2012-10-28
TEORIE
TEORIE
PIELGNIARSTWA
PIELGNIARSTWA
- wprowadzenie
- wprowadzenie
żð
żð
żð PielÄ™gniarstwo - unikatowa autonomiczna
żð PielÄ™gniarstwo - unikatowa autonomiczna
działalność w krajowych systemach ochrony
działalność w krajowych systemach ochrony
zdrowia, majÄ…ca na celu-przez swoiste
zdrowia, majÄ…ca na celu-przez swoiste
czynności prewencyjne terapeutyczno-
czynności prewencyjne terapeutyczno-
pielęgnacyjne i edukacyjno-promocyjne
pielęgnacyjne i edukacyjno-promocyjne
przyczynić się do dobrostanu zdrowotnego
przyczynić się do dobrostanu zdrowotnego
jednostek i społeczeństw.
jednostek i społeczeństw.
żð NaukowÄ… podstawÄ™ tych dziaÅ‚aÅ„ znajdujÄ…
żð NaukowÄ… podstawÄ™ tych dziaÅ‚aÅ„ znajdujÄ…
pielęgniarki w określonych teoriach
pielęgniarki w określonych teoriach
pielęgniarstwa.
pielęgniarstwa.
1
2012-10-28
Definicje
Definicje
Teoria w znaczeniu naukowym to grupa twierdzeń o
Teoria w znaczeniu naukowym to grupa twierdzeń o
wzajemnych relacjach pewnych pojęć. Twierdzenia te
wzajemnych relacjach pewnych pojęć. Twierdzenia te
formułowane są na podstawie dużej liczby obserwacji czy
formułowane są na podstawie dużej liczby obserwacji czy
też zjawisk.
też zjawisk.
Wyróżniamy (Widomska-Czekajska, Górajczyk-Józwik, 1996):
Wyróżniamy (Widomska-Czekajska, Górajczyk-Józwik, 1996):
żð teorie pielÄ™gniarstwa, dziÄ™ki którym konkretny proces
żð teorie pielÄ™gniarstwa, dziÄ™ki którym konkretny proces
pielęgnowania staje się ściśle powiązany z nauką,
pielęgnowania staje się ściśle powiązany z nauką,
żð teorie w pielÄ™gniarstwie, przyczyniajÄ…ce siÄ™ do wyjaÅ›nienia
żð teorie w pielÄ™gniarstwie, przyczyniajÄ…ce siÄ™ do wyjaÅ›nienia
istotnych dla pielęgniarstwa prawd (np. motywy wyboru
istotnych dla pielęgniarstwa prawd (np. motywy wyboru
zawodu, motywy odchodzenia od zawodu),
zawodu, motywy odchodzenia od zawodu),
żð teorie dla pielÄ™gniarstwa, bezpoÅ›rednio zwiÄ…zane z
żð teorie dla pielÄ™gniarstwa, bezpoÅ›rednio zwiÄ…zane z
pielęgnowaniem ludzi, które mogą wywierać wpływ na
pielęgnowaniem ludzi, które mogą wywierać wpływ na
jakość opieki pielęgniarskiej.
jakość opieki pielęgniarskiej.
żð Teoria pielÄ™gnowania (ang. nursingtheory) to
żð Teoria pielÄ™gnowania (ang. nursingtheory) to
usystematyzowane uogólnienia wyjaśniające
usystematyzowane uogólnienia wyjaśniające
fakty i zjawiska istotne dla pielęgniarstwa,
fakty i zjawiska istotne dla pielęgniarstwa,
niezbędne do oparcia praktyki zawodowej na
niezbędne do oparcia praktyki zawodowej na
zweryfikowanej wiedzy.
zweryfikowanej wiedzy.
żð Model pielÄ™gnowania (ang. nursing model) to
żð Model pielÄ™gnowania (ang. nursing model) to
najczęściej graficzne lub symboliczne
najczęściej graficzne lub symboliczne
przedstawienie zjawiska (zjawisk) , przy
przedstawienie zjawiska (zjawisk) , przy
minimalnym użyciu słów (Widomska-
minimalnym użyciu słów (Widomska-
Czekajska,Górajczyk-Józwik, 1996).
Czekajska,Górajczyk-Józwik, 1996).
