zima /2007
[ spis treści ]
Wolontariat dla Tatr ... . 2
Pieszo i na nartach ...... 4
Biuletyn
Tatrzański Park
Narodowy w 2006 roku 
fakty, które przejdą
do historii .......................... 6
Drodzy Czytelnicy,
Reorganizacja ruchu
oddajemy w Wasze ręce premierowy numer Biuletynu Ta-
w rejonie Kasprowego
Wierchu ............................. 7
trzańskiego Parku Narodowego.
Wyobrażamy sobie, że sięgną po to wirtualne wydanie oso-
Wspinaczkowa
by, dla których informacja zawarta na naszej stronie interne-
inwentaryzacja .............. 8
towej jest niewystarczająca. Osoby nie tylko uwiedzione pięk-
Porozumienie
nem gór, ale również zainteresowane parkową  często rozbi-
TPN TOPR ....................... 8
jającą się o przepisy  codziennością.
Szałasy .............................. 9
Choć za oknem wciąż jakby jesień, tematykę tego numeru
dominuje  zgodnie z kalendarzem  zima. Sucha Kasprowa
wysprzątana .................... 9
Podzielimy się z Państwem uwagami o już medialnie spo-
pularyzowanej akcji  Wolontariat dla Tatr  ruszamy nieba-
Po pierwsze nie szkodzić.
Remonty szlaków .........10
wem. Poza tym zimowe zasady udostępniania, a także projekt
reorganizacji ruchu w rejonie Kasprowego Wierchu. Ponadto
Kuz
nice wyładniały .....11
garść informacji z codziennego życia parkowego  chwalimy
Zmiany organizacyjne 12
się, przypominamy, zachęcamy.
Biuletyn, który Państwu przedstawiamy, ma charakter ro- Dróżniczówka ................ 12
boczy, interesuje nas Państwa opinia, od której uzależniamy
Dla kogo bilety? ............ 12
nie tylko ostateczny kształt, ale dalszy los pisma  czekamy na
Organizacja imprez
uwagi oraz propozycje kolejnych tematów.
masowych .......................12
Redakcja
fot. A. Brzoza
Wolontariat
Wolontariat
dla Tatr
omysł wolontariatu w Ta- w ramach programu International Vi-
trzańskim Parku Narodo- sitor Leadership Program. Jest to ini-
wym budzi szereg kontro- cjatywa finansowana w całości przez
wersji.Wiele osób zastana- rząd USA, a jej celem jest konfronta-
...w TPN wia się, czy nie jest to przy- cja różnych grup zawodowych z do-
P
padkiem próba powrotu do świadczeniami amerykańskimi. Wi-
nie istnieje żadna koncepcji Straży Ochrony Przyrody zyta dała możliwość zapoznania się
i snuje wizje zintensyfikowania aktyw- z wieloma aspektami funkcjonowa-
wyspecjalizowana ności filanców na szlakach, a zwłasz- nia amerykańskich parków narodo-
cza poza nimi. Są i tacy, którzy w ra- wych, w tym z zasadami działania
komórka powołana mach spiskowej teorii dziejów szu- wolontariatu. Kwestia ta zwracała
kają w programie remedium na pró- szczególną uwagę wszystkich uczest-
do tworzenia ciągle bę likwidacji gospodarstw pomocni- ników wyjazdu, głównie ze względu
czych czy też inicjatywy, w ramach na wyraz
ny kontrast pomiędzy funk-
nowych strategii walki której kilku  przyjaciół TPN będzie cjonowaniem wolontariatu w polskich
mogło poszaleć na nartach w zimie i amerykańskich parkach narodo-
z turystami... lub  prężyć się w lecie, udając funk- wych. y
ródeł tego kontrastu należy
cjonariuszy Służby Parku. szukać w przepisach polskiego pra-
Wypowiedzi te niewiele mają wa, do którego dopiero w czerwcu
wspólnego z rzeczywistością, a ich 2003 r. włączono przepisy dotyczą-
autorzy powinni w końcu zrozumieć, ce wolontariatu. Wydaje się, że brak
że w TPN nie istnieje żadna wyspe- większej aktywności wolontariuszy
cjalizowana komórka powołana do w polskich parkach narodowych jest
również spowodowany z jednej stro-
ny brakiem inicjatywy jednostek od-
powiedzialnych za ochronę przyro-
dy, z drugiej zaś wynika z błędne-
go wizerunku parków narodowych
utożsamianych z instytucjami wrogo
tworzenia ciągle nowych strategii
walki z turystami.
* * *
y
ródłem idei  Wolontariatu dla
Tatr jest popularność tego typu dzia-
łań w innych krajach, a zwłaszcza USA.
Na przełomie kwietnia i maja ubieg-
łego roku, niżej podpisany wraz z gru-
pą 6 pracowników innych parków
przebywał w Stanach Zjednoczonych
2 Biuletyn zima 2007
fot. K. Baldy
fot. S. Ziobrowski
Wolontariat
nastawionymi do jakichkolwiek ini-
cjatyw.
