie, licząc na to, że ta wiadomość ostudzi gniew obecnego komendanta �śAfrodyty".
Jakoż Morris zgłupiał na chwilę, zapomniał języka i dopiero po kilkunastu sekundach oprzytomniał na tyle, by spytać Tumkura o bliższe szczegóły.
�" W podłodze wyrżnięto kwadratowy otwór �" wyjaśnił Hindus, dotrzymując kroku zwierzchnikom, bowiem nie zamierzali po tej nowinie skręcić do górnych kajut, by oblać swoje przymierze, lecz szli prosto na dół, do oddziału kabin białych niewolnic, chcąc osobiście zobaczyć celę nr 88... �"Musiało się to stać rano, zaraz po śniadaniu
�" ciągnął Tumkur �" gdyż dyżurny dozorca, który roznosił śniadanie w tej części korytarza, nie zauważył wtedy nic podejrzanego. Dziewczyna siedziała na łóżku, zabrała się do jedzenia jak zazwyczaj, nie okazując specjalnych objawów podniecenia... A teraz, kiedy przyszedł z obiadem, stwierdził z przerażeniem, że kabina pusta. Ponieważ drzwi były z zewnątrz zamknięte, wydawało mu się od razu niemożliwe, by uciekła tą drogą. Iluminatorem również nie, bo za ciasny, a zresztą po co by do wody skakała?
�" No i znalazł wreszcie otwór w podłodze, idiota.
�" Właśnie.
�" Czekaj no pan �" rzekł Kinczel, przystając i potrząsnął notesem
�" znalazłem. v
�" Coś pan znalazł?
�" Nazwisko pensjonariuszki, która zamieszkiwała kabinę nr 88...' Brzmi ono: Betty TravelerL. Cóż ty na to, Tumkur?
Hindus aż usta otworzył.
�" Betty Traveler? �" powtórzył �" to niby ta, do której się nieboszczyk książę tak palił... Fiu!
�" Książę Golicyn czyli inżynier Pułaski �" mówił Kinczel w zamyśleniu, potem strzelił palcami nerwowo: �" Hm, jeśli moje domysły są słuszne...
�" Pan coś do mnie mówił, Mr Kinczel?
�" Nie, nie poruczniku... Chciałbym tylko, aby pan obławę na Jacka zarządził możliwie najwcześniej.
�" Sądzi pan zatem, że to jego sprawka?...
53
�" Hm, sądzę i co innego również sądzę �" dokończył już ciszej.
�" Dobrze �" przystał Morris �" obejrzymy jeszcze kabinę tej Betty, potem zajmiemy się naszym buntownikiem... I ma pan moje słowo, Mr Kinczel, że Jack łyknie dzisiaj sześć kulek... Ale jesteśmy na miejscu.
Kinczel dla ostrożności wolał towarzyszowi ustąpić pierwszeństwa i z lękiem spojrzał na kwadratowy otwór w podłodze, nad którym pochylały się głowy trzech zafrasowanych dozorców.
�" Jack łyknie dzisiaj ąześć kulek, powiadasz. Hm, hm, ja bym tak lekkomyślnie słowem nie szafował �" monologował, robiąc aluzję do ostatniego przemówienia Morrisa �" bo mnie się widzi, że Jackowi już ani jedna kulka niepotrzebna �" mruknął jeszcze, po czym przekroczył próg kabiny nr 88.
Rozdział VI
Pierwsze dwie godziny sumiennych poszukiwań nie dały żadnego % rezultatu. Przetrząśnięto statek od komory kotwicznej do tunelu, od kapitanki poprzez wszystkie piętra aż do oddziału kabin białych niewolnic, znajdującego się częściowo tuż nad powierzchnią morza, a przeważnie poniżej zwierciadła wody. I nic. Tu i ówdzie znaleziono zepsuty zamek, ułamany klucz, ba, nawet podpiłowane zawiasy przy drzwiach podręcznej spiżarki obok kuchni, zapisano wszystkie te sprawki na rachunek Jacka, ale to było wszystko. Sprawca pozostał niewidzialny, nieuchwytny, jak gdyby miał do dyspozycji legendarną czapkę niewidkę.
�" Wcale się tym nie martwię �" pocieszał Morris strapionego Kinczela; �"byłby głupi, gdyby się tutaj ukrywał.
�" A jeśli tam go również nie będzie? �"niepokoił się Rusin, wskazując na potężne drzwi magazynu, ku któremu zstępowali właśnie po schodach wraz z liczną asystą uzbrojonych majtków.
�" Niech panu wystarczy moje słowo �" zniecierpliwił się pierwszy oficer �" powiedziałem, że znajdę draba i muszę go dostać, chociażby mi przyszło przetrząsnąć to pudło aż do kilu.
�" Tu �" mruknął półgłosem bosman �" steward oberwał od niego, że się nogami nakrył. Sam mi to opowiadał, gdyż po tym wypadku bał się tutaj schodzić bez towarzysza.
' �" No, nas się chyba nie będzie czepiał.
�" Pewnie; idziemy przecież kupą.
�" Ciekawe, co mu za to wszystko wlepią.
55
�" Tydzień paki.
�" Aha, już �" obruszył się bosman �" na kapitana rękę podniósł. Za to samo kula w łeb!
�" Szkoda Jacka �" westchnął inny majtek, nie biorący udziału w dotychczasowej rozmowie, prowadzonej szeptem.
�" Chłop z wiary był zawsze z niego.
�" Cwaniak, morus.
�" Ki czort go opętał, żeby się tak stawiać?
�" Milczeć tam, do pioruna! �" huknął Morris, pochwyciwszy swym wrażliwym uchem strzęp rozmowy. Podszedł do drzwi, wyprzedzając wszystkich i oparł dłoń na ciężkiej, żelaznej klamce.
�" Słyszy pan? �"spytał szeptem Kinczela.
Przez chwilęmadsłuchiwali w milczeniu. Skądś, jak gdyby bardzo z daleka dolatywał odgłos dźwięcznego brzęczenia.
�" Dzwonek?
�" Dzwonek alarmowy! �"wybuchnął Morris i dodał, pochyliwszy się w stronę towarzysza: �" ten bydlak się zabezpieczył przed niespodzianym atakiem... No, ładne nas czeka przyjęcie, skoro sobie nawet dzwonki alarmowe założył.
�" Sicher ist sicher�"mruknął ostrożny Rusin, wycofując się zgrabnie za plecy bosmana. Porucznik Morris wolał się także nie narażać.
�" Przeszuka pan dokładnie cały magazyn �" zwrócił się do młodszego oficera �"oddaję panu tych wszystkich do dyspozycji. Proszę mi przetrząsnąć każdą większą skrzynię.
Bosman uchwycił klamkę swą ciężką łapą, jednym szarpnięciem otworzył szerokie drzwi na oścież i cofnął się zdziwiony. Tuż za drzwiami stała żerdka, prawdopodobnie przybita do podłogi i na metr wysoka. Na szczycie owej żerdki wisiał duży, prostokątny karton, rla którym tajemnicza dłoń wypisała wyraźnymi, drukowanymi literami groźnie brzmiące ostrzeżenie.
�" Bezczelność tego draba przechodzi wszelkie pojęcie �" warknął Morris.
�" Co? Co zrobił? �" dopytywał Kinczel, nie kwapiąc się zbytnio do opuszczenia bezpiecznej kryjówki. Musiał to jednakże uczynić, zgromiony wzgardliwym spojrzeniem oficera i jednym tchem przeczytał
56
napis, umieszczony na kartonie: �" �śStać! Kto przekroczy linię nakreśloną na podłodze, zginie!!!"
�" Aż trzy wykrzykniki dla efektu �" kpił Morris, po czym wskazał białą kreskę na zakurzonych deskach podłogi. �"Kolego �" dotknął ramienia obok stojącego oficera �" czas skończyć tę zabawę.
Młody Whirl zarumienił się jak panna przy pierwszym pocałunku. W słowach starszego kolegi wyczytał przyganę, że gapi się na głupi karton jak sroka w kość, zamiast zaczynać akcję. Podszedł śmiało do żerdki, zerwał karton, lecz w tej samej chwili zabłysło coś w głębi magazynu, huknął strzał i odważny Whirl upadł na jedno kolano z jękiem. Może dwie, trzy sekundy później wysoka, ale dość wąska ścianka z desek runęła w głąb, odsłaniając długi ganek pomiędzy dwiema ścianami skrzyń, pak, beczek, ustawionych w zbite sterty aż do powały.
Dwóch majtków podbiegło do słaniającego się oficera. Schwycili go pod ramiona i wywlekli lub raczej wynieśli na schody, gdyż jęczał, ilekroć był zmuszony dotknąć podłogi zgiętą w kolanie nogą.
Morris miał właśnie rzucić komendę: �"Ognia! �"kiedy w głębi magazynu zabrzmiał głos ludzki, ale jakiś zmieniony, nienaturalny, rzec by można huczący. �"Jakby mówił przez tubę od gramofonu �" mruknął Kinczel, przylepiając się coraz ciaśniej do zbawczej ściany zewnętrznej.
�" Koledzy, to ja, Jack �" huczał głos niewidzialnego osobnika.
�" Mam kulomiot!... Ostrzegam!... Nie dajcie się wysyłać na rzeź. Niech wasi przywódcy idą w pierwszym szeregu!
�" Ognia! �" wrzasnął Morris.
% Huk salwy dwunastu karabinów był tak ogłuszający w tej zamkniętej przestrzeni, że Michał Kinczel przysiadł ze strachu. Był pewien, że ściany statku się walą.
�" Ognia! �"powtórzył Morris, widząc, że marynarze zdołali już zarepetować.
Drugi tuzin kul pognał w głąb długiego magazynu, grzęznąc W pakach, beczkach i skrzyniach z zapasami żywności. Po trzeciej salwie bosman poprowadził majtków do ataku. Nie uszli ani pięciu kroków, kiedy przemówił kulomiot. Detonacje szybko po sobie następujących wystrzałów zlały się w tej zamkniętej przestrzeni w jeden ciągły,
57
ogłuszający huk, raczej burzę w górach przypominający łub wściekły grzmot olbrzymiego wodospadu, niż zwyczajne, zrzędliwe gdakanie, po którym z dala, nawet w zgiełku utarczki można kulomiot rozpoznać.
Grad kul, idący mniej więcej na wysokości kolan, zmiótł, zdmuchnął zaskoczoną dwunastkę marynarzy.
�" Ognia z ziemi �" wrzasnął Morris, wystawiając tylko czubek nosa spoza potężnej framugi drzwi, lecz z tej strony nie padł ani jeden strzał. Leżący pokotem majtkowie musieli być ranni, może ten i ów już nie żył, gdyż ostatniego rozkazu porucznika nikt nie wykonał.
Kulomiot zamilkł również, natomiast tuba odezwała się ponownie:
�" Tym razem jeszcze strzelałem po nogach, ale więcej żartować nie myślę!
�" Ładne żarty �" bąknął Kinczel blady jak kreda i jednym spojrzeniem policzył ślady kul na najniższych stopniach schodów. Całe szczęście, że Freda Whirla posadzono na piątym czy szóstym stopniu, inaczej większość tych pocisków byłaby go dosięgła.
Morris zaklął siarczyście i ze swej bezpiecznej kryjówki wyjrzał na �śplac boju". Bezładna kupa ciał wiła się na dnie �śwąwozu śmierci", jak to w myśli określił. Trzech tylko majtków leżało nieruchomo: pozostali czołgali się poprzez kałuże krwi ku wyjściu, postękując, jęcząc i klnąc soczyście we wszystkich językach. A z głębi mrocznego magazynu płynęła powoli w tym samym kierunku chmura dymu po kanonadzie kulomiotu.
Rozważania na temat, w jaki sposób przeklęty Jack wykradł ze zbrojowni czy z pokładu karabin maszynowy, pozostawił sobie Morris na później. Teraz należało ratować rannych i pomścić bezprzykładną klęskę, jaką ten chytry buntownik zadał sam całej �śekspedycji karnej".
�" Mr Kinczel, musi pan sprowadzić posiłki. Kto żyje, niech tutaj przyjdzie z bronią, oczywiście prócz palaczy... No, rusz się pan, do diabła!
�" Nie ma głupich �" odburknął tchórzliwy Rusin �" żeby mnie ustrzelił na schodach... Idź pan sam.
�" Och, moja noga �" jęknął któryś z rannych.
�" Ratunku. Nie mogę dalej.
Moris posłał mordercze spojrzenie Kinczelowi.
�" Słyszy pan? �" syknął.
58
�" A słyszę �" brzmiała odpowiedź �" i dziwię się, że następca komendanta �śAfrodyty" stoi bezczynnie, zamiast wypełnić swój obowiązek. ,
Rad nie rad musiał pierwszy oficer pofatygować się osobiście na górę. Kinczel był pewien, że w ślad za nim pobiegnie kilka kul, kiedy będzie przebiegał odkrytą przestrzeń, owe pierwsze cztery stopnie. Lecz nie. Panowała cisza, zmącona tylko jękami pełzających majtków, przeciwnik niewidzialny, ukryty w swej fortecy z beczek, skrzyń i paczek, nie dawał znaku życia, a porucznik Morris przebył bez przeszkody niebezpieczny odcinek.
Teraz rozpoczęły się dla Kinczela długie minuty uciążliwego oczekiwania. Dym spalonego prochu gryzł go w oczy, jęki rannych marynarzy rozstrajały mu nerwy, widok Freda, który zemdlał i le-viał bezwładnie na schodach, mogąc się w każdej chwili sturlać do stóp przylepionego do ściany tchórza, dobijał go psychicznie. Żałował teraz, że nie pobiegł na górę razem z Morrisem, tym więcej, że porucznik nie był ostrzeliwany. I nagle, spoza skrzydła szeroko otwartych drzwi magazynu wysunęła się okrwawiona dłoń z zakrzywionymi jak szpony palcami. Kinczel oniemiał z przerażenia do tego stopnia, że nie zdołał nawet wydać okrzyku z zaciśniętej krtani. A zbroczona krwią dłoń sunęła w jego stronę, kołysząc się niesamowicie w powietrzu.
�" Ratujcie mnie!... Wody... zacharczał czyjś głos dobrze znajomy.
�" Ach, bosman �" odetchnął Kinczel, ujrzawszy wreszcie twarz czołgającego się człowieka.
�" Pomóż mi pan... Nie mogę dalej.
W pierwszym odruchu chciał przyskoczyć do rannego, podnieść go, posadzić na schodach, ale od razu przyszło mu na myśl, że czyniąc to, musiałby opuścić swój doskonały schowek i stanąć na linii strzałów. Złowrogi kulomiot milczał co prawda, lecz któż mógł ręczyć, czy nie odezwie się ponownie, skoro zdrowy, nie ranny człowiek ukaże się w drzwiach magazynu. Przeciwnik nie strzelał wprawdzie do Morrisa. I to racja. Ale nie strzelał zapewne dlatego, że go nie widział. A teraz, gdy dym opadł, rozwiał się, ujrzy Kinczela jak na dłoni i sprzątnie go bez wahania.
Przeprowadziwszy szybko takie rozumowanie, odwrócił Kinczel
59
głowę, udając, że nie dostrzega rannego bosmana, którego wyciągnięta dłoń niemal dotykała jego kolan.
Nareszcie!
Nareszcie zadudniły kroki u szczytu klatki schodowej. Morris zatrzymał się przezornie na szóstym stopniu, potem trzymając się poręczy dał susa i przypadł do Kinczela.
�" No, jesteśmy �" odsapnął �" widzi pan, że mi się nic nie stało, ale bo też jednym skokiem przesadziłem niebezpieczną przestrzeń.
�" Poruczniku�"jęknął bosman �" krew mi uchodzi.
�" Co pan teraz zamierza uczynić? �" spytał jednocześnie Kinczel, unikając uporczywie spotkania z pełnym wyrzutu wzrokiem rannego. �" Może trzeba by się zająć rannymi, co?
�" Tak, trzeba by ich usunąć, aby nam nie zawadzali w dalszej walce.
�" Usunąć �" powtórzył z goryczą bosman i zemdlał.
Sprowadzeni przez Morrisa marynarze spoglądali z niekłamanym
zdziwieniem na rezultat dotychczasowej akcji przeciwko Jackowi.
�" Ten diabeł sam ich tak oporządził? �" rzekł któryś, wyrażając głośno wspólną myśl wszystkich.
�" My go lepiej urządzimy �" warknął Morris chełpliwie i polecił przybyłym powynosić wszystkie ciała na górę, po czym wyłuszczył Kinczelowi plan dalszej akcji. �" Czterech zuchów posłałem do kabiny nr 88. Zejdą na dół przez otwór, którym uciekła Betty Traveler i zajdą tyły Jackowi." My tutaj tymczasem urządzimy taką piekielną kanonadę, że drabowi ani dzwonki alarmowe nie pomogą, o ile je w ogóle z tamtej strony również zainstalował.
Tymczasem megafon ukrytego w głębi magazynu Jacka przemówił znowu. W krótkich lapidarnych zdaniach wzywał majtków, by się nie narażali na próżno, gdyż wystrzela ich do nogi, zanim połowę drogi przebiegną. Niech Bartlet, Kinczel, Morris walczą z nim, zamiast chować się za ścianę i wysyłać na rzeź podwładnych.
�" Każ pan dać ognia �" wtrącił Kinczel w tym miejscu, lękając się, by słowa tamtego nie zdemoralizowały załogi, która składała się przecież z najgorszych szumowin. Ale Morris tylko ręką machnął.
�" Nich się wygada przed śmiercią �" rzekł �" nie mogę rozpoczynać akcji, póki się tych połamańców nie usunie.
60
�" Słyszałeś? �" szepnął jeden ranny do drugiego �" połamańcami nas nazwał.
Wreszcie wszystkich �śpołamańców" wyniesiono na górę. Hindus Tumkur zameldował porucznikowi, że z czternastu ludzi, wliczając w to drugiego porucznika, Whirla, zginęło dwóch, trzech jest ciężej rannych, a pozostali lżej i dziwnym trafem wszyscy w nogi, poniżej kolan.
�" Dobrze �" skinął Morris, po czym złożył dłonie w trąbkę przy ustach i nie wychylając się spoza ściany, zaczął wołać jak mógł najgłośniej: �" Hallo, Jack. Wzywam cię do poddania się i daję minutę czasu do namysłu albo weźmiemy cię siłą!
�" Spróbujcie �" brzmiał tubalny głos �" będę strzelał do ostatka, a ładunków mam diablo dużo... Żywności także mi na miesiąc wystarczy, za to wy się wnet z głodem zapoznacie.
�" Do licha �"przypomniał sobie Kinczel �" główne zapasy żywności są właśnie w tym magazynie.
�" Módlcie się, żeby mi się kulomiot nie zaciął �" ryczał megafon �" gdyż w pięć sekund później wysadzę statek w powietrze.
�" Minuta upłynęła �" stwierdził Morris, dając znak rozpoczęcia drugiej fazy akcji.
Unikając poprzednich błędów, nie narażał już ludzi na strzały doskonale ukrytego przeciwnika, lecz porozstawiawszy ich za naturalnymi zasłonami z najbliżej stojących beczek, polecił Strzelać nieustannie i ryczeć, wyć co sił w piersiach. Chodziło mu głównie o wywołanie jak największego hałasu, wrzawy, łoskotu, aby umożliwić tamtym czterem zajście Jackowi tyłów.
A Jack milczał, widocznie oszczędzał ładunki. Dopiero kiedy ośmielony jego biernością rozkazał Morris kilku majtkom ruszyć pędem w głąb magazynu, kulomiot zaszczekał zajadle. Jeden z biegnących machnął kozła, pozostali zrobili �śpadnij" i, czołgając się pospiesznie, wycofali się z niebezpiecznego �śwąwozu".
�" Możemy go tu miesiąc oblegać �" mruknął Kinczel.
Morris chciał właśnie odpowiedzieć, że liczy głównie na tamtych czterech, których wysłał przez kabinę nr 88, kiedy zadudniły deski górnych stopni schodów pod nogami szybko biegnącego człowieka.
�" Podejrzany statek za rufą! �" zaczął zdyszanym głosem majtek, a jak się z jego dalszej relacji okazało, jeszcze pół godziny temu
/
61
spostrzeżono na widnokręgu okręt, który od tej pory posuwał się stale za �śAfrodytą". Nie byłoby w tym nic tak nadzwyczajnego, gdyż �śprzeklęty statek" znajdował się właśnie na często używanych szlakach okrętów, płynących do północnej Brazylii, lecz zaszło coś innego.
�" Dał sygnał �śStop" i nadał do nas depeszę przez radio. Manners właśnie ją odbierał, kiedy mnie po pana porucznika wysłano �" zakończył majtek.
Morris zmarszczył brwi, spojrzał przelotnie na zegarek i rozchmurzył się natychmiast.
�" Drapniemy mu pod osłoną nocy�"rzucił zniżonym głosem w stronę ogłuszonego tą wieścią Kinczela. �" Biegnę na górę.
�" A co z tym poczniemy?
Porucznik już był w połowie schodów. Odwrócił się jednak.
�" Magazyn zaryglować, pod drzwi zaciągnąć wartę, dwóch ludzi. Resztę odesłać natychmiast na pokład. Może będą mi potrzebni.
Puścił się pędem w górę i zaklął szpetnie. Omal nie runął jak długi, schwycony w biegu za mankiet spodni.
�" Bosman, zwariowaliście, u diabła? �" warknął, poznawszy autora tak zuchwałej zaczepki.
�" Co z nami będzie, panie poruczniku? �" wykrztusił bosman i zawtórował mu chór głosów innych rannych majtków.
�" Billy zemdlał z upływu krwi.
�" I nas to czeka, jeśli się kto nami zaraz nie zajmie.
�" Porucznik Whirl znowu stracił przytomność.
�" Wody... Szklankę wody mi dajcie.
�" Przenieście nas do kubryku*.
�" Na twardych deskach leżeć?
�" Milczeć już raz! �" wrzasnął Morris' zatykając sobie uszy �" naj- ' mniej wskóracie, kiedy będziecie wszyscy na raz gadali. Później przeniesie się was i opatrzy rany... Teraz mam pilniejsze sprawy'na głowie.
Przeskoczył przez ostatnie dwa ciała i znikł z oczu pojękującej gromadzie. Wówczas bosman, który dotychczas świecił przykładem
* Kubryk �" zbiorowe pomieszczenie mieszkalne na statku, przeznaczone dla marynarzy.
<52
karności, posłuszeństwa wśród tych niespokojnych duchów, zaklął
ordynarnie pod adresem całej starszyzny i ryknął na cale gardło:
�" Ano, później będa nas ratowali, a tymczasem zdychajmy kamraci... Zdychajmy!
)
Rozdział VII
Przewidywania porucznika Morrisa spełniły się, na szczęście dla niego i jego kompanii. �śAfrodyta" uszła pogoni pod osłoną chmurnej nocy. Nic zdołano wprawdzie stwierdzić pod jaką banderą płynął zagadkowy okręt, który najpierw z pomocą sygnałów, a potem w drodze radiotelegraficznej depeszy wezwał �śAfrodytę" do stopowania. Sądząc z konturów, majaczących niewyraźnie przy zapadającym zmroku, nie był to okręt wojenny, co od razu poprawiło humor Morrisa. Znający maszyny �śAfrodyty" jak własny, pusty zazwyczaj portfel, był teraz pewny, że rozwinąwszy najwyższą chyżość nie pozwoli się dopędzić tajemniczemu przeciwnikowi, nie mówiąc już o tak poważnym sprzy-mierzeńcu, jakim była szybko zapadająca noc. Z wojennym okrętem szanse byłyby grubo mniejsze, gdyż przeciętny torpedowiec osiągnąłby szybkość o parę węzłów większą niż lotna �śAfrodyta", a co dopiero jakiejś nowszej konstrukcji kontrtorpedowiec, który bez nadzwyczajnego wysiłku 35 węzłów wyciągnie. Tak więc �śprzeklęty statek", jak go od lat nazywały jego nieszczęsne pasażerki, umknął raz jeszcze i gnał całą siłą pary w kierunku południowo-wschodnim, by za kilka dni opłynąć łukiem stan Rio Grandę Norte, �śwydatny brzuszek Południowej Ameryki" i, trzymając się potem równolegle do wschodniego brzegu Brazylii, odwieźć swój żywy ładunek do Rio de Janeiro.
Któż mógł wtedy przewidzieć, przeczuć, że �śprzeklęty statek", który tyle razy już ten sam kurs odbywał, nie dotrze tym razem do Rio, że los jego spełni się u brzegów innego, odległego jeszcze lądu? A jednak... Prócz dzielnego buntownika, które tyle bolesnych niespodzianek zgotował
64'
hersztom bandy i w dniu dzisiejszym sam jeden stawił skutecznie czoło całej gromadzie, lęgło się w głębi �śprzeklętego statku" nowe niebezpieczeństwo dla obecnych panów �śAfrodyty", a cichy ten na razie pomruk zapowiadał bardzo groźną burzę...
Zaduch panował w kajucie załogi �śAfrodyty". Zniesiono tu wszystkich rannych z wyjątkiem drugiego oficera. Opatrzeni, zabandażowani byle jak przez Tumkura, któremu się spieszyło do Kinczela, wzywającego go na jakąś bardzo ponoć pilną konferencję, jęczeli, złorzeczyli, przeklinali cały świat, a niektórzy, bredząc już w gorączce, denerwowali sąsiadów z innych hamaków nagłymi okrzykami.
�" Stul już raz paszczę �" huknął Lewis Steel i dźwignąwszy się na swoim wyrku, szarpnął zwisającą rękę jęczącego towarzysza z górnego legowiska. �" Kubryk to nie szpital. Tam sobie możesz stękać, tu nie... �" Psiakrew�"irytował się�"całą budę zasmrodzili jodoformem czy innym karbolem.
�" A twoja fajka to pachnie, co? �" odburknął ktoś z rannych.
�" Pachnie, nie pachnie. Tu chodzi o spokój. Wam dobrze, bo teraz będziecie mieć labę, ale człeka ściągną z pryczy przed świtem.
�" Dobrze ci nam, dobrze �" warknął bosman �" zamknąłbyś twarz, Lewis, zamiast pleść od rzeczy. Jak cię jutro Jack postrzeli, to poznasz na własnej skórze, jak to dobrze.
�" Racja �" przytaknął ten i ów, po czym Lewis Steel umilkł na chwilę zgromiony, że swoim wykrzyknikiem przerwał ciekawą rozmowę... Mówcie dalej�"zachęcał ktoś bosmana.
Stary wilk morski, któremu Jack kilka dni temu wybił dwa przednie zęby, dziś przestrzelił nogę na wylot, był mimo to bardziej na Morrisa i Kinczela zażarty niż na właściwego sprawcę swoich cierpień.
�" Jemu się nie dziwię�"prawił, spluwając od czasu do czasu przez obszerną dziurę w zębach�"jemu jest wszystko jedno: wie, że i tak zginie, więc się mści na każdym. Ale tym psom nie daruję dzisiejszej poniewierki! Wysyłać człowieka pod kule, to potrafią, a później udają, że go nie widzą... Towarzysze. Nie z takimi się pracowało. Szmuglowa-łem wódę, niech wam Hal powie, bo był ze mną... Zalałem sobie raz pałkę w jednym szynku na Randall's Island, gdzie właśnie dostawiłem transport. Tam mnie nakryli łapacze. Wstyd przyznać... zemdlałem. A je bo też zajechał mnie jeden kolbą przez łeb, nie licząc już tych paluchów
4
5 Czarny Ląd
/
65
oberwanych kulką �" tu bosman podniósł w górę zniekształconą dłoń, pozbawioną trzech środkowych palców. �" No i odbili mnie towarzysze, choć wsiadali już na motorówkę, kiedy ich córka szynkarki dopadła. Wyrwali mnie łapaczom rzec można w środku miasta, choć to była ciężka robota. Zginął wtedy jednooki Shiver... Hej, Hal, stary towarzyszu, pamiętasz jednookiego?
�" Co bym nie pamiętał�"westchnął sentymentalnie Hal i puścił z ust olbrzymi kłąb dymu �" kipnął poczciwiec tak nagle, że nawet nie zdążył mi oddać dziesięciu papierków, co był mi winien.
�" I tyś, brachu, ucierpiał wtedy, co? Ucho spać poszło.
�" Ano, poszło. Na szczęście jest drugie.
To rzekłszy, zademonstrował jowialny Hal towarzyszom lewą stronę głowy, gdzie zamiast ucha widniała ohydna blizna, potem pociągnął się za prawe ucho, niezmiernie rad z konceptu...
�" Oto widzicie, koledzy�"ciągnął bosman dalej�"jakimi kompanami byli nieboszczyk Shiver i ta zielona małpa, Hal. Nie wahali się nadstawić głowy, byle kolegę wyciągnąć ze szponów łapaczy. I dla takich kompanów pójdę w ogień nie raz, nie dziesięć razy. I takimi wy także jesteście, w co nie chcę nawet wątpić.
�" Pewnie �" mruknął Lewis Steel, wytrzepując popiół z wygasłej fajki na koję sąsiada �śz parteru". Sąsiad �śz drugiego piętra" uspokoił się jakoś, może zasnął lub zemdlał, dość że przestał jęczeć, co poprawiło humor Steelowi.
Bosman podniósł głos, jako że przechodził do meritum sprawy:
�" A teraz powiedzcież mi, jak by się na miejscu Hala czy jednookiego zachował Kinczel, Bartlet, Morris lub choćby taki Izaak Ironfield? Aniby palcem nie kiwnął, żeby człowieka ratować.
�" Prawda. Sami widzieliśmy dzisiaj, jakich mamy w nich opiekunów.
�" Połamańcami nas nazwał, ale sam nosa nie wytknął spoza ściany. Dwie godziny kazał nam leżeć na deskach, a krew uchodziła. Ja tam drugi raz dla nich na kule nie pójdę.
�" Ani ja, ani my, ani ja także �" rozbrzmiewał chór głosów, ze wszystkich hamaków.
�" Zresztą �" tu bosman dla odmiany głos zniżył�"coś mi się widzi, że ze statkiem krucho. Kiedy Tumkur wrócił z Miami, zamknęli się we
66'
czwórkę w kapitance. Strasznie im nosy na kwintę opadły, gdy stamtąd wyłazili... A ten okręt dzisiaj, o którym mówiliście!... Hej, Lewis. Jak to było z tym statkiem?
Lewis Steel ziewnął serdecznie, po czym soczystą gwarą marynarską opowiedział przebieg dzisiejszego wyścigu między okrętami.
Bosman zamierzał ponownie głos zabrać, kiedy nagle huknęło coś potężnego w drzwi. Cisza grobowa zapanowała na chwilę w kubryku i w tej ciszy posłyszeli wszyscy tętent szybko po schodach biegnącego człowieka.
�" Ktoś nas podsłuchiwał. Pewnie Tumkur lub inna jakaś hinduska małpa �" zaniepokoił się Steel.
�" Nie �" zaprzeczył bosman �" po cóż by nas w takim razie ostrzegał? Ruszcie się tam który... Hal, ty masz blisko do drzwi.
Klnąc siarczyście, zeskoczył Hal z �śdrugiego piętra", podszedł do clrzwi, otworzył je na oścież i wydał okrzyk zdziwienia... Nie odpowiadając na zapytania poszczególnych kolegów, schylił się, podniósł jakiś przedmiot, leżący na pierwszym stopniu schodów, wyniósł go na środek kubryku i wtedy dopiero dał wyraz głośnemu zachwytowi:
�" Pudełko cygar! Cała secina, jak Bozię kocham. No, chyba Tumkur nam tego prezentu nie zrobił, co?
�" Pewnie... Pokaż no to pudełko.
�" Cicho, tu coś napisane na wieczku.
�" No?
�" Słuchajcie: �śKochanym kolegom od Jacka" �" przeczytał Hal, a długie milczenie świadczyło najwymowniej o bezgranicznym zdziwieniu wszystkich słuchaczy.
�" Czym ja pijany, czy ten świat, czy my obaj do kupy? �" �śzadeklamował" Lewis Steel i zgrabnym ruchem porwał z pudełka całą garść cygar... Ten gest zaborczy wywołał żywe protesty. Lewis musiał zwrócić swą zdobycz, a Hal zajął się obdzieleniem wszystkich' obecnych po osiem sztuk, bowiem tyle wypadło na głowę. Tych, którzy byli na służbie, wykluczono jednogłośnie od podziału �śznalezionych" łupów. '
�" Czekajcie no �"zaczął znów Hal, ujrzawszy jakiś papier, przeświecający przez spodnią warstwę rozdzielanych właśnie cygar�"on tu jakiś list nam przysłał.
67'
�" No, pięknie, tylko powiedzcież mi, jakim cudem wylazł z magazynu... Chyba, że sprzątnął wartę.
�" Albo sobie wyrżnął drugą taką dziurę, jak w podłodze kabiny nr 88. He, he, he. Chwat z Jacka. Ani myślę do niego strzelać, choćby mi wlazł pod lufę �" dowodził inny majtek, rozkoszując się dymem znakomitego cygara �" Hawana �" oświadczył, zerknąwszy na opaskę.
Tymczasem Hal rozkładał złożony w ósemkę arkusz papieru, przysunął się do lampy i zgodnie z życzeniem kolegów zaczął czytać głośno list, znaleziony na dnie pudełka z cygarami:
Koledzy!
Przykro mi niewymownie, że dzisiaj strzelałem do Was jak do wrogów, że tylu z Was poraniłem, ale sami mnie do tego zmusiliście. Walczyłem w obronie własnego życia, lecz mimo to starałem się Was oszczędzać, mierząc tylko w nogi; to sami przyznacie. I wierzcie mi, że raczej statek wysadzę w powietrze, niż pozwolę się wziąć żywcem! Na szczęście dla . mnie, znalazłem tutaj pod dostatkiem amunicji i środków wybuchowych.
Spytacie może, dlaczego się zbuntowałem, dlaczego postanowiłem bronić się do ostatniej kropli krwi i nie opuszczać swej kryjówki, póki nie nadejdzie stosowny moment...
�" A właśnie, radbym to wiedzieć �" przerwał Halowi Lewis Steel, nabijając nową fajeczkę tytoniem z pokrajanego cygara.
�" Nie przerywaj mu, to prędzej się dowiesz �" burknął bosman. �" Czytaj, Hal.
Otóż dlatego, bo przekonałem się, jakimi łotrami są nasi chlebodawcy: Ironfield, Bartlet, Kinczel, Morris, no wszyscy! Wiedząc, że łapacze z Nowego Jorku po zamknięciu ich budy na Long Island zawiadomili światy cały o ucieczce ,,Afrodyty", postanowili poświęcić Was wszystkich, byle własną skórę ratować. Dlatego właśnie Tom Bartlet napadł w nocy kapitana i prowadził statek wprost do Miami, licząc, że za wydanie wspólników sam wyjdzie cało. Przeszkodził mu w tym Morris, Toma uwięziono, jak również Ironfielda, lecz Morris wraz z Kinczelem porozumieli się już ze sobą i postanowili pójść w ich ślady. Słyszałem na własne uszy, jak spiskowali i rżeli ze śmiechu, że Was tak urządzą... s
�" A, łotry! �" wybuchnął bosman �" nie mówiłem wam, chłopcy, że oni chcą nas na dudka wystrychnąć?
Hal czytał dalej:
68'
Żebyście nie myśleli, iż Was chcę bujać, posyłam w załączeniu dwie gazety, które Tumkur z Miami przywiózł. (Świsnąłem je z kabiny Kinczela). Przeczytajcie je uważnie, a dowiecie się, że dni naszych dotychczasowych chlebodawców są policzone. Póty ich panowania jeszcze, póki statkowi starczy paliwa i może się utrzymać z dala od brzegów. Ale skoro zawinie do jakiegokolwiek portu, skonfiskują go władze, a Was aresztują i osądzą za zbrodnie Kinczełów, Morrisów, czy Ironfieldów, bo oni sami zwieją w porę. Za to Wam ręczę!...
�" Niedoczekanie! �" ryknął Lewis Steel�"jak pójdziemy do paki, to razem, kupą.
�" Razem!
�" W kompanii!
^ �" Albo wszyscy, albo ąikt �" zawtórował mu chór głosów.
Bosman uciszył zgiełk po chwili, aby Hal mógł ukończyć głośną lekturę listu Jacka.
�" Dużo tego jeszcze? �" ziewnął któryś z rannych.
�" Kawałeczek... Słuchajcie więc:
Przeczytajcie te dzienniki, koledzy. Dowiecie się jeszcze o śmierci Foxa...
�" Fox kipnął? �" zdziwiło się kilku, lecz bosman nie pozwolił na żadne rozmowy. �" Niech Hal najpierw skończy �" rzekł.
,,...oraz o wielu innych sprawach, o których się Wam umyślnie nie mówi. Kinczel i Morris rozpoczną ze mną walkę zapewne od samego rana. Wiedzą zbyt dobrze,.że przeniknąłem ich zamiary, lękają się, bym Wam oczu nie otworzył i chcą się mnie pozbyć czym prędzej. Toteż nie wątpię, że jutro staniemy znowu naprzeciw siebie jak wrogowie, że będziemy się ostrzeliwali. I nie mam do Was żalu z tego powodu. Musicie słuchać rozkazów tych drabów. Ale kiedy Was wyślą do ataku, żądajcie, aby oni szli w pierwszym szeregu. Tego macie prawo wymagać. Nie sztuka kryć się za czyimiś plecami!
�" Psst �" syknął majtek, którego koja znajdowała się najbliżej drzwi �" ktoś tutaj idzie.
Zrobiła się grobowa cisza, pudełko z cygar znikło w kącie, list powędrował pod koc bosmana, a Hal ze zwinnością małpy wskoczył na swoje legło. m
69'
Energiczne kroki zadudniły na schodach, wiodących z przedniego pokładu do kubryku.
To Morris albo jestem gips... Poznaję po chodzie �" warknął bosman, zaś Lewis Steel rzucił projekt, przyjęty jednogłośnie i wykonany natychmiast: �" Udawać, że śpimy.
I kiedy zastępca komendanta �śAfrodyty" wkroczył do zadymionej czeladni, ze wszystkich koi dobiegło go chrapanie lub miarowy oddech rzekomo śpiących majtków. Żołnierskim krokiem przemierzył całą kajutę tam i z powrotem.
�" W chlewie jest lepsze powietrze �" warknął, splunął z obrzydzeniem, wyszedł i drzwiami trzasnął z taką pasją, że niejeden na .pryczy podskoczył... Zapomniawszy o dalszym symulowaniu snu, wsłuchiwała się kompania w cichnący odgłos kroków pierwszego oficera.
�" A czyja wina, że tutaj takie zapachy? �" ozwał się Lewis Steel, po czym posypały się uwagi pod adresem Morrisa:
�" Jemu to dobrze. Sam ma dla siebie całą kabinę.
�" Klawe cygarka se ćmi, jak to nie przymierzając.
�" Na białej pościeli pedały wyciągnie.
�" I sam nie sypia, he, he, he.
�" Pewnie, mają w czym wybierać.
�" Oj, przydałaby się człowiekowi taka rozrywka, co?
�" Własne pchły ci nie wystarczą? �" zaczepił szyderczo bosman, po czym takim samym tonem zaczął kpić bezlitośnie z towarzyszy. �" Nie zawracajcie sobie głowy, chłopcy. Nie dla psa kiełbasa, nie dla was te panienki �" mówił między innymi �" wyśpijcie się lepiej, żebyście mieli na jutro krzepę iść pod kulomiot Jacka, he, he, he. Myślę, że inwalidów przybędzie sporo, bo Jack nie żartuje...
�" Ja pod kule nie pójdę dla takich synów! �" żachnął się Steel �"już raz mówiłem.
�" Nie pójdziesz? Nieposłuszeństwo �" drażnił go bosman �" a wiesz, bratku, czym to pachnie? Spróbuj się sprzeciwić.
�" Jak nikt nie będzie chciał iść, to co nam zrobią?
�" Cooo? Ano, po jednym będą was szmyrgać za burtę.
�" Żebyśmy ich przedtem za burtę nie szmyrgnęli! �" wybuchnął Lewis Steel i solidny pomruk zawtórował tym słowom.
70'
Bosman łypnął okiem porozumiewawczo na Hala, odchrząknął i zaczął zniżonym głosem:
�" Hej koledzy... Warto by się naradzić nad listem Jacka i przeczytać gazety, które nam przysłał... Ale niech jeden stanie sobie na warcie za drzwiami...
Musiano ciągnąć losy, gdyż nikt nie chciał iść na ochotnika i każdy pragnął wziąć udział w naradzie. Dopiero kiedy wyznaczony losem majtek, klnąc i mrucząc pod nosem, wyszedł z kubryku, kiedy zdrowi pościągali się z hamaków i podeszli do legła bosmana, ten zdecydował się wyjawić swój pomysł, jaki mu się przed chwilą zrodził w niespokojnej głowie...
Słuchali go z rosnącym zainteresowaniem, coraz rzadziej wtrącali swe uwagi, za to coraz częściej zaciskali pięści, mlaskali z zadowolenia j coraz bardziej wojowniczo błyszczały im oczy...
�" Co wy na to? �" spytał w końcu, przenosząc wzrok z jednego kompana na drugiego.
�" Dobra nasza �" skinął Hal.
�" Choćby zaraz �" porwał się Steel, lecz przewidujący bosman sprzeciwił się temu kategorycznie:
�" Nie bratku �" odparł�"najpierw musimy się zwąchać z palaczami, boć ani połowy załogi tu nie ma w tej chwili, potem trzeba się z grubsza uzbroić...
�" Racja �" przyznał ktoś rozważniejszy �" z gołymi rękami trudno się porywać.
�" Po trzecie lepiej trochę odczekać, aż niektórzy z nas się wyliżą po Jackowym poczęstunku. Będzie nas wtedy więcej. Już ja wam powiem, kiedy będzie najstosowniejsza chwila. Wtedy...
�" Wtedy my tu będziemy panami! �" huknął Steel, przerywając bosmanowi wywody.
�" I co dalej? �" spytał Conrad Shrub�"co nam z tego przyjdzie? Czy nas to zabezpieczy przed kryminałem?
�" Co dalej?�"wpadł mu w słowo porywczy Lewis �" nie dbam, gwiżdżę na to, co dalej. Prędzej czy później skończę za kratkami, ale niech przedtem użyję, niech wiem, że nie byłem przez całe życie parobkiem Kinczela czy Morrisa.
�" Słaba pociecha �" bąknął sceptyk.
71'
�" A jednak, Steel ma rację �" poparł go bosman, cieszący się największym autorytetem wśród tej zgrai awanturników. �" Żywią nas tu konserwami, poją wodą, palimy jakieś trociny, a na dzierlatki z dolnych kabin ani spojrzeć nie wolno. Wieziemy ich tu kilkaset sztuk, mamy całe skrzynie frykasów, nie mówiąc o winie, whisky czy rumie. Skosztujemy tych przysmaków, skoro nas już przyjemność z łapaczami ma nie minąć.
�" Dobrze mówi �" zgodzili się wszyscy, prócz Conrada.
�" Pogadamy jeszcze o tym jutro �" zaproponował bosman �" teraz, chłopcy na miejsca... Hal nam przeczyta dzienniki.
Wgramolili się na swoje legowiska, Hal ustawił sobie złamany stołek dokładnie pod lampą, rozłożył płachtę jednej z dwóch przesłanych przez Jacka gazet i wśród ogólnego skupienia jął odczytywać zakreślone czerwonym ołówkiem ustępy...
A na górnym pokładzie Kinczel i Morris, nie przeczuwając, jakie prochy drzemią pod nimi w kubryku, wydawszy Tumkurowi instrukcje, by wybrane niewolnice sprowadził do ich kabin, składali sobie wzajemnie życzenia wesołej zabawy...
Rozdział VIII
Dzięki energii Morrisa �śAfrodyta'1 w ciągu dwóch dni zmieniła swój wj^ląd nie do poznania, przynajmniej z daleka. Przechrzczono ją obecnie na �śDaisy", bowiem taki napis wymalowano po obu stronach koło dzioba, w miejsce dawnego �śAfrodyta", opasano ją czerwonym szlakiem, szerokim na stopę, wybudowano z desek i tektury drugi komin, bliźniaczo do prawdziwego podobny i pod brytyjską banderą płynęła �śDaisy" śmiało w stronę równika.
W ciągu tych dwóch dni nic się prawie nie zmieniło na �śprzeklętym statku". Idąc w ślady Toma Bartleta, truł Kinczel systematycznie Izaaka Ironfielda, a Morris, otrzymawszy bd Tumkura żądane proszki, stosował tę samą �śkurację" wobec swego niedawnego zwierzchnika, nieszczęsnego komendanta �śAfrodyty". Młody Fred Whirl miał się nieźle, gdyż kula przebyła mu nogę na wylot, nie musnąwszy ani kości, ani nerwów. Natomiast jeden z ciężko rannych majtków zmarł nazajutrz po walce w magazynie, powiększając grupę zabitych do liczby trzech.
Tajemniczy Jack pozostał niewidzialny i nieuchwytny, dzięki biernemu oporowi majtków, którzy za żadną cenę nie chcieli z nim walczyć, mówiąc, że nie myślą się narażać na strzały dobrze ukrytego przeciwnika i nie chcą wylecieć w powietrze. Morris pienił się i wściekał, lecz wobec podejrzanej solidarności całej osady, wobec ich stanowczej postawy, nie śmiał się uciec do represji. To nieposłuszeństwo podwładnych, ich porozumiewawcze spojrzenia, jakie między sobą wymieniali, ich wątpliwa skwapliwość, z jaką wypełniali wszystkie inne polecenia, prócz wymierzonych przeciw osobie Jacka oraz ich konspiratorskie miny
73'
więcej denerwowały Morrisa niż uciążliwe sąsiedztwo samego Jacka. Toteż do późnej nocy trwała narada dwóch łotrowskich hersztów w kapitance i było po pierwszej, kiedy Michał Kinczel wyszedł na górny pokład.
�" Co to? �" zdziwił się i przystanął, nadsłuchując pilnie.
Jakiś dziwny, suęhy szelest i stłumione buczenie dobiegało go skądś, jakby spoza sztucznego komina. Silniejszy plusk fali zagłuszył te odgłosy na chwilę, lecz charakterystyczne pstrykanie i dudnienie powtórzyło się niebawem w nieregularnych odstępach.
Kinczel był zdecydowanym tchórzem. Zaniepokojony tajemniczymi szmerami, które mu żywcem przypominały niewinne, choć denerwujące trzaskanie iskier przy elektrycznym masażu u fryzjera, zawrócił czym prędzej do kapitanki, aby zaalarmować wspólnika.
Morrisowi wystarczyła jedna sekunda.
�" Iskiernik, przetwornica �" mruknął, wzruszając ramionami �" miał pan też po co mnie z łóżka ściągnąć.
�" Iskiernik? No dobrze, ale do kogo on tam telegrafuje? Czy pan kazał nadać jakąś depeszę? �" dopytywał Kinczel podejrzliwie.
Morris zmarszczył brwi i wciągnął szybko bluzę.
�" Racja! Musimy to natychmiast zbadać �" rzekł krótko.
Skradając się ostrożnie na palcach ruszyli w stronę budki radiotelegrafu. Szeptem komunikowali sobie wzajemnie swe podejrzenia przez drogę i odsunęli bezpieczniki swych rewolwerów. Bo sprawa przedstawiała się jasno.... Radiotelegrafista, który w nocy (sądząc niewątpliwie, że jego szefowie śpią smacznie lub zabawiają się z wybranymi niewolnicami) nadawał jakieś depesze, musiał być zdrajcą. Również nietrudno było się domyśleć, jaka jest treść wysyłanego przezeń telegramu czy telegramów. Michał Kinczel, zaciskając pięści z wściekłością, wyraził swą myśl słowami:
�" Łotr!... Wystarczy, że oznaczał położenie statku.
Pomysłowy Morris był innego zdania.
�" Głupstwo. Nadamy bezzwłocznie drugą depeszę, niby to od niego, że statek zmienił kurs.
�" Ba, a jeśli posługiwał się szyfrem?
Oczy porucznika zabłysły złowrogo.
74'
�" To go zmusimy do wydania nam klucza owego szyfru. Już ja to biorę na siebie! �"syknął.
Kinczel odetchnął z ulgą.
�" Kto by przypuścił, że Manners zdradzi �" rzekł ciszej.
Morris stanął jak wryty, schwycił towarzysza za ramię, dał na migi
znak, żeby się zachowywał jak najciszej, po czym wskazał palcem na niższy pokład. Kinczel spojrzał w tym kierunku i zdziwił się niezmiernie. Szerokie okna sali jadalnej, w której się jeszcze świeciło, rzucały na deski pokładu szereg dużych prostokątów światła i nagle poprzez te jasne kwadraty przesunęły się chyłkiem cztery cienie schylonych sylwetek. Rysunek owych cieni był tak wyraźny, że patrzący z górnego pokładu odróżnili nawet kształt trzech okrągłych, marynarskich czapek od równie płaskiego czepca, jaki nosił kucharz �śAfrodyty" i wszyscy jego pomocnicy.
�" Dokąd oni idą? �" spytał Kinczel cichutko, przysuwając usta do ucha swego towarzysza.
�" Zapewne kraść do spiżarni �" odparł tamten szeptem �" albo na dół; do dziewcząt.
�" Zatrzyma ich pan?
Morris wskazał na drzwi kabiny radiotelegrafu. Dzieliło ich od niej jeszcze około sześć kroków.
�" Najpierw z tym drabem skończę �" warknął.
Cienie majtków, którzy posuwali się bezszelestnie, idąc prawdopodobnie na bosaka, znikły po chwili.
�" Zobaczmy najpierw przez okno �" zaproponował Kinczel.
Morris skinął głową na znak zgody, podszedł na palcach do
iluminatora umieszczonego po drugiej stronie drzwi i schylił się nieco. Okienko było od wewnątrz zasłonięte firanką, lecz pomiędzy jej boczną krawędzią a ramą iluminatora znajdowała się wąska szpara, przez którą można było od biedy zajrzeć, co się dzieje w kabinie.
�" Dwaj obecni władcy �śAfrodyty" spojrzeli niemal jednocześnie, drgnęli jak na komendę, trącili się łokciami porozumiewawczo i wyciągnęli rewolwery. Dokładnie naprzeciw ich punktu obserwacyjnego siedział na podłodze człowiek. Był to telegrafista Manners. Ręce miał w tył wykręcone, zapewne związane na plecach, w ustach potężny knebel i ogłupiałymi spojrzeniami wybałuszonych ze strachu oczu wodził po
75'
całej kabinie. Na krześle, tyłem do niego, a profilem do patrzących z pokładu, siedział ze słuchawkami w uszach zatopiony w pracy, dobrze zbudowany mężczyzna w granatowym swetrze.
�" Jack �" domyślił się raczej niż dosłyszał Kinczel, gdyż Morris powiedział to słowo w taki sposób, w jaki uczniowie, siedzący w ławkach podpowiadają koledze, który się zaciął przy tablicy i ani rusz nie może sobie jakiegoś matematycznego twierdzenia przypomnieć. �"Mamy draba nareszcie!
Tak, to był bez wątpienia charakterystyczny sweter Jacka, dobrze znany całej osadzie �śAfrodyty", lecz mimo to Kinczel pokręcił głową powątpiewająco. Już przed kilkoma dniami, śledząc wszystkie sprawki tajemniczego mieszkańca głębin okrętu, obserwując jego doskonałą obronę podczas pamiętnej walki w magazynie, rozpamiętując jego słowa wyrzeczone przez megafon do majtków, a mające na celu wywołanie konfliktu pomiędzy załogą �śAfrodyty" a jej władcami, doszedł do przekonania, że przeciwnikiem ich nie może być prosty, nieokrzesany majtek, lecz człowiek naprawdę inteligentny, sprytny, odważny do szaleństwa, człowiek, który wie, czego chce i potrafi dopiąć celu. Wystarczył jeden przykład: jego słowa wypowiedziane tam, w magazynie, spowodowały bierny opór całej załogi, która ani prośbą, ani groźbą nie dała się skłonić do dalszej walki z nim, z rzekomym ich kolegą, Jackiem.
�" To ciekawe �" szepnął Morris. �"Jack miał łeb rudy, jak wiewiórka, a ten tutaj...
Nie skończył. Człowiek podparty na łokciu (dzięki czemu patrzący z zewnątrz kabiny nie widzieli dotychczas jego twarzy) odwrócił się nagle w stronę swego więźnia, obejrzał go od stóp do głowy podejrzliwie i wcisnął mu głębiej knebel w usta, aż biednemu Mannersowi oczy na wierzch wylazły.
Morris stłumił w sobie siłą chęć wydania głośnego okrzyku.
�" Książę Golicyn? �" mruknął, nie dowierzając wzrokowi, po czym spojrzał na towarzysza. A Kinczel uśmiechnął się z zadowoleniem, że jego hipoteza była słuszna.
�" Tak, inżynier Pułaski �" odparł równie cichym głosem, podnosząc rewolwer na wysokość piersi -r byłem tego pewny.
Był tó rzeczywiście inżynier Kazimierz Pułaski, który pod fałszywym
16'
nazwiskiem księcia Golicyna zdołał się wślizgnąć do klubu �śPrzyjaciół Wschodu", klubu złotej młodzieży Nowego Jorku, który zdemaskował hersztów niebezpiecznej szajki handlarzy żywym towarem, odnalazł ich siedzibę oraz olbrzymi pałac niecenzuralnych rozrywek na Long Island, lecz podczas pościgu motorówek, uwożących większą część białych niewolnic i garść członków bandy, odurzony zdradzieckim ciosem Hindusa Tumkura, stracił przytomność i jako więzień został przewieziony na �śAfrodytę".
Kiedy Tom Bartlet wydal nań wyrok śmierci i kiedy ponury zbir Jack zbliżał się do jego celi, sądził Pułaski, że nadeszła ostatnia godzina, że tym razem nadeszła nieodwołalnie. Na próżno szamotał się, napinał muskuły, usiłując przerwać postronki, krępujące mu dłonie. Czuł, że podoła im w końcu, ale na to potrzebował czasu. A tymczasem wykonawca okrutnego wyroku zbliżał się nieuchronnie do kabiny nr 58, będącej celą stracenia, i odgłos jego ciężkich kroków stawał się coraz bliższy, coraz wyraźniejszy, wreszcie ucichł, a złowrogi dźwięk kluczy rozległ się niemal pod drzwiami.
I wtedy prosty przypadek przyszedł z pomocą skazańcowi, który już całkiem zwątpił w możliwość ocalenia się. Jack zgubił przedtem szydło, potrzebne mu do zaszycia worka, bowiem z rozkazu Bartleta miano Pułaskiego zaszyć żywego w worku i tak rzucić w morze. Te pięć minut, zużyte przez ponurego oprawcę na szukanie zaginionego przedmiotu zaważyło na szali. Inżynier Pułaski, nie dbając o to, że postronki wrzynają mu się w ciało i tną skórę na przegubach jak noże, przerwał więzy, szybko oswobodził nogi, potem, udając, że z rezygnacją oczekuje śmierci, przykucnął w rogu celi i z biciem serca czekał, aż Jack zbliży się odpowiednio. Wtedy nastąpił tygrysi skok, przeciwnicy runęli na podłogę i rozpoczęła się mordercza walka. Miażdżącej sile ciężkiego, nieruchawego Jacka przeciwstawił swą bajeczną zwinność i wytrzymałość, osiągniętą przez racjonalne uprawianie sportów. Szanse więc były niemal równe, gdyby nie to, że jeden okrzyk Jacka mógł sprowadzić posiłki i wynik zapasów przesądzić nieuchronnie. Toteż Pułaski oprócz zasadniczego celu, jakim było unieszkodliwienie przeciwnika, musiał pamiętać o czymś bliższym, a nierównie trudniejszym do osiągnięcia: nie dopuścić za wszelką cenę, by na zewnątrz wybiegło z kabiny jakiekolwiek echo przeciągającej się walki. Ale dopiął swego. Myśl, że
77'
od wyniku tej bójki zależy nie tylko jego życie, lecz, co ważniejsze, los Betty i kilkuset białych niewolnic, zwiększyła w trójnasób zapas jego sił i dała mu zwycięstwo...
Odrzuconego ciosem w skroń przeciwnika związał z pedantyczną dokładnością, zakneblował mu usta, zdarł z niego ubranie, dając mu w zamian własne, potem zaszył go w worku i porwawszy pęk kluczy, wybiegł czym prędzej na korytarz. Na schodach zderzył się z młodym majtkiem, wysłanym przez Bartleta po marudzącego Jacka. Ogłuszył go uderzeniem w głowę tak szybko, że tamten okrzyku przerażenia nie zdołał wydać, potem, skradając się ostrożnie dotarł po wielu przygodach do magazynu, którego drzwi zastał otwarte. Wtedy to właśnie przydarzył się stewardowi niezrozumiały wypadek, wtedy to �ścoś" stłukło żarówkę i porwało klucze, poczęstowawszy przerażonego stewarda dobrym kopniakiem.
Najtrudniejszym z wszystkich �śkawałów", jakie inżynier urządził władcom �śAfrodyty", było wykradzenie Betty Traveler. Wiedział, że uwięziono ją w kabinie nr 88, wiedział to, gdyż numer jej celi wymienił Tom Bartlet w czasie rozmowy z Tumkurem, kiedy to groźbą wychłosta-nia biednej dziewczyny zmusił go do zeznań, ale zdobycie tej informacji mogło mieć znaczenie tylko wtedy, gdyby próbował wykraść Betty zwyczajną drogą, to jest przez wyłamanie drzwi jej kabiny z korytarza... O tym jednak nie wolno było marzyć. Władcy �śAfrodyty" po pierwszych występach tajemniczego przeciwnika, rzekomego Jacka, stali się podwójnie ostrożni. W korytarzu przed celami białych niewolnic trzymało nieustannie wartę dwóch dobrze uzbrojonych drabów, kontrolowanych co pół godziny przez bosmana lub jego zastępcę. Pułaski musiał się więc włamać przez podłogę, musiał we właściwym miejscu wyciąć otwór i właśnie określenie tego miejsca było najtrudniejszą częścią zadania, ale trafił w końcu po dwóch nieudanych próbach, przy czym za drugim razem jakieś Rosjanki, przerażone podejrzanym szmerem i wyskoczeniem z podłogi szpica grubego świdra, omal nie zaalarmowały okrzykiem dozorców...
Kabina nr 88 posiadała tylko jedną pasażerkę, widocznie Betty Traveler cieszyła się nadal specjalnymi względami lub też uważano ją za specjalnie niebezpieczną pensjonariuszkę. Kiedy Pułaski, wywierciwszy świdrem cztery dziury, wyrzynał piłką kwadratowy otwór w pod-
78'
łodze, dzielna dziewczyna stała na straży pod drzwiami, aby sobą zasłonić wnętrze kabiny na wypadek, gdyby któremuś cerberowi przyszła ochota zajrzeć przez okienko w drzwiach do wnętrza. Ale kiedy opuściła przeklętą celę i znalazła się w objęciach inżyniera, nagłe odprężenie nerwów spowodowało wybuch płaczu, którego długo nie mogła utulić.
Tegoż dnia pod wieczór rozegrała się w magazynie walka. Pułaski dzięki znalezieniu kulomiotu odparł sam atak czternastu majtków. Drugą fazę homeryckich zapasów przerwało ukazanie się tajemniczego okrętu, który usiłował zatrzymać �śAfrodytę". W nocy inżynier zakradł się pod drzwi kubryku i pozostawił tam pudełko cygar wraz z odpowiednio napisanym listem. Podsłuchawszy uprzednio niejedną rozmowę marynarzy i wiedząc, że uważają go za Jacka, podpisał się tym imieniem, wschodząc ze słusznego założenia, że głos zbuntowanego kolegi najprędzej tym niespokojnym duchom trafi do przekonania. I nie omylił się. Nastrój całej załogi �śprzeklętego statku" był od tamtego momentu wobec zbiega pod znakiem życzliwej neutralności, co zachęciło Pułaskiego do dzisiejszej zuchwałej wyprawy.
Zaskoczywszy drzemiącego Mannersa, związał go jak pakunek i zabrał się do wysyłania w świat alarmujących depesz, zredagowanych uprzednio w swej �śfortecy"...
Podejrzany szmer odwrócił jego uwagę od nadawczego aparatu, przy którym siedział od trzech kwadransów, wzywając rozpaczliwie okręty znajdujące się w pobliżu, aby śpieszyły z pomocą setkom białych niewolnic, uwięzionych we wnętrzu �śprzeklętego statku". Coś się otarło o drzwi kabiny, jak gdyby jakaś ręka szukała klamki w ciemnościach...
Instynktownie zsunął prawą dłoń z tastra, sięgając do kieszeni, gdzie spoczywał rewolwer, gotowy do strzału. �"Gdyby mnie tak teraz nakryli, Betty nie ujrzy już nigdy słońca �" przemknęło mu przez myśl...
�" Ta dzielna dziewczyna dotrzyma słowa, nie pozwoli się ująć żywcem!
�" Bo jakby przeczuciem wiedziona, starała się Betty Traveler odwieść swego zbawcę od dzisiejszej eskapady, a nie dokazawszy tego, oświadczyła mu solennie, że jeśli do godziny wpół do trzeciej nie powróci, ona naciśnie taster �śdzwonka śmierci". Dzwonkiem śmierci nazywali sfabrykowaną przez Pułaskiego minę, która miała być ostatecznym argumentem w walce z władcami �śAfrodyty". Ową miną były trzy skrzynie
79'
materiałów wybuchowych, spoczywających w starannym opakowaniu w magazynie, gdzie je inżynier od razu wypatrzył. Podsunął je też zaraz pod boczną ścianę magazynu i załączył instalację elektryczną, dzięki czemu za naciśnięciem guziczka mógł spowodować straszny wybuch. Toteż jego groźba, rzucona przez tubę od gramofonu w czasie pamiętnej walki, że wysadzi statek w powietrze nie była czczą przechwałką, jak sądził Morris. Doprowadzony do ostateczności byłby to uczynił niewątpliwie, zabijając razem z bandą zbrodniarzy setki ich niewinnych ofiar, -gdyż uważał, że dla tych dziewcząt śmierć lepsza z dwojga złego. �" Masz trzy godziny czasu�"powiedziała mu Betty na odchodnym �"jeżeli do wpół do trzeciej nie powrócisz, będzie to znak nieomylny, że cię schwytali i zamęczyli, a w takim razie i dla mnie i dla moich towarzyszek lepiej, że się to raz skończy...
�" Ręce do góry! �"ryknął Morris, wpadając jak burza do kabiny, a równocześnie ręka Kinczela schwyciła w przegubie dłoń inżyniera. Spóźnił się o dwie sekundy najwyżej, już, już palcami dotykał głowni rewolweru. Przepadło. Zahipnotyzowany widokiem dwóch luf, podniósł obie ręce w górę, czyniąc sobie w duchu wyrzuty, że nie posłuchał ostrzeżeń Betty. Napastnicy musieli widocznie przedtem omówić plan ataku, gdyż Kinczel przeciął szybko więzy Mannerso-wi, wcisnął mu w dłoń swój rewolwer, polecił nie spuszczać więźnia z oka i wybiegł z kabiny... Morris upierał się pierwotnie, by do �śksięcia" zastosować krótką procedurę, to jest wyrzucić go za burtę, ale Kinczel oparł się temu. Należało pokazać zarażonym panicznym lękiem majtkom, kim jest ów legendarny Jack i unieszkodliwić go na zawsze w ich oczach...
�" Któż to księcia w paluszek skaleczył? �"spytał Morris po dłuższej chwili milczenia, rzuciwszy przelotne spojrzenie na wzniesione wysoko dłonie. Jakoż wskazujący palec lewej ręki był zabandażowany skrawkiem chustki.
�" Kapitan Snyders �" odparł Pułaski szczerze, nie dlatego, by zaspokoić ciekawość porucznika, lecz w nadziei, że powiedzie mu się zagadać przeciwników i upatrzyć sposobność do kontrataku �" powinien mi pan być wdzięczny, poruczniku.
�" Wdzięczny? Wolno wiedzieć za co? �"kpił Morris, przenikając chytre zmysły inżyniera.
80'
�"- Choćby za to, że gdyby nie moje starcie z Snydersem, nie byłby pan dzisiaj komendantem �śAfrodyty", przerobionej tak pięknie na �śDaisy".
�" Jak widzę, książę,_ siedząc w głębi statku, wie doskonale, co się dzieje na zewnątrz.
�" O, naturalnie. Zaimponował mi szczególnie ów drugi komin. Wylazłszy na.pokład, przeżegnałem się ze zdziwienia. Myślałem, że jestem na innym okręcie... Nadzwyczajny pomysł, doprawdy...
�" Tylko rączek nie opuszczać, bo szarpnę cyngiel! �" syknął Morris i ciągnął dalej najsłodszym głosem �" pochwała z takich ust cieszy mnie podwójnie, drogi- książę.