2
2012-10-28
żð Proces pielÄ™gnowania (ang. nursing process) to
żð Proces pielÄ™gnowania (ang. nursing process) to
opieka pielęgniarska, podczas której świadomie
opieka pielęgniarska, podczas której świadomie
wykorzystuje siÄ™ rozpoznanie stanu
wykorzystuje siÄ™ rozpoznanie stanu
biopsychospołecznego, kulturowego i
biopsychospołecznego, kulturowego i
duchowego podmiotu opieki oraz podejmuje siÄ™
duchowego podmiotu opieki oraz podejmuje siÄ™
celowe i planowane działania zmierzające do
celowe i planowane działania zmierzające do
utrzymania lub zmiany jego dotychczasowego
utrzymania lub zmiany jego dotychczasowego
stanu zdrowia, a także ocenia się uzyskane
stanu zdrowia, a także ocenia się uzyskane
wyniki, odnosząc je do założonych celów opieki
wyniki, odnosząc je do założonych celów opieki
(Pielęgniarstwo... 2002: 63).
(Pielęgniarstwo... 2002: 63).
żð Na temat funkcji teorii w nauce wypowiada
żð Na temat funkcji teorii w nauce wypowiada
się wieku teoretyków, natomiast
się wieku teoretyków, natomiast
szczególnie adekwatne dla potrzeb
szczególnie adekwatne dla potrzeb
pielęgniarstwa wydaje się stwierdzenie
pielęgniarstwa wydaje się stwierdzenie
Pasteura:
Pasteura:
żð Praktyka bez teorii jest jedynie rutynÄ…,
żð Praktyka bez teorii jest jedynie rutynÄ…,
tylko teoria może przynieść i rozwinąć
tylko teoria może przynieść i rozwinąć
ducha inwencji .
ducha inwencji .
3
2012-10-28
W pielęgniarstwie światowym istnieje wiele
W pielęgniarstwie światowym istnieje wiele
teorii (modeli) pielęgniarstwa. Są one
teorii (modeli) pielęgniarstwa. Są one
znane i wykorzystywane do celów:
znane i wykorzystywane do celów:
żð Naukowych,
żð Naukowych,
żð Praktycznych,
żð Praktycznych,
żð Dydaktycznych.
żð Dydaktycznych.
Modele (teorie) pielęgniarstwa ukazują
Modele (teorie) pielęgniarstwa ukazują
czym jest pielęgniarstwo i pielęgnowanie z
czym jest pielęgniarstwo i pielęgnowanie z
punktu widzenia różnych autorów.
punktu widzenia różnych autorów.
Są to logicznie spójne i uporządkowane
Są to logicznie spójne i uporządkowane
zbiory twierdzeń, spełniających
zbiory twierdzeń, spełniających
metodologiczne kryterium naukowości
metodologiczne kryterium naukowości
danej dyscypliny.
danej dyscypliny.
4
2012-10-28
Znaczenie modeli pielęgniarstwa
Znaczenie modeli pielęgniarstwa
żð OkreÅ›lajÄ… czym jest pielÄ™gniarstwo,
żð OkreÅ›lajÄ… czym jest pielÄ™gniarstwo,
żð OkreÅ›lajÄ… kim jest pielÄ™gniarka i jakÄ… rolÄ™
żð OkreÅ›lajÄ… kim jest pielÄ™gniarka i jakÄ… rolÄ™
odgrywa,
odgrywa,
żð WskazujÄ… podstawy filozoficzne w
żð WskazujÄ… podstawy filozoficzne w
pielęgniarstwie,
pielęgniarstwie,
żð OkreÅ›lajÄ…, w jaki sposób pomagać
żð OkreÅ›lajÄ…, w jaki sposób pomagać
podmiotowi opieki, jak sprawować opiekę,
podmiotowi opieki, jak sprawować opiekę,
aby otrzymywać optymalne wyniki.
aby otrzymywać optymalne wyniki.
