1. ZarzÄ…dzanie
·ð koordynowanie pracy zespołów ludzkich i Å›rodków produkcji dla osiÄ…gniÄ™cia zamierzonych
celów w sposób jak najbardziej efektywny (Mała Encyklopedia Ekonomiczna).
·ð (Wg R.W. Griffina) zarzÄ…dzanie to zestaw dziaÅ‚aÅ„(obejmujÄ…cych planowanie, podejmowanie
decyzji organizowanie, przewodzenie- kierowanie ludz
mi i kontrolowanie) skierowanych na
zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i wykonywanych z zamiarem
osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
·ð specyficzna funkcja, która powoduje regulacjÄ™ dziaÅ‚anoÅ›ci zbiorowej w okreÅ›lonej jednostce, to
organizacja struktur oraz kontrola realizacji celów.
2. Funkcje zarzÄ…dznia:
·ð planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolÄ™
Związki między funkcjami:
PLANOWANIE
STEROWANIE
KONTROLA
3. Organizacja według Kotarbińskiego- pewien rodzaj całości składającej się z części, przy czym
części te współprzyczyniają się do powodzenia całości
4. Organizacja według Griffina -grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany
i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.
5. Model organizacji wg Gryffina
Między poszczególnymi elementami organizacji występują wzajemne relacje. Powodują one, że zmiany
zachodzące w którymkolwiek elemencie wymusza zmiany w pozostałych.
·ð Ludzie (L) - to czÅ‚onkowie organizacji wraz z ich wiedzÄ…, kwalifikacjami, systemem wartoÅ›ci,
motywacją do pracy etc. Jest to społeczny element organizacji.
·ð Cele (C) - drugi element spoÅ‚eczny organizacji. Rozumiane jako zbiór zamierzeÅ„ przewidzianych do
realizacji w jakimÅ› przedziale czasu. Z nich wywodzÄ… siÄ™ zadania czÄ…stkowe przewidziane do
realizacji na poszczególnych stanowiskach pracy.
·ð Technologia (T) - zbiór wytycznych sprawnego dziaÅ‚ania i sposobów wytwarzania - stanowi
techniczny element organizacji
·ð Struktura (S) - również techniczny element organizacji. ÅšciÅ›lej struktura organizacyjna, rozumiana
jako zbiór regul porządkujących zachowania uczestników organizacji. Jest ona konsekwencją
podziału pracy, uważanego wręcz za przyczynę organizacji.
6. Podsystem społeczny organizacji:
Zawiera uczestników organizacji, ich motywację, postawy, wartości, kulturę oraz więzi społeczne
występujące między nimi.
7. Podsystem techniczny organizacji:
W skład wchodzą stosowane w organizacji, technologie, umiejętności techniczne, maszyny, urządzenia,
budynki i ich wyposażenie.
8. ODMIANY OSOBOWOÅšCI
W literaturze najczęściej spotykanymi opisami odmian osobowości są:
·ð biurokratyczna - charakteryzuje siÄ™ wyuczonÄ… nieudolnoÅ›ciÄ…, wysokim stopniem konformizmu,
technicyzmem i formalizmem w działaniu, wysokim stopniem dyscypliny, podstawą dominacji
wobec klientów i petentów, obroną własnych interesów przez dokumentowanie swoich działań i
nieumiejętnością uczenia się na własnych błędach. Przykładem jest urzędnik.
·ð autorytarna - cechuje siÄ™ szczególnym poÅ‚Ä…czeniem agresywnej dominacji i podlegÅ‚oÅ›ci wobec
autorytetów.
·ð gracza - osoba, która lubi zmiany i chce wpÅ‚ywać na nie; lubi też podejmować skalkulowane
ryzyko. Przykład - makler giełdowy.
·ð profesjonalisty - zwiÄ…zek z organizacjÄ… polega na sprzedaży swojej wiedzy, kwalifikacji i
umiejętności.