Swobodna pogawędka, utrzymana w wersalskim tonie toczyła się w ten sposób dobry kwadrans, ku bezmiernemu zdumieniu Mannersa, k^óry aż usta otworzył i ogłupiały wzrok przenosił z jednego przeciwnika na drugiego. Ale kiedy wybiła druga, a Kinczel nie wracał, cierpliwość Morrisa zaczęła się wyczerpywać. Odebrał od Mannersa jego broń, wymierzył oba rewolwery w Pułaskiego, któremu już ręce omdlewały i rzekł:
�" Manners, pójdziesz do kubryku i powiesz Mr Kinczelowi, że go natychmiast wzywam tutaj. Niech przyprowadzi z sobą sześciu ludzi. Tylko biegiem.
�" Sześciu aż? Czterech nie wystarczy? �"brawurował Pułaski, zadowolony, że liczba przeciwników zmniejszyła się znów o jednego. Teraz należało odwrócić zręcznie uwagę Morrisa i wykonać gwałtowny atak. �"To ostatnia sposobność-^dopingował się w duchu.
Ale Morris był szczwanym lisem. Ani na sekundę nie spuścił wzroku z niebezpiecżnego więźnia i oba wskazujące palce trzymał nieustannie na cynglach wymierzonych w niego rewolwerów.
�" Wyżej, wyżej rączki albo trup �" zachęcał �śuprzejmie" inżyniera.
�" Ścierpły, łaskawco.
�" Przykro mi niewymownie.
Pułaski zaczął po chwili z innej beczki.
�" Czy nie mógłby mi pan powiedzieć, która godzina obecnie?
�" Dziesięć minut po drugiej �" odparł Morris z domyślnym uśmiechem�" zegar wisi za panem, drogi książę. Pański wybieg jest niezmiernie naiwny.
6 Czarny Ląd
81
Gdzieś, jakby na niższym pokładzie rozległ się głośny okrzyk. Pułaskiemu zabłysły oczy, Morris brwi zmarszczył i zaczął nadsłuchiwać.
�" Coś Mr Kinczel długo nie wraca.
�" Milczeć! �"warknął porucznik, chwytając uchem niewyraźne echa jakichś odgłosów.
�" A jeśli nie będę milczał?
�" To cię zastrzelę jak psa, /rozumiesz? �"wybuchnął tamten zdenerwowany.
�" Przeżyjesz mnie o kwadrans w takim razie �" odparł Pułaski takim samym tonem. On również posłyszał odgłos zbliżających się kroków i rzucił do gry ostatnią kartę �" oświadczam solennie, że jeśli do wpół do trzeciej nie wrócę do mej kryjówki, statek wyleci w powietrze. W waszym interesie radzę mnie wypuścić natychmiast.
�" Mógłbyś coś lepszego wymyślić �" sarknął Morris ironicznie, potem, nie odwracając głowy, krzyknął na Kinczela: �" Długo daje pan na siebie czekać, u diabła!... No, dawać tych ludzi.
Klamka ugięła się powoli, ale drzwi ani drgnęły. Nikt się nie kwapił na wezwanie obecnego komendanta �śAfrodyty", czego Pułaski nie omieszkał wytknąć w formie złośliwej uwagi.
Morris zaklął szpetnie, cofnął się o dwa kroki i nie spuszczając Pułaskiego z oka ani na sekundę, wierzgnął nogą w tył, kopnął butem w deski, aż zadudniło...
�" Wejść do stu ciężkich di...
Zanim skończył, drzwi, o które niemal opierał się plecami, uciekły wstecz, szarpnięte silną ręką, dwie żylaste łapy pochwyciły go za szyję, porwały na pokład z kabiny jak piórko, choć Morris ważył na pewno swoje sto pięćdziesiąt funtów. Przerażony niespodziewanym atakiem z tyłu, targnął cynglem, ale strzał oddany w takiej pozycji musiał chybić. Pułaski całkiem niepotrzebnie zrobił gwałtowny przysiad, gdyż-kula poszła za wysoko nawet na jego stojącą postawę i trafiła w lampę, a detonacja wystrzału zlała się z hukiem pękającej żarówki w jeden potężny łoskot...
Inżynier nie tracił cennego czasu na dociekanie, kim był tajemniczy sprzymierzeniec, który zjawił się tak bardzo w porę. Wykorzystując ciemności, jakie nastały w kabinie po stłuczeniu lampki, wypadł jak z procy drugimi drzwiami i popędził przez pokład w stronę schodów...
82'
�"* Jack �" zabrzmiał z tyłu donośny okrzyk �" czemu uciekasz, idioto... To my!
Obejrzawszy się w biegu, dojrzał kilkanaście sylwetek, boksujących z zapałem kogoś, kto leżał pod zewnętrzną ścianką kabiny radiotelegrafisty. Ujrzał tę scenę dzięki temu, że dwóch majtków trzymało latarki, świecąc kolegom przy tej operacji. Nie wątpił, że �śoperowanym" jest Morris i na myśl o tym doznał uczucia dużej satysfakcji. Ale nie przystanął. Biegł dalej, nie tylko dlatego, że nie był pewien przyjęcia ze strony zbuntowanych majtków, uważających go jeszcze za Jacka, ale przede wszystkim z tej przyczyny, że za kilka minut upływał termin, wyznaczony przez Betty, a on miał jeszcze do przebycia cały labirynt okrętowych zakamarków...
�" Boże, żebym tylko zdążył�"powtarzał przez drogę �" żeby mnie ciś nie zatrzymało.
Sam wywołał wilka z lasu. Bo nagle, kiedy zaledwie parę metrów dzieliło go od luki, wyrosła tuż przed nim barczysta sylwetka i zagrodziła mu drogę.
�"[ Dokąd to tak spiesznie?
�" A tyś kto? �"spytał inżynier podobnym tonem.
�" Hę? Cóżeś ty z nieba spadł, że mnie nie poznajesz?
�" W tych ciemnościach �" burknął Pułaski dyplomatycznie, próbując uwolnić ramię z kleszczów mocnej łapy marynarza �" tyś mnie także nie poznał �" dodał z tupetem �" tak, stary, nie poznałeś Jacka, co by mnie szczerze zasmuciło, gdybym się tak diabelnie nie spieszył...
�" Jack? �"zakrzyknął majtek, a w głosie jego zabrzmiała nuta niedowierzania.
Wykorzystując moment jego zdziwienia, szarpnął się inżynier, uskoczył, dopadł otwartej luki i znikł z oczu marynarzowi. A Lewis Steel, bowiem on to właśnie był, stał jeszcze długo przy maszcie, deliberując zawzięcie, jakie licho zmieniło do tego stopnia głos ponurego Jacka...
W tym samym czasie Betty Traveler przeżywała straszne chwile. Nigdy jeszcze nieobecność Kazimierza nie trwała tak długo,, jak tym razem. Czyżby mu się nie powiodło? Tak, to było bardzo prawdopodobne. Władcy �śprzeklętego statku" nie wznowili otwartej walki po pamiętnej porażce, nie chcąc narażać ludzi na pociski kulomiotu, ale
83'
z pewnością nastawili sidła licząc, że ich bezczynność rozzuchwali niespokojnego ducha do ostateczności. Schwytali go, może wyrzucili już za burtę swoim zwyczajem, a może torturują go teraz, chcąc go zmusić do złożenia jakichś potrzebnych im zeznań. Na tę myśl Betty zagryzła wargi do krwi i drżąca jej dłoń wysuwała się sama w stronę tastra straszliwej miny, jakby ją tam ciągnęły potężne magnesy. Musiała użyć dużego wysiłku, aby cofnąć rękę.
W pewnej chwili postanowiła spojrzeć na zegarek. Wyciągnęła latarkę elektryczną, przesunęła jej guziczek i zacisnęła mocno powieki. Powoli przyzwyczajała oczy do oślepiającego białego światła, potem podsunęła przegub lewej ręki do lampki.
�" Jeszcze dwie minuty �" rzekła głośno.
Znowu zgasiła światło, aby zaoszczędzić baterie kieszonkowej latarki.
Nagle zadrżała. Gdzieś w pobliżu zachrobotało tak głośno, że nawet miarowe dudnienie, dochodzące z maszynowni nie zdołało zagłuszyć tego szmeru...
�" Znowu �" wyszeptała, zamieniając się cała w słuch. Serce biło jej coraz szybciej, coraz mocniej, a jego uderzenia wyolbrzymiła rozgorączkowana wyobraźnia do rozmiarów odgłosu czyjegoś stąpania. Co gorsza, na poparcie tego przypuszczenia znalazła od razu ważki argument. �śPo schwytaniu inżyniera władcy statku wysłali kilku drabów, aby ujęli z kolei i unieszkodliwili towarzyszkę rzekomego Jacka, ci zaś, przewidując słusznie, że zdeterminowana dziewczyna raczej zginie, niż pozwoli się wziąć żywcem, skradali się ostrożnie, żeby ją zaskoczyć znienacka..."
Tajemniczy szmer powtórzył się znowu, tym razem znacznie bliżej. Betty miała wrażenie, że coś pełznie przed nią, ocierając się niemal o obcasy jej trzewików i instynktownie skurczyła nogi, przyciągając je cichutko, bez najmniejszego szelestu...
�" Skoro ja go nie dostrzegam w tych ciemnościach, to on mnie również nie widzi �" pocieszała się w myśli. Odczuwając, czy przeczuwając bliskie sąsiedztwo nieznanego niebezpieczeństwa, siedziała jak trusia, wstrzymała oddech, nie wsunęła nawet ręki do kieszeni po latarkę, lękając się zdradzić swą obecność.
Coś, co czaiło się pod osłoną nieprzebitych mroków, dotknęło
84'
delikatnie jej stopy. Poczuła to muśnięcie przez podeszwę trzewika i niesamowity lęk zjeżył jej wszystkie włosy. Nie, to nie był człowiek, ale to przeświadczenie przeraziło ją tym bardziej, zadrżała, zadygotała na całym ciele. Leciuteńki nacisk na podeszwę urwał się momentalnie, lecz parę sekund później owo tajemnicze �ścoś" musnęło silniej spód łydki jej przedudzia...
Przezwyciężając stan zupełnego odrętwienia, spowodowanego przestrachem, wsunęła dłoń do kieszeni. Zdecydowała się zajrzeć niebezpieczeństwu w oczy, uważając, że lepsze najgorsze odkrycie, niż ta wyczerpująca niepewność i lęk przed nieznanym. Dotknięcie zimnej blachy latarki skrzepiło jej odwagę, choć niemal jednocześnie uczuła lekki ból, jak gdyby kilka ostrych szpileczek nacisnęło jej skórę w okolicy kolana.
Strumień białego światła trysnął z zapalonej znienacka latarki odbity od wypolerowanej tarczy reflektora, zalał śnieżną jaśnią kryjówkę inżyniera Pułaskiego. Betty zerwała się na równe nogi ze zwinnością, jakiej pozazdrościłaby jej niejedna cyrkówka i wydała okrzyk, w którym paniczny przestrach walczył o lepsze z wstrętem i obrzydzeniem. A poprzez zakurzoną podłogę pędził w stronę szpary pomiędzy dwiema skrzyniami olbrzymi szczur okrętowy.
Myśl, że to ohydne stworzenie w ucieczce przebiegło jej po nogach, wstrząsnęła biedną Betty do tego stopnia, że upłynęło wiele, wiele czasu, zanim zdołała się uspokoić. Spojrzała ponownie na zegarek. Brakowało dziesięć minut do trzeciej, a więc termin wyznaczony Kazimierzowi minął już dawno. Betty nie wątpiła teraz, iż jej wybawcy przytrafiło się jakieś nieszczęście...
�" Pomszczę się �" wyszeptała i ze wzrokiem utkwionym w guziczek �śdzwonka śmierci" postąpiła naprzód trzy kroki. Zdecydowanym ruchem wyciągnęła dłoń, lecz wstrzymała ją w pół drogi. Pomimo całej determinacji ogarnął ją paniczny lęk. Na próżno perswadowała sobie w duchu, że bez pomocy Pułaskiego nie może marzyć o ocaleniu, że i dla niej i dla tej reszty białych niewolnic lepsza śmierć niż los, jaki im gotowała szajka Ironfielda. Na próżno wmawiała w siebie, że cierpienie jej i trwoga przedśmiertna będą trwały tylko ułamek sekundy, bo eksplozja takiego ładunku rozerwie jej ciało na strzępy i zgon nastąpi momentalnie... �"Nawet huku nie posłyszę, a moje
85'
towarzyszki obudzą się ze snu już na tamtym świecie �" dodawała sobie odwagi.
Znowu upłynęło kilka minut pod znakiem wahania się, niezdecydowania, niepewności. Trzykrotnie jiiż zbliżała Betty dłoń do tastra i trzy razy opuściła ją z powrotem. Targająca nerwy walka wewnętrzna wyczerpała ją w końcu i spowodowała rozpaczliwą decyzję...
Nie będę tchórzem �" syknęła miss Traveler, podnosząc rękę po raz czwarty i tym razem z niezłomnym zamiarem, że wykona, co postanowiła. Zacisnęła powieki silnie, szczelnie, aby nie ujrzeć tego, co już od chwili widziała oczyma duszy, owej fontanny płomieni, przed którą rozstąpią się ściany statku, owego wyłomu poprzez wszystkie piętra i pokłady, wyłomu, ponad którym skrawek gwiaździstego nieba zamajaczy na skundę, bo potem ocean wtargnie do rozerwanego kadłuba i �śAfrodyta" pogrąży się w nurtach...
Zadrżała, kiedy wyciągnięty palec wskazujący musnął chłodny guziczek...
�" Teraz tylko nacisnąć �" rzekła dobitnie, pragnąc raz jeszcze, ostatni raz w życiu, własny głos posłyszeć.
Nie nacisnęła jednak. Przeciwnie, cofnęła dłoń o kilka cali, otworzyła oczy i zamieniła się cała w słuch. Wydało jej się nagle, że posłyszała stłumiony jęk. Ten jęk, czy westchnienie i szmer, jaki wywołuje ocieranie się wełnianego materiału o deskę, dobiegły ją jak gdyby z najbliższego kąta magazynu, stamtąd, gdzie Kazimierz wyrżnął sobie w ścianie nową bramę wypadową...
�" Betty... och! �"zabrzmiało nagle wśród dzwoniącej w uszach ciszy.
Świecąc sobie latarką, pośpieszyła śmiało w kierunku źródła głosu i z okrzykiem przerażenia przypadła do pełzającego po podłodze mężczyzny. Inżynier Pułaski, on to był bowiem, wyjaśnił urywanym głosem co zaszło. Wierząc, że Betty dotrzyma słowa, spieszył co tchu,' aby zdążyć na czas i powrócić do swej towarzyszki przed Wyznaczonym przez nią terminem. Parę minut zaledwie brakowało do wpół do trzeciej, a tu, jak na złość, spotkanie ze Steelem, wywołało nową zwłokę. Pędząc więc na łeb i szyję w ciemnościach, potknął się, runął z jakichś schodów na głowę i stracił przytomność. Przyszedłszy do siebie, stwierdził na zegarku, że jest trzy na trzecią... �"Betty zasnęła �" pomyślał sobie
86
/
wówczas, po czym zaczął się czołgać jak najciszej, aby jej nie przebudzić, nie spowodować odruchu, którego następstwem byłaby straszliwa katastrofa. Po upadku był jeszcze tak osłabiony, że nie mógł ustać na nogach, musiał pełznąć... był tak odurzony, że błądzące po suficie magazynu blaski elektrycznej latarki Betty nie wydały mu się czymś nadzwyczajnym. Oprzytomniał dopiero, posłyszawszy jej głos... �" Teraz tylko nacisnąć! �"powiedziała głośno, dobitnie, a na dźwięk tych słów włosy stanęły mu dęba. Jęknął, zawołał ją pó imieniu i nie zważając na przeraźliwy szum w obolałej głowie, spieszył na czworakach, aby przeszkodzić dziewczynie w wysadzeniu statku w powietrze. Łaskawe losy sprawiły, że Betty posłyszała te odgłosy i cofnęła palec, który już leciuteńko naciskał taster �śdzwonka śmierci"...
�" Tak �" pomyślała Betty, odtworzywszy sobie przebieg zajścia na podstawie oderwanych słów inżyniera �" ale gdyby nie szczur, spoczywalibyśmy wszyscy na dnie oceanu. To budzące wstręt zwierzątko było narzędziem w rękach Opatrzności.
Rozdział IX
Dwie doby upłynęły od pamiętnej wyprawy inżyniera Pułaskiego do kabiny telegrafisty. Zbuntowani majtkowie opanowali statek, Michał Kinczel i brutalny Morris podzielili los Bartleta, Snydersa oraz Ironfielda, czyli znaleźli się pod kluczem, a rządy objął bosman. Ale bosman, mistrz w konspiracji, osiągnąwszy zamierzony cel, nie potrafił utrzymać w karbach swych kompanów. Już nazajutrz zaczęły się swary, kłótnie, a nawet bijatyki, gdyż garść najgorszych awanturników, ze Steelem na czele, nie chciała się podporządkować rozkazom bosmana i hołdowała zasadzie �ścarpe diem" w najskrajniejszym tego słowa znaczeniu. Do białego rana rozbrzmiewały wrzaski pijanych majtków i okrzyki przerażonych dziewcząt, których kilkanaście zawleczono do apartamentów Ironfielda, aby uprzyjemniły zabawę obecnym panom statku...
Inżynier Pułaski wrócił niezmiernie przygnębiony z nowej wyprawy nocnej.
�" Źle się stało �" westchnął �" te biedaczki wpadły z deszczu pod rynnę �" dodał, mając na myśli orgię, której echa aż tutaj dochodziły, dopóki drzwi magazynu nie zamknął
�" Więc musimy je ratować �" rzekła Betty.
�" Łatwo to powiedzieć.
�" Wykonanie również nie będzie zbyt trudne... dla ciebie!
�" Ale jak, w jaki sposób?
�" Jak? Hm. Na razie nie mam pojęcia. Wiem tylko jedno, że dla ciebie niemożliwości nie istnieją �" powiedziała z głębokim przekonaniem i przytuliła się doń z bezgraniczną ufnością... �"Ty mój
88
dzielny, mądry, nieustraszony! �"szeptała, szukając w ciemnościach jego ust.
I wówczaS to, pod wpływem gorących pochwał Betty, które mile połechtały jego ambicję, zdecydował się Pułaski wprowadzić w czyn pomysł tak zuchwały, że z szaleństwem niemal graniczący, pomysł, jaki zrodził się w jego umyśle, kiedy powtórnie wyszedłszy nad ranem z magazynu, ujrzał dwóch majtków, spitych do nieprzytomności i leżących jak kłody na dolnym pokładzie...
�ó Trzeci dzień rządów bosmana na �śAfrodycie", przechrzczonej przeż pomysłowego Morrisa na �śDaisy" rozpoczął się awanturą pomiędzy majtkami a personelem kuchni i palaczami. Jedni i drudzy zażądali dopuszczenia ich do udziału w orgiach pijackich, będących dotychczas monopolem marynarzy, na co ci ostatni nie chcieli przystać i wydzielili upośledzonym towarzyszom kilka butelek najgorszego wina. To rozpętało burzę. Hal, prawa ręka bosmana, oberwał flaszką przez łeb, kiedy wkroczył do kuchni z koszem owych butelek. Ociekając winem, które w przestrachu wziął za krew, wybiegł na pokład z piekielnym rykiem. Jego wrzaski zwabiły kilku majtków, po czym cała paczka wyruszyła do kuchni, aby pomścić krzywdę towarzysza. Na szczęście najgorsi awanturnicy nie wytrzeźwieli jeszcze po całonocnej hulance i nie mogli wziąć udziału w krucjacie na wojowniczych kucharzy, dzięki czemu powiodło się bosmanowi zażegnać bijatykę w samych jej początkach. Niemniej jednak, rewanżując się za oberwane guzy, wypitrasili kucharze taki obiad, że Lewis Steel czuł się w obowiązku, wylać swoją zupę na głowę pomocnikowi stewarda i zmusić go do zjedzenia całej porcji twardego jak podeszwa mięsa. Ten sam Lewis pokiereszował nożem starszego smarownika, co bynajmniej na złagodzenie konfliktu nie wpłynęło, a do wieczora było podobnych starć jeszcze cztery.
O zmroku �śstarszyzna" zgromadziła się w"głównym salonie parowca w celu odbycia walnej narady...
�" Towarzysze! Zebraliśmy się tu �"zagaił bosman �" aby coś wreszcie postanowić...
�" Proszę o głos �" wtrącił w tej chwili Lewis Steel, kiedy zaś usiłowano go zakrzyczeć, wyjął rewolwer i strzelił w najbliższe lustro. Wykorzystując moment ogólnego osłupienia, ciągnął dalej z humorem: �" Otrzymawszy głos, proponuję, aby gruby Jim przyniósł kosz butelek.
89'
Jest to najpilniejszy wniosek, jaki mam zaszczyt przedłożyć ponom deputowanym �" naśladował styl parlamentarny, ku żywiołowej wesołości swoich zwolenników.
�" Brawo, Lewis!
�" Jim, maszeruj po butelki.
�" A niech cię tam Jack nie zboksuje.
�" Koledzy, zaprośmy Jacka.
�" Słusznie.
�" Czemu ten idiota ukrywa się nadal?
�" Zamknijcie już raz gęby �" ryczał bosman.
�" Ty sam zamknij, inwalido.
�" Towarzysze, a może Jack nie wie, że teraz my górą?
�" Możliwe.
�" Więc chodźmy po niego.
�" Dobrze gada. Dać mu rumu. Idziemy po Jacka.
�" Niech żyje Jack, chłop z wiary.
�" Kupą, towarzysze. Idziemy wszyscy!
Zerwali się z kanap, krzeseł, foteli i ruszyli hurmą w kierunku drzwi. Ale bosman, Conrad Shrub, Hal oraz jeszcze kilku rozsądniejszych zastąpiło drogę gromadzie.
�" Stójcie, głupcy �" huknął bosman, popierając swą �śprośbę"de-monstracyjnym ruchem rewolweru.
Lewis Steel wziął się pod boki...
�" Komu ty grozisz, kaleko, połamańcze? �" warknął.
�" Lewis, dajże spokój. Musimy pogadać o ważnych sprawach. Tu o naszą skórę chodzi, u diaska.
�" Lewis, wal go w migdał! My za tobą.
�" Stać, posłuchajcie �" mitygowali sojusznicy bosmana.
�" My teraz idziemy po Jacka.
�" Całą kompanią? Po co? Wystarczy, że Jim sam pójdzie. Przez ten czas omówimy niejedno.
�" Skorośmy postanowili iść kupą po Jacka �" zaczął znów Lewis z pijackim uporem �" to pójdziemy i żadna siła nas nie zatrzyma.
�" Owszem, torpedowiec brazylijski.
�" Hę? Jak mówisz?
--Brazylijski torpedowiec �" powtórzył bosman z naciskiem.
90
i
�" Chciałem wam właśnie powiedzieć, jaką depeszę przyjął Manners po południu, ale skoro wolicie iść z gremialną wizytą do Jacka, to nie zatrzymuję... Wolna droga... Hal, odstąp od drzwi. Niech te bydlaki idą.
�" Tylko bez bydlaków �" mruknął Steel, wracając do swego fotela, a za nim jego kumple.,. Hallo, Jim, byłbym zapomniał. Stoczysz się, gruba beczko, na dół do magazynu, przyniesiesz nam tutaj kosz tych pękatych butelek, no tych, co wczoraj...
�" I powiesz Jackowi, żeby przyszedł.
�" Że go niby zapraszamy.
�" A jak nie przyjdzie po dobroci...
�" ... to za łeb wyciągniemy.
�" Zapamiętasz, grubasie?
�" Zapamiętam, rudy pawianie �" odciął się Jim i tak szybko wyprysnął na pokład, że wazon rzucony za nim przez �śdowcipnego" towarzysza roztrzaskał się o drzwi w momencie, kiedy się zamykały, a drugi, mniejszy wazonik, trafił w brzuch nowego przybysza, który właśnie wkraczał do salonu. Był to Toby Scroop, ów młody majtek, co tak źle wyszedł na przypadkowym spotkaniu z rzekomym Jackiem...
�" Przestań jęczeć, wymoczku �" huknął Steel.
�" Po coś tu wlazł w ogóle.
�" Kit mnie posłał �" odparł zapytany płaczliwym głosem, masując sobie obolały brzuch.
�" No, to idź z powrotem na złamaną twarz, smarkaczu.
�" Czekajże, Lewis �" wtrącił bosman i skinął na skrzywionego majtka, aby podszedł bliżej �" po co cię Kit przysłał? �" spytał łagodnie.
Łypiąc wciąż okiem .w stronę wojowniczego Lewisa, wyjaśnił Toby, że uwięzieni w celach Kinczel, Morris, Bartlet wyrabiają arabskie awantury i grożą wywaleniem drzwi, jeśli natychmiast jeść nie dostaną...
Wysłuchawszy tej relacji, bosman spojrzał pytająco na delegata kuchni, który brał udział w obradach, a na wszelki wypadek trzymał się w przyzwoitej odległości od Steela...
�" Zapomnieliście dziś o nich, co?
;. �" To są skutki waszego napadu �" odparł delegat, przekrzywiając sobie z fantazją biały czepiec.
�" Niech głodują do jutra �"zawyrokował Lewis �"swoją drogą warto by skończyć z Morrisem. Ten łotr wszystkim nam wlazł za skórę.
91'
�" Ja z jego łaski leżałem przy kotle dwa dni w kajdanach�": warknął z cicha Hal.
�" No, ja mam z nim lepsze porachunki �" zgrzytnął Lewis, zaciskając pięści. Nagle zerwał się olśniony nowym pomysłem: �" Hej, towarzysze! Pociliśmy się nad tym, co Sobie na dzisiejszy wieczór wymyślić. Mam byczy pomysł. Każdy z nas stawał przed sądami chyba z tuzin razy, ale sędzią żaden jeszcze nie był... Towarzysze, dzisiaj zabawimy się w sędziów! Będziemy sądzić Morrisa!
Nieopisany entuzjazm zapanował po tych słowach i wynagrodził projektodawcy soczyste epitety, jakie pod jego adresem rzucali Conrad Shrub, bosman czy inni �śkonserwatyści". Na próżno ostrożny Shrub radził omówić sprawę przejętej przez Mannersa depeszy, w której była wzmianka o jakimś torpedowcu brazylijskim. Podochocóna kompania zadowoliła się zapewnieniem bosmana, że od południa statek zmienił kurs i płynie w kierunku wschodnim, aby się odsunąć o kilkadziesiąt mil od wybrzeży Brazylii. Natomiast z wielkim uznaniem powitano wniosek Steela, że tfybunał, świadkowie i słuchacze nie powinni �śpracować" na sucho.
Nieoceniony Lewis Steel zabrał się z zapałem do ustawiania dekoracji, które miały salon Ironfielda upodobnić do sali sądowej. Częsty bywalec sądów karnych stanu nowojorskiego a zarazem dwukrotny pensjonariusz ciężkiego więzienia Sing-Sing wykazał w tym kierunku tak wybitne zdolności, że jego towarzysze usta pootwierali jak wrota, a nawet sceptyczny Conrad Shrub nie mógł się powstrzymać od wypowiedzenia głośnej pochwały:
�" Ten cwaniak Lewis był chyba pomocnikiem dekoratora w jakiej budzie jarmarcznej.
Z naznoszonych i położonych poziomo szaf, zbudowano podium dla trybunału, natomiast inne dwie szafy stanowiły niejako mur pomiędzy sędziami a środkiem sali. Pod boczną ścianą znajdowała się ława dla świadków, naprzeciw ustawiono krzesła dla �śpubliczności", zaś obok drzwi wzniósł Lewis potężną ambonę ze skrzyń dla prokuratora, czyli dla siebie, bowiem funkcję oskarżyciela publicznego jemu przyznano jednogłośnie.
Pomysłowy Lewis nie zapomniał o odpowiednich strojach dla aktorów tej farsy. Pomarańczowy szlafrok Ironfielda miał mu zastąpić
92'
prokuratorską togę, togi członków trybunału sporządzono na poczekaniu z portier, a berety z czepców kucharzy. W tych toaletach wyglądali członkowie sądu mocno groteskowo, co jednak nie zmniejszyło entuzjazmu zgromadzonych majtków...
�" Na nic �" rzekł w pewnym momencie Conrad Shrub.
�" Jak to? �"zmarszczył się Lewis.
�" Zapomnieliśmy o obrońcy z urzędu.
�" Nie trzeba adwokatów �" zaprotestował ogół.
Nadspodziewanie Lewis Steel stanął tym razem po stronie Conrada.
�" Jeżeli się bawimy w sąd, to Morris musi mieć obrońcę.
�" Aha, żeby go jeszcze wybronił. Nie zgadzam się �" oponował Hal, lecz Lewis zdzielił go kułakiem pod trzecie żebro.
�" Głupcze�"wrzasnął �" nie znasz się na rzeczy. Ja ci mogę opowiedzieć z własnego doświadczenia, że oskarżeni co najmniej czwartą
część lat paki zawdżięczają swym adwokatom.
�" Tak �" potwierdził doświadczony bosman�"jak się czasem trafi taka piła adwokacka i zacznie ględzić trzy godziny, to sędzia, któremu się spieszy na obiad, mści się na oskarżonym i wlepia mu 5 lat bez zmrużenia oka, choć przedtem byłby mu dał dwa najwyżej. Lewis dobrze gada.
W tej chwili wtoczył się przez drzwi zaspany Jim i zbaraniał na widok metamorfozy, jaka spotkała okrętowy salon...
�" Będziemy sądzić Morrisa�"wyjaśnił mu ktoś.
�" A ty, grubasie, będziesz jego obrońcą z urzędu, rozumiesz? �"dodał Lewis Steel, klepiąc przybyłego protekcjonalnie �" a spróbuj za nim gardłować więcej niż trzeba, to cię z miejsca postawię w stan oskarżenia. Jestem" tu obecnie prokuratorem!
Jim wciąż jeszcze sądził, że rozochocona kompania go nabiera i sporo czasu upłynęło, zanim go zdołano nakłonić do przyjęcia niewdzięcznej roli obrońcy znienawidzonego Morrisa. Najbardziej przekonywująco przemówił mu do sumienia sam �śprokurator":
�" Obrońcą takiego draba musi być skończony idiota. Dlatego, Jim, stary druhu, nie sprzeciwiaj się wyborowi, bo po pierwsze, większego głupca w tym gronie nie znajdziemy, a po drugie, gdybyś się dłużej namyślał, to ja ci osobiście gnaty połamię.
�" Urząd obrońcy przyjmuję �" odparł Jim z godnością.
93'
Ktoś przypomniał sobie Jacka. Zasypano Jima pytaniami, czy go widział, czy z nim mówił, czy Jack prżyjdzie itd.
�" Przyjdzie �"- brzmiała odpowiedź �" nie widziałem go, ale z nim gadałem, jak z wami teraz. Powiedział, że na pewno przyjdzie, tylko trochę później. Porządny chłop. Pomyliłem sobie skrzynie i nieprędko byłbym ten gąsior odnalazł, żeby nie Jack.
�" Jąki gąsior? �"zainteresował się Steel.
�" Stoi za drzwiami.
Teraz przypomniał sobie Lewis, że w sądach widywał na pulpicie prokuratora i obrońcy karafki z wodą. Przyswajając natyęhmiast zaimprowizowanemu sądowi tę �śdekorację", wprowadził przecież ulepszenie, zgodne ze swymi upodobaniami:
�" Przelać gąsior do karafek. Największą dać na mój pulpit, pozostałe rozlać według rangi �" zakomenderował, a rozkaz ten spełniono z nadzwyczajnym zapałem. Oczywiście karafek szybko zabrakło i musiano je zastąpić zwykłymi butelkami.
�" Warta, sprowadzić oskarżonego �" wydał rozkaz bosman, przewodniczący trybunału, który uzupełniali Conrad Shrub i Hal. Ten ostatni czuł się bardzo nieszczególnie na wysokim podium, gdyż dzięki swemu wzrostowi był skazany na wyłącznie siedzącą pozycję. W razie powstania groził jego beretowi fatalny karambol z dość niskim pułapem salonu.
Delegat kucharzy, który pobiegł po swoich kolegów, aby ich zaprosić na niezwykłe przedstawienie, zastał w kuchni przedziwny bałagan. Na szerokim stole wśród potłuszczonyćh talerzy i poprzewracanych butelek naczelny kucharz wykonywał nader skomplikowane figury jakiegoś solowego tańca, przy dźwiękach marsza, wygrywanego dość fałszywie na ustnej harmonijce. Grał na niej sam steward, zaś kuchciki, pomywacze i zluzowani przez innych kolegów palacze, stworzyli jedyny w swoim rodzaju jazzband, w którym cziriele-pokrywki były najpopularniejszym instrumentem. Wszystkim kurzyło się z czupryn, a do połowy wypróżniony gąsior świadczył, że tutaj również zgwałcono sławetną prohibicję...
Kiedy delegat wyłuszczył o co chodzi, zerwała się burza protestów. Mistrze rondla nie zapomnieli o dzisiejszych zatargach z majtkami i woleli się bawić na. własną rękę...
94'
�" A przepióreczki będą? �" spytał szef kuchni, złażąc ostrożnie ze stołu.
�" Będą później, skoro osądzimy Morrisa �" brzmiała odpowiedź �" toteż ja idę do nich. Jeśli nie chcecie pić razem z nimi, możecie w każdej chwili tu powrócić. Ale sąd warto zobaczyć. Lewis jest prokuratorem. Żebyście wiedzieli jak klawo wygląda w tym przebraniu, no...
To poskutkowało. Wiedzeni ciekawością i chęcią ujrzenia wesołego widowiska, zaczęli się wymykać z kuchni zrazu gęsiego, potem hurmą i tylko jeden z pomywaczy, pijany jak bela, pozostął �śna posterunku" przy gąsiorze. ,
Tłumne przybycie podchmielonych antagonistów powitali majtkowie gwizdami i ulewą soczystych wyzwisk. Na szczęście w chwilę później wprowadziło dwóch uzbrojonych majtków Morrisa i rozpoczęła się tragifarsa. Prokuratorami byli wszyscy, zarówno �śtrybunał" jak świadkowie, a nawet Jim �śobrońca" przeszedł na stronę oskarżycieli, skoro po jakimś odezwaniu się na korzyść Morrisa dostał w gębę ciężkim, szklanym korkiem od karafki; nie trzeba chyba dodawać, że pocisk ten rzucił sam �śprokurator", Lewis Steel.
Oskarżony zachowywał się spokojnie. Zakrzyczano go, kiedy zaczął rzeczowo odpowiadać na postawione mu pytanie, więc umilkł, zmierzył ironicznym spojrzeniem bosmana, który wygłaszał właśnie płomienną filipikę przeciw niemu, po czym zaczął się rozglądać z ciekawością... Nie uszło jego uwagi, że wszyscy bez wyjątku przeciwnicy są wstawieni w większym lub w mniejszym stopniu, a już najgorzej personel kuchni. Co najciekawsze jednak, to to, że stan podchmielenia, objawiający się zazwyczaj u największych safanduł krzykliwością, skorą ochotą do burd, awantur, bijatyk, natomiast u typów energicznych skłonnością do łez, do czułości, lub napadami czarnej melancholii, objawił się tym razem u wszystkich jednakowymi symptomami: wszyscy byli przedziwnie śpiący, poziewali od ucha do ucha, niektórzy już drzemali, zaś podstarzały szef kuchni zwalił się jak kłoda ze swego krzesła i nie dźwignął się jijż z dywanu...
Udając, że słucha ze skruchą pijackiego ględzenia bosmana, rozglądał się Morris bacznie w dalszym ciągu i z prawdziwym zadowoleniem stwierdził, że bożek snu przerzedza w podejrzanie szybkim tempie
95'
szeregi jego prześladowców. Stary kucharz dał dobry przykład innym. Już trzy bezwładne ciała leżały na dywanie, zasnął również Conrad Shrub, siedzący po prawicy rozgadanego bosmana, choć co prawda z krzesła jeszcze nie spadł. Głowy pomywaczy i majtków chwiały się sennie, a białe czepce kucharzy i kuchcików zwisły na piersi wszystkie bez wyjątku...
Bosman skończył przemówienie i spojrzał pytająeO na �śprokuratora". Lewis Steel pokrzepiał się właśnie z karafki, aby zwalczyć bakcyla tajemniczej śpiączki, która tak obfite- żniwo zbierała w sali. Nie spostrzegł więc pytających spojrzeń i dopiero głośna interpelacja ,bosmana sprowadziła go z obłoków na ziemię...
�" Co teraz? �" powtórzył pytanie �" ano narada trybunału, wyrok skazujący i egzekucja.
�" Wyrok skazujący? �"krzyknął Morris �"oskarżyciel przesądza z góry treść wyroku? Hej, Jim, mój znakomity obrońco! Co pan na to?
Lewis Steel zamierzył się na Morrisa karafką, lecz ujrzawszy pod światłem, ile szlachetnego płynu jeszcze w niej pozostało, zrezygnował z doraźnego ukarania zuchwalca...
�" Proszę o głos �" wołał Morris, któremu przyszedł pewien pomysł do głowy i który w celu urzeczywistnienia go postanowił zagrać na zwlokę �" dotychczas nie pozwoliliście mi się wypowiedzieć.. Jeżeli to ma być sąd, a nie błazeńska farsa, to oskarżonemu przysługuje prawo wygłoszenia swej obrony.
�" Od tego jest Jim �" zaprotestował Lewis.
�" Tak, ale Jim chrapie w najlepsze.
�"- Zaraz go przebudzę �" rzekł bosman spokojnie i wielki gong, odgrywający rolę dzwonka przewodniczącego, opasawszy łuk w powietrzu, wylądował na głowie śpiącego Jima, po czym runął na podłogę z piekielnym łoskotem, a w ślad za nim sam �śobrońca z urzędu" wraz ze swoim fotelem.
�" Ten się urżnął dopiero �" stwierdził Lewis Steel z odcieniem zazdrości w brzmieniu głosu.
�" Wobec tego trybunał pozwala oskarżonemu wygłosić osobiście przemówienie �" zawyrokował bosman, porozumiawszy się z Halem, który trzymał się nieźle w tym śpiącym towarzystwie.
Morris tylko czekał na to. Wykonując konsekwentnie swe zamysły,
96'
zaczął mówić długo i szeroko o swym stosunku do załogi, wynosił pod niebo swe zasługi, a jednocześnie schlebiał bosmanowi, Halowi i Steelo-wi, ubezpieczając się w ten sposób przed ich protestami. Gadając tak co ślina na język przyniosła, liczył skrupulatnie nowe ofiary śpiączki i przesuwał się nieznacznie do jednego ze swych strażników, który oparłszy się o pulpit Jima, zdawał się drzemać w stojącej pozycji...
�" Pozwólmy mu się wygadać przed śmiercią �" odpowiadał bosman wyrozumiale, ilekroć Lewis Steel żądał odebrania głosu oskarżonemu. Bo wojowniczy �śprokurator" czuł, że już niedługo wytrwa na posterunku, że lada chwila powiększy liczbę ofiar dziwnej śpiączki i wyglądał niecierpliwie końca farsy, którą'sam przecież zainscenizował. Z niemałym zdziwieniem stwierdził też w pewnym momencie, że głowa bosmana-przewodniczącego spoczywa nieruchomo na zaimprowizowanym pulpicie...
�" Co u diabła �" warknął �" urzekł nas kto, czy ględzenie Morrisa działa tak usypiająco?
Z wielkim trudem zszedł ze swej �śambony", przeciął salę chwiejąc się na nogach, wgramolił się z biedą na niepewne podium trybunału i zaczął coś gorączkowo rozmawiać szeptem z Halem. Ten skinął głową potakująco:
�" Odbieram oskarżonemu głos �" rzekł, borykając się zwycięsko z czkawką.
Morris zaprotestował energicznie. Nikt nie ma prawa odbierać mu głosu, zresztą niech tę sprawę rozstrzygnie sam przewodniczący.
�" Widzisz? On gwiżdże na ciebie �" stwierdził prowokująco Lewis.
Czerwone koliska, meteoryty, gwiazdy, komety załopotały w oczach
Halowi. Wyrżnął pięścią w deski, ryknął: �"Łotrze! Pasy z ciebie drzeć będę! �"zerwał się na równe nogi, wyrżnął głową w niski sufit i w tej chwili stało się to, co każdy trzeźwy człowiek byłby dawno przewidział. Drzwi ogromnej szafy, położonej poziomo na podłodze, aby imitowała podium, nie wytrzymały dłużej ciężaru czterech dobrze zbudowanych chłopów, rozległ się trzask pękających desek i cały prześwietny trybunał wraz z prokuratorem zapadł się w czeluści szafy. Krótką chwilę ciszy przerwała potężna eksplozja śmiechu tych słuchaczy, którzy jeszcze nie zasnęli, potem rozległy się jęki potłuczonego Hala i złorzeczenia Lewisa. Bosman oraz Conrad Shrub nie przebudzili się, podobnie jak upadek
7 Czarny Ląd
97
wraz z krzesłem z metrowej wysokości nie zbudził przedtem Jima, co świadczyło najlepiej, jak kamienny był sen tych ludzi...
Detonacja dwóch szybko po sobie następujących wystrzałów poderwała Lewisa na nogi. Zaspanymi oczyma spojrzał na salę i w lot zrozumiał co zaszło. Wykorzystując humorystyczny incydent z zarwaniem się podwyższenia, doskoczył Morris do jednego ze swych dozorców, wyrwał mu rewolwer z bezwładnie opuszczonej dłoni, dwoma strzałami załatwił się z wartownikami, a teraz pędził w stronę drzwi, wiodących na pokład, ostrzeliwując się zaciekle tym, którzy zerwali się z krzeseł i potykając się na ciałach śpiących towarzyszy pędzili za nim...
�" Stój! �"wrzasnął Lewis, odsuwając bezpiecznik swego browninga. Szarpnął cyngiel w momencie, kiedy Morris dopadł klamki. Już nie zdołał jej nacisnąć. Osunął się na kolana, drapiąc paznokciami rozczapierzonych palców lakier zbawczych drzwi. Potem odwrócił się twarzą do swych prześladowców i skulony, zrezygnowany zda się, czekał ostatniego ciosu. Osłabioną ręką pochwycił rewolwer, który przed chwilą wyślizgnął mu się z palców, przysunął go do siebie, podniósł na wysokość piersi i zakrył go drugą dłonią. Nie zauważył tego Hal, pędzący przez salę w zawiłych esach-floresach ani Lewis Steel, ani żaden z nielicznych majtków, nie zwyciężonych jeszcze przez epidemię tajemniczej śpiączki.
�" Psie �" ryknął Hal, zamierzając się na rannego: cofnął się błyskawicznie, lecz było już za późno. Jego okrzyk zlał się z hukiem wystrzału. Morris targnął cynglem powtórnie, ale tym razem bez skutku. Nie było więcej ładunków, nie starczyło czasu na wyrwanie rewolweru z dłoni umierającego Hala, gdyż w tej chwili dziesięć twardych jak żelazo kułaków spadło na zabójcę i pomściło śmierć kolegi...
Lewis Steel siedział na ziemi, oparty o ścianę i resztkami sił starał się zwalczyć senną apatię, jaka go zalewała potężną falą. Nie wiedział, nie zdawał sobie sprawy, co mu jest właściwie, czy został ranny i traci przytomność z upływu krwi, czy w ogólnym zamieszaniu dostał pięścią w skroń i to uderzenie tak go otumaniło. Czuł tylko, że mu się chce spać, spać i raz jeszcze spać, że musi zasnąć za wszelką cenę, że tej nagłej potrzeby organizmu wysiłkiem sparaliżowanej woli nie zwalczy... I zasnął.
A potem sny miał nieprawdopodobne, dziwne i przy tym wcale mile.
98'
Dziesiątki pięknych, młodych kobiet nachylały się nad nim, nad jego towarzyszami, pieściły jego ręce i nogi, jak gdyby je spowijały jakimiś wstęgami, po czym chwytały każdego z jego kolegów po cztery, po sześć na raz i niosły dokądś z wielkim pośpiechem. I na niego przyszła kolejka. Cztery młodziutkie dziewczyny poderwały go z podłogi, wyniosły na pokład, potem niosły długo, długo, aż upuściły go na jakichś schodach. Tu wysunął im się z rąk i ciężarem swego ciała zjechał po kanciastych stopniach na dół. Na tym widzenie się urwało...
Dniało już, kiedy Betty Traveler przebrana po męsku, z dwoma rewolwerami za pasem, z gorączkowymi wypiekami na policzkach, lecz radosna, roześmiana, szczęśliwa wkroczyła do sternicy, zasalutowała po wojskowemu i zameldowała Pułaskiemu służbiście:
�" Wszystko załatwione, według rozkazu.
�" Statek przetrząśnięty?
�" Od sztaby do rufy.
�" Ilu ich tam mamy?
�" Trzydziestu siedmiu. Porozmieszczałam ich po jednym w celi, aby im utrudnić spiskowanie, kiedy przyjdą do siebie.
�" Ha �" mruknął inżynier sceptycznie �" tacy zawodowi kryminaliści potrafią się porozumieć pukaniem w ścianę.
�" Myślałam też o tym i dlatego pozamykałam ich tylko w nieparzystych kabinach. Parzyste będą zamieszkiwały nasze dzielne towarzyszki, po dwie w każdej. W ten sposób nad każdym łotrem bądą czuwały z obu stron i uniemożliwią im komunikowanie się z sobą. Ach, żeby to i palaczy można zamknąć, spałabym w nocy spokojnie.
�
>�" No, to już niemożliwe.
�" Na szczęście takich typów jak Lewis Steel nie ma wśród nich. Obaj mechanicy także dość przyzwoici ludzie, jak na tę bandę. Zresztą sześć moich amazonek ich pilnuje z rewolwerami w dłoni.
�" Tylko żadna z nich nie wypali, jakby co do czego przyszło.
Betty zaprzeczyła energicznie...
�" Moje amazonki rekrutują się z tych dziewcząt wyłącznie, które mają z nimi osobiste porachunki. Są tak zawzięte, że muszę wręcz czuwać nad tym, aby nie wzięły krwawego odwetu za swoje krzywdy. Łagodniejsze przeznaczyłam do kuchni i do pielęgnowania rannych. Zresztą sądzę, że najdalej jutro zawitamy do jakiegoś portu Brazylii.
99'
�" Jutro? Wątpię. �śAfrodyta", lękając się zapewne pościgu, zbyt daleko odbiegła na wschód, aby to można odrobić w ciągu jednej doby. Ale spróbuję przywołać jakiś statek. Od czego mamy radiotelegraf. Teraz już nie potrzebuję się lękać, że mnie Morris czy Kinczel zaskoczy �" dodał z uśmiechem, ustępując swej dzielnej towarzyszce miejsca przy kole sterowym.
�" Betty Traveler roześmiała się srebrzyście.
�" Trzeba przyznać, że ci bandyci mieli na składzie opium w najlepszym gatunku. Wypróbowali je na sobie �" rzekła.
�" No, i na szczęście dla nas, wszyscy bez wyjątku członkowie szajki Ironfielda są nałogowymi alkoholikami. Gdyby nie to, nie opanowalibyśmy statku nigdy i siedzielibyśmy nadal w ciemnym magazynie, niepewni jutra �" odparł i wyszedł ze sternicy.
Jej rozkochany wzrok towarzyszył mu, kiedy szedł przez schodnię, później przez górny pokład aż do chwili, kiedy zniknął za drzwiami kabiny radiotelegrafu. Potem myśli jej pobiegły ku tamtemu, który setki, a może tysiące takich jak ona dziewcząt oderwał gwałtem lub podstępem od rodziny, od szczęśliwego środowiska, wśród którego żyły, rojąc sny dziewczęce o bajecznej karierze, czy o dobrym zamążpójściu, czy o założeniu własnego ogniska rodzinnego... aby im zgotować najstraszliwszy los niewolnic dwudziestego stulecia, los ofiar południowoamerykańskich lupanarów. Ten łotr nazywał się Izaak Ironfield. Miał przedtem wspólnika, lecz ta druga bestia w ludzkiej skórze poniosła już zasłużoną karę za swoje zbrodnie. Tak. Harry Fox zginął, a jego straszny zgon w paszczach rekinów był jeszcze niczym w porównaniu z bezmiarem jego przestępstw. Ale żył Izaak. Uwolniony od �śczułej" opieki Bartleta i Kinczela, którzy go truli systematycznie medykamentami, sporządzonymi przez znachora Tumkura, zamknięty w celi przez zbuntowaną załogę przychodził szybko do zdrowia, co świadczyło, że zdołał się już otrząsnąć z wrażenia jakie wywarła na nim śmierć jedynej córki... Na widok Betty, wkraczającej do jego kabiny drgnął, dźwignął się na łóżku, potem opadł szybko na poduszki, udając, że śpi, lecz spod przymkniętych powiek śledził każdy ruch przybyłej...
�" Poznał mnie na pewno �" mruknęła Betty Traveler, rozpamiętując tę scenę, a potem przebiegła w myśli smutne dzieje swej półrocznej z górą niewoli w szponach tego arcyłotra, od chwili, kiedy ją zniewolił
100'
zemdloną, kiedy skatował ją nieludzko bykowcem, by wymusić podpisanie pełnomocnictw, które mu oddawały cały jej majątek jako okup za odzyskanie wolności. Słowa nie dotrzymał oczywiście. Wyśmiał ją i znieważył, skoro się o to upomniała, a później znęcał się nad nią z wrodzonym sobie okrucieństwem aż do chwili, gdy zaprzyjaźniła się z jego córką, z dobrą, łagodną, szlachetną Rachelą. Własną córkę oszukał nędznie i tym dobił schorowaną dziewczynę. Tak, przyjaźń z Rachelą była dla Betty złotym promykiem słońca w tej stęchłej, przeklętej atmosferze, w pomrokach beznadziejnej niewoli. Przyjaźń z Rachelą przerwała stan kamiennej apatii, wzbudziła w sercu Betty na nowo żądzę życia i skłoniła ją do napisania listu do policji w Nowym Jorku. List ten, umieszczony w dobrze zakorkowanej butelce, wrzuciła sama Rachela w morze z muru ogradzającego park i pałac na Long fcland. Betty odpokutowała srogo za tę �śzbrodnię". Gdyby nie odważna interwencja Tumkura, byłby ją Izaak Ironfield zadusił w owej pamiętnej chwili, kiedy druga męczennica, biedna Rachela dogorywała.
�" Za to wszystko zapłacisz mi, Izaaku Ironfield �" zasyczała Betty Traveler przez zaciśnięte zęby, opierając się całym ciężarem na kole sterowym �śAfrodyty". Oczy jej, promieniejące radością jeszcze przed chwilą, kiedy rozmawiała "z Pułaskim, pociemniały teraz i ciskały błyskawice, typowo anglosaska dolna szczęka wysunęła się nieprawdopodobnie daleko, psując owal naprawdę pięknej twarzyczki, usta skrzywiły się w brzydkim grymasie, rumieńce zgasły na policzkach, czoło pokryło się siecią żyłek, nos zaostrzył się, wydłużył i oto nagle urocza zawsze Betty Traveler, składająca w duchu straszliwe przysięgi, że krwawo pomści swą krzywdę, postarzała się w oka mgnieniu, stała się całkiem niepodobna do owej ładnej, dzielnej dziewczyny, która tak głęboko zapadła w serce inżynierowi Pułaskiemu...
�" Życiem mi zapłacisz, Izaaku Ironfield �" powtórzyła złowrogim szeptem �" ale wpierw cię skatuję tak, jak tyś mnie dręczył, katował przez długie miesiące. To ci przysięgam na pamięć rodziców!...
Rozdział X
Bardzo powoli przychodził inżynier Pułaski do siebie, a nie o wiele szybciej pracował jego umysł, usiłując luźne, niewyraźne wspomnienia powiązać w logiczną całość...
�" Spróbujmy w chronologicznym porządku �" mruknął, poruszył się na łóżku, lecz w tej chwili syknął z bólu. Lewe ramię dolegało mu wciąż jeszcze, było obolałe, stłuczone, jak gdyby przetrącone potężnym ciosem. Dobrze, że przynajmniej z głową jest lepiej �" dodał, dotykając prawą dłonią bandaża, który spowijając całą głowę, rozluźnił się na przodzie i zsuwał się na czoło.
Zrezygnowawszy ze zmieniania pozycji, zaczął sobie przypominać wszystkie fakty, jakie zaszły, począwszy od pamiętnego ranka, kiedy po uwięzieniu niemal całej załogi, odurzonej opium i alkoholem, opanował statek i poszedł do kabiny Mannersa, by radiodepeszą wezwać na pomoc okręty znajdująde się wówczas najbliżej �śAfrodyty". Niestety, aparat nie funkcjonował należycie. Zanim znalazł uszkodzenie, zanim zdołał je naprawić, upłynęły dwie godziny i stało się to, czego się lękał, o czym jednak nie mówił nic Betty, nie chcąc jej niepokoić. Bo już o świcie stwierdził, że barometr opada gwałtownie i chciał nawiązać kontakt z jakimś okrętem, zanim burza nadejdzie. Defekt w nadawczym aparacie pokrzyżował mu te plany, a kiedy wreszcie wypuścił na fale eteru pierwszą alarmującą depeszę, biała �śAfrodyta" tańczyła już przy akompaniamencie pierwszego szkwału. Betty zaniepokojona stanem pogody, wzywała go do sternicy. Przerażone dziewczyny przebiegały ustawicznie koło okien kabiny radiotelegrafisty, plącząc się po statku
102
bez celu, a bryzgi rozbitych o ściany statku fal wyskakiwały wysoko ponad falsz-burty. Pułaski opuścił więc dotychczasowy posterunek i podjął rękawicę, rzuconą mu przez ocean...
Był to właściwie tylko rozpaczliwy odruch człowieka, przypartego do muru, zdeterminowanego do ostateczności i zmuszonego do beznadziejnej walki. Bo i cóż mógł przeciwstawić rozpętanym żywiołom, on, nie mający pojęcia o nawigacji, nie obeznany z morzem, bez załogi, jedyny mężczyzna wśród tego haremu dziewcząt, ogarniętych paniką, szukających najciemniejszego kąta w głębi statku, by nie widzieć błyskawic i spiętrzonych pagórków wody, a w dodatku trapionych morską chorobą na skutek gwałtownego kołysania.
Lecz pomimo to przyjął wezwanie i postanowił stawić czoło burzy. Nie dlatego, by wierzył w zwycięstwo, by liczył na jakieś cudowne ocalenie, ale z tej po prostu przyczyny, że jego czynna przedsiębiorcza "" natura buntowała się przeciwko myśli o klęsce bez walki...
Był wprawdzie bardzo prosty sposób ocalenia statku, względnie wydatnego zwiększenia szans w tej walce z żywiołami. Wystarczyło zejść w głąb okrętu i uwolnić uwięzioną załogę. Marynarze z szajki Ironfielda z pewnością nie z takich opresji wychodzili cało, ale uwolnić tych łotrów, znaczyło to samo, co pogrzebać na zawsze nadzieję, że Betty i inne białe niewolnice powrócą jeszcze do swoich rodzin. Pułaski odrzucił więc tę myśl po krótkim wahaniu i zabrał się do roboty z dzikim uporem.
Z pomocą kilkunastu najdzielniejszych dziewcząt usunął z pokładów to wszystko, co mogło być zmyte za burtę, linami umocował {odzie ratunkowe, pozamykał �śna śmierć" wszystkie luki, zakrył je brezentami, zbiegł do maszynowni, gdzie odbył krótką, gorączkową konferencję z mechanikami, wzmocnił posterunki �śamazonek", po czym uwolnił dwóch sterników i, popychając ich przed sobą lufką gotowego do strzału rewolweru, wyszedł z nimi na pokład. Szkwał przęszedł przez ten czas, lecz na horyzoncie przewalały się cielska potwornych chmur, a jeden rzut oka na aneroid przekonał Pułaskiego, że najgorsze jeszcze nie nadeszło. Powierzywszy przyprowadzonych sterników opiece dzielnej Betty, opuścił inżynier kabinę nawigacyjną i z przybocznym hufcem najodważniejszych dziewczyn pospieszył na rufę, aby zwinąć płótno, pełniące, tu funkcję daszku, czyli tak zwanej tenty. Ukończywszy pomyślnie tę robotę, popędził z powrotem na środkowy pokład i tu
103
właśnie przytrafił się wypadek, dzięki któremu leżał teraz w łóżku, z zabandażowaną głową, z obolałym ramieniem. Cud doprawdy, że życiem tego nie przypłacił. Bo kiedy biegł w stronę schodni, aby zajrzeć do sterówki, sztuczny komin, wzniesiony przez Morrisa z pustych skrzyń i oblepiony tekturą runął pod wpływem gwałtownego przechyłu i przysypał go wraz z kilkoma dziewczętami...
Na tym urwała się nić wspomnień z osobistych przeżyć. W ostatnim przebłysku świadomości ujrzał potężną falę, unoszącą za burtę górę pustych skrzyń i krzyczącą wniebogłosy dziewczynę, a w otwartych drzwiach sternicy stała Betty blada jak trup, oniemiała ze zgrozy. Co się działo potem, Pułaski nie pamiętał, nie potrafił sobie przypomnieć, mimo że wytężał umysł z zawziętością właściwą swej naturze.
Aż dopiero wczoraj ...
Wczoraj wieczorem, Betty Traveler uszczęśliwiona, że jej zbawca nareszcie spogląda przytomnie i przychodzi do zdrowia, usiadłszy przy jego łóżku, w chaotycznym, nerwowym opowiadaniu wyładowała olbrzymi zapas nowin z ostatnich pięciu dni.
Zaczęła oczywiście od ... końca: że pogoda jest nadzwyczajna, że okręt znajduje się obecnie na wysokości San Salvador i, płynąc dokładnie w zachodnim kierunku, powinien w ciągu 36 godzin zawitać do stolicy stanu Bahia, że wszystko w najlepszym porządku, po czym jakby dla kontrastu, jęła malować dantejskie sceny z okresu burzy morskiej i buntu uwięzionych marynarzy. Pamiętna burza dała się statkowi dobrze we znaki. Nie licząc wypadku z przewróceniem sztucznego komina, kiedy to Pułaski doznał bolesnych kontuzji, a jedną z potłuczonych dziewcząt zmyło w morze, potężne fale uniosły z sobą później jeszcze cztery kobiety, zerwały dwie największe szalupy ratunkowe i cisnąwszy jedną z nich w kabinę radiotelegrafisty, zdemolowały kompletnie całe urządzenie. Na wypadek katastrofy, �śAfrodyta" nie mogłaby już wysłać w eter rozpaczliwego wołania �śSave our souls"... Że do katastrofy nie doszło, należało, zdaniem Betty, zawdzięczać przede wszystkim owym dwóm sternikom, których Pułaski tuż przed swoim wypadkiem zaprowadził do sterówki.
A potem nowe, straszne niebezpieczeństwo zawisło nad głowami białych niewolnic. Amazonki (ta żartobliwa nazwa, nadana im przez Betty, zyskała sobie prawo obywatelstwa na �śprzeklętym statku"),
104'
trzymające wartę przed celami uwięzionych członków bandy Ironfielda, znękane morską chorobą, wyczerpane perypetiami burzy, która przez blisko dwie doby nie chciała okrętu wyzwolić z groźnych szponów, opuściły swój posterunek, wymknęły się do kajuty, podniesionej do godności wartowni i tam zdrzemnęły się w najlepsze. Na szczęście nie wszystkie pojmowały tak �śliberalnie" swe obowiązki. Anielka Rawska pozostała na schodach, a posłyszawszy podejrzane hałasy, pobiegła natychmiast na pokład i zaalarmowała komendanta w spódnicy, czyli miss Traveler. Dzielna Betty skrzyknęła na poczekaniu hufiec dyżurnych amazonek i pospieszyła z nim w głąb statku. Przybyły w samą porę. Dwaj marynarze, którzy wykorzystując nieuwagę swych dozorczyń, wydostali się na wolność, wyłamywali właśnie drzwi najbliższej celi. Tej celi, w której siedział groźny Lewis Steel.
�" Zajście to zlikwidowałam szybko �" mówiła Betty, opowiadając Pułaskiemu o tych wypadkach. �" Lewis Steel, lekko ranny, poddał się, tamci dwaj zginęli od naszych kul, niestety, i po naszej stronie nie obeszło się bez ofiar. Zastęp moich towarzyszek, które dzięki tobie mają ujrzeć swe ojczyzny, zmniejszył się wówczas o dwie. Tak, dwie zginęły... Niedbałe wartowniczki ukaram surowo, a twoją dzielną rodaczkę, tę Anielkę, mianowałam swoją zastępczynią.
Pułaskiemu, który słuchał tych historii z największą uwagą, zaczęło się w końcu wszystko plątać w głowie. Wyczerpujące sprawozdanie niewieściego dyktatora było stanowczo nazbyt silną dawką dla człowieka, który po tak ciężkiej kontuzji dopiero co odzyskał przytomność, a efekt końcowy był taki, że inżynier zasnął, nie wiedząc jak ani kiedy, i to co przed chwilą usłyszał, przeżył we śnie, przy czym łańcuch owych sennych koszmarów był jeszcze bardziej splątany niż chaotyczne opowiadanie Betty...
Dopiero dzisiaj mógł wszystkie te wydarzenia uszeregować w chronologicznym porządku, a czyniąc to, musiał uczynić przerażające odkrycie... W dniu, w którym uwięziwszy załogę, opanował statek, �śAfrodyta" znajdowała się w odległości jakichś 400 do 450 mil morskich od brzegów Brazylii. Tymczasem Betty powiedziała wyraźnie, że do San Salvador dotrą w ciągu 36 godzin i że od wypadku ze sztucznym kominem upłynęło całe pięć dni. Miałaż by więc burza odpędzić statek aż tak daleko? Parowiec? To było więcej niż nieprawdopodobne.
105'
Uciekający przed ogniskiem cyklonu okręt mógł zboczyć z wytkniętego kursu, mógł nadłożyć drogi o sto, czy nawet dwieście mil, ale to dałoby się odrobić bez trudu w ciągu jednego dnia. Tymczasem...
Zasnął niebawem, lecz ten odżywczy, pokrzepiający sen przerwano mu w sposób gwałtowny. Jakaś kobieta zawodziła, lamentowała, paplała bez końca po polsku, mazurską gwarą, potem odróżnił rozkazujący głos Betty, nie mogącej się widocznie dogadać z tamtą, wreszcie posłyszał ciche, nieśmiałe, jak gdyby tonem usprawiedliwiania się wypowiedziane zdania, również po polsku...
�" Gdzie ja ten głos słyszałem? �" biedził się przez chwilę, jeszcze nie całkiem wybity ze snu �" ach, prawda! Anielka Rawska. Tak się bodaj nazywa ta moja rodaczka, która...
�" Cichutko, nie budźmy go, wyjdźmy stąd �" zabrzmiał znów głos Betty Traveler �" gdzie się ten trzewik podział, u licha?
Dla odmiany chłopka zaczęła zawodzić:
�" Chwycił mnie psiapara za gardziel, o Matko Święta, rymnął mnie w pysk i...
�" Co się stało? �"krzyknął Pułaski, odwracając głowę od ściany.
W głębi przestronnej kajuty, Betty Traveler, siedząc na otomance,
wciągała pospiesznie trzewiki. Przed nią stała Anielka Rawska, zaś obok niej młoda, wiejska kobieta w podartej bluzce, z rozwianym włosem i boso. Ona to właśnie swym głośnym lamentem zbudziła inżyniera i mimo znaków Betty trajkotała w dalszym ciągu, gestykulując przy tym żywo.
�" Co się stało? �" powtórzył. �" Znowu bunt naszych więźniów?
�" Ach, zbudziłyśmy cię, darling.
�" To głupstwo, ale powiedzże mi, co zaszło.
�" Ba, kiedy sama jeszcze nie wiem.. Domyślam się, że owi sternicy coś zrobili. Lecz skoro się już obudziłeś, to ułatw mi porozumienie się z Anielką.
Anielka Rawska podeszła do łóżka inżyniera i w krótkich słowach opowiedziała mu, co zaszło... Mając dyżur tej nocy, obchodziła kolejno wszystkie posterunki, sprawdzając, czy któraś z �śamazonek" nie zasnęła, jak to się już raz przytrafiło. Była w maszynowni, w kuchni, odwiedziła rannych, później robiąc inspekcję �ścel więziennych", zajrzała przez okienko w drzwiach do każdej kabiny, co oczywiście zajęło
106'
sporo czasu. Dochodziła czwarta, kiedy Anielka wyszła znów na pokład. Udała się przede wszystkim do sterówki i tu zrobiła niemałe odkrycie. Nie było tam nikogo, koło sterowe ktoś przywiązał sznurkiem i statek zdany na Boską opiekę pędził w dal przed siebie. Wtem posłyszała jęk. W kabinie nawigacyjnej, w kącie pod stertą ceratowych płaszczy znalazła tę kobietę. Nazywa się Maria Pazurowa. Była związana jak tłumok, usta miała zatkane kawałkiem swego fartucha, lecz zdołała do połowy wypluć ten knebel. Jej towarzyszka już nie żyła. Z urwanych słów Pazurowej dowiedziała się, że owi dwaj sternicy rzucili się w pewnym momencie na swoje dozorczynie, rozbroili je, wepchnęli do kabiny nawigacyjnej, skrępowali, nakryli płaszczami i uciekli. Wówczas Anielka zaalarmowała swe towarzyszki i rozpoczęła poszukiwania za uciekinierami. Uderzył ją od razu brak jednego czółna, a więc sternicy nie znajdowali się już na statku...