Działalność większości jednostek
zarządzających gruntami federalny-
mi w USA opiera się w większym
lub mniejszym stopniu na pracy wo-
lontariuszy. Nie jest to wyłącznie ame-
rykańska domena, ponieważ idea ta
jest powszechnie wykorzystywana
w służbie ochrony przyrody w wie-
lu innych krajach Europy i świata.
O popularności wolontariatu w USA
łatwo można się przekonać, odwie-
dzając stronę National Park Service
(www.nps.gov). Zwraca uwagę fakt,
że każda, najmniejsza nawet jed-
nostka prezentuje na niej jakiś pro-
gram skierowany do wolontariuszy.
Jeden z ciekawszych przykładów
się właściwych postaw wobec tury- Wolontariusze będą informować
działalności w ramach wolontariatu
o zasadach udostępniania parku
stów, reguł udostępniania szlaków
znajdziemy w Arapaho & Roosevelt
oraz zasad udzielania pierwszej po-
National Forests Pawnee National
mocy. ku, oraz monitorowaniu ruchu tury-
Grassland. Jednostka ta współpracuje
Bardzo ciekawą inicjatywą sa- stycznego. Warunkiem udziału w pro-
z grupą około 200 wolontariuszy
zorganizowanych we własnych wo- mych wolontariuszy jest opracowa- gramie będzie odbycie kilkudniowe-
ny przez nich przewodnik. Jest to go szkolenia.
lontariackich strukturach. Współpracą
wydawnictwo zawierające zasady Ponieważ park nie ma większych
koordynuje wyznaczony pracownik,
wspomagany przez grupę wolonta- postępowania w różnych sytuacjach. doświadczeń w pracy z wolontariu-
Znajdują się w nim także wiadomo- szami, oczekujemy, że w 2007 r. uda
riuszy. Kooperacja przebiega bez
ści o szlakach turystycznych oraz inne się wyłonić liderów, którzy w kolej-
większych zakłóceń, głównie dzięki
dobrej organizacji samych zaintere- przydatne informacje. Przewodnik nych latach będą koordynować pro-
ten został również wydany w formie gram.
sowanych.
Wielokrotnie zadaje się nam py- książki i jest rozprowadzany jako wy- Na zakończenie przypominamy,
tania dotyczące charakteru zadań po- dawnictwo komercyjne. że osoby zainteresowane pracą w ra-
Wolontariusze działający na tere- mach  Wolontariatu dla Tatr mogą
wierzonych wolontariuszom. W tym
nie Arapaho & Roosevelt National liczyć na darmowe zakwaterowanie
przypadku można również posłużyć
się przykładem Arapaho & Roose- Forests Pawnee National Grassland oraz odzież ochronną. Park nie bę-
velt National Forests Pawnee Natio- przepracowują rocznie około 27 000 dzie natomiast ponosił kosztów wy-
nal Grassland. Działający tam wolon- roboczogodzin, co w przeliczeniu na żywienia ani dojazdów.
pieniądze stanowi równowartość Osoby zainteresowane udziałem
tariusze mogą robić wszystko za
480 tys. dolarów. w programie prosimy o kontakt za
wyjątkiem zadań zarezerwowanych
dla policji. Nie mogą więc nakładać pośrednictwem poczty e-mail pod
* * *
adresem: [e-mail]. Warun-
mandatów karnych ani stosować
Jak już wielokrotnie informowa- kiem udziału w projekcie jest wy-
środków przymusu bezpośredniego.
liśmy, Tatrzański Park Narodowy słanie na adres Tatrzańskiego Parku
Mogą natomiast wykonywać inne
czynności, począwszy od prac po- zamierza zainaugurować działalność Narodowego formularza, który znaj-
rządkowych, a skończywszy na in- w ramach  Wolontariatu dla Tatr duje się na stronie internetowej TPN
w pierwszej połowie 2007 r. Na ra- w dziale Turystyka, w zakładce Wo-
formowaniu turystów o aktualnych
warunkach na szlakach turystycz- zie akcja obejmie patrolowanie tras lontariat.
narciarskich w rejonie Kasprowego Osobom, które już nadesłały do
nych. Wolontariusze pracują jako
przewodnicy, zajmują się dydakty- Wierchu. W sezonie letnim przewi- nas swoje zgłoszenia serdecznie dzię-
dujemy poszerzenie zakresu działań kujemy za zainteresowanie naszym
ką, udzielają bieżących informacji
wolontariuszy, których zadania po- programem, jednocześnie prosząc
w punktach wejścia lub zajmują się
legać będą na utrzymaniu czystości o cierpliwość  wszystkie wnioski zo-
remontami szlaków turystycznych.
i porządku na szlakach, promocji staną wnikliwie przeanalizowane.
Warunkiem udziału w programie
ochrony przyrody, udzielaniu infor-
jest odbycie trzydniowego szkolenia,
macji o zasadach udostępniania par-
w ramach którego kandydaci uczą Szymon Ziobrowski
3 Biuletyn zima 2007
fot. A. Śliwiński
Tatry zimą
Większość szlaków
turystycznych,
na których uprawia
się turystykę zimową,
nie jest dodatkowo
oznakowana.
