1
R a f a Å‚ O l s z a k , E u g e n i a H e r z y k
K U P N O
A P A R A T U C Y F R O W E G O
- p r a k t y c z n y p o r a d n i k -
2
Niniejsza publikacja została udostępniona dzięki uprzejmości twórców portalu CYFROGRAFIA.
Zapraszamy do zapoznania się z FILMAMI INSTRUKTAŻOWYMI- fotografia cyfrowa i edycja zdjęd w Photoshop
oraz cyfrowa obróbka wideo w Premiere.
Czynności takie jak doskonalenie, retusz, korekcja zdjęd, tworzenie fotomontaży, czy dodawanie
atrakcyjnych elementów graficznych typu winiety i ramki, nie są zarezerwowane dla wąskiej grupy specjalistów.
Teraz każdy posiadacz aparatu cyfrowego i komputera może
korzystać z ogromnego potencjału cyfrowych fotografii.
Filmy instruktażowe prezentują cyfrową edycję zdjęd w
programie Photoshop krok po korku, na konkretnych
kreatywnych przykładach. Lektor omawia każdy etap edycji
zdjęcia, dzięki czemu wiadomo dokładnie co i jak należy zrobid, a
widz nie tylko poznaje program i techniki, ale także doskonale
rozumie wykonywane czynności.
Filmy instruktażowe cieszą się ogromną popularnością.
Gwarantują rezultaty dzięki przejrzystej, multimedialnej formie
oraz maksymalnie skracają czas nauki, ponieważ udoskonalad
swoje fotografie można na bieżąco - mając w jednym oknie film,
a w drugim program do obróbki obrazu.
O filmach instruktażowych CYFROGRAFIA wielokrotnie pozytywnie wypowiadały się autorytety ze
świata fotografii. Wśród nich redaktorzy naczelni prasy fotograficznej, znani fotograficy, dziennikarze,
a także pasjonaci fotografii i cyfrowej edycji obrazu.
KOREKCJA FOTOGRAFII FOTOGRAFIA ÅšLUBNA: CYFROGRAFIA PORTRETY
1 DVD POZY, POMYSA
Y, EFEKTY 4 CD
Cena 51 zł Cena 145 zł Cena 99 zł
Zapraszamy:
www.cyfrografia.pl
www.videotutorial.com.pl
3
Spis treści
NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY BUDOWY .....................................................................................5
MATRYCA - serce aparatu cyfrowego............................................................................................5
OBIEKTYW - oko aparatu..............................................................................................................7
MONITOR I CELOWNIK ..............................................................................................................9
PROCESOR .................................................................................................................................10
PAMI
Ć .......................................................................................................................................11
ZASILANIE .................................................................................................................................13
ZANIM ZACZNIEMY FOTOGRAFOWAĆ ....................................................................................14
PRZECZYTANIE INSTRUKCJI OBSA
UGI ................................................................................14
ZAZNAJOMIENIE SI
Z ZAWARTOÅšCI
PUDEA
KA .............................................................14
A
ADOWANIE AKUMULATORA ...............................................................................................16
FORMATOWANIE KARTY PAMI
CI .......................................................................................17
NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE .........................................................................................................18
WA

CZANIE APARATU ...........................................................................................................18
WYBÓR TRYBU PRACY - REJESTRACJA CZY ODTWARZANIE .........................................18
ROZDZIELCZOŚĆ, KOMPRESJA, FORMAT ZAPISU ZDJ
CIA .............................................18
WYKONYWANIE ZDJ
Ć W TRYBIE PEA
NEJ AUTOMATYKI ..............................................19
TRYB PRACY LAMPY BA
YSKOWE .........................................................................................19
KASOWANIE NIEUDANYCH ZDJ
Ć .......................................................................................20
ZAAWANSOWANE FUNKCJE ......................................................................................................21
PROGRAMY TEMATYCZNE.....................................................................................................21
KOREKCJA EKSPOZYCJI ..........................................................................................................21
ZMIANA CZUA
OÅšCI ..................................................................................................................21
USTAWIENIA BALANSU BIELI ...............................................................................................22
TRYB MAKRO ............................................................................................................................22
HISTOGRAM ..............................................................................................................................23
4
Zanim kupimy aparat cyfrowy, warto posiąść choćby podstawową wiedzę na temat jego
budowy i funkcjonowania. Tylko wtedy terminologia używana w opisach, czy reklamach aparatów
będzie dla nas zrozumiała, co pozwoli nam porównywać różne modele między sobą i wybrać ten
optymalny do naszych potrzeb.
NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY BUDOWY
Warto znać elementy składowe aparatu cyfrowego i wiedzieć jak on działa - ułatwia to
zarówno wybór najlepszego dla siebie sprzętu, jak również jego obsługę.
MATRYCA - serce aparatu cyfrowego
W aparacie analogowym obraz na kliszy tworzony był w sposób trwały  film naświetlany
był klatka po klatce, a po jego skończeniu należało wymienić go w aparacie na nowy. O tym,
jak ten obraz wygląda mogliśmy się przekonać dopiero po wywołaniu filmu. Ponieważ rzadko
kto robił to samodzielnie w domu, film trzeba było oddać do laboratorium usługowego 
otrzymywaliśmy komplet odbitek i negatyw. Dopiero wtedy mogliśmy ocenić rezultaty naszej
pracy, to, czy zdjęcia  wyszły .
Matryca natomiast to jakby film wielokrotnego użytku  gdy tworzony na niej obraz zostanie
zapisany w pamięci aparatu, jest ona gotowa do rejestracji kolejnego zdjęcia. Co bardzo
istotne, oceny obrazu możemy dokonać natychmiast na monitorze, w który wyposażona jest
każda cyfrówka. Jeśli zdjęcie nam się nie podoba, wystarczy wykasować je z pamięci.
W jaki sposób obraz tworzony był na filmie, wie chyba każdy. Przypomnijmy tylko, że
podstawą całej fotografii analogowej były światłoczułe właściwości chemicznych związków,
naukowo nazywanych halogenkami srebra. Kryształki tych związków, znajdujące się w
warstwie emulsji, która pokrywała film, ulegały zmianie pod wpływem padającego światła.
Zmiany te zależały od siły światła  były większe w miejscach, gdzie obraz był jasny i
mniejsze w miejscach, gdzie był ciemny. Po naświetleniu na filmie tworzył się tak zwany
obraz utajony  nie można go było zobaczyć gołym okiem. Widoczny obraz powstawał
dopiero po obróbce filmu, czyli po jego kontakcie z roztworami odpowiednich chemikaliów.
A jak obraz powstaje na matrycy? Matryca jest elektronicznym elementem
półprzewodnikowym, płaską płytką na której umieszczono miliony malutkich fotodiod.
Fotodiody reagują na światło tworząc ładunek elektryczny, którego wielkość zależy od siły
światła. Jest on większy w miejscach, gdzie obraz jest jasny i mniejszy w miejscach, gdzie
jest ciemny. Elektryczne sygnały z każdej fotodiody zapisywane są w sposób cyfrowy (jak to
się naukowo mówi  zero-jedynkowy ) w pamięci aparatu. Cały zbiór informacji o obrazie
nazywamy  plikiem zdjęciowym .
5
Opisywane dotąd zasady tworzenia obrazu na filmie i na matrycy pozwalają zrozumieć, jak
powstają zdjęcia czarno-białe. Taka zresztą była cała fotografia na początku jej istnienia 
kolorowe, dostępne dla wszystkich, dobrej jakości zdjęcia, pojawiły się dopiero na przełomie
lat 80. i 90. ubiegłego stulecia. Emulsja kolorowego filmu składała się z kilku warstw
uczulonych na różne barwy światła, oprócz kryształków halogenków srebra były w nich także
odpowiednie barwniki. Kolorowy obraz na filmie powstawał poprzez nałożenie się trzech
ułożonych jeden nad drugim obrazów o różnych barwach składowych. Zasada tworzenia
kolorowego obrazu na matrycy jest odmienna. Każda fotodioda matrycy pokryta jest filtrem o
barwie podstawowej  najczęściej jest to filtr czerwony (R), zielony (G) i niebieski (B), a
zatem informacja o kolorze w punkcie obrazu odpowiadajÄ…cym jednej fotodiodzie jest
niepełna. Pełną otrzymuje się w procesie zwanym interpolacją  pod uwagę brane są
informacje o dwóch pozostałych barwach składowych pochodzące z sąsiadujących fotodiod.