�" Na szczęście �" wtrąciła w tym momencie Btftty, której Pułaski każde zdanie na poczekaniu na język angielski przekładał �" byłoby gorzej, gdyby pobiegli w głąb statku uwolnić swoich towarzyszy.
�" Tak �" dodał �" byli przecież uzbrojeni, po unieszkodliwieniu Pazurowej i tamtej drugiej, która śmiercią swą nieostrożność przypłaciła. Udusił ją knebel, co?
Anielka Rawska potrząsnęła głową przecząco:
�" Nie. Zginęła od ciosu w skroń. Chcieli ją zapewne ogłuszyć. Pazurowa także otrzymała takie uderzenie, ale...
�" ma twardy, chłopski łeb �"wtrąciła w tej chwili zainteresowana.
Betty, która przez ten czas ubrała się jak do wyjścia na pokład,
skierowała się ku drzwiom, przyzywając do siebie Anielkę. Chciała osobiście zajrzeć do sterówki, wyrażając obawę, że zbrodniarze mogli złośliwie uszkodzić jakie instrumenty. Tak więc po chwili Pułaski pozostał w kajucie tylko z ową Marią Pazurową i mógł jej się przyjrzeć uważniej. Kobiecina liczyła sobie może z dwadzieścia trzy wiosny, ale urodziwa nie była wcale; pospolite rysy, trochę perkaty nos, zawadiacki wyraz w wyłupiastych nieco oczach, usta �śod ucha do ucha", słowem przeciętny sobie typ wiejskiej dziewuchy, zdrowej, rumianej, zbudowanej bez zarzutu, ale przy tym wszystkim brzydkiej, brzydkiej przynajmniej wśród tego zbiorowiska naprawdę pięknych dziewcząt. Toteż Pułaski zachodził w głowę, jakim sposobem ta Maryśka znalazła się
107'
w liczbie ofiar nader wybrednego Izaaka Ironfielda, a zaintrygowany tym, zagadnął ją zgrabnie, gdzie i kiedy porwano ją z Polski...
Pazurowa, której się nie pozwolono wygadać przedtem do syta skorzystała z okazji. Kwiecistym swoim stylem, pochlipując łzami, Jezuskując często gęsto, opowiedziała historię swej gehenny i całej grupy emigrantów, z którymi opuszczała ojczyznę, by za oceanem szukać chleba...
Nie wykradziono jej, broń Boże. Wyjechała dobrowolnie razem z mężem i setką innych wieśniaków, wśród których nie brakło doświadczonych obieżyświatów. Wprawdzie w jakimś tam urzędzie w Warszawie oświadczono im, że kontyngent z Polski do Stanów jest już na ten rok wyczerpany, ale nieuczciwi agenci przyrzekli ich przemycić inną drogą do �śobiecanej ziemi". W rzeczywistości wysadzili całą grupę na Kubie i tu ich pozostawili na bożej łasce. Jakiś inny agent skierował ich do eleganckiego, bogatego pana, który za opłatą 100 dolarów od głowy przyrzekł ich przewieźć do Stanów własnym statkiem...
�" Harry Fox �" bąknął inżynier, wysłuchawszy opisu sylwetki �śeleganckiego pana", który, według relacji Pazurowej, był chudy, wysoki, kościsty i wzrok miał diabelski"...
Biedni emigranci wyczekiwali z utęsknieniem pojawienia się okrętu, należącego do eleganckiego pana, nie przeczuwając, że lepiej by im było klepać największą biedę gdziekolwiek, niż zetknąć się z �śprzeklętym statkiem"...
�" Przeklęty statek �" powtórzył Pułaski jak echo, przerywając rozżalonej, a wymownej niewieście jej opowiadanie ponownie �" to miano przyschło już do tego okrętu. Każda go tak nazywa.
Maria Pazurowa rozpłakała się na dobre, dochodząc w swej sumiennej opowieści do kulminacyjnego punktu tragedii emigranckiej... Pewnego wieczora do składowni na dnie okrętu, w której zamknięto stu kilkunastu polskich emigrantów, zszedł jakiś grubas, który po polsku przemówił i Boga pochwalił jak należy i przyrzekł naiwnym ofiarom, że po długim poście otrzymają nareszcie ludzką potrawę, za którą przecież uczciwie zapłacili, ale przedtem polecił się im wszystkim wykąpać. Najpierw mieli iść do kąpieli mężczyźni, potem kobiety i dzieci. Poszli więc posłusznie chłopi, ojcowie, mężowie, bracia, poszedł Stach Pazur, którego Maria poślubiła ledwie przed dwoma miesiącami i... nikt z nich
108'
więcej nie wrócił. Wrzucono ich do morza, jak dowiedziała się później od majtków, którym ją wraz z innymi, młodszymi kobietami przydzielono, zaś najładniejsze dziewuchy zamknięto w kabinach razem z tymi pięknymi pannami, które wciąż płaczą i wzdychają żałośnie.
Długo jeszcze po odejściu Pazurowej rozmyślał Pułaski o niedoli emigranckiej, długo brzmiał mu w uszach jej rozdzierający szloch z wrażenia, po wysłuchaniu opowieści o tej największej zbrodni Ironfielda. Bo nie wątpił ani chwili, że owym grubasem, który tak łotrowską komedię z emigrantami zaaranżował, był Ironfield we własnej osobie. Jego pomocnicy byli zbrodniarzami jeden w drugiego, ale na taki sadyzm mógł się zdobyć tylko Ironfield, tylko on sam!...
�" Łotrze �" krzyknął, siadając na łóżku �" pasy z ciebie drzeć żywcem to jeszcze za mało, a elektryczne krzesło, które cię nie minie ^hyba, jeżeli jest jeszcze jakaś sprawiedliwość doczesna, to niezasłużona łaska dla ciebie, ty arcyzbrodniarzu!...
Wyczerpany tym wybuchem, opadł na poduszki i wiele czasu upłynęło, zanim zdołał się trochę uspokoić. Nie przeczuwał też, że w księdze przeznaczenia ma Ironfield zapisaną śmierć wśród męczarń, jakich by się średniowiecze nie powstydziło.
Zwolna tok myśli inżyniera zaczął się zwracać ku najaktualniejszemu wydarzeniu. Sternicy uciekli. Opuścili duży parowiec, powierzając swe losy czółnu, kruchej łupince, którą najsłabszy szkwał musiałby zatopić. To dawało dużo do myślenia, biorąc pod uwagę, że zbiegowie byli doświadczonymi wilkami morskimi, wiedzącymi najlepiej, jakie niespodzianki potrafi kapryśny ocean zgotować w ciągu jednego dnia, ach, w ciągu kilku godzin...
. �" To dowodzi �" mruknął inżynier, przechodząc w myśli wszystkie możliwe rozwiązania zagadki �" to dowodzi, że znajdujemy się w bezpośrednim sąsiedztwie jakiejś wyspy lub lądu.
Wyjawiła też to przypuszczenie Betty, która chwilę później wpadła do kajuty, przynosząc hiobową wieść, że sternicy poniszczyli lub zabrali ze sobą albo wreszcie wrzucili w morze wszystkie instrumenty ze sterówki i z kabiny nawigacyjnej.
Zostawili tylko główny kompas �" mówiła w gorączkowym podnieceniu�" zapewne nie mieli czasu go odkręcić lub zapomnieli o nim po prostu.
109'
�" A może nie uciekli wcale, lecz zaszyli się gdzieś, jak my dwoje przedtem, pamiętasz?
�" Nie, nie. Łodzi rzeczywiście nie ma, poza tym Anielka przetrząsnęła cały statek. Na jej słowie można polegać. Wierzę, że dopilnowała tego osobiście i sama w każdą norę zajrzała... Hm, może i masz rację, twierdząc, że jesteśmy w pobliżu jakiejś wyspy czy lądu. Ale skąd o tym oni wiedzieli? Bądź co bądź, puszczać się małą motorówką...
�" Więc motorówkę nam zabrali?
�" Nie mówiłam ci tego? Tak, małą motorówkę. �śAstarte" na szczęście dla nas pozostała... Co ty robisz? �"krzyknęła, widząc, że Pułaski sięga po ubranie, wiszące na krześle.
�" Jak widzisz, zamierzam wstać nareszcie.
�" Ależ ja na to nie pozwolę �" zaprotestowała i wywiązała się z tego słowna utarczka, z której inżynier wyszedł zwycięsko. Nie mogąc się posługiwać lewą ręką, musiał się ubrać z pomocą zrzędzącej Betty i stawiając pierwsze kroki wokół łóżka, brawurował, że czuje się świetnie, choć ściany mu tańczyły dokoła, a podłoga uginała się jak kiepski asfalt w czasie upałów.
W pewnej chwili posłyszeli na pokładzie kroki przebiegających ludzi i zmieszane okrzyki...
�" Boże, znowu się coś stało! Ładnie się ten dzień zaczyna �" rzekła Betty, prowadząc ukochanego w stronę fotela, gdyż chciała jak najprędzej wybiec na pokład.
�" Ta wrzawa ma tony radosne �" zauważył Pułaski, który nadsłuchiwał uważnie, po czym z niemałą -zazdrością spojrzał na swą towarzyszkę, spieszącą ku wyjściu. On nie mógł sobie niestety pozwolić jeszcze na to.
W samych drzwiach zderzyła się Betty z Anielką Rawską i dwa okrzyki padły niemal jednocześnie:
�" Co się stało?
�" Ziemia!
Za Anielką wpadła do kajuty grupa dziewcząt uradowanych, roześmianych, przekonanych głęboko, że wreszcie nadszedł kres ich cierpień, niepewności i niebezpiecznej tułaczki po oceanie i wszystkie naraz, w dziesięciu rozmaitych językach jęły wykrzykiwać, że za lewą
110'
burtą hen w oddali, z fioletowych mgieł porannych wynurzyły się nagle ciemne kontury brzegu.
�" Zrazu nie byłam pewna �" mówiła Anielka, zwracając się w stronę inżyniera �" gdyż oślepiły mnie blaski wschodzącego słońca, ale potem...
�" Jak? �"przerwał Pułaski �" więc ląd widać we wschodniej stronie?
W głosie jego było tyle bezgranicznego zdumienia, że dziewczyna stropiła się na chwilę i podeszła do zasłoniętego jeszcze okna...
�" O, proszę �" odparła, podnosząc zasłonę �" słońce oderwało się właśnie od górzystego brzegu i wisi nad nami...
Dalsze jej słowa zagłuszył piskliwy jazgot oszalałych z radości dziewcząt, które padały sobie w objęcia, całowały się, ściskały i wyczyniały piekielną wrzawę w kajucie...
Z niemałym trudem powiodło się energicznej Betty zaprowadzić jaki taki porządek wśród babskiej załogi, po czym Anielka mogła dokończyć swe sprawozdanie:
�" Najwidoczniej płynęliśmy już od dłuższego czasu wzdłuż brzegu, lecz mgły go nam zasłoniły. Kazałam zmienić kurs i obecnie dążymy wprost w stronę lądu.
�" Pomożecie mi wyjść na pokład �" rzekł Pułaski. Betty i Anielka ujęły go pod ramiona, i całe towarzystwo wyniosło się z kajuty. Z niemałymi trudnościami wywindowano inżyniera po schodach do sterówki, skąd widok był najlepszy. Lecz Pułaski ledwie raczył rzucić okiem na poszarpane kontury upragnionego brzegu, natomiast całą uwagę poświęcił róży wiatrów i obserwacji położenia słońca...
�" Zagadka wyjaśniona �" rzekł po dłuższej chwili i pokazał zdziwionej Betty sztabę żelazną, wygiętą w podkowę �"ten głupi magnes, wsunięty w tę tutaj szparę sprawił, że igiełka magnetyczna kompasu zwracała się przez cały czas na południe, zamiast ku północy. Dałaś się wywieść w pole, darling.
Betty Traveler, dzielny dyktator w spódnicy, zarumieniła się po białka oczu...
�" To sprawka sterników �" rzekła Anielka.
�" Oczywiście, ale moje sympatyczne podróżniczki mogły się chyba
111'
według słońca zorientować, że statek płynie na wschód, a nie na zachód...
�" No, ale w końcu przecież docieramy do lądu.
�" Tylko nie do Brazylii.
�" Nieee? To nie jest wybrzeże brazylijskie?
Pułaski uśmiechnął się wyrozumiale:
�" Skoro płyniemy stale na wschód i mniej więcej pod równikiem, to ląd, który widzimy przed nami, może być tylko... no, Betty, jak tam z geografią?
�" Tak, darling... To Afryka, a ściśle biorąc Kongo lub Angola.
�" Czarny ląd �" wyszeptała Anielka Rawska.
Pułaski spojrzał znów w stronę brzegu, zmierzył wzrokiem malejącą odległość pomiędzy nim a statkiem i strzelił palcami nerwowo.
�" Trzeba zwolnić. Tu mogą być rafy lub mielizny �" mruknął, po czym przesunął rączką telegrafu maszynowego z �śCała" na �śPół", a dziesięć minut później na �śWolno"... �"Powinienem to był uczynić wcześniej �" dodał w duchu.
Podniósłszy ku oczom lornetę, szukał uporczywie domku, bungalowu, choćby chaty murzyńskiej, słowem jakiegokolwiek śladu.ludzkiego osiedla, lecz... na próżno. Ta okolica musiała być nie zamieszkana. Niegościnne wybrzeże posiadało tylko małą kępę lasu na łysinie pagórka, dominującego nad sąsiednimi wzniesieniami i kilka skupień suchotniczych palm na stokach, resztę stanowiły skały, głazy, kamienie...
�" Nic tu po nas �" zauważyła smętnie Betty, kiedy z kolei podał jej lornetę �" chyba nie zamierzasz tutaj lądować.
�" Oczywiście, że nie. Popłyniemy wzdłuż brzegu, dopóki nie natkniemy się na jakiś port lub chociażby większą osadę rybacką.
�" A zatem, w prawo �" dodała, pokazując na migi Anielce, która stała przy kole sterowym, co należy uczynić. Równocześnie Pułaski przesunął rączkę telegrafu z powrotem na �śCała-naprzód"...
�śAfrodyta", zdążająca dotychczas wprost do brzegu, odległego o jakieś pół kilometra, zatoczyła łagodny łuk w prawo i wzięła kurs południowy.
Pół godziny później krajobraz wybrzeża uległ radykalnej zmianie. Pasmo skalistych wzniesień odbiegło od morza gdzieś w głąb lądu,
112
i
ustępując miejsca bujnej, podzwrotnikowej dżungli, której przednią strażą było pole mangrowe, pas gęstej roślinności, wyrastającej zda się z wody..
! �" Ale ludzkiej sadyby ani na lekarstwo �" westchnęła Betty Trave-ler.
Pułaski odkrył przez szkła ujście małej rzeki.
�" Teraz rozumiem, dlaczego tutaj flora taka bujna i dlaczego... �" nie dokończył.
Statek zadrżał, zachybotał podejrzanie, uniósł dziób w górę, a dwie sekundy później nastąpił gwałtowny wstrząs, który powalił wszystkich na deski pokładów.
�" Wpadliśmy na mieliznę�"jęknął inżynier, próbując powstać o własnych siłach, lecz głos jego utonął w chaosie okrzyków przerażenia, wśród kakofonii dźwięków wylatujących szyb i łoskotu pękających z tfeaskiem desek...
8 Czarny Ląd
Rozdział XI
W godzinę po katastrofie duża motorówka �śAstarte" odbiła od unieruchomionego okrętu. Uprzednio sam Pułaski w towarzystwie Betty okrążył statek w małym czółnie, stwierdził naocznie rozmiary uszkodzenia i doszedł do przekonania, że dalszy pobyt na pokładach �śAfrodyty" byłby połączony z wielkim niebezpieczeństwem na wypadek sztormu, że nawet większa fala może przewrócić wrak, który się tak niefortunnie ustawił. Bowiem �śAfrodyta", czyli obecnie �śDaisy", dostała się na mieliznę, płynąc równolegle do wybrzeża, w kierunku południowym, więc silniejsze fale, bijące w sterburtę, musiałyby statek położyć w krótkim czasie.
Przekonał też szybko Betty, która się początkowo upierała, żeby pozostać na statku, że równie dobrze mogą na brzegu oczekiwać ratunku od przepływających tędy okrętów, wydał szereg konkretnych zarządzeń i rozpoczęło się lądowanie. Z pomocą dwóch mechaników i trzech palacży, których Betty zakwalifikowała jako �śwcale przyzwoitych łotrzyków", spuszczono na wodę �śAstarte". Prócz Pułaskiego, mechaników i Betty, zabrała motorówka dwadzieścia dwie dziewczyny, ładunek konserw, wędzonego mięsa itp. wiktuałów, dalej spory zapasik amunicji do karabinów i krótkiej broni, całą skrzynkę medykamentów z okrętowej apteczki, i tak wyekwipowana ekspedycja wyruszyła w stronę lądu wśród radosnych okrzyków zebranych na pokładzie kobiet, które niecierpliwie oczekiwały swej kolejki...
Następnie jeden mechanik, eskortowany przez trzy srogie amazonki, powrócił do statku po drugi transport, a by przyspieszyć proces
114
przewożenia tylu ludzi na brzeg, z polecenia Pułaskiego (który pozostał na lądzie), spuścił dużą szalupę, aby ją holować za motorówką. Dzięki takiemu ulepszeniu komunikacji około południa ponad dwieście kobiet znalazło się na brzegu i w różowych humorach spożyto pierwszy obiad na Czarnym Lądzie.
�" Jeszcze raz obrócicie i po robocie �" rzekła Betty, wydzielając mechanikom ich porcje.
Pułaski był innego zdania:
�" Musimy przede wszystkim przewieźć jak najwięcej żywności, amunicji, pledów, desek, drzewa na opał, różnych narzędzi, słowem należy tu przytransportować wszystko, co może się nam przydać w robinsonowskim żywocie, bo trzeba się liczyć z tą możliwością, że przyjdzie nam tutJlj czekać nawet parę tygodni...
�" Parę tygodni? �"zakrzyknęła Betty �" na psa urok!
�" Bodajbym był złym prorokiem. Daj Boże, żeby się jakiś statek zjawił choćby jutro, ale trzeba być przygotowanym na najgorszą ewentualność.
�" Więc sądzisz, że tędy statki tak rzadko przepływają lub może, że taki potężny wrak ujdzie uwagi żeglarzy?
�" Ani jedno, ani drugie, darling, ale patrzę na sprawę trzeźwo i wiem, że pierwszy lepszy szkuner czy kuter, czy nawet większy stateczek doraźnej pomocy nam nie udzieli...
�" Jak to? Dlaczego?
Inżynier uśmiechnął się wyrozumiale:
�" Oj, kobieto, kobieto �" rzekł, pokazując Betty grupę rozgadanych niewiast �" po prostu dlatego, że nie chodzi tu o jednego czy dwóch rozbitków, ale o blisko trzysta dziewcząt, nie licząc naszych więźniów, a takiego tłumu żaden statek, płynący w dodatku z ładunkiem, nie zabierze. Co najwyżej weźmie kilka osób, odstawi je do jakiegoś większego portu, skąd po resztę wyślą specjalny okręt. No, a my chyba nie będziemy w liczbie tych kilku osób, nie opuścimy tutaj naszych biednych towarzyszek, prawda?
�" Tak jest �" odparła poważnie �" pozostaniemy aż do końca i ostatni wsiądziemy do szalupy wysłanej po nas.
�" Wobec tego �" ciągnął dalej inżynier�"Anielka Rawska będzie
t
115
musiała pozostać nadal na �śAfrodycie", aby utrzymać w karbach tych bandytów i dopilnować ekspedycji naszych transportów.
�" No, ale taka wielka eskorta jest zbyteczna. Jeszcze ze trzydzieści dziewcząt można tu przywieźć.
�" Z tym się zgadzam. Będzie to miało jeszcze i tę dobrą stronę, że w razie, gdyby się zanosiło na burzę, szczupły oddziałek pomieści się w motorówce i schroni się tutaj.
�" A moi towarzysze? Co z nimi się stanie wówczas? �" wmieszał się do rozmowy młody mechanik.
�" Nie twoja rzecz �" odparł inżynier ostro �" wy byście także
0 naszej skórze nie myśleli, na naszym miejscu. Bądź zadowolony że sam cało wyszedłeś.
�" Ja się tylko tak spytałem �" odparł potulnie zgromiony i schylił nisko głowę, by Pułaski nie mógł dostrzec wyrazu jego twarzy. Starszy mechanik uważał za stosowne złagodzić wrażenie słów kolegi:
�" Scroop ma tam brata, proszę pana, dlatego się pytał.
�" Taaak? Któryż to?
�" Toby. Taki młody chłopak. Siedemnaście lat ma.
I tyś miał sumienie takiego smarkacza wciągnąć do szajki zbrodniarzy?
�" To moja rzecz �" warknął starszy Scroop, patrząc wyzywająco na'inżyniera. W tej chwili Bill Mildred, ów starszy mechanik, wyrżnął go pięścią pod piąte żebro i w gwarze kryminalistów syknął dwa słowa; których znaczenia Pułaski wprawdzie nie zrozumiał, ale które odniosły nadzwyczajny skutek. Czupurny Scroop nie puścił więcej pary z gęby
1 w milczeniu wysłuchał reprymendy.
Po obiedzie zaprzągł inżynier �śbabską armię" do roboty, wychodząc z założenia, że w tym klimacie wszelka bezczynność, brak intensywnego zajęcia wpływa jak najgorzej na nowicjuszy. Cztery patrole, każdy z dziesięciu amazonek złożony, wyruszyły w rozmaitych kierunkach, aby zbadać najbliższą okolicę i stwierdzić, czy w pobliżu nie ma wiosek murzyńskich. Nowa dziesiątka, zaopatrzona w żywność na dobę, odmaszerowała w stronę najwyższego pagórka, gdzie miała zatknąć flagę, a w nocy podtrzymać ognisko, aby zwrócić uwagę statków płynących w tych stronach.
�" Posterunku nie wolno opuścić, póki was nie zluzujemy �" ko-
116'
menderowała Betty, czując się doskonale w roli szefa sztabu �" gdybyście dostrzegły coś niezwykłego, jedna przybiegnie z raportem.
Pozostałe kobiety miały się zająć założeniem obozu, dostawą, słodkiej wody i uporządkowaniem przywiezionych zapasów. Mechanik Mildred z pomocą motorówki utrzymywał kontakt ze statkiem i po południu obrócił trzy razy z ładunkiem. Oprócz przedmiotów żądanych przez inżyniera, przywiózł także dalsze trzydzieści pięć kobiet oraz czterech rekonwalescentów-więźniów, w tej liczbie Freda Whirla, niegdyś młodszego oficera pokładowego �śAfrodyty"... Przy ostatnim transporcie zluzował go Scroop. On także odpłynął przed godziną szóstą w stronę ,Afrodyty", mając tam przenocować i nazajutrz rano przywieźć ładunek drzewa, którego miały dostarczyć deski pokładów. A potem zapadł zmrok tak szybko, jak zawsze zapada w tropikach «i spracowany legion niewieści udał się na zasłużony odpoczynek. Sterty przywiezionych z okrętu pledów, derek, koców rozdzielono sprawiedliwie, noc była ciepła, po całodziennych trudach powieki same się do śnu kleiły i nic nie zapowiadało, że ten pierwszy nocleg na lądzie będzie należał do najgorszych...
�śSztab" czuwał jeszcze. Betty obchodziła gęsto porozstawiane posterunki, Pułaski z wyrozumiałym uśmieszkiem słuchał tasiemcowych, iście kobiecych raportów trzech patroli. Czwarty patrol nie wrócił do tej pory, co wskazywało na to, że amazonki, nieświadome szybkiego zapadania zmroku w tych stronach, pozwoliły się zaskoczyć przez noc w drodze i albo błądziły, albo, co prawdopodobniejsze, nie chcąc się narażać na niebezpieczeństwa nocnego spaceru po puszczy, postanowiły gdzieś tam przenocować, a powrócić do obozu nad ranem. Toteż inżynier nie przejął się zbytnio faktem nieobecności czwartego patrolu i odprawiwszy służbiste, a wymowne niewiasty, uciął sobie pogawędkę z Betty, która co dopiero powróciła z inspekcji. Betty była w świetnym humorze. I obóz, i posterunki, i sterty zapasów, i potężne ognisko, płonące na szczycie strażniczego pagórka, i czerwona latarnia, zawieszona na szczycie masztu �śAfrodyty", i szczęśliwe wylądowanie, i plany na jutro, słowem wszystko cieszyło ją, napawało dumą radosną, że gdyby nie �śdarling" i jej wydatna pomoc, to te trzy setki dziewcząt siedziałyby dzisiaj w lupanarach brazylijskich czy argentyńskich i smutny ich los dopełniłby się nieodwołalnie...
117'
�" I pomyśleć, że tego dokazał jeden człowiek �" rzekła, tuląc się do inżyniera.
�" Czy ta skromność ma być prowokacją? �"spytał żartobliwie, muskając ustami jej oczy. �"A moja dzielna Betty to niby niczego nie dokonała? A któż to mnie natchnął, aby tym pijakom opium dosyp... Co to? �"spytał nagle. �"Słyszałaś? Jakiś krzyk!
Chwilę później tajemniczy okrzyk powtórzył się znowu. Betty uwolniła się łagodnie z ramion inżyniera, skrzyknęła kilka najbliżej śpiących amazonek i pobiegła z nimi w stronę tzw. wschodniego, czyli najdalej w głąb lądu wysuniętego posterunku. Upłynęło może dziesięć minut, może kwadrans nawet, a potem dobiegły zaniepokojonego inżyniera echa histerycznego łkania, zmieszane okrzyki, wrzawa, która w krótkim czasie cały obóz podniosła na nogi. W ogólnym rozgwarze rozpoznał znajomy sobie głos Marii Pazurowej. Zdumiał się też mocno, skoro spostrzegł, że idąca w towarzystwie Betty chłopka jest dosłownie w adamowym stroju...
�" Wariatki �" rzekła Betty, wyprzedziwszy swą lamentującą towarzyszkę�" to czwarty patrol. Wiesz, zachciało im się kąpieli w rzece, rozebrały się, weszły do wody i...
Maria Pazurowa dojrzała w tym momencie inżyniera, wydała wstydliwy pisk zgrozy i owinęła się jakimś pledem...
�" Napadli je Murzyni �" domyślał się Pułaski.
�" Gorzej, bo krokodyle. Tylko cztery wróciły z całej dziesiątki. Pocieszam się jednak, że jeszcze ze dwie ocalały. Tak przynajmniej wnoszę ze słów Violety. Jedna znów dostała spazmów. Skaranie boskie z tymi babami. No, ale ja z nimi jutro pogadam!
�" Dajże im spokój, darling. Dość się chyba strachu najadły. Wystarczająco zostały ukarane za swą lekkomyślność.
�" Za lekkomyślność, tak �" przyznała energiczna Betty �" ale za tchórzostwo, nie.
�" Za tchórzostwo? Betty!
�" Nie próbuj ich bronić. Że się przelękły, zgoda, że się w przestrachu zapomniały ubrać, także rozumiem, ale- w żadnym wypadku nie wolno im było wracać bez broni... Trzy karabiny, rewolwer i sztylet, przecież to majątek w naszych warunkach �" perorował �śszef sztabu", niby to zwracając się do inżyniera, lecz w rzeczywistości do stojących
118'
opodal �śprzestępczyń", którym litościwe towarzyszki opatrywały liczne okaleczenia, zadrapania naskórka i tym podobne ślady panicznej ucieczki przez zarośla.
Ognisko na wzgórzu, które służyło za drogowskaz Pazurowej, prowadzącej niedobitki nieszczęsnego patrolu, umożliwiło odnalezienie drogi dalszym trzem dziewczętom. Tak więc tylko trzy przypłaciły życiem niewczesną zachciankę, ale wyczerpujące opowieści ocalonych, a zwłaszcza spazmatyczny płacz jednej z nich, która doznała nerwowego wstrząsu, napełniły obóz taką wrzawą, że przed północą chyba nikt oka nie zmrużył. Równa połowa nocy, bo noc trwa tam od szóstej wieczorem do szóstej rano, zatem połowa nocy, która miała pokrzepić siły spracowanych rozbitków, poszła na marne. I zasypiając wreszcie nie -przeczuwał Pułaski, że nim zaświta, wydarzy się coś stokroć bardziej brzemiennego w następstwa niż epizod z krokodylami...
Zbudziło go mocne szarpnięcie za rękaw. Zanim zdążył spytać, co zaszło, posłyszał detonacje dwóch wystrzałów karabinowych.
�" Biją się na statku! �"krzyknęła mu w ucho Betty i alarmując towarzyszki puściła się na przełaj przez obóz.
Po chwili padło znów kilka strzałów, a potem rozpętało się na przeklętym wraku prawdziwe piekło bitwy tak, że wprawne ucho inżyniera nie potrafiło już odróżnić suchych, krótkich niby chlaśnięcie bicza wystrzałów rewolwerowych od donośnych detonacji i karabinów.
�" Boże... Te łotry musiały wyłamać drzwi swoich cel �" zakrzyknęła Betty, która znów znalazła się przy boku ukochanego.
�" Musimy Anielce pospieszyć na pomoc. Gdzie szalupa? Prędzej, wiosła �" gorączkował się inżynier, spojrzał na Betty, która stała z głową zwieszoną na piersi i zrozumiał w jednej chwili. Szalupy, nie było. Motorówka ją zabrała z sobą, aby nazajutrz móc przywieźć większy ładunek. Tak radJiił Scroop, widocznie jego sprawką było uwolnienie więźniów. Przewidując możliwość odsieczy, wmówił w Betty, że dla przyspieszenia przeładunku korzystniej będzie przewieźć szalupę na noc do statku.
�" Przeklęty łotr �" pienił się inżynier w bezsilnej wściekłości, zmuszony teraz stać z założonymi rękami, kiedy tam, w odległości zaledwie pół kilometra, ważyły się losy kilkudziesięciu dzielnych dziewcząt, a być może, że i całego oddziału; bo gdyby szajka Ironfielda
119'
opanowała statek, sytuacja tych, którzy wylądowali, zmieniłaby się fatalnie.
Nagle wszystkie światła na statku zgasły. Widocznie zbłąkana kula spowodowała krótkie spięcie lub ktoś, komu na tym zależało, wyłączył kontakt umyślnie. Słabe światełko czerwonej latarni na szczycie masztu nie rozwidniało mroków i w egipskich ciemnościach rozgrywał się ostatni akt bohaterskich zapasów Anielki Rawskiej i jej szczupłego oddziałku dziewcząt z bandą zawodowych rzezimieszków Ironfielda. Rezultat takiej walki był do przewidzenia, lecz pomimo to, nie tylko optymistka Betty, nie tylko liczne grono jej towarzyszek, zebranych na brzegu, ale nawet zawsze trzeźwo myślący inżynier krzepił się nadzieją, że dzielna Anielka upora się z buntownikami.
Potyczka na �śAfrodycie" dobiegła końca. Zażarta strzelanina ucichła, tylko gdzieś na rufie jakiś nieustraszony obrońca odcinał się przeciwnikom jeszcze przez kilka minut. Ale i on umilkł w końcu. Potem chłodny wietrzyk od morza przyniósł echa piekielnej wrzawy, z której wprawne ucho mogło wyłowić ochrypłe ryki mężczyzn, wrzaski przerażonych kobiet, jęki bólu, okrzyki wściekłości, zgrzyt zardzewiałego kółka dużego elewatora; dopiero pół godziny później nastała grobowa cisza.
�" Przegrały �" westchnął Pułaski �" & my, musieliśmy tutaj siedzieć bezczynnie.
�" Skąd wiesz, że przegrały? �" odparła Betty.
Chciała właśnie wygłosić obszerną filipikę przeciwko pesymistycznemu poglądowi inżyniera, kiedy na pokładzie �śAfrodyty" padł strzał karabinowy, potem jeszcze dwa i jeszcze trzy w nierównych odstępach.
�" Co to ma znaczyć �" bąknął Pułaski. To samo pytanie postawiła sobie Betty oraz każda z jej licznych towarzyszek, posypały się odpowiedzi jedna mniej prawdopodobna od drugiej, aż zagadka rozwiązała się sama.
Koło .godziny piątej nad ranem posterunek �śpółnocny", czyli wysunięty najdalej na północ, zaalarmował Betty wiadomością, że słyszano dwukrotnie okrzyk: �śhelp", dobiegający jakby z morza.
�" Męski głos? �" wtrącił inżynier.
�" Nie, kobiecy.
�" Rozumiem. Jednej z tamtych udało się zbiec ze statku. To za nią 120
<
właśnie strzelali. Musimy jej pospieszyć z pomocą �" gorączkował się, krocząc na czele garstki dziewcząt.
Posterunek �śpółnocny" znajdował się niemal u stóp strażniczego wzgórza, na którym wciąż płonęło ognisko. Ono to zapewne wskazywało kierunek drogi dzielnej pływaczce, której w końcu musiało sił zabraknąć, skoro wzywała ratunku. Kiedy inżynier znalazł się u celu wędrówki, trzy amazonki wynosiły właśnie z wody półomdlałą towarzyszkę. Miała na sobie tylko bieliznę podartą w strzępy, splamioną krwią, jej szyja i ramiona nosiły ślady licznych zadrapań, a u broczącej wciąż krwią lewej dłoni brakowało małego palca,
�" Strzelali za mną �"przemówiła po angielsku, usiłując podnieść i pokazać okaleczoną rękę, potem zwisła przez ramiona podtrzymujących ją towarzyszek, zemdlała. Kiedy ją ocucono, zaczęła rwącym się głosem opowiadać, co zaszło tej nocy na statku. W jaki sposób zdołali więźniowie wyrwać się z zamkniętych cel i rozbroić wartę, nie wiedziała. Wraz z kilkoma towarzyszkami wynosiła na pokład zapasy, które miano przewieźć na ląd nazajutrz, kiedy padły pierwsze strzały. Tuż koło niej przebiegł tęgi majtek i padł od kuli Anielki Rawskiej. Wtedy wyrwała mu z ręki karabin i wmieszała się do walki. Strzelała póki starczyło ładunków, potem pobiegła wraz z Anielką na rufę. W końcu także brakło ładunków. Wtedy uległy przemocy.
Betty odstąpiła na bok, nie mogąc słuchać strasznego oskarżenia o gwałtach i pastwieniu się zwycięskich buntowników nad garstką bezbronnych dziewcząt. Lilian Walsh, tak bowiem brzmiało nazwisko cudem ocalonej, byłaby również padła ofiarą rozbestwionych majtków, lecz wyzyskując chwilową nieuwagę swego ciemiężcy wyrwała mu się, przeskoczyła burtę, dała nurka i zaczęła płynąć kraulem w stronę widocznego z dala ogniska na szczycie wzgórza. Tam były jej towarzyszki, tam znajdował się obóz, więc w tym kierunku dążyła, nie dbając o gwiżdżące koło głowy kule. Jedna z nich dosięgła ją, urwała jej palec. Upływ krwi, ból, paniczny strach przed spotkaniem z rekinami obezwładniły ją zupełnie. Była chwila, że chciała zawrócić do statku, ale zwalczyła w sobie tę pokusę. �" Lepsza śmierć niż hańba i poniewierka u tych łotrów �" powiedziała sobie w duchu, zacisnęła zęby i oszczędzając siły, rozkładając je umiejętnie z wprawą rutynowanej sportsmenki, zaczęła płynąć w stronę zbawczego brzegu. Jeszcze raz opadła ją apatia,
121'
zwątpienie, czy dotrze do lądu, bowiem ognisko, które ze statku wydawało jej się niezbyt odległe, uciekło gdzieś w górę, oddaliło się na oko. Wtedy to wydała okrzyk: �śhelp", usłyszany, jak wiadomo, przez amazonki z posterunku �śpółnocnego". Ich nawoływania wlały nowy strumień sił w słabnącą pływaczkę i wreszcie dobiła szczęśliwie do brzegu.
Na zapytanie Pułaskiego, jakie są plany majtków, nie potrafiła dać jasnej odpowiedzi. Słyszała tylko, jak się odgrażali, że jutro załatwią się z tymi na brzegu. Słyszała też, jak jakiś gruby, zarośnięty zbir, który był prawdopodobnie hersztem buntowników, polecił napełnić zbiornik motorówki i przynieść z magazynu kulomiot.
�" Ile was tam pozostało przy życiu? �" indagowała Betty z kolei.
Lilian Walsh potrząsnęła głową przecząco. Nie wiedziała. Zapewne
nie więcej jak piętnaście do dwudziestu. W tej liczbie znajdowała się także Anielka Rawska, którą mimo zaciekłego oporu wzięto żywcem.
�" A tych zbrodniarzy wystrzelałyście dużo?
Znowu ten sąm ruch głową. Kilku na pewno, może kilkunastu. Górny pokład był usłany ciałami majtków i dziewcząt, ale wśród nich musiało być wielu rannych. Bolesne jęki rozlegały się zewsząd.
�" Nie męcz jej już�"wtrącił inżynier, widząc, że Betty zamierza rzucić nowe pytanie �"czy nie widzisz, jak ją rozmowa wyczerpuje? Musimy teraz przygotować się godnie na przyjęcie Izaaka Ironfielda i jego bandy. Najdalej za godzinę będzie widno.
�" Za godzinę? �" spytała Betty niedowierzająco, patrząc na ciemne niebo.
�" Nie zapominaj, że jesteśmy pod zwrotnikiem. Zatem do dzieła. Tę biedną Lilian przenieście do obozu. Ach, Boże, ile bym dał za to, żeby Anielka z nami tutaj była.
�" Biedna dziewczyna. Jakże straszny jest jej los!
~ Przewidując atak Ironfielda, inżynier wydał szereg zarządzeń pod hasłem: za żadną cenę nie dopuścić do lądowania majtków. W tym celu wzmocnił wydatnie załogę strażniczego wzgórka, w tym celu właściwy obóz przesunął o kilkaset metrów w głąb lądu, na najbliższą polanę, aby napastnikom nie dostarczać żywego celu, natomiast na całej przestrzeni od pagórka do ujścia rzeki porozstawiał gęste posterunki, kryjąc je za stertami zwiezionego z okrętu drzewa, za głazami, a nad rzeką,
122'
w zaroślach, za pniami palm. Każdy taki posterunek otrzymał rację żywności na dobę, zaś pozostałe zapasy zaczęto pospiesznie przęnosić na polanę.
�" Prędzej, prędzej �" popędzał zajęte przy tej pracy kobiety, które po wczorajszych trudach i po nocy bezsennej ledwie powłóczyły nogami. Sam, choć bardzo jeszcze osłabiony po wypadku, jaki mu się podczas pamiętnego sztormu przydarzył, choć stłuczone lewe ramię dolegało mu uporczywie, świecił przykładem wytrzymałości, przenosił ciężary przerastające zasób jego sił i zrzędził na Betty, że się zadźwiga, oberwie, jeżeli tak gorliwie będzie pojmowała swe obowiązki. Pomimo tych wysiłków zaledwie trzecią część zapasów zdołali przenieść z wybrzeża na polanę, kiedy na morzu, gdzieś w okolicy wraku rozległ się łoskot puszczonego w ruch silnika benzynowego.
�" Zaczyna się �"mruknął inżynier, chwytając za karabin, potem podniósł lornetę ku oczom �" na nic �" warknął gniewnie�"jeżeli ta przeklęta mgła nie ustąpi, wylądują nam pod samym nosem i nie ujrzymy ich jeszcze.
i , Na szczęście coś wywołało zwłokę po tamtej stronie i kiedy pół godziny później motorówka �śAstarte" odbiła od statku, ciepłe podmuchy wschodniego wiatru odsunęły ostatnie, stłamszone strzępy mgły, hen na morze.
/
Rozdział XII
Izaak Ironfield, rozparty w trzcinowym fotelu, spoglądał tępym wzrokiem na małą zatokę. Z wysokości górnego pokładu widział jak na dłoni motorówkę, która gnała w stronę pustego wybrzeża. Tak, pustego. Przez lornetę widział wprawdzie sterty różnych gratów i zapasów, zabranych z jego statku, ale człowieka, na lekarstwo! Ten łotr Pułaski i przeklęta Betty ukryli się gdzieś w zaroślach lub uciekli w głąb lądu, zabierając ze sobą trzysta dziewcząt, majątek, olbrzymi majątek!
�" Byłbym za nie dostał w Brazylii półtora miliona dolarów, albo nie nazywam się Ironfield! �"obliczył szybko w pamięci i wybuchnął potokiem kanałowych przekleństw pod adresem Betty Traveler. �"Ta żmija ściągnęła mi na kark policję na Long Island i najgorszego z łapaczy, jego, fałszywego księcia Golicyna, parszywego psa. Tfu, łotr, bandyta. Taki piękny statek wpakować na mieliznę, okraść go, obedrzeć, porąbać. Och, Tom, Tom, ozłocę cię, chłopcze, jeżeli mi tę parkę dostarczysz tu żywcem, jak przyrzekłeś �" zawołał na głos, wyciągając ręce w stronę mknącej szybko motorówki...
Drgnął. Ktoś parsknął szyderczym śmiechem w pobliżu, niemal za jego plecami. Odwrócił szybko głowę i ujrzał Kinczela.
�" Z czegóż się tak cieszysz? �"mruknął z niechęcią.
Michał Kinczel obszedł fotel dokoła, rozkraczył się, wsadził obie ręce do kieszeni i stojąc w tej lekceważącej pozie przed swym szefem, chichotał w dalszym ciągu, coraz ciszej i coraz zjadliwiej zarazem.
�" Z czego się śmieję? Ano, słyszałem treść pańskiego westchnienia. Tak, tak, poczciwy Tom Bartlet, chłopiec do pozłoty. I pan to mówi,
124'
Mr Ironfield, he, he, he. Właśnie pan zamierza go ozłocić, jak się pan raczył wyrazić.
�" A tobie zazdrość, prawda? Wiem coś niecoś o waszych zatargach. Ooo, wiem więcej niż myślicie. Żarliście się tu z sobą jak pies z kotem, jeden drugiego brał za łeb, a tymczasem Pułaski opanował mój statek i zniszczył go, rozbił, szelma, zbój, bandyta... Ja wiem wszystko! �" wrzasnął.
�" Wszystko? �"powtórzył Kinczel pytająco: �" Czyżby? W takim razie musi pan również wiedzieć, co spowodowało pańską chorobę. Nie, nie, Mr Ironfield �" dodał skwapliwie, widząc groźną zmarszczkę na czole szefa. �"Nie miałem na myśli śmierci miss Racheli. Zgon córki, jedynej córki, musiał panem wstrząsnąć zapewne, ale taki silny człowiek jak pan, Mr Ironfield, byłby się z tego otrząsnął wreszcie.
�" Milczeć!... Moje osobiste sprawy nikogo...
;�" Oczywiście �" wpadł mu szybko w słowo �" skoro jednak zaczęliśmy rozmawiać o pańskiej dziwnej, bardzo dziwnej chorobie, to trudno mi było nie potrącić o...
�" Człowieku, nie męcz mnie. Powiedz, co masz na języku albo idź do wszystkich diabłów.
Michał Kinczel wyjął z kieszeni małe, tekturowe pudełeczko i wręczył je Izaakowi.
�" Oto, co spowodowało pańską chorobę! �"obwieścił triumfalnie�" oto czym pana karmił Tom Bartlet. Dlatego leżał pan bez przytomności, dlatego nie żyłby pan od tygodnia, gdybym nie uwięził �śmałego" Toma... I dlatego dzisiaj chce go pan ozłocić, a mną się pomiata, jak się pomiatało zawsze. Ano, nie każdy ma szczęście �" zakończył żałosnym westchnieniem, obserwując spod oka, jakie wrażenie ta wiadomość wywarła na Izaaku.
A wrażenie było potężne. Ironfield pobladł jak kreda, drżącymi palcami podniósł wieczko pildełka, wybałuszonymi oczyma obejrzał uważnie jedną pigułkę, powąchał ją i wrzucił z powrotem na swoje miejsce, ocierając palce o spodnie.
�" Kinczel �" przemówił wreszcie nieswoim głosem �" ty twierdzisz, że Tom Bartlet dał mi tę truciznę do zażywania?
�" Proszę go o to spytać w mej obecności, skoro pan nie wierzy�" odparł z tupetem zapytany.
125'
W tej chwili huk wystrzału targnął powietrzem. Kapitan Snyders, stojący z karabinem w ręku na pomostku pędzącej motorówki, cofnął się krok wstecz, zachwiał się i runął w morze jak kłoda. A ta detonacja była jak gdyby hasłem dla całego zastępu niewidzialnych strzelców. Ożywiły się milczące zarośla przy ujściu rzeczki i wzgórze, dominujące nad najbliższą okolicą, i cały pas wybrzeża pomiędzy tymi dwoma punktami. Wszędzie wykwitały jasne dymki, wszędzie grzmiały detonacje nowych wystrzałów i zewsząd sypał się grad kul na szarżującą motorówkę.
�" Tam!... Tam są �" krzyknął Ironfield, zapominając od razu o trucicielskich zamachach Bartleta i wskazał Kinczelowi szczyt wzgórza, na którym w nocy płonęło wielkie ognisko... �" Biegnij na rufę. Niech walą z kulomiotu... Trzeba naszych wesprzeć.
Ale ogień kulomiotu nie zaważył na szali. Jakby odpowiadając doskonale ukrytym strzelcom, �śAstarte" zatoczyła łagodny łuk i pełnym gazem gnała z powrotem do okrętu. Nagle, regularny łoskot jej potężnego silnika załamał się, motor zaczął kaszleć, strzelać, krztusić się, jak człowiek, który pijąc wodę, wciągnie jej łyk w płuca, zamiast haust powietrza. Pęd powracającej motorówki osłabł widocznie, z czego skorzystał przeciwnik i gęstym ogniem prażył załogę, rozpłaszczającą się za burtami, aby nie stanowić celu dla tamtych.
Izaak Ironfield zerwał się z fotela i oparty o poręcz pokładu spoglądał zdumionym wzrokiem na klęskę swoich ludzi.
�" Szatański organizator �" syknął przez zęby, a w głosie jego było tyleż wściekłości co i podziwu dla niespożytej energii inżyniera Pułaskiego �"żeby w ciągu kilku dni z tych gęsi, które mdlały na widok bykowca, zrobić takich żołnierzy, nie, do licha, na to trzeba być wcielonym diabłem!... westchnął �" gdybym to ja miał takiego człowieka zamiast truciciela Toma czy intryganta Kinczela, można by odrobić wszelkie straty w ciągu dwóch lat.
Widok dobijającej do statku motorówki odciągnął myśli Ironfielda w inną stronę. Klnąc na czym świat stoi, piął się Tom Bartlet po sznurowej drabince. Kinczela, który mu się pierwszy nawinął zwymyślał od ostatnich, twierdząc, że on spowodował klęskę.
�" Gdyby się wam nie zachciało uprzątać zabitych z pokładów bylibyśmy wylądowali pod osłoną mgły i te wiedźmy diabelskie nie
126'
mogłyby strzelać do nas jak do kaczek �" perorował głośno, zwalając winę na wszystkich po kolei... �"Snyders też osioł. Mówiłem mu: .zajechać ich od południa, wjechać w ujście rzeki i przy grzać im z flanki. Ale gadajże z takim ważnym. �śJa tu dowodzę!" oświadczył mi z miną lorda, kazał gnać prosto na brzeg, no i łyknął swoją kulę.
�" Bosman zginął także? �"zdziwił się Kinczel, spoglądając przez burtę na dno motorówki.
�" Ilu ludzi straciliśmy, Tom? �"spytał urzędowo Izaak.
�" Razem ze Snydersem czterech. Ładny początek. Aha, Mr Ironfield, chciałem pana spytać, kto teraz obejmie komendę. Morris zginął podobno jeszcze przed tygodniem, Snyders dzisiaj, Fred Whirl jest, że się tak wyrażę, w niewoli, czyli całą starszyznę diabli wzięli. Zatem...
�" Zatem ty miałbyś wielką ochotę.
�" Mnie wszystko jedno �" odparł obłudnie.
�" Kogo byś radził w takim razie? Może Kinczela?
�" Tom Bartlet osłupiał na chwilę i niepewny, pytający wzrok przenosił raz po raz z nachmurzonej twarzy Ironfielda na ironicznie uśmiechniętą gębę Rusina. Przeczuwał jakiś haczyk i zwiększył czujność.
�" Kinczela, owszem �" odparł po namyśle �" on ma w tym doświadczenie. Popisał się nieźle przecież, wtedy, gdy go razem z. nieboszczykiem Morrisem marynarze związali. To wielki wódz, geniusz!
�" Mr Bartlet �" pisnął falsetem urażony Kinczel. ' 1 �" Co, dear Mr Kinczel, wodzu Znakomity?
�" Wypraszam sobie podobne aluzje... '
�" Milczeć mi jeden z drugim! �" huknął Ironfield �"komendę nad tą zgrają, która się rozpuściła dzięki wam, ja obejmuję. Ja osobiście! Proszę to przyjąć do wiadomości. Okres waszego antagonizmu kosztem mojej kieszeni minął bezpowrotnie! A wieczorem pogadamy z sobą jeszcze o innej sprawie.
Tom Bartlet biedził się długo nad rozwiązaniem zagadki, co to za �śinna sprawa", o której Izaak chce z nimi pogadać wieczorem.
�" To było wyraźnie do mnie wypite �" denerwował się, wspominając sobie ukośne, złowrogie spojrzenie, jakie Ironfield posłał w jego stronę. W końcu doszedł do przekonania, że to niewątpliwie jakaś nowa
127'
intryga tego �śbydlaka" Kinczela, co go znacznie uspokoiło. Michał Kinczel był niestrudzonym intrygantem, ale sieć, jaką zarzucał kolejno na wszystkich swoich współpracowników, miała zawsze jakieś przerwane oko, przez które omotana ofiara mogła się wymknąć. Tylko raz udała mu się sztuczka w zupełności, kiedy to na Long Island wyważył z siodła Jima, menażera klubu, założonego przez Ironfielda... Zresztą, w nawale zajęć zapomniał Tom niebawem o �śmałym nieporozumieniu"...
A roboty było po same łokcie. Ironfield, skazany przez tyle dni na przymusową bezczynność, wyładował teraz zbiornik swej przedsiębiorczości i energii. Zaprzągł do pracy wszystkich bez wyjątku, sam był wszędzie, wszystkim kierował osobiście. Tylko dwóch Hindusów odłączył od grupy pracujących. Ci dwaj, odkomenderowani do kulomiotu, mieli za zadanie �śobrzydzać życie babskiej armii", jak się Izaak wyraził. Więc ilekroć z lasu wychyliła się sylwetka jakiej dziewczyny, wysłanej z instrukcjami do któregoś z posterunków lub po zapasy złożone na brzegu, kulomiot, umieszczony obecnie na górnym pokładzie, zabierał głos i wpędzał �śnieprzyjaciela" z powrotem w gęstwinę, a tę okresy pukaniny urozmaicały monotonię upalnego dnia majtkom, kucharzom, pomywaczom, palaczom i dozorcom,.zdegradowanym do roli cieśli. Bo z polecenia Ironfielda rąbano belki i deski pokładów, rżnięto je według planów pierwszego mechanika i zbijano z nich tratwy, które następnie spuszczano na wodę wzdłuż sterburty tak, że kadłub demolowanego okrętu zasłaniał je przed wzrokiem Pułaskiego.
�" Po kiego diabła aż cztery tratwy? �"mruczał Lewis Steel, ocierając pot z czoła.
�" Izaak chce pewnie sforsować brzeg atakiem z kilku stron na raz �" przypuszczał starszy Scroop.
�" To mu do tego cztery łodzie nie wystarczą?
�" Jak to cztery? �"wtrącił młody Toby Scroop.
�" No licz, szczeniaku: motorówka, sżalupa i dwa małe czółna.
�" Milczeć tam i robić �" huknął Tom Bartlet urzędowo, chcąc się popisać przed pochmurnym Ironfieldem, który właśnie schodził z górnego pokładu.
�" Tak, teraz to milczeć �" burknął urażony Scroop senior �" a gdyby nie ja, siedzielibyście jeszcze wszyscy pod kluczem.
128'
Kinczel i Tom próbowali również przeniknąć zamysły chlebodawcy, lecz prawdy nie odgadł żaden. Znał ją tylko kapitan Snyders, do którego Izaak miał największe zaufanie, ale Snyders nie żył od rana. On to właśnie, zbadawszy gruntownie rozmiary uszkodzenia statku, oświadczył Ironfieldowi, że nie może być mowy o ocaleniu okrętu, o doprowadzeniu go w tym stanie do jakiegoś doku, on także zwrócił uwagę na niebezpieczeństwo, na jakie narażą się wszyscy, jeżeli wrak zostanie dostrzeżony przez jakiś przepływający tędy statek. Bo po zdemaskowaniu pałacu klubu �śPrzyjaciół Wschodu" na Long Island, policje wszystkich państw zostały niewątpliwie poinformowane, do jakich celów służy jacht �śAfrodyta", kim jest jego właściciel i każdy członek załogi.
�" Widzę tylko jedno wyjście �" reasumował swe wywody Snyders�" przenieść się na ląd, statek wysadzić w powietrze, ale tak, żeby najbliższy sztorm nie potrzebował już kończyć naszej roboty, potem wyruszyć w drogę motorówką wzdłuż brzegu, póki nie dotrzemy do jakiegoś portu, tam udać rozbitków lub lepiej wsiąknąć od razu w tłum i zniknąć władzom z oczu na jakiś roczek.
�" Wszystko to pięknie �" wtrącił w tym miejscu Ironfield �" tylko zapomniał pan, kapitanie, o kobietach. Co począć z nimi? Pozostawić je tutaj, na brzegu, żeby je jakiś statek znalazł, żeby wskazały, że nas tutaj szukać należy, kiedy cały świat sądzi, że krążymy koło brzegów Ameryki Południowej?
W rezultacie zaakceptował Izaak plan Snydersa, ale postanowił wprowadzić pewne modyfikacje. Wyrzec się takiego ładunku żywego towaru, ładunku, który on, znawca oszacował na z górą półtora miliona dolarów, wysadzić w powietrze wraz z niezdolnym do użytku statkiem jego wspaniałe urządzenie, meble, kobierce, rzeźby, bronzy, obrazy... nie, na to Izaak Ironfield nie potrafiłby się zdobyć, tej nowej straty nie odżałowałby nigdy...
�" Czy nie dość, że straciłem pałac na Long Island i ten piękny statek? �" rozważał, wzdychając melancholijnie.
Więc owe tratwy miały służyć nie tylko do akcji dywersyjnej przy szturmowaniu wybrzeża, ale także do przewiezienia wszystkiego, co się da przewieźć na ląd. Tam chciał Izaak (po uporaniu się z inżynierem Pułaskim) zmagazynować wszystkie swoje skarby, pozostawić je pod
9 Czarny Ląd
129
strażą załogi, potem z kilkoma palaczami i z mechanikami wyruszyć motorówką wzdłuż brzegu do jakiegoś portu, zakupić kilkusettonowy statek, powrócić nim tutaj i przewieźć cenny ładunek trzystu dziewcząt do Brazylii. Ironfield był jako biznesmen niepoprawnym marzycielem, nie uznawał niemożliwości, a ten chorobliwy wręcz optymizm niemało krwi napsuł niegdyś jego wspólnikowi, Harremu Foxowi...
Około siódmej wieczorem Michał Kinczel wkroczył do sypialni Ironfielda.
�" Mieliśmy się zgłosić, ja i Tom �" przypomniał szefowi, który spojrzał nań pytająco.
�"> Aha, prawda. Teraz jednak jestem zajęty. Przyjdźcie tu razem za godzinę... Ale razem, koniecznie razem! �"podkreślił.
Kiedy dwaj antagoniści stanęli przed obliczem Izaaka, zastali w sypialni prócz niego Tumkura i dwóch innych Hindusów.
�" Tom �" zaczął Ironfield �" zrewiduj dokładnie Kinczela... Chodzi mi tylko o broń.
Mały rzezimieszek spełnił to polecenie z całą satysfakcją, ale zgłupiał, kiedy chwilę później padł analogiczny rozkaz:
�" Teraz, Kinczel, proszę obszukać Toma.
Zaborczym ruchem zgarnął Izaak oba rewolwery do szuflady, polecił Bartletowi podejść bliżej i podsunął mu pod nos tekturowe pudełeczko, które mu dziś rano wręczył Kinczel jako corpus delicti.
�" Coś mi się zdaje, że pan przybladł, Mr Bartlet�"zaczepił Kinczel szyderczo, śledząc z natężeniem grę twarzy przeciwnika. Potem spełniając polecenie Izaaka, powtórzył głośno swe oskarżenie.
�" To kłamstwo! �"wrzasnął Tom.
Ironfield skinął na Tumkura.
�" Teraz ty gadaj �" rzekł.
Hindus zaczął od zawiłego usprawiedliwiania się, że fabrykując te pigułki, nie wiedział dla kogo są przeznaczone... Sądził, że chodzi o otrucie którejś z niewygodnych dziewcząt, gdyż po uwięzieniu Bartleta Kinczel również je zamawiał.
W tym miejscu Tom i Ironfield przenieśli wzrok na Rusina, który nie potrafił ukryć zmieszania.
�" On także? �" spytał Izaak.
130'
Kinczel otworzył usta, chcąc przemówić, lecz tamten nie dopuścił go do głosu.
�" Tumkur ma teraz odpowiadać�"warknął.
Zeznania Hindusa wykazały jasno, że Michał Kinczel był godnym następcą Toma Bartleta i również truł systematycznie swego szefa. Na szczęście dla Izaaka bunt majtków pokrzyżował Rusinowi zbrodnicze plany. Dzięki temu żył dzisiaj i mógł obu" winowajców ukarać przykładnie. Stali przed nim bezbronni, podczas gdy jego dłoń ściskała w kieszeni rewolwer, a pod ścianą czekało trzech Hindusów, oddanych ślepo swemu chlebodawcy. Ironfield był mściwy, ale przede wszystkim był bardzo praktyczny. Wykombinował więc na poczekaniu, że byłoby nonsensem sprzątnąć tych dwóch już teraz i osłabić szczupłą garstkę swoich pomocników w przededniu rozstrzygającej rozprawy z^ułaskim. Nie. Raczej niech walczą za niego, niech mu pomogą dokonać tego, co postanowił, niech pracują. Pozostawi ich na straży swoich skarbów, kiedy wyruszy motorówką do najbliższego portu: Nienawidzą się, więc będą sobie patrzeć na ręce, będą się pilnować wzajemnie, żaden z nich go nie okradnie w czasie jego nieobecności. A kiedy powróci tutaj z nowym okrętem, kiedy wszystko będzie gotowe do odjazdu, zawezwie ich do siebie jak dzisiaj i wtedy ureguluje z nimi stare porachunki. O, tak. Izaak Ironfield nie puści tego płazem, ale przede wszystkim... interes!
Przeciągające się milczenie zaciążyło głazem zarówno Kinczelowi, jak i małemu zbirowi. Toteż odetchnęli z ulgą, kiedy nachmurzony szef raczył w końcu przemówić:
�" Jesteście warci siebie. Teraz możecie odejść i starajcie się wierną służbą osiągnąć to, bym mógł zapomnieć o waszych zbrodniczych usiłowaniach.
Bartlet łypnął nieufnym okiem na mówiącego, Kinczel, bardziej giętki w karku przybrał pozę pełną najgłębszego szacunku.
�" Jestem niewinny i padam ofiarą pomyłki �" ale moja wierność i poświęcenie otworzy panukiedyś oczy. Przekona się pan wówczas, że ja...
�" Przekonać mnie mogą tylko czyny �" przerwał Izaak pospiesznie. �" Krótko mówiąc, tego z was ułaskawię, ten będzie moją prawą ręką, który mi dostarczy żywcem Pułaskiego i Betty... A ponadto �" do-
131'
dał z chytrym uśmieszkiem �" będzie mógł ze swoim rywalem zrobić to, co mu się żywnie spodoba.
�" Nie rozumiem �" bąknął Kinczel.
�" Dziwię się, że nie rozumiesz. Rzecz wydaje mi się niezmiernie prosta. Nienawidzicie się śmiertelnie, jeden by drugiego utopił w łyżce wody, jeden drugiego przede mną oczernia. Otóż jeżeli na przykład Tom dostarczy mi tamtych dwoje, to w nagrodę otrzyma Kinczela i będzie mógł go �śzlikwidować" według swego uznania, he, he, he. I oczywiście, na odwrót. Jeśli Kinczelowi się poszczęści, to los Toma będzie w jego rękach. Rozumiecie?
Chcieli jeszcze coś odrzec, lecz w tej chwili Izaak huknął pięścią w stół i wymownym gestem wskazał im drzwi.
�" Wy także �" zwrócił się do milczących Hindusów; �" chcę teraz sam pozostać i wara mi w pracy przeszkadzać.
Wynieśli się więc na pokład posłusznie i tu widok płonącego na wzgórzu ogniska uprzytomnił im dopiero właściwe znaczenie słów Ironfielda.
�" Tak łatwo nie pójdzie z tym Pułaskim, co? �" mruknął Kinczel, chcąc pociągnąć za język rywala.
�" Pewnie �" przystał Tom �" ale żywię nadzieję, że tego dokażę w końcu.
�" Tere fere.
�" Chce mnie pan sprowokować, co?
�" Ani myślę, tylko bawi mnie to, gdy słyszę takie przechwałki.
�" A mnie znów bawi myśl, jaką pan zrobi minę, kiedy Izaak w nagrodę za dostarczenie mu tamtych, wyda mi pana, Mr Kinczel. I współczuję panu serdecznie, he, he, he, he.
W szyderczym śmiechu małego zbira było tyle mściwej nienawiści, że Kinczel zadrżał mimo woli.
�" Nawzajem, Mr Bartlet �"odparł z bardzo nieszczerą brawurą i odszedł w stronę kuchni, gdzie spodziewał się zastać większość załogi. Nie lekceważąc sobie przeciwnika, chciał się należycie przygotować do ostatecznej rozgrywki, chciał sobie pozyskać sprzymierzeńców wśród palaczy i kucharzy, bo majtkowie byli od dawna po stronie małego zbira.
Natomiast Tom Bartlet, który bagatelizował sobie rywala i ani przez
132'
chwilę nie wątpił, że taki intrygant, a przy tym tchórz, jak Kinczel nie odważy się na walkę z Pułaskim, postanowił inaczej zakończyć wieczór. Rozmowa .z Ironfieldem bądź co bądź do przyjemności nie należała, zdenerwowała go trochę, należało przeto zalać robaka. Skoro więc młody Toby Scroop nawinął mu się pod rękę, wysłał go do magazynu po parę butelek i szeptem udzielił mu jakiejś innej jeszcze instrukcji.
�" Ale która to jest, panie?
�" Ciszej, idioto �" syknął Bartlet, rozglądając się na wszystkie strony, bowiem Ironfield, który wciąż jeszcze wierzył, że cenny ładunek żywego towaru zdoła odstawić do Południowej Ameryki, przykazał najsurowiej pozostawić schwytane na statku dziewczyny w spokoju.
�" Przecież mówię cicho.
�" Tak, teraz, ale przedtem nie.
�" Więc po czym rozpoznam tę Anielę wśród kilkunastu, które...
�" Słuchajże, tępa głowo �" przerwał Tom zniecierpliwiony �" pilnuje ich tam Lewis Steel. Powiesz mu, że ja kazałem, abyś przyprowadził do mojej kabiny tę...
Nagłe ukazanie się Tumkura zmusiło Toma do zamilknięcia. Nie dowierzał tym �śżółtym małpom", a już specjalnie wystrzegał się Tumkura, wiedząc, w jak dobrych stosunkach pozostaje z szefem. Udając więc, że wymierza reprymendę młodemu majtkowi, uprowadził go z sobą i zniknął za drzwiami okrętowego^hallu, gdzie znajdowała się główna klatka schodowa.
A w tym czasie Izaak Ironfield, zamknąwszy drzwi na klucz i pozasłaniawszy okna z pedantyczną sumiennością, zabrał się do swojej roboty. Odsunął łóżko, zdjął dywan zawieszony nad nim i w małą, ledwie widoczną szparkę wsunął płaski kluczyk. Lekkie pociśnięcie wystarczyło, by dwie politurowane deski, przylegające do siebie tak szczelnie, że wyglądały jak jedna całość, odskoczyły, ukazując pośrodku szeroką szparę. Izaak odsunął je tak, jak się drzwi przedziału w wagonie odsuwa i z uśmiechem zadowolenia pogładził znajdujące się w głębi stalowe drzwiczki pancernej kasy.
