Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bÄ…dz
towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności
ani za ich wykorzystanie, ani za zwiÄ…zane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych
lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej
odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: Anna Mitka
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą iStockPhoto Inc.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
WWW: http://dlabystrzakow.pl
ISBN: 978-83-246-2999-2
Copyright © Helion 2015
Printed in Poland.
" Kup książkę " Księgarnia internetowa
" Poleć książkę " Lubię to! Nasza społeczność
" Oceń książkę
Spis tre ci
O autorze........................................................................................................................11
Podzi kowania ..............................................................................................................13
Wprowadzenie ...............................................................................................................15
Dlaczego warto przeczyta t ksi k ..................................................................................................15
Konwencje zastosowane w ksi ce ......................................................................................................16
Czego nie czyta ? ..............................................................................................................................17
Naiwne za o enia ..............................................................................................................................17
Jak podzielona jest ksi ka? ...............................................................................................................18
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z ...........................................................................18
Cz II: Jak dzia a gie da papierów warto ciowych? ............................................................................18
Cz III: Rozpoznanie terenu  bez tego ani rusz .............................................................................18
Cz IV: Jak rozpocz inwestowanie na gie dzie papierów warto ciowych? .........................................19
Cz V: Zaawansowane narz dzia analityczne ..................................................................................19
Cz VI: Dekalogi ...........................................................................................................................19
Ikony wykorzystane w ksi ce .............................................................................................................20
Co dalej? ..........................................................................................................................................20
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z ... 21
Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego? ...................................23
Gie da a zwyk e targowisko ................................................................................................................24
Gie da jako po rednik ........................................................................................................................25
Po co istnieje gie da? .........................................................................................................................26
Czym handluje si na gie dzie? ...........................................................................................................28
Kto handluje na gie dzie? ..................................................................................................................28
Gie da Papierów Warto ciowych (GPW) ..........................................................................................28
NewConnect  rynek troch mniejszy ni GPW ................................................................................29
Obligacje maj w ko cu w asny rynek .................................................................................................30
Gie dowy  anio stró  ......................................................................................................................31
 Jak zatem zacz inwestowa ? .........................................................................................................32
Kup książkę Poleć książkę
4 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
Rozdzia 2: Najwa niejszy element gie dowej uk adanki  Ty ................................... 33
Dlaczego interesujesz si gie d papierów warto ciowych? ....................................................................34
Gie da nie jest magicznym pude kiem ................................................................................................35
Ka dy mo e zarobi pieni dze na gie dzie .............................................................................................35
Ty stanowisz najwi ksze ryzyko dla swoich inwestycji ..........................................................................36
Zalety i wady inwestowania na gie dzie ..............................................................................................39
Najlepsze miejsce i czas na inwestycje  tu i teraz ..............................................................................41
Twój najwi kszy wróg  emocje .......................................................................................................42
Mie racj vs. zarabia pieni dze ........................................................................................................43
Nieomylno i przyznawanie si do b dów .........................................................................................45
Czy wci chcesz zarabia pieni dze na gie dzie papierów warto ciowych? ............................................46
Rozdzia 3: Dwa najwa niejsze sposoby zarabiania pieni dzy
na gie dzie papierów warto ciowych ........................................................................... 47
Spekulant nie jest inwestorem ............................................................................................................50
Inwestor nie lubi handlowa ...............................................................................................................52
Spekulant lubi szybkie zyski ...............................................................................................................54
Inwestor lubi pewne zyski ..................................................................................................................55
Spekulacja jest szybka .......................................................................................................................56
Inwestowanie jest stabilne ..................................................................................................................56
Przep yw pieni ny to podstawa .........................................................................................................57
Zyski kapita owe traktuj jako bonus, chyba e... (chcesz zosta traderem na pe ny etat) ..........................58
Zdecyduj ju teraz  handel czy inwestycje? .....................................................................................59
Rozdzia 4: Pami taj: nie ma zysku bez ryzyka ............................................................. 61
Unikanie ryzyka nie jest tym samym co zarz dzanie nim ......................................................................63
Ryzyko, które jeste w stanie kontrolowa ................................................................................................65
Ryzyko poza Twoj kontrol .............................................................................................................66
Najcz ciej spotykane rodzaje ryzyka na gie dzie papierów warto ciowych .............................................67
