PISMO ÅšWI
TE O RODZINI 24.10.2014
Ćwiczenia
Ochrona małżeństwa i rodziny w świetle Księgi Kapłańskiej 19
Księgę Kapłańską można podzielić na:
1. Parenetyczny wstęp (pouczający)
2. Zakazy sformułowane w drugiej osobie liczby pojedynczej
3. Zakończenie o charakterze parenetycznym
Kp 18,1-5
1
Dalej Pan powiedział do Mojżesza: 2 "Mów do Izraelitów i powiedz im: Ja jestem Pan, Bóg
wasz! 3 Tego, co czynią w ziemi egipskiej, w której mieszkaliście, nie czyńcie. Tego, co czynią
w ziemi Kanaan, do której was wprowadzę, nie czyńcie. Nie będziecie postępować według ich
4
obyczajów. Będziecie wypełniać moje wyroki, będziecie przestrzegać moich ustaw, aby
5
według nich postępować. Ja jestem Pan, Bóg wasz! Będziecie przestrzegać moich ustaw i
moich wyroków. Człowiek, który je wypełnia, żyje dzięki nim. Ja jestem Pan!
Kilkakrotnie pojawia się stwierdzenie  Ja jestem Pan . W tekście oryginalnym
występuje tetragram JHWH (Jahwe)  Jestem Który Jestem , pełni on rolę
inkluzji (retoryczny środek wyrazu który spina fragment tekstu jak klamra,
wyznacza jego ramy). Ten środek wyrazu wykracza po za wiersze i spina
większy fragment tekstu opierając się na grupach wyrazowych.
Powtórzenie kilkakrotnie  Ja jestem Jahwe wasz Bóg pokazuje autorytet.
Tekst ten odwołuje się do czasów pobytu w Egipcie i do tego co nastąpi czyli
wyjścia do Kanaanu. Można zobaczyć tu wpływ Egiptu.
Zagrożeniem w Egipcie było nie tylko ucisk fizyczny ale i kult bóstw
podziemnych. U Kananejczyków zagrożeniem jest grzech kazirodztwa. Te
zagrożenia odnosi się do grzechów Chama.
Rdz 9,18-23
18
Synami Noego, którzy wyszli z arki, byli Sem, Cham i Jafet. Cham był ojcem Kanaana. 19 Ci
trzej byli synami Noego i od nich to zaludniła się cała ziemia. 20 Noe był rolnikiem i on to
pierwszy zasadził winnicę. 21 Gdy potem napił się wina, odurzył się [nim] i leżał nagi w swym
22
namiocie. Cham, ojciec Kanaana, ujrzawszy nagość swego ojca, powiedział o tym dwu
swym braciom, którzy byli poza namiotem. 23 Wtedy Sem i Jafet wzięli płaszcz i trzymając go
na ramionach weszli tyłem do namiotu i przykryli nagość swego ojca; twarzy zaś swych nie
odwracali, aby nie widzieć nagości swego ojca.
Odkryć nagość  jest to eufemizm który oznaczał nie tylko zobaczyć ale i
zrobić. Biblia rozumie tu także działania kazirodcze.
Wszystkie nakazy jakie daje Bóg Izraelowi należy wypełnić, stają się one
drogowskazem.
Kp 18, 6-18
6
Ogień nieustanny będzie płonąć na ołtarzu - nigdy nie będzie wygasać!
7
Oto prawo odnoszące się do ofiary z pokarmów: Synowie Aarona przyniosą ją przed Pana -
przed ołtarz. 8 Potem wezmą z niej garść najczystszej mąki, należącej do ofiary pokarmowej,
wraz z oliwą jej i z całym kadzidłem, które są na tej ofierze, i zamienią to w dym na ołtarzu
jako miłą woń, jako pamiątkę dla Pana. 9 To, co pozostanie z tej ofiary, będzie pokarmem dla
Aarona i jego synów. Jako chleby przaśne zjedzą to w miejscu poświęconym, na dziedzińcu
10
Namiotu Spotkania. Nie będziecie piec z tego chlebów kwaszonych! To jest część, którą
daję im z moich ofiar spalanych. To są ofiary najświętsze, tak jak ofiary przebłagalne i ofiary
11
zadośćuczynienia. Każdy mężczyzna spośród synów Aarona będzie je spożywał. To jest
prawo wieczyste dla waszych pokoleń, dotyczące ofiar spalanych dla Pana. Każdy, kto się ich
dotknie, będzie uświęcony".