�" Taki spryciarz ten Pułaski, a tego nie przeczuł�"mruknął, odmykając trzy skomplikowane zamki sejfu. Potem zaczął wypróżniać zawartość schowka, przenosząc paczki wzorowo pod opaskami poukładanych banknotów na stolik. Przeliczywszy gotówkę, zrobił przegląd
133'
kosztowności, oszacował je z grubsza, zsumował długą kolumnę cyfr, wypisahych skrupulatnie na arkuszu papieru i uśmiechnął się triumfalnie. �" Piękny stateczek można kupić za to. Nie taki jak �śAfrodyta", ale zawsze niezgorszy... Tak, tak, szkoda �śAfrodyty" �" westchnął żałośnie, odnosząc swoje skarby do kasy. Myśl, że ten piękny, kosztowny parowiec trzeba wysadzić w powietrze, spowodowała nagły wybuch wściekłości i potok najplugawszych przekleństw popłynął z ust Ironfielda pod adresem inżyniera Pułaskiego...
Rozdział XIII
Noc przeszła spokojnie i tylko olbrzymi ogień płonący na szczycie strażniczego wzgórza napsuł niemało krwi bandzie Ironfielda. Na śSćzęście dla przestępców, żaden okręt nie pojawił się jeszcze w okolicy, więc nikt sygnałów Pułaskiego nie dostrzegł.
�" No, jutro już mi nie będziecie świeciły�"odgrażał się Ironfield, przynaglając przez cały dzień pracujących przy tratwach i zgodnie z powziętym zamiarem, z nastaniem wieczoru rozpoczęły się gorączkowe przygotowania do zdobycia wybrzeża. Wstępem do właściwej akcji miał być podstępny atak na strażnicze wzgórze, po czym, pod osłoną ognia kulomiotu, umieszczonego na górnym pokładzie parowca, zamierzał Izaak sforsować brzeg, posługując się wszystkimi tratwami, czółnami i motorówką.
Krótko przed północą odbiła od statku mała szalupa z sześcioma majtkami pod wodzą Toma Bartleta, wyruszając w kierunku ściśle północnym, by przybić do brzegu z daleka od najdalej wysuniętych posterunków �śbabskiej armii"; wylądowawszy szczęśliwie, miał mały oddziałek obejść strażnicze wzgórze łukiem, wedrzeć się na nie od strony lądu, rozbić jego załogę i dać umówiony sygnał towarzyszom, pozostałym na okręcie.
Izaak Ironfield, mając przy boku Kinczela, stał cierpliwie na górnym pokładzie obok reflektora, który troskliwie wypróbowano przed dzisiejszą batalią. Od czasu do czasu spoglądał na zegarek, potem czynność tę powtarzał w coraz częstszych odstępach, gdyż czas oczekiwania zaczął mu się dłużyć nieznośnie. Noc ciemna sprzyjała znakomicie jego
135'
zamiarom, obóz zbuntowanych niewolnic milczał jak zaklęty, prawdopodobnie dzielne amazonki, wyczerpane wypadkami ostatnich dni, spały snem kamiennym. Droga, jaką miał przebyć oddziałek Bartleta była stosunkowo niedługa, toteż niepokój ogarnął herszta handlarzy żywym towarem, kiedy minęła pierwsza, a Tom nie dał znaku życia...
�" Pięć kwadransów, u licha �" wycedził przez zęby �" wolałbym najzaciętszą strzelaninę niż taką ciszę przeklętą.
�" Mały Tom dostał pietra. W gębie bohater, ale jak co do ezego przyjdzie, to dusza siedzi mu na ramieniu �" wtrącił Kinczel, który nie pominął żadnej sposobności do przypięcia rywalowi łatki.
Ironfield zamierzał właśnie coś odrzec, kiedy szept Tumkura zwrócił jego uwagę na ogień; olbrzymie ognisko, płonące na szczycie wzgórza, zaczęło nagle przygasać podejrzanie. Na tle szkarłatnych języków ognia mignęło kilka czarnych sylwetek i niebawem strażnicze wzgórze pogrążyło się w ciemnościach...
�" Sygnał �" ucieszył się Izaak, dostrzegłszy umówione znaki �" rozumiem; Tom zaskoczył nasze westalki. He, he, he, posnęły nieboraczki aż miło... A może inne posterunki będą równie �śczujne"?
Uczepiwszy się tej myśli, zrezygnował z ostrzeliwania wybrzeża kulomiotem, z zapalania reflektora i postanowił przy generalnym ataku na brzeg posłużyć się tą samą metodą, która już raz okazała się skuteczna tej nocy. Rozumował słusznie, że nic przez to nie traci; jeżeli któryś posterunek dostrzeże napastników i zaalarmuje cały obóz, to wówczas przemówi kulomiot i przyjdzie do walki, na którą był przecież przygotowany. A nuż uda się �śamazonki" zaskoczyć jak tamte na wzgórzu?
Zgodnie ze zmodyfikowanym planem ataku motorówka pozostała przy statku, aby łoskot jej silnika nie zbudził czujności nieprzyjaciela; uzbrojona w drugi kulomiot miała w momencie rozpoczęcia ognia wyruszyć całym gazem w stronę brzegu, wpłynąć w ujście rzeczki i flankowym atakiem rozstrzygnąć ostatecznie wynik walki. Taką instrukcję otrzymał Michał Kinczel, którego Ironfield mianował komendantem motorówki na noc dzisiejszą.
Powoli, cicho, z zachowaniem wszelkich ostrożności posuwały się do brzegu cztery tratwy, druga szalupa, i czółno; obficie naoliwione dulki nie kwiczały zdradliwie, szum fal zagłuszał pracę wioseł i w pełnym
136'
naprężenia milczeniu ludzie Ironfielda zbliżali się metr za metrem ku obozowi swoich ofiar. Odległość kurczyła si�Ł, malała powoli, lecz stale. Kiedy jeszcze z pięćdziesiąt mętrów dzieliło szalupę od brzegu, Ironfield dał znak swoim wioślarzom, aby na chwilę przestali wiosłować. Wydało mu się nagle, że pochwycił odgłos rozmowy. Nie pomylił się. Echa pogwarki, prowadzonej wcale swobodnie, zbliżały się, stawały się coraz wyraźniejsze...
�" Mężczyźni? �"zdziwił się Izaak.
Z powodu egipskich ciemności na tratwach nie dostrzeżono jeszcze, że szalupa wodza-chlebodawcy przystanęła i głośniejsze uderzenie wioseł zwróciło uwagę tamtych z brzegu.
�" HalloL. Kto tam? �"zabrzmiał dobrze znajomy głos Toma Bartleta.
Ironfield zgłupiał do tego stopnia, że nie dal żadnej odpowiedzi. Jak to? Więc oddziałek Bartleta maszeruje sobie spokojnie wzdłuż wybrzeża, ludzie rozmawiają swobodnie, a tamte nic? Posnęły snem kamiennym, czy w ziemię się zapadły?
�" Odezwać się albo strzelę! �"huknął Tom groźnie.
Pogróżka poskutkowała od razu. Izaak zakrzyknął, że swoi, i polecił
pospiesznie przybić do lądu. W krótkich słowach zdał Bartlet raport: Na strażniczym wzgórzu nie zastał żywego ducha, podobnie tutaj, na całym pasie wybrzeża, lecz stan opalenia polan w ognisku świadczył, że �śwestalki" odeszły stąd najdalej przed dwiema godzinami.
�" Ale dokąd? Dokąd?
�" Nie wiem, Mr Ironfield... Może maszerują wzdłuż brzegu, w nadziei, że prędzej czy później natrafią na ludzkie osiedla.
�" Nie �" rzekł Izaak po namyśle. �" To mi się wydaje nieprawdopodobne. Z jednej strony ujście rzeki, której wpław nie przejdzie, z drugiej skały... Nie... Z pokładu �śAfrodyty" zlustrowałem dokładnie ten odcinek wybrzeża i mówię jeszcze raz: nie!
�" Zatem poszły w głąb lądu.
�" Prawdopodobnie.
�" Mr Ironfield, ja sądzę, że niepotrzebnie sobie zaprzątamy głowy. Skoro słońce wzejdzie, przekonamy się, dokąd odmaszerowały nasze pensjonariuszki.
�" Słusznie �" potwierdził i uśmiechnął się triumfalnie. �"Ale o Pu-
137'
łaskim miałem lepsze wyobrażenie. Sądziłem, że będzie tu walczył do upadłego, byle nam w wylądowaniu przeszkodzić... Tymczasem nic. Stracił najlepszą pozycję, opuścił ją bez strzału.
�" No, niezupełnie... Kapitan Snyders, bosman �" przypomniał Bartlet. ' '
�" Myślę o dzisiejszej nocy... Hm, tak... Możemy sobie pogratulować w każdym razie... Drugi raz nasze zbuntowane amazonki takich szans nie będą miały.
�" Kto wie, Mr Ironfield... Pułaski to szczwany lis. Kto wie, czyjego marsz w głąb lądu nie jest chytrym manewrem... Może przez te dwa dni zbadał okolicę, znalazł odpowiedni teren do zastawienia pułapki i czeka na nas.
�" Myślałem o tym �" zełgał Ironfield, przywłaszczając sobie pierwszeństwo. �" Skoro świt wyruszysz z kilkoma ludźmi i przetrząśniesz mi okolicę. W południe czekam meldunku... Przez ten czas będziemy przewozili ze statku niektóre przedmioty.
Wykonanie tych dwóch poleceń musiało ulec pewnemu odroczeniu, gdyż ludzie po wczorajszej harówce przy zbijaniu tratw i całonocnym czuwaniu zasypiali �śna stojąco". Tak więc dopiero po dziesiątej rano wyruszył Tom z obydwoma braćmi Scroop w drogę, wzdłuż rzeczki i w górę jej biegu, łatwo widocznym szlakiem dużej karawany Pułaskiego i dopiero około południa odpłynęły w stronę białego statku wszystkie tratwy, motorówki oraz obie szalupy, uwożąc z sobą całą obsadę �śAfrodyty" oprócz Kinczela i Steela, stanowiących straż przyboczną ostrożnego Ironfielda. Poza tą trójką, licząc w tym także samego Izaaka, pozostały na brzegu dwie kobiety, mianowicie Anielka Rawska i rudowłosa Mag, którą przez wiele miesięcy więziono na Long Island. Te dwie przewieziono na brzeg zaraz z rana, aby wyręczyły kucharzy, przeznaczonych również do pomocy przy przewożeniu cennych mebli z okrętu. Wspomagane przez Steela, którego współpraca była nader skromna i ograniczała się do pilnowania �śposkromionych buntowniczek", zabrały się do przygotowania wieczerzy dla całej, licznej zgrai. Nietrudno się domyśleć, że spełniały swe obowiązki bez zapału, że tęskne spojrzenia ich oczu biegły raz po raz ku rysującym się na wschodzie grzbietom górzystych wzniesień, w stronę których odeszły szczęśliwsze towarzyszki pod wodzą dzielnego Polaka.
138'
i �" Zazdroszczę im szczerze �" westchnęła Anielka w pewnym momencie.
�" Tak... Nie muszą harować jak my.
�" Nie muszą znosić tych hańbiących upokorzeń na każdym kroku.
�" Swoją drogą, to ze strony Betty Traveler było karygodną lekkomyślnością zostawić nam tak szczupłą garstkę do trzymania w karbach tej bandy... �"Tu płomiennowłosa Mag wzięła się pod boki i dodała z naciskiem: �" Lekkomyślność lub brudny egoizm!
Anielka ujęła się za dzielną Betty. Nikt inny nie zawinił w tym wypadku, tylko one same, mianowicie ta czwórka, która trzymała straż w korytarzu przed drzwiami kabin, gdzie siedzieli pod kluczem ludzie Ironfielda... Wywiązała się między nimi ożywiona dysputa na ten temat i Lewis Steel, odpoczywający w cieniu palm, uczuł się w obowiązku interweniować. Zrobił to z �śuprzejmością", właściwą wszystkim zbirom Ironfielda.
�" Stulić dziób jedna z drugą i pracować! �"huknął. �"Co to za konszachty... I w ogóle po jakiemu wy tam szwargoczecie?
�" Po rosyjsku �" odparła Mag śmiało. (Mag była Angielką, wychowaną w Rosji, a Rawska, pochodząca z Zamościa, pamiętała jeszcze nieźle mowę /aborców...) �"Musimy się jakoś porozumieć, inaczej będzie fuszerka zamiast kolacji... Moja towarzyszka nie zna angielskiego języka.
�" Niech się go nauczy w takim razie albo ja ją nauczę.
Zachichotał cynicznie i przewrócił się na drugi bok, aby lepiej
widzieć �śbuntowniczki"... Umilkły więc, lecz po chwili Mag rzuciła znów wzrokiem w stronę gór. I nie zdołała powstrzymać okrzyku radosnego zdziwienia. Hen, w oddali po zachodnim stoku łagodnego, lecz dość wysokiego wzniesienia piął się w górę długi rząd maleńkich punkcików. Rzekłbyś: legion mrówek, maszerujących gęsiego na szczyt podłużnego kopca.
�" To one!.,.. Patrz, siostro �" wybuchła i zapominając o obecności brutalnego cerbera, rzuciła się Anielce na szyję.
Lewis Steel dźwignął się leniwie; był wściekły, że wstaje, lecz zarazem mocno zaintrygowany zachowaniem rudowłosej. Klnąc pod nosem, podszedł do miejsca, gdzie pracowały i spojrzał w kierunku ich spojrzeń.
�" Są psiekrwie �" zaklął. Zaczął się rozglądać za Ironfieldem,
139'
a dojrzawszy go opodal, nad brzegiem rzeczki, puścił się pędem w tamtą stronę.
�" Boże, co ja uczyniłam �" przeraziła się Mag. �"Te łotry zaczną stąd do nich walić jak do kaczek.
�" Uspokój się Mag. Żaden karabin nie dosięgnie na taką odległość.
�" Myślisz? Toś mnie pocieszyła... Ba, ale wskazałam drogę naszych tqwarzyszek.
�" Tak, to prawda... Powinnaś była zapanować nad sobą i powiedzieć mi o swym odkryciu szeptem.*
�" A widzisz, widzisz... Nie daruję sobie nigdy!
'�" Cicho... Ironfield biegnie w naszą stronę.
Zażywny Izaak biegł rzeczywiście, poruszony do głębi wiadomością, że karawanę zbiegów można dojrzeć gołym okiem. Steel dotrzymywał mu kroku, a Michał Kinczel, wysłany po lornetę, pędził na ukos do małego czółna, jedynego, jakie pozostało tutaj, bo całą flotyllę odesłał Ironfield do statku.
�" Diabli wiedzą, gdzie jego lornetka �" mruczał, przerzucając stertę mniej lub więcej potrzebnych przedmiotów, wypełniających niemal pół czółna. �" Czy stary chciwiec myśli cały ten kram taszczyć ze sobą?
Uwagę jego przykuła wreszcie skórzana, elegancka walizka średniej wielkości, spoczywająca na dnie całego magazynu broni, ładunków, puszek z konserwami. Była stosunkowo lekka, lecz musiała kryć w sobie cenną zawartość, sądząc po trzech solidnych zamkach, posiadających zygzakowate wycięcia na kluczyki.
�" Co tam grzebiesz? �"zabrzmiał w tej chwili głos Ironfielda.
�" Szukam pańskiej lornetki �" odparł, podnosząc w górę ową walizkę.
Widok ten wywołał nieoczekiwany wybuch wściekłości u herszta. Klnąc szpetnie, przybiegł do Kinczela, spojrzał nań podejrzliwie i z wyraźną niechęcią wydarł mu z rąk walizkę, obejrzał ją na wszystkie strony i cisnął na dno czółna, przywalając ją pośpiesznie rozrzuconymi przedmiotami. Całe to zachowanie chlebodawcy upewniło Kinczela w przypuszczeniu, że walizka zawiera ładunek naprawdę wartościowy i wzbudziło jego pożądanie, które przez wrodzoną hipokryzję mianem ciekawości w duchu określił.
140'
�" Spieszcie się, panowie �" zawołał Steel, śledząc gołym okiem odległą karawanę �" bo za chwilę występ góry ich przysłoni.
Ironfield rozpoczął teraz osobiście gorączkowe poszukiwania za lornetką, bacząc wszakże, by walizka pozostała na dnie całej tej rupieciarni.
�" Poprzewracałeś mi wszystko do góry nogami �" sarknął.
�" Myli się pan, Mr Ironfield. Przekładałem te graty po kolei z jednego końca łodzi na drugi... Może pan schował ją do tego kufereczka �" rzekł tendencyjnie i udając, że pomaga gorliwie w bezowocnych poszukiwaniach, śledził wyraz twarzy Izaaka z uwagą... �śNie pomyliłem się", pomyślał, zauważywszy, że na wzmiankę o kuferku Izaak drgnął i posłał mu prokuratorskie spojrzenie.
�" Nie �" odparł Ironfield. �"Tam lornetki nie ma. Kiedy stąd odchodziłem, leżała na tej ławeczce obok... nie dokończył lub tamten nie dosłyszał ostatniego słowa. Bo w tej chwili błysnęło się oślepiająco i potwornej eksplozji detonacja targnęłk rozgrzanym powietrzem.
�" Statek�"jęknął Ironfield, opierając się ciężko o burtę czółna.
Olbrzymi pióropusz dymu wystrzelał ze środka parowca, który
wydźwignął się w przedśmiertnym podskoku i rozpadł się w oczach na dwie połowy aż do kilu, rozdarty siłą potężnego wybuchu. Setki fontann jęły wytryskać z morskiej toni, pod gradem spadających z wysoka pocisków, wśród których oczy widzów z brzegu dostrzegły wiele ciężkich, podłużnych brył, przypominających kształtem korpus ludzki. Wszakże na statku pozostało kilkanaście nieszczęśliwych towarzyszek Anieli i cała zgraja Izaaka, prócz niego, prócz Steela, Kinczela i braci Scroop, którzy z Bartletem na zbadanie okolicy wyruszyli przed południem. Wszyscy wylecieli w powietrze, wszyscy zginęli.
Słup dymu, wyglądający jak potwornie wielki świerk, zaczął się zwężać u podstawy, za to grubieć przy wierzchołku i stał się w końcu niebotyczną pinią, siostrzycą tej, którą nad Wezuwiuszem można widzieć często. A kiedy podmuchy rozwiały gęsty, czarny obłok, spowijający wrak, można było dopiero ocenić rozmiary katastrofy. Siła eksplozji nie tylko przepołowiła okręt, nie tylko poskręcała, poszarpała obie części, ale zatopiła również przycumowaną do jego boku motorówkę i obie szalupy; cało wyszły tylko dwie tratwy, które odrzuciło daleko, a które znosiło teraz na pełne morze. Cała zatoka roiła się od
141'
pływających kawałków osmolonego drzewa, od szczątków kosztownych mebli, sprzętów, ram z obrazów, bo z rozkazu chciwego Izaaka, zamierzającego wszystkie te graty przenieść na ląd, powynoszono je na pokład i ładowano właśnie na tratwy. Mielizna, na której ugrzęzła �śAfrodyta", ocaliła obecnie obie części wraka od zatonięcia, wystawały jeszcze nad wodę na jakieś trzy metry, ale cóż z tego. Starego żelaziwa Izaak nie potrzebował, opalonego drzewa dość pływało po wodzie, zresztą jeżeli nawet coś cenniejszego ocalało, to nie byłoby go czym przywieźć do brzegu. Maleńkie czółno nie nadawało się do tego celu, a tratwy oddalały się coraz więcej.
Długie minuty przygnębiającego milczenia przerwał wreszcie rubaszny wykrzyknik Steela:
�" Ano, diabli wzięli nasze pudło... Ładny interes!
Kinczel zgromił go wzrokiem i złożył szefowi kondolencje.
�" Ostatecznie był pan na to przygotowany, że statek trzeba będzie wysadzić w powietrze �" dodał.
�" Ale nie dzisiaj, nie dzisiaj�"jęczał złamany Izaak.
�" No tak. Szkoda tych ludzi.
Ironfield skinął lekko głową.
�" I dziewcząt. Było ich bądź co bądź kilkanaście.
Znowu ruch głową, tym razem nieco głębszy.
�" I mebli, obrazów, dywanów, brązów.
�" Tak, tak... Wszystko stracone.
�" Wszystko? �"Oczy Kinczela zrobiły lekki zez w stronę walizki.
�" Nic pan nie ocalił?
Żywsze ogniki zagrały w źrenicach rozpaczającego herszta. Ich spojrzenia przylepiły się do walizki, ale na krótki moment tylko; odbiwszy się stamtąd jak piłki, przylgnęły do oczu Kinczela w niemym zapytaniu.
�" Owszem �" padła nieoczekiwana odpowiedź.
Kinczel wypadł z roli.
�" Taak? Więc jednak nie wszystko stracone?
�" Nie.
�" To znaczy...
�" To znaczy, że posiadam tu jeszcze z górą półtora miliona dolarów.
142'
�" Ach!
�" W tych trzystu dziewczętach, które prowadzi Pułaski! Tak, Kinczel... To wszystko, co mi pozostało, to mój jedyny kapitał. A teraz, idźcie do wszystkich diabłów... Chcę sam pozostać.
Rozmowa z podwładnym, interesującym się tak żywo jego obecnym stanem majątku, wyczerpała Izaaka do reszty. Przeczuwał, że ci dotychczasowi sprzymierzeńcy zaczną coraz zuchwałej dążyć do usamodzielnienia się kosztem jego kieszeni, czując, iż widoki na dalszą �śwspółpracę" w handlu żywym towarem stają się z godzinyna godzinę bardziej problematyczne... przeczuwał, że trzeba będzie strzec jak źrenicy oka cennej walizy, że może przyjdzie o nią stoczyć walkę na śmierć i życie, lecz na razie wolał o tym nie myśleć. Nie mógł myśleć, był jak odrętwiały pod wpływem świeżego ciosu. Ten nieprzewidziany cybuch wyrwał mu jak spod serca ładne pół miliona, które można było uratować, przewożąc cenniejsze ruchomości na ląd, a ponadto odsuwał w bardzo daleką przyszłość zamiar prowadzenia w dalszym ciągu haniebnego procederu. Bo chociaż ocalenie gotowizny oraz kosztowności pozwalało mu myśleć o zakupieniu nowego parowca w miejsce �śAfrodyty", to skąd wziąć na poczekaniu załogę... Taką załogę, jakiej Izaak potrzebował.
�" Przekleństwo, przekleństwo �" powtarzał bezdźwięcznie, nie odrywając wzroku od wynurzających się z wody szczątków okrętu.
Lewis Steel podszedł do niego w pewnej chwili.
�" Mr Ironfield �" zameldował. �"Tamci musieli widzieć wybuch... Patrzyłem właśnie. Cała gromada zatrzymała się na szczycie i stoi tam do tej pory.
�" I cieszą się, cieszą się bestie, Pułaski triumfuje. Aęh, i to jeszcze.
�" Mr Ironfield �" wtrącił Kinczel �" to, że oni byli świadkami katastrofy �śAfrodyty", jest dla nas najpomyślniejszą okolicznością, moim zdaniem.
�" Nie kapuję �" przyznał się Steel.
�" Przecież Pułaski nic nie wie, że wylądowaliśmy tutaj, bo nas drzewa zasłaniają. Natomiast przypuszcza, że wylecieliśmy w powietrze wraz z okrętem. Nie będzie się więc lękał pościgu, co nam ułatwi zwycięstwo.
143'
�". Zwycięstwo. �" Izaak uśmiechnął się gorzko. �" W sześciu przeciwko trzem setkom.
�" Sześciu mężczyzn, a tam trzy setki wprawdzie, ale bab.
�" Które biją się lepiej od was i już raz was rozbroiły, chociaż było was kilkudziesięciu.
�" Nie moja wina. Sam wówczas byłem więźniem �" odparł Kinczel, wskazując wzrokiem na Steela, jak wiadomo, jednego z organizatorów buntu załogi przeciw Morrisowi.
�" A poza trzema setkami tych wściekłych megier �" ciągnął Izaak dalej �" on, Pułaski... On sam za pięciu starczy.
W głębi ducha Ironfield nie był bynajmniej takim pesymistą i wierzył, że poradzi sobie z �śbabską armią", ale chciał wybadać nastrój swoich sprzymierzeńców, tak nielicznych obecnie i zdopingować ich przez wychwalanie przeciwnika.
�" Mr Ironfield �" przemówił znów Steel �" przydałoby się coś przetrącić. Nasze kucharki już wypitrasiły kolacje, a w żołądku piszczy... Od czterech godzin jestem na czczo.
�" Jedzcie sami... Mnie by teraz każdy kęs uwiązł w gardle.
�" I mnie także �" przychlebiał się Kinczel. �"Zaczekajmy do powrotu Toma. Zaintrygowany hukiem eksplozji, wróci tu co prędzej, jestem pewien. Może-dowiemy się ciekawych nowin, a przy ożywionej pogawędce i apetyt się znajdzie.
�" Zaczekajmy, zaczekajmy �" przedrzeźniał go Lewis, odchodząc z nadąsaną miną w stronę palm. Dobrze to gadać, jak się jest chudą tyką, jak ten zdechlak... Ale człowiek musi jeść, inaczej na nic.
Przewidywania Kinczela spełniły się. Nie upłynęła ani godzina od tej rozmowy, gdy w zaroślach zabrzmiało znajome: �śHallo" i wyłonił się Tom Bartlet uśmiechnięty, ożywiony niezwyczajnie.
�" A tamci? �"spytał Kinczel.
�" Zginęli �" mruknął Ironfield, który dzisiejszy dzień uznał za pechowy i żadnych pomyślnych wiadomości nie oczekiwał.
Bartlet nie odpowiedział od razu, bo wyszedłszy na otwartą przestrzeń, osłupiał, widząc, że na miejscu wspaniałej �śAfrodyty" wznoszą się nad wodę zniekształcone żebra wraka...
�" Więc to był ten diabelski huk, który słyszeliśmy? �"wykrztusił wreszcie, ochłonąwszy nieco ze zdumienia. �"A gdzie reszta?
144'
Lewis Steel zrobił wymowny znak krzyża, co znowu odebrało mowę Tomowi na długie minuty. Zapytany powtórnie o braci Scroop, wyjaśnił, że bynajmniej nie zginęli, lecz prowadzą tutaj Freda Whirla i trzech jego towarzyszy, których Pułaski zamierzał początkowo z sobą uprowadzić, lecz przekonawszy się, że byliby mu w marszu raczej balastem, -niż pomocą, pozostawił ich na jakiejś polanie, gdzie ich Tom odnalazł... Ta wiadomość poprawiła humor Izaakowi; bądź co bądź jego szczupłe siły zwiększały się przez to o czterech ludzi.
�" Nie jest tak źle, Mr Ironfield �" cieszył się Kinczel�"jest nas teraz dziesięciu chłopa. Z tym można już coś zacząć.
Pół godziny później nadeszli oczekiwani towarzysze. Byli zupełnie wyczerpani marszem, który przy takim upale zdrowego człowieka z nóg zbijał, a co dopiero ich, rekonwalescentów. Stosunkowo najlepiej "Trzymał się Fred Whirl, choć i jemu dolegała noga, nie zagojoga jeszcze po kontuzji odniesionej w pamiętnej walce z rzekomym Jackiem. Wyładowawszy zapas najważniejszych nowin, zasiadła cała pac^Jca do posiłku, przygotowanego już dawno przez dwie nieszczęsne niewolnice. Na widok usługującej Anielki Rawskiej odbiło się w oczach młodego Freda najpierw bezbrzeżne zdumienie, a potem szczera radość. Pod pozorem, że chce sobie coś przynieść, powstał, powlókł się w stronę siedzących opodal kobiet, utykając teraz mocniej niż w czasie marszu i korzystając z tego, że zarośla zasłoniły go przed spojrzeniami towarzyszy, wyciągnął dłoń do Anielki.
�" Jakże się cieszę, że panią widzę �" zaczął... Widziałem niemal wszystkie, które poszły z Pułaskim i zaniepokoiłem się, nie dostrzegłem w ich liczbie pani, mojej niezapomnianej pielęgniarki.
Bardzo niewiele zrozumiała z tej przemowy i rudowłosa Mag musiała im być tłumaczem. Dowiedziawszy się, że Anielka należała do grupy dziewcząt, które uległy pamiętnej nocnej walce i tylko przypadek sprawił, iż ją dzisiaj wyznaczono do tej pracy, zbladł Fred Whirl i długi czas spozierał na dwie połówki wraka, zanurzającego się coraz głębiej skutkiem przypływu morza.
�" Prawdziwy cud �" wyszeptał wreszcie, a przynaglony okrzykami ucztujących opodal kolegów, uścisnął dłonie obu kobietom, płomienno-włosej przyjaźnie, Anielce długo, serdecznie, jak gdyby tym uściskiem
10 Czarny Ląd
145
zamierzał wyrazić coś, czego głośno powiedzieć nie śmiał, może dlatego, że musiał się uciekać do pomocy tłumaczki.
�" Zadurzył się chłopczyk, widzę �" rzekła.
Anielka odwróciła szybko zarumienioną twarz.
�" Bardzo dobrze, że się zadurzył �" ciągnęła rudowłosa.- �"Nie zaszkodzi mieć jedną życzliwą duszę wśród tych łotrów. Staraj się go w sobie rozkochać �śna śmierć", jak się to mówi. To się nam może przydać... Ale kiedyście wy się ze sobą zwąchali?
Coraz więcej zmieszana, zaczęła Anielka opowiadać, jak to wyręczając Betty, pielęgnowała Pułaskiego i tego Freda, który leżał w sąsiedniej kabinie. Zawsze za nią wodził oczami, ale ani jej przez myśl nie przeszło, że poza wdzięcznością, mogło się w jego sercu zrodzić jakieś głębsze uczucie.
�" Coraz lepiej �" zachichotała Mag, ubawiona zawstydzeniem swej młodej przyjaciółki... �"No, nie rumień się, mała. Wszystko będzie dobrze. Ten chłopak ma serce, a to grunt. Wychowasz sobie z niego dobrego męża, będzie weselisko, pół tuzina dzieci, słowem happy end, jak w amerykańskim filmie... Co tobie?�"przeraziła się nagle, ujrzawszy trupią bladość dziewczyny i dwie wielkie łzy w jej pięknych oczach.
�" Co mi? �" powtórzyła z goryczą. �" To, że mnie już o tym myśleć nie wolno i jeśli mnie choć trochę lubisz, nigdy takich rzeczy przy mnie mówić nie będziesz.
�" Ale dlaczego? Dlaczego, kochanie? �" dopytywała tamta, powodowana zarówno ciekawością, jak i serdeczną troską.
�" Dlatego, że ja... już... nie jestem... tą Anielką, która... �"tu rzewny płacz pochłonął dalsze słowa. Mag nie dopytywała więcej. Domyślała się bez trudu reszty, wszakże i ona także to przeszła, ale zobojętniała w ciągu lat, pogodziła się ze swoim smutnym losem... Objąwszy się wpół wzajemnie, siedziały na głazie długie minuty, pogrążone w posępnej zadumie, jedna zapłakana, druga wpatrzona tępo w szczątki białego parowca, a obie milczące i smutne...
Anielka wypłakała się wreszcie. Podniosła głowę i wzdrygnęła się nagle. Ociężałym krokiem człowieka, który sobie podjadł i niechętnie się rusza, szli brzegiem morza Tom Bartlet z Kinczelem, wysłani przez Ironfielda do czółna po jakieś potrzebne mu przedmioty. Dwaj antagoniści, dwaj krzywdziciele Anielki Rawskiej defilowali przed zapłakany-
146'
mi oczami swej ofiary, a widok ich w takiej właśnie chwili musiał wywołać jej wybuch. Zerwała się z głazu...
�" Łotry! �"zakrzyknęła... �"Wasz przeklęty statek już przestał istnieć... Wy podzielicie jego los!... Żebym miała...
�" Milcz, wariatko �" rzekła Mag ostro, przyskoczyła do Anielki, zasłoniła jej usta dłonią i przemocą zaciągnęła ją w zarośla... �"Czy chcesz, żeby nam obydwóm skórę wygarbowali? Czy myślisz, że coś wskórasz przez swoje dziecinne wrzaski?... Całe szczęście, że nie słyszeli.
Rudowłosa pomyliła się jednak. Tamci dwaj słyszeli każde słowo, lecz uśmiechnęli się tylko ironicznie, nawykli do podobnych wybuchów rozpaczy u swoich ofiar.
�" Wściekła się baba �" mruknął Kinczel, a Tom, obcierając chustką spocone czoło, dodał wyrozumiale: �"To z gorąca.
^Ciedy Anielka uspokoiła się zupełnie, płomiennowłosa Mag westchnęła z głębi serca:
�" Szczęśliwaś �" rzekła, �" Ja już nie pamiętam imienia łotra, którego powinnam nienawidzić tak, jak ty tych nienawidzisz...
Rozdział XIV
Przyczyna eksplozji, która rozsadziła �śAfrodytę" pozostała na zawsze nie wyjaśniona. Prawdopodobnie wywołała ją nieostrożność kogoś z załogi. Licząc się z możliwością różnych niespodzianek ze strony swoich ofiar czy nawet załogi, nie mówiąc już o konieczności posiadania dobrego uzbrojenia na wypadek starcia z policją lub pościgu motorówek agentów prohibicji, zmagazynował Ironfield znaczne zapasy amunicji na dnie okrętu, co pozwoliło w swoim czasie Pułaskiemu sporządzić ową minę, która dzisiaj spowodowała katastrofę. Niezawodnie któryś z majtków, korzystając z tego, że Izaak pozostał na lądzie, szwendał się po głównym magazynie w poszukiwaniu wódki i po omacku natrafił na �śdzwonek śmierci"...
Jeszcze tego samego wieczora zliczono z polecenia Ironfielda zapasy amunicji i żywności, znajdujące się na brzegu, a rezultat tej inwentaryzacji był mało pocieszający dla niedobitków bandy.
�" Pięć karabinów, do nich osiemdziesiąt dwa ładunki oraz trzy rewolwery z czterdziestoma nabojami �" obwieścił Bartlet, �śgeneralny zbrojmistrz", zaś Kinczel, któremu w udziale przypadły funkcje szefa intendentury, zameldował z nosem spuszczonym na kwintę, że żywności na trzy dni ledwo wystarczy i to trzeba porcje wydzielać, rezygnując na przyszłość z podobnych �śuczt" jak dzisiejsza kolacja.
�" Uczt? �"oburzył się Lewis Steel, niezgorszy żarłok.
�" Nie należy zapominać, że jest nas teraz dwanaście gęb �" przypomniał Kinczel, wskazując wzrokiem Freda i jego trzech towarzyszów.
148'
�" Jak to, dwanaście?
�" Ano z nimi i z naszymi nadobnymi gosposiami.
�" Hm, musimy zacząć łowić ryby od jutra.
�" Czym? Ręką?
�" Pocieszmy się, że nas jutro, pojutrze dojrzy jaki statek i weźmie na pokład.
�" Tu, obok wraka, co? Uprzejmie dziękuję, ale jeszcze mi na fotel elektryczny nie pilno �" odparł Bartlet.
�" Spróbujemy polować. Zwierzyny musi być tutaj chyba pod dostatkiem... Przecież to Afryka, u licha.
�" Pewnie; sam dzisiaj widziałem dwie mewy i jedną jaszczurkę, długą na dobre sześć cali.
�" Podaj jakąś zdrową myśl, idioto, zamiast silić się na liche dowcipy�" syknął Izaak, który nie brał udziału w dotychczasowej rozmowie i w milczeniu przysłuchiwał się słownej utarczce swych podwładnych.
�" Są ślimaki, kraby �" rzekł Tom, niewiele sobie robiąc z reprymendy, lecz Steel zaczął protestować i spluwać z obrzydzeniem.
�" Albo dajcie jeść jak się należy i pensje według umowy, a nie, to do widzenia �" oświadczył.
Ironfield skarcił go wzrokiem; na nic więcej nie mógł sobie pozwolić w obecnych warunkach. Potem obwieścił swoją decyzję: trzech ludzi wyruszy jutro w głąb lądu, aby zaopatrzyć obóz w mięso; nie ulega bowiem wątpliwości, że bujne zarośla, ciągnące się po obu stronach rzeki, obfitują w zwierzynę. Reszta przetrząśnie tymczasem przybrzeżne krzaki, gdyż wydaje się mało prawdopodobne, aby karawana Pułaskiego zdołała zabrać ze sobą wszystkie te olbrzymie zapasy żywności, jakie ze statku na ląd przewiozła.
�" Pozostaniemy tu dwa dni �" reasumował �" przez ten czas wy �" tu spojrzał na Freda Whirla i jego trzech towarzyszy, �śinwalidów" (według określenia Bartleta) �" musicie nabrać sił, abyście nam nie byli balastem w drodze.
�" A potem? �" spytał Kinczel.
�" Potem wyruszymy wzdłuż wybrzeża.
�" Zatem rezygnuje pan z pościgu za karawaną?
149'
�" Na razie �" odparł Izaak wymijająco. �"A teraz, spać. Tom, wyznaczysz trzech ludzi, którzy na zmianę będą czuwali tej nocy.
Wynik poszukiwań, które wypełniły cały następny dzień, był negatywny. Pułaski zabrał ze sobą co się dało, a resztę polecił wrzucić do wody. Z jednego czółna, jakie mu pozostało, spoglądał Ironfield z bezsilną wściekłością na porozrzucane na dnie rzeki puszki z konserwami, na cały ten magazyn najrozmaitszych przedmiotów, które na statku uchodziły niemal za rupiecie, a które teraz diabelnie przydałyby się. Tu, na przykład, leżał ciężki topór, ówdzie kilka łopat, piła, a dalej cały arsenał butelek z winem w pięknej zgodzie z paczkami gwoździ.
�" Coś z tego da się chyba wyłowić.
�" Wątpię, Mr Ironfield... Za głęboko �" odparł Kinczel, próbując zgruntować wiosłem... Przeszło dziesięć stóp.
�" Nic strasznego dla dobrego nurka �" mruknął Ironfield, patrząc na starszego Scroopa.
Mechanjk zrozumiał aluzję, ale nie kwapił się do nurkowania.
�" Mój brat to zrobi �" rzekł�"ja już mam oddech za krótki.
�" Lewis Steel także świetnie nurkuje.
�" Szkoda wobec tego, że ich właśnie wysłałem z Tomem na polowanie zamiast was. Ja już mam stanowczo pecha z doborem ludzi. Zawsze największe niedołęgi zostawiam przy sobte.
Po tej cierpkiej uwadze chlebodawcy stracił Kinczel ochotę do dalszej rozmowy, lecz krewki mechanik odpalił z miejsca:
�" Pozwolę sobie przypomnieć, Mr Ironfield, że gdyby nie jedna z tych �śniedołęg", to niby ja... byłby pan jeszcze siedział pod kluczem na dnie statku, względnie razem z nim byłby pan dzisiaj wyleciał w powietrze... Któż rozbił wartę w-korytarzu �śA"? Kto wyłamał drzwi pierwszych kilku kabin, jeśli nie ja?... Nie ma się pan o co irytować �" dodał spokojnie po chwili. �"Jutro Toby ze Steelem wyłowią tu wszystko, co się da.
�" Jutro, jutro�"zrzędził Izaak �"diabli wiedzą, co nam jutro przyniesie.
I wywołał wilka z lasu. Wieczorem rozpętała się wściekła burza, trwająca do świtu. Kiedy mgły poranne rozpłynęły się w rześkim po deszczu powietrzu, Tom Bartlet zameldował szefowi niemiłą nowinę: czółno znikło w nocy, porwane przez fale. Z zamiaru przebycia głębokiej
150'
delty rzecznej i wyławiania z dna zatopionych przedmiotów trzeba było | zrezygnować. Olbrzymie fale uniosły też z sobą na głębinę jedną połowę wraka tak, że obecnie tylko rufa kadłuba �śAfrodyty" wznosiła się pochyło ponad toń morską.
�" I co teraz? �"jęknął Izaak, skoro wybiegł z zarośli i naocznie przekonał się o stracie jedynego czółna.
�" Mieliśmy iść wzdłuż brzegu w kierunku południowym, dopóki nie dotrzemy do jakiej przystani �" bąknął zasępiony Kinczel.
�" Więc chodźmy. Nie ma czółna, to rzekę wpław przebędziemy.
�" Głupiś, Lewis. Tyją pokonasz i Toby, i jeszcze z dwóch, trzech, ale reszta nie może pływać.
| �" Ano, prawda. Zapomniałem o inwalidach.
I �" I o kobietach.
�" A nasze bagaże, karabiny, zapasy? g ~�" W zębach nie przeniesie się tego.
�" Słowem klapa. Musimy tu pozostać.
�" A żywność?
�" Będziemy polowali na zmianę.
Tom Bartlet sprzeciwił się temu stanowczo. Wbrew przewidywaniom nie spotkali w lesie upragnionej zwierzyny; były tylko ptaki, najwięcej papug. Szkoda psuć cenne ładunki na taki drobiazg, zwłaszcza, że się i pudłuje częściej.
. �" Nie widzę innej rady, tylko musimy wyruszyć szlakiem karawany �. Pułaskiego, obejść łukiem te góry, a potem zawrócić do morza inną drogą �" zakończył swoje wywody.
Tak też uczynili, straciwszy uprzednio cały dzień na bezpłodne dysputy, w. których osowiały Izaak nie brał udziału. W ogóle Ironfield był bardzo �śnierówny", miewał chwile zniechęcenia, kamiennej apatii i wtedy nawet mały Toby Scroop pozwalał sobie na bezczelne uwagi w jego obecności, a niekiedy znów ogarniała go gorączka czynu, wracała dawna energia, z nią przesadny, chorobliwy wręcz optymizm i wówczas stawał się dawnym Ironfieldem, trzymającym żelazną ręką bandę swoich awanturników, wówczas nawet Bartlet i Steel, nie mówiąc już o giętkim w karku Kinczelu, milczeli jak trusie, spełniając jego każde, nawet najbardziej szalone życzenie bez szemrania.
U schyłku pierwszego dnia marszu oddziałek Ironfielda stanął
151'
u podnóża długiego garbu górskiego, z którego szczytu karawana Pułaskiego spoglądała na katastrofę �śAfrodyty". Jak dotychczas wszystko szło pomyślnie. Posuwali się wzdłuż rzeczki, która dostarczała im dobrej i wcale zimnej wody, a bujne korony drzew chroniły ich przed spiekotą. Ale ten najłatwiejszy etap drogi skończył się przed wieczorem. Leniwie płynąca rzeczka posiadała tu koryto wąskie, głębokie, o ścianach niemal prostopadłych, widocznie wyrzeźbiła sobie to przejście w ciągu stuleci, a prąd był tak ostry, że z czółna, które fale w czasie burzy zmiotły, Ironfield także nie miałby wielkiej pociechy. Nie pozostawało nic innego, jak śladem karawany piąć się na szczyt podłużnego wzniesienia, odgradzającego nadmorską kotlinę od lądu.
�" Ale tę �śprzyjemność" odłóżmy sobie na jutro �" zaproponował Fred Whirl.
Drugi oficer �śprzeklętego statku" czuł się fatalnie po całodziennym marszu, lecz nadrabiał miną, żartował ze wszystkiego, a przede wszystkim ze swej nie zagojonej nogi, która po takim wysiłku zaczęła go rwać w niepokojący sposób. Nie lepiej trzymali się pozostali trzej �śinwalidzi", zwłaszcza jeden z nich, przysadkowaty Jim, któremu w pamiętnej parodii procesu przeciwko Morrisowi przypadła niewdzięczna rola obrońcy z urzędu. W czasie strzelaniny, spowodowanej nieudaną ucieczką porucznika Morrisa, zbłąkana kula raniła Jima, naruszając kość biodrową... Najmniej dał się dzisiejszy dzień we znaki najstarszemu wiekiem �śinwalidzie", którym był Conrad Shrub, gdyż był on kontuzjowany w rękę, co mu o tyle przeszkadzało w marszu, że przy przedzieraniu się przez splątane liany mógł sobie pomagać tylko jedną ręką.
Drugi dzień podróży rozpoczął się niepomyślnie. Whirl i Jim nie tylko że nie mogli nieść przypadającego na nich bagażu, ale po dwóch godzinach dość uciążliwej wspinaczki stali się balastem dla towarzyszy, opóźniając pochód i deprymując ich swoimi narzekaniami. Szczególnie Jim, bo Fred bardziej panował nad sobą, lecz kurczowe zaciśnięcie warg świadczyło o rozmiarach jego cierpień. Odrzucał też stanowczo ofiarną pomoc Anielki, aż koło dziesiątej, wyczerpany, złamany bólem fizycznym sam ją poprosił, aby mu podała ramię. Równocześnie litościwy Conrad Shrub, choć sam inwalida, zaopiekował się Jimem.
W południe Ironfield pozwolił na godzinny odpoczynek. Siedząc wraz z Tomem i Kinczelem na olbrzymim głazie, spoglądał tępo na
152'
odległą zatokę morską; tam blisko brzegu czernił się wśród rozsłonecz-nionej, gładkiej tafli wody jakiś przedmiot, brunatnej barwy, a nie większy z tej odległości, niż pudełko zapałek... To szczątki �śAfrodyty", dumnego parowca, mianem �śprzeklętego statku", ochrzczonego przez jego nieszczęsne pasażerki. Spełniały się ich przekleństwa i tu, u wrót �śczarnego lądu" przyszedł kres na to pływające więzienie, na ten okręt współczesnego korsarza. Ale korsarz żył jeszcze. Czy i jego miała klątwa dosięgnąć?
Rozmowa rubasznego Steela ze starszym Scroopem przerwała niewesołe dumanie Ironfielda, zmuszając go do opuszczenia wzroku niżej na stok wzniesienia, gładki, nie ocieniony jednym choćby drzewem.
�" Źle �" mówił Lewis Steel. �" Z tymi połamańcami niedaleko zajdziemy. Babska armia szybciej od nas maszerowała.
�" Tak, tak �" potwierdził Scroop senior. �"O tej porze dochodziły do szczytu, a my? Wątpię, czy na wieczór tam staniemy.
�" A co będzie jutro?
�" Jima chyba poniesiemy. Sam krokiem nie ruszy.
�" To sobie go nieście. Ja ledwie nogami powłóczę.
�" Po kiego licha taszczymy ze sobą tyle rupieci. Na przykład ta waliza. Nieciężka co prawda, ale nieporęczna w drodze.
�" Spójrz no na Whirla. Ten także ma dosyć.
�" Dobrze, że sobie znalazł taką samarytankę.
I1- �" Jutro spuchną oboje; zobaczysz.
�" Będzie z nimi kłopot, że no...
Tom Bartlet pochylił się nieznacznie w stronę Izaaka.
�" Słyszał pan? �"spytał szeptem. �"Mają rację.
Ironfield spochmurniał jeszcze więcej. Tak, tak, oni mieli rację. Wystarczyło spojrzeć na Jima, aby się pozbyć wszelkich złudzeń. Odpoczywając co kilka kroków, wlókł się pod górę nadludzkim wysiłkiem, jęczał, klął i płakał na przemian, a twarz, świecącą się od potu wykrzywiał konwulsyjnie, ilekroć ciężar ciała przesuwał się ze zdrowej nogi na chorą.
�" Cóż on robi za miny. I beczy, jak Boga kocham, beczy.
�" Stulcie gębę, Steel �" upominał Bartlet... Zamiast kpić z kolegi, moglibyście mu dopomóc.
153'
�" Jednakową mamy drogę �" odparł Lewis bezczelnie, odwrócił się plecami do Toma i w rezultacie nikt się z miejsca nie ruszył.
Kiedy czterej inwalidzi dowlekli się do tamtych, Ironfield dał hasło do podjęcia marszu, gdyż godzina przeznaczona na odpoczynek przez ten czas minęła. Rozpacz odmalowała się w oczach Jima, skoro posłyszał decyzję Izaaka; sądził, że osiągnął kres dzisiejszej wędrówki, że do rana poleży tu sobie, odpocznie, tymczasem jeszcze dzisiaj musi stanąć na szczycie góry, gdyż dopiero tam mają spędzić noc.
�" Litości, Mr Ironfield�"jęczał. �"Dajcie mi tu odpocząć... Krokiem dalej nie ruszę.
Po krótkiej naradzie z Bartletem i Kinczelem, pozwolił Izaak czwórce inwalidów zatrzymać się w tym miejscu, aby nabrali sił, ale zaznaczył z całą stanowczością, że nazajutrz bezwarunkowo opuszczą miejsce noclegu na szczytach i wyruszą w dalszą drogę. Im później więc staną dzisiaj na szczycie góry, tym krócej będzie trwał ich nocny odpoczynek, albo... zostawi się was i róbcie sobie, co chcecie�"dodał.
�" Słyszałeś? �" spytał Fred Jima, patrząc z wyrzutem za oddalającymi się towarzyszami... �"Zostawią nas �" powtórzył z goryczą.
Gruby Jim wykonał ręką ruch pełen bezbrzeżnej rezygnacji.
�" Na to jestem przygotowany �" rzekł spokojnie.
Dzięki pomocy kobiety i Conrada Shruba ranni dowlekli się przecież do szczytu wzniesienia, co prawda dobrze po zachodzie słońca. Tamci spali już kamiennym snem, a czuwał tylko młody Toby, na którego wypadła kolejka. On też wydzielił maruderom szczupłe racje konserw, oświadczając w imieniu Ironfielda, że ma być spokój, cisza, że należy rozmawiać szeptem, bo ci co się napracowali, chcą się przynajmniej �ś wyspać.
�" Ci, co się napracowali �" powtórzył znów Fred �"a kto winien, że my czterej staliśmy się niezdatni do pracy?
Jim, zobojętniały na wszelkie przycinki czy aluzje, zażądał wody. Miał gorączkę. Na jedzenie nawet nie spojrzał, pragnął tylko pić, pić, dużo, ile dusza zapragnie... Toby podrapał się po głowie.
�" Wody zabrakło �" oświadczył wreszcie.
�" Jak to, zabrakło? �"krzyknął Shrub. �"A nasza racja?
�" Ciszej, Conrad... Stary się wścieknie, jak go zbudzicie.
�" Niech się wścieka... My chcemy wody.
154'

�" A skądże wam jej wezmę? Tu nie ma rzeki.
�" Ale są pęcherze z wodą. Widziałem. Tyś je niósł.
�" Nie przeczę, tylko... tylko teraz już wody nie ma.
�" Co tu dużo mówić �" wtrącił Fred Whirl z bolesnym uśmiechem. �" Wodę wypili ci, co się napracowali. Dla nas jej brakło.
�" To jest świństwo.
�" Wody... och, dajcie mi wody... Choć kroplę.
�" Ciszej, Jim.
�" Co ciszej, smarkaczu!... Dawać wodę albo...
�" Shrub, uspokójcie się, kolego �" przemówił Fred łagodnie, po czym zwrócił się do ogłupiałego chłopaka... �"Słuchaj no, Toby. Rozumiem doskonale, że my, �śpasożyty, połamańce", inwalidy, nie zasłużyliśmy sobie na łyk wody... Ale z nami przyszły te dwie zacne J^pbiety. One się więcej od was napracowały, bo prócz tego, że niosły wyznaczoną część bagaży, jeszcze nam pomagały w drodze. Im się więc woda należy. Czy nie?
Toby Scroop poskrobał się po skudlonym łbie.
�" Boja wiem? Pewnie, że wszystkim się chce pić diabelnie po takim marszu, ale co ja wam zrobię, jak wody nie ma?
�" Ani kropli?
�" No niech się pan porucznik sam przekona �" odparł zrozpaczony indagacją i przyniósł dwa wypróżnione pęcherze, na które Shrub rzucił się jak zgłodniały wilk na sarnę...
�" Boże... Jedną kroplę!... Conrad, stary druhu... Choć polizać... Zostąw kroplę... kropelkę�"jęczał Jim z ziemi.
�" Masz, stary, a jak znajdziesz kroplę wilgoci, to...
�" Co tam, do diabła? �"wrzasnął w tym momencie Lewis Steel, któremu głośne rozmowy przerwały sen. Shrub odparł coś bardzo ostro, z czego wynikła sprzeczka, ciągnąca się do północy, Bo o spaniu przy głośno jęczącym Jimie nie mogło być mowy. Ironfield ujął się niespodziewanie za rannymi, zwymyślał Toma od ostatnich, że zapasu wody sprawiedliwie nie rozdzielił, Tom znów napadł na Kinczela, jako na �śszefa intendentury", Kinczel wsiadł na Steela, posądzając go, że resztę wody wypił wraz z Tobym, kiedy oni zasnęli, Steel zwalił winę na starszego Scroopa i pół nocy zeszło jak z bicza strzelił na wzajemnych wymówkach, posądzeniach, na miotaniu przekleństw, pogróżek, przy
155'
akompaniamencie głośnych jęków Jima. Tylko Anielka i Mag nie wzięły udziału w słownych pojedynkach. Wyciągnięte na twardym posłaniu startych na proch kamieni, chyliły aż do ziemi rozpalone twarze, szukając z utęsknieniem choćby kilku kropelek rosy na zeschłych, rzadkich źdźbłach trawy...
Druga część nocy nie była o wiele lepsza, gdyż na dwie godziny przed świtem Jim zaczął majaczyć. Zrywał się, krzyczał lub rżał z radości wołając, że widzi olbrzymią rzekę, że teraz nareszcie zaspokoi pragnienie do syta; potem znów jęczał przeraźliwie. Nic więc dziwnego, że taka noc nie pokrzepiła nikogo. Zaspani, wściekli, skorzy do kłótni o byle drobiazg, sposobili się ludzie Ironfielda do dalszej drogi poprzez pagórkowaty, ciężki teren ku widnej w oddali nizinie, która miała być stepem według orzeczenia Ironfielda, właściciela jedynej lornetki. Nikt się nie łudził co do tego, jaki to będzie dzień: bez kropli wody, ani skrawka błogosławionego cienia po drodze, najmniejszej chmurki na gładkim błękicie nieba i co najmniej osiem godzin marszu w silnie sfalowanym terenie, pod morderczym atakiem afrykańskiego słońca. W ciągu dnia oddziałek wyciągnął się w węża, który po południu rozpadł się na trzy części: pierwszą, najliczniejszą stanowiła szóstka zdrowych, drugą dwie kobiety, Fred Whirl i Shrub, trzecią nieszczęsny Jim oraz czwarty inwalida, który nie odstąpił towarzysza, jakkolwiek jeszcze po południu mógł drugą grupę dopędzić. Grupa Whirla przybyła do nowego obozu z czterogodzinnym spóźnieniem, natomiast tamci dwaj nieszczęśnicy nie dowlekli się już i nie ujrzano ich więcej. Natomiast następnego poranka spostrzegł Tom Bartlet dwa wielkie sępy, kołujące wytrwale ponad małą kotliną, znajdującą się mniej więcej w połowie drogi przebytej wczoraj.
�" Idziemy dalej �" rzekł Izaak, obejrzawszy przez lornetkę sępy. �" W południe musimy dotrzeć do stepów. 0
_�" A tamci? �"spytał Fred.
Izaak zmarszył brwi i zmierzył pytającego niechętnym wzrokiem.
�" Sami sobie winni �" odparł szorstko. �"Nie mogę przecież dla dwóch niedołęgów narażać na śmierć nas wszystkich.
�" To memento dla mnie �" wyszeptał Whirl.
�" Nie mamy wody�"ciągnął dalej Ironfield �" zapasy żywności skończą się dzisiaj, a tutaj ani jednego, ani drugiego nie zdobędziemy... Tak, cała nasza nadzieja w tych tam stepach.
156'
�" To nie stepy, lecz sawanny na szczęście �" poprawił Kinczel.
Kiedy już mieli wyruszyć. Conrad Shrub podszedł do Freda, który
uporczywie "śledził kołujące sępy. .
�" Poruczniku �"rzekł. �"Kto wie, czy te wstrętne ptaszyska jutro nad nami dwoma nie będą tak krążyły.
�" Ach, nad moim trupem mogą sobie krążyć.
�" Ba, a jak nas zostawią tak, jak tych dzisiaj?
�" Potrafię się przed tym zabezpieczyć, drogi Shrub. 1 radzę ci pójść później w moje ślady... Żywcem się do mnie pożeracze padliny nie dobiorą, do nieżywego mogą... Gwiżdżę na to.
Conrad Shrub podniósł głos umyślnie i dodał: '�ó �" Cała pociecha w tym, że ta honorowa asysta �" tu wskazał na obniżające swój lot sępy �" nikogo z naszej paczki nie minie.
Izaak splunął zabobonnie, zwymyślał �śpuszczyka" i dał rozkaz natychmiastowego wymarszu. I znowu kolumna, zmniejszona o dwóch ludzi, poświęconych bez skrupułu, wyciągnęła się w poprzerywanego węża, którego głowę, stanowił Bartlet z Tobym, a ogon Whirl, wsparty na ramieniu Anielki. I znów przeszedł cały, długi dzień na mozolnym wspinaniu pod górę i schodzeniu na dół, gdyż wbrew przewidywaniom Izaaka dotarli do niziny dopiero późnym wieczorem. Idąc wciąż wyraźnym szlakiem karawany Pułaskiego, odnaleźli u stóp ostatniego wzgórza małe źródełko, a fakt ten wywołał niesłychany entuzjazm u wszystkich. Izaak przystał bez trudności na żądanie Bartleta,by w tym miejscu spędzić cały następny dzień i noc.
Pierwsza noc przeszła spokojnie, tylko Fred Whirl, trawiony dziwną gorączką, nie zmrużył oka do świtu. Nazajutrz zorganizowano gremialną wyprawę dla zaopatrzenia się w żywność. Wzięli w niej udział wszyscy, oprócz kobiet i �śpołamańców", których opiece powierzył Izaak swoją walizę. Conrad Shrub ukrył ją w kępie bujnej roślinności, rosnącej dokoła źródełka, sam zaś wspiął się na najbliższy pagórek, aby stamtąd śledzić przebieg łowów. Dzięki tym sprzyjającym okolicznościom mógł Fred porozmawiać swobodnie z kobietami i przedstawić im plan, jaki powstał w jego głowie w ciągu długich jak wieczność godzin tej przeklętej, bezsennej nocy.
�" Musicie uciekać �" zaczął bez wstępów, skoro rudowłosa Mag obwieściła mu, że Conrad Shrub znajduje się nazbyt daleko, aby mógł
157'
choćby strzęp rozmowy dosłyszeć. �"Dzisiejszej nocy, kiedy tamci, zmęczeni całodzienną łazęgą po sawannach zasną, opuścicie ten obóz. Obmyśliłem wszystko drobiazgowo... Słuchajcie teraz i nie przerywajcie mi, proszę �" zastrzegł się od razu, widząc przeczący ruch głowy Anielki, której Mag przetłumaczyła szybko jego pierwsze słowa.
�" Musicie uciekać z wielu powodów. Nie najmniejszym wśród nich jest ten, że wczoraj Izaak zrezygnował definitywnie z pościgu za karawaną, zrozumiawszy całą beznadziejność takiej imprezy i lękając się, by w razie dotarcia do jakiej osady białych nie spowodował Pułaski Wysłania przeciwko nam prawdziwej wyprawy. Bądź co bądź mamy na sumieniu niejedno, radio na pewno rozniosło po całym świecie wiadomość o wypadkach na Long Island, a zeznania inżyniera, potwierdzone przez blisko trzysta waszych towarzyszek, że banda Ironfielda jest w okolicy, że deptała karawanie po piętach, spowodowałaby obławę kolonistów na nas... Dlatego Izaak postanowił utrzymać Pułaskiego w mniemaniu, że zginęliśmy wszyscy w czasie wybuchu na �śAfrodycie", dlatego od jutra nie pójdziemy już szlakiem tamtych, lecz wykręcimy na północ, potem znowu na zachód, aby powtórnie dotrzeć do oceanu i dojść wreszcie do jakiejś przystani czy portu.
�" No, zgoda �"-wtrąciła Mag w tym miejscu, korzystając, że umilkł na chwilę.�"Ale to samo niebezpieczeństwo grozi Ironfieldowi z naszej strony. Przecież i nasz oddziałek natknie się prędzej czy później na jakąś osadę Europejczyków; wreszcie w owym porcie, do którego zdążacie, możemy was zdemaskować... Oczywiście nie ciebie, poczciwy, dobry Fred... Mam na myśli tych łotrów.
�" Otóż sama wymieniłaś główną przyczynę, dla której musicie uciekać... Słyszałem wczoraj całą rozmowę, jaką Izaak prowadził z Bartletem i Kinczelem... Przewidzieli wszystko i postanowili, że wy dwie... nie zetkniecie się już z ludźmi. Oni do tego nie dopuszczą. Zgładzą was bez litości, skoro tylko na horyzoncie ukażą się kontury domków pierwszej spotkanej kolonii. Tom Bartlet będzie waszym katem; sam się łotr ofiarował wykonać wyrok, wydany na was wczoraj.
�" Więc dlaczego żyjemy do tej pory? Dlaczego nie załatwili się z nami dzisiaj, wczoraj, przedwczoraj?...
�" Dlatego, Mag �" głos Freda stał się ochrypły, a z jego oczu, błyszczących od gorączki trysnęły skry świętego oburzenia �" dlatego,
158'
że na razie jesteście Izaakowi, Kinczelowi i Bartletowi potrzebne do noszenia ciężarów, przechodzących zasób waszych sił, do rozpalania ogniska, przygotowywania posiłków, do... ach, Mag, nie zmuszaj mnie, bym powtórzył wszystko, co te kanalie wczoraj mówiły, bo przez wzgląd na nią �" (wzrokiem wskazał Anielkę, która co piąte słowo rozumiała w najlepszym wypadku) �" przez wzgląd na uczucia, jakie żywię do niej, sama myśl o tym staje się dla mnie nadludzką męczarnią... Tak, Mag... Tylko dlatego jeszcze żyjecie.
Potem zaczął omawiać szczegóły ucieczki. Muszą wyruszyć w drogę zaraz z wieczora, jak tylko tamci zasną. On ofiaruje się zluzować wyznaczonego wartownika, który na pewno z entuzjazmem powita propozycję ochotnika; gdyby się wzbraniał, co jest mało prawdopodobne, to wyda mu rozkaz; jest przecież (raczej był) oficerem �śAfrodyty"... ^atem Anielka i Mag wyruszą w drogę, uzbroiwszy się w dwa karabiny, rewolwer, biorąc z sobą pęcherz wody, odpowiedni zapas żywności i jeśli się uda świsnąć, także lornetkę Izaaka... Nocna wędrówka przez afrykańskie sawanny nie należy do bezpiecznych przedsięwzięć, lecz na szczęście dzisiejsze łowy przepędzą skutecznie wszelakich drapieżników z tych okolic.
Jakby na potwierdzenie tych słów, zaczęły w tym momencie dobiegać echa wystrzałów karabinowych; strzelano w najrozmaitszych stronach, widocznie pierwsza detonacja spłoszyła tu i ówdzie wypoczywającą zwierzynę.
Blady uśmiech pojawił się na ustach Freda Whirła.
�" Niech pukają jak najwięcej �" powiedział zadowolony, a potem ciągnął dalej: �"Musicie znaleźć w sobie tyle siły woli, aby iść niestrudzenie całą dobę, oczywiście z małymi odpoczynkami. W ten sposób dopędzicie jutro karawanę Pułaskiego. Gdybyście miały zabłądzić, co nie daj Boże, wystrzelcie raz, drugi, trzeci... Pułaski odpowie niewątpliwie jakimś sygnałem... Zresztą przypuszczam, że oni na noc rozpalają ogniska, których łunę dostrzeżecie z daleka... Tylko ładunków nie marnujcie niepotrzebnie, bo o magazyn z bronią tutaj trochę trudno �" zażartował, aby sztucznym uśmiechem zamaskować nowe skurcze bólu na swej wychudłej twarzy... Odpocząwszy chwilę, znowu zabrał głos, nie szczędząc przyszłym podróżniczkom życzliwych rad i wskazówek. Kiedy skończył, Mag przełożyła jego ostatnie zdania
159'
Anielce, która już od dłuższej chwili zdradzała oznaki wielkiego zniecierpliwienia. Wreszcie wybuchła:
�" A on? Co z nim będzie, Mag? Zapytaj...
Rudowłosa przełożyła to pytanie na język angielski. Wówczas uśmiech szczęścia rozjaśnił zbolałą twarz nawróconego przestępcy; ujął dłoń Anielki w swoją gorącą rękę, przycisnął do ust i długą chwilę patrzał w zatroskane oczy dziewczyny, a wzrok jego mówił jej o bezgranicznej wdzięczności, o wielkiej, czystej miłości, która go odrodziła, uszlachetniła, wypędzając na zawsze z serca zło, zasiane przez wieloletnie towarzystwo takich łotrów, jakimi byli ludzie Izaaka Ironfielda.
�" Powiedz jej �" przemówił wreszcie, opanowawszy wzruszenie; zwracał się do płomiennowłosej, lecz patrzył nieustannie na Anielkę i nie wypuszał jej dłoni ze swoich rąk. �" Powiedz jej, żeby się o mnie nie troszczyła... Ironfield przyrzekł, że każe zrobić nosze i nieść mnie, dopóki mi siły nie wrócą.
Szybko odwrócił głowę, unikając przenikliwego wzroku rudej.
�" Ty myślisz, że my w to uwierzymy? �"rzekła.
Spojrzał jej w oczy błagalnie.
�" Mag, jeśli masz litość nade mną spraw, aby ona w to uwierzyła... Mag, zrób to dla mnie... Nie odmawia się ostatniej prośbie...