·ð przedsiÄ™biorcy - jest czÅ‚owiekiem z dużą potrzebÄ… osiÄ…gnięć, który dąży do pracy na wÅ‚asny koszt
i własny rachunek.
·ð twórcza - ludzie o twórczej osobowoÅ›ci intereujÄ… siÄ™ bardziej tym, czego nie ma, niż tym co jest.
Postrzegają rzeczywistość przez pryzmat problemów.
9. .rganizacyjnymi grupami interesów są:
·ð G. konserwatywne - czÅ‚onkowie rekrutujÄ… siÄ™ z osób pracujÄ…cych na najwyższych szczeblach
hierarchii organizacyjnej. Grupy te sÄ… nastawione na obronÄ™ dotychczasowych pozycji.
·ð G. strategiczne - czÅ‚onkowie również pracujÄ… na najwyższych szczeblach hierarchii, ale nie sÄ… w peÅ‚ni
zadowolone ze swojego statusu, zmierzajÄ… do poprawy swoich pozycji.
·ð G. wybuchowe - czÅ‚onkami sÄ… pracownicy wykonawczy o podstawowym znaczeniu dla
funkcjonowania i rozwoju organizacji.
·ð G. apatyczne - czÅ‚onkami sÄ… pracownicy o niskim organizacyjnym statusie, Å›wiadomi sowjej
marginesowej roli w organizacji.
10. Kultura organizacyjna jest zbiorem charakterystycznych dla danej organizacji norm i wartości
podbudowanym założeniami co do natury rzeczywistości i wyrażającym się artefakty.
Istotę kultury organizacyjnej wyjaśnia model E. Scheina, z wyodrębnionymi trzema poziomami,
różniącymi się między sobą trwałością i widocznością.
Widoczne i uświadomione
Artefakty
Normy i
Częściowo widoczne i uświadomione
wartości
Całkiem niewidczone
i nieuświadomione
Założenia
11. Czynniki zewnętrzne to:
·ð - kultura narodowa
·ð - system wartoÅ›ci spoÅ‚eczeÅ„stwa
·ð - system wartoÅ›ci spoÅ‚ecznej regionu
·ð - lokalny system wartoÅ›ci
12. Czynniki wewnętrzne to:
·ð - sytuacja rynowa
·ð - branża
·ð - historia i wielkość organizacji
·ð - wyksztaÅ‚cenie uczestników organizacji
·ð - wiÄ™zi emocjonalne miÄ™dzy uczestnikami organizacji
13. Kultura organizacyjna spełnia kilka ważnych funkcji:
- wyznacza granice organizacji
- zapewnia uczestnikom organizacji poczucie tożsamości
- ułatwia poszczególnym osobom angażowanie się w coś więcej niż tylko w interes własny
- zwiększa stabilność systemu społecznego
- służy jako mechanizm wyjaśniający i kontrolny, kształtujący postawy i zachowania pracowników
14. W działalonści organizacji cele spełniają ważne funkcje:
·ð NadajÄ… jednolity kierunek dziaÅ‚ania uczestników organizacji. Wytyczone cele pozwalajÄ… im
zrozumieć, dokąd organizacja zmierza i dlaczego realizacja określonych zmierzeń jest tak ważna.
·ð Sprzyja dobremu planowaniu, które z kolei uÅ‚atwia ustalenie celów w przyszÅ‚oÅ›ci.
15. .Dla jakich ważnych dziedzin wyznacza się cele organizacji?
Mogą odnosić się do marketingu, finansów, produkcji etc.
16. Technologia jest to zbiór metod i technik w procesie przeobrażeń (transformacji).
Technologia obejmuje:
- niezbędną wiedzę potrzebną do realizacji zadań
- umiejętności posługiwania się tą wiedzą
- wyposażenie techniczne
Technologia zależy od celu organizacji oraz ludzi i ich kwalifikacji; ma ogromny wpływ na strukturę
organizacyjną. W każdej organizacji istnieje inna technologia. Wynika ona także z hierarchii
organizacyjnej, jak i funkcjonalnego podziału pracy.