Ryzyko rynkowe ...........................................................................................................................67
Ryzyko walutowe ..........................................................................................................................70
Ryzyko stopy procentowej .............................................................................................................72
Ryzyko p ynno ci .........................................................................................................................75
Ryzyko wp ywaj ce na dzia alno spó ek gie dowych ..........................................................................77
Ryzyko makroekonomiczne ...........................................................................................................78
Ryzyko kredytowe ........................................................................................................................81
Ryzyko operacyjne ........................................................................................................................83
Ryzyko zwi zane z czynnikiem ludzkim ..........................................................................................83
Kup książkę Poleć książkę
 Spis tre ci
5
Cz II: Jak dzia a gie da
papierów warto ciowych? ....................................... 87
Rozdzia 5: Sk d si bior papiery warto ciowe? ........................................................89
Czym jest papier warto ciowy? ...........................................................................................................90
Spó ka akcyjna  emitent akcji .........................................................................................................93
Spó ka potrzebuje pieni dzy, eby si rozwija ....................................................................................95
Oferty pierwotne i wtórne  czym one s ? .......................................................................................96
Co si dzieje z pieni dzmi, za które obj to wyemitowane akcje? ............................................................98
Mam papier warto ciowy... ..............................................................................................................100
Kupowanie papierów warto ciowych
nie jest tym samym co lokowanie pieni dzy na rachunku oszcz dno ciowym .........................................101
Dwa rodzaje zysków ........................................................................................................................102
Zyski zwi zane z przedsi biorstwem ............................................................................................102
Zyski zwi zane z kupnem papieru warto ciowego .......................................................................103
Po czmy te dwa rodzaje zysków ......................................................................................................104
Kapita pocz tkowy  czy mam wystarczaj co du o pieni dzy, by kupowa papiery warto ciowe? .......105
Czy mog si utrzyma z inwestycji gie dowych? ................................................................................106
Rozdzia 6: Akcje, obligacje i inne sposoby zarabiania pieni dzy ..............................109
Jak zarabia pieni dze na akcjach? ...................................................................................................109
Akcje daj mnóstwo praw i korzy ci, ale tylko je li... ..........................................................................114
Mo esz sta si bankierem  kupuj c obligacje ................................................................................117
Obligacje skarbowe nie s jedynym rodzajem obligacji .......................................................................120
Najpopularniejszy mit gie dowy  akcje s bardziej ryzykowne ni obligacje .......................................122
Mo esz równie zarabia na indeksach gie dowych ............................................................................129
Kupowanie indeksu gie dowego ...................................................................................................129
Papiery warto ciowe przypominaj ce lokaty bankowe .........................................................................132
 Kupimy dla ciebie papiery warto ciowe ............................................................................................134
Zyskasz wi cej, inwestuj c samodzielnie ...........................................................................................135
Rozdzia 7: Jak handluje si na gie dzie
i jak ustalane s ceny papierów warto ciowych? ......................................................137
Zasiadamy przy stole transakcyjnym .................................................................................................138
Kiedy oferty sk adano ustnie... ........................................................................................................138
...dzi g ównie elektronicznie ............................................................................................................139
Godziny handlu gie dowego .............................................................................................................140
Fazy sesji gie dowej .........................................................................................................................140
Przed otwarciem .........................................................................................................................140
Otwarcie ....................................................................................................................................141
Notowania ci g e ........................................................................................................................143
Przed zamkni ciem .....................................................................................................................143
Zamkni cie ................................................................................................................................144
Przed otwarciem (dogrywka) .......................................................................................................144
Kup książkę Poleć książkę
6 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
Szybko handlu gie dowego ............................................................................................................144
Im wi cej sprzedaj cych i kupuj cych, tym lepiej ...............................................................................144
Sk d si bior ceny papierów warto ciowych? ...................................................................................146
Notowania ci g e ........................................................................................................................146
Notowania jednolite ....................................................................................................................149
Indeksy gie dowe .............................................................................................................................150
Czemu ceny akcji si zmieniaj ? .......................................................................................................153
Popyt i poda .............................................................................................................................154
Informacje finansowe i ekonomiczne .............................................................................................154
Psychologia ................................................................................................................................156
Wolumen a obrót ............................................................................................................................157