12
Dalej Pan powiedział do Mojżesza: 13 "Oto dar Aarona i jego synów, który złożą Panu w
dniu namaszczenia jednego z nich: będzie to ofiara z pokarmów wieczysta - jedna dziesiąta
efy najczystszej mąki, z tego połowa rano, a połowa wieczorem. 14 Będzie ona przyrządzona
na patelni z oliwą. Kiedy będzie rozczyniona, przyniesiesz ją. Jako ofiarę pokarmową
15
podzieloną na kawałki ofiarujesz ją. Będzie to miła woń dla Pana. Kapłan, który będzie
namaszczony na miejsce Aarona spośród jego synów, to samo uczyni. To jest należność
16
wieczysta dla Pana: ta ofiara będzie w całości zamieniona w dym! Każda ofiara
pokarmowa kapłana będzie w całości spalona - nic z niej nie wolno jeść!"
17
Dalej Pan powiedział do Mojżesza. 18 "Tak powiedz do Aarona i jego synów: To jest prawo
odnoszące się do ofiary przebłagalnej: na tym samym miejscu, na którym będzie zabijana
ofiara całopalna, będzie także zabijana ofiara przebłagalna przed Panem. To jest rzecz
bardzo święta!
Na początku pojawia się ogólny zakaz kazirodztwa. Dotyczy on mężczyzn,
ponieważ to mężczyzna inicjuje akt seksualny. Zakaz dotyczy także
przybyszów.
Izraelici mieli zakaz łączenia się z ludem ościennym (np. poganami) zwłaszcza z
kanaiczykami, co ogranicza zawieranie małżeństw w gronie ludu Bożego.
Dziedziczenie ziemi w ramach rodu zmuszało do zawierania małżeństw z
krewnymi.
Z tych dwóch powodów zakaz kazirodztwa musiał być określony jasno prawem
Bożym.
Z tego tekstu można wywnioskować co jest absolutną podstawa rodziny.
Rodzina  nuklearna  matka (po niej dziedziczyło się żydostwo), ojciec; syn,
córka; brat, siostra.
Fraza istotna dla definicji kazirodztwa znaczy dosłownie  odkryć nagość jest to
eufemizm dla relacji płciowych. Nagość łączy się nierozerwalnie ze wstydem
wbrew pierwotnemu statusowi człowieka sprzed grzechu.
W literalnej egzegezie Księgi Rodzajów wyrażonej również w Księdze
Jubileuszu kazirodztwo było wręcz konieczne nawet wśród dzieci Adama.
Bóg wyznacza granice relacji płciowych. Nagość matki i nagość ojca (werset 7)
stanowi podstawę zakazu kazirodztwa. Sym nie może mieć kontaktów
seksualnych z żadną żoną swojego ojca, także z konkubiną.
Poligamia istniała ponieważ była bardzo duża umieralność wśród dzieci.
Zakazane są także kontakty seksualne z siostrą, również przyrodnią.
Ojciec rodziny (tzw. Paterfamilies)  senior rodu nie może mieć stosunków z
wnuczką, zarówno córka jak i wnuczka stanowią jego nagość, to znaczy noszą
cechy jego rodu.
Ojciec stanowi jurysdykcję nad córką dopóki ona nie wyjdzie za mąż. Kobieta
wprowadzona do domu ojca staje siÄ™ siostra dla jego syna. Brat matki nie
figuruje na liście osób objętych zakazem ponieważ nie był on w rodzinie. Żona
stryja jest przedłużeniem jego osoby. Ojciec nie może splamić honoru syna i
jego żony.
