� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
Gotowość bojowa i mobilizacyjna
MATERIAA
Y POMOCNICZE DO WYKA
ADÓW
LITERATURA
Książki i publikacje
Babula J., Systemy mobilizacyjne sił zbrojnych, Bellona, Warszawa 1995.
Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego, BBN, Warszawa 2013.
Wojnarowski Jan, Mobilizacja Sił Zbrojnych RP, Bellona, Warszawa 2000.
Wojnarowski J., System obronności Państwa, AON, Warszawa 2005.
Wojnarowski J., Mobilizacja Sił Zbrojnych szansą utrzymania bezpieczeństwa Polski,
AON, Warszawa 2008.
Balcerowicz Bolesław, Siły Zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Scholar, Warszawa 2010.
Słownik Terminów Bezpieczeństwa Narodowego, AON, Warszawa 2001.
Polak R. Telep J. Armia zawodowa, uwarunkowania organizacyjne i ekonomiczne.
Kompendium planowanie i realizacja uzupełnień mobilizacyjnych w Siłach Zbrojnych RP - Szt. Gen. Wewn.
18/3/2006.
Huzarski Michał, Zmienne podstawy bezpieczeństwa i obronności państwa, AON, Warszawa 2009.
Strategiczny Przegląd Obronny Profesjonalne Siły Zbrojne RP w nowoczesnym państwie, MON, Warszawa,
2011 rok.
Strategiczny Przegląd Bezpieczeństwa Narodowego - główne wnioski i rekomendacje dla Polski, BBN,
Warszawa, 2012 rok.
Szandrocho R. Kompendium mobilizacyjne rozwijanie i zabezpieczenie rozwinięcia JW. WSOWLąd
wewn.117/2006.
Szandrocho R. 90 lat Terenowych Organów Administracji Wojskowej w Polsce, Wrocław : Atla 2 2011
r.352 s. ISBN: 9788360732618, Format: 17.0x24.0cm.
Szandrocho R. Terenowe Organy Administracji Wojskowej w realizacji zadań obronnych w latach 1918-
2011, Wrocław : WSOWL 2011 r.193 s.
Szandrocho R. Wybrane problemy gotowości obronnej państwa, Wrocław : WSOWL 2013 r.580 s.
Regulacje ustawowe i instrukcje
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DZ.U. z 1997r. Nr 78, poz. 483 z póz
n. zm.).
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2007 roku.
Strategia Obronności RP z 2009 roku (oficjalnie wycofana w dniu 8 kwietnia 2013 roku).
Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej 2022 z 8 kwietnia 2013
roku.
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z
dnia 27 kwietnia 2012 poz. 461 z póz
. zm.).
1
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2013 roku.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił
Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnej organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 156, póz.
1301).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (DZ.U. z 2007. Nr 89, poz. 590. z póz
n. zm.)
Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji, Obrony Narodowej oraz Infrastruktury z
dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie trybu doręczania kart powołania i rozplakatowania obwieszczeń o stawieniu
się osób do czynnej służby wojskowej (Dz. U. Nr 122, póz. 1049 z póz
n. zm.).
Dyrektywa Dowództwa Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie (ACE)  AD nr 85-8 -  Zasady, Polityka i
Parametry Planowania Zabezpieczenia Medycznego (ACE Medical Support Principles, Policies and Planning
Parameters).
Instrukcja mobilizacyjna Sił Zbrojnych RP - sygn. Szt. Gen. 1717/09 (Zmiany Rozkaz Nr Z-22/Mob./P3 -
SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP z dnia 21 grudnia 2011 r.).
Wzory dokumentów do instrukcji mobilizacyjnej SZ RP - sygn. Szt. Gen. 1718/09
Instrukcja o gotowości bojowej wojsk - sygn. Szt. Gen. 1715/09(Zmiany Rozkaz Nr Z-1265/Oper./P3 -
SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP z dnia 21 grudnia 2011 r.).
Wzory dokumentów gotowości bojowej - sygn. Szt. Gen. 1716/09
Instrukcja uzupełniania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku strat osobowych ponoszonych
w czasie wojny sygn. Szt. Gen. 1600/2008.
Instrukcja o sposobie prowadzenia ewidencji oraz sprawozdawczości stanu bojowego wojska  - sygn.
Szt. Gen. 1591/2006 ;
Instrukcja o szkoleniu rezerw osobowych i jednostek wojskowych po ich mobilizacyjnym rozwinięciu. -
sygn. Szt. Gen. 840/2011.