�" Rozumiem �" odparła głosem sztucznie obojętnym, aby nie zwrócić uwagi Anielki... Chcesz się poświęcić dla naszego ocalenia. Ale my nie przyjmujemy tej ofiary. Pójdziesz z nami, razem uciekniemy.
�" Wyślij ją po wodę... Koniecznie!
�" Anielka nie domyśliła się, że dwoje chcą się jej pozbyć na chwilę. Wzięła wypróżnioną puszkę z konserw i poszła z nią w stronę źródełka... Korzystając z jej chwilowej nieobecności, podniósł Whirl łachman rozdartej nogawki spodni i pokazał płomiennowłosej swoją ranę, która na statku goiła się tak pomyślnie, a obecnie wyglądała wprost strasznie...
�" Oto, dlaczego nie mogę z wami uciekać �" rzekł ze smutną rezygnacją. �"Nie ma się co łudzić, droga Mag... To gangrena!... Ale o tym ani pary z ust przed Anielką!... Przysięgnij, że nie powiesz...
�" Nigdy? Czy chcesz ją utrzymać w błędżie, że...
�" Ciszej... Ona wraca... Jutro rano... Skoro posłyszycie huk wystrzału... możesz jej powiedzieć prawdę �" dokończył szeptem, gdyż
160'
Anielka napełniła już puszkę wodą i wracała szybko, sądząc, że Fredowi, trawionemu gorączką, chce się pić, że czeka niecierpliwie na ,wodę.
Wiele czasu upłynęło później, zanim Fred z pomocą Mag zdołał przekonać Anielkę, że nie wolno jej lekkomyślnie tracić nadarzającej się okazji do ucieczki; przestała się wahać dopiero wtedy, gdy Mag powiedziała bez ogródek, jakie zamiary wobec nich żywią ich prześladowcy...
Na godzinę przed zachodem słońca powróciła szóstka myśliwych, niosąc z wysiłkiem upolowaną antylopę, pięć kuropatw i jakiegoś większego ptaka, którego nazwy nikt nie znał. Mięso antylopy było twarde, żylaste, lecz pomimo to �śpieczeń" smakowała ogólnie, a po tygodniowym poście (gdyż gardłem już wychodzących konserw nie liczyło się), wydała się arcydziełem sztuki kulinarnej. Deser stanowiły jakieś mdłe w smaku jagody i woda, znakomita zimna woda, którą każdy mógł się uraczyć ile dusza pragnęła...
�" Przydałby się jeszcze inny deser �" oświadczył Bartlet, klepiąc się po pełnym brzuchu, potem uszczypnął w policzek krzątającą się Anielkę i spojrzał pytająco na Ironfielda. Widząc, że szef zachowuje zupełną obojętność wobec-tej demonstracji, dźwignął się ociężale z ziemi, dopędził zamyśloną dziewczynę i pochwycił ją wpół. Zachęcony tym przykładem, puścił się Steel w pościg za rudowłosą. Obie stawiły zacięty opór, a ich rozpaczliwe okrzyki przerwały lekki sen Freda. W mgnieniu oka zorientował się w sytuacji, doczołgał się do najbliżej leżącego karabinu, pochwycił go w drżące dłonie i wymierzył w Bartleta.
| �" Łotrze! �"ryknął. �"Puść ją natychmiast albo kula w łeb!... Steel!... Daj spokój Mag... Rozkazuję ci!
�" Czy on zwariował? �"zdziwił się Lewis Steel, a Mag, wykorzystując chwilową nieuwagę swego prześladowcy, wyrwała mu się i pobiegła z pomocą towarzyszce, którą Tom już dowlókł do kępy krzaków.
�" Mag, usuń się �" wył Fred, usiłując opanować rozdygotane ręce, którym ciężki karabin nieznośnie ciążył; chciał wziąć na cel Bartleta, a biegnąca w tamtą stronę dziewczyna zasłoniła go właśnie.
�" Toby, uspokój tego wariata �" rzekł starszy Scroop, lecz Kinczel zainteresowany w tym, by Tom łyknął kulkę lub został ośmieszony w oczach towarzyszy, przytrzymał chłopca za rękaw i z zainteresowa-
161'
niem śledził przebieg bójki, jaka się wywiązała pomiędzy jego rywalem, a obiema dzielnymi kobietami.
�" Tom �"wrzasnął Fred. �" Jeśli jej natychmiast nie poniechasz, zastrzelę cię jak psa!... Klnę się na pamięć matki.
�" Żmijo �" syknął Tom, ugryziony w palec przez Anielkę.
�" Liczę do trzech!... Raz!... dwa!... trzy!
Huk wystrzału targnął powietrzem, przerywając kamienną apatię Ironfielda. Fred chybił, być może, że wystrzelił tylko na postrach, dość, że kula gwizdnęła Bartletowi wysoko nad głową, co go przecież wystarczająco ochłodziło w niewczesnych zapałach. Obie dziewczyny wyzyskały jego osłupienie, okrążyły łukiem pozostałych prześladowców i stanęły za plecami Freda, który zarepetował i w niesłychanym wźburzeniu czekał spodziewanego ataku towarzyszy. Conrad Shrub, mający stare porachunki ze Steelem o wodę, usiadł tuż obok i zaczął się demonstracyjnie bawić rewolwerem, dając w ten sposób do poznania, że solidaryzuje się z Fredem.
�" Śmiało, poruczniku �" rzekł szeptem. �"Jeśli dobrze miarkuję; to Kinczel jest po naszej stronie, a stary nie wie co począć.
Zasugerowany widokiem karabinu, Tom zrezygnował z otwartej walki i poszedł się użalić Izaakowi.
�" Mr Ironfield �" zaczął. �" Pan chyba widział, co tu było... Żądam ukarania Whirla... Trzeba by go zaraz rozbroić �" dodał ciszej, pochylając się nad Izaakiem, siedzącym na swej cennej walizie.
�" Mr Ironfield�"wtrącił Kinczel, podnosząc głos umyślnie, aby Fred, siedzący nieco dalej, mógł go słyszeć: �"Porucznik Whirl gorączkuje się trochę, należy to zrozumieć... Próba rozbrojenia go teraz.-..
�" Ciszej �" syknął Tom z wściekłością.
Kinczel podniósł głos jeszcze bardziej:
�" Próba rozbrojenia go mogłaby doprowadzić do walki, co nie leży przecież w naszym interesie... I tak nas garstka pozostała.
Izaak spojrzał kolejno na obydwóch i machnął ręką.
�" Dajcie wy rm raz spokój �" rzekł, poziewając. �" Czego chcecie, u licha? Najedliście się, to śpijcie, zamiast się żreć między sobą, a jeśli nie, to ja z wami zrobię porządek, do stu tysięcy piorunów!
Z Ironfieldem nie było żartów, kiedy wpadł w wściekłość. Toteż
162'
Bartlet zrezygnował z wszelkiej polemiki i wraz ze Steelem wyciągnął się na ziemi opodal, lecz nienawistne spojrzenia, jakimi obrzucił na odchodnym Kinczela i Whirla, świadczyły najlepiej, że zapamięta im dzisiejszy incydent i odpłaci z nawiązką przy pierwszej okazji. W całym swoim rozdrażnieniu zapomniał wyznaczyć strażników, którzy by kolejno czuwali nad bezpieczeństwem maleńkiego obozu w nocy, a nikt z kandydatów nie przypomniał o tym oczywiście i niebawem zasnęli wszyscy, nie wyłączając kobiet, którym Fred zalecił krótki odpoczynek przed podróżą...
Lekkie szarpnięcie obudziło Anielkę.
�" Co? Co się stało? �"spytała rozespana. Mag zasłoniła jej usta dłonią i dała znak na migi, że ma zachować milczenie.
�" Zaraz wyruszymy �" powiedziała szeptem. �" Pożegnaj się z Fredem, ja tymczasem spróbuję Izaakowi świsnąć lornetkę.
Poczciwa Mag nie chciała ich krępować swoją obecnością przy pożegnaniu. A smutne to było pożegnanie. Fred wiedział, że widzi Anielkę po "raz ostatni w życiu, ona przeczuwała to samo, patrząc na jego zmizerowaną twarz, na błyszczące gorączką oczy, lecz odpędzała te przeczucia, aby nie wybuchnąć płaczem i w chwili rozłąki nie ranić serca temu młodzieńcowi, którego tak nieoczekiwanie, a tak żywiołowo pokochała swoją pierwszą miłością... Rozmawiali na migi, lecz rozumieli się świetnie, bo czego nie wyjaśnił jakiś gest czy znak, to powiedziały oczy. Więc wznosząc oczy ku gwieździstemu niebu, Anielka złożyła uroczyste ślubowanie, że będzie czekała na Freda, będzie go szukała wytrwale, a jeśli zawistny los nie skrzyżuje już więcej ścieżek ich życia, to ona usunie się w zacisze jakiej misji, jakiegoś klasztoru i tam pozostanie, dopóki śmierć nie połączy jej z ukochanym; do innego mężczyzny należeć nie będzie, raczej śmierć!...
Fred Whirl rozumiał wszystko; potakiwał głową, pieścił rozpaloną dłonią puszyste włosy dziewczyny i resztkami sił trzymał nerwy na wodzy.
Delikatny szelest obwieścił, że Mag wraca. Anielka pochyjiła się niżej nad leżącym i chłodnymi wargami musnęła jego gorące usta. Jeszcze jeden mocny, serdeczny uścisk dłoni, potem wstała, zarzuciła sobie na plecy prowizoryczny plecak z podartego pledu, ujęła w dłonie karabin i śmiały wzrok wpiła w wielką kępę krzaków, poza którą
163'
zaczynały się Bóg wie jak rozległe sawanny... Pożegnanie Mag z Fredem było krótkie.
�" Pamiętaj �" szeptał jej. �"Kiedy nad ranem usłyszycie huk wystrzału, będzie to znaczyło, że ja...
�" Cicho, drogi przyjacielu �" przerwała mu łzawym głosem; �"czy chcesz, żebym się rozbeczała?
�" Wtedy możesz Anielce powiedzieć prawdę o mnie.
Złożyła na jego czole siostrzany pocałunek i rzucając podejrzliwe spojrzenia w stronę swoich prześladowców chrapiących przy źródełku, ruszyła szybko w ślady Anielki Rawskiej...
Rozdział XV
Świt następnego dnia zastał dwie odważne podróżniczki w drodze. Lękając się dość prawdopodobnego pościgu ludzi Ironfielda, szły ^niestrudzenie, nie dbając o zmęczenie ani o możliwość niepożądanego spotkania z jakimś drapieżnikiem. Na szczęście do takiego spotkania nie doszło. Kilkakrotnie w ciągu nocy słyszały podejrzane szmery w pobliżu, jakieś niesamowite szelesty, stąpania, lecz kończyło się zawsze na strachu. Tajemniczy czworonóg był widocznie nie mniej przerażony spotkaniem, brał nogi za pas, a tętent jego nóg i szelest traw, potrąconych w biegu, znaczył drogę jego strategicznego odwrotu. Raz tylko ujrzały takiego �śobywatela" i stwierdziły nie bez zdziwienia, że był nim średniej wielkości dzik.
I �" Dzik tutaj? �" rzekła Mag naiwnie.�"Sądziłam, że w Afryce żyją tylko słonie, żyrafy, tygrysy, krokodyle... Ale dziki?
W innych wypadkach nie ujrzały nawet, nie zdołały stwierdzić, co im napędziło stracha, bo trawa wysokości rosłego mężczyzny zasłoniła uciekającego czworonoga... Fred Whirl miał słuszność, gdy przewidywał, że wczorajsze polowanie, nie tyle skuteczne, ile hałaśliwe, przepędzi grubszego zwierza z najbliższej okolicy. Myśląc o tym, Mag westchnęła nabożnie, żeby losy dały drugą noc równie spokojną.
�" Drugą noc czyli następną�"wtrąciła Anielka z głębokim przekonaniem�" spędzimy już w obozie naszych towarzyszek. �ś
Skrzepione tą myślą, szły znów raźniej, trzymając się dokładnie szlaku karawany Pułaskiego. Bądź co bądź tak liczny oddział ludzi nie mógł przejść bez śladu nawet przez afrykańskie sawanny; więc prócz
165'
wydeptanej ścieżki, którą karawana szła widocznie gęsiego, a która to ścieżka ginęła już miejscami pod bujnym kobiercem roślinności, zarastającej szybko każdą kwadratową stopę przestrzeni... znajdowały nasze podróżniczki inne ślady pobytu tamtych, jak porzucone puste puszki od konserw, słoiki po jakichś medykamentach, prawdopodobnie po chininie, strzępy pociętych koców, zużyte obuwie... w rzadszych odstępach wypalone miejsca po ogniskach, aż wreszcie natknęły się na zgoła inny ślad. Oto z daleka już dostrzegły wznoszący się lekko ponad grzywy traw krzyżyk, wystrugamy niezbyt zgrabnie scyzorykiem i prymitywnie gwoździkiem zbity. Dopiero kiedy łukiem okrążyły wielką kępę krzaków, ujrzały sam grób. Na poprzecznej beleczce napis atramentowym ołówkiem: �śRóża Dutlinger", na pionowej �" data śmierci i nic więcej. Ach, jeszcze na wszystkich stokach dość symetrycznego kopca bardzo wiele wyschłych na pieprz łodyg, poskręcanych w kółka. Zapewne wieńce z tutejszych kwiatów polnych...
�" Róża Dutlinger... Niemka albo może moja rodaczka.
�" Albo Żydówka �" dodała Mag.
Rozmawiały zniżonym głosem, jak się rozmawia na cmentarzu, aby uszanować i nie zakłócać spokoju tym, co odeszli do Boga. Pomodliły się za duszę towarzyszki, która tu, w tej stepowej pustyni, na czarnym lądzie, z dala od swoich skończyła doczesną wędrówkę, lecz zanim wyruszyły w dalszą drogę, Anielka spojrzała raz jeszcze na datę śmierci Róży Dutlinger: I zbladła... �" To się stało cztery dni temu �" wyszeptała przerażona. �"Nie dopędzimy ich ani dzisiaj, ani jutro... a może nigdy.
�" Nie traćmy nadziei... Tak wielka rzesza, z natury rzeczy musi się wolniej posuwać... Nie dziś to jutro, pojutrze ich dopędzimy.
�" Masz rację, droga Mag. Najgorzej poddawać się przygnębieniu... A choćby nam było pisane nie spotkać się z nimi nigdy, zrobimy swoje... Rezygnacja w naszych warunkach to samobójstwo.
Śniadanie zjadły około ósmej rano na szczycie kopca, z którego dzięki lornetce, �śświśniętej" Izaakowi, można było objąć całą okolicę. Właśnie Anielka rozglądała się w położeniu i dopasowywała szkła do swoich oczu, kiedy suchy, zachodni wietrzyk przyniósł echo dalekiego wystrzału.
�" Pościg? �"rzekła, blednąc. Spojrzała na swą towarzyszkę i zdumiała się wielce. Płomiennowłosa klękała właśnie jak do pa-
166'
cierza, przeżegnała się, a ujrzawszy pytający wzrok Anielki, rzekła:
�" Pomódlmy się, siostro, za duszę Freda Whirla.
W krótkich słowach powiedziała Anielce �ścałą prawdę", jak tego Fred wczoraj żądał, więc o gangrenie i o jego niezłomnej decyzji, że woli sobie w łeb palnąć, niż czekać, aż pozostawiony na łaskę losu przez bezlitosnych towarzyszy, stanie się za życia łupem krwiożerczych sępów.
Wypłakawszy się, zaczęła Anielka robić towarzyszce łagodne wymówki, że nie powiedziała jej o tym wczoraj.
�" Miałby mnie przy sobie w ostatniej swej godzinie �" mówiła.
�" Do ucieczki trafiłaby się okazja później... Choćby w następną noc.
�" Ale nie wiesz, czy następnego wieczora Ironfield byłby dla nas tak łaskawy jak wczoraj. Czyś już zapomniała o napaści tego łotra Bartleta? i Steela? Zresztą Fred zakazał mi mówić o tym wcześniej.
Na wzmiankę o umizgach Toma wzdrygnęła się, a wspomniawszy sobie pożegnanie z Fredem, swoje ślubowanie, wzniosła oczy do nieba i rzekła:
�ó ' �" Masz słuszność, Mag... A teraz pójdźmy dalej... naprzeciw przeznaczeniu... Ja swej przysięgi dotrzymam �" dodała szeptem...
I znów zaczęła się uciążliwa wędrówka przez sawanny. Teren, dość płaski do tej pory, stawał się, obecnie coraz silniej sfalowany i powoli, lecz stale wznosił się w górę. Prócz krzewów, rosnących w mniejszych lub większych skupieniach, prócz traw, wznoszących się stale ponad głowy idących kobiet, trafiło się gdzieniegdzie samotne drzewo, pierwsza zapowiedź odległej i niewidzialnej jeszcze puszczy, z której wschodni wiatr musiał tu przynieść jego nasienie.
Dużym urozmaiceniem monotonnego marszu mogło być dla naszych podróżniczek podziwianie świata owadów, bo takiego bogactwa ich wszelakich gatunków i odmian, jakie posiada ta część Afryki, nie ma chyba żaden kraj na ziemi; Anielka była jednak tak zgnębiona wiadomością o samobójstwie Freda, że zdawała się zupełnie nie dostrzegać nawet cudnych, barwnych motyli, natomiast Mag, widząc rozpaczliwy nastrój swej towarzyszki, czuwała za nią i za siebie nad bezpieczeństwem wspólnej podróży i nie miała absolutnie czasu na podziwianie przepięknych tworów przyrody. A było nad czym czuwać
167'
podczas tego ryzykownego marszu poprzez afrykańskie sawanny, marszu, który odbywały dwie słabe kobiety, nie wyekwipowane choćby najprymitywniej do takiej podróży, nie wytrenowane, nie nawykłe do szalonych upałów, zmęczone całonocną drogą, senne, ledwie nogami powłóczące i w dodatku przybite psychicznie. Toteż nie wystarczyło wytężyć uwagę w tym kierunku, by ani na chwilę nie zboczyć z drogi karawany Pułaskiego i ze szczytu każdego wzniesienia badać okolicę przez lornetkę, licząc się z możliwością, że Ironfield wyśle pościg za zbiegami, ale oprócz tego należało się mieć wciąż na baczności przed niepożądanymi spotkaniami z grubą zwierzyną czy z tubylcami, którzy płaszczą się na widok dobrze uzbrojonej i licznej ekspedycji, lecz pokazaliby niewątpliwie swoje prawdziwe oblicze na widok dwóch białych kobiet, wędrujących samotnie.
Ta część zadania spoczywała dzisiaj na barkach płomiennowłosej Mag, bo Anielka była taka zgnębiona, że nie zwracała najmniejszej uwagi na otoczenie, jak gdyby to był niewinny gaik polski, a nie groźne sawanny Afryki, gdzie niebezpieczeństwo czai się pod każdym krzakiem, w każdej kępie zarośli, gdzie nawet doświadczonego myśliwca zaskoczy drapieżnik, odpoczywający nieraz o krok od jego ścieżki i zasłonięty szczelną ścianą traw, które gdzieniegdzie rosłego konia zakryją.
Po południu natknęły się na nową mogiłę, większą od pierwszej, lecz rozkopaną i to rozkopaną tak misternie, że słabo wbity krzyżyk nie pochylił się nawet, ale ciała dwóch zmarłych towarzyszek zniknęły bez śladu, wywleczone na zewnątrz wąskim tunelem, który się już walił pod działaniem słońca, wysuszającego na pieprz ziemię świeżo wzruszoną, więc wilgotniejszą nieco... Ach, nie bez śladu... Dwadzieścia kroków dalej widniały ślady ohydnej gospodarki hien. Anielka spostrzegła je pierwsza i omal nie zemdlała na ten widok.
�" Uchodźmy stąd, Mag�"jęczała w ramionach towarzyszki, dygocąc jak w febrze. �"Boże!... To ponad moje siły.
Zrezygnowały z zamiaru wypoczynku w tym miejscu i co prędzej ruszyły znów przed siebie, znowu szlakiem karawany, która zmniejszyła się o trzy jej uczestniczki.
�" Czy o trzy tylko? �"rzekła Mag. �"Bóg jeden wie, ile takich kopczyków spotkamy jeszcze po drodze.
168'
Na krótko przed zachodem słońca zrobiła odkrycie, które zelektryzowało nawet apatyczną Anielkę. Znajdowały się wówczas na szczycie małego pagórka, skąd jak zwykle Mag badała najbliższą okolicę. Wybrała właśnie większe wzniesienie, jako najodpowiedniejsze miejsce na nocleg i już miała dać sygnał do wymarszu, kiedy spoza dużej kępy, leżącej mniej więcej w połowie drogi pomiędzy obydwoma pagórkami, wysunęło się zwierzę, na pierwszy rzut oka podobne do czarnej krowy, ale nieco większe, obrośnięte długą sierścią, o dość masywnej budowie.
�" Bawół! �"wyszeptała Anielka.
Mag wzruszyła ramionami.
�" No pewnie, że nie żyrafa, tylko bawół... I musiało się bydlę ustawić akurat na naszej drodze �" odparła w bardzo kiepskim humorze.
�" Wobec tego spędzimy noc tutaj.
�" Ani mi się śni.
i.' �" Dlaczego, Mag? Tutaj będziemy równie bezpieczne jak na tamtym pagórku.
v�" Nonsens... Tu musiałybyśmy rozpalić ognisko, co mogłoby nam ściągnąć na kark Ironfielda albo Murzynów... A tam, spójrz tylko... tam widać kilka drzew. Wdrapiemy się na najwyższe i możemy gwizdać nawet na lwa.
�" Tak, tak... ale jak się tam dostaniemy?
Bawół, odległy w tym momencie o dobre dwieście metrów, poruszył niespokojnie uSzami, machnął ogonem i ustawił się frontem do wzniesienia, na którym stały obserwujące go kobiety. Obdarzony świetnym wzrokiem, słuchem i węchem, wiedział już o obecności najgroźniejszego z wrogów i wahał się.
�" Stoi pod wiatr; dlatego nas czuje.
�" Bodaj zdechł �" wybuchła Mag, rzuciwszy okiem na zachodzące słońce. Jeszcze pół godziny, a potem zapadnie zmrok szybko, �śbłyskawicznie", mówiąc z małą przesadą, jak zawsze zapada w tych stronach.
�" Więc jakże, Mag? Decyduj się..
�" Decyduj się, decyduj �" podrzeźniała w rozdrażnieniu i skierowała lornetkę na kępę, spoza której wysunął się przed chwilą bawół. Zniechęcona odjęła szkła od oczu. �"Dawno bym się zdecydowała, gdybym miała pewność, że za tymi krzakami więcej sztuk nie siedzi...
169'
Z jednym bawołem poradzę sobie szybko, ale ze stadem?... �" dokończyła wojowniczo.
Anielka pokręciła głową przecząco. W pamięci błąkały się niewyraźnie wspomnienia z lat szkolnych, że bawół-samotnik, przepędzony ze stada jest stokroć bardziej niebezpieczny, niż wielkie stado, które owczym pędem wiedzione, drapnie z placu w ślady swego największego tchórza... Powiedziała to też rudowłosej, lecz za całą odpowiedź Mag potrząsnęła karabinem:
�" A to, parasol, czy karabin? �"brawurowała. �"Pójdziemy prosto wytyczoną drogą. Usunie się bydlę, to jego szczęście, nie usunie się po dobroci, wpakuję mu dwie kule: pierwszą pod łopatkę, drugą w łeb.
Anielka powtórnie przeszła do opozycji.
�" Detonacje wystrzałów są dla nas równie niebezpieczne, jak rozpalanie ogniska; mogą nam ściągnąć na kark niepożądanych gości.
�" Więc co? Sterczeć tutaj? A jeśli jego bawola mość nie raczy się stąd usunąć także jutro? Pojutrze?
�" Spróbujemy go obejść dużym łukiem... Tylko musimy się spieszyć, aby nas noc nie zaskoczyła, zanim dojdziemy do tamtego pagórka. .
Po krótkiej wymianie słów Mag przystała na propozycję towarzyszki. Idąc za Anielką nazrzędziła się niemało, że to niepotrzebna strata czasu, że bawół pierzchnąłby niewątpliwie na widok dwóch tak dzielnych amazonek, że gdyby nie pierzchnął, to ona, Mag, rozciągnęłaby go na ziemi pierwszym strzałem, bo już raz w życiu, na jakimś jarmarku zdobyła pierwszą nagrodę w strzelaniu z flobertu do butelek... ale w głębi ducha była zadowolona, że do starcia nie dojdzie, bo zdawała sobie sprawę, iż strzał do szarżującego olbrzyma wymaga zimnej krwi i doświadczenia trochę innego od tego, jakie zdobyła w pukaniu z flobertu do pustych flaszek.
Wygadawszy się, umilkła, bo zatoczywszy łuk zaczęły się zbliżać do wzniesienia, widzianego z daleka dzięki kępie drzew, na których spodziewały się przepędzić noc. Teraz należało iść jak najostrożniej. Szły gęsiego, unikając przezornie wszelkich �śkonfliktów" z mijanymi po drodze krzewami, aby chybotanie ich czubów nie zdradziło zwierzęciu kryjówki jego przeciwniczek.
170'
�" No, jesteśmy na miejscu �" odsapnęła optymistka Mag, choć od podnóża pagórka, będącego celem ich wędrówki, dzieliło je jeszcze dobre pięćdziesiąt kroków.
Anielka przystanęła w miejscu. Zbladła.
�" Słyszysz?�"rzuciła szeptem.
�" Jakby stąpanie.
�" Cicho!
�" Ustało teraz.
�" Biegnijmy na wzgórek.
�" Stój, wariatko! Chcesz, żeby cię na rogi nadział? Raczej zejdźmy ze ścieżki... Eeeh, przywidziało się nam... Przecież... �" urwała, bo gdzieś bardzo blisko rozległo się gniewne parsknięcie.
�" Mag, milcz, na Boga!.,. Jego drażni nasz głos �" wyszeptała Anielka, zbliżając pobladłą twarz do ucha zuchwałej towarzyszki.
Cicho, na palcach, drżąc, kiedy nadepnięte źdźbło złamało się z suchym szelestem, ruszyły w dalszą drogę, oglądając się raz po raz za siebie.
Silne szczypnięcie w łokieć osadziło w miejscu Anielkę, która posuwała się pierwsza. Odwróciła głowę i zastygła w bezruchu. W odległości jakichś dwudziestu kroków stał na ścieżce bawół-samotnik. Był podrażniony, zły, żądny walki. Jego bystre oczy świdrowały uporczywie Mag, której krzycząca suknia nie przypadła mu do gustu. Na Anielkę, ubraną �śna popielato" nie raczył spojrzeć, patrzał tylko na rudowłosą, poruszał miarowo uszami i powoli, powoli podnosił w górę muskularny ogon. Ta ostatnia demonstracja nie wróżyła nic dobrego. Bawół afrykański naciera z reguły z ogonem wysoko zadartym; zasadniczo nie atakuje pierwszy człowieka, usuwa mu się z drogi chętnie, lecz raniony, ściga go zawzięcie. Rzecz się ma gorzej z tak zwanymi soliterami; taki samiec, odbity lub odpędzony przez silniejszych krewniaków od stada, staje się zgryźliwym �śstarym kawalerem", złośliwą bestią, która tylko szuka okazji, aby wyładować zapas mściwej nienawiści... Bawół, który zbierał się do ataku na nasze podróżniczki, był właśnie takim samotnikiem, a co gorsza, przed trzema dniami otrzymał daleki postrzał z rąk dzielnej Betty Traveler. Instynkt powiedział mu, że ten niewidzialny, mały pocisk wysłali ludzie; było ich jednak zbyt wielu, aby mógł na nich szukać zemsty. Za to teraz nadarzyła się gratka. Węch i słuch zapewniały
171'
go, że więcej nieprzyjaciół nie ma w pobliżu, zaś piekący ból w lewym, tylnym udzie przypominał mu, iż swoją ranę otrzymał w jakiś tajemniczy sposób z rąk istot całkiem podobnych, całkiem takich samych, jak te dwie tutaj, stojące nieruchomo jakby w ziemię wrosły. Zwłaszcza wyższa, ubrana w coś przeklęcie różowego wyglądała na winowajczynię, na sprawczynię cierpień, jakie dręczyły solitera od dni trzech...
�" Uwaga!... Będzie atakował �" wyszeptała Anielka, podnosząc powoli, nieznacznie swoją broń do oka. �" Musimy strzelać.
�" Wal pierwsza. Jak spudłujesz, poprawię.
�" Głos drżał rudowłosej, lecz brawurowała w dalszym ciągu. Aby nie zasłaniać widoku towarzyszce, zeszła ze ścieżki i szybko przygotowała swój karabin do strzału.
Anielka mierzyła pedantycznie; przynajmniej starała się o to i wydało jej się, że cel osiągnęła.
�" Tylko spokojnie �" upominała się po cichutku, próbując daremnie opanować przyspieszone bicie serca.
�" Palec miała na cynglu, lecz czekała jeszcze; łudziła się, że bawół, stropiony ich dzielnym zatrzymaniem się i postawą, zrezygnuje z napaści.
�" Walże!
�" Mag, milcz, błagam!... Może on odejdzie.
�" Jakoż potężny byk pokręcił się w miejscu jak gdyby niezdecydowanie, ale to był manewr tylko. Obliczywszy wzrokiem odległość, parsknął donośnie, zniżył łeb ku ziemi i runął do ataku jak burza.
�" Pal!
Padł strzał. Bawół ukląkł, zarył pyskiem w ziemię, aż się zakurzyło, lecz błyskawicznie zerwał się na nogi.
�" Jezus, Maria!
Okrzyk Anielki nie przebrzmiał jeszcze, kiedy rozległ się huk drugiego wystrzału.
�" Chybiłam... Uciekaj! �"wrzasnęła Mag, wpadając na ścieżkę z tąkim impetem, że wytrąciła towarzyszce karabin z drżących rąk.
Biegły na wyścigi ku zboczu zbawczego pagórka. Nie biegły, lecz pędziły, leciały jak na skrzydłach, chłostane biczem śmiertelnej trwogi, ścigane przez szalony tętent, przez oddech głośny, świszczący...
Jeszcze dwadzieścia kroków...
172'
Jeszcze piętnaście.
Dziesięć!
Coś potrąciło Anielkę w biegu. Upadając na bok w gęstą trawę, ujrzała na mgnienie oka krótkie, lekko zakrzywione rogi, potworny łeb, schylony bardzo nisko, rozdęte, parskające chrapy zalane krwią obficie, potem profil łba, bok olbrzymiego cielska... sekundę później tylne nogi, zad, ogon zadarty pionowo, a wysoko ponad nim... Mag, rozkraczoną nienaturalnie, z rozwianym włosem, z rękami rozkrzyżowanymi jak u linoskoczki, balansującej na linie rozpiętej hen, pod kopułą cyrku. I jeszcze jedno spostrzegła: rudowłosa nie wypuściła z dłoni karabinu...
Potem wszystko stało się piekielnym chaosem, z którego Anielka nie zdołała nigdy wyłowić wspomnień z poszczególnych momentów. Przedzierała się przez gęstwinę traw na czworakach, na kolanach, okrążyła wylę>t ścieżki, dopadła podnóży pagórka, darła się na jego strome zbocze, zjeżdżała na brzuchu, znów się darła pod górę, aż objęła oburącz pień pierwszego drzewa; w rozpaczliwym podskoku dosięgła najniższego konara, wciągnęła się, usiadła na nim okrakiem i nieprzytomna ze strachu, wyczerpana tymi wysiłkami oparła się plecami o wyższą część pnia. Z wysokości swej bezpiecznej kryjówki rzuciła mętne spojrzenie w dół, gdzie rozżarta bestia pastwiła się ohydnie nad zwłokami Mag. Zniekształcone ciało rudowłosej opasywało raz po raz potężny łuk w powietrzu, spadało na ziemię do stóp zwycięzcy, nieraz wprost na jego rogi i znów wylatywało w górę jak wystrzelone z katapulty, powiewając łuną czerwonych włosów.
Tylko jeden taki potworny wzlot ujrzała Anielka, lecz widok ten wstrząsnął nią do tego stopnia, że osunęła się zemdlona...
Kiedy odzyskała przytomność, była czarna noc. Skrył się gdzieś Krzyż Południa, a cudne niebo afrykańskie, na którym gwiazdy świecą jaśniej i piękniej niż w Europie, przysłoniły zwały chmur...
�" Gdzie ja jestem �" wyszeptała zdziwiona, poprawiając się w swej niewygodnej pozycji. Coś ją krępowało, naciskało piersi, ramiona, coś łechtało po karku, a nogi były jakby zdrętwiałe... Nieprędko zrozumiała, że znajduje się na drzewie, że zasnęła tu, czy omdlała, lecz gałęzie rozłożystej korony uchroniły ją od upadku.
�" Gdzie Mag? �"brzmiało drugie pytanie.
Przypomniała już sobie, że wraz z rudowłosą uciekła zeszłej nocy
173 t
z obozu Ironfielda, że szły razem prawie dobę, z małymi tylko odpoczynkami, że słyszały huk wystrzału, którym Fred pozbawił się życia, że po drodze spotkały groby trzech towarzyszek, lecz potem nić wspomnień się urwała, jakby na tym był koniec... Nie!... Jeszcze coś stało się, zanim słońce zaszło, zanim parna noc ukołysała do snu spragnioną deszczu ziemię. Ale co?
Złe przeczucia ścisnęły serce Anielki...
�" Tak, tak... wydarzyło się coś strasznego �" wyszeptała, a potem, przerażona swą samotnością, zakrzyknęła co tchu w piersiach: �" Mag!
Odpowiedział jej w ciemności gniewny pomruk i dziwnie niemiły chrzęst.
Ścierpła z przestrachu i równocześnie oślepiające wspomnienie rozjaśniło mroki chaosu, jaki panował w jej myślach po przebudzeniu się ze snu czy z długotrwałego omdlenia...
�" Mag zginęła!
Znowu zadygotała od trwogi, by wydało jej się nagle, że to nie ona wypowiedziała te dwa słowa.
To była niewątpliwie najgorsza noc w jej życiu. Tajemnicze ogniki, zapewne fosforyzujące ślepia zwierząt, błądziły wśród mroków, trzeszczały złamane gałązki pod naciskiem ciężkich łap, w oddali rozlegały się jakieś kwiki, skomlenia, skowyty głodnej rzeszy, czekającej niecierpliwie, lecz w nader przyzwoitej odległości, aż potężniejszy drapieżnik głód zaspokoi, a tu, gdzieś całkiem blisko, w tym miejscu gdzie raniony bawół znęcał się nad ciałem biednej Mag, rozbrzmiewał wciąż ów przejmujący do szpiku kości chrzęst, chrobot, czasem trzask głośniejszy i ohydne ciapkanie, a niekiedy groźny pomruk, po którym wokoło nastawała cisza na kilka minut... ,
Anielka domyśliła się wreszcie: lew albo lampart ucztował u podnóża pagórka, więc bawół znalazł z kolei swojego pogromcę. Ale w takim razie łupem straszliwego kota stało się także ciało...
�" Mag! �"wyszeptała, szczękając zębami.
Niesamowity nastrój osiągnął swój zenit, kiedy niewidzialny w ciemnościach drapieżnik wspiął się na szczyt pagórka. W pewnym momencie ujrzała Anielka tuż pod sobą dwa rozżarzone węgliki i posłyszała ciche, stłumione mruczenie. Potem ogniki uniosły się wyżej, przykry smród koci wionął z dołu wraz z charakterystycznym mdłym zapachem krwi,
174'
a jednocześnie zachrobotało coś, jakby ktoś nożem skrobał po chropowatej korze. Zrozumiała: potężny kot stanął na zadnich łapach i drapał pazurami pień drzewa, próbując czy zdoła się na nie wedrzeć, czy nie zdoła.
�" Śmierć! �" pomyślała. Zdziwiła się sama, że jest taka spokojna, że nie krzyczy z przerażenia, że może jeszcze podciągnąć ścierpnięte nogi. Potem zaczęła się modlić. Nie o ocalenie, bo w nie przestała wierzyć w tym momencie, lecz o śmierć lekką, jak najszybszą, bez męczarń.
I zdziwiła się bezmiernie, kiedy błyszczące ogniki odsunęły się nagle od drzewa, kiedy trzask nadepniętej gałęzi zwiastował odwrót kota.
,�" Odchodzi? �"nie dowierzała. �"Nie... Bierze rozpęd do skoku!
Nowy, inny całkiem szmer wyjaśnił jej zagadkę. Tajemniczy czworonóg znalazł porzucony plecak, a w nim pęcherz z wodą.
Jeszcze i to... Wodę mi wypija �" zmartwiła się, bo wątpliwy zresztą odwrót napastnika zdołał już wykrzesać w jej sercu nadzieję, że wyjdzie cało z dzisiejszej opresji i skoro świt wyruszy w dalszą drogę. Natura ludzka ma to do siebie, iż ze skrajnej rozpaczy przerzucamy się biegunowo w świat fantastycznych rojeń, w których urzeczywistnienie wierzymy niezłomnie; w gruncie rzeczy nie ma pesymistów na świecie...
Głośne chłeptanie zakończyło się serdecznym ziewnięciem. Fosforyzujące światełka spoglądały jeszcze jakiś czas na przylepioną do konara kobietę, a potem znikły. Oddalające się szelesty świadczyły o zdecydowanym odwrocie bestii. Szła śmiało, głośno, wiedząc, że nie ma tu większego nad nią mocarza, że człowiek, władca �śhuczącego kija" ledwie zipie ze strachu. Szła głośno, bo nie potrzebowała teraz skradać się do upatrzonej ofiary, skoro nażarła się do nieprzyzwoitości i słodka-wy posmak krwi spłukała haustem wody. Z tych właśnie przyczyn zrezygnowała z kąska, uwieszonego na drzewie tak nisko, że przy trzecim skoku można by łapą zaczepić o cienką, białą nogę. Trzy skoki? Brrr! Po takiej uczcie jeden sus wydał się czymś wysoce niewłaściwym, nie licującym z powagą takiego majestatu, czymś diablo fatygującym przede wszystkim... Ale, co to? Pełno maleńkich ogników, moc drobnych cieni, szwendających się niepewnie na drodze władcy... Oburzające!... Potężne worki płuc wydęły się, aż klatka żeber zatrzeszczała ostrzegawczo i pchnęły strumień gorącego powietrza na czułe struny głosowe...
175'
�" Boże!,.. To był lew! �"wyszeptała Anielka, kiedy ogłuszający grzmot zabrzmiał u stóp pagórka. �"Tak, lew. Lampart wdrapałby się na moje drzewo; lampart, choćby syty, nie bawi się we wspaniałomyślnego-
A potężny władca puszczy spozierał w wielkim zadowoleniem na szaloną panikę, jaką jego ryk wywołał wśród hien i innej hołoty. Znikły bez śladu niespokojne ogniki, ustały szmery i grobowa cisza zaległa sawanny. �" Zna banda mores �" pomyślał lew z satysfakcją i majestatycznym krokiem ruszył w stronę odległego legowiska...
W pól godziny po jego odejściu rozpętało się prawdziwe piekło u podnóża pagórka. Pożeracze padliny wiodły hałaśliwe spory o pozostawione im łaskawie ochłapy z królewskiej uczty, gryzły się z sobą, kwiczały, wydzierały sobie strzępy zdobyczy, a grube kości bawołu trzaskały jak suche patyki w ich potężnych szczękach, wydając ów niesamowity chrobot, którego genezy Anielka nie domyślała się początkowo.
Na godzinę przed świtem ustały wszelkie hałasy, gwałtowna, lecz krótkotrwała burza, typowa burza podzwrotnikowa orzeźwiła powietrze i nastał pogodny ranek.
Anielka nie miała odwagi pójść i spojrzeć na zwłoki tragicznie zmarłej przyjaciółki, lecz w końcu musiała to uczynić, chcąc się jako tako wyekwipować do dalszej drogi. Nędznie wyglądał ten dzisiejszy ekwipunek; nie tylko pęcherz na wodę, nie tylko kawał pieczeni z antylopy, upolowanej przedwczoraj przez Bartleta, a zabrany przezornie przez Mag, lecz nawet koce, które odgrywały w drodze rolę plecaków, padły ofiarą żarłocznych zwierząt. Nawet kolby karabinów nosiły ślady bstrych zębów, co świadczyło, że i one wzbudziły na chwilę ciekawość któregoś uczestnika nocnej uczty.
�" Swój wezmę, choć bardziej zardzewiał �" zdecydowała Anielka, odkładając ze zgrozą karabin nieszczęśliwej towarzyszki, bowiem pokrywały go czarne plamy krwi. Jej krwi niewątpliwie.
I znowu rozpoczęła się uciążliwa wędrówka przez sawanny; tym uciążliwsza, że odbywana samopas, bez zapasu wody, w odzieży, która podarła się na strzępy i dosłownie pozwalała się ciału opalać poprzez przeliczne dziury; bez kęsa strawy... tym straszniejsza, że ta okolica już zapomniała o przemarszu licznej karawany, źe nie słyszała kanonady polujących ludzi Ironfielda i roiła się od zwierza.
176'
A jednak Anielka szła niezmordowanie, z jakimś szaleńczym uporem, który nie zna przeszkód, szła coraz wolniej, z coraz dłuższymi odpoczynkami, lecz bądź co bądź posuwała się naprzód.
W pierwszym dniu samotnej wędrówki pozbyła się lornetki, wolała odrzucić ją, niż karabin. Głód zaspokoiła jajami, których kilkanaście znalazła przypadkowo w paru sąsiadujących ze sobą gniazdach, zbudowanych kunsztownie wśród gałązek jakiegoś krzaka. Noc spędziła na drzewie dość spokojnie, jeśli nie liczyć dwóch strzałów oddanych na postrach w kierunku błyszczących punkcików, które uporczywie okrążały jej drzewo.
W drugim dniu marszu (licząc od śmierci Mag) zbłądziła. Na widok małego stada pasących się bawołów zboczyła natychmiast ze szlaku karawany i nie odnalazła go już więcej, gdyż oddaliła się nadmiernie. Straciwszy kilka godzin na bezowocnych poszukiwaniach, postanowiła iść nieustannie w kierunku wschodnim, w stronę czarnej kresy, rysującej się na horyzoncie. Tegoż wieczora z wielkim trudem zdołała się wgramolić na drzewo i poszła spać z pustym żołądkiem. Dwa nowe wystrzały na postrach zmniejszyły jej zapas ładunków do liczby czterech.
U schyłku następnego dnia stanęła nad brzegiem maleńkiego stawku, który zasługiwał raczej na miano dużej kałuży. Woda była ohydnie ciepła, lecz spragnionej dziewczynie wydawała się nektarem...
�" Tu pozostanę �" powtarzała w gorączce. �" Wolę umrzeć z głodu niż z pragnienia. Tutaj mam wodę i tu pozostanę.
Zmęczenie jej było tak wielkie, że zdając sobie sprawę z ogromu niebezpieczeństwa, nie miała już siły, aby dojść do pobliskich drzew i na jednym z nich spędzić noc, jak zawsze czyniła dotychczas. Tak, wiedziała dobrze, że po zmroku zwierzyna zacznie ciągnąć do wody, a za nią wielkie drapieżniki, lecz mimo to nie chciało jej się wstać i przejść sto czy sto pięćdziesiąt kroków do względnie bezpiecznego azylu.
I tu, nad tym bajorem przyszło do spotkania, które rozstrzygnęło nazajutrz o losach Anielki. Otwierając zaspane oczy po krótkiej drzemce, ujrzała w odległości jakichś dwudziestu kroków małą antylopę. Śliczne, zgrabne zwierzątko nie przeczuwało widocznie obecności człowieka,, bo nasyciwszy pragnienie, skubało grymaśnie bardziej soczystą trawę, rosnącą na brzegach kałuży. Tyle było wdzięku
12 Czarny Ląd
177
w każdym ruchu zwinnej antylopy, że zachwyconej Anielce ani przez myśl nie przeszło w pierwszej chwili, by ją zamordować dla zaspokojenia najważniejszej potrzeby własnego organizmu. Lecz głód, skręcający kiszki, wywołujący ból głowy i jakieś dziwne nudności, przezwyciężył szybko wszelkie skrupuły i celny strzał rozciągnął smukłą antylopę, która przed minutą skubała beztrosko trawę. Z pomocą noża wycięła Anielka najlepsze części mięsa, po czym uniosła swój łup na drzewo, odkładając ucztę do jutra. Za późno już było na rozpalanie ognia i pitraszenie niewybrednej pieczeni.
Ta noc przypomniała jej znów straszliwe chwile, spędzone na pamiętnym wzgórku. Pobliski stawek był niejako miejscem odpustowym przelicznych pielgrzymek, a świeży trop ludzki wiódł głodne drapieżniki wprost pod drzewo Anielki. Dla ocalenia życia wystrzelała ostatnie trzy naboje, a nad ranem znalazła pod drzewem liczne ślady krwi; widocznie nie wszystkie kule poszły na marne. Słaba to jednak była pociecha. Karabin stał się bezużytecznym gratem, zbędnym balastem, toteż powiesiła go na drzewie i pożegnała wzrokiem, dziękując mu, że jej oddał tyle przysług. Ale czekało ją nowe rozczarowanie. Zapałki ofiarowane jej przez Freda zamokły nie wiedzieć nawet kiedy i z pieczeni trzeba było zrezygnować. Dręczona szalonym głodem, spróbowała jeść mięso na surowo, lecz pierwszy kęs wypluła z obrzydzeniem, a następnej próby omal nie przypłaciła �śmorską chorobą". Odrzuciła więc mięso i zepsute zapałki, i zrezygnowana, zgnębiona ostatecznie przeciwnościami loSu, wyruszyła w stronę puszczy, której skraj wyglądał obecnie jak ciemna wstążka, gruba na cztery palce.
Dotarła tam dopiero w południe i stanęła wobec pytania, w którą stronę powinna skręcić. O przeprawie przez dżunglę nie było co myśleć, zresztą równałoby się to samobójstwu; pozostało więc do wyboru: południe albo północ. Anielka zerwała dwa źdźbła trawy i powierzyła rozstrzygnięcie tej kwestii przypadkowi. Los kazał jej iść na południe, może właśnie dlatego, że karawana Pułaskiego, który nieopodal stąd, przed kilkoma dniami zastanawiał się nad tym samym pytaniem... odeszła w kierunku północnym.
I znów szła, a raczej wlokła się ostatkiem sił, potykając się coraz częściej. Chwilami ogarniała ją senność tak wielka, że drzemała idąc. 1 dopiero nagły upadek ją budził, zaś niekiedy opuszczała ją przytom-
178'
ność. Majaczyła. Zwidywały jej się pełne grozy epizody z pamiętnej walki na okręcie, z burzy morskiej, potem lada krzak przyjmował na się kształt bawołu, niosącego na rogach rozdarte ciało Mag. Piękne, płomienne włosy zwisały ku ziemi, owijając racice groźnego zwierza, który patrzał złowrogo na nową przeciwniczkę; potem szarżował, pędził jak wicher. W momencie kiedy już, już miał ją wziąć na rogi, wydawała okrzyk przerażenia, otwierała szeroko senne oczy i stwierdzała z ulgą, że to nie bawół, lecz jakiś niewinny krzew.
Przewidując, iż niebawem zupełnie z sił opadnie, upatrzyła sobie kępę drzew, lecz wspiąć się już nie zdołała. Zasnęła stojąc.
Zbudził ją ostry szmer i podświadome wyczucie czyjejś obecności w pobliżu. W tej chwili rozchyliły się potężne trawy w trzech miejscach i trzech olbrzymich Murzynów wyrosło przed Anielką jak spod ziemi.
W pierwszej chwili sądziła, że to sen lub majak gorączkowy, lecz "widok jej własnego karabinu, który najwyższy Murzyn ściskał w dłoni, rozproszył te przypuszczenia, a zarazem wyjaśnił zagadkę. �"Oni szli moim tropem �" pomyślała i odskoczyła przerażona, bo czarny olbrzym przystąpił do niej w tym momencie. Na znak dany przez niego, dwaj pozostali pochwycili ją pod ramiona. Zaczęła się bronić, ale te odruchy wywołały tylko wesołość u napastników. Droczyli się z nią umyślnie, udawali, że jej słabe uderzenia sprawiają im straszny ból, zataczali się po każdym ciosie, przewracali białkami oczu, strojąc błazeńskie miny, lecz kiedy jednego z nich skaleczyła nożem, wyczerpała się cierpliwość olbrzymiego przywódcy. Jego ciężka łapa trzepnęła w kark białą kobietę karcąco, na pozór lekko, ale i to wystarczyło...
Mdlejąc, spotkała Anielka natrętny wzrok pochylonego Murzyna; pożądliwymi spojrzeniami ślizgał się po jej ciele, które podarta w strzępy suknia bardzo skromnie osłaniała. Nagle gdzieś w pobliżu zabrzmiał czyjś niski, ale ujmująco melodyjny głos. Olbrzymi Negr drgnął niespokojnie, z pośpiechem cofnął muskularną łapę, wyciągającą się ku nogom kobiety i tonem komendy rzucił jakiś rozkaz... Później wydało się Anielce, że dostrzega nad sobą oliwkową twarz jakiegoś brodacza, że czyjeś szorstkie, grube ręce muskają jej twarz delikatnie, jak gdyby to były dłonie kobiety,^ że Murzyni niosą ją do lektyki dziwacznego kształtu, że słyszy radosne skomlenie psa... A potem wszystko spowiła gęsta, czarna mgła...
Rozdział XVI
Burza głośnych okrzyków zerwała się wśród słuchaczek, skoro Bill Mildred, starszy mechanik �śnieboszczki Afrodyty", obwieścił rozkaz inżyniera Pułaskiego. Te, które nie rozumiały języka angielskiego rozpytywały swoje najbliższe sąsiadki, powiększając ogólną wrzawę, a dowiedziawszy się, o co chodzi, dołączały swe głosy solidarnie do zbiorowego protestu...
�" Krokiem się stąd nie ruszymy!
�" Czy nam tu źle?
�" Mało ofiar pochłonął marsz przez sawanny?
�" Słusznie.
�" Pięć poszło na udar słoneczny, dwie padły z wycieńczenia... Nie, Mildred!... Dość mamy spaceru po sawannach w jedwabnych szlafrokach i podartych pantofelkach.
�" Tu pozostaniemy, dopóki nas jacyś koloniści nie znajdą.
�" Prędzej ludożercy �" wtrąciła Betty Traveler. Chciała coś dalej mówić, ale nie dopuszczono jej do głosu; wiedziano dobrze, że zawsze stanie po stronie Pułaskiego...
�" Ludożercami możesz dzieci straszyć.
�" A choćby przyszli... Czy nie bezpieczniej w naszej twierdzy, niż w czasie marszu?
�" Więc zamierzacie tu tkwić do sądnego dnia?
�" Wolę to, kochana Betty, aniżeli tłuc się do sądnego dnia po tych przeklętych wertepach.
Rozgadane �śamazonki" uciszyły się nieco, kiedy na do połowy
180'
zapadniętą termitierę, odgrywającą rolę estrady, wstąpił Pułaski. Pragnąc udobruchać poirytowane kobiety, rozpoczął od zasłużonych zresztą pochwał; podniósł ich męstwo w walkach ze zbirami Ironfielda, ich wytrwałość podczas forsownego marszu przez pasmo nadbrzeżnych gór i poprzez sawanny, zaznaczył z naciskiem, że jego zdaniem trzy czwarte trudnego przedsięwzięcia zostało dokonane, potem przystąpił do meritum sprawy:
�" A teraz, skoro wypoczęłyście, należy dokończyć dzieła. Nie ulega wątpliwości, że znajdujemy się gdzieś na pograniczu Angoli i belgijskiego Konga, zatem w okolicach, w których o spotkanie z białymi kolonistami stosunkowo nietrudno. Ale żeby ich spotkać, należy...
�" ...znowu rozpocząć morderczą włóczęgę �" wtrąciła domyślnie któraś malkontentka i od razu zawrzało jak w ulu.
�" Dziękuję uprzejmie, lecz boso nie pójdę.
�" Ani ja.
�" Iz gołą głową na taki upał!
�" Tu mamy przynajmniej cień, wodę, żywności pod dostatkiem, zbudowałyśmy sobie zeribę*, jesteśmy bezpieczne przed napaściami drapieżników puszczy.
�" Jeśli są w okolicy biali osadnicy... sami nas znajdą, jeśli ich nie ma, to po co ten nowy trud? Będzie, co ma być. Kismet!**
�" Dajcie nam przynajmniej odpocząć ze dwa tygodnie.
�" Słusznie... Skoro nabierzemy sił, możemy iść dalej, ale teraz?
�" A jeśli żywności braknie? �"rzekł Pułaski. �"Czy sądzicie, że ta ustawiczna pukanina nie wypłoszy zwierzyny z tych stron?. Gdyby was było kilka, kilkanaście, nie upierałbym się wcale. Lecz trzy setki gęb... przepraszam, dzióbków, to nie żarty... A co będzie, skoro ładunki się wyczerpią?
�" Będziemy strzelały z łuków.
�" Zbudujemy paści na zwierzynę.
�" Zastawimy sidła na ptaki.
�" Jakoś to będzie �" odpowiadały rezolutne amazonki.
Uzbroiwszy się w anielską cierpliwość, rozpoczął Pułaski od począt-
* Zeriba �" zaimprowizowane ogrodzenie.
** Kismet �" u muzułmanów los, przeznaczenie.
181'
ku; wykazał przedsiębiorczym kobietom, że ani łuki, ani pąści nie pomogą, skoro zwierzyna przeniesie się w dalsze okolice, przypomniał, że niebawem rozpocznie się pora deszczów, że wówczas malaria zbierze obfite żniwo wśród nie oswojonych z tutejszym klimatem i pozbawionych dachu nad głową, ba, nawet najprymitywniejszej odzieży; bo przecież opuściły swoje pływające więzienie w tych strojach, w jakich tam przebywały, więc w pidżamach, szlafroczkach jedwabnych, co najwyżej w sukienkach, z których obecnie tylko łachmany pozostały...
�" Szkoda twych słów, darling �" rzekła Betty w pewnym momencie, obserwując uważnie skutek tego przemówienia. Potwierdzeniem słuszności tej uwagi była nowa burza protestów, jaka się zerwała, skoro inżynier przestał mówić na chwilę. �śNarwane baby" miały na każdy argument gotową odpowiedź i zacięły się w bezmyślnym uporze, powtarzając w kółko swoją piosenkę, że stokroć więcej niebezpieczeństw zagraża im na wypadek podjęcia przerwanej wędrówki niż tutaj, na skraju dżungli, nad strumykiem, który im wody dostarcza, a zarazem zwierzynę przywabia...
W końcu wyczerpała się cierpliwość Pułaskiego. Powiedział bez ogródek swoim urodziwym, lecz diablo upartym słuchaczkom, co o nich myśli i oświadczył stanowczo, że nazajutrz rano wyruszy w dalszą drogę.
�" Ale bez nas!
�" Ja pójdę z tobą, darling �" rzekła Betty Traveler.
�" Ja również.
�" Ooo, Lilian Walsh także się zadurzyła w przystojnym wybawcy? �" odparła szyderczo jedna z najgorszych krzykaczek...
�" Uważaj, żeby ci Betty oczu nie wydrapała.
�" Stop, moje panie �" zawołał inżynier surowo. �"Mam zaszczyt zawiadomić was, że miss Traveler jest moją narzeczoną i żadnych głupich uwag pod jej adresem nie ścierpię... Jeśli o was chodzi, to żałuję, że w ogóle dyskusję rozpocząłem. Mógłbym was zmusić do posłuszeństwa...
�" Ano spróbuj... Phi, jaki ważny!
�" Ponieważ jednak mam ważniejsze troski niż leczenie histerycznego uporu...
�" Impertynent!
�" ... przeto daję wam tylko tę noc do namysłu. Ja wyruszę rano
182'
nieodwołalnie, zabierając ze sobą te, które mają trochę oleju w głowie. Niech każda z was zadecyduje sama o losie.
Niemal do północy wiecowano w obozie; zdania były podzielone, bowiem stanowcza przemowa inżyniera wywarła duże wrażenie na młodszych kobietach, które przywykły widzieć w Pułaskim nieomylną wyrocznię. Zanosiło się na to, że co najmniej połowa kobiet opuści nazajutrz olbrzymią zeribę, kiedy wystąpienie Daisy, jednej z najstarszych pensjoną^iuszek pałacu na Long Island, spowodowało radykalny zwrot opinii u wahających się...
�" Głupie gęsi �" zaczęła owa Daisy. �"Czy nie pojmujecie tej prostej rzeczy, że wasze towarzystwo będzie Pułaskiemu raczej balastem niż pomocą w drodze? Że jeśli spotka białych, to i tak skieruje ich tutaj, do nas, a w takim razie po co my mamy się fatygować; jeśli zaś kolonistów nie spotka i wróci tu jak niepyszny, to my, bardziej
przewidujące, oszczędzimy sobie niepotrzebnych, a morderczych w naszych warunkach trudów?
�" Takie rozumowanie jest szczytem egoizmu �" oburzyła się Betty Traveler.
I; �" Niemniej jednak jest bardzo praktyczne z naszego punktu widzenia �" odparła projektodawczyni z cynicznym uśmieszkiem.
�" Zostaw, daj spokój �" rzekł Pułaski, widząc, iż Betty gotuje się do ostrej repliki. �"Ona ma poniekąd słuszność. Z mniejszym oddziałem będziemy się mogli posuwać szybciej i wcześniej im pomoc sprowadzimy.
Stanęło w końcu na tym, że inżynier opuści obóz z czterema wolontariuszkami, bowiem prócz dzielnej Betty tylko trzy kobiety ofiarowały się towarzyszyć Pułaskiemu w drodze, mianowicie Maria Pazurowa, Lilian Walsh, która niegdyś wpław uciekła z �śprzeklętego statku" oraz Zofia Cieńska, siedemnastoletnia gimnazjalistka z Warszawy. Wyekwipowawszy się możliwie jak najlepiej, nawet kosztem pozostałych w zeribie, wyruszyła ta piątka nazajutrz o świcie, kiedy jeszcze obóz był pogrążony we śnie; czuwały tylko cztery wartowniczki i Bill Mildred, któremu inżynier zlecił komendę nad �śbabską armią".
�" Słuchajcie, Mildred �" rzekł na odchodnym, patrząc mu w oczy przenikliwie. �" Długie lata byliście na żołdzie Ironfielda, zatem byliście jego wspólnikiem. Pomimo to obdarzam was moim zaufaniem i powie-
183'
rzam waszej opiece legion tych dużych dzieci. Macie teraz okazję do przekreślenia waszej ciemnej przeszłości, do zrehabilitowania się... Billy Mildred-�"dodał tonem uroczystym. �"Może źle czynię, powierzając wam te kobiety, ale pamiętajcie, że jest Bóg, przed którym zdacie kiedyś sprawę i którego oszukać nie można!
�" Niech pan będzie spokojny �" odparł eks-mechanik �śAfrodyty".
�" Pamiętam dobrze, komu zawdzięczam życie. Gdyby nie pan, wyleciałbym w powietrze, jak tamci wszyscy. m
�" Dajcie łapę, Mildred i trzymajcie �śbabską armię" krótko. A gdybym w ciągu dwóch tygodni nie dał znaku życia, wyruszcie z całym hufcem na południe. Nie idźcie moim śladem!
Dobry kwadrans spoglądał Bill Mildred ze szczytu wzniesienia na śmiałą garstkę, maszerującą spiesznie w kierunku północnym, a potem ogarnął wzrokiem śpiące kobiety; leżały pokotem na ziemi, w grupkach po kilka razem, grzejąc się wzajemnie, bo noce bywały niekiedy dość chłodne. Jedyny namiot przeznaczono dla chorych, a pledów było tak mało, że jeden wypadał na cztery osoby.
�" Ładny transport, słowo daję. W Brazylii można by za to wziąć półtora miliona bez długich targów �" mruknął nowy komendant obozu, prześlizgując się okiem znawcy po opalonych twarzyczkach śpiących dziewcząt.,. �"Ale tutaj? Ha, z konieczności trzeba zostać uczciwym �" westchnął melancholijnie. �"Tak, tak �" dodał, zsuwając się po stromym zboczu kopca. �" Przyrzekłem. Będę uczciwym, chyba że trafi się okazja do grzechu, he, he, he... A powinna się nadarzyć, u licha. Jakże? Jeden mężczyzna na trzy setki kobiet?
W tym samym czasie Pułaski, idąc obok Betty, zastanawiał się, czy dobrze uczynił, pozostawiając Mildreda w obozie.
�" Nie miałem innego wyjścia �" mówił raczej do siebie niż do niej.
�" Bez męskiej ręki zapanowałaby tam rychło zupełna anarchia... Hm, Bill Mildred. Nazbyt dobrze mu z oczu nie patrzy, lecz na szczęście w obecnym położeniu nie może sobie na żadne łajdactwo pozwolić. I na tym właśnie opieram moją kalkulację... Na jego słowie mniej polegam.
�" Masz słuszność, darling �" wtrąciła Betty. �"Gdyby Ironfield wylądował ze swoimi zbirami i szedł naszym śladem, można by mieć poważne wątpliwości co do lojalności Mildreda... Na szczęście dla nas, cała ta banda wyleciała w powietrze wraz z �śprzeklętym statkiem". Nie
184'
zaprzątaj więc sobie głowy przesadnymi obawami... Wierzę, że kiedy za kilka czy kilkanaście dni będziemy tędy wracali z kolonistami, zastaniemy wzorowy ład w obozie, a wszystkie moje towarzyszki w najlepszym zdrowiu.
Pomimo tych optymistycznych przewidywań, które zresztą nie miały się spełnić, powracali oboje często myślą do towarzyszek niedoli i często rozmawiali o Billym Mildredzie w ciągu pierwszych dwóch dni marszu wzdłuż puszczy, a zwłaszcza wieczorami, kiedy ryki drapieżników dżungli, onieśmielonych widokiem potężnego ogniska, spędzały sen z powiek...
Aż nastał dzień trzeci od chwili opuszczenia obozu...
Koło południa natknęli się na wylot ścieżki leśnej; już powierzchowne badanie wykazało, że ścieżki tej nie wydeptały zwierzęta, lecz że była ona dziełem rąk ludzkich; dość było spojrzeć na pocięte toporem liany, a&y wyrobić sobie to przekonanie.
�" Wolałbym co prawda ujrzeć odciski stóp tych jegomościów �" mruczał pod nosem inżynier, szukając na próżno wyraźniejszych śladów tych, którzy tę drożynę w leśnym gąszczu wyrąbali �" ale trudno; nie mamy innego wyboru.
�" Miejmy nadzieję, że w każdym razie doznamy gościnnego przyjęcia �" sądziła Betty �" zresztą w głębi puszczy, gdzie darń ścieżki będzie wilgotniejsza, znajdziemy niewątpliwie odciski stóp naszych przyszłych gospodarzy.
Wbrew tym oczekiwaniom w ciągu pięciu godzin marszu nie znaleźli najmniejszego śladu człowieka, przeciwnie, wszystko wskazywało na to, że tędy od dłuższego czasu nikt nie szedł i miejscami trzeba sobie było drogę wycinać nożami poprzez �śzasieki" lian, które gdzieniegdzie całkowicie wąską dróżkę pozarastały.
�" Tu spędzimy noc�"postanowił inżynier, kiedy na jakieś pół godziny przed zachodem słońca znaleźli się na niewielkiej polance. Wraz z Betty zabrał się do zbierania suchych gałęzi dla ogniska, natomiast trzy pozostałe kobiety wyruszyły na poszukiwanie wody; energiczna Maria Pazurowa ofiarowała się wprawdzie iść sama, oświadczając, że nie potrzebuje konwoju, lecz Pułaski nie zezwolił na to. Poszły więc w trójkę, uzbrojone jak na jakąś myśliwską wyprawę i niebawem ścichło echo jedynej w swoim rodzaju rozmowy, bo Lilian Walsh nie rozumiała
185'

t
1 Lii


ani w ząb po polsku, tamte dwie znały razem najwyżej dziesięć słów angielskich, lecz wszystkie trzy trajkotały niezmordowanie...
�" No, wystarczy chyba �" odsapnęła Betty, wskazując na pokaźną stertę gałęzi i patyków.
Inżynier spojrzał z tkliwością na jej wychudłą twarzyczkę.
�" Odpocznij, kochanie �" rzekł�"ja jeszcze przeniosę te trzy naręcza... Mnie ruch dobrze robi �"zapewniał ją skwapliwie, chociaż ledwie powłóczył nogami i tylko wysiłkiem swej woli przezwyciężał śmiertelne znużenie i dziwną gorączkę, trawiącą jego organizm od kilku dni.
Wreszcie skończył. Na środku polanki piętrzył się okazały stos paliwa; jego zapas był wystarczająco wielki, by aż do świtu podtrzymywać dobre ognisko. Tak przynajmniej ocenili na oko, a doświadczenie mieli już duże w tych sprawach. Z kolei zabrali się do przygotowywania zasłużonego posiłku, uprzyjemniając sobie to zajęcie rozmową, tematu dostarczył oczywiście obóz pozostawionych amazonek i ich obecny komendant Billy Mildred. Pułaskiego znów ogarnęły skrupuły, że tego człowieka nie wysłał w drogę, a sam nie pozostał na straży �śdużych dzieci"... t
�" Stało się �" westchnął �" ale właśnie dlatego musimy od jutra posuwać się naprzód znacznie szybciej. Powinniśmy dziennie zrobić swoje trzydzieści kilometrów, dwadzieścia pięć, powiedzmy, ale...