Pojęcia podstawowe dla
Pojęcia podstawowe dla
wszystkich teorii
wszystkich teorii
żð Osoba pacjent, podmiot opieki,
żð Osoba pacjent, podmiot opieki,
żð Åšrodowisko zamieszkania, bytowania,
żð Åšrodowisko zamieszkania, bytowania,
nauki, pracy,
nauki, pracy,
żð Zdrowie przyjÄ™ta definicja,
żð Zdrowie przyjÄ™ta definicja,
żð PielÄ™gnowanie rozumienie, czym jest
żð PielÄ™gnowanie rozumienie, czym jest
5
2012-10-28
żð CzÅ‚owiek: kim jest, jak pielÄ™gniarka go postrzega jak widzi
żð CzÅ‚owiek: kim jest, jak pielÄ™gniarka go postrzega jak widzi
klienta/pacjenta, jakie sÄ… jego potrzeby;
klienta/pacjenta, jakie sÄ… jego potrzeby;
żð Zdrowie: czym jest zdrowie, a czym choroba, jaki jest
żð Zdrowie: czym jest zdrowie, a czym choroba, jaki jest
stosunek ludzi do zdrowia i choroby;
stosunek ludzi do zdrowia i choroby;
żð PielÄ™gniarstwo i pielÄ™gnowanie: po co wÅ‚aÅ›ciwie
żð PielÄ™gniarstwo i pielÄ™gnowanie: po co wÅ‚aÅ›ciwie
pielęgniarstwo istnieje, jakie spełnia funkcje, jaką
pielęgniarstwo istnieje, jakie spełnia funkcje, jaką
działalnością powinno się zająć, do czego ma dążyć, czyje
działalnością powinno się zająć, do czego ma dążyć, czyje
i jakie potrzeby ma zaspokajać;
i jakie potrzeby ma zaspokajać;
żð Otoczenie: jak pielÄ™gniarka postrzega Å›rodowisko, jakie
żð Otoczenie: jak pielÄ™gniarka postrzega Å›rodowisko, jakie
powiązania ze środowiskiem istnieją itp.
powiązania ze środowiskiem istnieją itp.
CECHY WSPÓLNE TEORII (MODELI
CECHY WSPÓLNE TEORII (MODELI
KONCEPCYJNYCH):
KONCEPCYJNYCH):
-określają czym jest pielęgniarstwo, kim jest pielęgniarka
oraz jaką pełni funkcję;
-wskazują podstawy filozoficzne w pielęgniarstwie;
-określają w jaki sposób pomagać pacjentom i jak optymalnie
sprawować nad nimi opiekę;
- wskazują kim są odbiorcy świadczeń pielęgniarskich;
6
2012-10-28
-przedstawiajÄ… podmiot opieki nie tylko z biologicznego punktu
widzenia. Wskazują, że jest on kimś więcej niż tylko sumą części:
biologicznej, psychologicznej, społecznej i kulturalnej. Postrzegają
pacjenta holistycznie;
-uczą, że odbiorca usług pielęgniarskich reaguje na każde zdarzenie
w sposób holistyczny;
-twierdzą, że działania pielęgniarskie są tylko wtedy istotne i
skuteczne, gdy pacjent (podmiot opieki) jest traktowany całościowo
i wszechstronnie;
- wskazują, że pacjent ma potrzeby, a celem pielęgnowania jest ich
zaspokojenie.
Wyodrębnia się pięć grup teoretycznych
Wyodrębnia się pięć grup teoretycznych
modeli opieki:
modeli opieki:
żð 1. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce zaspokajanie potrzeb
żð 1. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce zaspokajanie potrzeb
bytowych człowieka,
bytowych człowieka,
żð 2. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce rozwój osobowoÅ›ciowy
żð 2. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce rozwój osobowoÅ›ciowy
podopiecznych,
podopiecznych,
żð 3. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce stosunki miÄ™dzyludzkie,
żð 3. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce stosunki miÄ™dzyludzkie,
żð 4. Modele rozpatrujÄ…ce opiekÄ™ pielÄ™gniarska w
żð 4. Modele rozpatrujÄ…ce opiekÄ™ pielÄ™gniarska w
aspekcie systemowym
aspekcie systemowym
żð 5. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce oddziaÅ‚ywanie pól
żð 5. Modele uwzglÄ™dniajÄ…ce oddziaÅ‚ywanie pól
energetycznych
energetycznych
7
2012-10-28
1.Modele opieki uwzględniające
1.Modele opieki uwzględniające
zaspokajanie potrzeb bytowych człowieka:
zaspokajanie potrzeb bytowych człowieka:
W teoretycznych modelach opieki, uwzględniających
zaspokajanie potrzeb bytowych podopiecznych, znajdujemy
twierdzenia świadczące, ze autorki tych modeli rozpatrują
pacjenta jako całościową strukturę osobową. Stosownie do tego
twierdzenia kierują zainteresowania pielęgniarek na działania
dotyczÄ…ce nie tylko podstawowych potrzeb biologiczno-
fizycznych, ale również i na wszystkie inne należne człowiekowi
potrzeby psychospołeczne, kulturowe i religijne.