Instrukcja o powoływaniu żołnierzy rezerwy na ćwiczenia wojskowe sygn. Szt. Gen. 1633/2011.
STANAG 2070   Procedury grzebania umarłych podczas prowadzenia działań wojennych .
Poradnik - Planowanie i realizacja świadczeń gospodarki narodowej w procesie zabezpieczenia
mobilizacyjnego rozwinięcia SZ RP DD/3.12.2-sygn. Szt. Gen. 1571/2004.
Poradnik nadawanie przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom rezerwy oraz pracowniczych przydziałów
mobilizacyjnych DD/3.12.7 - sygn. Szt. Gen. 1567/2004.
Instrukcja funkcjonowania Biura Ewidencji Osobowej Wojska Polskiego, wyposażania w karty i tabliczki
tożsamości oraz prowadzenia ewidencji osób biorących udział w konflikcie zbrojnym Sztab. Gen.
1606/2008,
2
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
WAŻNIEJSZE POJ
CIA I DEFINICJE wg . INSTRUKCJI GB I MOB.
1. Alarm - to polecenie pilnego i zorganizowanego działania, w związku z wprowadzeniem sygnału
alarmowego, będącego wynikiem przewidywanego lub zaistniałego zagrożenia
(np. powietrznego, chemicznego, biologicznego, radioaktywnego, pożarowego lub innego) oraz
wynikającego z potrzeby podwyższenia gotowości do bojowego działania załóg i obsługiwanego
przez nie uzbrojenia.
2. Czas mobilizacji (M) - ustalony czas mierzony w dniach (np. M1, M2, itp.), w którym jednostka
wojskowa (organizacyjna) ma zrealizować wszystkie przedsięwzięcia związane z jej
mobilizacyjnym rozwinięciem (powołaniem żołnierzy rezerwy, pobraniem środków
transportowych (maszyn) z GN, wydzieleniem i przyjęciem zalążków, włączeniem uzupełnienia w
skład pododdziałów). Czas (M) mierzy się od dnia mobilizacji, określonego w rozkazie
nakazującym realizację przedsięwzięć związanych z osiąganiem gotowości do podjęcia działań.
3. Czas osiągania gotowości do podjęcia działań (Z) - ustalony w  Zestawieniu zadań
mobilizacyjnych czas (normatyw) mierzony w dniach, w którym jednostka organizacyjna ma
zrealizować w pełnym zakresie przedsięwzięcia związane z:
uzupełnieniem jej potrzeb w stanie osobowym, uzbrojeniu i sprzęcie wojskowym
(w czasie M) oraz zapasach środków zaopatrzenia do pełnych należności wojennych,
szkoleniem po mobilizacyjnym rozwinięciu,
przygotowaniem UiSW do użycia,
pobraniem i załadowaniem do wozów bojowych i na środki transportowe, wymaganych
zapasów środków zaopatrzenia.
Czas (Z) mierzy się od pierwszego dnia określonego w rozkazie Szefa SG WP, do dnia w
którym jednostka ma osiągnąć gotowość do podjęcia działań, np. Z20, Z30, itp.
4. Elementy bazy mobilizacyjnej (EBMob.)  to zorganizowane zespoły specjalistów
z odpowiednią dokumentacją, sprzętem i wyposażeniem, przeznaczone do zapewnienia
zorganizowanego, sprawnego i harmonijnego mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych
oraz jednostek zmilitaryzowanych. Do elementów bazy mobilizacyjnej zalicza się organy
kierowania mobilizacyjnym rozwinięciem, tj.: Zespół Kierowania Mobilizacją Sił Zbrojnych (ZKM
SZ), Zespół Kierowania Mobilizacyjnym Rozwinięciem (ZKMR), Zespół Kierowania Mobilizacją
(ZKM), Zespół Kierowania Mobilizacyjnym Rozwinięciem Jednostki (ZKMRJ), Zespół Kierowania
Zabezpieczeniem Mobilizacyjnego Rozwinięcia Jednostek Wojskowych (ZKZMRJ), Zmiana Dyżurna
WKU (ZD WKU), a ponadto Punkt Kontrolno-Informacyjny (PKI), Punkt Przyjęcia i Wyposażania
(PPW), Punkt Przyjęcia i Rozdziału Środków Transportowych (PRT), Grupa Ewakuacyjna (GE).