Przyjmując podział pracy jako kryterium podziału technologii wewnątrz organizacji, możemy wydzielić:
- techonologię bezpośrednio wytwarzającą produkty i usługi, które są dostarczane otoczeniu
- technologię podtrzymującą proces bezpośredni (np. księgowość, kadry)
- technologię służącą dostosowaniu się do otoczenia (badanie rynku, ustalenie strategii, analiza
ekonomiczna)
17. Typy technologii
TYPOLOGIA WG PERROWA:
- technologia rutynowa - niska zmienność i wysoka analizowalność zadań
- technologia rzemieślnicza - niska zmienność i analizowalność zadań
- technologia inżynierska - wysoka zmienność i analizowalność zadań
- technologia nierutynowa - wysoka zmienność i niska analizowalność zadań
TYPOLOGIA WG THOMPSONA
- technologia łańcuchowa - wiąże się ona tak z produkcją masową jak i z procesami przetwarzania
ciągłego. Jej prototypem jest linia montażowa.
- technologia pośrednicząca - kojarzy ona ze sobą klientów wymiany lub transakcji. Firmy
posługujące się tą technologią, działają jako pośrednicy, kojarząc interesy dwóch lub więcej stron
transakcji.
- technologia intensywna - wymaga koordynacji wyspecjalizowanych umiejętności specjalistów
przetwarzających czynniki wejściowe w wynik zgodny z zamówieniem
Technologię dzieli się w nich na (podział stosowany w przedsiębiorstwach):
- produkcjÄ™ masowÄ… - wielkoseryjnÄ…
- procesy ciągłe - aparaturowe
- produkcję jednostkową - krótkoseryjną
18. .Struktura organizacyjna to sposób uporządkowania elementów organizacji. Pojęcie struktury
obejmuje także stosunki zachodzące pomiędzy elementami zorganizowanej całości.
Wyróżniamy dwa ujęcia struktury:
- ujęcie statyczne ujmuje relacje pomiędzy elementami w danej chwili z pominięciem czasu
- ujęcie dynamiczne to struktura zdarzeń zachodzących w czasie. To sposób uporządkowania
procesów.
Struktura organizacyjna jest rezultatem:
- podziału pracy
- podziału władzy
- koordynacji i integracji elementów i działań
19. Pięć cech organizacji:
- Konfigurację - odzwierciedlającą kształt struktury, ról i pozycji organizacyjnych, przedstawiającą
między innymi wysokość hierarchii organizacyjnej, rozpiętość kierowania na poszczególnych szczeblach,
stopień rozczłonkowania oraz propozycji części składowych
- Centralizację - określającą wewnętrzną władzę w organizacji, w więc rozmieszczenie uprawnień
decyzyjnych
- Specjalizację - charakteryzującą wynikający z podziału pracy stopień ograniczenia dowolności
zachowań w realizacji zadań i obowiązków organizacyjnych
- Standaryzację - dotyczącą typowości działań i zachowań. Wynika ona z przyjętych ujednoliconych
sposobów postępowania, powtarzalnych procedur organizacyjnych i przestrzeganych zwyczajów
- Formalizację - charakteryzującą zakres, w jakim łączność, wzorce działania i postępowania są zapisane
w dokumentach organizacyjnych.
20. Według M. Hatch - za otoczenie organizacji uważa się za byt leżący poza jej granicami
OTOCZENIE
Czynniki wejściowe:
ORGANIZACJA
Czynniki wyjściowe:
- surowce
Proces przekształcenia - produkty
- kapitał
- usługi
- wiedza
- siła robocza
- wyposażenie
21. Sieć międzyorganizacyjna składa się z siedmiu elementów:
związki zawodowe, instytucje kontrolne, dostawcy, klienci, grupy interesów, partnerzy i konkurenci W
wielu przypadkach wymienione elementy stanowiÄ… inne organizacje.
