ARCHIWUM RZECZPOSPOLITEJ
ROZPOCZYNANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Jak założyć spółkę jawną
Działalność gospodarczą można prowadzić w spółce jawnej.
Dla rencisty może być to sposobem na uniknięcie obowiązku płacenia składek na
ubezpieczenia społeczne od czerwca tego roku







W "Rzeczpospolitej" z 17 marca br. ("Spółka jawna sposobem na kłopoty ze
składkami") pisaliśmy o tym, że od 1 czerwca tego roku renciści prowadzący
działalność gospodarczą zostaną objęci obowiązkiem płacenia składek na
ubezpieczenie społeczne. Sposobem na uniknięcie tego jest zawiązanie przez kilku
rencistów spółki jawnej.
Brzmienie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych sprawia, że
renciści będący wspólnikami w takich spółkach składek płacić nie będą. Na prośbę
czytelników wyjaśniamy, jak powołać do życia spółkę jawną.
Na czym polega spółka
Dla osoby prowadzącej wcześniej indywidualną działalność gospodarczą spółka
jawna to zupełnie nowa jakość. Przede wszystkim dlatego, że spółka ta jest
podmiotem prawa niezależnym od tworzących ją wspólników. Nie jest co prawda
osobą prawną, ma jednak tzw. zdolność prawną (art. 8 ż 1 k.s.h.). Oznacza to, że
może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania we własnym imieniu, a nie w imieniu
wszystkich wspólników.
Za zobowiązania spółki odpowiadają wszyscy wspólnicy - i to całym swoim
majątkiem. Odpowiedzialność ta ma jednak charakter subsydiarny, tzn. może do
niej dojść pod warunkiem, że wierzycielowi nie uda się zaspokoić swoich roszczeń
z majątku samej spółki (art. 31 k.s.h.).
Możliwość "wywinięcia się" od składek na ubezpieczenie społeczne to dla
przedsiębiorczych rencistów niejedyna zaleta spółki jawnej. Inną jest m.in.
odejście od podwójnego opodatkowania dochodu, z jakim borykać się muszą
wspólnicy spółek kapitałowych, gdzie najpierw opodatkowany jest dochód spółki, a
później jeszcze wypłacane wspólnikom dywidendy. Dla rencistów, którzy są
przedsiębiorcami, cechy te mają akurat znaczenie drugorzędne. Prowadząc
indywidualną działalność gospodarczą, renciści i tak byli opodatkowani
jednokrotnie, a za zobowiązania odpowiadali całym majątkiem. Spółkę jawną mogą
jednak założyć nie tylko renciści - i dla takich osób informacje te mogą okazać
się istotne.
KROK 1. Sporządź umowę
Pierwszą czynnością, jakiej przyjdzie dokonać przyszłym wspólnikom, jest
spisanie umowy spółki.
Minimalne jej wymogi określa art. 25 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Nie
są one zbyt wygórowane. W umowie trzeba bowiem określić: - firmę i siedzibę
spółki, - wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość, -
przedmiot działalności spółki, - czas trwania spółki (pod warunkiem że jest
on oznaczony).
Ustawa o rachunkowości (DzU z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) wymaga od
większości spółek prawa handlowego określenia roku obrachunkowego (art. 3 ust. 1
pkt 9 w zw. z art. 2 ust. 1). Ustawie tej nie podlegają wszystkie spółki jawne
(zależy to od osiągnięcia pewnego pułapu przychodów), ale rok obrachunkowy i tak
warto w umowie określić. Przyda się, kiedy przychody spółki wzrosną.
Wybierz oznaczenie
Firma spółki (nie mylić z firmą w znaczeniu potocznym) to innymi słowy
oznaczenie, pod którym spółka ta działa. Wspólnicy mogą ją obrać dowolnie, muszą
jednak pamiętać, że powinna ona zawierać nazwisko (albo firmę) przynajmniej
jednego ze wspólników (art. 24 ż 1 k.s.h.).
Nie stoi to jednak na przeszkodzie włączenia do firmy innych słów. Mogą mieć
one charakter abstrakcyjny (np. "Jan Kowalski - Kafatex spółka jawna" czy
"Biblurbo Zieliński Malinowski spółka jawna" itp.), mogą też nieść jakąś
informację (np. "Usługi szklarskie Kowalski spółka jawna", "Komis samochodowy
Iksiński i Wspólnicy spółka jawna"). Ważne tylko, aby oznaczenie spółki
wyróżniało się spośród firm innych przedsiębiorców i nie myliło odbiorców co do
miejsca działalności, jej przedmiotu itp. (art. 43 3 kodeksu
cywilnego).
Czym zajmie się spółka
Przedmiot działalności to oczywiście to, czym będzie się zajmować spółka.
Teoretycznie przy jego określaniu nie trzeba stosować Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD), czyli przygotowanego przez urzędników obszernego wyliczenia
możliwych dziedzin ludzkiej aktywności. PKD jest załącznikiem do rozporządzenia
Rady Ministrów ws. Polskiej Klasyfikacji Działalności (DzU z 2004 r. nr 33, poz.
289 z późn. zm.).
Ponieważ jednak podanie PKD będzie wymagane podczas zgłaszania spółki w
sądzie, wiele spółek wpisuje jego symbole także w samej umowie spółki. Takie
rozwiązanie obarczone jest jednak wadą. Rozporządzenia zawierające klasyfikacje
(jak np. PKD) mają bowiem tendencję do częstych zmian. W takiej sytuacji - o ile
zmiany dotyczyłyby właśnie symboli PKD wykorzystanych w umowie spółki -
teoretycznie trzeba by zmieniać samą umowę.
KROK 2. Wpisz do rejestru
Podpisanie umowy to tylko pierwszy krok do powstania spółki.
Do powołania spółki do życia wspólnicy muszą ją zgłosić - celem wpisu do
rejestru przedsiębiorców - w rejonowym sądzie gospodarczym. Chodzi tu o sąd, w
okręgu którego spółka będzie miała swoją siedzibę (art. 694 2 kodeksu
postępowania cywilnego). Spółka powstaje dopiero z chwilą rejestracji (art. 25
1 k.s.h.).
Właściwość sądów gospodarczych określa rozporządzenie ministra
sprawiedliwości w sprawie utworzenia sądów gospodarczych (DzU z 2001 nr 116,
poz. 1247 z późn. zm.). Przedsiębiorcy, którzy w gąszczu przepisów nie czują się
zbyt pewnie, mogą zajrzeć na stronę internetową Ministerstwa Sprawiedliwości
(www.ms.gov.pl).
Spółkę może zgłosić w sądzie każdy ze wspólników. Jednak nawet do takiego
indywidualnego zgłoszenia należy dołączyć złożone przed sądem albo poświadczone
przez notariusza wzory podpisów wszystkich osób, które będą uprawnione do
reprezentowania spółki (art. 26 ż 3 k.s.h.).
Reprezentacja to nic innego jak możliwość dokonywania czynności prawnej w
imieniu spółki. Co do zasady reprezentować spółkę może każdy wspólnik (art. 29 ż
3 k.s.h.). Wzór podpisu składa w takiej sytuacji każdy z nich.
W umowie spółki wspólnicy mogą jednak albo w ogóle pozbawić niektórych
spośród siebie prawa jej reprezentowania, albo przynajmniej pozbawić ich prawa
samodzielnej reprezentacji (art. 30 k.s.h.). Wtedy wzory podpisów składają tylko
ci, którzy mogą spółkę reprezentować.
Poza tym do zgłoszenia należy dołączyć umowę spółki. Później także przy
każdej zmianie wpisu w KRS dotyczącego umowy do wniosku o wpis trzeba będzie
załączać jej ujednolicony tekst.
Jakie druki
Wniosek o wpis spółki do rejestru przedsiębiorców trzeba złożyć na formularzu
KRS-W1 (można go dostać w sądzie rejestrowym lub wydrukować ze strony
internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości). Należy dokładnie stosować się do
zawartych w nim objaśnień, bo sądy skrupulatnie to kontrolują. Na urzędowych
drukach trzeba też złożyć niektóre załączniki do wniosku o wpis. Odpowiednie
wskazówki wnioskodawcy znajdą na ostatnich stronach formularza KRS-W1.
Nie tylko sąd
Reprezentanci spółki muszą też dokonać odpowiednich formalności w urzędzie
skarbowym i urzędzie statystycznym.
Część dokumentów w tej sprawie można złożyć jednocześnie z wnioskiem o wpis
do KRS. Chodzi tu o dokumenty potrzebne do nadania spółce numeru informacji
podatkowej (NIP) i REGON. Sąd będzie tu działał w charakterze pośrednika,
przekazując właściwe dokumenty odpowiednio urzędowi skarbowemu i urzędowi
statystycznemu.
PAWEŁ WRZEŚNIEWSKI





