Teresa Szafraniec
nauczyciel nauczania zintegrowanego
Szkoła Podstawowa nr 316 w Warszawie
Trudności w pisaniu spowodowane leworęcznością
H. Spionek [1997] terminem  trudności szkolne posługuje
się w dwojakim znaczeniu:
- w celu określenia sytuacji, kiedy uczeń pomimo starań nie potrafi
w odpowiednim czasie przyswoić sobie wiedzy i umiejętności
przewidzianych w programie nauczania; w tym znaczeniu trudności
stanowią pierwszy etap niepowodzeń szkolnych.
- w celu określenia sytuacji, kiedy uczeń wykazuje postępy w nauce
i otrzymuje oceny zadawalające, ale czyni to kosztem niewspółmiernie
dużego wkładu własnej pracy czy też wysiłku rodziców, korepetycji
Wraz z rozpoczęciem nauki pisania i czytania dziecko leworęczne staje przed
szeregiem problemów. Trudności te dla wielu osób zwłaszcza praworęcznych
są nieistotne, bądz
przez nie bagatelizowane. Jednak rzeczywistość jest inna.
W pierwszym okresie nauki dzieci leworęczne wymagają szczególnej uwagi ze
strony rodziców i nauczycieli, ponieważ wczesna, fachowa pomoc ułatwia
przezwyciężenie trudności. Pismo nasze niezależnie od tego, którą ręką się
posługujemy, przeznaczone jest dla osób praworęcznych. Fakt ten dotyczy
zarówno kierunku pisania (od lewej do prawej strony), jak i sposobu kreślenia
i łączenia liter. Dla dziecka leworęcznego naturalnym kierunkiem pisania byłby
kierunek od prawej do lewej. Pokonanie tej tendencji wymaga od dziecka
leworęcznego wiele wysiłku. Pisanie lewą ręką powoduje zadzieranie kartek
w zeszycie, zamazywanie tego, co przed chwilą zostało napisane, robienie
kleksów. Obraz pisma jest nieestetyczny, co z kolei pociąga za sobą
konsekwencje w postaci dezaprobaty rodziców i nauczycieli, oraz
otrzymywania obniżonych ocen. Ta sytuacja wpływa na rozwój emocjonalny
dziecka, a także na stosunek do szkoły i nauki.
Leworęczność może występować na tle ogólnie lewostronnej
lateralizacji dziecka, a może też łączyć się z praworęcznością (przy
skrzyżowanej lateralizacji). Następstwem skrzyżowania dominacji w zakresie
oka i ręki jest zaburzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dezorganizuje ona
czynność pisania, jak również powoduje błędy w postaci inwersji dynamicznej
i statycznej [za: Zakrzewska 1996].
Napięcie mięśniowe w dużym stopniu zależy od napięcia
emocjonalnego. Mogą wystąpić również zaburzenia takie jak: moczenie
nocne, jąkanie. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na trudności związane
z pisaniem w liniach. Dziecko leworęczne nie może się w nich  zmieścić , gdyż
ogranicza ono swobodę ruchu [za: Bogdanowicz 1992].
Oprócz wyżej wymienionych trudności, które można nazwać
technicznymi dzieci z zaburzonym procesem lateralizacji borykają się z innymi
bardzo poważnymi problemami, a mianowicie:
" Statyczne odwracanie liter - jest to mylenie liter o podobnych kształtach
a innym położeniu i kierunku - (b - d, b - p, u - n, w - m). Błędy te noszą
nazwę inwersji statycznej,
" Dynamiczne odwracanie liter - charakteryzuje się zmianą kolejności liter
w wyrazie (sok - kos, kot - tok, lok - kot). Te błędy nazywamy inwersją
dynamiczną,
" Uporczywe opuszczanie lub dodawanie liter a nawet całych sylab,
" Błędne odtwarzanie liter - dziecko niedokładnie odczytuje i pisze zarówno
niektóre spółgłoski jak i samogłoski (np. los czyta jak las).
Interesującym zjawiskiem jest często spotykane u dzieci leworęcznych
pismo lustrzane. Stanowi ono zwierciadlane odbicie pisma normalnego.
W jego zakresie wyróżniamy 2 formy. Pierwsza z nich charakteryzuje się
odwracaniem pojedynczych liter i cyfr, zapisanych w izolacji lub znajdujących
się w środku wyrazu. Druga zaś polega na całkowitym odwróceniu
normalnego pisma. Pismo zwierciadlane spotykamy dość często u dzieci do 5
roku życia, jednak w tych wypadkach jest ono przejawem niedojrzałości.
Jeżeli jednak utrzymuje się dłużej i występuje u dziecka ośmioletniego jest już
przejawem zaburzeń.
Jeśli do tych zaburzeń dodamy jeszcze problemy ze znajomością
schematu ciała oraz kierunków w przestrzeni, to należy przyznać, że trudności
dziecka leworęcznego mają pokaz
ny rozmiar. Ukończenie szkoły i uporanie
się z trudnościami dotyczącymi nauki czytania i pisania nie oznacza końca
problemów. Na dorosłych leworęcznych również czekają różne niemiłe
 niespodzianki . Do dzisiaj istnieje wiele zawodów, w których leworęczni dają
sobie radę z największym trudem. Według statystyk zarówno leworęczne
kobiety jak i mężczyz
ni są w porównaniu z praworęcznymi częściej ofiarami
wypadków w pracy oraz odnoszą więcej kontuzji w sporcie i w domu.
Przyczyny tej zwiększonej podatności na obrażenia są łatwe do wyjaśnienia -
świat techniki jest nastawiony wyłącznie na potrzeby osób praworęcznych.
Nie tylko maszyny i urządzenia przeznaczone do obsługiwania prawą ręką ale
jest również wiele sytuacji środowiskowych i zawodowych, w których
leworęczni z uwagi na odmienną dominację ręki są w gorszej sytuacji.
Można tu wymienić: pracę w zespołach asystowania w szpitalach, pracę
kelnera, krawcowej, podawanie ręki przy powitaniu. Niektóre zawody są
całkowicie dla leworęcznych niedostępne np.: medyczne o specjalności 
stomatologia.