Rozdzia 8:  Niebezpieczne instrumenty pochodne ................................................. 159
Podstawowa ró nica ........................................................................................................................159
Instrumenty pochodne istniej ju od dawna ......................................................................................161
Mo esz si ubezpieczy od straty gie dowej ...........................................................................................162
Kontrakt terminowy  prosty sposób wyeliminowania ryzyka ............................................................163
Jeszcze lepszy sposób ubezpieczenia  opcje ....................................................................................171
Instrumentami pochodnymi te mo na spekulowa .............................................................................176
Zak ady bukmacherskie na gie dzie ..................................................................................................180
Uwa aj, bo mo esz pój z torbami ..................................................................................................180
Lepiej nie rozpoczyna inwestowania od przygody z derywatami ........................................................181
Cz III: Rozpoznanie terenu  bez tego ani rusz ....183
Rozdzia 9: Obierz w a ciwy kierunek ....................................................................... 185
Czy kupowanie papierów warto ciowych jest loteri ? .........................................................................187
Lepiej nie polega na szcz ciu ........................................................................................................188
Analiza techniczna vs. analiza fundamentalna ...................................................................................189
Niecodzienne strategie inwestycyjne ..................................................................................................192
Bez udziwnie ................................................................................................................................193
Niepotrzebne komplikacje ................................................................................................................193
Geniusz tkwi w prostocie .................................................................................................................194
Rozdzia 10: Ustal strategi wej cia do inwestycji i wyj cia z niej .......................... 195
Moment kupna ma znaczenie ...........................................................................................................198
Strategia wyj cia .............................................................................................................................201
Monitoruj rynek ..............................................................................................................................202
Wiadomo ci ze spó ek gie dowych ....................................................................................................203
Kiedy Twoja inwestycja przynosi straty... ..........................................................................................204
Kup książkę Poleć książkę
 Spis tre ci
7
Rozdzia 11: Uwa aj, kogo s uchasz ...........................................................................207
 Bezinteresowni doradcy ...............................................................................................................209
Najgorsze ród o informacji .............................................................................................................210
Kupi em akcje, bo znajomy& ......................................................................................................211
Te akcje kupuj wszyscy ..............................................................................................................211
Maklerzy i analitycy ........................................................................................................................214
Po co doradzaj ? ........................................................................................................................215
Co to jest rekomendacja inwestycyjna? .........................................................................................216
Typy rekomendacji inwestycyjnych ...............................................................................................218
Media ............................................................................................................................................219
W asne ród a informacji .................................................................................................................219
Rzeteln informacj musisz znale sam .......................................................................................220
Informacje ze spó ek ....................................................................................................................220
Sprawozdania finansowe .............................................................................................................221
Rekomendacje innych inwestorów ................................................................................................222
Rozdzia 12: Poznaj swoich rynkowych  przeciwników ...........................................223
Inwestorzy tacy jak Ty .....................................................................................................................224
Inwestor indywidualny nie jest bardzo wp ywowy... .......................................................................226
& ale ma dwie wa ne zalety .........................................................................................................226
Inwestorzy instytucjonalni ................................................................................................................227
Otwarte Fundusze Emerytalne  kiedy bardzo znacz cy gracze, dzisiaj ju troch mniej .............230
Fundusze inwestycyjne  czy inwestorzy indywidualni s mocniejsi w grupie? ...............................232
Domy maklerskie równie mog inwestowa .................................................................................235
Banki  one równie obracaj instrumentami finansowymi ...........................................................235
Fundusze hedgingowe jako gracze krótkoterminowi .......................................................................237
Zak ady ubezpieczeniowe  inwestorzy dbaj cy o interesy posiadaczy polis ubezpieczeniowych ......239
Firmy zarz dzaj ce aktywami  na nie równie si natkniesz ........................................................240
Czy masz szans w konfrontacji z pot nymi inwestorami instytucjonalnymi? .......................................240
Rozdzia 13: Praktyka: wirtualne gry gie dowe ..........................................................243
Wirtualne pieni dze ucz .................................................................................................................243
Wirtualne straty nie bol ..................................................................................................................244
Bezbolesna nauka ...........................................................................................................................244
Jak dzia aj gry gie dowe? ................................................................................................................244
Podstawowa wada gier gie dowych ...................................................................................................244
Jak inwestowa wirtualnie? ...............................................................................................................245
Darmowe gry ..................................................................................................................................249