AÄ…cznie ustalajÄ… 14 takich potrzeb (Henderson).
żð Drugie ważne twierdzenie dla tych teorii ma nastÄ™pujÄ…cÄ…
żð Drugie ważne twierdzenie dla tych teorii ma nastÄ™pujÄ…cÄ…
postać:
postać:
żð Istoty ludzkie wymagajÄ… ciÄ…gÅ‚ych, rozmyÅ›lnych
żð Istoty ludzkie wymagajÄ… ciÄ…gÅ‚ych, rozmyÅ›lnych
wkładów w siebie i w swoje otoczenie, aby utrzymać się
wkładów w siebie i w swoje otoczenie, aby utrzymać się
przy życiu i funkcjonować zgodnie ze swoją ludzką
przy życiu i funkcjonować zgodnie ze swoją ludzką
naturÄ… . (D.E.Orem).
naturÄ… . (D.E.Orem).
8
2012-10-28
2. Modele opieki uwzględniające rozwój
2. Modele opieki uwzględniające rozwój
osobowościowy podopiecznych.
osobowościowy podopiecznych.
żð Szczególnym przykÅ‚adem powyższych modeli
żð Szczególnym przykÅ‚adem powyższych modeli
jest koncepcja określona jako filozofia i teoria
jest koncepcja określona jako filozofia i teoria
humanistycznej opieki pielęgniarskiej ,
humanistycznej opieki pielęgniarskiej ,
autorstwa J. Watson.
autorstwa J. Watson.
żð Autorka ta odwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ głównie do myÅ›li P.
żð Autorka ta odwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ głównie do myÅ›li P.
Teilharda de Chardin, sformułowała system
Teilharda de Chardin, sformułowała system
twierdzeń stanowiących treść tej teorii.
twierdzeń stanowiących treść tej teorii.
Dla przykładu zapoznamy się z niektórymi z nich:
Dla przykładu zapoznamy się z niektórymi z nich:
żð Åšwiadomość siebie, jako istoty duchowej otwiera
żð Åšwiadomość siebie, jako istoty duchowej otwiera
przez człowiekiem nieograniczone możliwości, jakie
przez człowiekiem nieograniczone możliwości, jakie
może urzeczywistniać w swym życiu.
może urzeczywistniać w swym życiu.
żð CzÅ‚owiek egzystuje, jako żyjÄ…cy twór w trzech
żð CzÅ‚owiek egzystuje, jako żyjÄ…cy twór w trzech
sferach swej istoty: umysłu, ciała i duszy, tworzących
sferach swej istoty: umysłu, ciała i duszy, tworzących
jego Ja . Dzięki tym właściwościom człowiek -
jego Ja . Dzięki tym właściwościom człowiek -
chociaż pogrążony w otaczającej go rzeczywistości
chociaż pogrążony w otaczającej go rzeczywistości
może jednak przekraczać świat filozoficzny,
może jednak przekraczać świat filozoficzny,
podporzÄ…dkowujÄ…c go sobie, zmieniajÄ…c go, bÄ…dz
podporzÄ…dkowujÄ…c go sobie, zmieniajÄ…c go, bÄ…dz
żyjąc z nim we wzajemnej harmonii.
żyjąc z nim we wzajemnej harmonii.
9
2012-10-28
żð Choroba to dysharmonia jazni czÅ‚owieka,
żð Choroba to dysharmonia jazni czÅ‚owieka,
stanowiąca pewną, w różnym stopniu uwiadomioną
stanowiąca pewną, w różnym stopniu uwiadomioną
dolegliwość psychiczną, fizyczną lub duchową.
dolegliwość psychiczną, fizyczną lub duchową.