Levir - prawne określenie szwagra
Rdz 38. 1-30
1
W owym czasie Juda opuścił swych braci wędrując ku dolinie zaszedł do pewnego
mieszkańca miasta Adullam, imieniem Chira. 2 Ujrzawszy tam córkę pewnego Kananejczyka,
noszącego imię Szua, wziął ją za żonę i zbliżył się do niej. 3 Ona zaś poczęła i urodziła syna,
któremu dano imię Er. 4 Potem jeszcze raz poczęła, urodziła syna i nazwała go Onan. 5 A gdy
znów urodziła syna, dała mu imię Szela. Ten zaś jej poród nastąpił w Kezib.
6 7
Juda wziął dla swego pierworodnego syna, Era, żonę imieniem Tamar. Ponieważ Er,
pierworodny syn Judy, był w oczach Pana zły, Pan zesłał na niego śmierć. 8 Wtedy Juda rzekł
do Onana: "Idz
do żony twego brata i dopełnij z nią obowiązku szwagra, a tak sprawisz, że
9
twój brat będzie miał potomstwo". Onan wiedząc, że potomstwo nie będzie jego, ilekroć
zbliżał się do żony swego brata, unikał zapłodnienia, aby nie dać potomstwa swemu bratu. 10
Złe było w oczach Pana to, co on czynił, i dlatego także zesłał na niego śmierć. 11 Wtedy Juda
rzekł do swej synowej Tamar: "Zamieszkaj jako wdowa w domu twego ojca aż do czasu, gdy
dorośnie mój syn Szela". Myślał jednak: "Niech nie umrze on również jak jego bracia".
Tamar odeszła i zamieszkała w domu swego ojca.12 Po wielu latach umarła żona Judy, córka
Szuy. Juda, zapomniawszy nieco o swej stracie, udał się wraz ze swym przyjacielem
13
Adullamitą imieniem Chira do Timny, gdzie strzyżono jego owce. A gdy powiedziano
14
Tamar: "Teść twój idzie do Timny, aby strzyc swe owce", zdjęła z siebie szaty wdowie i
otuliwszy się szczelnie zasłoną usiadła przy bramie miasta Enaim, które leżało przy drodze do
Timny. Wiedziała bowiem, że choć Szela już dorósł, nie ona będzie mu dana za żonę. 15 Kiedy
Juda ją ujrzał, pomyślał, że jest ona nierządnicą, gdyż miała twarz zasłoniętą. 16 Skręciwszy
ku niej przy drodze, rzekł: "Pozwól mi zbliżyć się do ciebie" - nie wiedział bowiem, że to jego
synowa. A ona zapytała: "Co mi dasz za to, że się zbliżysz do mnie?" 17 Powiedział: "Przyślę
18
ci koz
lątko ze stada". Na to ona: "Ale dasz jakiś zastaw, dopóki nie przyślesz". Zapytał:
"Jakiż zastaw mam ci dać?" Rzekła: "Twój sygnet z pieczęcią, sznur i laskę, którą masz w
19
ręku". Dał jej więc, aby się zbliżyć do niej; ona zaś stała się przez niego brzemienną. A
potem wstała i odszedłszy zdjęła z siebie zasłonę i przywdziała swe szaty wdowie. 20 Gdy Juda
posłał koz
lątko przez swego przyjaciela Adullamitę, aby odebrać zastaw od owej kobiety, ten
jej nie znalazł. 21 Pytał zatem tamtejszych mieszkańców: "Gdzie w Enaim jest ta nierządnica
sakralna, która siedziała przy drodze?" Odpowiedzieli: "Nie było tu nierządnicy sakralnej". 22
Wróciwszy do Judy, rzekł: "Nie znalazłem jej. Także tamtejsi mieszkańcy powiedzieli: "Nie
było tu nierządnicy sakralnej"". 23 Wtedy Juda rzekł: "Niech sobie zatrzyma. Obyśmy się tylko
nie narazili na kpiny. Przecież posłałem jej koz
lątko, ty zaś nie mogłeś jej znalez
ć".