Turnieje gie dowe z nagrodami... .................................................................................................249
...niekoniecznie s warte po wi canego im czasu ..................................................................................249
Wirtualne gry gie dowe  czy maj sens? ........................................................................................249
Kup książkę Poleć książkę
8 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
Cz IV: Jak rozpocz inwestowanie
na gie dzie papierów warto ciowych? ....................251
Rozdzia 14: Stwórz swój w asny portfel inwestycyjny ............................................. 253
Jak mog zainwestowa x z ? ............................................................................................................254
Cel inwestycji gie dowych ................................................................................................................256
Tolerancja ryzyka ............................................................................................................................257
Horyzont inwestycyjny .....................................................................................................................260
Akcje czy obligacje? ........................................................................................................................262
Dywersyfikacja vs. dywersja .............................................................................................................262
Inwestowanie skoncentrowane nie tylko dla odwa nych ......................................................................264
Nie kupuj niczego na si .................................................................................................................265
Rozdzia 15: Wybór domu maklerskiego pierwszym krokiem
do rozpocz cia realnych inwestycji ........................................................................... 267
Bez rachunku maklerskiego nie kupisz na gie dzie niczego ..................................................................270
Mo esz otworzy rachunek maklerski tylko jako osoba pe noletnia ......................................................271
Rachunek bankowy i rachunek inwestycyjny to nie to samo ...............................................................271
Na co zwraca uwag , wybieraj c dom maklerski? .............................................................................273
Pocz tkuj cy inwestorzy zwracaj uwag na co innego .................................................................274
Poziom prowizji maklerskich nie jest najwa niejszy dla do wiadczonego inwestora ...........................274
Studenci  na gie dzie pojawia si ich coraz wi cej ......................................................................276
Gdzie szuka ofert domów maklerskich? ...........................................................................................276
Internet  najwa niejszy kana dokonywania inwestycji w XXI wieku ................................................277
Inwestycje zagraniczne bez wychodzenia z domu ...............................................................................277
Nie podoba Ci si Twój makler? Odejd od niego ............................................................................278
Rozdzia 16: Zlecenia gie dowe ................................................................................. 279
Zlecenia gie dowe u atwiaj dzia anie ...............................................................................................282
Zlecenia  po ka dej cenie (PKC) ..................................................................................................283
Zlecenie z limitem ceny ...................................................................................................................284
Zlecenie z limitem ceny i z limitem aktywacji ....................................................................................286
Zlecenie stop-loss ............................................................................................................................288
Wide ki ..........................................................................................................................................291
Data wa no ci zlecenia ....................................................................................................................292
Blokada instrumentów finansowych pod wykonanie zlecenia ...............................................................293
 Wy lij zlecenie i co dalej? .............................................................................................................293
Musisz stan w kolejce ..............................................................................................................293
Kojarzenie kupuj cych i sprzedaj cych .........................................................................................294
Anulowanie zlece ..........................................................................................................................296
Kup książkę Poleć książkę
 Spis tre ci
9
Cz V: Zaawansowane narz dzia analityczne ....... 299
Rozdzia 17: Analiza techniczna .................................................................................301
Analiza techniczna  o co w niej chodzi? ...........................................................................................301
Wykresy  nie ma si czego ba ......................................................................................................304
Wykresy liniowe .........................................................................................................................306
Wykresy wiecowe ......................................................................................................................306
Wykresy s upkowe ......................................................................................................................308
Skala logarytmiczna i liniowa .......................................................................................................310
Trendy ...........................................................................................................................................311
Rynek byka ................................................................................................................................311
Rynek nied wiedzia ....................................................................................................................313
Trend boczny .............................................................................................................................313
Poziomy wsparcia i oporu ................................................................................................................315
Formacje cenowe .............................................................................................................................317
Analiza wolumenu ..........................................................................................................................321
Inne narz dzia analizy technicznej ....................................................................................................324
Rozdzia 18: Analiza fundamentalna ...........................................................................327
Przypowie o domu na skale ...........................................................................................................328
Jak kupowa akcje dobrych spó ek? ...................................................................................................328
Sprawozdanie finansowe  powiniene je rozumie ..........................................................................328