22. Sektory otoczenia ogólnego organizacji:
SEKTOR SPOA
ECZNY Są to przede wszystkim elementy struktury klasowej społeczeństwa, względy
demograficzne, wzroce mobilności, style życia i tradycyjne instytucje społeczne (system edukacji, handel,
rozmaite zawody)
SEKTOR KULTUROWY To obyczaje, tradycje i oczekiwania względem zchowań i wartości
społeczeństwa, w którym funkcjonuje dana organizacja. Wskazują one, jakie produkty, usługi i normy
postępowania społeczeństwo sobie ceni.
SEKTOR PRAWNY To panujący porządek prawny, stopień szczegółowości norm prawnych,
zwłaszcza regulacji dotyczących powstawania i funkcjonowania organizacji.
SEKTOR POLITYCZNY To panujący system polityczny, sposób sprawowania władzy i stopień
integracji czynnikiów politycznych w otoczeniu organizacji.
SEKTOR EKONOMICZNY To ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym funkcjonuje
organizacja. Składają się na niego rynki: pracy, finansowy, towarów i usług.
SEKTOR TECHNOLOGICZNY To nie tylko wytwory techniki: maszyny, urzÄ…dzenia, infrastuktura
technologiczna (drogi, linie energetyczne, telekomunikacyjne itp.), lecz także wiedza techniczna i
technologiczna, z której organizacja może korzystać.
SEKTOR FIZYCZNY To zasoby naturalne, klimat, jakość gleby, system hydrologiczny, a także stopień
zmian w przyrodzie wskutek działalności człowieka.
23. CECHY OTOCZENIA ZMIENNEGO:
- Rodzaj produktów i usług podlega częstym lub permanentnym zmianom
- Powstają innowacje techniczne i technologiczne powodujące, że dotychczas wykorzystywane urządzenia
techniczne i stosowana technologia szybko siÄ™ starzejÄ…
- Występują częste zmiany upodobań i zachowań klientów oraz zachowań konkurentów
- Występują częste i nieprzewidziane zmiany w polityce państwa wobec organizacji gospodarczych
- Następują szybkie zmiany w postawach i systemach wartości ludzi
24. CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI:
Cykl życia organizacji jest to sekwencja etapów, przez które przechodzi większość organizacji w trakcie
swego istnienia. Etapy te wykazują określone różnice zarówno pod względem ilościowym, jak też
jakościowym. Są stymulowane przez różnego rodzaju siły wewnętrzne i zewnętrzne.
Według R.W. Griffina wyróżnić można następujące, podstawowe etapy cyklu życia organizacji:
narodziny, młodość, wiek średni, dojrzałość.
Narodziny - głównym celem organizacji jest przetrwanie i utrzymanie się na rynku. Realizowana
strategia polega na nastawieniu siÄ™ na szybkie wykorzystanie pojawiajÄ…cych siÄ™ szans.
Młodość - nacechowana jest wzrostem i ekspansją wszystkich zasobów organizacji, elastycznością,
adaptacyjnością, szybkością działania, a także innowacyjnością i kreatywnością. Prowadzi to do
zwiększenia rozmiarów organizacji.
Wiek średni - następuje stabilizacja organizacji, jej rozmiary. Organizacja wypracowuje pozycję na ynku,
czerpie korzyści z osiągniętego poziomu wzrostu.
Dojrzałość - okres stabilizacji który może przerodzić się w schyłek. Kryzys - kumulacja wielu zjawisk na
rynku, zagrożenie pozycji konkurencyjnej na rynku oraz zdolności do generowania zysków. Przyczyny -
zewnętrzne (spadek popytu), wewnętrzne (błędy w zarządzaniu).
25. Typy struktur organizacyjnych:
Proste, linowe, wieloliniowe, sztabowo  liniowe, funkcjonalne, wielozakładowe.
26. Wady struktur organizacyjnych- linowych - wysoki stopień centralizacji, niepełne wykorzystanie
ludzkich zdolności, mała motywacja do współpracy wskutek wysokiego stopnia centralizacji, długa
droga przepływu informacji, ograniczania inicjatywy, spiętrzenie kierownia, konieczność
orientowania siÄ™ każðego kierownika we wszystkich zakresach dziaÅ‚alnoÅ›ci organizacji.