5. Gotowość bojowa - zdolność wojsk (jednostek wojskowych) do wykonywania zadań
w określonym czasie. Obejmuje ona stan ilościowy i jakościowy oraz ich organizacyjne
przygotowanie do realizacji zadań w określonym czasie i zgodnie z przeznaczeniem.
6. Gotowość mobilizacyjna - to planistyczne i organizacyjne przygotowanie jednostki wojskowej do
terminowego rozpoczęcia i przeprowadzenia jej mobilizacyjnego rozwinięcia, a w terenowych
organach administracji wojskowej oraz organach administracji publicznej do pełnego
zabezpieczenia tego procesu. Poprzez zdolność do mobilizacyjnego rozwinięcia rozumie się
posiadanie w pełni opracowanej dokumentacji mobilizacyjnej, zapewnione uzupełnienie potrzeb
mobilizacyjnych oraz wydzielone i odpowiednio przygotowane siły i środki przewidziane do
wykonywania poszczególnych przedsięwzięć w tym procesie. (instrukcja got.boj)
7. Gotowość mobilizacyjna  to planistyczne i organizacyjne przygotowanie jednostki wojskowej do
terminowego rozpoczęcia i przeprowadzenia jej mobilizacyjnego rozwinięcia, a w terenowych
organach administracji wojskowej oraz organach administracji publicznej, do pełnego
zabezpieczenia tego procesu. Zdolność do mobilizacyjnego rozwinięcia obejmuje: posiadanie w
pełni opracowanej dokumentacji mobilizacyjnej, zapewnione uzupełnienie potrzeb
mobilizacyjnych, wydzielone siły i środki przewidziane do wykonywania poszczególnych
3
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
przedsięwzięć, pełną znajomość obowiązków przez wszystkich żołnierzy (osoby funkcyjne)
zaangażowanych w mobilizacyjne rozwinięcie. (instrukcja mobiliz)
8. Gotowość obronna państwa - to stan stabilności elementów systemu obronnego państwa do
utrzymania bezpieczeństwa narodowego oraz do skutecznego działania
w zaistniałych sytuacjach nadzwyczajnych i możliwość przeciwstawienia się wszelkim
zagrożeniom kryzysowym i wojennym.
9. Jednostka mobilizująca  to jednostka wojskowa, która w czasie mobilizacyjnego rozwinięcia
uzupełnia się lub zmienia swoją strukturę organizacyjną oraz taka, której powierzono zadania
związane z planowaniem i przeprowadzeniem mobilizacyjnego rozwinięcia innych jednostek
wojskowych.
10. Jednostka mobilizowana  to jednostka wojskowa nowo formowana, której zadanie związane z
organizacją jej mobilizacyjnego rozwinięcia powierzono jednostce mobilizującej. Jednostką
mobilizowaną może być również istniejąca w czasie pokoju jednostka wojskowa, która nie ma
możliwości samodzielnego przygotowania i przeprowadzenia mobilizacyjnego rozwinięcia.
11. Jednostka nowo formowana  to jednostka wojskowa czasu  W , niefunkcjonująca
w czasie pokoju (wskaz
nik ukompletowania w stanie osobowym w czasie pokoju wynosi 0%),
która osiąga gotowość do podjęcia działań po zrealizowaniu przedsięwzięć w czasie Z.
12. Jednostka organizacyjna przewidziana do militaryzacji  to istniejąca lub specjalnie tworzona
jednostka organizacyjna podlegająca militaryzacji zgodnie z ustaleniami Rady Ministrów. Z chwilą
objęcia militaryzacją, tj. w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także wprowadzenia
stanu wyjątkowego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej staje się ona jednostką
zmilitaryzowaną.
13. Kategoria gotowości - charakteryzuje maksymalny czas (przedział czasowy), w którym od
jednostki wojskowej wymaga się osiągnięcia gotowości do podjęcia działań zgodnie
z jej operacyjnym przeznaczeniem. Związana jest ona z wymaganiami dotyczącymi
ukompletowania jednostki wojskowej stanem osobowym, zasadniczym uzbrojeniem
i sprzętem wojskowym w stosunku do etatu czasu  W , poziomem utrzymania zapasów środków
zaopatrzenia oraz poziomem wyszkolenia stanu etatowego jednostki.
14. Karta mobilizacyjna  to dokument potwierdzający nadanie w czasie pokoju, na określone w
etacie jednostki wojskowej stanowiska służbowe (pracownicze) lub do pełnienia określonej
funkcji:
przydziału mobilizacyjnego  żołnierzowi rezerwy;
pracowniczego przydziału mobilizacyjnego pracownikowi wojska lub osobie nie będącej
pracownikiem wojska.