Sprawozdanie zarz du z dzia alno ci vs. sprawozdanie finansowe ..................................................332
Bilans ........................................................................................................................................334
Rachunek zysków i strat ..............................................................................................................337
Rachunek przep ywów pieni nych ..............................................................................................340
Noty obja niaj ce  czytaj je, je li chcesz zarabia pieni dze ........................................................342
Jak rozpozna dobr spó k ? ............................................................................................................343
Bran a .......................................................................................................................................343
Zarz d ......................................................................................................................................345
Finanse ......................................................................................................................................346
Zalety analizy fundamentalnej .........................................................................................................348
Cz VI: Dekalogi ............................................... 349
10 stron internetowych, które powiniene zna ........................................................351
Gie da Papierów Warto ciowych .....................................................................................................351
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) ...........................................................................................352
Izba Zarz dzaj cych Funduszami i Aktywami (IZFA) .....................................................................352
Narodowy Bank Polski (NBP) .......................................................................................................352
Ministerstwo Finansów ....................................................................................................................353
Blog Marka Mobiusa po polsku .......................................................................................................353
Strony internetowe spó ek gie dowych ...............................................................................................353
Kup książkę Poleć książkę
10 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
Portale finansowe ............................................................................................................................354
Strony gazet i czasopism finansowych ...............................................................................................354
Fora dyskusyjne ..............................................................................................................................354
10 przykaza inwestora .............................................................................................. 357
B d cierpliwy ................................................................................................................................357
Odrób swoje zadanie domowe ..........................................................................................................357
Nigdy nie podejmuj zbyt ryzykownych decyzji ...................................................................................358
Zdobywaj wiedz z zakresu rachunkowo ci .......................................................................................358
Obserwuj swoje inwestycje ...............................................................................................................358
Reinwestuj zyski .............................................................................................................................359
Miej swoje zdanie ...........................................................................................................................359
Nie s uchaj tzw. ekspertów finansowych ............................................................................................359
Wa ne s inwestycje, a nie wszystko to, co dzieje si w ich otoczeniu ..................................................359
Poszerzaj swój  kr g kompetencji ...................................................................................................360
10 przykaza spekulanta ............................................................................................ 361
Tnij straty ......................................................................................................................................361
Pozwól zyskom rosn .....................................................................................................................361
Pod aj za trendem .........................................................................................................................362
Opracuj system gry .........................................................................................................................362
Konsekwentnie stosuj opracowany system gry ....................................................................................362
Panuj nad emocjami ........................................................................................................................362
Nie bój si przyzna do b du ..........................................................................................................363
Naucz si zarabia w ka dych warunkach rynkowych .........................................................................363
Zdobywaj nowe umiej tno ci ...........................................................................................................363
Rób sobie wolne .............................................................................................................................363
Skorowidz ................................................................................................................... 365
Kup książkę Poleć książkę
 Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego?
23
Rozdzia 1
Gie da papierów
warto ciowych
 co to takiego?
W tym rozdziale:
wyja ni istot funkcjonowania rynku finansowego,
przybli Ci podmioty oraz osoby, które mog handlowa na gie dzie,
opowiem co nieco o alternatywnych systemach obrotu gie dowego,
poznasz instytucje odpowiedzialne za czuwanie nad bezpiecze stwem obrotu gie dowego.
ie da papierów warto ciowych jest sta ym elementem ycia ka dego z nas  czy to
G
Ci si podoba, czy nie. Niegdy mog e funkcjonowa bez konieczno ci zawracania
sobie g owy tym, co si dzieje na gie dzie. Dzi jest inaczej, nawet bowiem w g ównych
wydaniach programów informacyjnych pojawiaj si wiadomo ci finansowe z rynku
gie dowego. Odk adaj c pieni dze na emerytur we w asnym zakresie, dokonujesz tego
za po rednictwem gie dy. W rzeczywisto ci jeste z ni zwi zany bardziej, ni Ci si
wydaje.
Wi kszo ludzi nie wie jednak, czym jest gie da i jak ona funkcjonuje. Podejrzewam,
e zapytani o istot jej istnienia nie wiedzieliby, co odpowiedzie . Jak si za chwil
przekonasz, sens istnienia gie dy jest Ci ju znany, jednak dotychczas chyba nikt nie
przybli y Ci go w ten sposób.
Je eli gie da w tak du ym stopniu integruje si z yciem finansowym ka dego z nas,
warto j bli ej pozna , by móc wiadomie kreowa swoj finansow przysz o . Gie da
nie jest bowiem zbiorem niewidzialnych si , co sugeruj wypowiedzi komentatorów
rynkowych, w rodzaju  rynek jest niespokojny lub  na rynku panuj euforyczne nastroje
itd. Ów rynek jest jednak zbiorem ludzi, a nie wyimaginowanych postaci czy podmiotów.
Inwestowanie za po rednictwem internetu jest bardzo du ym u atwieniem, ale zdaje si ,
e coraz wi cej ludzi zapomina o cz owieku jako kreatorze systemu finansowego i jego
uczestniku zarazem.
