20 Gimnazjum
Sprawdzian z geografii na zakończenie nauki
w trzeciej klasie gimnazjum
Czas pracy: 45 minut
Liczba punktów do uzyskania: 30
Wpisuje uczeń
Data urodzenia ucznia
dzień miesiąc rok
Kod ucznia
Informacje dla ucznia
1. Sprawdz
, czy sprawdzian ma 8 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz datę urodzenia i swój kod.
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem. Nie używaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 16. są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Wybierz tylko jedną odpowiedz
i zamaluj na karcie odpowiedzi kratkę
z odpowiadającą jej literą  np. gdy wybierzesz odpowiedz
 A :
A B C D
6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczeniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zamaluj inną odpowiedz
, np.:
A B C D
7. Rozwiązania zadań od 17. do 23. zapisz czytelnie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
Powodzenia!
Gimnazjum 21
Informacje do zadań od 1. do 6.
Zadanie 1. (0  1)
Miasto o współrzędnych geograficznych 50�N i 21�E, to
A. Tychy. B. Kraków. C. Tarnów. D. Rzeszów.
Zadanie 2. (0  1)
Rozciągłość południkowa Polski wynosi około
A. 54�50 B. 49� C. 10� D. 5�50
Zadanie 3. (0  1)
Słońce góruje w tym samym czasie w Tarnowie i w
A. Poznaniu. B. Krakowie. C. Warszawie. D. Rzeszowie.
Zadanie 4. (0  1)
Na mapie Polski cyframi zaznaczono wybrane rzeki. Prawidłowy opis tych rzek to
A. 1  Bug, 2  Warta, 3  Nysa A
użycka, 4  Wieprz.
B. 1  Wieprz, 2  Noteć, 3  Nysa Kłodzka, 4  San.
C. 1  Bug, 2  Noteć, 3  Nysa A
użycka, 4  Wieprz.
D. 1  Wieprz, 2  Warta, 3  Nysa Kłodzka, 4  San.
Zadanie 5. (0  1)
Odległość w terenie w linii prostej między Krakowem a Rzeszowem wynosi około
A. 100 km. B. 150 km. C. 200 km. D. 250 km.
www.wsip.pl
22 Gimnazjum
Zadanie 6. (0  1)
22 czerwca najdłuższy dzień będzie w
A. Szczecinie. B. Białymstoku. C. Rzeszowie. D. Krakowie.
Mapa do zadań od 7. do 9.
Zadanie 7. (0  1)
Na mapie Polski zakreskowano obszar krainy geograficznej, której największym miastem jest Poznań.
Zaznaczona kraina to
A. Nizina Wielkopolska.
B. Kujawy.
C. Pojezierze Wielkopolskie.
D. Nizina Śląska.
Zadanie 8. (0  1)
Literą S zaznaczono na mapie rejon wydobycia ważnego dla Polski surowca energetycznego.
Wydobywany surowiec to
A. węgiel kamienny. B. gaz ziemny. C. uran. D. węgiel brunatny.
Zadanie 9. (0  1)
Cyframi rzymskimi I, II, III i IV zaznaczono na mapie kraje, z którymi Polska graniczy na wschodzie.
Prawidłowy opis tych krajów to
A. I  Litwa, II  Rosja, III  Ukraina, IV  Białoruś.
B. I  Rosja, II  Litwa, III  Białoruś, IV  Ukraina.
C. I  Rosja, II  Litwa, III  Ukraina, IV  Białoruś.
D. I  Litwa, II  Rosja, III  Białoruś, IV  Ukraina.
Gimnazjum 23
Zadanie 10. (0  1)
Docierające latem do Polski powietrze polarne kontynentalne jest powietrzem
A. suchym i gorącym.
B. suchym i chłodnym.
C. wilgotnym i gorącym.
D. wilgotnym i chłodnym.
Zadanie 11. (0  1)
Kraina geograficzna o najdłuższym okresie wegetacyjnym w Polsce, trwającym około 220 dni, to
A. Wyżyna Lubelska.
Jezioro Śniardwy
B. Nizina Mazowiecka.
C. Nizina Śląska.
D. Żuławy Wiślane.
Zadanie 12. (0  1)
Jezioro Śniardwy to jezioro
A. deltowe.
B. polodowcowe rynnowe.
C. polodowcowe morenowe.
D. polodowcowe wytopiskowe.
Zadanie 13. (0  1)
Występujące na wyżynach Polski gleby, powstałe na skałach wapiennych, to
A. mady. B. bielice. C. rędziny. D. czarnoziemy.
Zadanie 14. (0  1)
Rudy miedzi są wydobywane w okolicach
A. Bełchatowa. B. Tarnobrzegu. C. Olkusza. D. Lubina.
Zadanie 15. (0  1)
Park obejmujący niewysokie i stare pasma górskie, powstałe w orogenezie kaledońskiej.