Usuwanie tych dolegliwości, przywracanie utraconej
Usuwanie tych dolegliwości, przywracanie utraconej
przejściowo sprawności to zakres działalności
przejściowo sprawności to zakres działalności
wszystkich uczestników zespołu terapeutyczno-
wszystkich uczestników zespołu terapeutyczno-
pielęgnacyjnego; jednak nie są oni głównymi autorami
pielęgnacyjnego; jednak nie są oni głównymi autorami
tych procesów, lecz wewnętrzne psychiczno-duchowe
tych procesów, lecz wewnętrzne psychiczno-duchowe
siły podopiecznych, które wspomagają te zewnętrzne
siły podopiecznych, które wspomagają te zewnętrzne
działania.
działania.
żð Transpersonalna opieka jest sposobem rozwoju, w
żð Transpersonalna opieka jest sposobem rozwoju, w
którym jednostka zmierza do pełniejszego
którym jednostka zmierza do pełniejszego
zrozumienia siebie i zapewnienia harmonii umysłu,
zrozumienia siebie i zapewnienia harmonii umysłu,
ciała i duszy w odniesieniu do siebie i innych osób; do
ciała i duszy w odniesieniu do siebie i innych osób; do
siebie i natury.
siebie i natury.
3.Modele opieki uwzględniające stosunki
3.Modele opieki uwzględniające stosunki
międzyludzkie pielęgniarka-podopieczny.
międzyludzkie pielęgniarka-podopieczny.
żð Te kategorie modeli byÅ‚y tworzone najwczeÅ›niej. WÅ›ród
żð Te kategorie modeli byÅ‚y tworzone najwczeÅ›niej. WÅ›ród
ich autorów znajdujemy między innymi nazwiska takich
ich autorów znajdujemy między innymi nazwiska takich
pielęgniarek jak: H.E. Peplau, J.Travelbee,
pielęgniarek jak: H.E. Peplau, J.Travelbee,
E.Wiedenbach, J.Riehl Sisca.
E.Wiedenbach, J.Riehl Sisca.
10
2012-10-28
żð Podstawowymi twierdzeniami tych modeli sÄ…
żð Podstawowymi twierdzeniami tych modeli sÄ…
następujące myśli: opieka pielęgniarska to
następujące myśli: opieka pielęgniarska to
międzyosobowy proces, za pomocą którego pielęgniarka
międzyosobowy proces, za pomocą którego pielęgniarka
wspiera osobę, rodzinę, społeczeństwo w zapobieganiu
wspiera osobę, rodzinę, społeczeństwo w zapobieganiu
chorobom i cierpieniom bÄ…dz pomaga w radzeniu sobie
chorobom i cierpieniom bÄ…dz pomaga w radzeniu sobie
z nimi oraz, jeżeli to jest konieczne, w wyjaśnianiu sensu
z nimi oraz, jeżeli to jest konieczne, w wyjaśnianiu sensu
tych doświadczeń. W wyniku tego procesu nawiązują się
tych doświadczeń. W wyniku tego procesu nawiązują się
określone więzi: osoba-do-osoby, które doprowadzają
określone więzi: osoba-do-osoby, które doprowadzają
do wzajemnego porozumienia i współdziałania, jako
do wzajemnego porozumienia i współdziałania, jako
końcowej fazy międzyosobowych relacji pielęgniarka -
końcowej fazy międzyosobowych relacji pielęgniarka -
pacjent (J.Travelbee).
pacjent (J.Travelbee).
żð WspółdziaÅ‚anie miÄ™dzy ludzmi nastÄ™puje w wyniku
żð WspółdziaÅ‚anie miÄ™dzy ludzmi nastÄ™puje w wyniku
interpretacji wzajemnych zachowań, wyrażanych za
interpretacji wzajemnych zachowań, wyrażanych za
pomocą komunikacji słownej i pozasłownej.
pomocą komunikacji słownej i pozasłownej.
żð NaukowÄ… podstawÄ… tych twierdzeÅ„ sÄ… okreÅ›lone
żð NaukowÄ… podstawÄ… tych twierdzeÅ„ sÄ… okreÅ›lone
wyjaśnienia, które znajdujemy w psychologii społecznej i
wyjaśnienia, które znajdujemy w psychologii społecznej i
socjologii.
socjologii.
11
2012-10-28
4.Modele rozpatrujÄ…ce opiekÄ™
4.Modele rozpatrujÄ…ce opiekÄ™
pielęgniarską w aspekcie systemowym.
pielęgniarską w aspekcie systemowym.
