Software
Porady: konserwacja Rejestru
Ponieważ naprawdę warto zastosować się
do umieszczonego nad tytułem tekstu
ostrzeżenia, krótko przedstawię metody
tworzenia kopii zapasowych Rejestru.
Przede wszystkim  gdzie szukać tej tajem-
niczej bazy? Stosunkowo prosto znalez
ć ją
w systemach Windows 9x/ME. Tworzą ją
pliki SYSTEM.DAT i USER.DAT (w edycji
Millennium także CLASSES.DAT) umiesz-
czone w głównym katalogu Windows.
W wersjach Windows NT/2000 Rejestr skła-
da się w sumie z 20 plików znajdujących się
Uwaga!
w katalogu System32\Config\ w głównym
Wszelkie nieuważne
folderze Windows oraz z dwóch dodatko-
operacje na Rejestrze
wych zbiorów umieszczonych w katalogach
mogą prowadzić do
poszczególnych użytkowników systemu.
poważnych problemów
aż do niemożności
uruchomienia Windows
Backup Twój powszedni
włącznie. Dlatego wszyst-
Najtrudniej kopiowanie Rejestru przebiega
kie działania na Rejestrze
należy wykonywać dopiero
w systemie Windows 95. Plików Rejestru nie
po sporządzeniu jego
można kopiować z poziomu Okienek 
kopii zapasowej.
operację taką wykonuje się w  czystym
DOS-ie. Na dodatek zbiory SYSTEM.DAT
i USER.DAT opatrzone są atrybutami
 ukryty ,  systemowy i  tylko-do-odczytu ,
które można usunąć wyłącznie poleceniem
Zdrowy inwentarz attrib -r -h -s nazwa_pliku. Jeśli zdarzy się, że
będziemy zmuszeni wykorzystać nasze ko-
pie, po przywróceniu plików Rejestru należy
Pańskie oko konia tuczy... Zaawansowani użytkownicy Windows
ponownie nadać im wspomniane atrybuty
zdają sobie z tego doskonale sprawę. Doglądają więc systemowe-
komendą attrib +r +h +s nazwa_pliku.
Systemy Windows 98, 98 SE oraz Mil-
go Rejestru jak dobry gospodarz cielnej krowy. I co z tego mają?
lennium wyposażone są w narzędzie
SCANREG.EXE. Po każdym starcie Okie-
dąc dalej tropem tej rolniczej metafory, przekroczyć rozmiaru 64 KB, a systemowe nek wykonuje ono automatycznie kopię Re-
Imożna by powiedzieć, że zdrowy przychó- pliki WIN.INI oraz SYSTEM.INI nie pozwa- jestru oraz plików WIN.INI i SYSTEM.INI.
wek  czyli poprawnie i szybko działający lały na przechowywanie oddzielnych konfi- Umieszczane są one w postaci skompreso-
system Windows. Utrzymywanie Rejestru guracji dla wielu użytkowników. Narodziła wanych plików .CAB w katalogu SYSBC-
w należytym porządku ma bowiem kluczowe się więc idea skonstruowania jednej bazy da- KUP głównego folderu Windows. Jeśli za-
znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania nych przechowującej wszelkie ustawienia. tem skopiujemy taki plik do innego katalo-
naszych Okienek. Naturalnie można nawet gu i rozpakujemy go, uzyskamy kopię Re-
nie zdawać sobie sprawy z istnienia Rejestru Zanim zaczniesz  skopiuj jestru, którą możemy następnie wykorzy-
i mimo to z powodzeniem używać Windows. W zależności od wersji Okien Rejestr prze- stać w dowolnej chwili do naprawienia Re-
Jednak ci, którzy o niego dbają, wiedzą do- chowywany jest bądz
w dwóch (Windows jestru poprzednią metodą. Wszystkie te
skonale, że nie jest to marny trud. Jak zatem 9x), trzech (Windows Millennium) albo też czynności wykonuje również program
zostać dobrym gospodarzem? w kilkunastu plikach (Windows NT/2000). Scanreg (działa także w Windows 95), któ-
Mimo tego rozdrobnienia w systemowym ry możemy ręcznie wywołać po urucho-
Koń jaki jest, każdy widzi? Edytorze Rejestru widziany jest on jako jed- mieniu komputera z dyskietki startowej.