Pieszo
Prawie w całym
parku obowiązuje
i na nartach
oznakowanie letnie,
iedy pisane są te słowa za ska w Dolinie Pięciu Stawów, albo
jedyny wyjątek
oknem wciąż krajobraz je- mniej więcej jak szlak letni w rejo-
sienny pomimo zimowej nie Wyżniej Królowej Równi (tzw.
to szlaki oznaczone
pory. Śniegu jak na lekar- Karczmisko). Dlatego też szczególną
Kstwo  licząc jednak na to, ostrożność należy zachować na szla-
tyczkami
że prawdziwa zima nadejdzie, pra- kach położonych powyżej górnej
gniemy Państwu przypomnieć zimo- granicy lasu w okresie zalegania po-
kierunkowymi
we zasady poruszania się w Tatrach. krywy śnieżnej. Szlaki te nie są utrzy-
mywane, a znaki mogą być przykry-
* * *
w okresie zalegania
Pieszą turystykę zimową w pol- te śniegiem. Z powyższych wzglę-
skich Tatrach możemy uprawiać na dów korzystanie z nich wymaga
pokrywy śnieżnej.
wszystkich szlakach turystycznych dobrej orientacji w terenie.
z wyjątkiem odcinków: Poruszanie się po TPN w zimie
1) Przełęcz w Grzybowcu  Wyż- wymaga uwzględniania zaleceń
nia Kondracka Przełęcz; wynikających z komunikatu o stop-
2) Dolina Tomanowa  Chuda niu zagrożenia lawinowego oraz ko-
Przełączka; munikatu turystycznego Tatrzańskie-
3) Dolina Pięciu Stawów Polskich go Parku Narodowego. Konieczna
 Świstówka Roztocka  Morskie jest umiejętność oceny zagrożenia
Oko. lawinowego w terenie. Treść komu-
Szlaki te są zamknięte w okresie nikatów znajduje się na naszych stro-
od 1 grudnia do 31 maja, a przy- nach internetowych, można je tak-
czyną zamknięć są względy przy- że uzyskać w punktach informacji
rodnicze. Dzięki temu kozice mogą turystycznej, przy głównych punk-
w najtrudniejszych dla nich warun- tach wejścia do parku oraz w schro-
kach spokojnie korzystać z dużych niskach, a także dzwoniąc do TPN-u
areałów parku. lub TOPR-u. O stopniu zagrożenia
Większość szlaków turystycz- lawinowego w danym dniu informują
nych, na których uprawia się tury- ponadto tablice znajdujące się przy
stykę zimową, nie jest dodatkowo każdym punkcie wejścia do parku.
oznakowana. Prawie w całym parku Decyzje o wyjściu na szlak turyści
obowiązuje oznakowanie letnie, je- podejmują samodzielnie.
dyny wyjątek to szlaki oznaczone Przypominamy, że szlaki nie są
tyczkami kierunkowymi w okresie zamykane w związku z występowa-
zalegania pokrywy śnieżnej. Prze- niem zagrożenia lawinowego jakie-
biegają one albo z odstępstwem od gokolwiek stopnia. Tylko niektóre
przebiegu szlaku letniego, jak np. z nich mają inny przebieg niż w okre-
dojście z Doliny Roztoki do schroni- sie bezśnieżnym. Przykładem jest
4 Biuletyn zima 2007
fot. A. Śliwiński
fot. B. Chlipała
Tatry zimą
odcinek drogi od Włosienicy do Mor- b) Rówieńki Kondrackie  droga Jeżeli szlak został udostępniony
skiego Oka  zaleca się, aby w okre- gospodarcza  Goryczkowa Ró- równocześnie dla turystyki pieszej
sie zagrożenia lawinowego 3, 4 i 5 wień Niżnia; oraz narciarskiej, obowiązuje zasada
stopnia ruch turystyczny do schro- c) Rówieńki Kondrackie  droga pierwszeństwa ruchu pieszego. Pa-
niska odbywał się tzw. obejściem gospodarcza  Dolina Kondratowa; miętajmy, że  foczymy pod warun-
zimowym. d) Dolina Kondratowa  Rówień- kiem występowania pokrywy śnież-
Wybierając się na wysokogórskie ki Kondrackie (dawna nartostrada). nej, zabezpieczającej roślinność i gle-
wędrówki w warunkach zimowych, bę przed oddziaływaniem narciar-
zaopatrzmy się w odpowiedni sprzęt, 2) szlaki dwukierunkowe: stwa. Uprawianie tego rodzaju tury-
a przed wyruszeniem w trasę przy- a) Dolne Kalatówki  Rówieńki styki również wymaga uwzględnia-
pomnijmy sobie zasady jego używa- Kondrackie; nia zaleceń wynikających z komunika-
nia. W każdym wypadku można roz- b) FIS II  Dolina Goryczkowa  tu o stopniu zagrożenia lawinowego.