Główne pasmo pokrywają rumowiska skalne  gołoborza kwarcytowe. Rosną tam bory jodłowe.
Powyższy opis dotyczy
A. Babiogórskiego Parku Narodowego. C. Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
B. Świętokrzyskiego Parku Narodowego. D. Parku Narodowego Gór Stołowych.
www.wsip.pl
24 Gimnazjum
Zadanie 16. (0  1)
Diagramy przedstawiają strukturę zatrudnienia w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Francji i Chinach.
Struktura zatrudnienia w Polsce jest przedstawiona na diagramie
ABCD
rolnictwo 2% rolnictwo 18% rolnictwo 44% rolnictwo 4%
usługi 78% usługi 53% usługi 38% usługi 71%
przemysł i budownictwo 20% przemysł i budownictwo 29% przemysł i budownictwo 18% przemysł i budownictwo 25%
Zadanie 17. (0  3)
Na mapie zaznaczone są trzy stacje klimatyczne: Białystok
(139 m n.p.m.), Szczecin (26 m n.p.m.) i Śnieżka (1618 m
n.p.m.). Na podstawie przebiegu średnich miesięcznych
wartości temperatury powietrza i opadów w ciągu roku
rozpoznaj, który z wykresów klimatycznych przedstawia
warunki klimatyczne dla danej stacji. Pod każdym z wy-
kresów klimatycznych napisz nazwę stacji klimatycznej.
1. ..........................................
2. ..........................................
3. ..........................................
Gimnazjum 25
Zadanie 18. (0  1)
Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej zbudowanej z wapieni jurajskich powstały liczne skałki ostańcowe,
doliny krasowe, jaskinie, wywierzyska i ponory.
Podaj nazwę ogółu procesów i utworzonej w ich wyniku charakterystycznej rzez
by terenu.
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 19. (0  1)
Podpisz na rysunku skałkę ostańcową.
Zadanie 20. (0  3)
Na południu Polski, w Karpatach i Sudetach, występuje wiatr halny. Uzupełnij rysunek tak, aby przedstawiał
schemat powstawania wiatru halnego. Zastosuj podane oznaczenia i umieść je w odpowiednich miejscach
na rysunku.
powstawanie chmur i opadów
przemieszczanie się wilgotnego powietrza po stoku
przemieszczanie się suchego powietrza po stoku
W
wyż baryczny
N niż baryczny
www.wsip.pl
26 Gimnazjum
Tabela do zadań od 21. do 23.
Dane w tabeli dotyczą 2005 r.
Kraj Powierzchnia Liczba ludności Urodzenia Zgony w tys. Imigracja Emigracja
w tys. km2 w tys. w tys. w tys. w tys.
Polska 312,7 38160 366 370 9,3 22,2
 Świat w liczbach 2007/2008, WSiP
Zadanie 21. (0  2)
Oblicz gęstość zaludnienia Polski w 2005 r. Wynik zaokrąglij do liczby całkowitej.
Zadanie 22. (0  2)
Oblicz przyrost naturalny w Polsce w 2005 r.
Zadanie 23. (0  2)
Oblicz saldo migracji w Polsce w 2005 roku.
Gimnazjum 27
Karta odpowiedzi
Wpisuje uczeń
Data urodzenia ucznia
dzień miesiąc rok
Kod ucznia
Wypełnia uczeń Wypełnia nauczyciel
Nr zad. Odpowiedzi Symbol oddziału Nr dziennika
AKU00
1ABCD
BLV11
2ABCD
CMW2 2
3ABCD
DNX33
4ABCD
EOY44
5ABCD
FPZ55
6ABCD
GQ166
7ABCD
HR277
8ABCD
I S388
9ABCD
JT499
10 A B C D
Wypełnia nauczyciel
11 A B C D
Liczba punktów
Nr zad.
0123
12 A B C D
17
18
13 A B C D
19
20
14 A B C D
21
15 A B C D 22
23
16 A B C D
Suma punktów ..............................
www.wsip.pl
28
Gimnazjum
Dobry Sprawdzian Wiedzy
Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test
Cel badania
Badanie ma na celu sprawdzenie stopnia opanowania przez uczniów kończących trzecią klasę gimnazjum umiejętności i wiadomości z geografii.
Przedmiotem pomiaru są umiejętności opisane w Standardach wymagań egzaminacyjnych1 oraz w Podstawie programowej kształcenia ogólnego2.