Interpolacja następuje automatycznie w aparacie, tak że na monitorze oglądamy od razu obraz
z prawidłowymi barwami.
Matryca umieszczona jest wewnÄ…trz aparatu za obiektywem, tam, gdzie w aparatach
analogowych znajdowała się naświetlana klatka filmu. W przeważającej większości cyfrówek
rozmiar matrycy jest mniejszy niż klatka filmu małoobrazkowego. Wynika to przede
wszystkim z wciąż jeszcze wysokich kosztów jej wytwarzania, istotnie tańsza jest produkcja
małych niż dużych matryc. W cyfrowych kompaktach matryca jest wielkości paznokcia, jej
przekątna wynosi około 1 centymetra, w lustrzankach cyfrowych montowane są matryce
większe, o przekątnej około 2.7 centymetra (dla porównania  przekątna klatki
małoobrazkowego filmu wynosi 4.3 centymetra). Stosowane w aparatach cyfrowych matryce
są najczęściej typu CCD lub CMOS  zasada ich działania jest identyczna, różnią się one
pewnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, nie mającymi dla użytkownika istotnego
znaczenia.
Liczba fotodiod matrycy określana jest mianem rozdzielczości. Zwyczajowo mówi się nie o
rozdzielczości matrycy, a aparatu cyfrowego, a wartość tę podaje się w milionach pikseli,
czyli megapikselach. Co to jest piksel? Dokładnie jest to punkt obrazu, a ponieważ liczba
punktów obrazu tworzonego na matrycy jest równoważna z liczbą fotodiod, stąd też
popularność tego skrótowego określenia. Z im większej liczby pikseli składa się obraz, tym
jest on lepszej jakości, a zatem im większą rozdzielczość ma cyfrówka, tym można się
spodziewać z niej lepszych zdjęć. Aktualnie minimum rozdzielczości spotykane w cyfrowych
kompaktach to 3 miliony pikseli, standardem jest 4-5 milionów, najlepsze montowane dziś w
tego typu aparatach matryce mają 8-9 milionów pikseli. Rozdzielczość matryc w amatorskich
lustrzankach cyfrowych jest rzędu 6 milionów pikseli, natomiast w najwyższej klasy
lustrzankach profesjonalnych  kilkanaście milionów pikseli.
Aby założyć film do analogowego aparatu fotograficznego, trzeba było otworzyć jego tylną
ściankę. Cyfrowe aparaty mają konstrukcję zwartą, a znajdująca się wewnątrz nich matryca
jest niewidoczna dla oka (w lustrzankach można ją obejrzeć po wypięciu obiektywu i
podniesieniu lustra). Powoduje to, że choć jest to najistotniejsza część cyfrówki, w praktyce
użytkownika jej obecność przekłada się wyłącznie na podawaną na obudowie aparatu liczbę
pikseli  maksymalną rozdzielczość wykonywanych zdjęć.
6
PORADY
Przy podejmowaniu decyzji, o jakiej rozdzielczości cyfrówkę kupić, zastanówmy się, w jaki
sposób prezentować będziemy nasze zdjęcia i jak często będziemy je kadrować (powiększać
fragmenty). Jeśli nie mamy zamiaru wykonywać z naszych cyfrowych zdjęć większych
wydruków, czy odbitek niż 10 x 15 cm (format pocztówki), ani ich kadrować, w zupełności
wystarczy nam rozdzielczość nawet 3 milionów pikseli. Biorąc jednak pod uwagę dzisiejsze
standardy, że jest to zupełne minimum rozdzielczości aparatów cyfrowych, oraz fakt ciągłego
spadku ich cen, kupmy model 4- czy 5-megapikselowy. Pamiętajmy, że im większa
rozdzielczość rejestrowanych zdjęć, tym większa ich pojemność i tym szybciej zapełni się
nam karta pamięci.
O jakości matrycy, oprócz rozdzielczości, świadczy też tak zwany stosunek sygnału do
szumu. Im jest on korzystniejszy, tym sygnał może być bardziej wzmacniany, czyli można
używać większych czułości rejestracji. Sprawdz
my zatem, jaką maksymalną czułość
rejestracji oferuje aparat. Standardowo jest to ISO 400, ale są modele, które pozwalają na jej
podwyższenie do ISO 800, a nawet ISO 1600. Ustawiając wyższą czułość możemy
fotografować w gorszych warunkach oświetleniowych.
OBIEKTYW - oko aparatu
Nazywany  okiem aparatu fotograficznego, zbudowany jest z soczewek skupiajÄ…cych
światło i rzutujących obraz na matrycę. Ma równie decydujący wpływ na jakość zdjęć, jak
rozdzielczość matrycy, szczególnie gdy rozdzielczość ta jest wysoka. Często się zdarza, że
kiedy porównujemy zdjęcia z dwóch różnych cyfrówek o takiej samej liczbie pikseli matrycy,
wyraz
nie widzimy, że zdjęcia z jednej są lepsze  ostrzejsze, bardziej wyraziste. Zwykle jest
to zasługą zamontowanego w tym aparacie obiektywu wyższej klasy.
Większość konsumenckich aparatów cyfrowych ma obiektyw wbudowany, wymienne
obiektywy występują w lustrzankach. W przypadku lustrzanki najczęściej kupujemy na
poczÄ…tek korpus aparatu z jednym, stosunkowo uniwersalnym obiektywem, a potem
rozszerzamy swój komplet optyki o następne obiektywy, przeznaczone do konkretnego
rodzaju zdjęć. Gdy decydujemy się na zakup cyfrowego kompakta, parametry wbudowanego
obiektywu sÄ… dla nas istotnym kryterium wyboru konkretnego modelu.
Najczęściej kompakty wyposażone są w 3-krotne zoomy, czyli obiektywy pozwalające na 3-
krotną zmianę ogniskowej (popularnie mówi się o 3-krotnym zbliżeniu), ale istnieją też
modele z wmontowanym zoomem aż 12-krotnym. Im większy jest zakres zooma, tym
bogatsze możliwości zdjęciowe oferuje aparat, ale trzeba liczyć się z tym, że wyższa będzie
jego cena, a także większe gabaryty. Na rynku istnieją też kompakty z obiektywem
stałoogniskowym, czyli nie dającym możliwości uzyskiwania zbliżeń - niektóre z nich to
prawdziwe miniaturki. Ponieważ z reguły obiektywy stałoogniskowe, szczególnie te
markowe, dają lepszą jakość obrazu niż zoomy (wynika to głównie z zastosowania w ich
konstrukcji mniejszej liczby soczewek) nie należy z góry skreślać tego typu modeli, tym
bardziej, że są one stosunkowo tanie.
7
Przy ogniskowej najmniejszej, czyli w ustawieniu WIDE (szerokokÄ…tnym) obiektyw daje
największe pole widzenia i najmniejsze zbliżenie, przy ogniskowej największej, czyli w
ustawieniu TELE  najmniejsze pole widzenia i największe zbliżenie. Przy ustawienie WIDE
fotografujemy na przykład rozległe krajobrazy, czy wnętrza a przy ustawieniu TELE na
przykład twarze osób, czy różne detale. Zmiany ogniskowej w kompakcie dokonujemy
zwykle suwakiem, dz
wigienką lub klawiszem, umiejscowionymi gdzieś w zasięgu palców
prawej ręki.
Przy wstępnej ocenie obiektywu kompakta należy brać pod uwagę to, czy wiadomo, kto jest
jego producentem. Uznani producenci fotograficznej optyki, tacy jak Canon, Nikon, Olympus
czy Pentax, dzięki swojemu doświadczaniu w tej dziedzinie na ogół oferują lepsze obiektywy
niż nieznani producenci niezależni. Istotnym parametrem jest też jasność obiektywu,
określana wartością najmniejszej przysłony, na przykład f/2.8. Im liczba jest mniejsza, tym
obiektyw jest jaśniejszy, co pozwala bezproblemowo fotografować w gorszych warunkach
oświetleniowych. Jasność zooma z reguły zmienia się wraz z ogniskową (na przykład f/2.8-
4.9), oceńmy więc obie skrajne wartości.