ważyć wynajęcie uprawnionego prze- trasa narciarska w Dolinie Gorycz- Na koniec przypominamy, że
wodnika. kowej; uprawianie zimowej turystyki pieszej
c) Dolina Kondratowa  Gorycz- i narciarskiej na szlakach położonych
* * *
Dla uprawiania turystyki narciar- kowa Rówień Niżnia; powyżej górnej granicy lasu może
skiej udostępnione są wszystkie szla- d) Dolina Kondratowa  Dolina odbywać się z niewielkim odstęp-
ki turystyczne, a ponadto szlaki nar- Goryczkowa  trasa narciarska stwem od ich przebiegu. Odstępstwa
ciarskie przebiegające na odcinkach: w Dolinie Goryczkowej; te mogą być jednak uwarunkowane
1) szlaki jednokierunkowe: e) Goryczkowa Rówień Wyżnia wyłącznie względami bezpieczeń-
a) Schronisko na Kalatówkach   Myślenickie Turnie; stwa.
Dolne Kalatówki  Gonciska; f) dawne trasy biegowe na Cyrhli. Bogusława Chlipała
5 Biuletyn zima 2007
5 Biuletyn zima 2007
fot. A. Śliwiński
Tatry zimą
Fakty, które przejdą do historii
Tatrzański Park Narodowy
w 2006 roku
ajważniejsze zdarzenie uzna zasadność skargi i powstrzyma
w 2006 roku, które bę- przebudowę.
dzie mieć istotne skutki Rozpoczęcie programu rewitali-
Na tak ambitny
dla tatrzańskiej przyrody, zacji zespołu dworsko-parkowego
to decyzja ministra środo- w Kuz
nicach to ukłon w stronę hi-
program mógł sobie
Nwiska z 24 czerwca do- storii Doliny Bystrej i tej części gór.
tycząca przebudowy kolei linowej Tędy wkraczało w Tatry pasterstwo,
pozwolić park
na Kasprowy Wierch. Poprzedziło ją tu rozwinęło się górnictwo i hutnic-
postanowienie burmistrza Zakopane- two żelaza. Kuz
nice to dzieje Homo-
dzięki zyskom
go, że przebudowa kolei nie wyma- lacsów i Zamoyskich, zaczątki Mu-
ga sporządzenia raportu oddziaływa- zeum Tatrzańskiego, ale także lecz-
w Gospodarstwie
nia na środowisko. W reakcji na to nictwa, turystyki i narciarstwa. Kuz
-
jedenaście organizacji ekologicznych nice wreszcie to początki inżynierii
Pomocniczym TPN
skierowało skargę do Komisji Euro- komunalnej Zakopanego  wodo-
pejskiej w Brukseli. 26 czerwca sta- ciągi, które tu powstały liczą sobie
i bardzo znaczącej
rosta tatrzański wydał pozwolenie na 100 lat, a elektrownia ponad 80. Od-
przebudowę, która rozpoczęła się nowa reliktów dawnych Kuz
nic to
dotacji
już latem od modernizacji fundamen- przypomnienie i odświeżenie tych
tów podpór. PKL rozpoczął nakaza- dziejów. Do końca 2007 roku pow-
z funduszów
ne przez ministra prace kompensa- staną tu dwa muzea: historii turysty-
cyjne, zaskarżając jednak ich zasad- ki, przewodnictwa, taternictwa, nar-
europejskich.
ność do Wojewódzkiego Sądu Ad- ciarstwa i ratownictwa oraz dziejów
ministracyjnego w Warszawie. Wła- eksploracji gospodarczej i ratowania
ściwa modernizacja będzie przepro- przyrody Tatr przez Władysława Za-
wadzona od maja do grudnia 2007 moyskiego. Na tak ambitny program
roku, chyba że Komisja Europejska mógł sobie pozwolić park dzięki
zyskom w Gospodarstwie Pomocni-
czym TPN i bardzo znaczącej dota-
cji z funduszów europejskich (3,7
mln zł w ramach programu ZPORR).
Paweł Skawiński
Dyrektor TPN
6 Biuletyn zima 2007
fot. T. Zwijacz Kozica
Tatry zimą
Wszystkie nartostrady
i szlaki narciarskie zostaną oznakowane
w terenie pomarańczowymi kierunkowskazami
oraz nowymi piktogramami.
Zmiany w organizacji ruchu narciarskiego
w rejonie Kasprowego Wierchu
tej zimy obowiązywać nie Tatrzańskiego Parku Narodowe- internetowej w BIP TPN w zakładce
będą nowe zasady ru- go, zawierające aktualną regulację Akty prawne.
chu narciarskiego w re- ruchu narciarskiego na terenie par- Bogusława Chlipała
Odjonie Kasprowego Wier- ku dostępne jest na naszej stronie Szymon Ziobrowski
chu i Kotła Goryczkowego. W po-
równaniu do aktualnie obowiązują-
cych regulacji przewiduje się nastę-
pujące zmiany.