Wyja niaj c, na czym tak naprawd polega dzia alno gie dy papierów warto ciowych,
b d zawsze uwzgl dnia czynnik ludzki. Gie da zosta a bowiem stworzona przez ludzi
i istnieje dla ludzi (troch sparafrazowa em s owa Leszka Czarneckiego, który powiedzia
to samo, lecz o biznesie), nale y wi c o nich pami ta .
Kup książkę Poleć książkę
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z
24
Gie da a zwyk e targowisko
Na gie d papierów warto ciowych mo na spojrze z ró nych perspektyw, co zaraz
uczyni . W rzeczywisto ci gie da jako taka nie ró ni si niczym od, jak to nazwa em,
zwyk ego targowiska. Mo e Ci to zdziwi, a mo e nie, lecz tak to wszystko wygl da.
Dzisiaj coraz rzadziej mo na spotka miejsca, w których odbywa si handel w formie
targowej, poniewa zamiast nich pojawi y si sklepy osiedlowe oraz supermarkety. Targi
s tworami trac cymi popularno masow , a szkoda. W mniejszych miejscowo ciach
mo na jednak natrafi na targowiska, na których sprzedawana jest ywno . Nie wiem,
czy mia e okazj wybra si kiedy na typowy targ, ale je eli nie by e nigdy w takim
miejscu, to my l , e dobrze by by o, gdyby cho raz si tam wybra  g ównie w celach
edukacyjnych.
Ka dy targ sk ada si z pewnych elementów, które musz wyst pi , by mog a zaistnie
wymiana handlowa. Tymi elementami s :
towary, którymi si handluje,
sprzedaj cy, czyli handlarze, osoby, które chc sprzeda towary,
kupuj cy, czyli konsumenci tacy jak Ty czy ja.
W przypadku targu, na którym handluje si ywno ci , towarami b d produkty
ywno ciowe, sprzedaj cy b d cz sto rolnikami, a kupuj cymi b d najcz ciej
konsumenci.
W ten sposób dochodzimy do wyja nienia wa nego zagadnienia, jakim jest rynek.
Targ jest zatem rynkiem, który jest ju o wiele bli szym Ci poj ciem. Rynek najcz ciej
definiowany jest jako zespó warunków doprowadzaj cych do kontaktów mi dzy kupuj cymi
a sprzedaj cymi. Jest to zagadnienie typowo ekonomiczne. Zauwa , e pojawia si tutaj
sformu owanie  zespó warunków , które nie jest precyzyjne i mo e sugerowa
ingerencj jakiej niewidzialnej si y. Z tego wzgl du mówi c o rynku, b d chcia ,
by mia w umy le przedstawione ju jego elementy sk adowe. Ka dy rynek sk ada
si bowiem z dok adnie tych samych elementów  s one uniwersalne i dzi ki ich
istnieniu mo na mówi o rynku. Ekonomi ci powiedzieliby, e kupuj cy kreuj popyt
(zg aszaj zapotrzebowanie) na konkretny towar, a sprzedaj cy zapewniaj poda tego
towaru (oferuj jego konkretne ilo ci do sprzeda y). Tak wi c to potrzeba zaspokojenia
jakiego pragnienia jest ow si doprowadzaj c do kontaktów mi dzy sprzedawcami
a nabywcami towarów na targowisku i na ka dym innym rynku.
Gie da jest rynkiem, dlatego jej elementy sk adowe b d dok adnie takie same jak
w przypadku zwyk ego targowiska, na którym handluje si ywno ci . Gie da jest jednak
specyficznym rynkiem  jest bowiem rynkiem finansowym. Na gie dzie pojawiaj si
kupuj cy oraz sprzedaj cy, którzy handluj okre lonym towarem. S nim papiery
warto ciowe i, w szerszym uj ciu, instrumenty finansowe. Co jednak jest potrzeb , która
w tym przypadku b dzie sk ania a ludzi do udania si na gie d ? T potrzeb jest ch
zarobienia wi kszej ilo ci pieni dzy, ale o tym pó niej.
Wydawa by si mog o, e na gie dzie handluje si pieni dzem jako takim. Pami taj,
e pieni dz na gie dzie papierów warto ciowych jest tylko rodkiem p atniczym,
którym kupuj cy oraz sprzedaj cy pos uguj si , by dokonywa transakcji. Towarem
jest, jak ju wspomnia em, g ównie papier warto ciowy.
Kup książkę Poleć książkę
 Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego?