żð Budowa powyższych modeli, autorstwa I.King, C.Roy
żð Budowa powyższych modeli, autorstwa I.King, C.Roy
i B. Neuman, oparta została na definicji systemu, jako
i B. Neuman, oparta została na definicji systemu, jako
zorganizowanego układu, w którym wszystkie elementy
zorganizowanego układu, w którym wszystkie elementy
znajdują się we wzajemnym współdziałaniu. Stosownie
znajdują się we wzajemnym współdziałaniu. Stosownie
do tej definicji wyjaśnia się między innymi
do tej definicji wyjaśnia się między innymi
pojęcie podopiecznego (człowieka)
pojęcie podopiecznego (człowieka)
oraz pojęcie zdrowia.
oraz pojęcie zdrowia.
żð CzÅ‚owiek to otwarty system we wzajemnym
to otwarty system we wzajemnym
oddziaływaniu i całkowitym powiązaniu ze środowiskiem.
oddziaływaniu i całkowitym powiązaniu ze środowiskiem.
Człowiek w zdrowiu bądz chorobie jest dynamicznym
Człowiek w zdrowiu bądz chorobie jest dynamicznym
układem wzajemnego oddziaływania zmiennych
układem wzajemnego oddziaływania zmiennych
czynników psychologicznych, społecznokulturowych,
czynników psychologicznych, społecznokulturowych,
rozwojowych i duchowych, w warunkach idealnych
rozwojowych i duchowych, w warunkach idealnych
funkcjonujÄ…cych harmonijnie w odniesieniu do
funkcjonujÄ…cych harmonijnie w odniesieniu do
oddziaływań stresorów wewnętrznego i zewnętrznego
oddziaływań stresorów wewnętrznego i zewnętrznego
środowiska.
środowiska.
żð CzÅ‚owiek to system zdolny do przyjmowania i
żð CzÅ‚owiek to system zdolny do przyjmowania i
przekazywania bodzców stosownie do oddziaływań
przekazywania bodzców stosownie do oddziaływań
wewnętrznego, międzyosobowego oraz pozaosobowego
wewnętrznego, międzyosobowego oraz pozaosobowego
środowiska, współdziałający ze środowiskiem poprzez
środowiska, współdziałający ze środowiskiem poprzez
przystosowanie siÄ™ do niego, bÄ…dz, jako system,
przystosowanie siÄ™ do niego, bÄ…dz, jako system,
przystosowujący środowisko do siebie.
przystosowujący środowisko do siebie.
12
2012-10-28
żð Zdrowie, inaczej dobrostan warunkujÄ…cy
żð Zdrowie, inaczej dobrostan warunkujÄ…cy
sprawne realizowanie funkcji i zadań człowieka,
sprawne realizowanie funkcji i zadań człowieka,
to stan bądz stopień równowagi systemu, to
to stan bądz stopień równowagi systemu, to
znaczy stan, w którym wszystkie części
znaczy stan, w którym wszystkie części
składowe są w równowadze i harmonii z
składowe są w równowadze i harmonii z
całością systemu człowieka.
całością systemu człowieka.
5.Modele opieki uwzględniające
5.Modele opieki uwzględniające
oddziaływanie pól energetycznych.
oddziaływanie pól energetycznych.
żð Do naukowców szczególnie zaangażowanych w tworzenie
żð Do naukowców szczególnie zaangażowanych w tworzenie
modeli uwzględniających oddziaływanie pól energetycznych,
modeli uwzględniających oddziaływanie pól energetycznych,
należy M. Rogers. Jej koncepcja oparta jest na następujących
należy M. Rogers. Jej koncepcja oparta jest na następujących
założeniach: Całościowa istota ludzka -nieredukowalne,
założeniach: Całościowa istota ludzka -nieredukowalne,
wielowymiarowe pole energetyczne, dające się zidentyfikować
wielowymiarowe pole energetyczne, dające się zidentyfikować
przez określone przejawy i cechy specyficzne dla całości.
przez określone przejawy i cechy specyficzne dla całości.
Całościowy człowiek ma swą własną tożsamość energetyczną.
Całościowy człowiek ma swą własną tożsamość energetyczną.
