Dysfunkcje jajników
" Aberracje chromosomalne
" Acyklia jajników (nieczynne jajniki)
" NieowulujÄ…ce oraz przechodzÄ…ce luteinizacjÄ™
pęcherzyki
" Krwiaki pęcherzyków jajnikowych
" Przetrwałe ciałko żółte
" Przedwczesna luteoliza
" Ropnie jajnika
" Guzy jajnika
Acyklia jajników
Wpływ sezonu:
Przetrwałe przedowulacyjne pęcherzyki podczas
wiosennego okresu przejściowego, niewystarczająca
sekrecja LH
Laktacja:
Laktacyjne anoestrus jest rzadko notowane u klaczy
(redukcja sekrecji LH jako konsekwencja strat energii)
Wiek:
(>16 roku): występuje wydłużony okres
międzyowulacyjny z powodu obniżenia sekrecji LH
Acyklia
(poza sezonem)
" Okresy przejściowe
" Zimowe anoestrus (około 15-20% klaczy
ma cykliczne ruje przez cały rok, odsetek
takich klaczy wzrasta im bliżej do równika)
Wpływ laktacji na sekrecje LH u klaczy
Stężenie LH w plazmie krwi u klaczy od 2 tygodnia
przed do 8 tygodnia po porodzie
(p<0.01 tygodnie -5 to -1, 3 to 8).
Diagnostyka nieczynności jajników
" Powtarzane badanie USG: brak
aktywności jajników, brak ciałka
żółtego
" Powtarzane badanie stężenia
progesteronu; Brak wzrostu>1 ng/ml
Acyklia jajników
Terapia (zależnie od patogenezy)
 wiek
" Brak skutecznej terapii
 Pora roku
" Czekać aż wystąpi cykliczna aktywność
" Progesteron przez 10 dni (PRID, CIDR, altrenogest),
hCG w celu indukcji owulacji w kolejnej rui
 laktacja
" Kryć w rui z
rebięcej
" Opóz
niać ruję żrebięcą (altrenogest od 1 dnia po
porodzie.)
" Wywołanie rui w 20 dniu po porodzie
Nieowulujące pęcherzyki
" Częstotliwość
wzrasta z wiekiem
4.4% u 6-10 letnich
13.1% u 16-20
letnich
Nieowulujące pęcherzyki
" 14.3% przypadków niska koncentracja P4,
85.7% przypadków stężenie >1 ng/ml
" Dłuższe interwały międzyowulacyjne
średnio -38.5 dni.
Luteinizacja pecherzyków
Objawy kliniczne
" Wydłużona ruja (> 1 tyg.)
" Brak owulacji
" Przetrwałe pęcherzyki
" USG: luteinizacja
(wzrost echogeniczności
pecherzyka) zachodzi
szybko
Patogeneza:
" NiewystarczajÄ…ca sekrecja LH (pora
roku, laktacja, wiek)
" Częstotliwość: dotyczy około 10%
cykli płciowych
" Brak wpływu na kolejne ruje i owulacje
Terapia: nie musi być stosowana
" Należy czekać na następną ruję
" Wywołanie rui
Krwiaki
Objawy kliniczne:
" Nagły wzrost wielkości jednego z
jajników
" Miękka konsystencja, fluktuacja
" Bolesność (podczas palpacji, mogą być
także przyczyną objawów kolkowych)
Diagnostyka
" USG: echogenne obszary
" Nieowulujące pęcherzyki
mogą przekształcać się w
krwiaki
" Brak owulacji (brak
zapłodnienia)
" Stopniowa organizacja i
luteinizacja krwiaka
" Brak wpływu na aktywność
drugiego jajnika
" Należy czekać na kolejną
rujÄ™
Przetrwałe ciałko żółte
" Brak objawów
rujowych
" Może być obecne
przez 120 dni
Przetrwałe ciałko żółte
Patogeneza 1:
" Owulacja w fazie diestrus
" Takie ciało żółte nie ulega luteolizie 14 dnia
cyklu płciowego
2nd Ovulation
Patogeneza 2:
" Klacz była kryta i zaszła w ciążę
" Doszło do matczynego rozpoznania ciąży
(zahamowanie luteolizy)
" Po tym okresie doszło do śmierci zarodka
" Ä…ðPrzetrwaÅ‚e ciaÅ‚ko żółte
Terapia:
" Iniekcje PGF2Ä… lub analogówððruja
" Czas jaki upływa od iniekcji do owulacji
zależy od wielkości pęcherzyka
znajdujÄ…cego siÄ™ na jajniku
" Płodność może być zmniejszona z powodu
długiej fazy lutealnej
Guzy jajników
- Granulosa cell tumor (GCT)
- Cystadenoma
- Teratoma
- Dysgerminoma
- Pochodzą z różnych części jajnika
- Histolgia w celu postawienia diagnozy
- GCT jest najczęstszym guzem
jajników notowanym u klaczy
Granulosa cell tumor
Objawy kliniczne i skutki
" Brak rui i cyklicznej aktywności
" Contalateralny jajnik jest nieaktywny
" Czasami obserwuje siÄ™ zachowanie klaczy
takie jak u ogiera
" Może oddziaływać na organy jamy
brzusznej (wielkość guza!)
" Przerzuty sÄ… rzadko obserwowane
Granulosa cell tumor
Diagnostyka:
" Badanie palpacyjne: jeden z jajników
jest mniej lub bardziej powiększony
(do30kg)
" Drugi jajnik bardzo mały (atroficzny)
" USG: struktura podobna do gÄ…bki
(plastra miodu)
" Endokrynologia
ØðStężenie testosteronu może być
podwyższone (pobieranie kilku prób do
badania)
Granulosa cell tumor
leczenie:
" Jednostronna ovariorectomia
" Laparatomia w pełnym znieczuleniu
 Dojście z boku  zalecane przy małych guzach,
łatwo można jajnik podwiązać
 Dojście w linii białej  mogą być trudności z
założeniem przewiązki
" Cykliczna aktywność drugiego jajnika jest
przywracana po kilku miesiÄ…cach do roku
Efektywność jednostronnej ovariorectomii u klaczy
(Bartmann i wsp. 2003)
Diagnoza Normalny Dopuszczenie Ciąża
behavior po do rozrodu
zabiegu
GCT 27 14 13
(n=27)
Teratoma - 1 1
(n=1)