Rejestr przechowuje wszelkie informacje do- na hierarchiczna struktura przypominająca Windows 95 także tworzy kopie zapasowe
tyczące sprzętu, oprogramowania, użytkow- nieco drzewo katalogów znane z Eksplora- po każdym bezproblemowym uruchomie-
ników oraz ich indywidualnych preferencji. tora Windows. niu Okienek  są to pliki SYSTEM.DA0
Ta baza danych to jeden z najważniejszych
elementów wszystkich 32-bitowych wersji
Windows. Ich 16-bitowi poprzednicy, czyli
Dobrze znany Norton Clean-
systemy z serii 3.1x wprawdzie miały już Re-
Sweep służy nie tylko do monito-
jestr, lecz nie był on jeszcze tak istotny. Do
rowania instalacji i deinstalacji
zapisywania konfiguracji komputera i zain-
programów  dzięki niemu usu-
stalowanych programów służyły wtedy pliki
niemy także niepotrzebne wpisy
INI. Do zalet płynących z ich stosowania za- w Rejestrze.
liczyć należy prostotę edycji, wad było
jednak znacznie więcej. Wspomniana przed
chwilą prostota jednocześnie ułatwiała nie-
rozważnym użytkownikom popełnianie błę-
dów. Każdy program mógł tworzyć własny
plik INI, co prowadziło do organizacyjnego
chaosu. Mało tego  zbiór taki nie mógł
KWIECIEC
2001
130
kasia szymczak
Software
Porady: konserwacja Rejestru
i USER.DA0. W przypadku uszkodzenia wą Windows 98/ME, będziemy mogli przy- krócej. Ktoś mógłby zapytać: czy przy szyb-
Rejestru próbuje go odtworzyć, korzysta- wrócić Rejestr domowym sposobem. kości dzisiejszych komputerów ma to jakie-
jąc z tych właśnie zbiorów. Jednak prakty- kolwiek znaczenie? Oraz  skąd w ogóle pro-
ka wskazuje, że operacja ta nie zawsze się Spocony grubas blem? Czy Windows nie dba sam o jak naj-
udaje  nasza własna kopia Rejestru jest Ktokolwiek uruchomił jakikolwiek program mniejszy rozmiar Rejestru?
lepszym zabezpieczeniem. monitorujący aktywność Rejestru, zauważył Odpowiem najpierw na drugie pytanie.