Ile to kosztuje


Ze wszystkich spółek prawa handlowego to w spółce jawnej można
najbardziej ograniczyć koszty związane z jej powstaniem. Umowa spółki
jawnej może mieć zwykłą formę pisemną, odpadają zatem koszty notarialne.
Pozostaje natomiast podatek od czynności cywilnoprawnych oraz opłaty
związane z rejestracją spółki przez sąd.
> Wysokość podatku zależy od wartości wkładów, jakie wspólnicy
wniosą do spółki (art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).
Wspólnicy obliczają go samodzielnie i wpłacają na konto lub do kasy
właściwego urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od zawarcia umowy spółki.
Korzystają przy tym z formularza PCC-1, który można dostać w urzędzie
skarbowym albo wydrukować ze strony internetowej Ministerstwa Finansów
(www.mf.gov.pl).
> Opłaty związane z zarejestrowaniem spółki w sądzie są stałe.
Wynoszą one 1 tys. zł za wpis do rejestru przedsiębiorców. Opłatę -
inaczej niż w przypadku podatku - można uiścić w kasie sądu albo
przelewając pieniądze na jego rachunek bankowy. Można też jej dokonać,
naklejając na wniosku o wpis znaczki opłaty sądowej w odpowiedniej kwocie.

> Kolejny wydatek to koszty ogłoszenia w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym. Wynoszą one 500 zł.