Jednokierunkowe nartostrady Do-
lina Kondratowa  Rówieńki Kon-
drackie oraz Dolina Kondratowa 
Dolina Goryczkowa  trasa narciar-
ska w Dolinie Goryczkowej zostaną
udostępnione jako szlaki narciarskie,
przy czym pierwszy z wymienionych
szlaków będzie przeznaczony wy-
łącznie do zjazdu, drugi zaś będzie
szlakiem dwukierunkowym.
Jednokierunkowy szlak narciarski
biegnący na trasie: FIS II  Dolina
Goryczkowa  trasa narciarska w Do-
linie Goryczkowej, zostanie udostęp-
niony jako szlak dwukierunkowy.
Na polanie Kalatówki zostanie
wyznaczony szlak narciarski, który
połączy pólko narciarskie w Suchym
Żlebie z nartostradą Dolne Kalatów-
ki  Gonciska.
Zimowe dojście do dolnej stacji
kolei krzesełkowej w Dolinie Gorycz-
kowej zostanie udostępnione jako
szlak turystyczny zimowy. Szlak ten
będzie dostępny tylko w okresie fun-
kcjonowania kolei krzesełkowej.
Wszystkie nartostrady i szlaki nar-
ciarskie zostaną oznakowane w te-
renie pomarańczowymi kierunkow-
skazami oraz nowymi piktograma-
mi.
Zarządzenie dyrektora TPN w spra-
wie ruchu pieszego, rowerowego
oraz uprawiania narciarstwa na tere-
7 Biuletyn zima 2007
fot. B. Chlipała
Rozmaitości
Wspinaczkowa
inwentaryzacja
ostatnich miesiącach przez fora internetowe, prze-
Wtoczyły się informacje dotyczące usuwania stałych
punktów asekuracyjnych w Tatrach Zachodnich. Wyja-
śniamy więc, że TPN przystąpił jedynie do inwentary-
zacji istniejących dróg wspinaczkowych w rejonach nie-
udostępnianych dla taternictwa. Chcemy poznać skalę
i intensywność nielegalnej penetracji w tych rejonach
z uwzględnieniem przemian, jakie zachodzą w środowi-
sku przyrodniczym. Działania, o których mowa, stworzą
podstawy dla nowoczesnego zarządzania ruchem wspi-
naczkowym w TPN.
Nasze szczególnie zainteresowanie budzi działalność
komercyjna, która ma miejsce w opisywanych rejonach.
Porozumienie
Tego typu aktywność z całą stanowczością potępiamy
i będziemy wyciągać surowe konsekwencje we wszyst-
TOPR TPN
kich przypadkach tego typu naruszeń.
(sz)
W połowie 2006 r. Tatrzański Park Narodowy
podpisał umowę z Tatrzańskim Ochotniczym
Pogotowiem Ratunkowym, na mocy której
ten ostatni zobowiązał się do montażu
i naprawy sztucznych ułatwień (kotew,
łańcuchów, karabinków) na szlakach
turystycznych, wykonywania (dwa razy
do roku) przeglądów stanu zabezpieczeń
szlaków oraz bieżącego ich monitoringu.
mowa została zawarta na okres od 1 czerwca
U
2006 r. do 31 grudnia 2006 r. Wszelkie mate-
riały (karabinki, łańcuchy, kotwy) dostarczał TPN.
TOPR wykonał szereg prac, w tym: w rejonie
Orlej Perci wymieniono 626 karabinków oraz
4 kotwy, w Żlebie Kulczyńskiego 112 karabin-
ków, 3 kotwy oraz 19 metrów łańcucha, na Szpi-
glasowej Przełęczy 18 karabinków oraz 2 kotwy,
a na szlaku Morskie Oko  Świstówka Roztocka
 Dolina Pięciu Stawów Polskich  zlikwidowano
łańcuch. Na szlaku na Rysy wymieniono 41 kara-
binków oraz 1 kotwę. W Tatrach Zachodnich do
wymiany nadawały się łącznie 93 karabinki, w tym
24 na dojściach do Jaskini Mylnej oraz Smoczej
Jamy, 11 na szlaku prowadzącym na Małołączniak
przez Kobylarzowy Żleb oraz 58 na Giewoncie.
Liczymy, że i w kolejnych latach podobne po-
rozumienia będą zawierane  współpraca przy
remoncie sztucznych ułatwień okazała się pomy-
słem trafionym i układała się bez zarzutu. Chcie-
libyśmy, aby pracownicy TOPR-u pomagali rów-
nież w usuwaniu nieczystości na szlakach wyso-
kogórskich oraz w innych trudno dostępnych
miejscach. Zanieczyszczenie takich rejonów jest
nieznaczne, dlatego też każdy śmieć zalegający
w stromym żlebie budzi wyjątkowo negatywne
wrażenia estetyczne.