Ogniskowa obiektywu mierzona jest w milimetrach (mm). Pewien kłopot może sprawić
podawanie przez producentów zakresu ogniskowych kompakta w dwojaki sposób. Pierwszy
to określenie ogniskowych rzeczywistych, na przykład 4.6-22.2 mm. Wartości te są mniejsze
niż typowe dla kompaktów analogowych, ponieważ mniejsza jest powierzchnia, na którą
rzutowany jest obraz, czyli matryca w porównaniu z klatką filmu małoobrazkowego. Drugi
sposób to podawanie ogniskowych ekwiwalentnych, to znaczy takich, jakie w aparacie
analogowym dawałyby ten sam zakres kątów widzenia. Drugi sposób jest lepszy, pozwala
bowiem porównać możliwości zdjęciowe kompaktów z matrycami różnej wielkości, a poza
tym daje o nich wyobrażenie. Lata fotografowania aparatami analogowymi spowodowały, że
przyzwyczailiśmy się do przekładania wartości ogniskowej na efekt zdjęciowy. Wiemy, że 28
mm czy 35 mm oznacza obiektyw szerokokątny, czyli widzący szerzej niż ludzkie oko, 50
mm to obiektyw standardowy, gwarantujący naturalność uzyskanej perspektywy na zdjęciu,
100 mm idealnie nadaje się do portretów, a 200 mm czy 300 mm pozwala fotografować
bardzo oddalone obiekty. Podanie zatem w specyfikacji kompakta, że ekwiwalentny zakres
ogniskowych wynosi 28-135 mm dokładnie określa, jakiego typu zdjęcia możemy nim
wykonywać, podczas gdy rzeczywisty zakres 4.6-22 mm nic nam w zasadzie nie mówi.
Osobnego omówienia wymaga wymienna optyka do lustrzanek - to bardzo szeroki temat.
Najważniejsza jest świadomość, że jeśli wcześniej fotografowaliśmy lustrzanką analogową i
zgromadziliśmy komplet obiektywów do niej, to wcale obiektywy te nie muszą dobrze
współpracować z lustrzanką cyfrową tego samego producenta, nawet jeśli fizycznie da się je
do niej wpiąć. Zazwyczaj możliwe jest to tylko w przypadku wysokiej klasy obiektywów
profesjonalnych, natomiast typowe obiektywy amatorskie dajÄ… z cyfrowymi lustrzankami
kiepską jakość obrazu. Wynika to przede wszystkim z nieodpowiedniej konstrukcji (mówi się
o braku tak zwanej  telecentryczności ) i zbyt małej ostrości obrazu tworzonego na mniejszej
niż klatka małoobrazkowego filmu matrycy. Z tego też powodu pojawiły obiektywy
 cyfrowe , specjalnie przystosowane do współpracy z cyfrowymi lustrzankami - ich oferta
jest stale rozwijana. O ile zakup korpusu lustrzanki cyfrowej jest dziÅ› stosunkowo taniÄ…
inwestycją, nawet poniżej 3 tysięcy złotych, to zakup kompletu  cyfrowej optyki  jeśli w
pełni chcemy wykorzystać możliwości zdjęciowe lustrzanki  już nie.
8
 PORADY
3-krotny zoom w cyfrowym kompakcie z reguły jest całkowicie wystarczający do większości
amatorskich zastosowań. Wybierając aparat zwracajmy jednak uwagę, od jakiej ogniskowej
zoom ten  startuje . W praktyce okazuje się bowiem, że zwykle brakuje nam możliwości
objęcia jak najszerszego kadru  przy fotografowaniu we wnętrzach, czy grup osób. Szerszy
kąt widzenia niż typowa początkowa (ekwiwalentna) ogniskowa 35 mm daje nam ogniskowa
28 mm. Modeli cyfrówek z obiektywem  startującym od około 28 mm jest na rynku coraz
więcej.
Ponieważ bardzo istotnym czynnikiem dla uzyskania wysokiej jakości obrazu jest stan
przedniej soczewki obiektywu  nie powinno być na niej żadnych rys, odcisków palców, czy
kurzu, warto o nią dbać. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem od stosowanego w niektórych
modelach cyfrówek dekielka na obiektyw jest zasłonka obiektywu, która automatycznie
zamyka się przy wyłączeniu aparatu. Jeśli jest to jednak dekielek, przywiążmy go na
 smyczy do aparatu, co uchroni nas przed jego zgubieniem.
MONITOR I CELOWNIK
Znajdujący się na tylnej ściance każdej cyfrówki monitor  ciekłokrystaliczny wyświetlacz 
to najważniejszy element, który już na pierwszy rzut oka odróżnia ją do aparatu analogowego.
Monitor spełnia trzy funkcje  ułatwia kompozycję i ocenę zdjęcia przed jego rejestracją,
pozwala na obejrzenie zdjęć po ich wykonaniu, oraz służy do wyboru opcji i ustawień
różnych parametrów poprzez menu. Ta pierwsza funkcja dostępna jest we wszystkich
cyfrowych kompaktach oraz w niektórych cyfrowych lustrzankach.
O wygodzie korzystania z monitora w dużej mierze decyduje jego wielkość. Do niedawna
typowe monitory montowane w cyfrówkach miały przekątną 1.8 cala (4.6 centymetra), jednak
obecnie coraz częściej spotyka się monitory 2-calowe i 2.5-calowe (przekątne odpowiednio
5.1 centymetra i 6.4 centymetra), a nawet 3-calowe (przekÄ…tna 7.6 centymetra). NaprawdÄ™
warto mieć duży monitor w aparacie cyfrowym  nawet 1-centymetrowa różnica w jego
wymiarze pozytywnie wpływa na jakość wyświetlanego obrazu.
Drugim czynnikiem, który decyduje jakości wyświetlanych na monitorze zdjęć, jest
rozdzielczość monitora. Standardowe wartości to około 130 000 pikseli (oznacza to, że
wyświetlany obraz składa się z 130 000 punktów), monitory wyższej klasy, zapewniające
ostrzejszy, bardziej klarowny obraz, mają rozdzielczość powyżej 200 000 pikseli.
Nowoczesne technologie pozwalają eliminować wadę monitorów, jaką jest trudność w
oglądaniu obrazu przy silnym oświetleniu, na przykład fotografowaniu w jasny, słoneczny
dzień - zazwyczaj ich zastosowaniem producenci bardzo chwalą się w katalogach, mają one
różne nazwy. Inna, bardzo uciążliwa wada, związana z olbrzymią prądożernością monitorów,
została w dużej mierze skutecznie wyeliminowana. Dziś bez obawy o szybkie wyczerpanie
9
baterii możemy korzystać z monitora do kadrowania zdjęć  kiedyś sugerowano raczej
korzystanie z celownika.
Celownik, inaczej wizjer, był w aparatach analogowych jedynym elementem służącym do
komponowania zdjęć, ale w wyposażonych w monitory cyfrówkach  już nie. Obowiązkowo
jest on obecny w cyfrowych lustrzankach, jako że z racji swojej budowy nie pozwalają one na
ocenę obrazu na monitorze przed rejestracją. Choć większość cyfrowych kompaktów ma
celowniki, istnieje sporo modeli jego pozbawionych. Nie stanowi to jakiegoÅ› specjalnego
ograniczenia, ale celownik bardzo siÄ™ przydaje w sytuacjach, kiedy obraz na monitorze jest
stosunkowo nieczytelny, na przykład w jasnym oświetleniu, czy też gdy jest stosunkowo
ciemno. W cyfrówkach z zoomem 3-, czy 4-krotnym jest to typowy celownik optyczny, taki
sam jak w analogowych kompaktach. Co ważne, obraz w nim zmienia się wraz ze zmianą
ogniskowej, tak że jest dokładnie taki sam, jaki zostanie zarejestrowany. Natomiast w
cyfrówkach z zoomem o bardzo dużym zakresie zmian ogniskowych, ze względów
konstrukcyjnych montowane sÄ… celowniki elektroniczne  miniaturowe monitorki. MajÄ… one
oczywiście, tak jak główne monitory aparatu, pole widzenia takie samo jak obiektyw przy
danym ustawieniu zooma.