24
Po około trzech miesiącach doniesiono Judzie: "Twoja synowa Tamar stała się nierządnicą
i nawet stała się brzemienną z powodu czynów nierządnych". Juda rzekł: "Wyprowadz
cie jÄ… i
spalcie!" 25 A gdy ją wyprowadzano, posłała do swego teścia i kazała powiedzieć: "Jestem
brzemienną przez tego mężczyznę, do którego te przedmioty należą". I dodała: "Niechaj
rozpozna, czyje są: ten sygnet z pieczęcią, sznur i laska!" 26 Kiedy zaś Juda poznał je, rzekł:
"Ona jest sprawiedliwsza ode mnie, bo przecież nie chciałem jej dać Szeli, memu synowi!" I
Juda już więcej z nią nie żył. 27 A gdy nadszedł czas jej porodu, okazało się, że będzie miała
bliz
nięta. 28 Kiedy zaczęła rodzić, [jedno z dzieci] wyciągnęło rączkę; położna, zawiązawszy
na tej rączce czerwoną tasiemkę, rzekła: "Ten urodzi się pierwszy". 29 Ale cofnęło ono rączkę
i wyszedł z łona jego brat. Wtedy [położna] powiedziała: "Dlaczego przedarłeś się przez to
przejście?" Dano mu więc imię Peres. 30 Gdy po nim urodził się jego brat, na którego rączce
była czerwona tasiemka, nazwano go Zerach.
Małżeństwo lawiranckie
Werset 17 stanowi centrum perykopi i struktury całego tekstu.
Wolnym kobietą , córką i matka nie można było mieszkać pod jednym dachem
jednego mężczyzny. Było to sposobnością do rywalizowania o względy
mężczyzny.
Mężczyzna nie mógł poślubić siostry swojej żony puki ona żyje.
Kp 18, 19-23
19
Nie będziesz się zbliżał do kobiety, aby odsłonić jej nagość, podczas jej nieczystości
miesięcznej. 20 Nie będziesz obcował cieleśnie z żoną twojego bliz
niego, wylewajÄ…c nasienie;
21
przez to stałbyś się nieczystym. Nie będziesz dawał dziecka swojego, aby było
przeprowadzone przez ogień dla Molocha, nie będziesz w ten sposób bezcześcił imienia Boga
swojego. Ja jestem Pan! 22 Nie będziesz obcował z mężczyzną, tak jak się obcuje z kobietą. To
jest obrzydliwość! 23 Nie będziesz obcował cieleśnie z żadnym zwierzęciem; przez to stałbyś
się nieczystym. Także i kobieta nie będzie stawać przed zwierzęciem, aby się z nim złączyć. To
jest sromota!
Zakaz obcowania z kobietą podczas menstruacji wymagał uszanowania jej
słabości i cierpliwości.
Ofiarowanie Molochowi  bóstwo Ammonitów którzy składali krwawe ofiary
ze swoich dzieci. bóg tego zakazuje.
Cudzołóstwo traktowano jak zamach na życie rodziny.
Zakaz homoseksualizmu  nazywany obrzydliwością, podlega każe śmierci
zarówno jak bestializm (zoofilia) ponieważ jest to naruszenie gatunku.
Prawo hetyckie pozwalało na współżycie z osłem lub mułem, ale zakazywało z
koniem czy psem.
Od samego początku było to traktowane jako dewiacja i było niedopuszczalne.
Kpł 18,24-25
24
Tymi wszystkimi rzeczami nie plugawcie się, bo tymi wszystkimi rzeczami plugawiły się
narody, które wypędzam przed wami. 25 Także i ziemia stała się nieczysta. Ukarałem ją więc
za jej winę, a ziemia wypluła swoich mieszkańców.
Tematem centralnym tego fragmentu jest świętość ziemi.
W księdze rodzajów jest fragment gdzie Bóg mówi do Adama że przeklęta jest
ziemia po której chodzi. Płodność ziemi jest zależna od moralności ludu.
Sodoma i Gomora jest przykładem że rozpustność ludu stała się jego zguba.
Reakcja ziemi na postepowanie ludzi pokazuje zależność, człowiek z
le żyjący i
z
le gospodarujący doprowadza do tego że ziemia nie daje plonów
Księga Pieśni nad Pieśniami
Pieśń najpiękniejsza  hebr. Szir ha  szirim  nieporównywalna z innymi
Zawiera kolekcję pieśni miłosnych w różnej długości które połączone zostały ze
sobą ze względu na słowa klucze i podobieństwo tematyczne.
Księgę tą przypisuje się Salomonowi ze względu na jego mądrość.
