M I N I P R O J E K T Y
Generator impulsów losowych
Zbudowanie ukÅ‚adu, ktÛ-
MogÅ‚oby siÍ
ry generowaÅ‚by ìprawdziweî
wydawaĘ, łe nie ma nic
liczby losowe jest zadaniem
prostszego nił
bardzo trudnym, jełeli nie
narobienie bałaganu.
niemołliwym. Matematycy
Spowodowanie jednak
twierdzÄ…, zgodnie z na-
totalnego chaosu,
uczaniem niektÛrych
w ktÛrym zdarzenia szkÛÅ‚ filozoficznych,
Å‚e tak naprawdÍ nie
zachodziÅ‚yby w sposÛb
istnieje nic losowego
całkowicie
i Å‚e wszystkie zdarze-
niekontrolowany i nie
nia sÄ… w jakiÅ› sposÛb
dajÄ…cy siÍ w Å‚aden
uporzÄ…dkowane, a ich
sposÛb przewidzieĘ nie
wystÍpowanie da siÍ za-
jest Å‚atwe. O ile wsze opisaĘ metodami ma- Jako sygnaÅ‚, ktÛry po odpo-
tematycznymi. Tak wiÍc ge- wiednim wzmocnieniu po-
bowiem uzyskanie
neratory liczb losowych, ktÛ- sÅ‚uÅ‚y do generacji przebiegu
pseudoprzypadkowości
rych dziaÅ‚anie moÅ‚ezadowo- o losowo zmieniajÄ…cej siÍ
zdarzeÒ w naszym
liĘ np. specjalistÛw od szyf- i na poczÄ…tek wystarczy nam czÍstotliwoÅ›ci, postanowiÅ‚em
codziennym Å‚yciu jest
rowania waÅ‚nych danych, sÄ… prosty generator impulsÛw wykorzystaĘ szumy wytwa-
stosunkowo Å‚atwo
ukÅ‚adami bardzo skompliko- o losowych wartoÅ›ciach ich rzane w zÅ‚Ä…czu pÛÅ‚przewod-
zaaranÅ‚owaĘ, to inaczej wanymi, a ich wykonanie czasu trwania i przerwy miÍ- nikowym. Po wielu prÛbach
w warunkach amatorskich dzy impulsami, ktÛry moÅ‚e okazaÅ‚o siÍ, Å‚e najbardziej
ma siÍ sprawa
jest zupeÅ‚nie nierealne. sÅ‚uÅ‚yĘ jako baza do budowy ìszumiÄ…cymî elementem jest
w technice, w tym
Nie musimyjednak odra- generatora liczb losowych złącze emiter-baza tranzysto-
w elektronice.
zu dąłyĘ do doskonałości o niezłych właściwościach. ra NPN typu BC548.
Elektronika Praktyczna 8/2001
28
M I N I P R O J E K T Y
Rys. 1.
WYKAZ ELEMENTÓW
Rezystory
R1: 47k&!
R2..R5: 100k&!
R6..R11: 1M&!
R12, R13: 10k&!
R14, R15: 5,6k&!
Kondensatory
C1..C3: 100nF
C4, C5: 100µF/16V
Półprzewodniki
IC1: LM358
IC2: 4020
T1, T2, T3: BC548
Rys. 2. Rys. 3.
PÅ‚ytka drukowana wraz z kom-
Schemat elektryczny ge- sygnaÅ‚ o ksztaÅ‚cie prostokÄ…t- nowaÅ‚ny tysiÄ…cu sÅ‚Ûw. Zga-
pletemelementÛwjest dostÍpna
neratora przebiegu losowego nym przez komparator IC1B, dzam siÍ z mieszkaÒcami
w AVT- oznaczenie AVT-1313.
pokazano na rys. 1. SygnaÅ‚ na ktÛrego wyjÅ›ciu uzyskuje- PaÒstwa årodka. Jedynym
szumu, o amplitudzie ok. my ciÄ…g impulsÛw o losowo komentarzem wyjaÅ›niajÄ…cym
Wzory płytek drukowanych
3mV, pobierany ze zÅ‚Ä…cza zmieniajÄ…cymsiÍczasietrwa- dziaÅ‚anie urzÄ…dzenia bÍdÄ… w formacie PDF sÄ… dostÍpne
emiter-baza tranzystora T1 nia i przerwy. Przebieg ten trzy rysunki (rys. 2..4), uka- w Internecie pod adresem:
zostaje silnie wzmocniony kierowany jest na wejście zujące przebiegi elektryczne http://www.ep.com.pl/?pdf/
sierpien01.htm oraz na płycie
w układziez tranzystorem T2 czternastostopniowegoliczni- w wybranych punktach
CD-EP08/2001 w katalogu PCB.
oraz przez wzmacniaczIC1A. ka binarnego. układu.
NastÍpnie wzmocniony syg- ChiÒczycy mÛwiÄ…, Å‚e je- Rozmieszczenie elemen-
naÅ‚zostaje przeksztaÅ‚cony na den dobry rysunek jest rÛw- tÛw na pÅ‚ytceobwodu druko-
wanego wykonanego nalami- punktÛw oznaczonych cyfra-
naciejednostronnym pokaza- mi 2..4 naschemacie(rys. 1).
no na rys. 5. Jełeli zaobserwowane prze-
W celu pobieÅ‚negospraw- biegi bÍdÄ… podobne do poka-
dzenia układu najlepiej po- zanych na rys. 2..4, to mołe-
sÅ‚uÅ‚yĘ siÍ oscyloskopem, my ukÅ‚ad uznaĘ za sprawny.
podÅ‚Ä…czajÄ…c jego sondÍ do ZR
Rys. 4. Rys. 5.
Elektronika Praktyczna 8/2001
29