(sz)
8 Biuletyn zima 2007
fot. A. Śliwiński
fot. B. Chlipała
Rozmaitości
nie została wykupiona, toteż park za-
interesowany jest uregulowaniem za-
szłości. Regulacje prawne nie były
Podstawowym
przy tym główną inspiracją dla pod-
jętych działań. Podstawowym celem
celem było
było bowiem dążenie do zabezpie-
czenia szałasów przed całkowitym
bowiem dążenie
zniszczeniem. Większość z nich po-
padała w ostatnich latach w ruinę,
do zabezpieczenia
a park, jak się do tej pory wydawało,
nie miał możliwości ponoszenia na-
szałasów
kładów finansowych na remonty pry-
watnych obiektów.
przed całkowitym
Na szczęście okazało się, że taka
możliwość istnieje, a to za przyczyną z zabytków. Na tej podstawie TPN
zniszczeniem.
ustawy o ochronie zabytków i opie- podjął decyzję o przeprowadzeniu
ce nad zabytkami. Zdecydowana jeszcze w 2006 r. najpilniejszych re-
większość szałasów wpisana jest montów. Kolejne będą wykonywa-
Szałasy
bowiem do rejestru zabytków i pod- ne sukcesywnie w kolejnych latach.
lega szczególnej ochronie prawnej. We wszystkich przypadkach, w
Obowiązek utrzymania i konserwa- których uda się skontaktować z wła-
paz
dzierniku ubieg- cji spoczywa przede wszystkim na ścicielem, pytamy w pierwszej ko-
łego roku TPN za- właścicielach. Ustawa przewiduje lejności o zgodę na remont. Jedno-
mieścił w  Tygodni- jednak, że organy administracji pu- cześnie podejmowane są próby ure-
ku Podhalańskim blicznej są zobowiązane do zapobie- gulowania stanu prawnego. Nie jest
ogłoszenie, w którym gania zagrożeniom mogącym spo- to łatwe, ponieważ właściciel musi
prosił o kontakt wła- wodować uszczerbek dla wartości posiadać dokumenty potwierdzają-
W
ścicieli szałasów położonych w Ta- zabytków oraz do udaremniania nisz- ce stan prawny.
trach. Część z tych obiektów nigdy czenia i niewłaściwego korzystania (sz)
no wówczas, że próba wyniesienia tych śmieci
Sucha Kasprowa
z miejsca pozbawionego nie tylko drogi dojazdowej,
wysprzątana
ale i w miarę wygodnej ścieżki dojściowej, może
W połowie listopada udało się wywiez
ć stertę okazać się szkodliwa dla przyrody i niebezpieczna
dla ludzi. Zadecydowano, że najlepszym rozwiąza-
śmieci, głównie złomu, z Doliny Suchej
niem będzie transport lotniczy. Obowiązek usunię-
Kasprowej. Śmieci te to efekt uboczny
cia śmieci z Suchej Kasprowej znalazł się wśród prac
działalności Kolei Linowej. Gromadziły się
kompensacyjnych wyznaczonych Polskim Kolejom
tu od początku istnienia kolejki.
Linowym. Zgodnie z decyzją ministra prace porząd-
ywieziona obecnie sterta ułożona została kowe miały być wykonane jednak dopiero po za-
Ww 2001 roku, w trakcie próby posprzątania do- kończeniu modernizacji kolejki na Kasprowy Wierch.
liny. Ilość i rozmiar zanieczyszczeń, jakie wówczas Kiedy końcem paz
dziernika w Tatrach, w związ-
znaleziono przekroczyły śmiałe wyobrażenia. Uzna- ku z ćwiczeniami polskich żołnierzy wyjeżdżających
na misję do Afganistanu, pojawiły się wojskowe śmi-
głowce uznano, że skoro ktoś zadecydował, że woj-
skowi piloci i tak muszą szkolić się w lataniu nad
parkiem narodowym, dobrze by było, aby przy oka-
zji wywiez
li śmieci. Dzięki temu śmieci będą krócej
zanieczyszczać obszar ochrony ścisłej, a w przyszłym
roku nad Tatrami będzie mniej hałasu. Śmieci spa-
kowano do 14 specjalnie uszytych worów transpor-
towych o pojemności 1200 litrów i 1 grudnia prze-
transportowano na Kalatówki, skąd zostały zwiezio-
ne samochodem ciężarowym. Na wiosnę, gdy zejdą
śniegi, konieczne będzie jednak ponowne sprząta-
nie Doliny Suchej Kasprowej.
Tomasz Zwijacz Kozica
9 Biuletyn zima 2007
fot. A. Śliwiński
fot. J. Polak
Rozmaitości
wano kruszywo wapienne, a na krystalicznym  grani-
towe.