Obowiązują następujące wzory kart mobilizacyjnych:
karta mobilizacyjna z paskiem koloru czerwonego  zobowiązuje żołnierza rezerwy, po
ogłoszeniu, poprzez obwieszczenia, komunikaty radiowe, telewizyjne, prasowe, itp.,
mobilizacji powszechnej lub w czasie wojny, do stawienia się do czynnej służby wojskowej w
miejscu i terminie w niej określonym;
karta mobilizacyjna z paskiem koloru zielonego  stanowi dla żołnierza rezerwy, informację
o nadaniu mu przydziału mobilizacyjnego w zakresie mobilizacyjnego uzupełnienia wakatów,
grupy zabezpieczenia ukompletowania, bądz
na uzupełnienie jednostek wojskowych w czasie
wojny. Oznacza to przeznaczenie żołnierza rezerwy do powołania, do czynnej służby
wojskowej, za pomocą karty powołania lub w drodze obwieszczenia, w początkowym okresie
po ogłoszeniu mobilizacji lub w czasie wojny;
karta mobilizacyjna z paskiem koloru niebieskiego  zobowiązuje pracownika lub osobę nie
będącą pracownikiem do stawienia się, po ogłoszeniu mobilizacji powszechnej lub w czasie
wojny, w miejscu i terminie w niej określonym.
15. Karta powołania  to dokument wydawany ochotnikom, poborowym i żołnierzom rezerwy w
celu powołania ich do czynnej służby wojskowej. Posiada charakter decyzji administracyjnej.
4
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
16. Karta przydziału  to dokument stwierdzający nadanie w czasie pokoju żołnierzowi rezerwy lub
innej osobie przydziału organizacyjno-mobilizacyjnego przeznaczającego do służby w jednostce
zmilitaryzowanej.
17. Militaryzacja  to przeniesienie zasad i metod organizacji wojskowej do organów
i jednostek organizacyjnych administracji publicznej i gospodarki narodowej poprzez stosowanie
w nich niektórych elementów dyscypliny wojskowej oraz nadanie im wojskowego charakteru
przez powołanie osób do służby w jednostkach zmilitaryzowanych. Objęcie militaryzacją
określonych przez uprawnione organy państwowe działów i jednostek organizacyjnych następuje
w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny albo wprowadzenia stanu wyjątkowego na całym
terytorium kraju.
18. Mobilizacja częściowa  to mobilizacyjne rozwinięcie wybranych jednostek wojskowych,
odpowiednio do skali i charakteru zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Decyzję o
zarządzeniu mobilizacji częściowej podejmuje Prezydent RP na wniosek Prezesa Rady Ministrów.
19. Mobilizacja powszechna  to jednoczesne rozwinięcie całości Sił Zbrojnych w razie nagłego
wybuchu wojny lub zaistnienia sytuacji wskazującej na nieuchronność wybuchu wojny. W
gospodarce narodowej następuje uruchomienie  Programu Mobilizacji Gospodarki . Decyzję o
zarządzeniu mobilizacji powszechnej podejmuje Prezydent RP na wniosek Prezesa Rady
Ministrów. Decyzja jest przekazywana Siłom Zbrojnym w ramach systemu alarmowania, a także
społeczeństwu w formie komunikatów radiowych, telewizyjnych, prasowych oraz obwieszczeń.
20. Narodowe Siły Rezerwowe  to wyselekcjonowany, ochotniczy zasób żołnierzy rezerwy,
posiadających przydziały kryzysowe na określone stanowiska służbowe w jednostkach
wojskowych, nadane w wyniku ochotniczo zawartych kontraktów na pełnienie służby wojskowej
w rezerwie i pozostających w dyspozycji do wykorzystania w przypadku realnych zagrożeń
militarnych i niemilitarnych, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.
21. Potrzeby kryzysowe  to wynikająca z etatu czasu  P jednostki wojskowej liczba stanowisk
przeznaczona do obsadzenia żołnierzami NSR.
22. Potrzeby mobilizacyjne  to brakująca, w stosunku do należności określonych etatem czasu
wojennego i tabelą należności: liczba żołnierzy, pracowników wojska, środków transportowych,
maszyn, urządzeń i środków zaopatrzenia niezbędnych do uzupełnienia w czasie mobilizacyjnego
rozwinięcia jednostki wojskowej.