Przedmiotem pomiaru są wiadomości i umiejętności ujęte w programach nauczania geografii w klasie trzeciej gimnazjum. Do przeprowadzenia
badania przygotowano test. Zadania w teście badają umiejętności z następujących obszarów standardów:
I. Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, niezbędnych w praktyce
życiowej i dalszym kształceniu.
II. Wyszukiwanie i stosowanie informacji.
III. Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności  zwłaszcza przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych.
IV. Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów.
W obrębie każdego z tych obszarów na egzaminach zewnętrznych badane są różne umiejętności.
Lista 14 umiejętności sprawdzanych u uczniów
w części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego
Obszar I
(I.1) Stosowanie terminów i pojęć matematyczno-przyrodniczych
(I.2) Wykonywanie obliczeń w różnych sytuacjach praktycznych
(I.3) Posługiwanie się własnościami figur
Obszar II
(II.1) Odczytywanie informacji przedstawionych w różnej formie
(II.2) Operowanie informacją
Obszar III
(III.1) Wskazywanie prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu układów i systemów
(III.2) Posługiwanie się językiem symboli i wyrażeń algebraicznych
(III.3) Posługiwanie się funkcjami
(III.4) Stosowanie zintegrowanej wiedzy do objaśniania zjawisk przyrodniczych
Obszar IV
(IV.1) Stosowanie technik twórczego rozwiązywania problemów
(IV.2) Analizowanie sytuacji problemowej
(IV.3) Tworzenie modeli sytuacji problemowej
(IV.4) Tworzenie i realizowanie planu rozwiązania
(IV.5) Opracowywanie wyników
Dzięki uwzględnieniu powyższych umiejętności w testach proponowanych przez WSiP, możliwe jest porównanie wyników tego testu z wynika-
mi innych testów oraz z wynikami ogólnopolskiego egzaminu w trzeciej klasie gimnazjum.
Charakterystyka narzędzia pomiaru
Do przeprowadzenia badań przygotowano test składający się z 23 zadań. 17 zadań to zadania zamknięte: 16 wielokrotnego wyboru (WW),
1 na dobieranie (D). W teście jest 6 zadań otwartych  wszystkie krótkiej odpowiedzi (KO). Przy konstruowaniu zadań wykorzystano rysunki,
mapy i diagramy. Za prawidłowe wykonanie każdego z zadań zamkniętych WW uczeń może otrzymać po 1 punkcie, za prawidłową odpowiedz

do zadań krótkiej odpowiedzi uczeń może uzyskać 1, 2 lub 3 punkty, natomiast za zadanie na dobieranie uczeń może otrzymać 3 punkty.
W sumie za poprawne wykonanie wszystkich zadań testu uczeń może otrzymać 30 punktów.
Jakie umiejętności bada test?
W obszarze I badane są następujące umiejętności:
 wykonywanie obliczeń w różnych sytuacjach praktycznych,
 stosowanie terminów i pojęć matematyczno-przyrodniczych.
W obszarze II badane są następujące umiejętności:
 przetwarzanie informacji przedstawionych na rysunku,
 odczytywanie informacji przedstawionych na mapie,
 operowanie informacją.
W obszarze III badane są następujące umiejętności:
 wskazywanie prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu układów i systemów,
 stosowanie zintegrowanej wiedzy do objaśniania zjawisk przyrodniczych.
www.cke.edu.pl
www.men.gov.pl
Gimnazjum 29
Plan testu
Maksymalna liczba punk- Udział procentowy punktów za zadania
Obszary umiejętności Numery zadań tów za zadania z danego z danego obszaru umiejętności w liczbie
obszaru umiejętności punktów za cały test
I. Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu
5, 13, 15,
przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, niezbędnych w praktyce 9 30%
21, 22, 23
życiowej i dalszym kształceniu.
1, 2, 4, 7, 8,
II. Wyszukiwanie i stosowanie informacji. 9 30%
9, 11, 14, 19
III. Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności  zwłaszcza 3, 6, 10, 12,
12 40%
przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych. 16, 17, 18, 20
A

CZNIE 30 100%
Uwaga!
W kartotece testu tym samym symbolem, np. (II.1), oznaczono różne umiejętności szczegółowe, które są składowymi
umiejętności (II.1) z podanej listy 14 umiejętności sprawdzanych w części matematyczno-przyrodniczej egzaminu
gimnazjalnego. Analizy wykonywane za pomocą aplikacji ANT dotyczyć będą umiejętności z tej listy.