25
Nie wiem, czy zauwa y e , ale ca y czas mówi w kontek cie gie dy o handlu, a nie
o inwestowaniu. W telewizji natomiast s yszy si tyle o inwestycjach gie dowych, a nie
o handlu gie dowym. Czy to nieporozumienie? Nie do ko ca. Pierwotn przyczyn
stworzenia gie d papierów warto ciowych by a potrzeba handlowania lub, inaczej
mówi c, wymiany papierów warto ciowych mi dzy uczestnikami rynku. Nie wszyscy
ich posiadacze chcieli bowiem mie na w asno konkretne papiery do ko ca swojego
ycia. Czasami sensowniej by o si ich pozby , ni je zatrzyma  st d mowa o handlu,
a nie o inwestowaniu.
Je eli gie da nie ró ni si zasadniczo od zwyk ego targu istot swojego funkcjonowania,
to trzeba by by o mówi nie o inwestorach, a o handlowcach. Inwestorzy wyst puj na
gie dzie, jednak nie zg aszaj ch ci kupna lub sprzeda y papierów warto ciowych tak
cz sto jak handlarze. W ten sposób dochodzimy do najwa niejszej funkcji gie dy, jak
jest po rednictwo finansowe.
Gie da jako po rednik
Termin po rednictwo finansowe kojarzy si najcz ciej ze sprzedawcami kredytów oraz
szeroko poj tych produktów finansowych. Gie da te jest po rednikiem, poniewa
bierze udzia w przep ywie pieni dza, stwarzaj c warunki do jego transferów. Mówi em,
e na gie dzie nie handluje si pieni dzem, natomiast tu wspominam o po redniczeniu
w jego przep ywie. W istocie jest tak, e pieni dz przep ywa poprzez gie d za po rednictwem
papierów warto ciowych, st d mowa o gie dzie jako po redniku finansowym.
Rol po rednika finansowego jest zapewnienie sprzyjaj cych warunków przeprowadzania
transakcji, czyli kontaktowania si jej uczestników  kupuj cych oraz sprzedaj cych.
Gie da stwarza takie warunki, dzi ki czemu przep yw pieni dza pomi dzy kupuj cymi
a sprzedaj cymi dokonuje si bardzo sprawnie.
Na rysunku 1.1 pokaza em gie d jako po rednika finansowego, który bierze udzia
w przep ywie pieni dza pomi dzy kupuj cymi a sprzedaj cymi papiery warto ciowe.
Papiery warto ciowe s towarami, którymi handluje si na gie dzie. Nie jest tak, e
kupuj cy spotyka si bezpo rednio ze sprzedaj cym, by dokona transakcji, musi by
ona bowiem przeprowadzona z udzia em gie dy. Na rysunku kupuj cy jest osob
posiadaj c pieni dze i chc c kupi papier warto ciowy. Z kolei sprzedaj cym b dzie
zawsze posiadacz papieru warto ciowego, który pragnie si go pozby . Transakcja
dochodzi do skutku w momencie, gdy na pewien krótki czas kupuj cy i sprzedaj cy
przekazuj gie dzie swoj w asno , by móc si ni wymieni . Zauwa , e kupuj cy
pozbywaj c si pieni dzy, a nabywaj c papier warto ciowy, staje si potencjalnym
sprzedaj cym, i odwrotnie  sprzedaj cy papier warto ciowy staje si potencjalnym
kupuj cym.
Rysunek 1.1.
Gie da
po rednikiem
finansowym
ród o: Opracowanie w asne
Kup książkę Poleć książkę
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z
26
Rysunek 1.1 jest pewnym uproszczeniem, poniewa na gie dzie wyst puje mnóstwo
kupuj cych i sprzedaj cych  ich liczba idzie w setki tysi cy, a na najwi kszych gie dach
wiata w miliony. W takich warunkach ka dy uczestnik rynku b dzie odgrywa dwojak
rol  zarówno kupuj cego, jak i sprzedaj cego. Jak to mo liwe? Ka dy uczestnik rynku
mo e przecie dokupowa kolejne papiery, których jak liczb ju posiada, i pozbywa
si innych. Tak samo dzieje si w przypadku sprzedaj cego, który mo e chcie si
stopniowo pozbywa posiadanych papierów i nabywa inne papiery. Gie da jest chyba
jedynym rynkiem, na którym ka dy mo e by zarówno kupuj cym, jak i sprzedaj cym.