PORADY
Im większy monitor w cyfrówce, tym wygodniej ogląda się na nim zdjęcia i lepiej je ocenia.
Przy wyborze zwracajmy na to uwagę  jeżeli dwie cyfrówki mają bardzo podobne
parametry, a różnią się wielkością monitora, wybierzmy tą z monitorem większym.
Celownik w cyfrowym kompakcie przydaje siÄ™ do kadrowania w wielu sytuacjach, kiedy
podgląd obrazu na monitorze jest utrudniony. Zawsze lepiej mieć cyfrówkę wyposażoną w
celownik, niż jego pozbawioną.
Niektóre modele cyfrówek wyposażone są w tak zwany  ruchomy monitor. Można go
odchylić od korpusu aparatu, co pozwala na fotografowanie z nietypowych pozycji, na
przykład tuż przy ziemi. Choć jest to ciekawe rozwiązanie, w praktyce nie przydaje się zbyt
często.
PROCESOR
Procesor to wbudowany w aparat cyfrowy mini-komputer z zainstalowanym
oprogramowaniem. Od jego sprawności zależy bardzo wiele. Przede wszystkim procesor jest
odpowiedzialny za obróbkę sygnału z matrycy i jego przetworzenie w postać cyfrową.
Obróbka ta nie polega wyłącznie na interpolacji danych z pokrytymi różnobarwnymi filtrami
jej elementów (pikseli) tak, aby kolor obrazu był w każdym punkcie ściśle określony. Podczas
obróbki dokonywana jest bowiem tak zwana optymalizacja obrazu, aby zdjęcie
10
charakteryzowało się odpowiednim nasyceniem barw, kontrastem, czy ostrością. Oprócz
matrycy i obiektywu to właśnie procesor aparatu w największym stopniu wpływa na jakość
wykonywanych nim fotografii.
Sprawność procesora decyduje też o szybkości działania aparatu cyfrowego, czyli
maksymalnym skróceniu czasu od momentu włączenia aparatu do osiągnięcia przez niego
gotowości do pracy, zminimalizowaniu zwłoki czasowej między wciśnięciem spustu migawki
a rejestracją zdjęcia, a także o tym, jak szybko po wykonaniu jednego zdjęcia można zrobić
drugie.  Wolny aparat cyfrowy potrafi być bardzo irytujący, gdyż ogranicza nasze
możliwości wykonywania interesujących, spontanicznych zdjęć.
Procesor spełnia jeszcze jedną rolę  redukuje tak zwane szumy na zdjęciu. Szumy, istotnie
pogarszające jakość obrazu, powstają przede wszystkim przy stosowaniu wysokich czułości
rejestracji.
PORADY
Choć w ostatnim okresie szybkość działania cyfrówek uległa istotnej poprawie, warto przed
zakupem aparatu zwrócić uwagę na ten parametr. Niektórzy producenci wyraz
nie określają
poszczególne zwłoki czasowe w jego specyfikacji. Im sprawniejszy procesor, tym cyfrówka
jest  szybsza i tym większe mamy szanse uzyskania ciekawych, spontanicznych zdjęć.
PAMI
Ć
Zarejestrowane na matrycy zdjęcia po obróbce i przetworzeniu w postać cyfrową zapisywane
są w pamięci aparatu. Niektóre modele cyfrówek wyposażone są w pamięć wewnętrzną,
wbudowaną. Choć ma ona stosunkowo niewielką pojemność, zazwyczaj kilkanaście MB, to
pozwala wykonywać zdjęcia aparatem zaraz po wyjęciu go z pudełka.
We wszystkich cyfrowych aparatach podstawową pamięć, w której przechowywane są
zarejestrowane zdjęcia, stanowi jednak wymienna karta. Karty pamięci są różnych
standardów  i tak w kompaktach Canona, Casio, HP, Kodaka, Koniki Minolty, Nikona,
Panasonica, czy Pentaxa używane są najczęściej karty SD (Secure Digital) lub MMC
(MultiMedia Card), w kompaktach Fujifilm i Olympusa  karty xD (eXtreme Digital), a w
kompaktach Sony  wyłącznie karty MS (Memory Stiuk, obecnie w wersji Duo), choć też
kilku rodzajów. Kompakty bardziej zaawansowane i lustrzanki używają kart CF
(CompactFlash), uważanych za najbardziej  profesjonalne . Niektóre aparaty cyfrowe
akceptują karty dwóch różnych standardów, na przykład SD i CF.
Często w komplecie z aparatem cyfrowym nabywca otrzymuje kartę pamięci, choć nie jest to
regułą. Zazwyczaj jest to karta o stosunkowo małej pojemności, więc prędzej czy póz
niej i tak
staniemy przed problemem zakupu dodatkowej. Musimy zatem znać rodzaj karty, z którą
współpracuje nasza cyfrówka.
11
Karty pamięci każdego standardu występują w różnych pojemnościach  od kilkunastu do
kilkuset MB (megabajtów), są już też karty o pojemności kilku GB (gigabajtów). Im większą
pojemność ma karta, tym jest ona droższa, ale tym więcej zmieści się na niej zdjęć. Karty
pamięci charakteryzują się też różną szybkością zapisu i odczytu danych  więcej kosztują
oczywiście karty  szybsze , ale pozwalają one na przykład na wykonywanie zdjęć seryjnych
z większą częstością i sprawniej transferuje się z nich zdjęcia.
Kartę pamięci oczywiście wykorzystujemy wielokrotnie. Po jej zapełnieniu należy przenieść
zdjęcia na twardy dysk komputera, po czym je z karty skasować  służy do tego odpowiednia
funkcja w aparacie.  Wyczyszczenie karty uzyskamy także poprzez jej sformatowanie. O ile
zdjęcia skasowane z karty pamięci, zanim nie zapiszemy na niej nowych, możemy spróbować
jeszcze odzyskać (taka usługa jest dostępna), o tyle sformatowanie bezpowrotnie je niszczy.
Formatowanie nieowracalnie usuwa też zdjęcia zabezpieczone przed skasowaniem i
wszystkie inne pliki (na przykład wideo).
PORADY
Przed kupnem karty pamięci do naszego aparatu zastanówmy się, jaka karta jest dla nas
optymalna, to znaczy maksymalnie zaspokaja nasze możliwości za jak najniższą cenę. Na
standard karty pamięci nie mamy wpływu  określił go już za nas już producent aparatu, ale
możemy wybrać pojemność i szybkość karty.
Jeśli mamy cyfrówkę 4-5 megapikselową i wykonujemy zdjęcia w najwyższej rozdzielczości
i jakości, to powinniśmy zaopatrzyć się w kartę o pojemności 256 MB  zmieści się na niej
około 200 zdjęć. Przy tych samych założeniach do cyfrówki 8-megapikselowej, z której
zdjęcia zajmują więcej pamięci, powinniśmy kupić już kartę 512 MB. Natomiast w obu
przypadkach, jeśli wykorzystujemy tylko średnie rozdzielczości, rzędu 1600 x 1200 pikseli,
bo na przykład nie zamierzamy wykonywać większych wydruków czy odbitek niż 10 x 15
cm, a do tego wybieramy ich średnią jakość, w zupełności wystarcza karta 64 MB. Biorąc
jednak pod uwagę, że karty pamięci są coraz tańsze, a co najważniejsze  można je
wielokrotnie wykorzystywać  lepiej kupić tak pojemną kartę, jak na to pozwalają zasoby
naszego portfela.
Gdy mamy do wyboru dwie karty o takiej samej pojemności w podobnej cenie, wybierzmy tę
 szybszą . Na niektórych kartach szybkość jest określana w postaci 24x, 40x, 80x. Oznacza to
krotność szybkości zapisu w stosunku do przyjętej za standard szybkości 150 kB/s.
Nową kartę zawsze powinniśmy najpierw sformatować  procedurę tę należy wykonywać w
aparacie, po sformatowaniu karty w komputerze może ona działać nieprawidłowo.