W Windows 2000 kopię zapasową Reje- natychmiast, że praktycznie każde, nawet Otóż nie  zupełnie go to nie interesuje! Naj-
stru tworzy się za pomocą programu Kopia najprostsze działanie użytkownika wiąże się ważniejszą przyczyną zwiększania się obję-
zapasowa. Przed samym rozpoczęciem bac- z odwołaniami do Rejestru. W tej bazie da- tości Rejestru jest instalowanie nowych pro-
kupu warto wyłączyć w zaawansowanych nych Windows szuka informacji na każdy te- gramów. Aplikacje umieszczają w Rejestrze
ustawieniach opcję kopiowania plików ko- mat  od typu zainstalowanego dysku twar- informacje o obsługiwanych przez siebie pli-
niecznych do działania Windows  zajmują dego po nazwę pliku dz
więkowego, który po- kach oraz szereg danych konfiguracyjnych 
one ok. 250 MB. Jeśli Windows 2000 zain- winien odtworzyć po zaistnieniu konkretne- własnych, a także dotyczących swojej współ-
stalowaliśmy w systemie plików FAT 32, go zdarzenia. Zatem szczególnie istotne jest, pracy z systemem. W przypadku odinstalo-
możemy pokusić się o ręczne skopiowanie by plik, do którego system odwołuje się tak wania programu objętość Rejestru się nie
plików Rejestru. Kiedy więc uruchomimy często, był jak najmniejszy. Wyszukanie od- zmniejsza! Obrazowo mówiąc, po usunię-
komputer, wykorzystując dyskietkę starto- powiednich danych trwa wtedy oczywiście tych danych zostają dziury, które system
w trakcie wyszukiwania danych jednak
sprawdza  a nuż kryje się tam coś istotne-
go? Mało tego  mechanizmy instalacji i de-
W kontaktach z RegCleane-
instalacji programów nie są doskonałe. Po
rem kierujmy się zasadą ogra-
usunięciu programów często zdarza się (cóż,
niczonego zaufania  czasami
jego podpowiedzi mogą nas
szczerze mówiąc, jest to prawie regułą...), że
zaprowadzić na manowce. Na
zostają po nich w Rejestrze różne śmieci: za-
szczęście pozwala on na cof-
rejestrowane typy plików, odwołania do nie-
niecie dokonanych przez sie-
istniejących zbiorów itp. Nie dość że Win-
bie zmian.
dows musi to wszystko przeczytać, to jesz-
cze wpisy te mogą wprowadzać zamieszanie,
powodując niepoprawne działanie systemu.
Wrócę jednak do pierwszego pytania
o nadzwyczajną wydajność współczesnych
komputerów i możliwość bagatelizacji pro-
blemu puchnącego Rejestru. Po pierwsze 
Resplendent Registrar to edytor
nie wszyscy jeszcze mają najnowsze maszy-
Rejestru dla zaawansowanych 
ny z gigahercowymi procesorami i dyskami
dysponuje on wieloma ułatwie-
niami oraz rzadkimi funkcjami, UltraATA-100. Po drugie  zbagatelizować
np. możliwością defragmentacji
można wpisy pozostawione przez prosty
Rejestru. Zezwala także na edy-
programik. Natomiast potężne pakiety to
cję kluczy normalnie niedostęp-
już nie przelewki  na przykład instalacja
nych  HKEY_LOCAL_MACHI-
MS Office zwiększa rozmiar Rejestru
NE\
SECURITY  czego jednak bez o mniej więcej jeden megabajt! Po zakoń-
gruntownej znajomości archi-
czonej deinstalacją  zabawie z kilkoma ta-
tektury Windows bezwarunko-
kimi zestawami nasz Rejestr może zatem
wo nie należy robić.
wyglądać jak porozrzucany po całym dysku
ser szwajcarski...
RegClean, nieco już leciwe,
bezpłatne narzędzie Microsoftu
Co więc czynić?
sprawuje się dobrze także
Cóż, trzeba samemu zadbać o czyszczenie
w najnowszych edycjach
Windows  Millennium i 2000 i defragmentację Rejestru. Metody jego  do-
Professional.
pieszczania można najogólniej podzielić na
dwa rodzaje  ręczne i automatyczne. Jak się
za chwilę przekonamy, najlepiej je połączyć,
czyli czyścić samodzielnie, korzystając z po-
mocy odpowiednich narzędzi, nigdy jednak
nie zdając się na ich automatyzm.
Mam nadzieję, że nie muszę przypominać
o konieczności korzystania z dołączonych do
programów mechanizmów deinstalacyjnych.
Zanim sięgniemy po inne narzędzia,
Proste kasowanie katalogu z aplikacją nie
warto zaznajomić się z systemowym
wchodzi w rachubę  prowadzi to w oczywi-
Edytorem Rejestru  do podstawo-
sty sposób do pozostawiania wpisów w Reje-
wych zadań w zupełności wystarczy.