Potrzeby mobilizacyjne w zakresie stanu osobowego oraz środków transportowych
i maszyn dzielą się na potrzeby etatowe i ponadetatowe.
Etatowe potrzeby mobilizacyjne w zakresie żołnierzy  to ich brakująca liczba stanowiąca:
w jednostkach wojskowych istniejących w czasie pokoju  różnicę między etatem czasu
wojennego a pokojowego z uwzględnieniem wydzielanych i otrzymywanych zalążków;
w jednostkach nowo formowanych  różnicę między etatem czasu wojennego,a liczbą
żołnierzy otrzymywanych w ramach zalążków.
23. Etatowe potrzeby mobilizacyjne w zakresie pracowników wojska  to liczba stanowisk
pracowniczych określona w etacie jednostki wojskowej na czas wojny.
24. Etapy przygotowania do podjęcia działań: uruchomienie i kierowanie realizacją przedsięwzięć
gotowości bojowej i mobilizacyjnych; uzupełnienie stanów osobowych i środków transportowych
(maszyn) do etatu czasu  W ; przygotowanie uzbrojenia i sprzętu wojskowego; pobranie
zapasów środków zaopatrzenia; szkolenie po mobilizacyjnym rozwinięciu.
25. Ponadetatowe potrzeby mobilizacyjne w zakresie stanów osobowych  to określona liczba
żołnierzy rezerwy niezbędnych do zapewnienia pełnego i właściwego ukompletowania jednostek
wojskowych, obejmująca żołnierzy rezerwy mobilizacyjnego uzupełnienia wakatów (MUW) oraz
grupy zabezpieczenia ukompletowania (GZU).
26. Mobilizacyjne uzupełnienie wakatów  to ustalona przez dowódców jednostek wojskowych, w
uzgodnieniu z wojskowymi komendantami uzupełnień i powoływana w odrębnym trybie, liczba
żołnierzy rezerwy, utrzymywanych na przydziałach mobilizacyjnych, przeznaczona na
5
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
uzupełnienie stanowisk etatowych, które w czasie pokoju są czasowo nieobsadzone, tzw.
 wakaty mobilizacyjne .
27. Grupa zabezpieczenia ukompletowania  to ustalona przez dowódców jednostek wojskowych,
w uzgodnieniu z wojskowymi komendantami uzupełnień i powoływana w odrębnym trybie liczba
żołnierzy rezerwy utrzymywanych na przydziałach mobilizacyjnych, w celu zapewnienia w razie
nie przybycia uzupełnienia zasadniczego, uzupełnienia stanowisk etatowych szczególnie ważnych
z punktu widzenia zdolności bojowej jednostki wojskowej.
28. Etatowe potrzeby mobilizacyjne w zakresie środków transportowych (maszyn)  to liczba
sprzętu stanowiąca różnicę między należnościami wynikającymi z etatu czasu wojennego a
stanem ewidencyjnym, powiększona o liczbę środków transportowych (maszyn) znajdujących się
w naprawie poza jednostką lub oczekujących na remont (z wyłączeniem statków powietrznych)
albo spisanie z ewidencji oraz powiększona (pomniejszona) o liczbę egzemplarzy sprzętu
wydzielanego (otrzymywanego) w ramach przesunięć między jednostkami wojskowymi.
29. Ponadetatowe potrzeby mobilizacyjne w zakresie środków transportowych (maszyn) stanowi
grupa zabezpieczenia dostarczenia (GZD). Jest to ustalona przez wojskowego komendanta
uzupełnień i utrzymywana do jego dyspozycji, liczba środków transportowych (maszyn)
zaplanowanych do pobrania z gospodarki narodowej, w razie nie dostarczenia uzupełnienia
zasadniczego, mająca na celu zapewnienie pełnego ukompletowania jednostek wojskowych.
30. W przypadku statków powietrznych i statków morskich  liczbę środków przeznaczonych do GZD
ustalają dowódcy RSZ (równorzędni).
31. Potrzeby wojenne  to rezerwy osobowe, zapasy środków zaopatrzenia przewidywane na
zaspokojenie potrzeb Sił Zbrojnych w czasie wojny.
32. Pracowniczy przydział mobilizacyjny  to imienne wyznaczenie w czasie pokoju pracownika
zatrudnionego w jednostce wojskowej lub u innego pracodawcy, albo innego wskazanego przez
WKU, na stanowisko pracownicze określone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny.