27. Zalety struktur sztabowo-liniowych - jednoznacznie określony, planowy podział pracy,
kompetencji i odpowiedzialności, prostotę i przejrzystość konstrukcji, szybkość decyzji, zachowanie
autorytetu kierownika.
28. Planowanie
·ð jest najważniejszÄ… funkcjÄ… zarzÄ…dzania. Stanowi poczÄ…tek i podstawÄ™ wszelkich póz
niejszych działań.
·ð jest ustalaniem celów i projektowaniem sposobów realizacji przyszÅ‚ych dziaÅ‚aÅ„, opartych na
identyfikacji i analizie obecnych i przewidywaniu przyszłych warunków. Natomiast plan jest
optymalnym projektem przeprowadzenia przyszłych działań, wybranym spośród wielu.
29. Rodzaje planów w różnych horyzontach czasu:
·ð Plany dÅ‚ugookresowe okreÅ›lajÄ… podstawowÄ… misjÄ™ i strategiÄ™ organizacji
·ð Plany Å›redniookresowe okreÅ›lajÄ… rodzaj nakÅ‚adów i wyników
·ð Plany krótkookresowe programujÄ… czynnoÅ›ci
30. Planowanie składa się z czterech podstawowych etapów:
- ustalenia celów lub zbioru celów
- określenia istniejącej sytuacji
- ustaleniu, co sprzyja, a co przeszkadza w realizacji celów
- opracowania planu lub zbiorem działań prowadzących do osiągnięcia celu (celów)
31. FUNKCJE PLANOWANIA
1. Funkcja koordynacyjna - zapewnienie równowagi między celami, zadaniami.
2. Funkcja integracyjna - zapewnienie równowagi między konkretnymi celami.
3. Funkcja mobilizacyjna - plan może być podstawą oceny działalności przedsiębiorstwa,
proponować systemy motywacyjne, a także zasady podziału zysku.
4. Funkcja kształcąca - ujawnia się przy analizie różnych wariantów planu i analizie stopnia
realizacji planu.
32. Prognozowanie - proces opracowywania założeń lub przesłanek dotyczących przyszłości, którą
mogą wykorzystywane przez menedżerów w planowaniu lub podejmowaniu decyzji.
Najczęściej opracowuje się prognozy dotyczące przyszłej wielkości sprzedaży, dochodów z różnych
z
ródeł, przewiduje rozwój techniki. Wykorzystywane są również prognozy zasobów (ludzie, surowce),
gospodarcze (warunki ogólnoekonomiczne), ludnościowe, rozmiarów rynku i inne.
33. TECHNIKI PROGNOZOWANIA W ORGANIZACJACH
1. Prognozowanie metodÄ… orientacyjnÄ… - oparte jest na szacunkach zebranych za pomocÄ…
kwestionariuszy lub wywiadów.
2. Prognozowanie metodą historyczną - oparte na zbieraniu danych, analizie danych oraz założeniu,
że ustalony w ten sposób trend utrzyma się również w przyszłości.
3. Prognozowanie metodÄ… analizy statystycznej - wykorzystuje siÄ™ analizÄ™ matematycznÄ… dla ustalenia
relacji przyczynowo-skutkowych.
34. Metody planowania strategicznego
1. Bezscenariuszowe
a. metoda portfelowa
b. metoda portfelowa posługująca się 4-polową macierzą (BCG).
2. Scenariuszowe - strategia marketingowa, finansowa, produkcyjna i personalna
35. Motywowanie:
·ð Proces kierowniczy polegajÄ…cy na wpÅ‚ywaniu na zachowania ludzi, z uwzglÄ™dnieniem wiedzy
o tym, co powoduje takie, a nie inne zachowanie człowieka
·ð Psychologiczny stan przyczyniajÄ…cy siÄ™ do stopnia jakiego czÅ‚owiek siÄ™ angażuje.