12
ZASILANIE
Aparat cyfrowy, jak każde urządzenie elektroniczne, wymaga zasilania. Stosowane są tu
najczęściej dwa rozwiązania  albo do zasilania służy firmowy, dodawany w komplecie z
aparatem, akumulator litowo-jonowy, albo standardowe  paluszki AA w liczbie 2 czy 4
sztuki  nadające się do wielokrotnego ładowania akumulatorki Ni-MH. Oczywiście, tak jak
w przypadku kart pamięci, to producent decyduje, jaki rodzaj zasilania zastosuje w danym
aparacie, choć istnieją modele współpracujące z kilkoma rodzajami zasilania.
Firmowy akumulator litowo-jonowy ma zazwyczaj większą pojemność, co zapewnia
wykonanie większej liczby zdjęć po jego naładowaniu niż standardowe  paluszki . Jednak
jeśli chcemy mieć aparat zawsze  w gotowości , konieczne stanie się kupno zapasowego
akumulatora litowo-jonowego  a nie są to akcesoria tanie.  Paluszki są tańsze i szeroko
dostępne, bez problemu możemy mieć ich nawet dwa zapasowe komplety.
Aparat informuje nas o stanie naładowania akumulatora(ów)  nie bagatelizujmy tej
informacji i odpowiednio wcześniej wymieńmy go na nowy. Gdy tego nie uczynimy,
ryzykujemy niekontrolowane przerwanie pracy aparatu. Jeśli nastąpi to na przykład podczas
zapisywania zdjęcia na kartę, może mieć poważne konsekwencje.
PORADY
Współczesne aparaty cyfrowe są znacznie bardziej energooszczędne niż kiedyś, ale i tak
konsumują dużo więcej prądu niż aparaty analogowe. W przypadku cyfrówki zasilanej
 paluszkami , nawet jeśli instrukcja obsługi dopuszcza jej zasilanie zwykłymi bateriami
alkalicznymi, zupełnie się to nie opłaca. Baterie  paluszki wyczerpią nam się wyjątkowo
szybko, a po wyczerpaniu nadajÄ… siÄ™ tylko do wyrzucenia. Akumulatorki  paluszki
wystarczą na wykonanie większej liczby zdjęć niż baterie i mogą być wielokrotnie ładowane.
Większość cyfrówek może być zasilana także z sieci elektrycznej  służy do tego zasilacz,
dodawany zazwyczaj w komplecie z aparatem. Choć nie jest to rozwiązanie, które może nam
służyć przy fotografowaniu, to można je wykorzystać, gdy na przykład transferujemy zdjęcia
z aparatu do komputera, czy drukarki. Oszczędzimy tym samym akumulator(y) w aparacie.
WybierajÄ…c siÄ™ w plener zawsze zabierajmy ze sobÄ… zapasowe akumulatory. Nic tak nie
frustruje jak zdjęcia, których nie mogliśmy wykonać, bo aparat odmówił nam posłuszeństwa.
Pamiętajmy, że choć akumulatorki  paluszki są znacznie szerzej dostępne niż firmowe
akumulatory litowo-jonowe, wcale nie oznacza to, że można je kupić w każdym kiosku, czy
na stacji benzynowej, tak jak baterie  paluszki .
Alternatywą dla firmowych akumulatorów litowo-jonowych są analogiczne akumulatory
produkowane przez firmy niezależne. Mogą być one tańsze niż firmowe, warto to sprawdzić
przed zakupem.
13
ZANIM ZACZNIEMY FOTOGRAFOWAĆ
Gdy kupiliśmy już naszą upragnioną cyfrówkę, przed wykonaniem pierwszego zdjęcia
musimy wykonać pewne czynności przygotowawcze
PRZECZYTANIE INSTRUKCJI OBSA
UGI
To konieczność. Jeśli instrukcja jest wyjątkowo obszerna i nie chce nam się jej dokładnie
studiować, zapoznajmy się przynajmniej z tytułami rozdziałów. Gdy staniemy potem przed
jakimś problemem, przynajmniej będziemy wiedzieli, że o sposobie jego rozwiązania
możemy dowiedzieć się z instrukcji. Lektura instrukcji często pozwala nam też uniknąć
różnych, często nieodwracalnych, uszkodzeń aparatu. Co równie ważne, gwarantuje
wykorzystanie w pełni jego możliwości. W przypadku aparatów kupowanych na krajowym
rynku instrukcja obsługi zawsze powinna być w języku polskim. W języku polskim nie
zawsze jest menu, wyświetlane na monitorze, za pośrednictwem którego komunikujemy się z
aparatem i dokonujemy wyboru funkcji i parametrów, co nie znającym języków obcych może
stwarzać pewne problemy.
ZAZNAJOMIENIE SI
Z ZAWARTOÅšCI
PUDEA
KA
W komplecie z aparatem dostajemy szereg akcesoriów. Dobrze jest sprawdzić jeszcze w
sklepie, czy ich zestaw jest kompletny, to znaczy czy nie musimy od razu czegoś dokupić,
aby móc aparatem fotografować.
- z
ródło zasilania
W przypadku cyfrówek zasilanych firmowym akumulatorem litowo-jonowym, akumulator
ten zawsze znajduje się w zestawie. Jednak jeśli jest to aparat zasilany standardowymi
akumulatorkami  paluszkami , to albo jeden ich komplet jest dołączany do aparatu, albo nie.
Jeśli go nie ma, od razu kupmy podwójną ich ilość, tak żeby mieć jeden zapasowy komplet.
- Å‚adowarka
Akumulator litowo-jonowy Å‚adowany jest w dostosowanej do niego Å‚adowarce ( Battery
Charger ), która także powinna być w zestawie. Innym stosowanym przez producentów
rozwiązaniem jest ładowanie akumulatora bez wyjmowania go z aparatu  służy do tego tak
zwany  AC Adapter , lub też stacja dokująca.
W przypadku aparatów zasilanych standardowymi akumulatorkami  paluszkami zawsze
musimy zaopatrzyć się w ich ładowarkę. W sprzedaży często znajdują się gotowe zestawy 
Å‚adowarka plus dwa lub cztery  paluszki . A
adowarki różnią się szybkością ładowania i
opcjami podłączania, najlepsze ładują w godzinę i można je podłączać także do gniazdka
zapalniczki w samochodzie.
14
Istotną rzeczą dla podróżujących jest zorientowanie się, jakiego typ sieć i gniazdka
elektryczne stosowane są w kraju docelowym  w przypadku, gdy są one odmienne niż u nas
w kraju, trzeba zaopatrzyć się także w odpowiednie adaptery. Największy ich wybór zawsze
jest na dużych lotniskach o międzynarodowym znaczeniu, na przykład w Amsterdamie,
Londynie, czy Frankfurcie.
- zasilacz
To pożyteczne urządzenie, pozwalające na zasilanie aparatu bezpośrednio z sieci elektrycznej,
stosowane przede wszystkim przy transferze zdjęć do komputera, czy drukarki. Oszczędza się
wówczas akumulator(y) w aparacie i eliminuje ryzyko nagłego przerwania pracy z powodu
wyczerpania ich energii. W przypadku, gdy akumulatory Å‚adowane sÄ… bez wyjmowania ich z
aparatu, zasilaczem jest właśnie  AC Adapter . Wtyczkę od kabla zasilacza wkłada się do
gniazdka w aparacie oznaczonego DC IN.
- karta pamięci
Gdy cyfrówka ma wewnętrzną pamięć, z reguły w komplecie z aparatem nie dostajemy
żadnej wymiennej karty pamięci, natomiast gdy wewnętrznej pamięci jest pozbawiona 
zazwyczaj tak, choć o stosunkowo niedużej pojemności. W jednym i drugim przypadku
aparatem można robić zdjęcia bez konieczności dokupowania karty pamięci, pytanie tylko, ile
nam się ich zmieści w dostępnej pamięci? Zwróćmy zatem uwagę na to, jak duża jest ta
dostępna pamięć - jeśli nie jest dla nas satysfakcjonująca, od razu kupmy pojemną kartę 
oczywiście tego standardu, który stosowany jest w cyfrówce.
- kabel USB
Kabel USB łatwo jest rozpoznać, bowiem wtyczki z obu jego stron mają prostokątny kształt.