Kartoteka testu
Maksymalna
Sprawdzana umiejętność (numer umiejętności) Sprawdzana czynność ucznia Forma
Nr zad. liczba
Uczeń: Uczeń: zadania
punktów
1. odczytuje informacje przedstawione na mapie (II.1) określa współrzędne geograficzne WW 1
2. operuje informacją (II.2) oblicza rozciągłość południkową WW 1
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu wykazuje się znajomością następstw ruchu
3. WW 1
układów i systemów (III.1) obrotowego Ziemi
4. operuje informacją (II.2) lokalizuje rzeki na mapie Polski WW 1
oblicza odległość w terenie, posługując się
5. wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych (I.2) WW 1
skalą mapy
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu wykazuje się znajomością następstw ruchu
6. WW 1
układów i systemów (III.1) obiegowego Ziemi
lokalizuje krainy geograficzne na mapie
7. odczytuje informacje przedstawione na mapie (II.1) WW 1
Polski
lokalizuje rejony wydobycia surowców
8. odczytuje informacje przedstawione na mapie (II.1) WW 1
energetycznych w Polsce
9. operuje informacją (II.2) wskazuje na mapie sąsiadów Polski WW 1
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu określa cechy mas powietrza kształtujących
10. WW 1
układów i systemów (III.1) pogodę w Polsce
wskazuje obszar w Polsce
11. odczytuje informacje przedstawione w różnej formie (II.1) WW 1
o najdłuższym okresie wegetatywnym
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu określa typ genetyczny jeziora na pod-
12. WW 1
układów i systemów (III.1) stawie rysunku batymetrycznego
13. stosuje terminy i pojęcia matematyczno-przyrodnicze (I.1) określa typ gleby WW 1
14. operuje informacją (II.2) określa miejsce wydobycia rud miedzi WW 1
rozpoznaje park narodowy na podstawie
15. stosuje terminy i pojęcia matematyczno-przyrodnicze (I.1) WW 1
opisu
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu identyfikuje kraje na podstawie struktury
16. WW 1
układów i systemów (III.1) zatrudnienia
analizuje informacje przedstawione w
wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu
17. formie wykresów klimatycznych, określa typ D 3
układów i systemów (III.1)
klimatu dla danego obszaru
wskazuje prawidłowości w procesach, rozpoznaje rzez
bę terenu i wskazuje jej
18. KO 1
w funkcjonowaniu układów i systemów (III.1) genezę
19. odczytuje informacje przedstawione na rysunku (II.1) rozpoznaje formy krasowe na rysunku KO 1
stosuje zintegrowaną wiedzę do objaśniania zjawisk opisuje schemat powstawania wiatru
20. KO 3
przyrodniczych (III.4) halnego
21. wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych (I.2) oblicza gęstość zaludnienia KO 2
oblicza wskaz
niki ruchu naturalnego
22. wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych (I.2) KO 2
w Polsce
oblicza wskaz
niki ruchu naturalnego
23. wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych (I.2) KO 2
w Polsce
www.wsip.pl
30 Gimnazjum
Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych
Numer
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
zadania
Poprawna
C D C D B A C D B A C C C D B B
odpowiedz

Za każdą poprawną odpowiedz
w zadaniach od 1. do 16. uczeń otrzymuje po 1 punkcie.
Schemat oceniania zadań otwartych
Nr
Rozwiązanie Schemat punktacji Punktacja
zad.
1. Śnieżka prawidłowe przyporządkowanie 0  1
17. 2. Szczecin prawidłowe przyporządkowanie 0  1 0  3
3. Białystok prawidłowe przyporządkowanie 0  1
zjawiska krasowe lub procesy
krasowe, lub inne odpowiedzi
zaliczające: wietrzenie chemiczne
18. podanie prawidłowej nazwy 0  1 0  1
i formy krasowe, wietrzenie chemiczne
i zjawiska krasowe, kras powierzch-
niowy i kras podziemny
skałka ostańcowa
poprawne podpisanie na rysunku
19. 0  1 0  1
skałki ostańcowej
5 poprawnych uzupełnień 3
20. 3 4 poprawne uzupełnienia 2 0  3
2 3 poprawne uzupełnienia 1
38 160 tys. : 312,7 tys. km2 metoda obliczenia gęstości
0  1
lub 38 160 000 : 312 700 km2 zaludnienia
21. 0  2
poprawność rachunkowa i podanie
122 osoby/km2 0  1
wyniku z jednostką
366 tys.  370 tys. metoda obliczenia przyrostu
0  1
lub 366 000  370 000 naturalnego
22. 0  2
-4 tys. lub -4000 poprawność rachunkowa 0  1
9,3 tys.  22,2 tys.
metoda obliczenia salda migracji 0  1
lub 9 300  22 200 =
23. 0  2
-12,9 tys. lub -12 900 poprawność rachunkowa 0  1