36. Teoria potrzeb Maslowa opiera się na pięciostopniowej hierarchii potrzeb człowieka. Zgodnie z ta
koncepcją w miarę zaspokajania potrzeb niższego rzędu pojawiają się potrzeby wyższe.
37. 5 potrzeb wg teorii Maslowa :
Fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności (społeczne), szacunku (psychologiczne ),
samorealizacji.
38. Czynniki w teorii motywacji wg F. Herzberga :
·ð Higieniczne- polityka i administracja firmy, nadzór, stosunki miÄ™dzyludzkie, pozycja,
pewność pracy, życie osobiste, warunki pracy
·ð MotywujÄ…ce  osiÄ…gniÄ™cia, uznanie, zainteresowanie pracÄ…, odpowiedzialność, awanse.
39. Współczesne poglądy na motywację (teorie):
·ð Potrzeb
·ð SprawiedliwoÅ›ci
·ð OczekiwaÅ„
·ð Wzmocnienia
·ð Wyznaczenia celów
40. Teoria motywacji ERG
Zakłada, że ludzie dążą do zaspokajania hierarchii potrzeb egzystencjonalnych, społecznych i
rozwojowych, jeżeli wysiłki zmierzające do zaspokojenia potrzeb z wyższego poziomu są
daremne, dana osoba powraca do zaspokojenia potrzeb z niższego poziomu.
41. Założenie z teorii motywacji:
·ð Nie narzuca kolejnoÅ›ci realizacji potrzeb
·ð Dopuszcza możliwość równoczesnego motywowania przez wiÄ™cej niż jednÄ… kategoriÄ™
czynników
·ð UwzglÄ™dnia demotywacjÄ™
42. Przywództwo - oddziaływanie na zachowania innych, sztuka mobilizowania ludzi do skutecznych
działań.
43. Komunikacja w organizacji- proces przetwarzania informacji od jednej osoby do drugiej.
Skuteczne komunikowanie się to proces wysyłania informacji w taki sposób, że wiadomość ma
możliwie zbliżone znaczenie
44. Komunikacja w organizacji obejmuje :
·ð Nabór i selekcja pracowników oraz wzbogacanie pracy
·ð Programy szkolenia pracowników i przygotowanie ich do zmiany zawodu
·ð Wynagradzanie pracowników i ulepszanie systemów pÅ‚acy
·ð Ocena pracowników
45. Kontrola w organizacji  jedna z funkcji zarzÄ…dzania. Jest traktowana jako element cyklu
sprawnego, zorganizowanego działania. Traktuje się ja z reguły jako zakończenie jednego punktu
wyjścia następnego cyklu działań zorganizowanych o charakterze powtarzalnym. Z zasady traktuje
się ją jako końcową fazę procesu decyzyjnego.
46. 6 podstawowych funkcji kontroli:
·ð Sygnalizacyjna- informuje o stopniu realizacji zadaÅ„ rzeczowych i wyników finansowych oraz
zakłóceń
·ð Instruktażowo  doradcza  wskazanie sposobów likwidacji odchyleÅ„ od stanu wymaganego
·ð KorygujÄ…ca  podejmowanie dziaÅ‚aÅ„ zapewniajÄ…cych przywrócenie stanu wymaganego
·ð Profilaktyczna- zapobieganie powstawaniu nieprawidÅ‚owoÅ›ci
·ð PobudzajÄ…ca  skÅ‚anianie do osiÄ…gania lepszych efektów dziaÅ‚ania
·ð Dydaktyczno  wychowawcza  wskazanie na zasadność wartoÅ›ciowania interesów
indywidualnych i zbiorowych.
47. Co składa się na proces kontroli?
·ð Ustalenie norm i metod pomiaru efektywnoÅ›ci
·ð Pomiar efektywnoÅ›ci
·ð Sprawdzenie czy efektywność jest zgodna z normami
·ð PodjÄ™cie dziaÅ‚aÅ„ korygujÄ…cych.