Kabel USB służy do łączenia aparatu z komputerem lub drukarką. Jego obecność w pudełku
jest obowiązkowa, bowiem często się zdarza, że wtyczka, którą wkłada się w odpowiednie
gniazdko w aparacie (DIGITAL, USB) jest dostosowana tylko do tego modelu aparatu. Druga
wtyczka, którą wkłada się w gniazdko w komputerze, czy drukarce, jest standardowa
- kabel A/V
Poprzez kabel A/V łączymy aparat z telewizorem, aby obejrzeć zarejestrowane zdjęcia lub
filmy na jego ekranie. Kabel A/V ma z jednej strony jedną wtyczkę, którą wkłada się do
gniazdka A/V OUT w aparacie, a z drugiej strony  najczęściej dwie, a czasem trzy wtyczki.
Żółtą wtyczkę umiejscawiamy w gniazdku VIDEO IN telewizora (sygnał wideo), a białą  w
gniazdku AUDIO IN (sygnał audio). Ewentualna trzecia wtyczka  czerwona, to dodatkowa
wtyczka przenosząca sygnał audio, występuje ona przy możliwości rejestracji przez aparat
stereofonicznego dz
więku.
15
- pasek
Gdy chcemy mieć aparat w stałej gotowości zdjęciowej, dobrze jest trzymać go na pasku, a
nie w kieszeni, czy w torbie. Do małych, kompaktowych aparatów, dodawany jest w
komplecie mały pasek, mocowany do przegubu dłoni. Aparaty o znacznych gabarytach, na
przykład lustrzanki, nosi się na pasku na szyi.
- futerał
Im bardziej chronimy nasz aparat przed uszkodzeniami mechanicznymi i zabrudzeniami,
kurzem i pyłem, czy bryzgami wody, tym dłużej będzie nam bezawaryjnie służył. Kompakty
na czas transportu warto chować do futerału  niektórzy producenci dołączają takowy w
komplecie z aparatem. Jeśli go nie ma, warto go kupić. Nie jest to duży wydatek, a pozwoli
uniknąć wizyty w serwisie, czy  w najgorszym przypadku  konieczności wymiany aparatu
na nowy. Na zarysowania i zabrudzenia szczególnie podatny jest monitor. Jeśli nie będziemy
o niego dbać, wrzucając aparat byle jak do plecaka, szybko zauważymy pogorszenie jakości
wyświetlanego obrazu. Futerał chroni też przed przypadkowym zsunięciem się pokrywki
obiektywu (jeśli w taką aparat jest wyposażony), czy też przypadkowym włączeniem aparatu
w przepastnych czeluściach kieszeni, czy torebki, w kontakcie z innymi przedmiotami.
- płyta CD
Na dołączanej do aparatu płycie jest oprogramowanie  firmowe lub uniwersalne 
ułatwiające transfer zdjęć z aparatu, oraz umożliwiające ich edycję i obróbkę. Zwykle są to
proste, amatorskie aplikacje, jednak zdarza się, że oferują one wiele rozbudowanych opcji. Na
płycie są także sterowniki do zainstalowania w komputerze ze starszymi wersjami Windows,
zapewniające komunikację między aparatem a komputerem (nowsze Windowsy zazwyczaj
mają takie sterowniki już wbudowane).
A
ADOWANIE AKUMULATORA
Aby aparat był gotowy do pracy, musimy naładować jego akumulator(y) w sposób
przewidziany dla danego modelu. Czas potrzebny na pełne naładowanie zależy od typu
ładowarki i rodzaju akumulatora(ów), czasem potrzeba na to nawet paru godzin. W
przypadku akumulatorów używanych obecnie do zasilanie cyfrówek ładowanie możemy
przeprowadzać przy dowolnym stanie ich naładowania  nie występuje w nich uciążliwy
 efekt pamięci , choć w przypadku firmowych akumulatorów litowo-jonowych niektórzy
producenci zalecają ich pełne rozładowanie przed rozpoczęciem ładowania (sprawdz
my to w
instrukcji).
Po naładowaniu akumulatora(ów) wkładamy go do aparatu, po czym przystępujemy do
ostatniej, nieodzownej czynności.
16
FORMATOWANIE KARTY PAMI
CI
Niezależnie od tego, czy jest to karta dołączona w komplecie z aparatem, czy też dokupiona
do niego osobno, zawsze przed rozpoczęciem fotografowania nową kartę należy
sformatować. Formatowanie przeprowadzamy koniecznie w tym aparacie, z którym karty tej
będziemy póz
niej używać. Służy do tego odpowiednia funkcja w menu  sprawdz
my w
instrukcji, jak jÄ… znalez
ć.
Karty SD mogą być zabezpieczone przed jakąkolwiek ingerencją użytkownika poprzez
umiejscowienie suwaka, znajdujÄ…cego siÄ™ na ich boku, w pozycjÄ™ LOCK. Przed
formatowaniem sprawdz
my zatem, w jakiej pozycji znajduje siÄ™ ten suwak.
Kartę pamięci wystarczy sformatować tylko raz. Jeśli jednak po jakimś czasie użytkowania
aparatu, czyli wielu cyklach zapisu i kasowania zdjęć z karty zauważamy, że coś działa
nieprawidłowo, jej ponowne sformatowanie może pomóc.
17
NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE
Aparaty cyfrowe, nawet kompaktowe, oferują takie bogactwo funkcji, że czasami odstraszają
początkującego od fotografowania. Jakie są te najważniejsze funkcje, pozwalające na proste
fotografowanie cyfrowym kompaktem?
WA

CZANIE APARATU
Przed włączeniem aparatu upewnijmy się, czy umieściliśmy w nim sformatowaną kartę
pamięci oraz w odpowiedniej komorze świeżo naładowane z
ródło zasilania. Do włączania
aparatu służy najczęściej osobny przycisk oznaczony jako ON/OFF lub POWER, choć
stosowane są też inne rozwiązania (klawisze, dz
wigienki).
WYBÓR TRYBU PRACY - REJESTRACJA CZY ODTWARZANIE
Każdy aparat cyfrowy działa w dwóch podstawowych trybach  wykonywania zdjęć
(rejestracja) i przeglądania wykonanych zdjęć na monitorze (odtwarzanie). Zwykle
przełączanie między tymi funkcjami odbywa się za pośrednictwem osobnego elementu
sterującego, oznaczonego charakterystycznymi ikonami. Do każdego trybu przypisane jest
oddzielne menu. Przygotowując aparat do fotografowania wybierzmy oczywiście tryb
rejestracji.
ROZDZIELCZOŚĆ, KOMPRESJA, FORMAT ZAPISU ZDJ
CIA
To powinniśmy umieć robić od samego początku fotografowania cyfrowym aparatem.
Zazwyczaj parametry te ustawia się w jednej z zakładek menu rejestracji.
Rozdzielczość zdjęć powinna być zgodna z naszymi zamiarami dotyczącymi dalszego ich
przeznaczenia. Tylko w sytuacji, kiedy nie wykluczamy, że będziemy ze zdjęć robić duże
powiększenia, lub że będziemy je kadrować, wybierzmy rozdzielczość najwyższą.
Pamiętajmy jednak, że  szczególnie w przypadku cyfrówek z bogatymi w piksele matrycami
(7-8 megapikseli)  pojemność plików zdjęciowych będzie wówczas spora i karta pamięci
zapełni nam się bardzo szybko. Jeśli jesteśmy pewni, że format wydruków czy odbitek nie
będzie większy niż typowej pocztówki (10 x 15 cm)  wybierzmy rozdzielczość rzędu 1600 x
1200 pikseli. Jeśli natomiast zamierzamy oglądać nasze zdjęcia wyłącznie na ekranie
monitora komputerowego, rozdzielczość 640 x 480 pikseli w zupełności nam wystarczy.
Miejmy jednak na uwadze, że ile ze zdjęcia o wysokiej rozdzielczości w prosty sposób w
komputerze możemy uzyskać zdjęcie o rozdzielczości niższej, na przykład by wysłać je jako
załącznik do maila, to zapisanie zdjęcia w aparacie w rozdzielczości niższej jest
nieodwracalne  nie da się tej rozdzielczości podwyższyć, gdyby nagle zachciało się nam
zrobić większy wydruk niż planowaliśmy.
18
Drugim parametrem cyfrowych zdjęć, który wybieramy w naszym aparacie, jest kompresja.