�" Co to? �"przerwała mu. �"Słyszałeś?
Jak na komendę zerwali się z ziemi, zapominając o wielkim zmęczeniu.
�" Tak �" szepnął inżynier, odpowiadając na pytanie swej towarzyszki. �" To był okrzyk prze...
�" Znowu!
Betty odsunęła bezpiecznik swojego rewolweru.
�" Gdzież one' polazły. Słońce zajdzie nim wrócą.
�" A może...
Nie dokończyła, gdyż w tym samym momencie zabrzmiały dwie krótkie, suche jak trzaśnięcie z .bicza, detonacje wystrzałów rewolwerowych.
�" Za mńą, Betty... Musimy im pospieszyć z pomocą.
Przez polanę biegli razem, obok siebie, lecz kiedy znaleźli się w wąskim tunelu, wyciętym w gąszczu leśnym, Betty musiała postępo-
186'
wać za swoim towarzyszem. Dotrzymywała mu kroku dzielnie i nieco
I zdyszanym głosem mówiła po drodze:
�" Rewolwer miała ta młodziutka twoja rodaczka.
�" Zosia �" uzupełnił inżynier.
�" Tamte dwie wzięły karabiny... Nie rozumiem więc, dlaczego słyszeliśmy...
Ponowna detonacja zagłuszyła dalsze słowa, a zanim przebrzmiało jej echo, padły jeszcze cztery strzały w krótkich po sobie odstępach.
1 �" Wypukała cały magazynek.
�" Musiało zajść coś poważniejszego.
�" A tamte wciąż milczą.
Rzucając te krótkie uwagi, przedzierali się pośpiesznie pozarastaną dróżką.
^ Nagle, gdzieś wcale blisko okrzyk bólu rozdarł ciszę, jaka po strzałach panowała w puszczy.
Pułaski wystrzelił, na postrach, a zarazem z myślą, że huk wystrzału doda odwagi tamtym niewątpliwie napadniętym i wskaże im kierunek odwrotu. Jakoż rozległo się natychmiast wołanie:... �śNa pomoc!"
�" To Zosia �" poznał po głosie.
�" Co ona woła?
�" �śNa pomoc"v tyle co �śhelp" po angielsku.
ij �" Na pomoc! �"zabrzmiało znów rozpaczliwie.
�" Biegniemy �" odkrzyknął Pułaski, przeskakując przez liany. Nie zatrzymując się w biegu, wystrzelił jeszcze raz i zanim zdążył zarepeto-wać, zderzył się na zakręcie z uciekającą dziewczyną. Była tak przerażona, że długi czas nie mogła słowa przemówić, tylko łapała oddech i pokazywała na migi, że powinni czym prędzej stąd uchodzić w stronę polanki.
�" A tamte dwie?
Zosia Cieńska zrobiła ręką jakiś niezrozumiały gest...
�" Spadły... głęboka jama... karły... tłum!
Tyle inżynier zdołał zrozumieć.... >
�ó �" Boże, ona jest ranna! �"przeraziła się Betty. Wskazała towarzyszowi złamany bełt krótkiej strzały, tkwiącej pod prawą łopatką dziewczyny. Kiedy go próbowała wyciągnąć, ranna zawyła z bólu i rzuciła się na ziemię.
187'
Po krótkim namyśle zrezygnował Pułaski z zamiaru pospieszenia z pomocą zaginionym towarzyszkom; mrok zapadał szybko, lada chwila miały nieprzebite ciemności ogarnąć puszczę i należało przede wszystkim myśleć o zabezpieczeniu Betty i tej rannej dziewczyny przed bardzo prawdopodobnym napadem tajemniczych przeciwników. W dodatku Zosia tak osłabła, że kiedy ją dźwignął z ziemi, osunęła się bezwładnie w jego ramiona. Musieli ją nieść na polanę, Betty za nogi, on z tylu, pod ramiona. Szli jak najciszej i w milczeniu, nadsłuchując ustawicznie, aby ich pościg lub jakieś nowe niebezpieczeństwo nie zaskoczyło w drodze. Za to starali się iść jak najszybciej, lecz mimo to czarna noc objęła dżunglę zanim dotarli do celu wędrówki.
�" Zajmij się nią; ja tymczasem rozpalę ogień �" rzekła Betty. Skrzesała też ogień z mistrzowską szybkością, po czym w blasku niespokojnych języków płomieni zabrał się inżynier do odegrania roli chirurga. Aby choć częściowo odprężyć nerwy pacjentki, przerażonej widokiem dezynfekowanego właśnie sztyletu, który miał być głównym instrumentem w tej operacji, polecił jej opowiedzieć jak najdokładniej przebieg zajścia.
�" Szłyśmy gęsiego �" zaczęła Zosia drżącym głosem. �"Pozostałam nieco w tyle, gdyż ze zmęczenia nie mogłam moim towarzyszkom dotrzymać kroku... Nagle Pazurowa, idąca na przedz'ie wydała okrzyk przerażenia, wypuściła karabin i schwyciła za rękę Angielkę... Prawie w tej samej chwili znikły mi obie z oczu... Oj, boli... boli!
�" Zatem Pazurowa pociągnęła Lilian Walsh za sobą �" zagadywał Pułaski, który badał właśnie, czy grot strzały tkwi głęboko.
�" Tak przypuszczam... Pobiegłam tam natychmiast, uklękłam, pochyliłam się nad jamą, na dnie której jęczały moje towarzyszki. Na szczęście potłukły się tylko, ale niewiele brakowało, żeby Pazurowa nadziała się na pierwszy pal... Nie, nie chcę... To boli piekielnie.
�" Więc tam były pale, ostro zakończone pale!... Rozumiem. Zwyczajna pułapka na grubą zwierzynę... No i co dalej �" dopytywał inżynier, a pochyliwszy głowę w stronę obok klęczącej Betty, dodał szeptem po angielsku: �"Kiedy chrząknę, ściśnij jej głowę kolanami i przytrzymaj mocno obie ręce.
�" Weil �" odparła krótko �śasystentka chirurga".
�" Ta jama była zapewne dość głęboka,.co?
188'
�" O, bardzo głęboka. Dobre cztery metry albo i więcej.
�" Nic dziwnego, że się dobrze potłukły.
�" Tak... Lilian nie mogła stanąć na nogi... Straciłam głowę i dopiero Pazurowa poradziła mi, żebym wycięła kilka grubych lian, aby je stamtąd jakoś wyciągnąć. Opuściłam je na chwilę, lecz zaledwie wyszukałam odpowiednią lianę, zachrzęściły gałęzie i z gęstwiny wychyliło się kilkunastu małych Murzynów. W pierwszej chwili nie zlękłam się wcale, sądząc, że mam przed sobą młodych chłopców, którzy nie zrobią nam żadnej krzywdy. Nagle chwyta mnie za ramię jakiś malec, zarośnięty jak małpa, z brodą prawie po pas... i... i...zachował się wobec mnie tak ordynarnie, że bez namysłu strzeliłam do niego... Zdaje się, że raniłam go w rękę, bo odskoczył, oglądając sobie dłoń z dziwnym grymasem. Drugi zamierzył się na mnie włócznią, więc znowu wypaliłam^ a potem rzuciłam się do ucieczki, strzelając za siebie na oślep, ilekroć posłyszałam chrzęst gałęzi... Wyczerpały się w końcu ładunki. Wtedy ogarnął mnie strach. Wydało mi się, że zabłądziłam w puszczy, że biegnę w złym kierunku, wydało mi się, że spoza każdego krzaka wysuwa się ohydna gęba złośliwego karła... Byłam już bliska obłędu, nogi uginały się pode mną, w łopatce piekło mnie coraz gorzej i w takiej chwili posłyszałam huk wystrzału, a w chwilę później wasze okrzyki. Od tego momentu biegłam jak na skrzydłach aż...
�" Hm �" chrząknął inżynier znacząco. Betty skinęła głową.
�" ... aż na skręcie... Co to znaczy!?... Puść mnie!... Och?...
�" Puść ją, Betty... Już po operacji �" rzekł Pułaski, potrząsając zwycięsko strzałą.
�" Czemu mnie tak męczycie �" skarżyła się pacjentka, blada jak kreda po tym zabiegu.
�" Betty zaczęła ją uspokajać, głaskać po twarzy.
�" Już po wszystkim, maleńka �" zapewniała ją. �"Już nie będzie bolało ani tr... �"urwała w pół słowa, spotkawszy wzrok ukochanego. A inżynier, wiedząc, że Zosia ani słowa po angielsku nie rozumie, powiedział otwarcie:
�" Strzała była zatruta... Spróbuję ranę wyssać, ale lękam się, że to niewiele już pomoże. Spójrz, jak to miejsce opuchło.
�" Biedna mała.
�" Musisz ją jeszcze przytrzymać.
189'
Betty przysunęła się z boku do leżącej na brzuchu dziewczyny i to nagłe poruszenie ocaliło jej życie. Bo w tym samym momencie bzyknęło jej coś koło ucha i w plecach biednej Zosi utknęła nowa strzała...
�" Jezu! �"wrzasnęła ranna... �"Znowu mnie męczycie?
�" Cicho, na Boga �" syknęła Betty.
�" Betty, zduś ognisko �" rzekł inżynier �" tylko nie podnoś głowy, leżąco, leżąco!...
Był spokojny, jak gdyby nic się nie stało. Pochwyciwszy uchem słaby szelest w gęstwinie, wypalił z karabinu w tamtym kierunku, potem wyrwawszy rewolwer, tkwiący za pasem, wystrzelił cztery razy promienisto. Przez ten czas Betty uporała się jako tako z ogniskiem, rzuciwszy na nie pęk olbrzymich, wilgotnych paproci...
�" Ale co dalej? �" zatroskała się. �" Przy ogniu wystawiamy się na cel pociskom tych karłów, a w ciemnościach grozi nam jeszcze większe niebezpieczeństwo ze strony drapieżników dżungli... Najlepiej byłoby wyleźć na jakieś drzewo i tam noc spędzić.
�" Zapewne �" bąknął inżynier �" tylko co z nią począć?
�" Spróbujmy ją wywindować choćby na najniższy konar.
Odczekali póki ognisko nie przygasło zupełnie, po czym przenieśli
ranną pod rozłożysty baobab i rozpoczęła się mozolna praca, przekraczająca wielokrotnie szczupły zapas sił tych dwojga upadających ze zmęczenia ludzi. Tak, dwojga, bo Zosia była tak osłabiona, że rewolwer, który jej kazali trzymać, wyślizgnął się jej z dłoni i inżynier musiał go długo szukać w ciemnościach. Wreszcie, około północy nasza trójka wraz z całym swym ekwipunkiem znalazła się na potężnym konarze baobabu i Pułaski mógł przystąpić do drugiej części przerwanej operacji...
�" Boże, jaka ona gorąca �" przeraziła się Betty, odszukawszy w ciemnościach dłonie pacjentki.
Inżynier odważył się zrobić użytek z zapalniczki benzynowej, ażeby obejrzeć ranę; zaledwie spojrzał, syknął przeciągle, zgasił zapalniczkę i ścisnął rękę Betty.
�" Mam ją przytrzymać? �"spytała, źle zrozumiawszy ten uścisk.
�" Nie, darling... Nie będziemy jej więcej męczyli, bo to już... niepotrzebne.
�" Ty sądzisz, że...
190'
�" ...że ona skończy do rana!... Tak, Betty... Tylko panuj nad nerwami, kochanie... Nie możemy dopuścić, aby biedaczka domyśliła się.
�" Dobrze, dear^-odparła łzawym głosem i z siostrzaną tkliwością jęła pieścić rozpaloną twarzyczkę dziewczyny.
Przed świtem Zosia zaczęła majaczyć. Zwidywały się jej gęby zbirów Ironfielda, powtórnie przeżywała w gorączce groźne momenty burzy morskiej na Atlantyku, walczyła ze zbuntowanymi majtkami, przyzywała na pomoc swoich najdroższych, wymieniając ich po imieniu, potem widziała karłów, uciekała przed nimi, szamocząc się przy tym z taką siłą, że dwukrotnie cała trójka omal z konaru nie zleciała, aż koło siódmej rano zawołała przejmującym głosem �" Mamo! �" i zesztywniała.
Po krótkim namyśle postanowił inżynier pozostawić biedną Zosię w tym miejscu, gdzie umarła. Nie mieli ze sobą łopaty, aby jej wykopać grób na polance. Tu wysoko nad ziemią, ciało nowej ofiary czarnego lądu było przynajmniej zabezpieczone przed hienami, a można się było także spodziewać, że wspaniała korona baobabu ukryje je również przed sępem...
�" Wracamy do obozu, czy ruszamy naprzód dalej? �" spytała Betty ze sztuczną szorstkością, którą chciała zamaskować wzruszenie.
�" A ty jak sądzisz, darling?
�" Ja sądzę, że przede wszystkim powinniśmy pospieszyć z pomocą naszym dwom towarzyszkom.
�" Spodziewałem się tego po tobie �" rzekł inżynier, ściskając dłoń swej dzielnej przyjaciółki �" ale, czy zdajesz sobie sprawę, na jakie niebezpieczeństwo się narażasz?
�" Narażamy się oboje �" poprawiła. �"Owszem, lecz nie lękam się niczego przy tobie.
�"1 Jednakże, droga Betty... powinnaś wziąć w rachubę także i tę ewentualność, że mnie może zabraknąć i zostaniesz sama!
�" Och, nigdy! �"zawołała, opierając dłoń na głowni swojego rewolweru. �" Gdyby się, co nie daj Boże, miało tobie wydarzyć nieszczęście, odejdziemy w wieczność razem! Żywcem mnie Pigmeje nie dostaną, to ci przysięgam na cienie rodziców.
Wyruszyli więc w drogę tą samą ścieżką, na której wczorajszego wieczora spotkała ich trzy towarzyszki straszna przygoda. Szli z zacho-
191'
waniem wszelkich ostrożności, w grobowym milczeniu, nadsłuchując co chwila; lada szelest w dżungli powodował długi przystanek, po czym Pułaski, kroczący przodem, rozpoczynał znów niebezpieczną wędrówkę z palcem na cynglu karabinu, ze wzrokiem prześlizgującym się nieufnie po każdym krzaku, z nerwami napiętymi jak struny... W pewnym momencie przystanął, przeniósł ciężar całego ciała na prawą nogę, a lewą, w przód wysuniętą jął badać grunt zarośniętej trawą ścieżki...
�" To tutaj �" wyszeptał, pokazując Betty długą gałąź, pokrytą liśćmi, trawą i mchem. �" Gdybym szedł szybciej, spotkałoby mnie to samo co Marię Pazurową... O, spójrz.
Ostrożnie odciągnął ową gałąź i oczom zdumionej dziewczyny ukazała się ciemna czeluść. Była to ta sama jama, do której wpadły poprzedniego dnia towarzyszki Zosi Cieńskiej. Nie było ich tam już oczywiście, a podstępni Pigmeje zastawili ponownie swą pułapkę, sądząc prawdopodobnie, że w poszukiwaniu za zaginionymi kobietami pójdą tędy inni biali i będą również nieostrożni.
Lękam się, że te karły śledzą nas teraz z ukrycia �" powiedziała Betty zniżonym głosem, rozglądając się podejrzliwie dokoła.
�" Nie przypuszczam �" odparł inżynier. �" To są w gruncie rzeczy tchórze. Wiedzą dobrze, jaką przewagę daje nam broń palna. Z pewnością zaszyli się w największą gęstwinę wraz ze swoimi brankami i dopiero wieczorem przyjdą tu zajrzeć, czy się ktoś nie złapał... W każdym razie musimy im zniszczyć tę pułapkę, abyśmy w nią przypadkiem nie wpadli w razie pospiesznego odwrotu.
Zgodnie z powziętym zamiarem poodciągał wszystkie gałęzie, zasłaniające jamę. Teraz dopiero mogli ocenić ogrom niebezpieczeństwa, jakie stanowiła ta pułapka na zwierzęta, dla ludzi, nie należących do plemienia tajemniczych karłów. Dół był głęboki na pięć metrów, szeroki na dwa i dobre sześć długości, a pośrodku dna sterczało osiem wysokich pali. Ich ostro zaciosane końce były prawie czarne od dawno zakrzepłej krwi ofiar, które wpadły w tę zasadzkę.
�" Ach!
Betty nie mogła stłumić okrzyku na widok strzępu sukienki Lilian Walsh. Ten na pół wypłowiały łachman leżał tuż u stóp najbliższego pala, pośród sterty sierści i kawałków pociętej na paski skóry drapieżników puszczy.
192'
�" Boże, ona się także nadziała na ten drąg przeklęty.
�" Nie, Betty �" zaprzeczył inżynier stanowczo. �"To wszystko stare ślady krwi. Zresztą przypomnij sobie opowiadanie Zosi. Pazurowa, spadając tutaj, miała za rękę ściągnąć Lilian, a więc zleciały w tym miejscu, pomiędzy krawędzią jamy, a pierwszym palem. Zosiła mówiła również, że obie swoje towarzyszki widziała. Potłukły się tylko, lecz nie zginęły na szczęście.
�" Na szczęście �" powtórzyła w zamyśleniu. �"Nie wiem doprawdy, czy nie większym szczęściem byłaby dla nich śmierć niż niewola u takich dzikusów.
�" Dlatego też musimy je odbić za wszelką cenę�"dokończył, podnosząc karabin z ziemi... �" W drogę, Betty!
Po drugiej stronie pułapki na zwierzęta ścieżka leśna była znacznie szersza, lepiej wytrzebiona, zatem częściej uczęszczana. Przeczuwając, że zbliżają się do siedziby Pigmejów, zdwoili ostrożność, robili częstsze przystanki i około godziny drugiej po południu dotarli do większej polanki. Już pierwszy rzut oka przekonał ich, że mają przed sobą miejsce niedawnego postoju dzikich; wskazywały na to wypalone koła po wczorajszych ogniskach, wydeptana trawa, ogryzione kości, strzały, złamana włócznia i ślady małych, a szerokich stóp. Przy dokładniejszych oględzinach znaleźli również małe skrawki spódnicy Marii Pazurowej. Były tak symetryczne, że inżynierowi od razu zaświtała myśl, którą głośno wyraził:
�" Ta dzielna chłopka pocięła swoją kieckę umyślnie, aby nam ułatwić pościg... Miejmy nadzieję, że takich śladów znajdziemy więcej.
Po drugiej stronie polany znajdowały się wyloty trzech bliźniaczo do siebie podobnych ścieżek. Krótkie wahanie na temat, którą z nich wybrać należy, rozstrzygnął nowy strzępek materiału zawieszony na krzaku.
�" Tędy �" ucieszyła się Betty.
�" Inżynier potrząsnął głową powątpiewająco.
�" Nie chce mi się wierzyć, żeby te dzikusy nie dostrzegły tego.
�" Może przechodzili tędy nocą?
�" To przypuszczenie miało cechy prawdopodobieństwa, bo rzeczywiście trudno było uwierzyć, aby sokole oczy Pigmejów nie dostrzegły barwnego skrawka materiału, zawieszonego na krzaku w miejscu tak
13 Czarny Ląd
193
widocznym. Usunęliby go też natychmiast, odgadując bez trudu chytre intencje swej branki.
�" Masz rację �" odparł inżynier. �"A już byłem skłonny posądzić te szelmy, że umyślnie ten strzęp tutaj umieściły, aby zmylić pościg... Ano, pobyt w puszczy czyni człowieka podejrzliwym.
I tak było istotnie. Nie uszło uwagi karłów, że korzystając z zamieszania, towarzyszącego zwijaniu obozu, jedna z pojmanych kobiet drze na małe paski swą odzież; po chwili byli już doskonale zorientowani w sytuacji, a wrodzona chytrość skłoniła ich do wyzyskania podstępu niewolnicy. I kiedy o świcie całe plemię wyruszyło w głąb dżungli, brodaty wódz, którego Zosia raniła w dłoń z rewolweru, odkomenderował dwóch młodzieńców, aby szli dtóżką nawracającą w stronę sawann i porzucali gdzieniegdzie skrawki pociętej spódnicy. Marii Pazur ani przez myśl nie przemknęło, że jej manewr wyzyskano na jej niekorzyść i krocząc pomiędzy swymi prześladowcami, pocieszała na migi osowiałą Agnielkę, że nazajutrz będą wolne, bo �śmądry pan inżynier", dla którego żadne przeszkody nie istnieją, z pewnością karłów zwycięży...
Po małym posiłku Pułaski i Betty wyruszyli, w dalszą drogę, pełni otuchy, że idą tropem karłów. Na krótko przed zachodem słońca napotkali nieoczekiwaną przeszkodę; był nią potok leniwie płynącej wody, która kilkadziesiąt kroków dalej rozlewała się w szereg bagnistych stawków.
�" Niełatwo będzie znaleźć przejście przez te przeklęte moczary �" martwił się inżynier.
�" Przenocujemy na drzewie, co?
�" Tak, ale nie tutaj. Musimy się cofnąć o paręset kroków. Tu zadręczyłyby nas moskity.
�" Ech, moskity...
�" Moskit, droga Betty, to jedyny pocztylion febry.
Zawrócili więc, odsunęli się dość przyzwoicie od zdradliwego bagna i wdrapali się zręcznie na wybrane drzewo. Zasnęli też rychło po całodziennym spacerze, nie przeczuwając, iż tylko godzinkę potrwa ich wypoczynek...
Obudziło inżyniera silne szarpnięcie za rękaw...
�" Nie słyszałeś? �"zabrzmiał mu nad uchem głos Betty.
�" Co? Gdzie? �"dopytywał sennym głosem.
194'
�" Dobry sen �" mruknęła, po czym powiedziała mu w trzech słowach, że zbudził ją głośny huk.
Jakby na potwierdzenie rozległa się donośna detonacja wystrzału, a po niej wstrząsnął dżunglą grzmot.
�" Lew! �"wyszeptali oboje.
Ogłuszający ryk powtórzył się znowu, lecz tym razem był to ryk wściekłości i triumfu władcy puszczy, któremu powiodło się dopaść najgorszego z wrogów. Jakoż zaledwie przebrzmiało echo zwycięskiego hejnału króla zwierząt, przeszył grobową ciszę rozdzierający okrzyk człowieką...
�" Mężczyzna? �" zdziwiła się Betty, która w wyobraźni zdołała już sobie odtworzyć przypuszczalny przebieg zajścia: �śPazurowa i Lilian Walsh uciekły karłom, lecz podczas przeprawy przez strumień zastąpił im drogę lew"... Ta hipoteza upadła obecnie, gdyż niefortunny myśliwy by? mężczyzną... Jego błagalne �śhelp"! rozbrzmiewało coraz ciszej, coraz boleśniej.
Znowu padł strzał, a po chwili drugi, trzeci, czwarty...
Z kolei zdumiał się inżynier.
;* �" Na lwa z rewolwerem?! Zwariowali? �"mruknął.
Znowu jęk, znowu ryk ochrypły, bolesny tym razem, potem głośny okrzyk, dźwięczny, młodzieńczy:
�" Bracie! Odezwij się, na Boga!
�" Skąd ja ten głos znam? �"wyszeptała Betty, wsłuchując się ze zgrozą w odgłosy walki, toczącej się prawdopodobnie nad strumieniem.
Gdzieś w zachodniej stronie przerwał ciszę wystrzał karabinowy, a jak gdyby w odpowiedzi na to w przeciwnym kierunku rozległ się grzmot głośniejszy od wszystkich poprzednich. Z obu stron ciągnęły posiłki na plac boju.
�" Drugi lew �" rzekł Pułaski, orientując się w lot w sytuacji. �" Prawdopodobnie samiec spieszy z pomocą walczącej lwicy.
�" Czy pozostaniemy tutaj bezczynnie?
�" Niestety musimy, moja dzielna Betty... Interwencja w tych warunkach byłaby szaleństwem, nie mówiąc już o tym, że mogłaby nas dosięgnąć jaka zabłąkana kula.
�" Ale przynajmniej musimy go ostrzec okrzykiem o zbliżaniu się drugiego lwa.
195'
�" Żeby tylko usłyszał i zrozumiał nasze ostrzeżenia.
�" Wypal w powietrze, to zwrócisz jego uwagę.
Inżynier nie namyślał się długo. Wystrzeliwszy dwukrotnie, złożył dłonie w trąbkę i jął krzyczeć co tchu w płucach:
�" Uciekaj!... Drugi lew idzie!... Na drzewo!... Uciekaj! *
Nie dowiedzieli się nigdy, czy młody myśliwy, który tak ofiarnie pospieszył bratu z pomocą, posłyszał to wołanie, czy nie, bowiem w chwilę później istne piekło rozpętało się nad strumieniem. Trudno było wśród tej wrzawy zrozumieć treść ostatnich okrzyków młodzieńca. Bronił się dzielnie, to było pewne; świadczyły o tym ryki ranionych lwów i długotrwała pukanina z rewolweru. Ów trzeci, który wystrzałem z karabinu obwieścił przedtem, że biegnie z pomocą, milczał teraz, może lękał się ranić towarzysza w ciemnościach, a może po prostu stchórzył...
�" Już po wszystkim �" warknął inżynier.
Jakoż po ostatnim strzale zabrzmiał ostatni okrzyk rozpaczy i dżunglę zaległa cisza, przerywana od czasu do czasu gniewnym pomrukiem ucztujących zwycięzców... Dopiero na godzinę przed świtem ożywiła się puszcza świergotem ptaków.
Inżynier obudził swoją towarzyszkę.
�" Zdrzemnęłam się? Doprawdy nie wiem jak ani kiedy �" usprawiedliwiała się, gdyż uważała sobie za punkt honoru nie spać, kiedy on także czuwa.
�" Spałaś najwyżej godzinkę. Żal mi cię było budzić, ale widzisz, musimy...
�" Tak, tak �"wpadła mu w słowo �" musimy iść śladem tych myśliwych. Niewątpliwie zaprowadzi on nas do jakiej farmy, skąd sprowadzimy pomoc dla naszych biednych towarzyszek.
Tym razem szli śmiało, rozmawiając po drodze. Byli pewni, że ryki lwów przepędziły skutecznie Pigmejów, a zarazem pomniejszych drapieżników puszczy. Szli szybko, bo odbyli już wczoraj tę drogę i gnała ich ciekawość, kim byli owi myśliwi, z których prawdopodobnie dwóch zginęło w walce z rozwścieczoną parą lwów...
�" Liczę na to, że w kieszeniach ich ubrań znajdę jakieś papierosy czy inną wskazówkę �" mówił inżynier, przyspieszając kroku powtórnie�" ale ty darling, zaczekasz opodal... Widok, jaki nas tam czeka, będzie nazbyt wstrząsający jak na, kobiece nerwy.
196'
Zielony tunel wśród leśnego gąszczu zacieśnił się w pewnym miejscu, a najniższym jego punktem był poziomy konar potężnego drzewa, znikający zupełnie pod bujnym płaszczem roślin-pasożytów i stanowiący niejako ostatnią żywą bramę przed bagnem... I nagle, kiedy Pułaski pochylił się nieco, aby głową nie zawadzić o spód owego konara, coś twardego jak kamień wyrżnęło go ponad prawą skronią tak silnie, że wypuścił z rąk karabin, zakręcił się na pięcie i runął na wznak na miękkie mchy. W ostatnim przebłysku świadomości dojrzał krępego, muskularnego obszarpańca, skaczącego z drzewa na plecy Betty, która nie rozumiejąc powodu upadku swego towarzysza, pochylała się właśnie nad nim.
Rozdział XVII
Był pewien, że to sen, że ta antypatyczna gęba przyśniła mu się ni stąd ni zowąd; bo przecież �śprzeklęty statek" wyleciał w powietrze, a z nim również cała ta szajka łotrów z arcyzbrodniarzem Ironfieldem na czele. Skądże by więc ten mały, krwiożerczy zbir wziął się tu w dżungli, z dala od wybrzeża morskiego, od zatoki, w której znalazł swój zasłużony koniec biały parowiec �śAfrodyta"?
�" Jakie szczęście �" zarechotał nieprzyjemnie głos zjawy, czy żywego człowieka w podartym na strzępy ubraniu. �"Książę Golicyn raczył mnie poznać nareszcie.
�" Tom Bartlet? �"zdumiał się inżynier, chcąc podnieść dłoń do twarzy i przetrzeć sobie zdumione oczy; nie powiodło się-jednak; coś przytrzymało mu dłoń na plecach, a przy większym wysiłku odczuł przejmujący ból w przegubie drugiej dłoni. Zrozumiał, a znał dobrze ten rodzaj bólu, gdy ostre postronki wrzynają się w skórę, zrozumiał, że ręce ma skrępowane na grzbiecie, że został rozbrojony, że nienawistny los oddał go powtórnie w szpony tych łotrów... �"A Betty? �"To była pierwsza myśl, skoro zdał sobie sprawę z obecnej sytuacji. Mimowolnie wypowiedział tę myśl głośno, co wywołało eksplozję szyderczego śmiechu małego zbira:
�" Miss Traveler, do usług księcia pana, spoczywa na miękkim traw posłaniu tuż obok jego wysokości.
Zmierzył draba wzgardliwym spojrzeniem, odwrócił głowę i odetchnął. Betty rzeczywiście znajdowała się tuż obok, związana podobnie jak on, lecz żywa, nie ranna. Spotkawszy jego wzrok, spuściła szybko
198'
oczy i z widocznym wysiłkiem przewróciła się na drugi bok tak, że leżała do niego teraz plecami. To zachowanie zaniepokoiło go silnie, a potworne przypuszczenie wżerało mu się w mózg coraz głębiej, w miarę jak przerażone oczy czyniły coraz to nowe odkrycia: ramiona Betty nosiły ślady świeżych zadrapań, włosy jej były w straszliwym nieładzie, suknia dosłownie w strzępach. Mogły to być ślady zażartej walki z silniejszym napastnikiem, lecz równie dobrze mogły to być dowody, że w czasie kiedy on leżał zemdlony, spotkała dzielną kobietę inna, stokroć okropniejsza porażka...
�" Nie! �"ryknął na całe gardło, aby odpędzić te podejrzenia...
�" Czy wolno wiedzieć, do czego się to kategoryczne zaprzeczenie odnosi? �" spytał szyderczo Tom Bartlet, pożerając z zapałem zapasy swoich jeńców.
Miał powiedzieć? A jeśli się nic nie stało, miał temu łotrowi sam taką vmyśl podsuwać? Miał się przyznać, czego się lęka stokroć więcej niż śmierci w torturach? Nie! Nie! Nie! Nawet jej nigdy o to nie spyta; to byłoby ponad jego siły...
Podjadłszy sobie nieźle, Tom dał rozkaz wymarszu...
�" Izzak Ironfield ucieszy się niezmiernie, skoro pozna, jak miłych gości mu prowadzę �" kpił bezlitośnie, zmuszając jeńców do powstania z ziemi. �"Swoje karabiny poniesiecie oczywiście, ale że okazja prowadzi do grzechu, wyładujemy je najpierw, he, he, he...
Ze zwieszoną głową kroczył inżynier na czele maleńkiej karawany, bo ostrożny Tom szedł na końcu, nie spuszczając z oka niebezpiecznego więźnia. W innych warunkach dzisiejsze niepowodzenie zdopingowałoby go tylko do nowej walki, ale teraz, skoro tyle bohaterskich wysiłków poszło na marne, teraz, kiedy spodziewał się, że łotrowscy przeciwnicy ponieśli zasłużoną karę, a tymczasem oni żyli i byli nadal potężni, teraz, kiedy wiedział, że idzie na nieuchronną śmierć, że Betty czeka gehenna hańbiących udręczeń, gehenna, której pierwszy akt może się już rozegrał w czasie jego omdlenia... jego niespożyta zda się energia załamała się, wola skruszała i rozpoczęła swe panowanie kamienna obojętność na wszystko... Toteż ani nie drgnął, kiedy posłyszał ostrożny szept Betty, idącej krok w krok za nim, a na kilka metrów przed ich wspólnym wrogiem...
�" Darling, czy mnie słyszysz? �" powtórzyła.
199'
�" Owszem �" kiwnął głową apatycznie.
�" Musimy działać jak najszybciej.
�" Po co? �"wyrwało mu się.
To pytanie było naturalnym objawem psychicznego nastroju, jakiemu uległ bodaj po raz pierwszy w życiu, lecz Betty, nawykła widzieć w ukochanym ideał męskiej energii, zaniemówiła na chwilę ze zgrozy...
�" Po co? �"powtórzyła z oburzeniem. �"A czy wiesz, że kiedyś leżał nieprzytomny, on...
�"- Milczeć tam, u pioruna! -^ryknął Bartlet i aby nie dopuścić do ponownych konszachtów zmusił Betty do utrzymania przyzwoitego dystansu pomiędzy nią a inżynierem. Ilekroć przyspieszała kroku, pragnąc szepnąć kilka słów towarzyszowi niedoli, osadzało ją w miejscu brutalne szarpnięcie i stek wyzwisk, płynących zawsze szeroką strugą z ust cynicznego zbira...
A Pułaski cierpiał piekielnie. Niedokończone zdanie Betty podsyciło na nowo jego straszne podejrzenia. Jeszcze walczył z nimi, jeszcze odpędzał tę myśl przeklętą, lecz wracała uporczywie jak natrętna mucha afrykańska, którą sto razy możesz spędzić z nosa i sto razy dokładnie w tym samym miejscu ci usiądzie. Przedtem wolał niepewność, teraz przyznawał w duchu rację przysłowiu, że raczej wszystko, niżli dręcząca niepewność... A jak na złość Tom Bartlet pilnował Betty i nie dopuszczał, aby się choćby na kilka kroków do inżyniera zbliżyła...
W samo południe dotarli do skraju puszczy...
�" Znowu sawanny �" rzekła Betty.
Tom Bartlet odebrał swoim jeńcom cały bagaż, przeniósł go w krzaki i podszedł do drzewa, rosnącego w pewnej odległości od ściany lasu...
�" Tylko nie próbujcie zmykać �" ostrzegł więźniów. �" Moja kulka dopędzi każde z was, a oka z was nie spuszczam.
Przekonali się o tym po chwili, gdy niby to odpoczywając, zaczęli się powoli przysuwać do siebie.
�" Marsz na swoje miejsca albo strzelam!�"zabrzmiał z drzewa głos czujnego cerbera.
Musiał też dostrzec coś, czego szukał, bo wypalił z rewolweru, zeskoczył i zacierając czerwone łapy na znak zadowolenia, zbliżył się do swoich ofiar...
�" Ostatnią szansę ucieczki diabli wzięli �" zagaił rozmowę, kładąc
200'
się pośrodku wolnej przestrzeni pomiędzy inżynierem a Betty.�"Bo przyznam się księciu, że eskortowanie solo takich jak wy ptaszków jest zajęciem dość wyczerpującym... A po dzisiejszej nocy mam nerwy trochę nadszarpnięte... Ach, to była straszna noc �" rozgadał się nagle �" polowaliśmy we trójkę, no i pogubiliśmy się trochę w lesie. Rezultat był taki, że lwy zjadły na surowo dwóch moich towarzyszy.
�" Szkoda, że nie zjadły tego tchórza, który schronił się na drzewo �" rzekła Betty śmiało, gdyż oburzył ją cynizm Bartleta; tak, to było podobne do niego: nie dość, że opuścił towarzyszy w niebezpieczeństwie, że nawet z drzewa nie strzelał, bojąc się zdradzić swą kryjówkę, to jeszcze teraz opowiadał o śmierci kolegów takim tonem, jak gdyby tu chodziło o humorystyczny epizod na nieudanym polowaniu na zające...
Inżynier zląkł się, że brutalny prześladowca zareaguje we właściwy mu sposób na śmiałe słowa dziewczyny, lecz omylił się tym razem. Tom zaczął rechotać swoim odrażającym śmiechem i tylko złowrogie błyski jego oczu świadczyły, że porachunki z parą jeńców będą później uregulowane drobiazgowo, skrupulatnie, z procentem, och, z lichwiarskim procentem!...
�" Mądry lew, że nie przyszedł po tchórza. �"Mały Tom cedził słowa powoli, delektując się nimi i śledząc uważnie, jaki efekt wywierają na słuchaczach. �"Bo w przeciwnym razie, słaby, nędzny tchórz nie miałby już okazji wziąć do niewoli znakomitą parę bohaterów, uzbrojonych od stóp do głowy, prowadzących za sobą trzysta dzielnych amazonek, nie miałby okazji odstawić ich Ironfieldowi, który z utęsknieniem wygląda przybycia miłych gości, a zwłaszcza swej dawnej kochanki, he, he, he.
W ten i podobny sposób �śuprzyjemniał" im odpoczynek przez dobre pół godziny, dopóki gdzieś w pobliżu nie rozległo się wołanie:
�" Hallo... gdzie tkwicie, u pioruna?
�" Kinczel �" wymamrotał inżynier złamanym głosem.
Tom Bartlet dźwignął się z ziemi leniwie...
�" Książę wprawia mnie w zachwyt swą pamięcią. Istotnie to Michał Kinczel, nasz wspólny znajomy, a z nim idzie... przysłonił sobie oczy dłonią od czoła �" ach, Lewis Steel.
Zdumienie przybyłych na widok jeńców i tych właśnie jeńców, nie
201'
miało granic. Lewis Steel, nie dowierzając zbytnio oczom, podszedł do inżyniera i poklepał go rubasznie po plecach...
�" On, jak babcię kocham �" zakrzyknął klaszcząc w dłonie.
�" A gdzie bracia Scroop? �" spytał Kinczel?
�" Zginęli w paszczy lwa i w szponach lwicy �" odparł mały drab z patosem, po czym zaczął opowiadać przebieg nieszczęsnych łowów, przemilczając oczywiście fakt swej ucieczki na drzewo, a w zamian podnosząc pod niebo swoje rzekome bohaterstwo w tej nocnej walce...
Korzystając z tego, że oratorski zapał poniósł Bartleta, przyczołgał się inżynier do swej towarzyszki...
�" Nie skończyłaś mówić przedtem�"wyszeptał zmienionym głosem�" nie zdążyłaś mi powiedzieć, co zaszło, kiedy leżałem zemdlony.
�" Czy trudno się domyślić? �" odparła cichuteńko, a jemu bolesny skurcz ścisnął serce i twarz wykrzywił konwulsyjnie. �"Po zaciekłej walce związał mnie, obił, skopał za to, że śmiałam się bronić i w końcu...
�" W końcu �" wykrztusił chrapliwie... �"Nie, nie kończ!
�" W końcu zaczął się naigrywać, zaczął malować ohydne sceny tortur, jakie nas czekają w obozie Izaaka... Powiedział, och, darling, prędzej sobie żyły przegryzę, że oni wszyscy są spragnieni kobiet i nie pozwolą nigdy, abym tylko do Ironfielda należała... Ach, mdlałam z obrzydzenia, kiedy się rozkoszował przedstawianiem orgii, których ja mam paść ofiarą... I musiałam tego słuchać, nie mogłam sobie zatkać uszu, mając ręce związane... Na szczęście tobie wróciła przytomność dość rychło...
Słuchał z bijącym sercem, z którego nieznośny głaz zsuwał się powoli, pozwalając płucom na oddech coraz to głębszy, pełniejszy. Słuchał z oczami szeroko otwartymi, pochłaniając rozmiłowanym wzrokiem dziewczynę i czuł zalewającą go radość.
�" I to było wszystko, darling? �"spytał drżącym głosem.
Spojrzała nań z niekłamanym zdumieniem, nawet z wyrzutem.
�" To jeszcze mało? �"wyszeptała.
�" Więc Tom sypał pogróżkami, ale poza tym...
�" Bił mnie, kopnął nawet parę razy...
�" Przechwalał się, z właściwym sobie cynizmem, malował ohydne sceny, ale... znów urwał
202'
�" Ale, ale �" powtórzyła w rozdrażnieniu �" do czego ty właściwie zmierzasz?
�" Betty, kochanie, czy nie rozumiesz, że ja w ciągu tych kilku godzin przeszedłem przez piekło, że pożera mnie śmiertelny lęk, niepewność, groza�"jąkał się �" groza na myśl, czy ten arcyłotr nie pozwolił sobie na jakąś czynną zaczepkę. �"Ostatnie zdanie wyrzucił z krtani jednym tchem i zawisł natrętnym, pytającym spojrzeniem na dziewczynie.
�" Nie, dear�"odparła cicho, lecz stanowczo. �"Ale teraz rozumiem powody twej dziwnej apatii.
�" Więc nie? Powtórz to raz jeszcze, kochanie, powtórz.
�" Oho, moja czuła parka znowu konspiruje �" zawołał Tom Bartlet, nie przejmując się jednak tym faktem. Teraz, kiedy miał dwóch towarzyszy i pochód przez tajemniczą dżunglę należał do przeszłości, nie obawiał się skutków �śkonspiracji"; przede wszystkim jednak jego umysł zaprzątała w tej chwili inna myśl i z kim innym chciał najpierw uregulować stare porachunki. Okrzyk: �śczuła parka konspiruje" miał głównie na celu to, by odwrócić uwagę Kinczela w tamtą stronę. Jakoż Rusin, znudzony przechwałkami rywala o niefortunnym polowaniu, przysunął się bliżej do Betty i zaczął ją wypytywać o towarzyszki...
Odpowiedziała wymijająco, że znajdują się w pobliżu, że oni oboje, idąc w tylnej straży, zabłądzili w puszczy.
�" Tere fere �" wtrącił Tom. �" Od kiedy to znakomity wódz chodzi w tylnej straży? Ale, ale, Mr Kinczel. Indagować będzie tę parkę sam Izaak. Natomiast pan ze mną sobie teraz pogawędzi.
�" Z panem nie mam nic do gadania.
�" Owszem, Mr Kinczel... Mamy z sobą do pogadania.
Powiedział to takim tonem, że Kinczel mimowolnie odwrócił
głowę i stropił się nieco, ujrzawszy w dłoni antagonisty rewolwer.
�" Co to znaczy, Mr Bartlet? �"warknął, nadrabiając miną.
Mały zbir parsknął krótkim, urągliwym śmiechem:
�" Pan ma, widzę, słabą pamięć, Mr Kinczel. Swego czasu, kiedy kopiąc pode mną dołki, powiedział pan staremu o owych pigułkach, które mu pan zresztą później także zaaplikował, posłyszeliśmy z ust Izaaka salomonowy wyrok, że ten, który dostarczy mu tych dwoje
203'
jeńców, będzie mógł postąpić ze swoim rywalem według własnego uznania...
Kinczel zbladł, usiadł na ziemi i zaczął się rozglądać za Steelem, który znikł jak na złość...
�" A ponieważ ja �" ciągnął dalej Tom �" przytrzasnąłem tę czułą parkę, przeto pan, drogi Mr Kinczel, jesteś moim jeńcem i mogę go, na ten przykład, teraz ze skóry obedrzeć... Rączki przy sobie! �"syknął, dojrzawszy podejrzany ruch przeciwnika... �"Tak, drogi �śprzyjacielu"... Rączek nie wolno stanowczo przysuwać do kieszeni, inaczej przyśpieszy pan sam egzekucję, co chyba w twoim interesie nie leży, prawda?
Wyzyskując swoją przewagę, szydził z zaskoczonego przeciwnika i bawił się doskonale jego osłupieniem. Ale to osłupienie było tylko pozorne: kuty na cztery nogi Rusin znakomicie udawał przygnębionego, gotując się równocześnie do stanowczego ataku. Był jednak na tyle rozsądny, że nie wierzył w możliwość zwycięstwa bez pomocy jakiegoś sprzymierzeńca: wiedział dobrze, że Bartlet nie pozwoli się zaskoczyć, jak wiedział również, iż jest on od niego fizycznie silniejszy, zatem wynik walki wręcz, pomijając już ryzyko łyknięcia "kulki, byłby niewątpliwie przesądzony na korzyść Toma....
Sprzymierzeńcem mógłby być w pierwszej linii Lewis Steel. W ciągu dzisiejszego dnia wtajemniczył go Kinczel w swoje zamysły i pozyskał sobie w nim pewnego sojusznika. Niestety, chytry Tom wysłał Steela pod jakimś pozorem dó lasu: zanim stamtąd wróci, może już być za późno... Wtem wzrok Kinczela padł na Pułaskiego. Dla niego Tom Bartlet był groźniejszym wrogiem niż on, Kinczel, toteż można się było spodziewać, że w razie walki tych dwóch rywali, jego sympatie będą po stronie Rusina...
�" Dużo mi przyjdzie z platonicznych sympatii �" mruknął Kinczel w duchu, śląc inżynierowi błagalne spojrzenie; prosił go wzrokiem, aby został jego sojusznikiem i przyrzekał mu swoją wdzięczność, ach, przyrzekał mu wszystko, nie mając oczywiście zamiaru cokolwiek z tego dotrzymać... A Pułaski zrozumiał treść tych spojrzeń i po krótkim namyśle przystał. �"Nie mam nic do stracenia �" pomyślał sobie �" przeciwnie, możemy tylko zyskać na zamianie Bartleta na Kinczela.
Małego Toma zniecierpliwiła w końcu pozorna apatia przeciwnika.
204'
Podszedł bliżej i trzymając wciąż broń gotową do strzału, kopnął go w udo, aż Rusin syknął z bólu.
�" No, astmatyczny zdechlaku, zrobiłeś już rachunek sumienia? Jeśli nie, to spiesz się. Za kwadrans zadyndasz na gałęzi.
�" Ironfield mnie pomści �"rzekł Kinczel, aby zyskać na czasie; zauważył już, iż Pułaski przysuwa się ostrożnie, aby zaatakować Bartleta od tyłu. Bowiem Tom stał mniej więcej w połowie krótkiej przestrzeni, dzielącej Kinczela od leżących na ziemi jeńców.
�" Ironfield cię pomści? �" parsknął Bartlet. �"Nie, bratku.'.. Izaak jeszcze rad będzie, że cię spławiłem. On już dawno przejrzał twoje zamiary wobec jego cennej walizeczki... No, teraz, w godzinę śmierci możesz się prawdy dowiedzieć... Słuchaj więc: mam przyrzeczoną pewną prowizję, he, he, he, za wysłanie cię do piekła.
Łżesz! �"ryknął Rusin jak najgłośniej, aby przeciwnik nie dosłyszał szelestu, jaki musiało wywołać niezgrabne czołganie się inżyniera.
�" Niestety, braknie już okazji, aby cię przekonać, że nie bujam.
Pułaski osądził wreszcie, że zbliżył się na odpowiedni dystans...
Mając ręce związane na grzbiecie mógł do akcji użyć tylko nóg; podniósł je ostrożnie, skurczył w kolanach, napiął muskuły, wycelował możliwie najdokładniej i runął do ataku. Jego lewa stopa kopnęła Bartleta pod kolana, zaś obcas prawego buta zatoczył większy łuk i dokładnie w tej samej sekundzie wyrżnął z całej mocy w prawy łokieć napadniętego, wytrącając z odrętwiałej dłoni rewolwer, na który Kinczel rzucił się skwapliwie. Teraz odmieniły się role; mały zbir leżał na brzuchu jak długi, ciskając inżynierowi nienawistne spojrzenia, a Rusin stał nad nim z rewolwerem w ręku i oddawał mu z nawiązką wszystkie obelgi, szturchańce, kopniaki. Kiedy wrócił z lasu Lewis Steel, związali na spółkę Bartleta, po czym powlekli go w stronę drzew...
Powieszą go �" rzekła Betty, przejęta zgrozą.
�" Każdy z tej bandy zasłużył sobie uczciwie na stryczek, moja droga... Bodajbym był złym prorokiem, ale nie chce mi się wierzyć, aby Kinczel wypuścił nas na wolność w zamian za to, że uratowałem mu życie przed chwilą.
Przewidywania inżyniera były słuszne. Kwadrans później nadszedł Lewis Steel i polecił jeńcom powstać z ziemi.
205'
�" Mam was odprowadzić do starego �" rzekł krótko.
�" Chcę pomówić z Kinczelem; proszę go przywołać.
�" Mr Kinczel musi teraz nacieszyć oczy widokiem swojego przyjaciela, he, he, he.
�" Proszę go przywołać, inaczej krokiem się stąd nie ruszę.
�" Ejże, bratku; krokiem się nie ruszysz? Żebyra ja cię kolbą po gnatach nie ruszył i twoją Dulcyneę �" odparł majtek, zamierzając się karabinem.
Nie pozostało nic innego jak milczeć i słuchać; po drodze pocieszał się inżynier, że Kinczel dopędzi ich lada chwila, że pogada z nim i przekona go, iż w jego interesie leży, aby Ironfield nie dowiedział się, jaki koniec spotkał Toma Bartleta; ale i ta nadzieja zawiodła. Mściwy Rusin chciał widocznie jak najdłużej upajać się widokiem ostatecznej porażki swojego rywala, gdyż nie kwapił się do powrotu...
Przed zachodem słońca stanęli u celu wędrówki. Ku przyjemnemu zdziwieniu inżyniera, Ironfield był sam w zeribie i jak można się było domyśleć z rozmowy ze Steelem, groźna niegdyś banda nie liczyła już więcej członków poza tą trójką.
�" Los nam sprzyja �" szepnął, pochylając się do Betty. �"Mamy tylko trzech przeciwników: Izaak, Kinczel i Steel.
Ironfield błysnął złowrogo oczyma na widok Pułaskiego, lecz był to właśnie jeden z tych momentów, kiedy herszt straszliwej ongiś szajki uległ całkowicie depresji psychicznej.
�" Znowu nas ubyło �" mruczał, kiwając głową posępnie. �"Zatracone, przeklęte sawanny. Fred Whirl... tak, trzeba go było zostawić. Trzy dni temu stary Shrub. Teraz znów bracia Scroop. A Tom? �" ożywił się nagle. �"Hej, Steel... Gdzie jest Bartlet i Kinczel?
�" Pozostali pod lasem �" odparł skwapliwie zapytany i zabrał się do rozpalania ogniska.
Inżynier zrozumiał pytające spojrzenie swej towarzyszki...
�" Najpierw pogadam z Kinczelem, skoro wróci �" wyszeptał, udając że patrzy w ziemię. �"Jeśli nie zechce spłacić długu wdzięczności za to, co dlań dziś uczyniłem, powiem Izaakowi, jaki los spotkał Toma. Niech się żrą wzajemnie, niech się zabijają. Im mniej ich pozostanie, tym lepiej dla nas.
206'
Szeptem prowadzona rozmowa nie uszła przecież ucha Ironfielda i zwróciła jego uwagę na jeńców...
�" Spełniło się moje najgorętsze życzenie �" rzekł spokojnie, podchodząc do nich. �"Przez was, moje ptaszyny, straciłem niemal wszystko, cały majątek... Rozpaczałem, nie przeczę, ale teraz, kiedy łaskawe losy oddały was w moje ręce,'nie rozpaczam więcej... Myśl, że mogę wam zapłacić za moją krzywdę, równoważy już połowę moich strat... A drugą połowę zwrócą mi wasze jęki... Och, już wy mi zaśpiewacie głośno!... Steel �" zwrócił się do marynarza. Przywiąż mi ich do tych drzewek.
Obserwował też uważnie twarze swoich jeńców, kiedy Lewis Steel wykonywał to polecenie, po czym odszedł do ogniska i wyciągnął się przy nim...
�" Brr�"wzdrygnęła się Betty. �"Wolałabym stokroć, żeby wpadł w szewską pasję, żeby nas obił, obsypał obelgami, och wolałabym raczej wszystko, niż ten zimny, przerażający spokój... Ja go znam, darling... Prawie pół roku niewoli w jego szponach było dla mnie wystarczającą szkołą... Jak myślisz, po co on odszedł tam, do ogniska?
�" Czyż trudno odgadnąć? �" odparł inżynier posępnie i w dalszym ciągu spozierał w stronę ciemnej linii puszczy, wyglądając niecierpliwie powrotu Kinczela. Ogrodzenie zeriby okalało wieńcem pagórek, panujący nad okolicą, na szczycie którego rosły owe cztery drzewa, przyszłe pale męczeńskie pary jeńców, jak nietrudno się było domyśleć...
�" Tak �" westchnęła, jak gdyby odpowiadając na nie wypowiedzianą myśl towarzysza. �"Masz rację. Podszedł do ogniska, aby tam spokojnie, na zimno, z właściwym mu sadyzmem obmyślić nam piekielną zemstę. Jego zbrodniczy umysł pręży się teraz nad wyszukaniem dla nas najstraszliwszych tortur... Och, Boże, Boże... Czy nasza golgota nie skończy się wreszcie? Czy niebo o nas zapomniało?
�" Cicho, darling �"uspokajał ją. Tylko spokój i zimna krew może nam pomóc w tej sytuacji. Ufajmy, że Bóg czuwa nad nami...
Okazało się niebawem, że nie dla samych tych rozmyślań odszedł Ironfield do ogniska i tam dłuższy czas przebywał. Bo w pewnej chwili dźwignął się z ziemi i ruszył w stronę swoich jeńców, niosąc przed sobą jakiś przedmiot, świecący złowrogo w półmroku.
Złe przeczucie tknęło Betty Traveler.
207'
�" Co to jest? Co on chce uczynić? �"wyszeptała, wpatrując się jak zahipnotyzowana w groźnego prześladowcę, który zbliżał się bez pośpiechu, przystając umyślnie niekiedy i chichotał jak obłąkany.
Inżynier wcześniej odgadł zamysły zbrodniarza.
�" Łotr! Rozpalonym żelazem będzie nas przypiekał �" syknął.
�" Zaciśnij zęby, Betty. Bądź dzielna jak zawsze. Niech ten drab ani westchnienia z naszych ust nie posłyszy �" dodał, widząc, że jej twarzyczka powleka się szybko trupią bladością.
Sam zaś, chcąc dać przykład i mściwy gniew Izaaka ściągnąć wyłącznie na swoją głowę, zaczął go lżyć od zbirów i oprawców, i przepowiadać mu rychły koniec z rąk kata...
�" Zetną ci łeb, Izaaku Ironfield �" wołał �" a jeśli wpadniesz w ręce kolonistów, u których znalazły schronienie twoje niedoszłe ofiary, to zlinczują cię, łotrze, kanalio... pasy z ciebie drzeć będą!...
�" Rozumiem twoje intencje �" odparł Izaak z jadowitym uśmiechem�" chcesz mnie wytrącić z równowagi, aby sobie tortur oszczędzić. Wolałbyś śmierć nagłą, gwałtowną, he, he, he... Aleja wolę się z tobą pobawić, ptaszku... poigrać... ot tak, powolutku!
Przytknął rozpalone do czerwoności żelazo do nagiego ramienia jeńca, oderwał je, znów przytknął w drugim miejscu i nacisnął lekko, wsłuchując się z szatańskim zadowoleniem w charakterystyczne syczenie skwierczącej skóry.
Mimo wściekłego bólu, Pułaski ani nie jęknął, ani nie drgnął, tylko zęby zagryzł, zacisnął kurczowo i nienawistny wzrok wlepił w zmrużone oczy swego dręczyciela. Za to Betty, która musiała być świadkiem tych tortur, nie utrzymała w ryzach rozdygotanych nerwów i zaczęła krzyczeć histerycznie.
�" Ciszej, gołąbko. Na ciebie też przyjdzie kolej.
�" Na ciebie jeszcze prędzej, krwawy zbirze.
�" Masz na myśli zapewne owych kolonistów, którzy się urodzili w bujnej fantazji twojego błędnego rycerza, co? Nie ma obawy.
�" Twoi właśni wspólnicy cię sprzątną!... Zadyndasz na gałęzi, jak Tom Bartlet dzisiaj �" wołała w największym wzburzeniu, nie dostrzegając znaczących spojrzeń inżyniera.
�" Tom Bartlet? �" zdumiał się Ironfield. �"Hallo, Lewis, gdzie jest
208'
Bartlet? �"zakrzyknął w stronę marynarza, udającego wciąż, że coś manipuluje przy ognisku.
Lewis Steel odburknął coś pod nosem i odsunął si�Ł jeszcze dalej od pagórka.
�" Tyś ogłuchł? Pytam się powtórnie, gdzie jest Bartlet i Kinczel ;- �" wrzasnął herszt.
�" Michał Kinczel jest tutaj, do usług �" odparł zadyszany głos i Rusin wysunął się z ciemności.
�" A Tom? i �" Tom już nie wróci.
I �" Jak to? Co to znaczy?
�" To znaczy, Mr Ironfield, że zgodnie z pańskim wyrokiem powiesiłem Toma,.. Kiedy odchodziłem...
�" Z moim wyrokiem? Czyś ty oszalał, człowieku? ^Czyś ty już całkiem pamięć postradał, człowieku? �"odparł
Kinczel takim samym tonem i bawiąc się karabinem, ruszył w stronę osłupiałego Izaaka... �"Ten z nas, który dostarczy panu tych dwoje jeńców, będzie mógł postąpić ze swoim rywalem według swego uznania, tak się mówiło, Mr Ironfield... Czy pan już zapomniał? A ponieważ ja ująłem w lesie tę parkę, więc...
�" Tak się mówiło, tak się mówiło �" powtarzał tamten, ściskając sobie głowę oburącz �" mówiło się, ale wtedy, gdy nasze siły liczyły kilkudziesięciu ludzi... Lecz dzisiaj, kiedy nas tak maleńka garstka pozostała, jeszcze się mordować wzajemnie?
�" Więc pańskim zdaniem źle uczyniłem?
Pytanie to miało na celu, aby w dalszym ciągu odwracać uwagę nieufnego zawsze Ironfielda, aby go zagadnąć. Bo Kinczel, który obecnie dążył tylko do zdobycia cennej walizy i porozumiał się juj ze Steelem w tej sprawie, po zgładzeniu swojego największego wroga, Bartleta, zamierzał właśnie sprzątnąć w podobny sposób Izaaka... Ów zaś, nie przeczuwając na razie niczego, zawodził w najlepsze i ręce załamywał:
�" Bracia Scroop, teraz Tom znowu... Tom, najlepszy strzelec, najlepszy myśliwy... Och, Kinczel, to co uczyniłeś jest w naszych warunkach zbrodnią!
�" Ale gdyby się stało na odwrót, gdyby Tom mnie powiesił, to nie byłoby zbrodnią. Prawda, Mr Ironfield?
14 Czarny Ląd
209'
W głosie Kinczela zabrzmiała wyraźnie nuta zaczepki... Izaak podniósł głowę, spojrzał pytająco na Rusina, dojrzał w jego rękach karabin, potem rzucił szybkie spojrzenie w stronę ogniska, gdzie pozostawił swoją broń. I drgnął niespokojnie, zauważywszy Steela, którego przedtem nie mógł się dowołać, a który szedł teraz w tę stronę ze sznurem. Tak, ze sznurem! Jakoś niesamowicie wyglądał jego cień, bo w czerwonych blaskach płomieni postronek upodabniał się do straszliwego pytona.
�" Teraz pan milczy, Mr Ironfield �" ciągnął dalej Kinczel. �"Tym lepiej, że gramy w otwarte karty... Otóż dowiedz się pan, że ja wiem wszystko... Tom miał otrzymać specjalne wynagrodzenie za sprzątnięcie mnie.
�" To kłamstwo!
>�" To prawda!... Tom wyznał to przed śmiercią, a tu są świadkowie�" wskazał na parę więźniów, śledzących z największym zainteresowaniem przebieg nowego zajścia. �"Powiedział, że kazał mnie pan sprzątnąć, ponieważ...
�" Ech �" wtrącił Steel, który znalazł się nagle tuż za plecami osłupiałego Izaaka �" co tu dużo gadać. Odda nam pan swoją walizę po dobroci, to puścimy cię z życiem.
�" Ha, o to wam chodzi, łotry! �" wrzasnął Ironfield, ugodzony w swoją piętę achillesową i zanim Kinczel zdołał odskoczyć w tył, żelazny pręt, owo narzędzie tortur dla pary więźniów, palnęło go w ramię, wytrącając mu z rąk karabin. Izaak schylił się po niego błyskawicznie, ale w tej chwili Lewis Steel skoczył mu na plecy, przewrócił go na twarz i rozpoczęły się zapasy na śmierć i życie tuż u stóp inżyniera. Interwencja Kinczela przeważyła szalę zwycięstwa na stronę marynarza tak, że w kwadrans później Izaak Ironfield, poturbowany niezgorzej, z podbitym okiem, w ubraniu podartym na strzępy, został przywiązany do trzeciego drzewka w bezpośrednim sąsiedztwie Betty Traveler. I, nie zważając na szydercze przymówki dziewczyny, słał nieprzytomne z rozpaczy spojrzenia w stronę ogniska, przy którym dwaj zwycięzcy ucztowali wśród wesołych śmiechów i do późnej nocy robili skrupulatny przegląd jego walizy, dzieląc zapewne zdobyte łupy...
�" Gotują się do opuszczenia zeriby �" zauważył trafnie inżynier, a to spostrzeżenie wywołało nową serię jęków Ironfielda...
210'
Jakoż nazajutrz około siódmej rano Kinczel obudził Steela, pośpiesznie zjedli śniadanie, wybrali dwa najmniej zardzewiałe karabiny, rewolwer, wszystkie ładunki, przez ucho walizki przeciągnęli kawałek bambusa, którego każdy koniec jeden z nich ujął w rękę i tak wyekwipowani ruszyli w drogę, nie troszcząc się o jeńców. Kiedy inżynier wypomniał Rusinowi, że gdyby nie jego śmiała interwencja wczorajsza, to dzisiaj Bartlet byłby triumfował, Michał Kinczel wzruszył ramionami i za całą odpowiedź odburknął cynicznie:
�" Prawda i to, ale bliższa koszula ciału niż sukmana, a ja chcę skórę wynieść całą. ,
�" Nie wyniesiesz jej, złodzieju �" syknął Ironfield. Kinczel uśmiechnął się wyrozumiale:
�" Nie wyniósłbym jej, gdybym któreś z was trojga wolno puścił, piątego też wolę nie popełniać tak lekkomyślnego kroku i żegnam szanowne towarzystwo... Lewis, w drogę!
�" Zaraz, zaraz... Trzeba się upewnić jeszcze, bo książę pan to specjalista, he, he, he �" zarechotał marynarz, poprawiając więzy kolejno wszystkim jeńcom, a ze szczególną troskliwością Pułaskiemu. �" Ooo, prawdziwy specjalista, fachowiec, he, he, he... Nieboszczyk Jack, którego tak pięknie zaszył w worku, mógłby coś o tym opowiedzieć, he, he, he.
�" Nie marudź, stary... Mamy szmat drogi przed sobą. Betty, która dotychczas nie wtrąciła ani słowa i apatycznym
wzrokiem odprowadzała odchodzących, wybuchnęła nagle:
�" Niech cię Bóg skarze, łotrze, za twą czarną niewdzięczność, że za ocalenie życia skazujesz swego zbawcę na śmierć głodową.
Kinczel nawet spojrzeć nie raczył w jej stronę, lecz Steel odrzucił swój karabin i zaczął burzyć ogrodzenie zeriby.
�" Trzeba mieć serce �" szydził, przewracając kolczaste krzewy, które tu przed kilkoma dniami wkopali, aby utrudnić drapieżnikom wtargnięcie do małego obozu �" ci poczciwcy rzeczywiście nie zasłużyli sobie na śmierć głodową... Hej, Izaak i ty, gołąbko �" zwracając głowę w stronę jeńców. �" Pocieszcie się; wasze męczarnie skończą się tej nocy. Jest tu takie sympatyczne lwiątko, co w każdą noc nam składało wizyty i kłuło sobie mordkę na kolcach.
�" Masz rację �" dodał Kinczel, pomagając towarzyszowi w nisz-
211'
czeniu zeriby. �" Im prędzej pójdą na łono Abrahama, tym lepiej dla nas... Diabeł nie śpi.
Ukończywszy to zajęcie, odeszli, wybuchając często szyderczym, hałaśliwym śmiechem, który rozdzierał uszy Ironfieldowi; z wysokości pagórka, panującego na całą okolicę, spozierał przekrwionymi oczami na kołyszącą się walizę, zawierającą resztki jego olbrzymiego niegdyś majątku, szarpał postronkami, pluł, jęczał lub na przemian miotał najstraszliwsze przekleństwa na głowy rabusiów, aż wyczerpany tym bezsilnym gniewem zasłabł, umilkł i zawisł na sznurach tak, że gdyby nie one, runąłby jak kłoda na ziemię.
Pułaski i Betty zachowali spokój i równowagę duchą. Po kilku daremnych wysiłkach zrozumieli wprawdzie, iż sami nie uwolnią się z więzów, ale nie tracili nadziei, że łaskawe losy, które ich już z gorszych tarapatów wyciągnęły, także i tym razem jakiś ratunek ześlą.
�" Najgorsze to, że zburzyli zeribę �" martwił się inżynier. �"Jeśli jakaś pomoc przed zachodem słońca nie nadejdzie, może być z nami źle naprawdę.