Rozwiązaliśmy problem utrzymania górnego odcin-
Po pierwsze 
ka zejścia z Jaskini Mroz
nej. Dzięki wykonaniu schodów
drewnianych ułożonych na belkach zrezygnowano ze
stosowania progów drewnianych i kamiennych, wko-
nie szkodzić
pywanych w niestabilne podłoże. W przyszłym roku
przeprowadzona zostanie analiza, czy takie rozwiązanie
zdaje egzamin. Jeśli tak, to tego typu konstrukcje zasto-
W przyszłości
sowane zostaną na stromych odcinkach szlaków poni-
żej górnej granicy lasu.
podczas remontów szlaków
W ramach prac remontowych przebudowano odci-
większą uwagę zwracać się nek szlaku Kuz
nice  Boczań oraz uzupełniono braki
i wyrwy na szlaku Kuz
nice  Kalatówki.
będzie na zahamowanie
Na całej drodze Kiry  Hala Pisana wypełniono dziu-
ry i dokonano mechanicznej stabilizacji powierzchni oraz
procesów antropogenicznych...
zamontowano potykacze (200 szt.), mające zapobie-
gać rozdeptaniu wzdłuż szlaku.
W Morskim Oku pracowano nad dostosowaniem sze-
zięki pięknej i długiej jesieni udało się do- rokości szlaku biegnącego dookoła stawu do intensywno-
kończyć remont tatrzańskich szlaków. W tym ści ruchu turystycznego, a także naprawiono jego odcinki
roku, dzięki uzyskaniu pozytywnej opinii pod moreną po prawej stronie. Naprawiono też uszkodzo-
Rady Parku, zaczęto stosować do utwardza- ne kawałki szlaku do Dolinki za Mnichem, jak również
D
nia nawierzchni dróg i ścieżek materiał po- pobocze drogi Włosienica  Morskie Oko (m.in. napra-
chodzący spoza parku. W roku 2006 w wyniku zmian wa odwodnienia drogi, do czego wykorzystano korytka
organizacyjnych Tatrzańskiego Parku Narodowego za- odwadniające z rozebranego parkingu na Włosienicy).
dania remontów szlaków przeszły z działu Społecznych Na drodze leśnej Wierch Poroniec  Goły Wierch
Funkcji Parku o Działu Ochrony Przyrody. Zmiana ta położono nową nawierzchnię granitową oraz założono
miała na celu zwrócenie większej uwagi na ochronę przy- drewniane krawężniki, a na szlaku przy kaplicy na Wik-
rody w trakcie remontu szlaków. torówkach (odcinek od strony Zazadniej) schody skon-
Przede wszystkim zależało nam na powstrzymaniu struowano tak, aby nie powstawały w nich dziury.
niekorzystnych zmian, takich jak wydeptywanie wzdłuż Aby powstrzymać proces erozji dolnego odcinka
szlaków w przypadku złego doboru nawierzchni czy też szlaku Adamica  Gładkie Upłaziańskie  Chuda Turnia,
obchodzenie niewygodnych miejsc (np. zbyt wysokich zastosowano progi drewniane, a w górnym odcinku usta-
stopni). Zapobiec temu ma stosowanie w szerszym za- lono jego przebieg oraz zastosowano potykacze.
kresie potykaczy i ostrewek. Przy szlakach w rejonie Doliny Waksmundzkiej usu-
Udało się wyeliminować rozkopywanie potoków nięto gałęzie zasłaniające światło szlaku.
i rejonów przy szlakach, aby pozyskać kruszywo  spro- W przyszłości podczas remontów szlaków większą
wadzono je ze żwirowni położonych w zlewni Dunaj- uwagę zwracać się będzie na zahamowanie procesów
ca. Dzięki niemu wyremontowano drogę w Dolinie Ko- antropogenicznych przebiegających wzdłuż szlaków, zo-
ścieliskiej oraz szlak na Rusinową Polanę od strony stanie także dokonana analiza tego niekorzystnego zja-
Wierch Porońca. Zachowano przy tym zgodność kruszy- wiska.
wa z podłożem, a więc na podłożu węglanowym stoso- Józef Chowaniec
Szlak Goły Wierch przed remontem ...i ten sam szlak po wykonaniu niezbędnych prac
10 Biuletyn zima 2007
fot. J. Chowaniec
fot. J. Chowaniec
Rozmaitości
Kuz
nice
wyładniały
fotografie A. Chmielowska
Obfite opady śniegu w Tatrach
i Zakopanem na początku
listopada 2006 r. postawiły pod
znakiem zapytania powodzenie
Dworek po remoncie prac rewitalizacyjnych
w Kuz
nicach. Na szczęście
druga połowa listopada
bardziej przypominała wiosnę
niż póz
ną jesień. Dzięki temu
udało się nadrobić znaczną
część opóz
nień.
Dworek przed rozpoczęciem prac
oraz lepiej wyglądają Kuz
nice.