W najnowszych wersjach wyposażo- strze. Zatem po zakończeniu działania dein-
no go w zakładki ułatwiające prze-
stalatora zajrzyjmy do Rejestru. Wszystkie
chodzenie do najczęściej odwiedza-
wersje Windows zaopatrzone są w Edytor
nych gałęzi.
Rejestru. Na wszelki wypadek skrót do tego
narzędzia nie jest umieszczany w menu Start 132
KWIECIEC
2001
131
Software
Porady: konserwacja Rejestru
odległości, co dodatkowo spowalnia stru-
mień danych. Ponieważ zbiory Rejestru są
Norton WinDoctor z pakietu Norton
cały czas używane przez system, zwyczajna
Utilities może nam pomóc w czysz-
czeniu Rejestru  niestety, nie zmniej-
defragmentacja nie poprawia ich stanu. De-
szy jego fragmentacji. Z kolei inny na-
fragmentatory działające w Windows NT
rzędziowy  kombajn , Fix-It firmy On-
i 2000 dysponują specjalnym trybem, w któ-
track, poradzi sobie z tym zadaniem,
rym działanie scalające następuje jeszcze
warto jednak patrzeć mu na ręce 
przed zablokowaniem plików Rejestru
czasami potrafi zaproponować nie-
bezpieczne rozwiązania. przez Okienka. Brak natomiast takiego me-
chanizmu w narzędziach przeznaczonych
dla Windows 9x oraz Millennium. W tym
przypadku należy skorzystać znowu z pro-
gramu Scanreg, uruchamianego z przełącz-
nikiem /fix. Następuje wtedy przebudowa-
nie Rejestru  usuwane są puste miejsca
i cały Rejestr zapisywany jest na dysku od
nowa w postaci niesfragmentowanej. Rów-
nież Rejestr Windows NT/2000 możemy
pozbawić wolnych przestrzeni, jednak tylko
za pomocą specjalnych narzędzi. Raz jesz-
cze zabłyśnie tu gwiazda Resplendent Regi-
Po opisanych manipulacjach (a może le-
strara, który dysponuje odpowiednią funk-
piej  przed?) można dowiedzieć się wię-
cją. Sprawdzą się w tej sytuacji także narzę-
cej o samym Rejestrze i sztuczkach, jakie
dzia firm Symantec i Ontrack  wyposażo-
dają się uzyskać poprzez umiejętną jego
edycję. Dobrym z
ródłem takiej wiedzy no je w specjalne moduły, pozwalające na
jest Registry Guide.
przebudowanie Rejestru.
...a jedno, co warto...
 jak bowiem wiemy, niedoświadczony jego Podpowiada on  i to po polsku  które wpi- Malkontenci westchną być może:  Tyle za-
użytkownik gorszy jest od dziecka z zapałka- sy można usunąć. Warto jednak zachować chodu dla paru sekund? I jeszcze czyszcze-
mi. Wybieramy wobec tego w menu Start po- daleko idącą ostrożność  sam doświadczy- nie Rejestru? Toż lepiej od razu zreinstalo-
zycję Uruchom, wpisujemy w otwartym łem pewnego razu, że nie jest to program wać Windows! . Mam jednak nadzieję, że
okienku polecenie regedit i z drżeniem serca doskonały. Na szczęście dysponuje on moż- tym, którzy nie mają czasu bądz
też wspo-
naciskamy klawisz [Enter]. I oto naszym liwością powrotu do stanu poprzedniego, mniane rozwiązanie wydaje się im mało ele-
oczom ukazuje się miękkie podbrzusze Win- podobnie jak godny polecenia weteran bo- ganckie, przedstawione wyżej wskazówki
dows  każde mimowolne draśnięcie może jów o czystość Rejestru, microsoftowy pozwolą na przedłużenie bezawaryjnej
się dla niego z
le zakończyć, najmniejsza mo- RegClean. i szybkiej pracy Windows.