Wypatrywali więc tęsknie jakiegoś posłańca niebios, rozglądając się na wszystkie strony, jak tylko na to więzy pozwalały i przemierzając wzrokiem niezliczone ilości razy każdą połać rozleglej płaszczyzny, lecz na próżno; do południa nie wydarzyło się nic takiego, co by w serca wlało strumień nadziei, żaden ruchomy punkt nie zaczernił się na brązowym tle stepów...
Natomiast koło godziny czwartej po południu zaczęły się dziać rzeczy dziwne. Tuż koło zburzonej zeriby przebiegło kilka antylop, potem hiena z młodymi, parę minut później jakiś samotnik-bawół, wreszcie cała .�śarka Noego" z wyjątkiem ptaków, które ograniczyły się do wykonania kilku powietrznych ewolucji nad głowami i poszybowały z powrotem ku północy. Stamtąd zagrażało widocznie niebezpieczeństwo, gdyż uciekały gremialnie wszelkie czworonogi, dążąc pośpiesznie w kierunku południowym...
�" Boże, co to znaczy. Czyżby powódź? �" krzyknęła Betty w pewnym momencie, przerażona nie tyle ową wędrówką zwierząt, ile licznymi zmarszczkami, jakie pokryły nagle czoło inżyniera.
�" Powódź? Nie. Nie przypuszczam �" odparł nagle, rzuciwszy przelotne spojrzenie na gładkie niebo. �"Zresztą gdyby nawet gdzieś
15 Czarny Ląd 212
I
dalej wydarzyło się jakieś oberwanie chmury, czy coś w tym rodzaju i gdyby wody miały aż tutaj nadpłynąć, nasz pagórek pozostanie wyspą.
�" I to racja. Nie utonęlibyśmy, ale za to śmierć głodowa pewna.
�" Tak, to nonsens... Powodzi nie potrzebujemy się obawiać przede wszystkim dlatego, że teren jest tutaj wybitnie pochylony ku wschodowi i woda odpłynęłaby natychmiast ku dżungli.
�" Więc pożar?
�" Hm, również nie wydaje mi się �" odrzekł ciszej i monologował dalej półgłosem. �" W razie pożaru stepów nasz pagórek byłby także jak gdyby bezpieczną oazą, bo tu, w promieniu stu metrów nie ma strawy dla ognia. Chyba by nas dym zadusił, hm... ale znów kierunek wiatru nam sprzyja...
�" Zatem �" gorączkowała się�"jeśli nie woda ani ogień, to co nam tu^noże zagrażać?
�" Och, Betty... Czarny ląd kryje tyle innych niebezpieczeństw!...
Zamilkli oboje i przez długie minuty spoglądali znów w dal, Betty na
wschód, w stronę puszczy, inżynier na północ, gdzie trawy były najbardziej spalone słońcem, najrzadsze, najniższe i gdzie sawanna stawała się niemal pustynią.
W pewnej chwili Betty drgnęła, przymrużyła oczy i wytężyła wzrok. Złudzenie? Nie. Mąły, czarny punkcik oderwał się od ściany dżungli i powoli posuwał się w tę stronę. Ale niebawem znikł. Upłynęła minuta, może kwadrans cały, a nie pokazał się znowu.
�" Przywidziało mi się �" wyszeptała zawiedziona.
�" Niestety, nie przywidziało mi się �" rzekł Pułaski grobowym głosem, sądząc, że Betty zwracała się do niego. �"Nie pomyliłem się, darling.
�" Ty także go widziałeś? No, tego człowieka, który wyszedł z puszczy �" dodała z pewnym zniecierpliwieniem.
�" Jaki tam człowiek �" odparł tym samym tonem, nie odwracając wzroku od tego, co odkrył przed chwilą. �"Śmierć idzie, Betty. Straszna, nieuchronna, potworna!... Miałaś rację, dziecino, mówiąc wczoraj, że niebo o nas zapomniało...
�" Co tobie? �" przeraziła się. �"O czym ty mówisz?
�" Patrz... tam!...
�" No? Nic nie widzę.
213
�" Takie ciemne pólko... tam, prosto na północ...
�"�
Aha, teraz widzę... Ale nie rozumiem...
�" To olbrzymi legion wędrujących mrówek... Rozumiesz teraz?
Betty nie doceniała niebezpieczeństwa, wydało jej się to czymś wręcz
śmiesznym, aby mrówki, te maleńkie, kruche stworzenia, mogły zagrażać życiu ludzkiemu. Jakże! Jednym stąpnięciem można sto mrówek rozdeptać; nie ośmieliłyby się nigdy zaczepić ludzi, a zresztą skąd pewność, że ten ciemny nieruchomy zagon, to olbrzymi hufiec mrówek...
�" Nieruchomy? �"zirytował się Pułaski�"przyjrzyj się uważnie... Obierz sobie jakieś drzewo rosnące w pobliżu i porównaj wzrokiem odległość.
�" Masz słuszność �" odparła po chwili �" ta czarna masa posuwa się powoli w naszą stronę.
�" Tak, Betty... A gdzie przejdzie, tam ani mysz, ani robak żywy nie pozostanie... I dlatego, kochanie, ja, który zawsze walczę do ostatka i nie tracę nadziei mówię teraz: gotujmy się na śmierć, bo za godzinę tylko szkielety po nas pozostaną.
Mimo tej pozornej rezygnacji naprężał muskuły, usiłując przerwać więzy i szamotał się z taką siłą, że młode drzewko, do którego był przywiązany, dygotało od ustawicznych wstrząsów i roniło całe pęki listowia... N
�" Nie! �"wrzasnął z wściekłością. �"Sam szatan uczył tego draba zakładać więzy... Nie mogę, nie mogę, psiakrew!
Betty przypomniała sobie teraz swoje ostatnie odkrycie, odwróciła głowę w bok i wydała okrzyk radości. Punkt, który znikł przed chwilą, ukazał się znowu i znacznie bliżej tym razem.
�" Help! �"zawołała co sił w piersiach. �" Darling, krzycz ze mną... Tam idzie człowiek... nasza nadzieja, nasze ocalenie!
Spojrzał na nią z lękiem, sądząc, że oszalała pod wpływem trwogi przedśmiertelnej, lecz rzuciwszy wzrokiem za kierunkiem jej spojrzeń, rozjaśnił twarz natychmiast... Nie namyślając się długo, zaczerpnął tchu w płuca, ryknął potężnie, a potem razem i na przemian krzyczeli jak para opętanych, odwracając głowy w stronę wschodu, skąd kroczył pośpiesznie jakiś człowiek... I ponownie zakryły go krzaki...
214'
�" Nie widzi nas i nie słyszy �" mruknął Ironfield, który nie wypadł z roli obojętnego obserwatora.
�" Więc wrzeszcz z nami, idioto �" huknął inżynier.
�" Po co? Mam zginąć, to lepiej w towarzystwie, he, he, he.
�" On zwariował �" wzdrygnęła się Betty, spotkawszy półprzytomne spojrzenia śmiertelnego wroga.
�" Nie zwariował, kochanko, nie... Tylko cieszę się, że pojedziemy do piekła tym samym pociągiem... Wy w pierwszym wagonie, he, he, he, bo wasze drzewka prędzej mrówki otoczą.
�" Widzę go teraz �" wtrącił Pułaski. �"Krzyczmy, Betty... Może nas usłyszy,.. Musi nas usłyszeć, na Boga! �" dodał, zmierzywszy szybkim spojrzeniem powoli kurczącą się przestrzeń pomiędzy podnóżem pagórka a bliższym krańcem czarnego zagonu, który niósł nieubłaganą śmierć.
"Po pięciu minutach ochrypli oboje i płuca ich bolały od ustawicznego natężenia, lecz w końcu osiągnęli upragniony skutek. Tajemniczy osobnik, wędrujący samotnie przez sawanny przystanął na jakimś wzniesieniu, przysłonił sobie oczy od czoła dłonią, bo musiał patrzeć na zachód, więc prosto pod słońce, po czym podniósł w górę jakiś przedmiot, który zabłysnął w blaskach zachodzącego słońca.
�" Daje znal^i.
Na czarnym tle dżungli zamigotał czerwony płomyk i huk karabinowego wystrzału wstrząsnął grobową ciszą.
�" Dojrzał nas... Darling... Jesteśmy ocaleni.
�" Jeszcze nie, Betty... Kto wie, czy nie ucieknie, skoro zauważy mrówki.
�" Boże... Nie, to byłoby straszne!... Wołajmy dalej, żeby się spieszył...
Krzyczeli więc w dalszym ciągu, nie żałując gardła, a jednocześnie odmierzali spojrzeniami obie kurczące się odległości. Upewniwszy się, że w tym wyścigu zwycięstwo odniesie człowiek, o ile go coś w dotychczasowym pochodzie nie zatrzyma, poświęcił inżynier całą uwagę osobie przyszłego wybawcy. Osobnik ten był średniego wzrostu, niezgorszej tuszy, miał na sobie coś w rodzaju szkockiej spódniczki, na głowie jakiś liść olbrzymi, natomiast powyżej pasa był obnażony, a skóra jego posiadała lekko złotawy odcień...
215'
�" W każdym razie Europejczyk, a nie Murzyn �" ucieszył się tym spostrzeżeniem i nagle zaklął brzydko, jak nigdy jeszcze w życiu w towarzystwie kobiety nie zaklął. Bo najniespodziewaniej w świecie spoza kępy krzaków wysunął się bawół, zapewne ten sam, który przed godziną przedefilował u stóp pagórka i zastąpił drogę właścicielowi szkockiej spódniczki. To nieoczekiwane zjawienie się złośliwego bydlęcia zmniejszyło szanse ocalenia ich do minimum, do zera właściwie, bo gdyby nawet tamten przez niebo zesłany człowiek walkę przyjął, gdyby jednym, celnym strzałem rozciągnął groźnego solitra, to wynikłej stąd zwłoki nie będzie już można odrobić i mrówki... �"Przekleństwo nad nami�"jęczał inżynier, miotając się w bezsilnej wściekłości...
�": Darling, dlaczego on się cofa?
Ze swojego miejsca Betty nie widziała bawołu, bowiem od tej strony zasłaniała go jeszcze wspomniana kępa, natomiast dostrzegła zatrzymanie się i' powolny odwrót przyszłego czy niedoszłego zbawcy.
�" Dlatego, że wszystko sprzysięgło się przeciwko nam, kochanie.
�" Co to jest? Tam się coś wysunęło spoza krzaków.
�" Bawół... Diabeł go tam posłał, aby uniemożliwić nasz ratunek... Hallo... Hej, człowieku... Strzelaj!... Strzelaaaj... Krzycz Betty!
�" Strzelaaaj!
�" Prędzej!
Z zapartym oddechem wpatrywali się w nieudolne manewry kiepskiego myśliwca, który zamiast korzystać ze sposobności, że zwierzę ustawiło się do strzału tak ideąlnie, cofał się pospiesznie w stronę drugiej kępy krzaków.
�" Stchórzył.
�" Za dwadzieścia minut będzie po wszystkim �" dodał ponuro Pułaski, mierząc wzrokiem po raz nie widzieć który przestrzeń, jaka pozostała do przebycia niezliczonej hordzie maleńkich, ciemnobrązowych wojowników.
�" Mając karabin, uciekł przed głupim bawołem... Bodaj cię Bóg pokarał, nędzny tchórzu!
. Izaak Ironfield, który śledził uważnie każdy moment tej sceny, zarechotał szatańskim śmiechem, kiedy sylwetka bojaźliwego myśliwca zniknęła ostatecznie za krzakami i śmiał się długo, szyderczo...
Rozdział XVIII
Jednym spojrzeniem ogarnął misjonarz gromadę przybyłych, uśmie-chnąj_się filuternie na widok odświętnych stroi, pogładził opaloną dłonią brodę czarną jak pióra kruka i bez pośpiechu zszedł po schodkach z werandy misji na obszerny dziedziniec.
�" Nabożeństwo rozpocznie się jak zawsze o ósmej, a więc za godzinę �" rzekł, potrząsając zegarkiem. �" Cieszy mnie to niezmiernie, że szlachetni seniores �" (tu lekko skinął głową w stronę największej grupy, złożonej z Hiszpanów, a przede wszystkim Portugalczyków) �" i szanowni dżentelmeni �" (z kolei nastąpił podobny ukłon w kierunku stojących nieco dalej jasnookich blondynów) �" przybyli choć raz w porę i będą dziś świecili przykładem moim czarnym pupilom... Bo, mówiąc między nami, zaniedbywaliście haniebnie służbę bożą dotychczas... Tak, tak, możemy sobie prawdę wygarnąć w oczy, skoro Murzynów nie ma... Jeszcze bardziej raduje moje oczy widok tak licznego grona; jeśli mnie wzrok nie myli, nie brakuje tu w tej chwili żadnego mieszkańca Mampopo, prawda? Mam oczywiście na myśli was, białych... Wszystko to świadczy, że moje słowa trafiły przecież na żyzną glebę, że wzrasta pobożność i...
Głośne, chóralne chrząkanie przerwało duchownemu przemowę, która już i tak wywołała dostateczną konsternację wśród zebranych. Ale niebawem ochłonął ten czy ów, posyłał znaczące spojrzenia uprzednio wybranemu delegatowi lub też, nie mogąc się dopchać do pierwszego szeregu, rzucał z daleka słowa zachęty:
�" Eduardo, gadajże wreszcie.
217'
�" Tak się odgrażał przez drogę, a teraz języka w gębie zapomniał.
�" Może zasnął? Szturchnijcie go który.
�"- Hej, Eduardo!... Odpowiedz �śczarnej brodzie"!
�" Wal prosto z mostu!
�" Eh, też mówca!
�" Kury macać takiemu!
�" Murzynięta iskać.
�" Kozy doić!
�" Madariaga, purchawko nadęta, otwórz paszczę nareszcie!
�" Idiota!
Ostatnie �śsłowo zachęty" zabrzmiało całkiem głośno i zawtórował mu głośny śmiech tych, co stali w tylnych szeregach. Eduardo Madariaga zaczerwienił się jak piwonia, wystąpił szybko z szeregu, skłonił się misjonarzowi z podejrzanie sztuczną nonszalancją, chrząknął donośnie, otworzył usta i... w tej pozie zastygł, ku ogólnej wesołości...
Znowu zabrzmiały mniej lub więcej ?łośliwe uwagi:
�" Zamknij paszczę, bo przeciąg.
�" Połknąć go chcesz?
�" Połknąć, połkniesz, ale go nie strawisz.
�" Gadajże już raz, safanduło, albo innego wybierzemy.
�" Całą drogę mówkę sobie układał, aż...
�" To kłamstwo! �"huknął zainteresowany, szukając wzrokiem oszczercy. �
�" No, przecież ruszył z miejsca.
�" Śmiało, Eduardo... Teraz już pójdzie gładko.
Nieszczęsny delegat otarł sobie pot z czoła, wbił oczy w ziemię i zdeterminowany, jak człowiek, który nie widzi innego wyjścia, zaczął mówić jednym tchem:
�" Czcigodny Padre Anzelmo. Dowiedzieliśmy się, że w czasie ostatniej podróży znalazłeś białą dziewczynę, że...
�" Tak, to prawda �" przeciął misjonarz spokojnie.
Madariaga zganił go nieprzyjaznym spojrzeniem, bo nieoczekiwanie
szybka odpowiedź pokrzyżowała mu znów szyki i od razu uśmierciła filipikę, której poród był tak niezwykle ciężki.
�" Że... że... że�"jąkał się.
218'
�" Ukryłeś ją, padre, u sióstr Pałłotynek �" huknął ktoś z tłumu, a ten okrzyk rozzuchwalił innych kolonistów z Mampopo.
�" Chcesz z niej zrobić zakonnicę!
�" Znamy cię, padre.
�" A w całym Mampopo nie ma ani jednej białej kobiety od czasu wielkiej zarazy.
�" Murzynek mamy wyżej uszu.
�" Zresztą rad by się człek raz ustatkować, ożenić, rodzinę założyć... ł tu trafia się taka okazja, a ten pakuje dziewczynę do klasztoru.
�" Nawet nie raczy nam powiedzieć o tak ważnym wypadku.
�" Ba, ale jak chodziło o nową szkołę dla Murzyniąt, to trafił do nas po pieniądze.
�" Chcemy zobaczyć ją, chcemy ją sami spytać, jakie są jej zamiary, cz^rzeczywiście tak nagle poczuła powołanie do klasztornego życia.
�" Padre Anzelmo, cierpliwe z nas owieczki i pozwolimy ci się strzyc od czasu do czasu, ale żądamy wzajemnej lojalności.
�" No, odpowiedz, padre. Czemu milczysz?
�" Bo czekam, aż wy się wygadacie do syta �" odparł spokojnie i skrzyżowawszy ręce na piersiach, oparł się o kolumienkę, podtrzymującą z jednej strony dach werandy... �"Już? �" spytał po chwili, kiedy się nieco uciszyło.
�" Już! �"huknął krewki Pedro de Aida. �"Tylko prosimy o prawdę. Bez żadnych wykrętów.
�" Każdy sądzi według siebie �" mruknął misjonarz i zastrzegłszy się stanowczo, aby mu nikt nie przerywał dopóki nie skończy, odpowiedział ogólnie na zarzuty zebranych, rozpoczynając od krótkiej historii znalezienia w sawannach samotnej podróżniczki.
Rzecz się tak miała:
Wracając z Bembe, natknął się w drugim dniu podróży na opuszczone obozowisko jakichś ludzi. Jeden z Negrów znalazł w zaroślach majaczącego w gorączce człowieka, który był ranny w nogę. Ojciec Anzelmo opatrzył go jak potrafił najlepiej, ale że rana była zaogniona i należało się obawiać gangreny, odesłał pacjenta natychmiast do Bembe, gdzie, jak wiadomo, jest lekarz i mały szpitalik. Człowiek ten mówił tylko po angielsku, więc misjonarz nie mógł się z nim porozumieć. Z oderwanych słów, z błagalnych spojrzeń rannego domyślił się tylko, że
219'
jakieś dwie kobiety wyruszyły w drogę przez sawanny, że należy je odszukać i zaopiekować się nimi... Jakoż kilka godzin później natrafił misjonarz na ślady jakiejś wielkiej karawany, której tropem poszły owe niewiasty. O, padre Anzelmo umiał czytć w śladach niegorzej od swoich Negrów... Jedna z tych kobiet zginęła, prawdopodobnie rozszarpana przez lwa, druga, spędzając noce na drzewach szła wytrwałe na wschód, aż doszła do dżungli...
Nastąpiła mała przerwa w opowiadaniu, gdyż rozczuleni słuchacze-poczęli nazbyt głośno wyrażać swoje uznanie dla męstwa i wytrwałości bohaterskiej niewiasty, która samiuteńka, nie zrażona niczym, nawet straszną śmiercią swej towarzyszki, maszerowała przez groźne sawanny...
�" Kiedy ją wreszcie znalazłem z moimi Negrami �" podjął ksiądz wątek swej opowieści �" była tak wyczerpana z sił, że lękałem się poważnie o jej życie. Na szczęście młody organizm zwyciężył. Młoda Polka będzie żyła i...
�" Polka? Więc to Polka? A skądże się tutaj wzięła? �" posypały się pytania.
�" Niestety w tej sprawie nie potrafię zaspokoić waszej ciekawości. Może któryś z was umie po polsku.
Zakotłowało się w gromadzie. Każdy kręcił się w miejscu, trącął sąsiada, przebiegał spojrzeniami twarze dalej stojące i miny rzedły szybko. Nikt nie znal tego języka w tym gronie...
�" Ja pamiętam jeszcze trochę rosyjskiego �" ozwał się Dick Hand-ley, który przed wielką wojną �śrobił w nafcie" w Baku. �" Może się z nią jakoś dogadam.
�" Górą Dick! Niech żyje!
�" Czekajcie, przyjaciele... Pozwólmy księdzu skończyć.
�" Racja... Cicho tam.
�" Niewiele mi pozostaje do powiedzenia, jeśli chodzi o historię znalezienia Anieli. (Tu znowu nastąpiła przerwa i nowe zachwyty nad pięknym imieniem dzielnej kobiety.) �"Natomiast więcej, jeśli chodzi o wasze głupie, bezpodstawne zarzuty... Dziewczynę umieściłem w domu sióstr Pallotynek, bo tak wypadało moim zdaniem i tam, dzięki Bogu, przyszła na tyle do siebie, że przedwczoraj mogła już łóżko opuścić, jak mi właśnie siostra Concepcion donosi... A teraz wam chcę
220'
opowiedzieć, seniores Madariaga, de Aida, Golzales, Kanistra i wy tam wszyscy, głupie bawoły z Mampopo...
�" Ooo, padre zapomina, że w moich żyłach płynie krew książęca �" obraził się de Aida.
�" Niemniej jednak potomek tego księcia jest najgłupszym bawołem, jakiego udało mi się spotkać... No? Jeszcze mruczysz? Jedno słowo protestu, a nie powiem nic więcej. Jak wolisz.
�" Milcz, Pedro... Ksiądz ma rację.
�" I ty także?
�" Stulże gębę... Chcemy się jeszcze czegoś dowiedzieć o tej Polce.
�" Wobec tego, że zgadzacie się ze mną co do opinii o inteligencji seniora de Aida i jego sojuszników, mogę mówić dalej �" oświadczył misjonarz z humorem i tak ciągnął dalej: �" Gdzie miałem tę dziewczynę umieścić? Może w Mampopo? Żebyście się o nią za łby brali, żebyście ją skrzywdzili...
�" O, padre, mylisz się tym razem. Ja mam wobec niej najpoważniejsze zamiary �" rzekłszy to, Eduardo Madariaga huknął się pięścią w piersi i dumnym wzrokiem potoczył dokoła.
�" A ja to nie?
�" Ja także.
�" Mnie z wieku należy się pierwszeństwo.
�" Z wieku? Ha, ha, ha. Dużą pociechę miałaby z takiego grzyba.
�" Za tę zniewagę krwią zapłacisz!
�" Cicho, bawoły �" huknął misjonarz. �" Otóż i sami widzicie, co by z tego wynikło, gdybym był Anielę umieścił w Mampopo... Nie wątpię, że jesteście wszyscy ludźmi uczciwymi, że żaden dziewczyny by r nie skrzywdził, że każdy pojąłby ją rad za legalną małżonkę, ale sęk w tym, że jest was tam kandydatów do stanu małżeńskiego stu pięćdziesięciu...
�" Stu pięćdziesięciu czterech �" poprawił Julio Pancera, który z wyboru towarzyszy pełnił w tym roku funkcje jakby szeryfa.
�" Zatem 154, a ona biedna tylko jedna.
�" Niech by wybrała jednego z nas�"zaproponował Jose Galarza, największy gładysz w Mampopo, postrach okolicznych Murzynów, mających młode żony i córki.
�" Aha, jaki mądry... Tu los musi rozstrzygnąć.
221'
�" A ksiądz jak sądzi, padre Anzelmo?
�" Hm, nie powinno się wywierać żadnej presji i pozostawić dziewczynie wolną wolę �" brzmiała ostrożna odpowiedź.
�" Pewnie, może wybierze klasztor �" syknął de Aida.
�" Czemu nie. Może zresztą uczyniła już wybór, to znaczy, może ma już narzeczonego w swej ojczyźnie. Nie zdziwiłbym się wcale. Dziewczyna ładna, młoda, zdrowa... Phi, miałaby czekać na takiego nosorożca, jak na ten przykład nasz de Aida �" odgryzł się z miejsca, czyniąc aluzję do potężnego nosa kolonisty.
Gromada podzieliła się na mniejsze i większe grupy, obradujące z ożywieniem, łączące się po dwie, trzy razem i znów rozlatujące się na małe grona. Po długich debatach stanęło na tym, że trzeba by przede wszystkim niewiastę zobaczyć, bo nuż ksiądz żartuje i �śobiekt" jest starym pudłem, nie wartym zachodów, że trzeba by dalej ją wypytać, wybadać i ewentualnie ostrożnie przygotować do uroczystej chwili, w której spośród stu pięćdziesięciu czterech kandydatów, spragnionych małżeństwa, wybierze sobie jednego.
�" Zgadzam się �" przystał misjonarz, kiedy mu przedstawiono jednogłośnie przyjętą rezolucję. �" Zaraz wyślę lektyki po nią i po siostrę Concepcion, a my tymczasem pójdziemy się trochę pomodlić. O, moje czarne owieczki już czekają. Niechże i białe bawoły się raz pokażą w kościółku misyjnym.
�" Jakoż w tej chwili wyszedł na werandę czarny kościelny, przypomniał, że pora przejść do zakrystii, przybrać szaty liturgiczne i spytał, których chłopców padre wyznaczy do służenia do mszy świętej, gdyż wszyscy się stale o ten zaszczyt ubiegają.
�" O, nic z tego tym razem �" uśmiechnął się misjonarz �" Dzisiaj wypada kolejka na kolonistów z Mampopo. Już wybrałem czwórkę takich ministrantów, że sam ksiądz biskup by mi ich pozazdrościł... Tak, drogi de Aida... Ciebie mam na myśli. Ty będziesz �śod dzwonka"... Dzielny Madariaga będzie mszał przenosił. Poza tym poproszę seniorów Galarzę i Kanistrę. Panowie raczą przejść do zakrystii, gdzie mój poczciwy Tumba pomoże im się przebrać.
Z minami skazańców wstępujących na szafot, wyszli czterej wąsale z zakrystii w czerwonych pelerynkach, z rękami splecionymi na okrągłych brzuszkach, ze wzrokiem unikającym panicznie spotkania ze
222'
spojrzeniami 150 towarzyszy i w ziemię wbitym uparcie, przemaszerowali gęsiego wąskim szpalerem wśród żebranych i parami ustawili się u stóp ołtarza. Po Ewangelii nastąpiło kazanie, najdłuższe chyba, jakie mury tego kościółka misyjnego słyszały. Murzyni przewracali białkami oczu z zachwytu, koloniści nawykli do ciągłego ruchu i nieprzyzwyczajeni do tak długiego stania w miejscu, podpierali wszystkie mury i kolumny, a nieszczęśni ministranci, którym wypadało słuchać kazania klęcząco, słaniali się na wszystkie strony, nie czując ścierpniętych nóg. Nic też dziwnego, że przy �śSanctus" �śpotomek książąt" de Aida w pasji omal rączki przy dzwonku nie urwał i że Madariaga, przenosząc mszał po Komunii świętej zaczepił zdrętwiałą stopą o skraj dywana i runął jak długi na stopnie ołtarza...
�" Trwało dziś troszeczkę dłużej niż zazwyczaj�"wyjaśniał misjo-nąfz w zakrystii po Sumie�"ale bo też tak rzadko panów u siebie widzę, że wzruszyła mnie wasza dzisiejsza pobożność i poniósł mnie nieco zapał oratorski... Cóż, drogi de Aida? Wygląda mi senior na zmęczonego... Niezbyt korzystnie zaprezentujesz się senioricie Anieli.
De Aida miał dosyć, zrezygnował z polemiki i czym prędzej wymknął się z zakrystii na obszerny plac przed kościołem, gdzie znów musiał przejść przez krzyżowy ogień złośliwych uwag i docinków.
�" Do twarzy ci było w tym stroju.
�" Daj sobie spokój z ożenkiem, a lepiej wstąp do zakonu.
�" A jak dzwonił! Słyszeliście?
�": Fi, muzykalna szelma.
�" Mógłby nam jazz-band urządzić.
W dalszych szeregach gromady wszczął się jakiś ruch; pokazywano sobie coś w oddali i rozmawiano z ożywieniem. Słowo biegnące z ust do ust dotarło wreszcie do stojącej na uboczu czwórki kozłów ofiarnych, czyli dzisiejszych ministrantów:
�" Lektyka!
Jakoż z obłoku kurzu wyłoniła się sylwetka gońca, a za nią pierwsza para tragarzy lektyki, lektyki afrykańskiej oczywiście, bo z pojęciem lektyki kojarzymy zazwyczaj pozłacaną budkę, gdzie na'jedwabnych poduszkach sppczywa co najmniej dogaręssa. Tymczasem afrykańska lektyka, tak zwany tipoy, to po prostu najprymitywniejsze nosze (z podpórką pod plecy kołyszącego się pasażera) zawieszone na
223'

sznurkach, których końce uwiązane są do dwóch drążków, a każdy z tych drążków spoczywa na głowach dwóch Murzynów, przy czym jeszcze cała czwórka tragarzy posuwa się gęsiego i biegnie drobnym truchcikiem.
�" Lektyka!
�" Seniorita Angela!
�" Dzielna Polka!
�" Nasza narzeczona! �"zawołał wzruszony Kanistra, najstarszy wiekiem farmer z Mampopo.
�" Panowie, musimy ją powitać jak należy.
�" Madariaga niech wygłosi mówkę �" zakpił ktoś.
�" Biegnijmy jej naprzeciw. v
�" Słusznie... Hej, biegiem, panowie, biegiem!
�" Wariaci, Murzyni na nas patrzą�"zaoponował Kanistra, któremu nie tyle szło o Negrów, ile o siebie; wiedział dobrze, że jego szanse w tym biegu na przełaj byłyby mnimalne.
Po krótkiej a gorączkowej naradzie, cała czereda wyruszyła naprzeciw przybywającej lektyce, nie biegiem wprawdzie, ale przyspieszonym marszem, gdyż jedni drugich wyprzedzali ustawicznie, pod pozorem, że mają coś ważnego do powiedzenia idącym na przedzie. Spotkanie nastąpiło na zakręcie ścieżki, tuż obok pierwszych chat murzyńskich. Na widok tak wielkiej gromady, tragarze stropili się, przystanęli w miejscu, a pasażerka rozhuśtanej lektyki zaczęła rozsuwać zawoje muślinu, którym się zabezpieczyła zapewne przed moskitami lub może przed słońcem.
Z okrzykiem �śniech żyje", rzuciła się gromada witać miłego gościa. Przerażeni tragarze rzucili lektykę na ziemię i wzięli nogi za pas, a nieszczęsna pasażerka, omotana w muślin poturlała się jak wielka, biała bryła do stóp najlepszych biegaczy.
W oka mgnieniu pochwycono ją, postawiono na nogi wśród głośnych złorzeczeń pod adresem głupich Negrów, zaczęto odwijać , zasłonę i... okrzyk zgrozy wydarł się z piersi obecnych. Bo spod muślinu wyjrzała na świat boży pomarszczona jak pieczone jabłko twarz dobrze zirytowanej staruszki.
�" Boże! To ma być owa piękność?
�" Brodawka na nosie!
224
�" I okulary!
�" �śMłodziutka dziewczyna" powiedział.
�" Padre zakpił sobie z nas, panowie.
�" Nie po raz pierwszy dzisiaj! �"wtrącił posępny jak noc de Aida.
W tej chwili dopadł do staruszki stary kościelny Tumba.
�" Ach, siostra Concepcion �" zawołał, przewracając niesamowicie ślepiami, co miało oznaczać, że wyraża jej najgłębsze współczucie z powodu przykrego wypadku. �"Ci tragarze to niedołęgi. Sam im wyliczę po dziesięć prętów na każdą piętę.
Seniores i dżentelmeni spojrzeli po sobie, lecz chwilowe osłupienie ustąpiło szybko miejsca żywiołowej wesołości. Właśnie chcieli przeprosić ofiarę pomyłki i spytać ją ojej pupilkę, kiedy na tyłach zwartego koła zabrzmiał okrzyk zachwytu.
�" Klękajcie, seniores, albowiem anioł zstąpił z nieba, aby nas pocieszyć i... �"dalsze słowa układnego donżuana utonęły w ogólnym zgiełku wobec czego Jose Galarza przeszedł od słownych zachwytów do czynów. Podbiegłszy do wysiadającej z drugiej lektyki dziewczyny, rzucił jej pod stopy swoją marynarkę i podał rękę z miną marszałka dworu. Zaś Anielka Rawska, przestraszona początkowo wypadkiem swej opiekunki, uspokoiła się szybko, dojrzawszy, że się nic nie stało i uśmiechnęła się na widok ogłupiałych gęb kolonistów, którzy przydre-ptywali w miejscu z nogi na nogę, obracali bezradnie w dłoniach swoje kaski tropikalne lub zamiatali ziemię rondami olbrzymich sombrero lub kłaniali się w pas, albo wreszcie kręcili z pasją wąsy, poprawiali kołnierze i usuwali inne defekty garderoby, spowodowane szybkim �śbiegiem na przełaj".
I kto wie, jak długo byłaby trwała ta groteskowa scena, gdyby nie interwencja misjonarza, który nadszedł w samą porę.
W godzinę później Anielka Rawska, odpocząwszy nieco po męczącej przejażdżce w �ślektyce", zasiadła na werandzie domu misyjnego, mając po jednej stronie księdza Anzelma, po drugiej siostrę Concepcion. Koloniści zajęli miejsca naprzeciw, na dziedzińcu, starsi na ławach i krzesłach, wyniesionych z mieszkania, młodsi wprost na trawniku i rozpoczęła się jedyna w swoim rodzaju rozmowa za pośrednictwem tłumacza. Bo jakkolwiek wiele słów rosyjskich wywietrzało już z pamięci zarówno Anielce, jak Dickowi Handleyowi, to jednak zdołali się
15 Czarny Ląd
225
porozumieć. Rola tłumacza była jednak bardzo ciężka z tego powodu, iż zasypywano go ze wszystkich stron pytaniami, wskazówkami, poleceniami, kłócono się zawzięcie tak, że niekiedy nie wiedział zupełnie, co ma przełożyć na język rosyjski, co naprawdę pięknej dziewczynie oświadczyć w imieniu całego grona.
�" Dick, wal prosto z mostu.
�" Racja. Powiedz, że cieszymy się niezmiernie, że ją losy tu przygnały, że jej tu będzie jak w raju...
�" Że nikt jej męża nie będzie narzucał �" wtrącił skwapliwie Jose Galarza �" że sama może wyboru dokonać.
�" Nie potrzebuje dzisiaj. Niech się rozejrzy, niech nas pozna i potem wybierze najdogodniejszego �" dodał de Aida...
�" Panowie, to nie ma sensu.
�" Kanistra dobrze radził. Po co ten pośpiech.
�" Jeszcze się dziewczyna przerazi i będzie chciała stąd odjechać jak najprędzej.
�" Trzeba ją powoli przygotować.
�" Powiedz jej, Dick, o naszej niedoli...
�" O żółtej febrze, która nam zabrała nasze matki, żony, siostry.
�" Głupstwo! Na co wspominać o febrze? Przestraszy się.
Dick Handley zaklął soczyście.
�" Powiedzcież mi nareszcie, co z tej litanii mam jej oświadczyć, bo zupełnie zgłupiałem.
�" Przetłumacz jej dosłownie to, co ja powiedziałem. Ja tu jestem zwierzchnikiem! �"przypomniał Juljo Pancera.
�" Jesteś, ale już niedługo. Za miesiąc nowe wybory.
�" A de Aida myśli, że jego wybierzecie.
�" Seniores, obawiam się, że dzisiaj nie dojdziemy do ładu. Może więc odłożyć tę �śkonferencję" do przyszłej niedzieli �" zaproponował ksiądz z najsłodszym uśmiechem. �"Naradzicie się w domu, pogodzicie się ostatecznie, co ma Dick Handley senioricie oświadczyć, wysłuchacie ładnie nabożeństwa, jak dzisiaj, a potem nastąpi stanowcza rozmowa.
�" Aha, żebym odcisków na kolanach dostał! �"przeraził się de Aida, a z nim inni. W ogóle propozycja misjonarza podziałała jak kubeł zimnej wody i z dwoją �śzłego" wybrano mniejsze, pozostawiając tłumaczowi zupełnie wolną rękę.
226'
�" Tylko nie wykorzystuj swojego uprzywilejowanego stanowiska 1 �" upomniał go Kanistra. �"Pamiętaj, że występujesz w imieniu nas
wszystkich!
Dick Handley nie posiadał na szczęście oratorskiego �śtalentu" Madariagi ani też kwiecistego stylu Galarzy; mówił zwięźle, treściwie, chociaż rozpoczął aż od założenia osady w Mampopo. Nieco dokładniej opisał okres świetności kolonii, kiedy to jeden z farmerów, obecnie już nie żyjący, odkrył w pobliskim wąwozie górskim prawdziwą kopalnię diamentów. Wiadomość o tym doniosłym fakcie rozeszła się szybko po całej okolicy i zewsząd zaczęły ściągać gromady poszukiwaczy, pośredników, kupców i rozmaitych wydrwigroszy, szukających łatwego chleba. Ludność Mampopo wzrosła wówczas do półtora tysiąca białych, wszystko zapowiadało dalszy świetny rozwój, gdy ktoś z nowych pj^ybyszów przywlókł z sobą straszliwą zarazę. Żółta febra zebrała obfite żniwo, jak zbiera zazwyczaj wśród Europejczyków; dość powiedzieć, że pozostało przy życiu tylko trzydziestu i kilku ludzi, sami mężczyźni, bo z kobiet żadna nie przetrzymała �śczarnych wymiotów", jak(żółtą febrę nazywają z powodu krwawych torsji. Poza tą trzydziestką, ocalała grupa licząca stu kilkunastu mężczyzn, którzy wyruszyli na dalszą wyprawę w głąb gór, w poszukiwaniu za nowymi żyłami najcenniejszych w świecie kamieni...
�" Te niedobitki to my właśnie �" ciągnął dalej tłumacz, wskazując przede wszystkim na siebie, po czym przedstawił rozpacz owych niedobitków, kiedy po powrocie do osady, po sześcioty-godniowej nieobecności, dowiedzieli się o śmierci swoich najbliższych.
�" Biedaki �" westchnęła współczująco czuła słuchaczka i wyraziła swoje zdziwienie, że ta piękna okolica jest tak niezdrowa, tak niebezpieczna...
�" Co? Co powiedziała? Zgadza się?�"dopytywali koloniści, którzy siedzieli jak na tureckim kazaniu i zostali zelektryzowani na dźwięk słodkiego głosiku pięknej seniority. Za to prawdziwa burza zerwała się, skoro tłumacz przełożył słowa Anielki. Gromy oburzenia i wyzwiska posypały się na jego głowę jak z rogu obfitości:
�" Kretyn! Powiedział jej o febrze! Ucieknie, na Madonnę. Idiota! Prawdziwy bawół, jak mówi padre. Powiedz jej teraz, capie, o naszych
227'
zarządzeniach, o środkach ostrożności �" krzyczeli jedni przez drugich.
Dick uczynił zadość tym życzeniom. Zapewnił Anielkę, że okolica ta należy do najzdrowszych w całej Angoli, że febrę przywleczono tu z dalekich stron, żę więcej to się nie powtórzy, gdyż Mampopoanie nie pozwalają się nikomu osiedlać w tych stronach i każdego przepędzają na cztery wiatry, zresztą groza, jaka pozostała po zarazie odstręcza tchórzów, że tylko raz na rok przyjeżdża karawana handlarzy, którzy zakupują znalezione kamienie, a przywożą ładunki do strzelb i artykuły, jakich tutaj wyhodować czy wyprodukować nie można, że nawet owi kupcy muszą odbyć kwarantannę i poddać się badaniu lekarza z Bembe, słowem ona, Anielka, może tu się czuć bezpieczna jak w Europie.
�" No, przekonałem ją �" oświadczył zirytowanym towarzyszom, ocierając sobie kroplisty pot z czoła.
�" Twoje szczęście. A teraz wal w sedno rzeczy.
Dick pojął jednak, że kwestia jest zbyt delikatna, żeby można było prosto z mostu �śwalić w sedno". Zaczął więc bardzo ostrożnie od tego, że imieniem gromady zapraszają do Mampopo, gdzie jej chyba ptasiego mleka nie zabraknie, po czym, półżartobliwie,^półserio napomknął o możliwości jej rychłego zamążpójścia, bo przy takiej liczbie �śchłopców do wzięcia" nie potrzebuje się chyba obawiać, że zostanie starą panną.
Z kolei zabrała głos Anielka, potem znów Dick, następnie wywiązała się między nimi ożywiona dyskusja, której 153 Mampopoan, nie rozumiejących ani w ząb dziwnego, a śpiewnego języka, słuchało z zapartym oddechem, wreszcie nastąpiła dłuższa replika dziewczyny...
�" Krótko mówiąc �" odparł Dick, zniecierpliwiony ustawicznymi nagabywaniami sąsiadów �" krótko mówiąc, ona dziękuje wam za dobre chęci, ale do Mampopo się nie przeniesie i najchętniej pozostałaby w Misji aż do śmierci. Za mąż nie wyjdzie nigdy, ponieważ człowiek, którego kochała, zginął. Twierdzi też, że czuje obecnie powołanie do klasztoru...
�" Cooooo???.
�" Tak mi oświadczyła.
�" A co, de Aida? Słyszałeś? �"wtrącił misjonarz.
W tej chwili Anielka podeszła do tłumacza i zaczęła znów coś mówić, a w miarę słów ożywiała się jej spokojna, smutna twarzyczka, rumieńce
228'
zabarwiły policzki, oczy jęły rzucać błyskawice oburzenia lub na przemian prosiły o coś, błagały, a delikatna, opalona rączka, gestykulująca żywo, spoczęła w pewnej chwili na ramieniu Dicka.
�" Szczęśliwa małpa �" westchnął zazdrośnie Galarza.
�" Ale co ona mu tam wykłada?
�" Tak, jakby go o coś prosiła.
�" Czy ten drab nas nie oszukuje? Może nabujał z tym klasztornym powołaniem, żeby się pozbyć konkurentów i zdobyć monopol dla siebie, co? Jak myślicie?
�" Eh, Dick na to za uczciwy.
�" I za głupi.
Przemówienie jasnowłosej piękności przeciągało się w nieskończoność, ku niemałej konsternacji obecnych. Kiedy na dobitkę Dick zaczął ębjawiać oznaki najwyższego zdumienia, a potem bić się w piersi i palce składać jak do przysięgi, kiedy dziewczyna podała mu obie dłonie i spojrzała mu w oczy z taką czułością, jak gdyby mu się chciała na szyję rzucić, koloniści zerwali się na równe nogi i okrzyk: �" Biada ci, zdrajco! �" wydarł się z piersi wszystkich.
�" Stulcie gęby, bawoły �" huknął tłumacz. �"Za chwilę powtórzę wam wszystko i zgłupiejecie do reszty.
Zajęli więc swoje miejsca, lecz siedzieli jak na szpilkach, obserwując oznaki niesłychanego podniecenia tych dwojga... Wreszcie, wreszcie przyszła ta upragniona chwila, że Anielka usiadła na swoim leżaku, a rozpromieniony, rozgorączkowany Dick mógł zaspokoić ciekawość swych towarzyszy... Opowiedział im zasłyszaną co dopiejro historię �śPrzeklętego statku", historię jego nieszczęsnych niewolnic, które zdołały ujść zbrodniczym prześladowcom i błąkały się gdzieś po sawannach czy dżunglach czarnego lądu, jeśli żyły w tej chwili...
Trudno opisać, jakie piekło zapanowało na dziedzińcu misyjnym, skoro Dick Handley ukończył sprawozdanie, skoro padre Anzelmo poświadczył, że spotkał ślady wielkiej karawany i kilka grobów kobiet, o nazwiskach niezmiernie trudnych do zapamiętania... Jedni otaczali Anielkę i pod jej dyktandem zapisywali sobie nazwiska Ironfielda, Bartleta, Kinczela, ślubując na wszystkie świętości, że nie zgolą zarostu, dopóki tych arcyłotrów nie posiekają na kaszę, inni, rozsądniejsi, indagowali misjonarza co do miejsca, gdzie znalazł trop karawany
229'
Pułaskiego, jeszcze inni padali sobie w objęcia, a radosne okrzyki krzyżowały się w powietrzu:
�" Skończona nasza niedola.
�" Dziś jeszcze wyrzucę z domu moją czarną gospodynię.
�" Ija.
�" I my. Wszystkie Murzynki na zbitą twarz!
�" Trzysta pięknych, białych kobiet. Trzysta białych kobiet, trzysta, trzysta �" powtarzał de Aida w ekstatycznym uniesieniu.
�" To wypada po dwie na każdego z nas �" obliczył szybko Kanistra i co prędzej dał nurka w największy tłum, spotkawszy zgorszony wzrok misjonarza.
�" Cicho tam, Juljo Pancera chce przemówić.
�" Władza ma głos.
�" Cisza, milczcie do stu diabłów.
�" Głośniej, Julio. Nie słyszę ani słowa, choć widzę, że ruszasz paszczą.
Radosny bałagan skończył się wreszcie i Julio Pancera mógł wyłuszczyć swój plan, według którego �śszanowni słuchacze"powinni powrócić do Mampopo, on zaś na czele oddziałku, złożonego z dwudziestu łudzi wyruszyłby niezwłocznie na poszukiwanie błądzącej karawany Pułaskiego.
�" Kto z panów na ochotnika?
Tym pytaniem zakończył swe przemówienie. Jak było do przewidzenia, na ochotnika zgłosili się wszyscy, nie wyłączając najstarszych wiekiem, jak Kanistra, a słowne utarczki na temat, kto powinien wyruszyć w drogę, a kto pozostać w osadzie, przerodziły się szybko w piekielny harmider. Stanęło w końcu na tym, że wyruszą wszyscy bez wyjątku i to jeszcze tego dnia, �śbo każda minuta jest droga", jak się wyraził rozgorączkowany de Aida.
�" Co nagle to po diable �"- rzekł padre Anzelmo, podnosząc się ze swego fotela, po czym wytłumaczył zapaleńcom, że należy się zaopatrzyć w duże zapasy żywności, zabrać jak najwięcej wozów, odpowiedniej odzieży i środków leczniczych, gdyż towarzyszki Anielki będą prawdopodobnie wygłodzone, wyczerpane, niezdolne do dalszego marszu, a może i chore.
�" Wyekwipujcie się więc należycie �" podsumował szybko swoje
230'
rady, widząc, że ten i ów wymyka się z tłumu i dąży chyłkiem ku łące, na której pasły się rozsiodłane wierzchowce �" rozdzielicie się na kilka oddziałów, abyście prędzej odnaleźli te niebogi i daj Boże, aby każdy z was przywiózł sobie stateczną małżonkę! �" dokończył z naciskiem.
�" Amen �" odparł poważnie Kanistra, który doskonale zrozumiał, że to do niego wypito, za ów swawolny okrzyk: �śpo dwie na każdego z nas"...
Rozdział XIX
Ożywienie jakie zapanowało w obozie Pigmejów po przybyciu gońca, zelektryzowało obie niewolnice. Nie zrozumiały wprawdzie ani jednego słowa z całego tego bełkotu ani wrzawy, jaka później nastała, lecz gestykulacja perorującego karzełka była dostatecznie wymowna, aby się domyślić o co chodzi. Bo najpierw wskazał na nie, potem rozczapierzywszy palce obu dłoni, poruszał nimi kilkanaście razy ku wielkiemu zdumieniu słuchaczy, wreszcie wycelował wskazującym palcem w słońce, zgiął kciuk, a cztery wyprostowane, krótkie paluchy podsunął wodzowi pod sam nos.
Maria Pazurowa przysunęła się nieznacznie do swej towarzyszki:
�" Jeśli dobrze kapuję �" mruknęła zapominając, że Angielka ani w ząb po polsku nie rozumie�"to ten psiapara wyniuchał, gdzie leży nasz obóz. Widziałaś? Na nas wskazał, że to niby takich samych jak my jest tam wiele razy po dziesięć... A na słońcu odmierzył czas, że bez mała cztery dni trzeba by tam iść... To się zgadza, hę?
Lilian Walsh uśmiechnęła się smutnie.
�" I do not understand �" wyrąbała każdą sylabę, aby tamtej ułatwić zrozumienie tych słów. Pazurowa raczej domyśliła się ich znaczenia, lecz nie zrażona tym czyniła dalsze uwagi półgłosem, kalkulując sobie, że coś niecoś przecież ta �śniepojętna"Anglica skapuje, a zresztą czuła fizyczną potrzebę wygadania się chociażby �śdo obrazu".
�" Rękę sobie dam uciąć, że mają ochotę napaść na obóz. Cieka-wam, czy nas wezmą z sobą na tę wyprawę �" monologowała. �"Ano, weźcie mnie, czarne diabły... Przysłużę się wam dobrze!
232'
Ale Pigmeje nie byli tak nieostrożni. Ich brodaty przywódca domyślił się od razu, jakby mu się te niewolnice �śprzysłużyły"w pobliżu obozu ich towarzyszek, bowiem zaczął od tego, że dwie białe �śolbrzym-ki" pozostaną tutaj pod strażą młodzieży, a właściwie dzieciarni. Tak, dzieciarni, gdyż nawet kobiety i starsze wyrostki brały zawsze udział w wyprawach myśliwskich lub wojennych.
Nie chcąc wzbudzić podejrzeń u dzikusów, Pazurowa ziewnęła od ucha do ucha i wyciągnęła się jak długa na ziemi niby to do spania, zachęcając na migi towarzyszkę, aby zachowywała się podobnie.
�" Ehę, starki też ciągną na wojnę �" rozmawiała ze sobą w dalszym ciągu, obserwując przez szparki przymkniętych powiek przygotowania dorosłych kobiet Pigmejów, które przygotowywały się na drogę zupełnie tak samo jak ich mężowie i bracia. �" Dobra nasza. Po cztery dni giarszu w każdą stronę, czyli w najgorszym razie za osiem dni tu wrócicie �" obliczyła. �"No, nie musiałabym się nazywać Pazurowa, żebym sobie z tymi brzdącami nie poradziła przez ten czas. Dobra nasza!
Ale zrzedła jej mina, kiedy stary wódz, tuż przed wyruszeniem na wyprawę, przystąpił do niej i własnoręcznie związał jej dłonie na grzbiecie i nogi w kostkach, a potem w podobny sposób zrobił to Lilian Walsh.
�" To gorzej �" odsapnęła, próbując dyskretnie siły nałożonych postronków. N
Z kolei mały brodacz mianował zastępcę na czas swej nieobecności. Został nim jakiś potwornie brzydki wyrostek, imieniem Dżef-dżef, który napraszał się koniecznie, aby mógł wyruszyć ze starszymi na wyprawę, a zdegradowany z wojownika na komendanta dzieciarni (akt nominacji uświęcił wódz kilkoma rzetelnymi szturchańcami) spojrzał z nieopisaną nienawiścią na związane kobiety. Jego wzrok zdawał się mówić: �śTo przez was, przeklęte, białe gadziny; ale już ja warft dam dobrego łupnia, skoro tylko starzy odejdą."
Dżef-dżef rozpoczął swe rządy dopiero nazajutrz, gdyż Pigmeje nie kwapili się do wymarszu nocną porą. I twarde, okrutne to były rządy młodocianego kacyka. Rozpuszczone dzieciaki znosiły z lasu obrzydliwe robaki i jaszczurki, kładły je niewolnicom na twarzy, na piersiach, rżąc z uciechy na widok ich przerażenia czy wstrętu. Zdarły im poniszczone obuwie, po czym dobrą godzinę zabawiały się łaskotaniem
233'
związanych stóp, fikających rozpaczliwie, a Dżef-dżef nie tylko że nie raczył interweniować, ale zachęcał psotną gromadę do nowych psich figlów. Jego pomysłem było pojenie niewolnic mętną, ohydną wodą z jakiegoś bajorka, wylewaną z wysoka na twarze nieszczęsnych niewolnic w ten sposób, że większa część podejrzanego napoju dostawała się do ich nozdrzy, wywołując kichanie i krztuszenie się.
Nową torturą wynalazku Dżef-dżefa był południowy posiłek. Banda małych łotrzyków napchała się do nieprzyzwoitości owocami, mlaskając umyślnie jak najgłośniej i podsuwając pod same nosy kobiet każdy kęs, aby zwiększyć ich mękę. A była to prawdziwa męka, zwłaszcza dla dość korpulentnej Pazurowej, która lubiła sobie dobrze podjeść zawsze, a teraz od dwóch dni prawie nic/w ustach nie miała.
�" Bodajbyście z głodu pozdychali �" mruczała w bezsilnym gniewie, wiedząc z doświadczenia, że na głośniejsze protesty Dżef-dżef tylko czekał. Już raz wyliczył jej kilkanaście uderzeń kolczastym prętem i nogi piekły ją żywym ogniem po tej chłoście. Była to kara za głośny okrzyk przestrachu, wywołanego �śniewinnym" żartem jednego z beniaminków, który Pazurowej wpuścił sporą jaszczurkę pod spódnicę.
Pokrzepieni posiłkiem, z którego nieszczęsne ofiary ani kęsa nie otrzymały, powrócili mali oprawcy do przerwanego zajęcia. Przekonawszy się, że �śta^grubsza" spokojnie znosi bolesne psoty, dobrali się do delikatniejszej Angielki. Jeden z nich zrobił przede wszystkim elektryzujące ich odkrycie, że proste, wypłowiałe łachmany nie są wcale skórą, lecz jakimś zbędnym okryciem, że pod spodem znajduje się ciało, białe jak mleko, nie tylko w porównaniu z ich czarnymi ciałami, ale wobec opalonych na brąz po łokcie rąk kobiet, zaś piskliwe okrzyki wstydu i zgrozy upewniły ich, iż ta psota jest najdotkliwsza ze wszystkich dotychczasowych.
�" O wy, diabelskie nasienie �" wrzasnęła Pazurowa, "widząc, że Dżef-dżef rozgląda się za swoim kolczastym prętem. Wiedziała, co czeka biedną towarzyszkę niedoli i pragnęła ściągnąć gniew małego zbira na swoją głowę.
Dżef-dżef powstrzymał rękę w półzamachu. W jego czarnym łbie wylęgła się myśl-podejrzenie, że te niezrozumiałe dlań okrzyki mogą być zmową niewolnic, spiskiem, konszachtami, że wobec tego należy
234'
spiskowców rozłączyć. Zabełkotał coś, gestykulując przy tym, jak zawsze i już po sześć rąk pochwyciło każdą nogę Angielki...
�" Chcą ją zabić?
Wstrząśnięta do głębi tym przypuszczeniem, spoglądała Pazurowa ze zgrozą za oddalającą się hałastrą. Lilian Walsh, obnażona z szat, wleczona za nogi przez polanę ku wylotowi ścieżki, nie krzyczała już, tylko łkała cicho i modliła się żarliwie o lekką śmierć. Bo podobnie jak tamta, nie wątpiła ani trochę, że ciągną ją na miejsce kaźni i przerażała ją najbardziej myśl o możliwości tortur.
�" Oj, żebym ja miała łapy wolne! �"westchnęła Pazurowa. Wiedziała, wypenetrowała jeszcze wczoraj, gdzie ukryto karabiny i resztę ich ekwipunku. Wiedziała, że przy swojej sile i zaciętości, uporałaby się sama z trzema, czterema takimi �śmikrusami", a najwięcej liczyła na efekt, jaki by detonacja wystrzału wywarła wśród tej smarkaterii. Ale cóż z tego, skoro leży tu związana jak cielę na wozie rzeźni ka.
Korzystając z tego, że pozostawiono ją zupełnie samą na polance, ponowiła rozpaczliwe wysiłki, aby choćby ręce oswobodzić. Na próżno. Dziwne postronki, uplecione z jakichś nieznanych roślin dżungli afrykańskiej poddawały się pozornie, były bardzo elastyczne, lecz za to po mistrzowsku założone. Im bardziej się szamotała, tym mocniej zaciskały się miękkie pętlice dokoła przegubów.
�" Help! �"zabrzmiał nagle przeraźliwy okrzyk Lilian Walsh, a zawtórował mu chóralny śmiech karłów. Nie śmiech, lecz rechot piekielny, urywane naszczekiwanie, ohydny jazgot i wrzawa, ponad którą wybijało się raz po raz rozpaczliwe wołanie Angielki.
�" Cóż te psiekrwie jej znów obmyśliły? �"zaniepokoiła się, bo krzyk dziewczyny był tak jakoś niesamowity, że złe przeczucia ścisnęły jej serce.
�" Help!... John!... Och, John!
To już nie był okrzyk, lecz jęk bolesny.
�" Jezusie, Maryjo... Pomóżcie mi �" zawyła Pazurowa. Nie mogąc rozerwać więzów, kulała się po ziemi, wytężając wszystkie myśli w tym kierunku, jak by tu się oswobodzić, aby pobiec z pomocą tamtej.
Nagle znieruchomiała, zastygła. Tocząc się po miękkich mchach, uderzyła twarzą o coś twardego, zimnego, płaskiego. Poderwała głowę w górę i omal nie krzyknęła na głos z radości. To był nóż! Jej własny,
235'
�środzony" nóż, zafasowany jeszcze w kuchni �śprzeklętego statku", gdzie skrobała nim ziemniaki. Ale radość trwała krótko. Kiedy odwróciwszy się do niego plecami, ujęła go w palce prawej dłoni zrozumiała, że tak szybko nie poradzi postronkom. Gdyby jej rąk nie związali na grzbiecie, lecz z przodu. Fraszka! Chwyciła by trzonek w zęby, przejechałaby sznurkiem po ostrzu i sprawa skończona. Ale tak?
�" Żebym tylko zdążyła... Boże spraw... �"zaczęła się modlić o to jedno i nagle zdrętwiała z przestrachu. U wylotu ścieżki ukazało się dwóch małych drabów, wysłanych przez przezornego Dżef-dżefa w celu skontrolowania, co porabia �śta grubsza". Na pierwszy rzut oka dostrzegli, że przesunęła się o kilka metrów, że nie leży już lecz siedzi. Porozumieli się wzrokiem i bez zbytniego pośpiechu ruszyli w jej stronę, uzbroiwszy się w dwa kolczaste pręty.
�" Niech się dzieje co chce �" warknęła Pazurowa; zdeterminowana ostatecznie, ciachnęła nożem na oślep dwa razy, Syk bólu wydarł jej się z ust, bo tępe ostrze przecięło wraz z postronkiem skórę na lewym przegubie. Ale ręce miała już wolne. Szybko podciągnęła związane nogi, aby je oswobodzić. W tej samej chwili otrzymała pierwszy cios prętem, co jednak tylko ją zdopingowało do dalszych wysiłków. Osłaniając głowę krwawiącą, lewą ręką przed gradem uderzeń, prawą, uzbrojoną w nóż wyrąbywała sobie drogę do wolności, przecinając postronek. Wreszcie!... Z radosnym pomrukiem skoczyła na równe nogi, uchwyciła jednego z małych napastników za gardło, drugiego za kark w momencie, kiedy się zrywał do ucieczki, ścisnęła mocno palcami, aby nie wydali krzyku i... zgłupiała nagle. Nie wiedziała, co począć dalej, Zadusić? To przecież grzech i zbrodnia, bo choć te utrapione pogany zalazły jej dobrze za skórę, ale to jeszcze dzieciuchy. Jakże tu mordować takie �śraki". Ot, przełożyć przez kolano i wlepić po dwadzieścia pięć siarczystych klapsów na każdą połówkę �śoficyn". Ale znów nowa trudność: taka pedagogiczna operacja wywoła nader hałaśliwy protest delikwenta, a drugi skazaniec nie będzie czekał swej kolejki, pobiegnie z wrzaskiem do towarzyszy i sytuacja zmieni się radykalnie. Dżef-dżef i inni starsi mają łuki. Tak źle i tak również niedobrze. Co począć?
�" Auuu�"jęknęła. Wykorzystując osłupienie białej kobiety ten, którego trzymała za kark, palnął ją głową w brzuch z taką siłą, że omal sie nogami nie nakryła. Ale nie wypuściła z rąk malców, a zdradziecki
236'

kontratak wskazał jej najprostsze wyjście z sytuacji, z której ani rusz wybrnąć nie mogła.
�" Bodziesz, czarny byczku? �" syknęła. �"Zaraz ci przytrę rogów.
Ten, którego trzymała pod gardło wybałuszył niesamowicie oczy
i nie stawiał już żadnego oporu. Grzmotnęła nim więc w wojowniczego towarzysza w ten sposób, że obie głowy zderzyły się ze sobą z całej siły i odskoczyły jak piłki. Powtórzyła ten eksperyment kilka razy, tłukąc jednym czarnym łbem o drugi, dopóki oba ciała nie zwiotczały. Dopiero wtedy rozwarła zaciśnięte palce i dwaj młodzi Pigmeje zwalili się jak kłody na ziemię.
�" Od tego się nie umiera�"zamruczała, przybliżając ku ustom broczącą wciąż rękę. Była z siebie zadowolona. Sama, bez niczyjej pomocy oswobodziła się z więzów i sprawiła zasłużone lanie złośliwym istoj^m. Spoglądała teraz na nich z dobrotliwym wyrozumiałym uśmiechem i odpoczywała po wyczerpujących perypetiach pierwszej fazy kampanii z karłami. Nie zapomniała o Dżef-dżefie ani o reszcie jego kampanii, wiedziała, że tym razem walka będzie cięższa i właśnie dlatego pozwoliła sobie na mały wypoczynek.
�" Odetchnę ino krzynkę... Wytrzymałaś tyle, wytrzymasz jeszcze trochę �" usprawiedliwiała się w duchu przed sobą i niejako przed Angielką, której jęki dobiegały nieustannie z gęstwiny.
Nagle przyszło jej na myśl, że przede wszystkim powinna odszukać karabin, bo nuż by tak Dżef-dżef, noszący stale łuk przy sobie wyjrzał na polankę. Nie rozprostowała jeszcze nóg po wielogodzinnym leżeniu w więzach, więc zataczając się trochę, pomaszerowała na ukos przez polankę w tym kierunku, gdzie wódz Pigmejów ukrył swoją zdobycz wojenną. Po chwili ściskała już w dłoniach karabin; drugi przewiesiła sobie przez ramię, swój przygotowała do strzału i tak wyekwipowana wyruszyła bez pośpiechu ku wylotowi ścieżki leśnej.
�" Chyba się już od niej odczepiły te raki zatracone, bo nie krzyczy więcej �" mruczała.
Przystanęła uderzona nową myślą:
�" Może wymiarkowali, co się święci i teraz śledzą mnie z krzaków! Żeby mnie psiajuchy nie ustrzeliły z łuku �" przestraszyła się nagle.
W czasie marszu od pułapki na zwierzęta w te strony, Pigmeje
257'
popisywali się często strzelaniem z łuków, a po szybkim konaniu postrzelonych zwierząt poznała Pazurowa od razu, że strzały są zatrute.
�" A ja na dobitkę, jak ten święty turecki �" przypomniała sobie dopiero teraz. �"Wystarczy, żeby mnie który dzieciuch zadrasnął strzałą�"denerwowała się coraz bardziej.
Odetchnęła z ulgą, posłyszawszy nową serię jęków swej towarzyszki. Świadczyły one, że małe diabły nie zainteresowały się jeszcze osobą drugiej niewolnicy. Oczywiście. Byli pewni, że tamci dwaj, wysłani dla pilnowania �śtej grubszej", wywiązują się należycie ze swojego zadania.
�" Och, John! �"zabrzmiał znów okrzyk Lilian Walsh. Już nie wołała: �śhelp", nie przyzywała pomocy, zwątpiła dawno w możliwość ratunku i tylko nuta bezdennej rozpaczy wibrowała w jej głosie.
Złe przeczucia ścisnęły ponownie serce Pazurowej. Choć była prostą wieśniaczką, choć nie rozumiała angielskiej mowy, pojęła natychmiast, że stało się coś strasznego. Ale nie zgadła, co. Sądziła, że małe draby ciskają w nią kamykami jak do tarczy, że ją biją, kaleczą, słowem spodziewała się raczej wszystkiego niż to, co ujrzała wybałuszonymi od grozy oczami, skoro wpadła na ścieżkę. Lilian Walsh leżała na wznak na trawie; dwa małe dzieciaki trzymały jej głowę, wpiwszy czarne palce w jej jasne włosy, dwóch wyrostków trzymało jej rozkrzyżowane ręce, dwóch innych przygwoździło do ziemi jej nogi, reszta obsiadła ją w krąg, przyglądając się ohydnemu widowisku, którego organizator, nędznik Dżef-dżef stał obok i z cynicznym uśmiechem pouczał swego rówieśnika i następcę... A ów rówieśnik...
�" O, czarci pomiocie! �"ryknęła Pazurowa. Bez namysłu podniosła karabin, wycelowała lufę na chybił trafił w czarny grzbiet małego łotra i szarpnęła za cyngiel.
Huk detonacji wstrząsnął ciszą leśną. Strzał oddany z tak małej odległości rozszarpał kark Pigmeja, kula przeszyła go na wylot i dosięgła leżącą pod nim męczennicę. Karły oniemiały z przerażenia, ale na krótko. Przytomny Dżef-dżef rzucił kilka elektryzujących słów, wyrwał strzałę z kołczana, lecz w tym momencie karabin, ciśnięty z dziką pasją, wytrącił mu z rąk łuk i strzałę. Pazurowa zdejmowała właśnie z ramienia drugi karabin, kiedy drapieżne, czarne szpony chwyciły ją za przeguby nóg. Jednym ciosem kolby pozbyła się zdradzieckiego przeciwnika i rozjuszona, żądna walki, spragniona c&wetu za pohańbienie towarzy-
238'
szki, ruszyła na przeciwników. Już nie miała teraz najmniejszych skrupułów, że to prawie dzieci.