33. Przesunięcie  to wydzielenie w czasie pokoju z jednostek wojskowych do innych jednostek
wojskowych, w tym głównie nowo formowanych, środków transportowych (maszyn)
przeznaczonych na uzupełnienia ich potrzeb mobilizacyjnych.
34. Przydział kryzysowy  to imienne wyznaczenie w czasie pokoju, żołnierza rezerwy będącego
ochotnikiem na stanowisko służbowe określone w etacie jednostki wojskowej na czas pokoju.
Warunkiem nadania przydziału kryzysowego jest zawarcie kontraktu między żołnierzem rezerwy,
który ochotniczo zgłosił się do wykonywania obowiązków w ramach Narodowych Sił
Rezerwowych i złożył do wojskowego komendanta uzupełnień pisemny wniosek o zawarcie
kontraktu a dowódcą jednostki wojskowej, w której ma być nadany ten przydział. Nadanie
przydziału kryzysowego jest tożsame z nadaniem przydziału mobilizacyjnego na to samo
stanowisko służbowe występujące na czas wojny.
35. Przydział mobilizacyjny  to imienne wyznaczenie w czasie pokoju, żołnierza czynnej służby
wojskowej (funkcjonariusza) lub żołnierza rezerwy na stanowisko służbowe lub do pełnienia
funkcji wojskowej określonej etatem jednostki wojskowej, zgodnie z posiadaną specjalnością
wojskową, kwalifikacjami zawodowymi lub innymi wymaganymi predyspozycjami.
36. Przydział organizacyjno-mobilizacyjny  to imienne wyznaczenie w czasie pokoju lub po objęciu
militaryzacją osoby lub żołnierza rezerwy do służby w jednostce zmilitaryzowanej.
37. Podnoszenie gotowości - to proces, w ramach którego realizowane są wcześniej ustalone i
zaplanowane przedsięwzięcia organizacyjne (w tym również mobilizacyjne, logistyczne i
szkoleniowe), mające na celu przygotowanie dowództw i jednostek wojskowych (sił) do
wykonywania przewidzianych dla nich zadań.
38. Poziom gotowości - to stan przygotowania jednostek wojskowych (sił), charakteryzujący ich
dostępność dla dowódców NATO oraz zdolność do wykonywania pełnego zakresu zadań.
Poziomy gotowości charakteryzują zróżnicowany stan utrzymywania gotowości i elastyczności sił
oraz ich przeznaczenie w sytuacjach koniecznej szybkiej reakcji i kolektywnej obrony zgodnie z
Art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego lub operacjach reagowania kryzysowego. Wyróżnia się dwa
6
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
zasadnicze poziomy gotowości: Siły o Zróżnicowanej Gotowości, w tym Siły Wysokiej Gotowości
(jednostki zaszeregowane do kategorii gotowości 1-8) i Siły Niższej Gotowości jednostki
zaszeregowane do kategorii gotowości 9-10) oraz Siły o Wydłużonym Terminie Gotowości (11
kategorii gotowości).
39. Stopień gotowości bojowej - dotyczy stanowisk dowodzenia i określonego sprzętu wojskowego.
Określa czas, w jakim stanowisko dowodzenia oraz dany rodzaj sprzętu musi osiągnąć gotowość
do działania oraz czynności do wykonania, w celu zapewnienia terminowego i zgodnego z
wymogami eksploatacyjnymi użycia. Wynika z konieczności wykonania określonych
przedsięwzięć organizacyjno - technicznych, niezbędnych w celu doprowadzenia danego rodzaju
sprzętu do użycia (osiągnięcia gotowości do działania).
40. System alarmowania - to układ autonomicznych, zorganizowanych i wzajemnie
współdziałających ośrodków (dyżurnych służb operacyjnych i służb dyżurnych), wykonujących
zespół czynności mających na celu przekazanie sygnałów, rozkazów, decyzji i zarządzeń do
dowództw oraz jednostek wojskowych.
41. System gotowości bojowej - to zbiór odpowiednio zorganizowanych i skoordynowanych
wewnętrznie elementów, zasad i procedur działania mających na celu utrzymanie
odpowiedniego potencjału sił zbrojnych zgodnie z wymogami Stałej Gotowości Bojowej oraz
zapewniających sprawne i terminowe osiąganie przez nie gotowości do podjęcia działań zgodnie
z przeznaczeniem.