Przejawy pola wyrażają się określonymi odczuciami,
Przejawy pola wyrażają się określonymi odczuciami,
zachowaniami, właściwościami. Dla wrażliwej i odpowiednio
zachowaniami, właściwościami. Dla wrażliwej i odpowiednio
wykształconej pielęgniarki pole energii, jakie stanowi pacjent,
wykształconej pielęgniarki pole energii, jakie stanowi pacjent,
może być dostrzeżone i przeżyte. Między człowiekiem a
może być dostrzeżone i przeżyte. Między człowiekiem a
środowiskiem istnieje rytmiczny przepływ fal energii.
środowiskiem istnieje rytmiczny przepływ fal energii.
Terapeutyczny dotyk pielęgniarki jest przejawem przepływu i
Terapeutyczny dotyk pielęgniarki jest przejawem przepływu i
odbioru pól energetycznych, które stanowią pielęgniarka i
odbioru pól energetycznych, które stanowią pielęgniarka i
pacjent .
pacjent .
13
2012-10-28
żð PielÄ™gniarstwo w Å›wietle tej koncepcji pola
żð PielÄ™gniarstwo w Å›wietle tej koncepcji pola
energetycznego przyjmuje jako swój cel zapewnienie
energetycznego przyjmuje jako swój cel zapewnienie
maksimum potencjału zdrowotnego społeczeństwa przez
maksimum potencjału zdrowotnego społeczeństwa przez
stwarzanie harmonijnego związku miedzy środowiskiem
stwarzanie harmonijnego związku miedzy środowiskiem
a człowiekiem, umacnianie spoistości i całościowości
a człowiekiem, umacnianie spoistości i całościowości
istoty ludzkiej, kształtowanie i przekształcanie form
istoty ludzkiej, kształtowanie i przekształcanie form
współistnienia człowieka i środowiska.
współistnienia człowieka i środowiska.
żð Irena WroÅ„ska, interpretujÄ…c cel i zakres diagnozy
żð Irena WroÅ„ska, interpretujÄ…c cel i zakres diagnozy
pielęgniarskiej, zaproponowała innny podział modeli
pielęgniarskiej, zaproponowała innny podział modeli
opieki. Wyróżniła ona cztery grupy modeli poznawczych
opieki. Wyróżniła ona cztery grupy modeli poznawczych
(Wprowadzenie..., 1999: 51-54).
(Wprowadzenie..., 1999: 51-54).
żð Modele rozwojowe zorientowane na funkcjonowanie i
żð Modele rozwojowe zorientowane na funkcjonowanie i
rozwój człowieka.
rozwój człowieka.
żð Modele systemowe zorientowane na czÅ‚owieka jako
żð Modele systemowe zorientowane na czÅ‚owieka jako
system.
system.
żð Modele interakcyjne zorientowane na stosunki
żð Modele interakcyjne zorientowane na stosunki
międzyludzkie.
międzyludzkie.
żð Model zorientowany na staÅ‚Ä… wymianÄ™ energii.
żð Model zorientowany na staÅ‚Ä… wymianÄ™ energii.
14
2012-10-28
1. Koncepcja Florence Nightingale zorientowana na środowisko zewnętrzne
1. Koncepcja Florence Nightingale zorientowana na środowisko zewnętrzne
człowieka.
człowieka.