CGłównie dzięki ukończeniu za-
sadniczych prac remontowych wo-
zowni, kuz
ni, dwóch dworków i karcz-
my (która wbrew swej nazwie, przez
najbliższe lata pełnić będzie wyłącz-
nie funkcję mieszkalną) oraz roze-
braniu bunkra dotychczasowej stacji
transformatorowej. Ukończono rów-
nież większość prac przy elewacji
spichlerza. Przeciąga się natomiast
adaptacja wnętrz tego budynku do
Dworek po remoncie
potrzeb wystawienniczych. Ogólny
wygląd zespołu dworsko-parkowe-
go, rewitalizowanego dzięki finan-
sowemu wsparciu Unii Europejskiej
oraz Zintegrowanego Programu Ope-
racyjnego Rozwoju Regionalnego,
psują jeszcze wykopy wokół odsła-
Dworek przed rozpoczęciem prac nianych i odtwarzanych fundamen-
tów dworu Homolasców.
Tam, gdzie przed 150 laty stał
dwór, powstanie platforma widoko-
wa, na którą będą prowadzić dwu-
biegowe schody. Miejsce to służyć
ma organizacji imprez plenerowych.
Konstrukcja fundamentów pozwoli
jednak w nieokreślonej bliżej przy-
szłości na odbudowę dworu.
Początek grudnia wprawdzie
sprzyjał budowniczym, ale nie zmie-
Karczma po remoncie
niło to faktu, że stan zaawansowa-
nia robót w stosunku do planów na
rok 2006 r. wyniósł około 70 proc.,
natomiast w stosunku do całego,
zaplanowanego na dwa lata przed-
sięwzięcia jest to około 30 proc.
Karczma przed rozpoczęciem prac (tzk)
11 Biuletyn zima 2007
Rozmaitości
Dróżniczówka
Zmiany
atrzański Park Narodowy zyskał kolejny sta-
organizacyjne
Try-nowy budynek. Dawna dróżniczówka przy
drodze do Morskiego Oka, koło Wodogrzmotów
grudnia 2006 r. wszedł w życie
Mickiewicza, jako własność skarbu państwa na
1nowy regulamin organizacyjny TPN.
Zmian dokonano w ramach Działu Spo- terenie parku narodowego  zgodnie z ustawą
o ochronie przyrody  przeszła w zarząd TPN.
łecznych Funkcji Parku. Polegały one
Dyrektor Paweł Skawiński zamierza, po wyre-
na powołaniu nowego stanowiska, któ-
rego pracownik będzie odpowiedzial- montowaniu budynku, urządzić w nim punkt in-
formacji dla turystów ze sprzedażą wydawnictw
ny m.in za sprawy związane z uzgad-
parkowych. Dyżury mogliby tam pełnić emery-
nianiem projektów studiów uwarunko-
wań i kierunków zagospodarowania towani ratownicy lub przewodnicy.
przestrzennego gmin oraz miejsco-
wych planów zagospodarowania prze-
strzennego, uzgadnianie lub opiniowa-
nie warunków zabudowy i zagospo-
darowania terenu oraz pozwoleń na bu-
dowę, określanie zasady kształtowania
krajobrazu oraz prawidłowe kształtowa-
nie elementów małej architektury.
Organizacja imprez masowych
w parku narodowym
rwa zima. W tym okresie w TPN organizowanych jest wie-
Tle imprez o charakterze rekreacyjno-sportowym. Przypo-
minamy, że zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 27 Ustawy o ochronie
przyrody organizacja imprez w parku narodowym wymaga
zgody dyrektora.
mieszkanie w określonej miejscowości pod
Dla kogo
oznaczonym adresem z zamiarem stałego prze-
bilety?
bywania. Nie odpowiada natomiast użytemu
ostatnim czasie coraz częściej spotykamy w ustawie o ochronie przyrody sformułowaniu
Wsię z pytaniami  czasem wręcz żalem   mieszkańców gmin samo zameldowanie na po-
dlaczego posiadając czasowe zameldowanie lub byt czasowy, ponieważ w myśl cytowanej już usta-
będąc właścicielem działki na terenie gmin poło- wy pobytem czasowym jest przebywanie bez
żonych w granicach parku lub sąsiadujących, trzeba zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej
opłacać bilety wstępu. Czy np. sam fakt posiada- miejscowości pod oznaczonym adresem lub
nia własności nie powinien zwalniać z koniecz- w tej samej miejscowości, lecz pod innym adre-
ności kupowania biletu? sem.
Ustawa o ochronie przyrody zwalnia z obo- A zatem uprawnione do bezpłatnego wej-
wiązku wnoszenia opłat za wstęp mieszkań- ścia na teren parku są osoby, które w dowodzie
ców gmin położonych w granicach parku naro- osobistym posiadają wpis stałego zameldowa-
dowego. Zgodnie z ustawą o ewidencji ludności nia na terenie gmin: Zakopane, Kościelisko, Po-
i dowodach osobistych pobytem stałym jest za- ronin, Bukowina Tatrzańska.
Zespół redakcyjny: Paulina Kołodziejska, Szymon Ziobrowski; Współpraca: działy merytoryczne Tatrzańskiego Parku Narodowego;
12 Biuletyn zima 2007
Wydawca: Tatrzański Park Narodowy; Adres redakcji: Tatrzański Park Narodowy, ul. Chałubińskiego 42a, 34-500 Zakopane,
[e-mail]
fot. M. i T. Zwijacz Kozica