dyfikacja jest bowiem natychmiast wprowa- Marcin Meszczyński
dzana do Rejestru. Nie ma mowy o jakimkol- Hej, ho  jesteśmy z MPO!
wiek Cofnij... Jeśli zależy nam na zdrowiu naszego Reje-
INFO
Z tego względu warto zaopatrzyć się stru, nie chcielibyśmy jednak zawracać sobie
Grupy dyskusyjne
w edytor Rejestru, który dysponuje taką głowy ręcznym jego oczyszczaniem, może-
Uwagi i komentarze do artykułu:
funkcją. Znalez
ć go można chociażby w po- my się zdać na rozbudowane narzędzia, na
news://news.vogel.pl/chip.artykuly
pularnym pakiecie Norton Utilities. Niestety, przykład te wchodzące w skład rozbudowa- Pytania techniczne:
news://news.vogel.pl/chip.software
w najnowszej jego edycji 2001, choć część nych pakietów narzędziowych firm Ontrack
narzędzi działa także w systemie Windows  Fix-It (Registry Cleaner i Registry Fixer)
Internet
2000, nie ma wśród nich edytora Rejestru. oraz Symantec  Norton Utilities (Norton
Składnice oprogramowania
W tych Okienkach z pomocą może przyjść WinDoctor). Są one w stanie przebadać nie
http://www.softseek.com/
doskonały Resplendent Registrar, którego tylko wspomniane wyżej gałęzie  odnajdą http://www.task.gda.pl/tucows/
http://www.inet.com.pl/nonags/
wadą jest tylko wysoka cena  50 dolarów. także wadliwe wpisy dotyczące kontrolek
Norton Utilities i Cleansweep
W Rejestrze sprawdzamy przede wszyst- ActiveX, bibliotek DLL, fontów czy sterow-
http://www.symantec.com/
kim gałęzie HKEY_LOCAL_MACHINE\ ników. I choć oferują stosunkowo duży sto-
Fix-It Utilities
SOFTWARE oraz HKEY_CURRENT_ pień niezawodności oraz (oczywiście funk- http://www.ontrack.com/
RegCleaner
USER\SOFTWARE, w których umieszczają cję Cofnij), im także warto  patrzeć na rę-
http://www.jv16.org/
swoje podstawowe wpisy instalowane pro- ce . Oczywiście nawet zaprawiony w bojach
Windows Registry Guide
gramy. Jeśli z całą pewnością wiemy, że da- z pecetami komputerowiec zblednie na wi-
http://www.regedit.com/
ny program został już usunięty, a resztki dok nazwy klucza {4131E766-1AEA-11D0- Resplendent Registrar
danych jeszcze się tam uchowały, po prostu -944B-00A0C905416E}  cóż, w takim przy- http://www.resplendence.com/
Microsoft RegClean
je kasujemy. Większy kłopot sprawiają wpi- padku w grę wchodzą raczej kwestie emo-
http://www.microsoft.com/
sy rejestracyjne typów plików. Ręczne prze- cjonalne, czyli po prostu zaufanie do produ-
szukanie gałęzi HKEY_CLASSES_ROOT, centa programu...
Na CHIP-CD w dziale Software | Rejestr
w której się one znajdują, może bowiem Wraz ze wzrostem rozmiaru plików Reje- 4/2001 Windows znajdują się wersje demon-
stracyjne programów Fix-It Utilities 3.0 oraz
przyprawić o ból głowy i spowodować stra- stru daje o sobie znać także znana cecha
Resplendent Registrar 2.0, a także pełne edycje
tę mnóstwa czasu. W tym przypadku lepiej związana z systemem plików  fragmenta-
aplikacji Microsoft RegClean 4.1a, RegCleaner 4.0
więc skorzystać ze specjalnego narzędzia, cja. Odczytując Rejestr, głowica dysku mu-
i Windows Registry Guide 2.1
na przykład z freeware owego RegCleanera. si przemierzać w takich wypadkach spore
KWIECIEC
2001
132