2. Teoria zorientowana na potrzeby podmiotu opieki.
2. Teoria zorientowana na potrzeby podmiotu opieki.
żð Virginii Henderson, -unikatowe funkcje pielÄ™gniarki
żð Virginii Henderson, -unikatowe funkcje pielÄ™gniarki
żð Dorothy Orem- model samoopieki/deficytu samoopieki
żð Dorothy Orem- model samoopieki/deficytu samoopieki
żð teoria deficytu opieki Roper
żð teoria deficytu opieki Roper
3. Koncepcja oparta na systemie otwartym.
3. Koncepcja oparta na systemie otwartym.
żð Marthy Rogers, - pola energetyczne
żð Marthy Rogers, - pola energetyczne
żð Callisty Roy model adaptacyjny teoria osoby jako systemu
żð Callisty Roy model adaptacyjny teoria osoby jako systemu
adaptacyjnego
adaptacyjnego
żð Betty Neuman - model systemowy- teoria optymalnej stabilnoÅ›ci czÅ‚owieka
żð Betty Neuman - model systemowy- teoria optymalnej stabilnoÅ›ci czÅ‚owieka
żð I.King, - teoria osiÄ…gania celów
żð I.King, - teoria osiÄ…gania celów
4. Relacje międzyludzkie w koncepcjach pielęgniarstwa
4. Relacje międzyludzkie w koncepcjach pielęgniarstwa
żð Hildegard Peplau, - stosunki m/ludzkie, model relacji m/ludzkich
żð Hildegard Peplau, - stosunki m/ludzkie, model relacji m/ludzkich
żð Jean Watson. rozwój osoboÅ›ciowy, model humanistycznej troskliwoÅ›ci
żð Jean Watson. rozwój osoboÅ›ciowy, model humanistycznej troskliwoÅ›ci
żð J.Travelbee, E.Wiedenbach, J.Riehl Sisca. M. Lewine teoria intencji
żð J.Travelbee, E.Wiedenbach, J.Riehl Sisca. M. Lewine teoria intencji
terapeutycznej
terapeutycznej
5. Transkulturowość w koncepcji pielęgniarstwa
5. Transkulturowość w koncepcji pielęgniarstwa
żð Madelaine Leininger. model pielÄ™gniarstwa transkulturowego
żð Madelaine Leininger. model pielÄ™gniarstwa transkulturowego
15
2012-10-28
żð WkÅ‚ad polskich pielÄ™gniarek w rozwój teorii
żð WkÅ‚ad polskich pielÄ™gniarek w rozwój teorii
- Teresa Kulczyńska
- Teresa Kulczyńska
- Hanna Chrzanowska
- Hanna Chrzanowska
- Rachela Hutner
- Rachela Hutner
16
2012-10-28
Literatura
Literatura
żð 1. PoznaÅ„ska S., PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Wybrane modele
żð 1. PoznaÅ„ska S., PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Wybrane modele
pielęgniarstwa, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.
pielęgniarstwa, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.
żð 2. Åšlusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K., Podstawy
żð 2. Åšlusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K., Podstawy
pielęgniarstwa. Wyd. II., t. I., Rozdz. I.4., Wybrane teorie
pielęgniarstwa. Wyd. II., t. I., Rozdz. I.4., Wybrane teorie
pielęgniarstwa, Czelej, Lublin 2008.
pielęgniarstwa, Czelej, Lublin 2008.
żð 3. PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Teoria pielÄ™gniarstwa transkulturowego
żð 3. PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Teoria pielÄ™gniarstwa transkulturowego
Madeleine Leininger [w:] Krajewska-Kułak E., Wrońska I., Kędziora-
Madeleine Leininger [w:] Krajewska-Kułak E., Wrońska I., Kędziora-
Kornatowska K., Problemy wielokulturowości w medycynie, PZWL,
Kornatowska K., Problemy wielokulturowości w medycynie, PZWL,
Warszawa 2010, s.197-205.
Warszawa 2010, s.197-205.
żð 4. PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Model Joyce Newman Giger i Ruth Eleine
żð 4. PÅ‚aszewska-Å»ywko L., Model Joyce Newman Giger i Ruth Eleine
Davidhizar [w:] Krajewska-Kułak E., Wrońska I., Kędziora-
Davidhizar [w:] Krajewska-Kułak E., Wrońska I., Kędziora-
Kornatowska K., Problemy wielokulturowości w medycynie, PZWL,
Kornatowska K., Problemy wielokulturowości w medycynie, PZWL,
Warszawa 2010, s.206-213.
Warszawa 2010, s.206-213.
żð 5. Majda A., Zalewska-PuchaÅ‚a J., Ogórek-TÄ™cza B., PielÄ™gniarstwo
żð 5. Majda A., Zalewska-PuchaÅ‚a J., Ogórek-TÄ™cza B., PielÄ™gniarstwo
transkulturowe, PZWL, Warszawa 2010.
transkulturowe, PZWL, Warszawa 2010.
żð 6. Górajek Józwik J. Filozofia i teorie pielÄ™gniarstwa. Czelej. Lublin
żð 6. Górajek Józwik J. Filozofia i teorie pielÄ™gniarstwa. Czelej. Lublin
2007.
2007.
żð
żð
17
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
POZ Teorie pielęgniarskie w pielęgniarstwie rodzinnymopracowanie teorie pielęgnowaniawięcej podobnych podstron