�" To diabły wcielone, dzikie bestie! �"mamrotała, młócąc karabinem na lewo i prawo jak cepem.
Dżef-dżef skoczył jej na plecy z małpią zręcznością. Straciła równowagę, lecz upadając, zdołała go jeszcze przerzucić przez głowę i przygniotła go do ziemi. Ujrzała tuż przed sobą jego wstrętną gębę, więcej do małpiej mordy podobną niż do ludzkiej twarzy, jego małe, błyszczące ślepia, w których śmiertelna nienawiść walczyła o lepsze z paniczną trwogą i nagle uświadomiła sobie, że to główny sprawca nieszczęścia Angielki. I pod wpływem tej myśli Maria Pazurowa, spokojna wieśniaczka o słonecznie pogodnym usposobieniu, przeistoczyła się błyskawicznie w człowieka pierwotnego, stojącego na tym sąmym poziomie cywilizacji co ci czarni barbarzyńcy, przerodziła się w dziką, krwiożerczą bestię...
Kiedy wreszcie powróciła jej równowaga ducha, pobojowisko przedstawiało żałosny widok. Twarz Dżef-dżefa była zmasakrowana nie do poznania, w promieniu kilku metrów walały się ciała trzech innych karłów, a z gęstwiny dobiegały cichnące zwolna jęki tych, którzy uszli wprawdzie, lecz nie bez żadnych pamiątek.
Wyczerpana walką spoglądała dokoła z falującą szybko piersią, próbując zebrać rozpierzchłe myśli. Coś miała zrobić, coś niezmiernie ważnego, ale co? Dlaczego pastwiła się z taką furią nad karłami?...
�" Zaraz, zaraz�"odsapnęła, trąc sobie czoło pokaleczoną dłonią.
Cichy, bolesny jęk zmusił ją do odwrócenia głowy.
�" Ach, Lilian... Moja biedna Anglica �" przypomniała sobie.
Czarny karzeł, który padł od kuli, odcinał się wyraźnie od białego
tła, jakie stanowiło ciało Angielki. Pazurowa schyliła się, pochwyciła Pigmeja za jedną rękę i za jedną nogę, zamachnęła się i odrzuciła go jak najdalej, aby nie patrzeć na jego twarz, wykrzywioną konwulsfjnie. Zrazu sądziła, że ta struga krwi, rozlanej na piersiach towarzyszki, pochodzi z rany jej prześladowcy, toteż bez ceremonii pochwyciła wpół tamtą, usiłując ją postawić na nogi...
�" Nie męcz mnie... Pozwólcie mi choć umrzeć spokojnie �" szeptała Lilian, a gwałtowne poruszenie wywołało nowe krwawienie.
Dopiero teraz pojęła Pazurowa, co się stało.
239'
�" Jezu... Kula przeszła durch i przez nią!
Załamała ręce z rozpaczy. Nagle przyszło jej do głowy straszne podejrzenie, które wnet stało się niezbitym pewnikiem:
�" To ja ją zabiłam... Ja będę winna jej śmierci �" zawołała przejmującym głosem i zaczęła sobie włosy wyrywać, łkać, walić głową o pień drzewa, u stóp którego dogorywała jeszcze jedna ofiara łotrowskiego procederu Izaaka Ironfielda...
Lilian Walsh dźwignęła rękę z wysiłkiem i wiotczejącymi palcami objęła dłoń rozpaczającej towarzyszki.
�" Nie mam do ciebie żalu�"wyszeptała �" przeciwnie, uchroniłaś mnie przed samobójstwem.
Z wyrazu jej twarzy wyczytała Pazurowa, że otrzymała przebaczenie. Rozczuliła się na nowo i pochlipując, całowała ręce nieszczęsnej towarzyszki, która tak po chrześcijańsku umierała.
�" Ja nie chciałam... Nie zaświtało mi w tępym łbie, że kula przejdzie tego diabła na wylot �" zapewniała w kółko i biła się kułakiem w piersi na dowód, iż mówi świętą prawdę.
A Lilian Walsh, nie rozumiejąc ani słowa, podobnie jak tamta angielszczyzny nie �śkapowała", ciągnęła dalej słabnącym głosem:
�" Tak, ocaliłaś mnie przed samobójstwem. Bo czy sądzisz, że mogłabym żyć po tym, co zaszło? Że mogłabym spojrzeć w oczy mojemu Johnowi? Więc tylko wdzięczność czuję do ciebie, siostro... Naprawdę kochanie... I dlatego przestań rozpaczać.
Jakby na przekór tym słowom rozbeczała się Pazurowa na dobre i łkała tak strasznie jak wtedy, gdy na �śprzeklętym statku" dowiedziała się z ust jednego z majtków o śmierci swego Stacha, który padł z ręki samego herszta Ironfielda.
Na krótko przed zachodem słońca umarła Lilian. Przed śmiercią wypowiedziała jeszcze kilka zdań z wyraźnym natężeniem i to także stało się powodem ciężkiej udręki Pazurowej, że nie mogła zrozumieć ostatnich życzeń towarzyszki. Najczęściej powtarzało się w tych słowach imię: John, ale bądź tu mądry z tego. t
�" Na okręcie było pięciu Johnów, a Bóg wie, ilu takich jeszcze na świecie �" trapiła się mimowolna zabójczym, nakrywając zmarłą całymi stertami gałęzi.
Postanowiła przenocować na drzewie, ale gdzieś dalej, bo straszno
240'
jej tu było na tym pobojowisku. Pazurowa ani oka nie zmrużyła i omal zmysłów nie postradała z przerażenia, wsłuchując się w echa krwawej biesiady drapieżników puszczy. Ofiarą ich krwiożerczości padli również ci Pigmeje, którzy rozbiegli się po lesie i z powodu ran lub wieku nie potrafili się wspiąć na drzewa...
Wyczerpana z sił, obolała po wczorajszych zapasach, załamana psychicznie, zeskoczyła lub raczej spadła z drzewa o świcie. Nie miała odwagi powrócić do miejsca, gdzie wczoraj rozegrały się owe tragiczne wypadki, przewidując, że hieny sprofanowały mogiłę Lilian Walsh, natomiast pragnęła gorąco wydostać się jak najrychlej z mrocznej puszczy, jednako groźnej, przerażającej we dnie, kiedy zalegała ją cisza grobowa, jak i w nocy, gdy rozbrzmiewała tysiącem niesamowitych odgłosów.
% Już dawno straciła wszelką orientację, lecz los okazał się dla niej łaskawszy tym razem, pozwalając jej wybrać właściwą drogę w tym leśnym labiryncie. Ośmielona tym powodzeniem, nie namyślała się długo, jaki obrać kierunek, skoro znalazła się w sawannach i szła dalej na chybił trafił aż do chwili, w której posłyszała słabe echo czyjegoś wołania. Po kilku minutach odkryła źródło tych odgłosów. Na szczycie małego, lecz dość odległego wzniesienia rosła kępka anemicznych drzewek, a u ich stóp stało nieruchomo trzech ludzi. Musieli być do nich przywiązani, skoro tkwili tak uporczywie w jednym miejscu, musiało im zagrażać jakieś wielkie niebezpieczeństwo, skoro tak rozpaczliwie przyzywali pomocy...
�" Help �" rozbrzmiewało nieustannie. To elektryzujące słowo należało do owego tuzina angielskich wyrazów, które Pazurowa zdołała sobie przyswoić w ciągu swej niewoli w szponach szajki Ironfielda, toteż bez wahania przyspieszyła kroku.
Nagle stanęła jak wryta. Spoza pobliskiej kępy krzaków wysunął się potężny bawół i zagrodził jej drogę ku pagórkowi do którego zmierzała.
�" Ehę, teraz wiem, dlaczego tak wrzeszczą tamci �" mruknęła, sądząc, że widok groźnego bawołu wywołał objawy takiego przerażenia trojga nieznanych ludzi.
Nie dowierzając swoim myśliwskim zdolnościom, cofnęła się co prędzej za najbliższą kępę krzaków, gdyż liczyła na to, że �śgłupie bydle" pozostawi ją w spokoju, skoro mu się usunie z oczu. Jakby na przekór tej
16 Czarny Ląd
241'
kalkulacji, �śgłupie bydle" zadarło ogon, pochyliło łeb niżej ku ziemi i drobnym truchcikiem pobiegło za nią. Przystanęło jednak w odległości może pięciu metrów od kępy, zaintrygowane zapewne, gdzie się podział tajemniczy osobnik, posiadający jasnozłotawą skórę i dziwnie długie, sztywne ramię.
�" O, byk utrapiony �" warknęła Pazurowa, obserwując uważnie każde poruszenie czworonożnego przeciwnika. Nie wiedziała, co począć, myślała już o dalszej rejteradzie, która zakończyłaby się jak najtragiczniej, gdy posłyszała nowe okrzyki tamtych z pagórka. Wyczuła z nich nutę zachęty i błagalną prośbę o pośpiech. Zdeterminowana, wysunęła się odważnie, oparła lufę karabinu na niskim krzaku, wzięła na cel lewe oko bawołu, wymierzyła skrupulatnie i opanowując z trudem drżenie ręki, szarpnęła za cyngiel.
Huk wystrzału i ryk bólu zabrzmiały jednocześnie, a trzy sekundy później śmiertelnie ranne zwierzę runęło z wściekłą furią do ataku. �śDługie ramię", które wyrzuciło niewidzialny, morderczy kolec i dymiło jeszcze, cofnęło się błyskawicznie, jego właścicielka uskoczyła za kępę, lecz krzew nie mógł ujść gniewu rozjuszonego bawołu i nagle wyleciał w górę, jakby wyrwany trąbą powietrzną. Do powtórnego �śwzlotu" już nie doszło. Celny strzał karabinowy, oddany z odległości kilku kroków, zrobił swoje i groźny samotnik padł martwy na ów krzak, na którym chciał wywrzeć swą zemstę.
Pazurowa ochłonęła szybko z przerażenia, jakie w niej wywołał gwałtowny atak zwierzęcia.
�" Tak się strzela �" obwieściła, rozglądając się dokoła z dumą.
Miała wielką ochotę obejrzeć sobie �śutraęńonego byka" z bliska,
lecz ustawiczne okrzyki tamtych z pagórka odwiodły ją od tego zamiaru.
�" Później go sobie obejrzę �" zadecydowła po krótkim namyśle i przewiesiwszy karabin przez ramię, ruszyła w stronę pagórka.
�" Rany boskie! To nasz pan inżynier!... I panienka! �"wrzasnęła, skoro poznała inżyniera... �"A tamten kto żacz?
Betty i Pułaski poznali ją. Nowa otucha wstąpiła w ich serca.
�" Darling jesteśmy ocaleni.
�" Jeszcze nie, Betty �" odparł pochmurnie, po czym co tchu w piersiach począł wołać na Pazurową, by biegła jak najszybciej może.
�" Ady lecę... Pali się, czy co? �"odkrzyknęła.
242'
�" Odrzuć karabin, żeby ci nie przeszkadzał... Prędzej, na Boga, prędzej, inaczej zginiemy wszyscy!
�" Darling... Patrz, och Boże!...
v Nie zaprzestawszy zachęcać tamtej wołaniem, odwrócił głowę i zadrżał. Trawa rosnąca u stóp północnego stoku wzniesienia zaczęła falować w podejrzany sposób, choć nie było ani najlżejszego tchnienia wiatru. Nie trudno się było domyślić, iż przednie straże straszliwej armii docierają już do pagórka...
�" Prędzej, kobieto... Prędzej!... Śmierć idzie!
Pazurowa posłusznie odrzuciła karabin i biegła jak najszybciej potrafiła, nie pojmując jeszcze, jakiego rodzaju niebezpieczeństwo zagraża inżynierowi, bowiem niskie, ale za to szerokie wzniesienie zasłaniało jej widok na ciemne zagony mrówek.
�" Przyszły! �"zakrzyczała Betty... �"Kilka mrówek łazi mi po stopach.
Zaczęła gwałtowanie przydreptywać, na ile tylko więzy pozwalały, lecz w miejsce strzepniętych mrówek, dziesiątki innych wdzierały się z właściwym tym stworzeniom uporem. Po kilku wysiłkach, ogarnięta śmiertelnym przerażeniem, zaczęła się modlić na głos.
�" Odwagi, darling... Jeszcze parę sekund �" dodawał jej otuchy, choć sam także zwątpił znowu w możliwość ocalenia. Cóż z tego, że za pół, za ćwierć minuty poczciwa Pazurowa tu stanie: zębami postronków nie przegryzie, na szukanie noża lub na rozplątywanie węzłów czasu nie starczy.
Zdyszana, błyszcząca od potu wdarła się Pazurowa na szczyt pagórka, potrząsając nożem, który już raz oddał jej tak wielką przysługę.
�" Nóż?... Masz nóż? �"Inżynier rozchmurzył się momentalnie i szybkim zwrotem głowy wskazał na Betty... �"Ją ocal �" dodał.
Przyskoczyła do Betty, która potrząsnęła głową przecząco.
�" Jego najpierw uwolnij �" wyrzuciła jednym tchem: �"On ranny, żelazem go przypiekali... Prędzej!
Inżynier zatrząsł się z irytacji:
�" Pazurowa, proszę słuchać, co powiedziałem! 1
�" Pana ocal!... Mnie nie, później.
�" Eh, tam głupie ceregiele �"odburknęła chłopka, podskakując jak
243'
niedźwiedź w �śakademii smorgońskiej", bo i ją już mrówki zaczęły obłazić.
Szybko przecięła powrozy, łączące Betty z drzewkiem, w taki sam sposób oswobodziła inżyniera i popchnęła oboje, widząc, że słaniają się na ścierpniętych nogach...
�" A ja? �"wrzasnął Ironfield, milczący dotychczas jak kamień-
Poznała go dopiero teraz, tak bardzo się zmienił od czasu, kiedy go
widziała po raz ostatni, czyli za dobrych czasów Izaaka.
�" Kobieto... Miej Boga w sercu! �"wołał po polsku. �" Miej litość!
Przysunęła twarz do jego twarzy, spojrzała mu w oczy z bliska.
�" A ty ścierwo, miałeś litość, kiedyś mojego Stacha mordował? Kiedyś tylu naszych mężów, braci, ojców do morza ciskał? �" warknęła i splunąwszy osłupiałemu zbrodniarzowi pod nogi, popędziła za inżynierem i jego towarzyszką, otrzepując się jak pudel po kąpieli.
�" Chrystus kazał przebaczać!... Pazurowa, Bóg was skarze ciężko! �" dobiegły ją z tyłu słowa, jęki, zaklęcia.
Przystanęła. Czuła, że mięknie, że zawzięta mściwość odlatuje od niej, jak ptak, który nasycił głód i zadowolony�wraca do gniazda. Była wolna, ocaliła życie tamtym dwojga, do których przywiązała się jak pies, nie lękała się już teraz niczego, skoro wszystko mogący pan inżynier był przy niej, a tamten łotr miał za chwilę ponieść śmierć najokrutniejszą ze wszystkich. Prawda, że na nią zasłużył po stokroć, ale czy ona ma do tego rękę przykładać? I na Chrystusa się powołał.
�" Pazurowa �" krzyknął inżynier, spostrzegłszy, że ta, której zawdzięczali życie, pędzi z powrotem na pagórek.
�" Uchodźmy, darling... Ona da sobie radę, a ty ledwie się posuwasz�"upomniała go Betty. Strzepując resztki mrówek, biegli i szli na przemian, objąwszy się ramionami.
A tymczasem Pazurowa stanęła na szczycie pagórka. Przyodziana tylko w spódniczkę z dużych, łopaciastych liści, którą sobie sfabrykowała jeszcze w czasie wczorajszej wędrówki przez dżunglę, z rozczochranymi włosami, z nożem w zębach, wymachująca rozpaczliwie rękami i podskakująca jak pajac, wyglądała ogromnie groteskowo, lecz Ironfie-ldowi nie do śmiechu było w tej chwili. Widmo straszliwej śmierci już mu zaglądało w oczy.
�" Ocalisz mnie? �"zawył, nie dowierzając oczom.
244'
�" Tak... Bóg niech cię osądzi, morderco �" odparła twardo i z właściwą sobie energią zabrała się do rozcinania jego więzów.
Ale tym razem nie poszło tak gładko. Może dlatego, że Kinczel ze specjalną skrupulatnością przywiązał do męczeńskiego pala swojego dawnego chlebodawcę, a może z tej przyczyny, że dzielna kobieta nie mogła ani chwili ustać spokojnie, atakowana bezustannie przez tysiące maleńkich napastników.
�" Prędzej!... Na twego Boga, na wszystkich bogów i diabłów!... Prędzej, kobieto�"jęczał, gdyż już setki mrówek-wojowników, maszerujących zawsze w przedniej straży i uzbrojonych w potężne szczęki, obrabiały jego nogi aż do kolan, a małe patrole biegały po całym ciele, wywołując bolesne łechtanie.
�" Nie szarp rękami, bo mi psujesz robotę �" odburknęła.
�" Za późno �" ryknął.
Nagle straszne podejrzenie zaświtało mu w głowie. �"Ona mnie zwodzi. Przyszła, aby nasycić się moją,męką �" pomyślał.
�" No, już �" odsapnęła, przeciąwszy ostatni węzeł... �"Teraz nogi.
Szarpnął się i runął na twarz w kłębiące się mrowie.
�" Daj nóż!... Ja sam... szybciej �" bełkotał, klękając co prędzej. Wyrwał jej nóż ruchem błyskawicznym.
�" Mario... Czy śmierci szukacie? �"zabrzmiało z oddali wołanie inżyniera.
�" Ano, racja święta �" mruknęła... �"Jeszcze mam karku nadstawiać?
Była głęboko przekonana, że Ironfield uwinie się szybko z oswobodzeniem swych nóg, zresztą sam jej nóż odebrał. Nie miała tu nic więcej do roboty, a z drugiej strony ciało piekło ją żywym ogniem od przelicznych pokąsań. Więc rzuciwszy przez plecy: �"A śpiesz się, jeśli ci skóra miła �" popędziła w szalonych skokach w to miejsce, gdzie porzuciła karabin. Gnała co tchu, aż jej w uszach gwizdało, bo czuła, że każdy taki sus strąca z niej kilkadziesiąt zajadłych mrówek.
�" Mario!... Ona oszalała chyba... Czego tam szuka, u licha. Z kolei Betty zaczęła ją wołać.
�" Adyć idę �" odpowiedziała, potrząsając nad głową karabinem. �" Mam to zostawić? �"oburzyła się.
Biegnąc w stronę swych ukochanych �śpaństwa", obejrzała się raz

245'
z ciekawości na pagórek. W tej samej chwili nieludzki ryk rozdarł powietrze. Ironfield stał na jednej nodze pod swoim drzewkiem, wymachując rękami jak wariat. Drugiej nogi już nie zdążył uwolnić i nie mógł też dosięgnąć noża, który wypadł mu z ręki i znikł w trawie. Osłupiałym wzrokiem spoglądała Pazurowa na ruchomy, czarny całun, który spowijał ciało skazańca już do pasa i posuwał się szybko w górę. Wstrząśnięta do głębi tym widokiem, odwróciła głowę i zatkała sobie uszy, aby nie słyszeć tego wycia, szarpiącego gerwy na strzępy. A kiedy po krótkiej chwili obejrzała się powtórnie, nie dostrzegła już modercy swego Stacha ani nawet jego rąk wygrażających niebu. Ale żył jeszcze. Dowodziły tego rozdzierające jęki i gwałtowne kołysanie się drzewka, od którego nie zdołał odwiązać drugiej swej nogi. Podniósłszy się na palcach, dojrzała tylko ciemną masę, tarzającą się rozpaczliwie u stóp owego drzewka.
�" Ano, wsiąkł... Ale nie moja wina. Ratowałam go przecież, robiłam co mogłam �" monologowała, biegnąc za inżynierem.
Jęki dolatujące z fatalnego pagórka cichły powoli, wreszcie umilkły zupełnie, świadcząc, że okrutny, lecz po trzykroć sprawiedliwy wyrok niebios został wykonany. Izaak Ironfield zakończył nędznie swój łotrowski żywot, a śmierć jego była bodajże straszniejsza niż śmierć jego wspólnika, Harryego Foxa.
Rozdział XX
Michał Kinczel i Lewis Steel stracili zupełnie rachubę czasu. Nie mieli pojęcia, ile dni upłynęło od owego poranka, kiedy przywłaszczywszy sobie cenną walizę Ironfielda wyruszyli w drogę. Nie liczyli ich zresztą, było im to całkiem obojętne aż dopiero, kiedy wyczerpały się ładunki karabinów, kiedy błądzenie po rozległych sawannach dało im się dobrze we znaki, zaczęli się zastanawiać, jak dawno już są w drodze.
�" Szósty dzień dzisiaj �" rzekł Steel, wybierając dla siebie drzewo, aby trochę �śpomieszkać". Już dawno doszli do przekonania, że �śkalkuluje się znacznie taniej" nocować na drzewach niż na ziemi, gdzie trzeba rozpalać duże ognisko i czuwać przy nim na zmianę, aby nie zgasło.
�" Szósty? �"Kinczel pokręcił głową niedowierzająco. �"To niemożliwe. Co najmniej ósmy, choć zdaje mi się, że cały rok trwa ta przeklęta włóczęga.
�" Może potrwa rok.
�" Możesz być spokojny o to. Jutro nie będziemy mieli siły, aby się na noc schronić na jakieś drzewo, a nie jutro, to pojutrze nas diabli wezmą na pewno... Och, przekleństwo nad nami!
Apatyczny, wygłodniały, poruszał się ociężale, ale przecież nie próżnował i dalej przetrząsał każdy krzak wielkiej kępy. Wczoraj opłacił mu się ten wysiłek. Znalazł dwa gniazda, a w nich kilkanaście jaj, wielkości jaj gołębich. Większa ich część była co prawda niezbyt świeża, lecz któż by tam grymasił, gdy głód kiszki skręca. Tym razem jednak nie poszczęściło mu się.
247'
�" Oj, lubię to, lubię, iść spać z pustym*żołądkiem�"zrzędził.
�" Żebym tak jaką antylopę diabli przygnali �" westchnął Steel, oblizując się na samą myśl o smakowitej pieczeni.
�" I co? Masz sól, żeby jej na ogon nasypać?
�" Soli nie mam, karabiny wyrzuciliśmy jako bezużyteczne, ale został rewolwer. Dużo tam jeszcze jest ładunków?
�" Kilka �" odparł Kinczel wymijająco. Nie dzisiaj już zauważył, że Steel ma wielką chrapkę na jego rewolwer, że coraz częściej do tego tematu powraca. �"Mam w każdym razie zbyt mało, aby je marnować na nonsensowną pukaninę Panu Bogu w okna.
�" Pewnie!... Z twoją kurzą ślepotą ani słonia nie trafisz na dziesięć kroków, ale ja... Phi. Nieboszczyk Bartlet mógłby coś o tym powiedzieć...
�" ... gdyby nie był nieboszczykiem �" wtrącił tamten i wzdrygnął się na wspomnienie wisielca... Stulże pysk �" dodał z irytacją, skoro Steel zaczął się rozwodzić nad podobieństwem drzewa, na którym mieli spędzić noc, do tamtego, na którym powiesili Toma Bartleta.
Przymówili sobie dość szpetnie parę razy, wreszcie zamilkli, dochodząc do przekonania, że lepiej wzmocnić organizm pokrzepiającym snem, niżeli psuć sobie krew i strzępić język niepotrzebnie. Ale sen nie przychodził, a milczenie zaciążyło im niebawem w tej ciszy grobowej, zakłócanej niekiedy niesamowitym szelestem.
�" Do stu diabłów! �"zaklął Steel w pewnym momencie. �" Dźwiga człowiek w pocie czoła ten ciężki kufer i po co? Chyba po to, aby go kiedyś znalazł jakiś Murzyn obok naszych zbielałych gnatów... Słowo ci daję, Kinczel, że oddałbym teraz chętnie połowę tych skarbów za dobrą kolację i flaszkę wódki.
�" Oczywiście oddałbyś swoją połowę �" dorzucił Kinczel z naciskiem�" bo tylko połową tego majątku możesz dysponować.
�" No, jasne... Połowę mojej połówki, chciałem powiedzieć. Czyli ćwiartkę �" zapewnił skwapliwie, po czym znów obaj zamilkli na dobry kwadrans. Kinczelowi zrobiło się trochę nieswojo. Pojął teraz, że Steel żywi wobec niego dokładnie takie same zamiary, jakie on od początku żywił wobec Steela. Bo jeszcze w tym dniu, w którym pozbył się konkurencji Bartleta, a potem Ironfielda, umyślił sobie, że w końcu sprzątnie także i tego marynarza, aby sam wszystko zagarnąć. Nie
248'
uczynił tego dotychczas, bowiem tamten był mu potrzebny, chociażby do niesienia na zmianę ciężkiej walizki; zresztą raźniej jakoś maszerować we dwójkę przez naszpikowane niebezpieczeństwami obszary czarnego lądu. Toteż postanowił sprzątnąć Steela dopiero wtedy, gdy staną w pobliżu ludzkich osiedli i to była główna pfzyczyna, dla której nie chciał się rozłączyć z rewolwerem, jedyną bronią, jaka im jeszcze pozostała... A teraz zrobił denerwujące odkrycie, że gburowaty marynarz miał całkiem podobne plany wobec jego osoby. Oczywiście. Któż by się dobrowolnie dzielił z drugim takimi skarbami, skoro mógłby je wyłącznie sam posiadać. Dlatego tak się wciąż domawiał o rewolwer, dlatego tak często zapytywał go, jak się czuje, czy jest bardzo osłabiony, dlatego przyglądał mu się zawsze z pytająco-tajemniczym uśmieszkiem.
�" Na szczęście posiadam nad nim tę przewagę, że on jest bezbronny, a ja mam spluwę �" mruknął Kinczel, dotykając w ciemności głowni rewolweru, zawieszonego u pasa.
�" Co mówiłeś? �"spytał Steel, któremu mamrotanie towarzysza przerwało całkiem analogiczne rozmyślania.
�" Mówię właśnie �" odparł Rusin �" że ja oddałbym chętnie to wszystko, co mnie ma przypaść, gdybym za tę cenę mógł się znaleźć jutro gdzieś w Europie. Milsza mi skóra, niż największe skarby świata.
�" Zawsze byłem tego zdania �" potwierdził marynarz i dodał w duchu: �" Bujaj słonia. Mnie oczu nie zamydlisz.
�" Wiesz co mi przyszło do głowy?
�" No?
�" Że powinniśmy tę walizę gdzieś tutaj pozostawić, powiedzmy na drzewie, a zabrać ze sobą tylko trochę banknotów. Po kiego diabła dźwigać ten balast. Jeśli mamy sczeznąć, to na czysto oszczędzimy sobie fatygi, a jeśli dowleczemy się w końcu do jakiejś osady, to powrócimy tu po nasze skarby. Nie sądzisz chyba, że nam je ktoś zwędzi przez ten czas, co?
�" Pewnie... Ale wnoszę do twego projektu tę małą poprawkę, aby to zrobić dopiero jutro w południe.
�" Czemu jutro?
�" Dlatego, cwaniaczku, że jutro przypada na ciebie kolejka dźwigać ten bagaż od świtu do dwunastej w południe... He, he, he. Chciałbyś się od roboty wymigać, co?
249'
�" Idiota!
�" Nawzajem... Ty myślisz... co to? �"rzekł nagle zmienionym głosem... �"Patrz no tam... \
�" Gdzie? Nic nie widzę.
�" Prawda, żeś ty niedorajda... Jak Boga kocham, puszcza się pali... Nie widzisz łuny?
�" Czekaj no... Tam w zachodniej stronie?
�" No, pewnie, że nie we wschodniej, skoro mówię: puszcza.
Po chwili także i Kinozel, nie odznaczający się marynarskim wzrokiem, dostrzegł odblask małej łuny w zachodniej stronie nieba. Obserwowali to zjawisko aż do północy i stwierdzili, że łuna ani nie zmalała, ani się nie zwiększyła. A kiedy krótko po północy zbudził się rześki wietrzyk i zaczął dmuchać od strony dżungli, kiedy przyniósł z sobą echa rżenia konia, gwary głosów i śpiewek, zrozumieli, iż znajdują się w bliskości ludzkiej siedziby lub obozu jakiejś dużej karawany, że łuna bije od licznych ognisk.
�" Słyszysz, małpo? �"zakrzyknął Steel i w przystępie radości klepnął towarzysza tak przyjaźnie w plecy, że tamten omal nie zleciał z konaru, na którym siedział okrakiem. Pakuj manatki i złaź z drzewa. He, he, he... Jestem gips, jeśli dziś sobie gardła nie przepłuczę dobrą gorzałką.
�" Powoli, bratku �"Kinczel zrobił się podejrzanie powściągliwy. �" Przede wszystkim nie wiesz, jakiego doznamy przyjęcia od tych ludzi, nie wiemy, co oni za jedni.
�" Głupstwo! W tych warunkach najgorszy szubrawiec nie odpędzi pd swego ogniska takich, jak my, nędzarzy.
�" A choćby... Ja w każdym razie nie zamierzam ryzykować nocnego spaceru przez sawanny.
�" To ja pójdę... Dawaj spluwę!
�" Ręce przy sobie! �"syknął Kinczel, podbijając wyciągniętą dłoń marynarza. �"Czyś zwariował chłopie? �"dodał łagodniej.
�" Tyś zwariował, że chcesz zaprzepaścić jedyną okazję do ocalenia swojej, to mniejsza, i mojej skóry. Więc wystrzel przynajmniej na wiwat kilka razy... Może nas posłyszą.
�" Równie genialny pomysł jak poprzednie. �śWystrzel kilka razy!"... Bajecznie! Wiatr wieje od nich ku nam, a ja mam wypukać
250'
ostatnie ładunki... Wiesz, Lewis, żebym nie wiedział, iż nie mamy ani kropli wódki, sądziłbym, że się wstawiłeś na amen.
�" Więc co? Co mamy robić? Siedzieć bezczynnie?
�" Bezwzględnie tak!... Aż do świtu. A teraz zamknij rozszczekaną jadaczkę, abym się mógł trochę przespać przed jutrzejszym dniem... Bo jutro rozstrzygną się nasze losy, Steel!
Przeląkł się, że te ostatnie słowa zabrzmiały jak wyraźna pogróżka, więc �śna osłodę" uścisnął marynarzowi dłoń bardzo wylewnie i powiedział mu na dobranoc kilka przyjaznych życzeń.
�" Dobrej nocy, stary tchórzu �" odparł Steel. �" Masz rację... Jutro rozstrzygną się nasze losy!
Słowa te zaniepokoiły Kinczela mniej niż ton, jakim zostały wypowiedziane. Przeklinał w duchu pomysł uplasowania się na tym parnym drzewie, czego zazwyczaj nie czynił. Przez chwilę zastanawiał się nawet, czy nie zmienić �śhotelu", lecz poniechał tych zamiarów po prostu ze strachu. Lękał się, czy tam, na dole nie wpadłby w objęcia pantery lub równie �śserdeczny" uścisk innego drapieżnika. �" Diabli wiedzą, co się tam może czaić w tych ciemnościach �" pomyślał i po krótkim wahaniu postanowił czuwać aż do świtu. Ale łatwiej to było postanowić niż wykonać. Organizm, wyczerpany tygodniową poniewierką, marszami, podłymi noclegami o głodzie i chłodzie, domagał się swoich praw i zdobył je podstępnie. Michał Kinczel zasnął w momencie, kiedy obmyślał sobie całą litanię chytrych łgarstw, jakimi zamierzał poczęstować owych ludzi, obozujących w pobliżu.
Zbudził go głośny, szyderczy śmiech. Otworzył oczy, spojrzał nieprzytomnie, zamrugał i zmarszczywszy czoło, spróbował sobie przypomnieć, gdzie jest właściwie, jakim sposobem znalazł się na drzewie, w przeklęcie niewygodnej pozycji.
�" Dzień dobry, Michałku... Już świta �" zabrzmiał gdzieś pod nim głos znajomy, a jednak dziwnie obco, niemal wrogo brzmiący.
�" Spuścił oczy w dół i zmartwiał. Pod drzewem stał Lewis Steel, wyekwipowany jak do drogi, z walizą w jednej ręce, z rewolwerem w drugiej. Z jego rewolwerem! Ukradł mu go w czasie snu, to nie ulegało wątpliwości...
Złowrogie milczenie zaciążyło Rusinowi nieznośnie. Udając, że
251'
wszystko bierze za dobrą monetę, zaczął się przeciągać, ziewać, wreszcie rzekł z głupia frant:
�" Pomóż mi zleźć, stary... My szczury lądowe nie jesteśmy takimi ekwilibrystami jak wy, morskie wilki he, he, he...
�" Stać!... Nie ruszać się z miejsca, jeśli łaska!
�" Cóż to za żarty? �"Udawał w dalszym ciągu, że się nie połapał w sytuacji.
�" To znaczy, bratku, że Lewis Steel nie frajer!... Nie dał się uprzedzić mądremu Kinczelowi.
�" Nnnnie rozumiem...
Udając zaskoczonego, patrzał ogłupiałym wzrokiem w oczy przeciwnika i niby to dla poprawienia niewygodnej pozycji posuwał się z wolna po poziomo rosnącym konarze. Chciał się znaleźć nad głową Steela, aby w odpowiednim momencie skoczyć nań z góry i obalić go na ziemię ciężarem swego ciała.
Gdzieś w oddali padły trzy wystrzały w krótkich po sobie odstępach. Zaciekawiony Steel odwrócił głowę i prawie w tej samej chwili Kinczel skoczył mu na łeb.
�" Przepraszam �" wrzasnął, grając aż do końca swą rolę i ścisnął przegub ręki marynarza, chcąc mu wyłuskać rewolwer. Krótkie szamotanie się wzajemne przerwał wystrzał. Lewis Steel odepchnął z trudem bezwładnego przeciwnika, pochylił się nad nim, wsunął dymiący jeszcze rewolwer do kieszeni i zarechotał szyderczo:
�" Ja także przepraszam i żegnam zarazem!
Obrzucił ciężko rannego triumfalnym spojrzeniem, przytroczył sobie walizkę na plecach i wyruszył w drogę zadowolony, uśmiechnięty, jak gdyby nic nie zaszło.
�" Zbrodniarzu! �"dobiegło go z tyłu.
Przystanął, obejrzał się.
�" Co, aniołku niewinny?
�" Dobij mnie, zbrodniarzu!
Zawahał się, ale tylko nad doborem słów swej odpowiedzi.
�" Uczyniłbym to z przyjemnością �" odrzekł �" ale sam mnie wczoraj przekonywałeś, że należy oszczędzać ładunków. Chcę być pojętnym uczniem... No, good bye, Mr Kinczel. Szmat drogi mam do obozu moich przyszłych ^przyjaciół!
252'
Wówczas Kinczel zdobył się na rozpaczliwy wysiłek. Nie bacząc, że każde poruszenie rozszerza jego ranę, dźwignął się na łokciach, usiadł j wygrażając pięścią swemu zabójcy, zakrzyknął:
�" Bodajbyś sczesł, złodzieju!... Bodaj ci ta waliza śmierć przyniosła.
Steel nie mógł sobie odmówić tej przyjemności, aby nie odpowiedzieć na te słowa.
�" Przyniesie mi najpierw dużo rozkosznych chwil, drogi Michałku, a co potem, o to nie dbam. Każdemu śmierć pisana... Grunt, że dzisiaj zjem dobry obiadek!
Rachuby na zjedzenie �śdobrego obiadku" zawiodły go jednak. Częściowo dlatego, że trochę zboczył z właściwego kierunku, a po części z powodu ogromnego osłabienia, dość, że dopiero o zachodzie słońca ujrzał upragniony cel swej wędrówki. Ze szczytu jednego z licznych pagórków spoglądał rozradowanymi oczami na obóz tajemniczej karawany, liczył ogniska, namioty, wozy oraz ludzi, samych Murzynów i z lubością wciągał w nozdrza woń pieczonego mięsa, którą zachodni wietrzyk niósł tutaj, jak gdyby po to, aby zaostrzyć jego wilczy apetyt. Jeszcze tylko pół kilometra dzieliło go od tego obozu, jeszcze jedną przeszkodę należało pokonać, a była nią rzeczka, na pół wyschnięta i raczej zasługująca na miano strumienia niż rzeczki.
Wzgląd na skarby, jakie niósł w walizce, uczynił Steela ostrożnym. Postanowił ukryć ją w sitowiu po drugiej stronie rzeczki i pozostawić ją tam, dopóki się nie przekona, co to za ludzie.
�" Hm, to dziwne �"rozmawiał z sobą, schodząc żwawo po pochyłości wzniesienia. �"To dziwne, żeby na kilkanaście wozów mieli tylko cztery konie. Chyba, że cały tabun pognali na jakieś pastwisko.
Upewniły go w tym przekonaniu ślady, jakie znalazł na wschodnim brzegu rzeczki.
�" Wygląda mi to tak, jak gdyby ze dwa szwadrony jazdy przeszły tędy wpław... Tak głębokie odciski może pozostawić tylko koń, dźwigający jeźdźca na grzbiecie... I ślady wcale świeże, powiedziałbym dzisiejsze.
Trudno mu było wymiarkować, jak głęboki jest ten strumień, gdyż woda była straszliwie mętna,, ale tym się najmniej przejmował. Cóż to .znaczy dla takiego pływaka te głupie dziesięć czy dwanaście metrów, bo tyle wynosiła szerokość strugi wodnej.
253'
Przywiązał sobie walizę mocniej i nieco wyżej, aby się broń Boże, nie wysunęła, po czym śmiało wszedł do wody.
�" Dawno się człek nie mył �" uśmiechnął się.
Kiedy przebył mniej więcej trzecią część drogi, woda sięgała mu zaledwie do piersi.
�" Ani pływać nie trzeba... Wpław przejdę bez żadn...
Nie dokończył, gdyż w tym momencie nastąpił na jakieś niepewnie leżący głaz, stopa mu uciekła do przodu i runął na wznak jak długi.
W pierwszej chwili, krótkiej jak mgnienie oka, rozśmieszyła go ta nadprogramowa kąpiel, ale kiedy spróbował powstać, lodowata trwoga sparaliżowała mu na parę sekund wszystkie członki. Jakiś potężny magnes przykuł mu plecy do zamulonego dna, uniemożliwiając wynurzenie się na powierzchnię.
�" Waliza! �"przemknęło mu przez głowę.
Lewis Steel nurkował zawsze mistrzowsko, ale tym razem zanurzył się całkiem niespodziewanie, bez koniecznego zapasu powietrza w płucach, w zamian za to z balastem ciężkiej walizy; i co najważniejsze, Lewis Steel miał za sobą tygodniowy marsz o głodzie poprzez sawanny, pod wściekłym tuszem afrykańskiego słońca, które wyssało skrupulatnie trzy czwarte jego dawnych sił z mięśni. W tych warunkach Lewis Steel miał tylko pięć szans ocalenia na sto.
Nowa myśl śmignęła mu w głowie: �śPozbyć się balastu! Bez niego da sobie łatwo radę, a jutro wyłowi walizkę"...
Wczepił palce w sprzączkę pasa, lecz nie zdołał go już rozpiąć. Po prostu dlatego, że zabrakło mu powietrza. Zachłysnął się wodą, łyknął jej cały haust obmierzły i nagle uczuł, że puls rozsadza mu skronie. Potworny lęk przed śmiercią zmusił go do ostatniego wysiłku, przekraczającego wielokrotnie zasób jego sił. Przewrócił się na brzuch, ukląkł, powstał, złapał łyk powietrza, wrzasnął: �" Help! �"zatrzepotał rękami, aby odzyskać równowagę, lecz przeklęty ciężar nasiąkniętej wodą walizki obalił go powtórnie na plecy. Zanurzył się po raz drugi i ostatni zarazem. Przekleństwo Michała Kinczela spełniło się szybciej, niż to mógł któryś z nich dwóch przewidzieć...
W tym samym czasie Julio Pancera, najwyższy dostojnik kolonii w Mampopo, w towarzystwie sędziwego Kanistry obchodził dokoła obóz z miną Napoleona I, kontrolującego osobiście posterunki.
254'
�" Zaczynam tracić nadzieję �" rzekł w pewnym momencie, opierając się protekcjonalnie na ramieniu swego towarzysza. �" Przetrząsnęliśmy całą okolicę... prawie całą, powiedzmy ściśle...
�" Jeśli już mamy mówić ściśle, to nie my ją przetrząsamy, drogi Julio �" wtrącił Kanistra.
Pancera skrzywił się niemiłosiernie:
�" Cóż chcesz, przyjacielu. Żebym drugi tydzień latał po tym pustkowiu z wywieszonym ozorem?
�" Masz rację. W naszym wieku...
�" Oho, oho... W naszym!... Jestem dzięki Bogu młodszy od ciebie
0 całe dziesięć lat.
�" O sześć, drogi Julio. Mieliśmy mówić �śściśle".
Julio Pancera otwierał właśnie usta, aby odparować tę złośliwą, bardzo �śścisłą" uwagę, kiedy gdzieś w pobliżu zabrzmiał krótki, rozpaczliwy okrzyk: �"Help!
�" Co to?
�" Słyszałeś?
�" To stamtąd. Od rzeczki.
�" Trzeba by się przekonać.
�" Z ust mi to wyjąłeś �" zapewniał Kanistra, ale żaden z nich nie ruszył się z miejsca.
�" Muszę skrzyknąć kilku Negrów z pochodniami �" rzekł po statecznym namyśle dygnitarz z Mampopo, wstydząc się wyznać, że za żadne skarby nie wyruszyłby na zwiady bez odpowiedniej asysty.
�śJuż" w pół godziny później stanęła ekspedycja, złożona z dwudziestu Negrów, uzbrojonych od stóp do głów na brzegu rzeczki, lecz dość sumienne poszukiwania nie dały żadnego wyniku. Mętna woda skryła zazdrośnie zwłoki ostatniego członka łotrowskiej szajki Ironfielda
1 bezcenną walizę, do której prócz przekleństwa Kinczela przylgnęły klątwy tysięcy dziewcząt, sprzedanych jako żywy towar do lupanarów południowo-amerykańskich.
Nagle okrzyk zgrozy zelektryzował wszystkich...
�" Co tobie? �" wyjąkał Kanistra, spoglądając z lękiem na towarzysza, który był właśnie autorem tego okrzyku.
�" Pędźmy do obozu!... Powiem po drodze... O, idioty, osły, bawoły, kretyny!
255'
�" Kto? �"zdumiał się starzec.
�" My! �"zapiał Pancera, bowiem piał falsetem, ilekroć był w pasji, to znaczy dwa razy na godzinę.
�" Ależ dlaczego... Nie rozumiem doprawdy.
�" Dlatego, bawole, że pozwoliliśmy się wywabić z obozu jakimś sprytnym złodziejaszkom... Ten okrzyk, rozumiesz?
�" Nic nie rozumiem.
�" Bo nie masz pojęcia o strategii �" sapał Julio Pancera, biegnąc na czele ogłupiałych Murzynów. �"Ten okrzyk miał na celu odwrócić naszą uwagę w tę stronę. A tymczasem...
Głośny ryk przestrachu zagłuszył dalsze jego słowa.
�" Słyszałeś? Za późno, za późno! �"jęczał.
�" Chyba pozostawiłeś kogoś w obozie.
�" Oczywiście, ale cóż znaczą te czarne goryle, skoro wodza nie stało. Moja wina, moja wina... Wódz nie powinien się oddalać!...
Gdzieś koło namiotu �śwodza" rozległy się zmieszane okrzyki. Migotały tam światełka i działo się coś niesamowitego, przynajmniej Julio Pancera był tego zdania.
�" Ktoś biegnie ku nam.
�" Strzelę, co? Albo każ dać salwę.
Na szczęście nie doszło ani do salwy, ani solowego popisu Kanistry, bo w tym momencie wynurzył się z ciemności Melo, Murzyn atletycznej budowy, champion boksu z Mampopo i ulubieniec Pancery.
�" Panie! Melo widzieć biały duch! �"wybełkotał, przewracając białkami w taki sposób, że Kanistra uczuł fizyczny ból oczu i odwrócił głowę co prędzej.
�" Ilu ich tam jest tych napastników? �"spytał wódz przezornie.
Melowi oczy wyszły z orbit ze zdumienia. Ochłonąwszy, wyjaśnił
nieporozumienie: nie śniło się o jakimś napadzie, wszystko jest w najlepszym porządku, tylko on, stojąc na warcie, ujrzał gołego ducha, czym się tak przeraził, że odrzucił karabin i wiał przed siebie jak opętany, dopóki nie wpadł na powracającą z nad rzeczki ekspedycję.
�" Odwaga wstąpiła w serce Pancery, a wraz z nią święte oburzenie na wartownika, który drapnął z posterunku i odrzucił broń. Rozpoczął tedy srogą reprymendę, w której takie słowa jak: subordynacja, honor, dyscyplina... brzęczały niby muchy.
256'
Melo miał minę skruszonego grzesznika, potakiwał skwapliwie, kiedy wódz wymieniał piekielne kary, jakie powinien zastosować dla przykładu, lecz nagle wrzasnął przeraźliwie i zniknął jakby go ziemia pochłonęła.
�" Duch! �"zabrzmiało za plecami Pancery, a kiedy się obejrzał, stwierdził, ku swemu oburzeniu, że cała ekspedycja poszła w ślady Mela i tylko Kanistra pozostał.
�" Dobry materiał na wojsko �" rzekł z goryczą i schylił się, by podnieść jedną z porzuconych pochodni.
�" O Boże, co to? �"przeraził się Kanistra.
Pancera pobiegł wzrokiem w kierunku jego spojrzeń. W odległości kilkunastu metrów stał rosły, białoskóry nagus i ogryzał jakąś porzuconą kość z taką żarłocznością, że aż chrupało mu w zębach. Z pochodnią w jednej ręce, z rewolwerem gotowym do strzału w drugiej, wyruszył Pancera naprzeciw dziwnego intruza, zapewniwszy sobie asystę Kanistry, któremu karabin dygotał w rękach.
Nagus spojrzał na nich przelotnie, odwrócił się plecami, ale ani myślał przerywać sobie ucztę z tak błahego powodu.
�" Długie włosy?
�" Kobieta! �"dorzucił domyślnie komendant obozu...
�" Fiu, fiu �" oblizał się Kanistra, przewieszając karabin przez ramię. �" Kobieta, i jak ślicznie zbudowana!
Wszelkie próby nawiązania konwersacji spełzły na niczym. Nie rozumieli się wzajemnie, a raczej ci dwaj zrozumieli, że tamta jest głodna piekielnie i spragniona, i zmęczona, i wstydzi się swej nagości. To ostatnie spostrzeżenie uczynili na początku, bowiem tajemnicza niewiasta zerwała w pewnej chwili płaszcz, odgrywający u Pancery rolę togi rzymskiej i ubrała go bez ceremonii. Okrywszy się, spojrzała tak przyjaźnie na wodza, nieco dotkniętego tym wyczynem, że Kanistrze żółta zazdrość zalała serce. Potem znów Pancerę mało szlag nie trafił, gdy cudna (tak ją określił od razu) kobieta uszczypnęła w policzek starego Kanistrę w nagrodę za pieczonego gołębia, którym ją poczęstował. Od tego momentu zaczęli się licytować w hojności, a tamta jadła i piła bez końca, wetując sobie długie dni przymusowego postu w czasie wędrówki przez sawanny. Wreszcie najadła się do syta, a dając wyraz swej serdecznej wdzięczności za tak
15 Czarny Ląd
257
gościnne przyjęcie, ucałowała rozanielonego Pancerę, a potem jego towarzysza.
�" To mi kobieta! �"zawołał Kanistra ze szczerym entuzjazmem, nie mogąc jeszcze tchu złapać po tym uścisku.
�" Strasznie przyjemne z was staruszki, jakem Pazurowa �" rzekła po polsku, rozdając zachwyconym mężczyznom przyjazne klapsy.
�" Ale teraz musimy tamtych ratować.
Spojrzał Pancera na Kanistrę, a Kanistra na Pancerę.
�" Po jakiemu ona mówi? �"powiedzieli jednocześnie, jakby na komendę, po czym zaczęli miłemu gościowi tłumaczyć nader plastycznymi gestami, że podjadłszy sobie, winien się przespać należycie, że ich wspólny namiot jest do jego dyspozycji i (na życzenie) oni sami także!
Maria Pazurowa zaprzeczyła ruchem głowy. Na migi wyjaśniła sympatycznym gospodarzom, że nieopodal obozu pozostawiła jeszcze dwie osoby, którym osłabienie nie pozwoliło się dowlec do widocznych z daleka ognisk obozu, że ona oka nie zmruży, dopóki jej towarzysze nie znajdą się w bezpiecznym miejscu, to znaczy tutaj.
I znowu Julio Pancera spojrzał na starego Kanistrę, a w jego wzroku malował się zachwyt bezgraniczny.
�" Słyszysz? Jeszcze dwie donny! Będzie w czym wybierać.
�" Lepszy wróbel w garści, niż kanarek na dachu�"odparł Kanistra, całując z kurtuazją dłoń Pazurowej, dość zaskoczonej tym gestem.
�" Ta mi przypadła do serca od razu. Nie chcę innej!
�" Ha, w takim razie ja muszę ustąpić. Należy ci się pierwszeństwo�" oświadczył Julio z obłudną ustępliwością; odgadł od razu, że niebrzydka sobie niewiasta posiada nadmiar energii i diablo ciężką rękę, słowem zalety, mogące gruntownie podkopać autorytet pierwszego dostojnika Mampopo. Pomimo tych usprawiedliwionych obaw nie byłby wcale tak skory do ustępstwa na rzecz towarzyszy, gdyby nie radosna wiadomość, że o żabi skok od obozu znajdują się dwie inne kobiety.
Tymczasem wyczerpała się cierpliwość Pazurowej.
�" Słuchaj no dziadu jeden z drugim �" przemówiła, ujmując się pod boki �" albo idziecie ze mną, albo pójdę sama!
Energiczny ton tego �śorędzia", wypowiedzianego w niezrozumiałym języku, utwierdził Pancerę w przekonaniu, że postąpił roztropnie,
258'
rezygnując z konkurów o rękę tak wojowniczej białogłowy. �" Kanistra zdrowo wsiąknie pod pantofel �" pomyślał, maszerując do głównego ogniska, przy którym Melo, bohater dzisiejszej nocy, opowiadał swym ziomkom szereg zajmujących historii o duchach.
�" Nie możemy naszego mienia pozostawić pod strażą kilku tchórzliwych Negrów �" rzekł wódz do Kanistry, skoro nowa ekspedycja była gotowa do wymarszu. �"Wobec tego ciebie mianuję komendantem obozu na czas mej nieobecności.
�" Rozkaz �" odparł tamten, zadowolony, że nie potrzebuje się tłuc w nocy po tych wertepach i zarazem trochę markotny, że jego wybranka uparła się towarzyszyć ekspedycji w charakterze przewodnika.
�" Tak, tak, mój stary. �"Tu Julio Pancera uderzył się w pierś z dumą. �"Pragnąłbym szczerze, aby się odnalazły wszystkie ofiary łotra Ironfielda, czy jak się ten psubrat nazywa �" ale może się także wydarzyć, że tylko my dwaj wrócimy żonaci z tej wyprawy, a nasi młodzi towarzysze osiądą na lodzie.
�" Nie daj Boże! �"jęknął Kanistra i oburącz chwycił się za głowę, jak gdyby już poczuł tam okazałe rogi...
Dzięki kilku myśliwskim psom, które przezorny Pancera zabrał z sobą na wyprawę, odnaleziono względnie szybko kryjówkę poszukiwanych. Betty Traveler leżała zemdlona pod drzewem, a inżynier Pułaski czuwał nad jej bezpieczeństwem, uzbrojony w jakąś maczugę, której nawet w ręku nie mógł utrzymać z osłabienia. Tylko sąsiedztwu obozu, który wypłoszył zwierzynę z tej okolicy, zawdzięczali życie.
�" Ratujcie moją Betty! �" wymamrotał inżynier i runął bez zmysłów do stóp przywódcy ekspedycji.
Kanistra zdziwił się niepomiernie, kiedy witając powracającego przyjaciela, spostrzegł ciężkie chmury niezadowolenia na jego czole.
�" Nie znaleźliście ich? �"spytał współczująco.
�" Owszem �" odburknął Pancera opryskliwie. �"Znaleźli się... Niosą ich tam pod czułą opieką tej Herod-baby.
�" Ich? Więc to mężczyźni?
�" Jeden mężczyzna; jest to ten inżynier, o którym nam piękna Angela opowiadała.
�" No? I jedna kobieta?
259
*
ZOD
�" Tak. Narzeczona tego inżyniera! �"zapiał Julio Pancera i odszedł do swego namiotu, lękając się kpiących kondolencji towarzysza.
A stary Kanistra chichotał długo i ręce zacierał z zadowolenia.
�" Wolę moją Herod-babę niż nic �" mruknął, naśmiawszy się do syta. �"Zawsze powtarzam: lepszy wróbel w ręku niż... auuu! �" syknął z bólu, gdyż w tym momencie ów przysłowiowy wróbel, w osobie Marii Pazurowej, palnął go w plecy, aż zadudniło.
�" Słuchaj no, dziadygo �" zabrzmiał mu nad uchem głos donośny, w niczym nie przypominający ptaszęcego szczebiotu. �" Moich państwa trzeba umieścić w namiocie. Rozumiesz? No, patrz, tam; do tej białej budy... Tak... I przyniesiesz mi koniaku... Koniak!... Co? Nie ma? Ładne tu macie gospodarstwo!
Nazajutrz o świcie oznajmił Melo komendantowi, że widać oddział konnych.
�" Nasi �"stwierdził Julio Pancera, odejmując przedpotopową lunetę od oka, po czym dodał nie bez satysfakcji. �"Wracają z pustymi rękami, jak to było do przewidzenia.
Pół godziny później wpadł do obozu na spienionym koniu dzielny de Aida i huknął z siodła:
�" Gotować się do wymarszu. Damy koniom trochę wytchnąć i za dwie godziny w drogę, z wszystkimi wozami.
Rozkazujący ton tego przemówienia dotknął do żywego najwyższego dostojnika z Mampopo.
�" Kto tu rządzi? �"zapiał, nadymając się wspaniale i dając upust nagromadzonej od wczoraj wściekłości, zaczął wyładowywać zapas soczystych przekleństw portugalskich.
De Aida także był gorąco kąpany, lecz do konfliktu nie doszło, gdyż w tej chwili zadudniła ziemia pod kopytami tabunu koni, pędzonych przez kilkunastu jeźdźców.
�" Znaleźliśmy donny! �"wrzasnął Jose Galarza.
�" Przybyliśmy w samą porę �" wołał Dick Handley. �"Broniły się ostatkiem sił przed Pigmejami. Kanistra, musisz zabrać całą swą aptekę, gdyż jest wśród nich kilkanaście rannych.
�" Blisko dwadzieścia zmarło od zatrutych strzał. No, ale zapłaciliśmy tym karłom z nawiązką.
260'
�" Czyli ze dwie setki jeszcze ich zostało, co? �"dopytywał Pancera troskliwie.
�" Ho, ho, dwie setki z dokładką. Nie liczyłem co prawda, ale ktoś z naszych mi mówił... Nie trap się, Julio �"tu Jose Galarza, największy donżuan z Mampopo poklepał protekcjonalnie wodza, speszonego trochę jego domyślnością. �" Będziesz miał w czym przebierać, a nawet dla tego piernika Kanistry znajdziemy żonę.
�" Obejdzie się �" odparł �śpiernik" z godnością, odwrócił się na pięcie, wszedł do namiotu i po chwili wyszedł stamtąd, prowadząc pod rękę Marię Pazurową... Panowie �" zawołał, wskazując na nią �"mam zaszczyt przedstawić wam moją narzeczoną!
Na trzy pacierze zapanowała grobowa cisza, świadcząca o zdumieniu świadków tej sceny, potem Galarza rzucił złośliwą uwagę na temat dysproporcji pomiędzy muskularną niewiastą, a jej sędziwym i chuder-lawym wielbicielem i nagle nastąpiła hałaśliwa eksplozja żywiołowego śmiechu.
Pazurowa spoglądała ze zdziwieniem na wesołków, potem pytające spojrzenie przeniosła na Kanistrę i ni stąd ni zowąd przyszło jej na myśl, że on ją wystawił na pośmiewisko. Wszystka krew nabiegła jej do twarzy ze świętego oburzenia.
�" To tak? �"krzyknęła, przyjmując swą ulubioną pozę.
�" Słyszycie? Głos jak ze spiżu �" rozkoszował się szczęśliwy narzeczony, przymykając oczy, aby mu nic skupienia nie rozproszyło.
�" To tak? Wariata będziesz ze mnie robił, ty ośliniony dziadygo? Ja
ci...
Wniebowzięty Kanistra otrzymał nagle takiego szturchańca, że zatoczył się jak pijany, a zaczepiwszy nogą o jakąś żerdkę, runął jak długi.
Wśród niemilknących oklasków, krzyków i wybuchów wesołości, wkraczała zaperzona niewiasta do namiotu, w którym czuwała nieustannie nad gorączkującą Betty.
�" Miałem dobry węch �" gratulował sobie Julio Pancera, podnosząc uprzejmie wczorajszego rywala i zaczął go przekonywać, że podczas miodowych miesięcy zapomni szybko o dzisiejszym drobnym nieporozumieniu z ukochaną.
�" Drobne?! �"jęknął Kanistra, masując sobie stłuczone części swej
261'
Rozmowa na temat obojętny �" 4 karaty za każdy kwadrans.
Oświadczyny miłosne (bez względu na skutek) �"10 karatów. Uwaga: Dyrekcja syndykatu tłumaczy zastrzega sobie prawo odrzucenia kamieni mniejszych niż jeden karat. Dick Handley, prezes Syndykatu Tłumaczy w Mampopo.
Założenie syndykatu tłumaczy wywołało prawdziwą burzę wśród poszukiwaczy diamentów. Na bardzo gorącym meetingu powzięto szereg rezolucji i jeszcze tegoż dnia, z polecenia Pancery, sporządził pisarz don Pijeraz Alerano zamówienie na kilkaset słowników i samouczków wszelkich języków europejskich i zgodnie z życzeniem gromady dopisał takie �śpost scriptum":
Ponadto zamawiamy 308 sztuk ślubnych obrączek rozmaitych wielkości, dalej 153 sztuk pięknych pierścionków zaręczynowych damskich, tyleż ślubnych welonów, białych sukien i koszulek nocnych, koniecznie z koronkami. Towar musi być w pierwszorzędnym gatunku, cena zupełnie obojętna.
Nazajutrz syndykat tłumaczy obniżył ceny o 50 procent i nazajutrz wyruszyli wysłańcy do Malange, do generalnego dostawcy wszelkich towarów. Ale zanim tam dotarli (pora deszczów nie skończyła się jeszcze), zanim osłupiały takim zamówieniem dostawca wybrał się koleją do Sao Paulo de Loanda i wytrzasnął połowę żądanych słowników, upłynął okrągły miesiąc, zaś droga powrotna nie o wiele była krótsza. Nic dziwnego, że w ciągu tego czasokresu pomimo obniżonej taryfy Dick Handley stał się najbogatszym człowiekiem w okolicy.
�" Galopujący świerzb na tego chytrego Anglika �" przeklinał każdy Mampopoanin, lecz płacił uczciwie, bo jakże tu nie pogawędzić ze swoją ślicznotką i jak się obejść bez tłumacza?
Wreszcie skończył się okres brylantowych interesów Dicka. Pewnego poranka zawitała do Mampopo karawana kupców diamentów i dostawców towarów, przywożąc z sobą zamówione przedmioty. Przyjechał z nią z Bembe (gdzie wszyscy musieli przejść zwykłą kwarantannę) przystojny, młody człowiek, który jeszcze tego dnia wyruszył konno do misji sióstr Pallotynek. Nie sam zresztą, gdyż co najmniej połowa kolonistów chciała co prędzej wypróbować przywiezione słowniki.
264'
[
Anielka Rawska zdziwiła się niepomiernie, kiedy siostra Concepcion oświadczyła jej, że jakiś mężczyzna pragnie z nią pomówić i czeka na werandzie.
�" Fred! �"krzyknęła przejmującym głosem, poznawszy od razu przybysza... �"Ty żyjesz? �" Rzuciła mu się na szyję płacząc ze szczęścia i śmiejąc się na przemian.
�" Popełniliśmy wielki błąd �" rzekł Pijeraz Alerano z najpoważ-niejsiiąminą, obserwując tę scenę wraz z garstką towarzyszy zabawiających swoje Dulcynee za pomocą nieocenionych słowniczków.
�" Jak to? �"spytał ktoś.
�" Ano, zamówiliśmy o jeden welon za mało.
�" O dwa za mało! �"wtrącił inżynier Pułaski, całując dłoń swej Betty. �"O nas także zapomnieliście, brzydcy egoiści.
Długonosy de Aida parsknął nagle homeryckim śmiechem!
�" To się padre Anzelmo zmartwi �" powtarzał, zachłystując się od śmiechu. �"A tak liczył, że chociaż ta jedna zostanie zakonnicą!
Tymczasem Fred Whirl, niegdyś oficer jachtu �śAfrodyta", dziś nawrócony grzesznik, zasiadłszy na stopniach werandy obok niedoszłej zakonnicy, zaczął jej opowiadać swą historię... Tak, jak postanowił (sądząc, że ma zakażenie krwi i nic go uratować nie może), jak to powiedział rudowłosej Mag, która tak tragicznie zginęła, odczekał aż do świtu, aby opóźnić ewentualne wysłanie pościgu za Anielką, potem obrócił karabin lufą w stronę głowy i wielkim palcem swej zdrowej nogi nacisnął cyngiel. W chwili wystrzału czyjaś dłoń podbiła broń tak, że kula musnęła mu tylko włosy. W ten sposób stary majtek Shrub ocalił życie Fredowi...
�" ... za co mu jestem bezgranicznie wdzięczny dzisiaj �" ciągnął dalej �" ale wtedy nienawidziłem go za to i przeklinałem... Huk wystrzału zbudził Ironfielda, Bartleta, Kinczela, no całą tę bandę. W mgnieniu ok/ nie rozbrojono i... poturbowano.
/ ' a uścisnęła mu rękę współczująco...
^red �" rzekła�" ja także słyszałam ten wystrzał �
dopiero * dowiedziałam się o twym desperackim postanow.e-
-ne, straszne! �
�ó
w nie lepsza taka śmierć, krótka, bezbolesna n z
yiŁ ł. . . ____i.>k nrzewidywa-
oragnienia
samotności/..
265

Anielka Rawska zdziwiła się niepomiernie, kiedy siostra Concepcion oświadczyła jej, że jakiś mężczyzna pragnie z nią pomówić i czeka na werandzie.
�" Fred! �"krzyknęła przejmującym głosem, poznawszy od razu przybysza... �"Ty żyjesz? �" Rzuciła mu się na szyję płacząc ze szczęścia i śmiejąc się na przemian.
�" Popełniliśmy wielki błąd �" rzekł Pijeraz Alerano z najpoważniejszą miną, obserwując tę scenę wraz z garstką towarzyszy zabawiających swoje Dulcynee za pomocą nieocenionych słowniczków.
�" Jak to? �" spytał ktoś.
�" Ano, zamówiliśmy o jeden welon za mało.
�" O dwa za mało! �"wtrącił inżynier Pułaski, całując dłoń swej Betty. �"O nas także zapomnieliście, brzydcy egoiści.
Długonosy de Aida parsknął nagle homeryckim śmiechem!
�" To się padre Anzelmo zmartwi �" powtarzał, zachłystując się od śmiechu. �"A tak liczył, że chociaż ta jedna zostanie zakonnicą!
Tymczasem Fred Whirl, niegdyś oficer jachtu �śAfrodyta", dziś nawrócony grzesznik, zasiadłszy na stopniach werandy obok niedoszłej zakonnicy, zaczął jej opowiadać swą historię... Tak, jak postanowił (sądząc, że ma zakażenie krwi i nic go uratować nie może), jak to powiedział rudowłosej Mag, która tak tragicznie zginęła, odczekał ag do świtu, aby opóźnić ewentualne wysłanie pościgu za Anielką, potem obrócił karabin lufą w stronę głowy i wielkim palcem swęy zdrowej nogi nacisnął cyngiel. W chwili wystrzału czyjaś dłoń podbiła broń tak, że kula musnęła mu tylko włosy. W ten sposób stary majtek Shrub ocalił życie Fredowi...
�" ... za co mu jestem bezgranicznie wdzięczny dzisiaj �" ciągnął dalej �" ale wtedy nienawidziłem go za to i przeklinałem... Huk wystrzału zbudził Ironfielda, Bartleta, Kinczela, no całą tę bandę. W mgnieniu oka mnie rozbrojono i... poturbowano.
Anielka uścisnęła mu rękę współczująco...
�" Ach, Fred �" rzekła �"ja także słyszałam ten wystrzał i dopiero wtedy z ust Mag dowiedziałam się o twym desperackim postanowieniu... To było straszne, straszne!
�" Desperackim? Czyż nie lepsza taka śmierć, krótka, bezbolesna niż powolne konanie w męce pragnienia i samotności?... Jak przewidywa-
265
�

i