42. System Zarządzania Kryzysowego - tworzą organy administracji publicznej, służb oraz elementy
zarządzania kryzysowego MON, które są wzajemnie powiązane funkcjonalnie
i działające zgodnie z przyjętymi procedurami oraz realizującymi przedsięwzięcia mające na celu
zapobieganie sytuacjom kryzysowym, reagującymi w przypadku ich wystąpienia, a także
zapewniającymi powrót do stabilizacji.
43. Świadczenia na rzecz obrony  to integralna część systemowych rozwiązań obronnych. Zakres,
formy organizacyjne i zasady świadczeń określa ustawa o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej oraz wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze. Świadczenia na
rzecz obrony dzielą się na: osobiste, rzeczowe i szczególne.
44. Świadczenie osobiste  to wykonanie różnego rodzaju prac doraz
nych na rzecz przygotowania
obrony państwa. Obowiązek świadczeń osobistych może obejmować również obowiązek użycia
posiadanych narzędzi prostych tj. podręcznych przedmiotów, które osoba wzywana w ramach
świadczeń osobistych może zabrać ze sobą (np: łopata, piła, torba lekarska, itp.), a w stosunku do
kurierów  także posiadanych środków transportowych.
45. Świadczenie rzeczowe  to oddanie do użytkowania posiadanych nieruchomości lub rzeczy
ruchomych na cele przygotowania obrony państwa.
46. Świadczenie szczególne  to rodzaj świadczeń obejmujących specyficzne zadania
i obowiązki realizowane odpłatnie przez terenowe organa administracji rządowej, instytucje
państwowe, organy samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne.
47. Środki zaopatrzenia  to zgromadzone w czasie pokoju na poszczególnych szczeblach
organizacyjnych Sił Zbrojnych, utrzymywane w gotowości do ich użycia przez jednostki wojskowe
w określonym czasie, w celu zachowania gotowości bojowej wojsk na wymaganym poziomie
zapasy:
żywności, umundurowania i technicznych środków materiałowych,
medycznych środków materiałowych,
uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz indywidualnego wyposażenia,
sprzętu służby mps, mundurowej i żywnościowej,
sprzętu przeładunkowego i zabezpieczenia ruchu wojsk,
polowego sprzętu kwaterunkowego, sprzętu technicznego i materiałów infrastruktury,
7
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
materiałów pędnych i smarów,
sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych,
W Siłach Zbrojnych środki zaopatrzenia są podzielone na pięć klas:
klasa I  środki zaopatrzenia przeznaczone do konsumpcji zarówno przez personel, jak i
zwierzęta, występujące w jednolitych racjach niezależnie od lokalnych warunków
bojowych lub terenowych;
klasa II  środki zaopatrzenia, na które zostały ustalone tabele należności lub
wyposażenia;
klasa III  paliwa, oleje i smary do wszelkich zastosowań z wyłączeniem lotnictwa oraz
bojowe środki specjalne wytwarzane na bazie produktów naftowych;
klasa IIIA  paliwa lotnicze, oleje i smary stosowane w lotnictwie;
klasa IV  środki zaopatrzenia, w tym materiały konstrukcyjne i fortyfikacyjne, dla których
nie zostały ustalone tabele należności i wyposażenia;
klasa V  środki bojowe.
48. Termin gotowości do działania (K)  to ustalony w  Zbiorczym zestawieniu zadań w zakresie
militaryzacji czas mierzony w dniach, np.: K-25, K-30, itp., w którym specjalnie tworzona
jednostka zmilitaryzowana zostanie sformowana, tj. zrealizuje wszystkie czynności związane z
uzupełnieniem potrzeb osobowych i sprzętowych, zgodnie z etatem.
49. Uzupełnienie zasadnicze  to liczba żołnierzy rezerwy (osób) oraz środków transportowych
(maszyn) stanowiąca etatowe potrzeby mobilizacyjne (jednostki wojskowej.
50. Wakaty mobilizacyjne  to stanowiska służbowe, określone w etacie jednostki wojskowej
występujące zarówno na czas pokoju, jak i wojny, które w czasie  P są nie obsadzone.
51. Nie obejmują one stanowisk służbowych obsadzonych żołnierzami czynnej służby wojskowej,
którzy pozostając na ewidencji jednostki wojskowej, jednocześnie pełnią służbę poza granicami
kraju lub zostali czasowo oddelegowani do realizacji zadań (szkolenia) poza tę jednostkę.
52. Wysunięcie  to wyznaczenie żołnierza czynnej służby wojskowej na inne stanowisko służbowe
na czas wojny w tej samej jednostce wojskowej.