W swojej ostatecznej formie została zredagowana prawdopodobnie w III w
Jerozolimie w kręgach mędrców (Biblia Tysiąclecia podaje między VI a V w. p.
Chr., a Biblia Jerozolimska podaje między V a IV w. p. Chr., Leksykon herolda
mówi o III w. p. Chr.)
Księga Pieśni nad Pieśniami wykazuje historyczne i literackie paralele do
staroegipskiej, mezopotamskiej, greckiej i syryjskiej poezji miłosnej. Opisują
językiem symbolicznym namiętną miłość między mężczyzna a kobietą sięgając
do motywów natury (winogrona, lilie, owoc granatu, z
ródło, róże), przy pomocy
porównań zaczerpniętych ze świata zwierząt (1.9  Do zaprzęgu faraona
przyrównam cię, przyjaciółko moja. ).
Te elementy służą podkreśleniu wyjątkowej nieskazitelnej urody
ukochanego/ukochanej ukazanego/ukazanej z góry ma dół.
Wspólne przebywanie kochanków opisuje się językiem zmysłowym przy czym
zwraca się uwagę na zapachy i przyprawy (mirrę, kadzidło, cynamon, szafran,
aloes)
Tekst Pieśni nad Pieśniami charakteryzuje duża dynamika tego co się tam
dzieje, namiętność, pożądanie oraz tęsknota za druga osobą i lęk przed
przebywaniem ze sobą, bezpieczeństwo, intymność, bliskość, dystans, szukanie ,
nieznalezienie, rozkoszowanie się chwilą, namiętność, miłość, pożądanie,
zmysłowość, kształtują wszystkie 8 rozdziałów.
GÅ‚os oblubienicy jest dominujÄ…cy, z jej punktu widzenia przedstawiona jest
większość pieśni.
Dwukrotnie w tekście wspominany jest dom matki który jest synonimem
miejsca bezpiecznego dla pary zakochanych.
Adresatami są córki jerozolimskie (np. 1,5) które jako czołowe bohaterki
drugoplanowe stanowią tło analogiczne do chóru.
Pieśń nad Pieśniami nawiązuje także do Księgi Rodzajów która opisuje
człowieka mającego rządzić ziemią świadom swoich ograniczeń.
Ta biblijna liryka miłosna ukazuje świat zbawiony w którym równouprawnieni
kobieta i mężczyzna żyją w szczęśliwym związku a ich cielesna miłość jest
naturalna, dobra.
7
Spotkali mnie strażnicy, którzy obchodzą miasto,
zbili i poranili mnie,
płaszcz mój zdarli ze mnie
strażnicy murów.
Fragment ten pokazuje że nawet w tak pięknym klimacie miłosnym wyznań
kobieta doznaje krzywdy od mężczyzn, którzy teoretycznie mieli zapewnić jej
bezpieczeństwo.
W Biblii Hebrajskiej Pieśń nad Pieśniami należy do 5 zwojów czytanych w
czasie świąt. Od VIII w. po Chr. Pieśń nad Pieśniami jest czytana w czasie
Paschy.
Przez długi czas istniały kontrowersje i wątpliwości dotyczące przynależności
Pieśni nad Pieśniami do kanonu biblijnego dlatego że tylko w rozdziale 8,
werset 6 pojawia się wariant tetragramu JHWH  płomień Jahwe.
6
Połóż mię jak pieczęć na twoim sercu,
jak pieczęć na twoim ramieniu,
bo jak śmierć potężna jest miłość,
a zazdrość jej nieprzejednana jak Szeol,
żar jej to żar ognia,
płomień Pański.
W historii interpretacji pojawiły się dwa stanowiska:
·ð Wczesna żydowska i chrzeÅ›cijaÅ„ska interpretacja alegoryczna widzi w
Pieśni nad Pieśniami w relacji kobieta mężczyzna obraz miłości Boga do
człowieka, Boga do Kościoła (Synagogi), czy też miłości Chrystusa do
Kościoła.
·ð DosÅ‚owne i naturalistyczne rozumienie traktuje zbiór tych pieÅ›ni jako
wyraz szacunku Biblii dla ludzkiej miłości.