Im bardziej skompresowane są zdjęcia, tym zajmują one mniej pojemności - a zatem więcej
zmieści się ich na karcie pamięci, ale także ich jakość jest gorsza. Do dyspozycji są
najczęściej trzy stopnie kompresji, określane na przykład jako Superfine, Fine i Normal, czy
Super High, High, Standard (od najmniejszej do największej). Którą wybrać, powinien
zadecydować sam użytkownik, przeprowadzając prosty test. Należy sfotografować tę samą
scenę, zachowując tę samą - dobraną do przeznaczenia  rozdzielczość, ale zmieniając
kompresję. Jeżeli przy oglądaniu zdjęć w postaci odbitek, wydruków, czy na ekranie
komputera nie widać różnicy, oznacza to że w praktyce można stosować kompresję
największą, bo wówczas optymalnie wykorzystuje się pojemność karty pamięci.
Z reguły, gdy przed przystąpieniem do fotografowania ustawiamy rozdzielczość i kompresję,
na monitorze cyfrówki wyświetlana jest maksymalna liczba zdjęć, jaka mieści się na włożonej
do aparatu karcie pamięci. Pamiętajmy, że im mniejszą objętość ma plik zdjęciowy (liczoną w
kilo-, czy megabajtach), tym szybciej działa aparat  szybszy jest ich zapis, można uzyskać
większą szybkość zdjęć seryjnych, szybciej otwierają się pliki przy ich oglądaniu.
Formatem zapisu zdjęć stosowanym w praktyce amatorskiej jest JPEG. Jeżeli nasza cyfrówka
daje też możliwość zapisu w nieskompresowanym TIFFie, czy  surowym RAW, zostawmy
korzystanie z nich do momentu, kiedy staniemy siÄ™ bardziej zaawansowani i kiedy nasze
oczekiwania co do jakości cyfrowych zdjęć wzrosną.
WYKONYWANIE ZDJ
Ć W TRYBIE PEA
NEJ AUTOMATYKI
Aparat cyfrowy pozwala na wykonywanie zdjęć w wielu trybach, przy czym wybór między
nimi zazwyczaj dokonywany jest głównym pokrętłem sterującym, usytuowane na górnej
ściance aparatu. Dla początkujących, niecierpliwych, czy takich, którzy chcą, aby aparat
ustawiał za nich wszystko, przewidziany jest tryb pełnej automatyki (AUTO, A). W trybie
tym automatycznie dobierana jest czułość rejestracji, parametry ekspozycji (czas, przysłona), i
balans bieli. W olbrzymiej większości sytuacji daje to wystarczające dla amatorów efekty
zdjęciowe. Jeśli zatem zależy nam na prostym fotografowaniu  ustawmy właśnie ten tryb.
TRYB PRACY LAMPY BA
YSKOWE
Nawet pracując w pełnej automatyce mamy możliwość doboru trybu pracy lampy błyskowej,
w którą każda kompaktowa cyfrówka i amatorskie lustrzanki są wyposażone. Trybów jest
kilka, najczęściej jest to:
tryb automatyczny  lampa błyska wtedy, gdy układ pomiarowy aparatu uzna to za stosowne,
lampa włączona  lampa błyska przy każdym zdjęciu, lampa wyłączona  lampa nie błyska
przy żadnym zdjęciu,
19
redukcja efektu  czerwonych oczu  przed błyskiem głównym lampa wysyła szereg
przedbłysków, co ma na celu zwężenie z
renic oczu fotografowanych osób.
Umiejętność kontroli trybu pracy lampy błyskowej jest dlatego istotna, że stosunkowo często
mamy do czynienia z sytuacjami, w których tryb automatyczny nie jest odpowiedni.
Przykładem może być wykonywanie zdjęć w muzeach, w których zabronione jest używanie
flesza  warunki oświetleniowe są zazwyczaj na tyle słabe, że pracując w trybie
automatycznym lampa błyśnie. Gdy fotografujemy nasz ulubiony zespół na koncercie w
ciemnej sali, pracując w trybie automatycznym lampa błyśnie, co nie da żadnego efektu z
uwagi na zbyt dużą odległość od sceny, a niepotrzebnie zmarnuje energię akumulatora(ów).
Wykonywanie zdjęć z błyskiem nie dosyć że prądożerne, jest jeszcze wolniejsze niż bez
błysku, ponieważ po każdym błyśnięciu lampa musi się naładować, a to zajmuje trochę czasu.
Jeśli to tylko możliwe, fotografujmy w świetle zastanym, bez używania flesza.
Istnieją też sytuacje, gdzie warto wymusić błysk, bo w trybie automatycznej pracy lampy nie
jest on wyzwalany, gdyż układ pomiarowy uznaje, że jest wystarczająco jasno. Takim
przykładem są portrety osób w słoneczny dzień, gdy stoją one w cieniu. Błyśnięcie lampą
powoduje, że będą one wystarczająco dobrze naświetlone, w przeciwnym wypadku były by
zbyt ciemne.
Tryb pracy lampy błyskowej w większości cyfrówek wybiera się osobnym przyciskiem,
oznaczonym błyskawicą, choć w niektórych modelach  mniej wygodnie  poprzez menu.
KASOWANIE NIEUDANYCH ZDJ
Ć
Po wykonaniu zdjęć cyfrówką możemy je natychmiast obejrzeć na ekranie wbudowanego w
jej tylną ściankę monitora. Po włączeniu trybu odtwarzania ukazuje się ostatnie zdjęcie,
 przewinięcie do poprzednich następuje najczęściej poprzez klawisze czterokierunkowego
joysticka. Jeśli zdjęcie nam się nie podoba, kasujemy je z pamięci wciskając przycisk z
oznaczeniem kosza i potwierdzeniu tej komendy w menu na ekranie. Dostępna jest też
funkcja kasowania wszystkich zdjęć.
Jeśli z przeglądanych zdjęć wiele naszym zdaniem nadaje się skasowania, zamiast kasować je
pojedynczo, możemy skorzystać z zabezpieczenia przed skasowaniem (PROTECT) zdjęć
udanych. Po wykonaniu komendy  kasuj wszystkie zdjęcia (ERASE ALL), na karcie
pamięci pozostaną tylko zdjęcia zabezpieczone przed skasowaniem.
20
ZAAWANSOWANE FUNKCJE
Gdy opanujemy już podstawowe funkcje aparatu cyfrowego, warto zaznajomić się z jego
pozostałymi możliwościami. Im wyższej klasy jest aparat, tym tych możliwości oferuje
więcej.
PROGRAMY TEMATYCZNE
Występują niemal we wszystkich aparatach cyfrowych, z wyjątkiem tych naprawdę
profesjonalnych. Rekordziści oferują ich aż kilkanaście, dostosowanych do różnych sytuacji
zdjęciowych. Tak ich ilość wydaje się jednak być pewną przesadą.
W programie tematycznym aparat sam dokonuje ustawień, właściwych dla charakteru sceny.
W programie  Portret uzyskujemy rozmycie tła (efekt ten jest wyraz
niejszy przy
zastosowaniu dłuższych ogniskowych obiektywu), w programie  Krajobraz  dużą głębię
ostrości (ostre są zarówno obiekty na pierwszym planie, jak i w oddali), program  Sport
natomiast ułatwia uzyskiwanie na zdjęciu ostrych obiektów w ruchu. Jeśli nie mamy
wystarczającej wiedzy, aby samemu dobierać warunki ekspozycji (czas, przysłona, tryb
błysku), zawierzmy automatyce aparatu i wybierzmy odpowiedni program tematyczny.
KOREKCJA EKSPOZYCJI
Ta funkcja dostępna jest nawet w najprostszych cyfrówkach. Jej użycie to najprostszy sposób
ingerencji fotografujÄ…cego w ekspozycjÄ™. Automatyka aparatu dobiera jej parametry (czas,
przysłona) na podstawie pomiaru światła. Ale w pewnych sytuacjach, na przykład gdy na
zdjęciu jest dużo bardzo jasnych lub bardzo ciemnych fragmentów, a także gdy scena jest
bardzo kontrastowa, automatyka ta zawodzi, a efekt zdjęciowy nas nie satysfakcjonuje. Gdy
wykonane zdjęcie wydaje się nam za ciemne, wprowadz
my korekcjÄ™ na plus, gdy za jasne 
na minus. Z reguÅ‚y mamy wpÅ‚yw na wartość tej korekcji, na przykÅ‚ad od  2 do +2 co ½, a w
kompaktach po wciśnięciu spustu migawki do połowy od razu możemy obserwować efekt na
monitorze. Czasem korekcja ekspozycji przydaje się też, by nadać zdjęciu specyficznego
charakteru, podkreślić atmosferę sceny.