53. Wskaz
nik ukompletowania - wielkość procentowa określająca aktualny stan ilościowy stanu
osobowego, zasadniczego uzbrojenia i sprzętu wojskowego (sprawnego technicznie z
zachowanymi resursami eksploatacyjnymi), w stosunku do etatu czasu  W . Uwzględnia on
żołnierzy oraz pracowników wojska będących na ewidencji,
a przebywających poza jednostka wojskową np.: w centrach (ośrodkach) szkolenia, innych
jednostkach wojskowych realizujących szkolenie na potrzeby jednostki, wykonujących zadania
poza MSD oraz pełniących służbę w misjach poza granicami kraju, a także żołnierzy NSR, itp.
UiSW znajdujący się poza jednostką wojskową np. w składach, innych jednostkach wojskowych,
wlicza się do jej ukompletowania pod warunkiem przedstawienia stosownych dokumentów
(planów, asygnat, uzgodnień, itp.) na ich odbiór (dostarczenie) w czasie osiągania gotowości do
podjęcia działań.
54. Wymagany wskaz
nik ukompletowania - wielkość procentowa dotycząca stanu osobowego oraz
zasadniczego uzbrojenia i sprzętu wojskowego jednostki wojskowej (organizacyjnej), które
powinny być utrzymywane w czasie pokoju.
55. Wyciąg z zestawienia zadań mobilizacyjnych  dokument wykonany w formie tabelarycznej
określający dla danej jednostki wojskowej (instytucji) wskaz
niki i normatywy dotyczące
gotowości bojowej i mobilizacyjnej ( nazwę jednostki, podległość organizacyjną, identyfikator,
numer mobilizacyjny, numer etatu, zadanie mobilizacyjne, kategorię, zestaw mobilizacyjny,
termin zakończenia mobilizacji, termin osiągnięcia gotowości bojowej, miejsce dyslokacji,
macierzystą WKU, terytorialność uzupełnienia, jednostkę odpowiedzialną za mobilizacyjne
8
� 2014 SZANDROCHO All rights reserved
rozwinięcie, podległość mobilizacyjną) stanowi on podstawę do planowania i organizowania
przedsięwzięć w zakresie mobilizacyjnego rozwinięcia i gotowości bojowej.
56. Zadanie mobilizacyjne  to zadanie obligujące dowódcę jednostki mobilizującej do zaplanowania
i zorganizowania, a następnie zrealizowania, zgodnie z zasadami i normami zawartymi w
dokumentach normatywnych, w jednostce mobilizującej oraz w jednostkach mobilizowanych,
przedsięwzięć obejmujących: uzupełnienie potrzeb mobilizacyjnych lub przeformowanie ze
struktury organizacyjnej i stanu ilościowego czasu pokoju na strukturę organizacyjną i stan
ilościowy czasu wojny, albo sformowania jednostek wojskowych występujących tylko na czas
wojny bądz
rozformowania jednostek wojskowych czasu pokoju.
57. Zalążki  to żołnierze czynnej służby wojskowej, wydzieleni z istniejących w czasie pokoju
jednostek wojskowych, w celu obsadzenia w czasie mobilizacji i wojny podstawowych stanowisk
dowódczo-sztabowych, specjalistycznych i innych ważnych z punktu widzenia gotowości bojowej,
głównie w nowo formowanych, ale również w innych jednostkach wojskowych.
58. Zestaw mobilizacyjny  to zbiór jednostek wojskowych zaszeregowanych stosownie do
przewidywanych dla nich zadań operacyjnych. Zestaw mobilizacyjny określa, w którym etapie
strategicznego rozwinięcia będą one realizowały przedsięwzięcia związane z osiąganiem
gotowości do podjęcia działań.
59. Zapasy:
a) zapasy użytku bieżącego (UB)  to środki zaopatrzenia przeznaczone do zabezpieczenia
bieżących potrzeb szkoleniowych i gospodarczych wojska , a także funkcjonowania jednostek w
okresie po osiągnięciu gotowości do podjęcia działań, a przed rozpoczęciem działań bojowych.
b) zapasy nienaruszalne (ZN) - środki zaopatrzenia przeznaczone do zabezpieczenia
mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych oraz szkolenia po mobilizacyjnym
rozwinięciu, wchodzące w skład użytku bieżącego;
c) zapasy wojenne (ZW) - środki zaopatrzenia przeznaczone do zabezpieczenia potrzeb jednostek
wojskowych w czasie bezpośrednich działań bojowych;
9