ZMIANA CZUA
OÅšCI
Ta funkcja jest, szczególnie w przypadku kompaktów bardzo często ukryta dość głęboko w
menu, ale warto się z nią zaznajomić, gdyż ułatwia nam fotografowanie w słabych warunkach
oświetleniowych. Im czułość jest mniejsza, tym mniejsze jest wzmocnienie sygnału i w
konsekwencji lepsza jakość obrazu, dlatego też automatyka aparatu zazwyczaj wybiera jej
najniższą możliwą wartość. Jednak gdy jest stosunkowo ciemno, a użycie lampy błyskowej
jest niewskazane, lub też  z uwagi na jej mocno ograniczony zasięg  bezcelowe,
21
konsekwencją jest dobór przez aparat tak długiego czasu ekspozycji, że nie jesteśmy w stanie
wykonać nieporuszonego zdjęcia  z ręki . Wtedy jedynym wyjściem jest właśnie
podwyższenie czułości, bo wiąże się to zawsze ze skróceniem czasu ekspozycji.
Ponieważ przy podwyższaniu czułości liczyć się trzeba z pogorszeniem jakości zdjęcia,
wybierzmy najniższą jej wartość pozwalającą na uzyskanie czasu ekspozycji pozwalającego
na bezpieczne fotografowanie  z ręki , zwykle około 1/30 s (choć dla niektórych,
 nerwowych osób będzie to 1/60 s).
USTAWIENIA BALANSU BIELI
Odwzorowanie kolorów na zdjęciu wykonanym aparatem cyfrowym zależy od charakteru
oświetlenia, a dokładnie mówiąc jego tak zwanej temperatury barwowej. Aby było ono
prawidłowe, czyli zgodne z rzeczywistością, do każdego rodzaju oświetlenia trzeba dobrać
właściwe ustawienie balansu bieli. Każdy aparat potrafi wykonywać to w trybie
automatycznym, jednak nie zawsze działanie automatyki daje satysfakcjonujące nas efekty
zdjęciowe.
W menu aparatów cyfrowych znajduje się więc funkcja doboru balansu bieli według ustawień
predefiniowanych, na przykład do oświetlenia pochodzącego z żarówek, czy z jarzeniówek.
Lepszej klasy cyfrówki oferują także opcję ręcznego ustawienia balansu bieli według wzorca.
Polega to na tym, że w danym oświetleniu najpierw wykonujemy zdjęcie wzorca  białej
kartki i na tej podstawie aparat  wie , jakie wprowadzić poprawki balansu bieli, aby
odwzorowanie kolorów na zdjęciu było prawidłowe.
Tak naprawdę, to funkcja ustawiania balansu bieli daje duże możliwości eksperymentowania
z kolorystyką zdjęcia już na poziomie aparatu. Najważniejsze jest w sumie nie to, żeby kolory
na zdjęciu były w stu procentach takie jak w rzeczywistości, ale aby nam się podobały.
TRYB MAKRO
Autofokusy w aparatach cyfrowych są już tak sprawne, że zazwyczaj nie mamy problemu z
ustawieniem ostrości na zdjęciu. W standardowym trybie działają one jednak od pewnej
odległości  30, czy 50 centymetrów, odległość ta zależy też od ustawionej ogniskowej.
Niekiedy jednak chcemy zrobić zdjęcie z odległości bardzo małej, rzędu kilkunastu, a nawet
kilku centymetrów. Przydaje się wówczas funkcja makro, zazwyczaj włączana osobnym
przyciskiem.
Musimy pamiętać, że gdy fotografujemy z bliskiej odległości, przez obiektyw wpada bardzo
mało światła i w konsekwencji czasy ekspozycji muszą być bardzo długie. W tym przypadku
nie możemy pomóc sobie błyskiem lampy  zdjęcie na pewno wyjdzie mocno prześwietlone.
Rozwiązaniem jest wyłącznie zastosowanie statywu, co bez problemu pozwoli nam stosować
22
długie czasy ekspozycji. Dla zapewnienia zdjęciom jak największej ostrości, warto wówczas
korzystać z samowyzwalacza - przy długich czasach ekspozycji bowiem nawet minimalny
ruch związany z wciśnięciem spustu migawki, może mieć na tę ostrość niekorzystny wpływ.
HISTOGRAM
Wiele cyfrówek, nawet tych uznawanych za popularne, pozwala wyświetlać histogram
zdjęcia. Te bardziej zaawansowane pokazują go  na żywo , czyli jeszcze przed
zarejestrowaniem obrazu, pozostałe  podczas odtwarzania zdjęcia już po jego rejestracji.
Histogram, jeśli potrafimy go odczytywać, jest bardzo pomocny w uzyskaniu optymalnego
naświetlenia. Monitor nie odwzorowuje bowiem wiernie zdjęcia, zatem na podstawie samego
podglądu obrazu nie możemy mieć pewności, że naświetlenie było zgodne z naszymi
oczekiwaniami.
Cóż to jest więc ów histogram? To wykres, przedstawiający rozkład różnych wartości
tonalnych obrazu, pozwalający na ocenę jego tonalności. Po lewej stronie wykresu
przedstawiane są tony ciemne, a po prawej  jasne. Wartość 0 odpowiada czerni, a 255 - bieli.
Oś pionowa wykresu informuje, jak wiele pikseli znajduje się w danym obszarze wartości
tonalnych, a zatem ile jest ciemnych, ile jasnych, oraz ile średnich pikseli w obrazie.
 Górka z lewej strony wykresu histogramu oznacza przewagę pikseli ciemnych, natomiast
 górka bliżej prawej krawędzi oznacza przewagę jasnych pikseli w obrazie. Jeśli
fotografowana scena nie zawiera ewidentnie jasnych obszarów, a mimo to histogram
pokazuje przewagę pikseli o jasnych tonach, oznacza to, że zbyt wiele światła dotarło do
matrycy podczas wykonywania zdjęcia  zdjęcie jest prześwietlone. Wykonując następne
ujęcie powinniśmy zatem zmniejszyć ekspozycję, na przykład poprzez wprowadzenie
ujemnej korekcji. Natomiast gdy histogram pokazuje nadmiar pikseli o ciemnych tonach, a
nie jest to adekwatne do charakteru sceny, należy zwiększyć ekspozycję.
Aparaty cyfrowe posiadają oczywiście o wiele więcej funkcji, niż tu wymieniliśmy, jak
choćby możliwość rejestracji sekwencji wideo (tylko w kompaktach), notatek głosowych do
zdjęć, efekty cyfrowe  wyostrzanie, zmiana kontrastu i kolorystyki zdjęcia (w tym czarno-
biały i sepia). Jednak wydaje się, że stanowią one bardziej chwyty marketingowe niż są
23
użyteczne dla fotografującego. Tak podkreślana przez producentów obecność trybów
priorytetu przysłony czy czasu migawki oraz w pełni manualnego (samodzielny dobór obu
trybów ekspozycji przez fotografującego) w zaawansowanych kompaktach niezbyt dużo
wnosi do ich możliwości zdjęciowych z uwagi na bardzo ograniczony zakres zmian. Dopiero
w lustrzankach tryby te można w pełni wykorzystać.
J a k i z a t e m a p a r a t c y f r o w y k u p i ć ? Oferta rynkowa jest tak bogata, że aż
utrudnia wybór. Poza tym producenci konstruują ciągle nowe modele, z coraz to lepszymi
parametrami i korzystniejszym stosunkiem możliwości do ceny. Różnice pomiędzy
cyfrówkami tej samej klasy często są trudne do wychwycenia po samym tylko obejrzeniu
aparatów na półce. Jak więc dokonać optymalnego wyboru? Czasem najprostsze rady są
najlepsze  pytać znajomych, czytać fora internetowe, konsultować się ze sprzedawcami. Jeśli
poradnik ten spowoduje, że wybór ten będzie w pełni świadomy, to spełnił swój cel.
24