Wracaj c do przyk adu z targiem  konsument jest konsumentem, natomiast rolnik
pozostaje rolnikiem. W tpi , eby nagle na du skal chcieli oni zamieni si swoimi
rolami. Podobnie dzieje si w sklepach  konsument jest klientem kupuj cym towary,
natomiast sklep je sprzedaje. Mo na co prawda otworzy w asny sklep, ale nie ka dy
ma na to ochot . Na gie dzie jest zupe nie inaczej: je li jeste jej uczestnikiem, to bez
wzgl du na powody, dla których si na niej znalaz e , b dziesz raz kupuj cym, a raz
sprzedaj cym.
Po co istnieje gie da?
Wiesz ju , jak dzia a gie da, teraz dowiesz si , dlaczego istnieje. Pewne wzmianki
o potencjalnych przyczynach powstania gie d zamie ci em ju wcze niej w tym rozdziale.
Napisa em bowiem, e nie ka dy posiadacz papieru warto ciowego chce by jego
w a cicielem w niesko czono i czasami pragnie si go pozby  wykorzystuje do tego
celu w a nie gie d . Jest to jednak bardziej motywacja uczestników rynku  kupuj cych
i sprzedaj cych  ni powód powstania gie d. Wspomina em równie o potrzebie,
która jest si sprawcz rynku, doprowadzaj c do kontaktów mi dzy jego uczestnikami.
Jaka jest zatem g ówna przyczyna istnienia gie dy? Jest ni zapotrzebowanie na kapita .
Gospodarka jest z o ona z ró nych podmiotów:
konsumentów, uto samianych najcz ciej z gospodarstwami domowymi
nabywaj cymi ró ne dobra,
przedsi biorstw, potocznie nazywanych firmami, które dostarczaj dobra
nabywane przez konsumentów; mówi si o nich najcz ciej w kategoriach
produkowania dóbr,
pa stwa, które równie dokonuje wydatków oraz posiada przychody.
Z punktu widzenia gie dy najwa niejsze s przedsi biorstwa, które zajmuj si produkcj .
Wytwarzanie dóbr mo e jednak nast pi w przypadku posiadania maj tku produkcyjnego.
Maj tek ten mo na naby za pieni dze, których cz sto przedsi biorstwom brakuje.
Mog one zatem uda si do banku, by zaci gn kredyt, lub na gie d . Na gie dzie
odbywa si proces przep ywu pieni dzy  kapita u (st d nazwa rynek kapita owy)  od
podmiotów maj cych ich nadmiar do podmiotów maj cych ich niedobór. Niedobór
kapita u maj zazwyczaj w a nie przedsi biorstwa, które chc c si rozwija , potrzebuj
pieni dzy. Nadmiar kapita u mog mie jednak zarówno gospodarstwa domowe,
jak i przedsi biorstwa, które szukaj okazji do zarobku. Rysunek 1.2 dok adniej
przedstawia omawian zale no .
Kup książkę Poleć książkę
 Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego?
27
Rysunek 1.2.
Przep yw kapi-
ta u od podmio-
tów posiadaj -
cych jego
nadwy k do
podmiotów po-
siadaj cych je-
go niedobór
ród o: Opracowanie w asne
Przedsi biorstwa, które potrzebuj pieni dzy na rozwój, udaj si na gie d , aby pozyska
kapita . Gie da natomiast po redniczy w zorganizowaniu tego kapita u, przekazuj c go
od inwestorów, którzy maj go za du o, do przedsi biorstw maj cych jego niedobór.
W tym miejscu warto si zastanowi , dlaczego inwestorzy wol przekazywa swój kapita
przedsi biorstwom, ni lokowa go w banku, i dlaczego przedsi biorstwa szukaj
pieni dzy na gie dzie, a nie np. w banku, który udziela kredytów. Przede wszystkim
inwestorzy wol inwestowa swoje pieni dze w taki sposób, który pozwoli im zarobi
jak najwi cej, natomiast przedsi biorstwa chc p aci za ten kapita mniej ni w banku.
Gie da stwarza korzystne mo liwo ci zarówno dla inwestorów, jak i dla przedsi biorstw.
Rysunki 1.1 oraz 1.2 mo na w prosty sposób po czy , dzi ki czemu otrzymamy pe ny
obraz funkcjonowania rynku finansowego, jakim jest gie da.
Przedsi biorstwa, które pragn pozyska kapita od inwestorów, emituj papiery
warto ciowe, daj ce inwestorom mo liwo zarabiania. Z kolei inwestorzy mog
wymienia si mi dzy sob papierami warto ciowymi przedsi biorstw. Na rysunku 1.3
nie zamie ci em wzmianki o inwestorach, tylko zilustrowa em gie dowe zale no ci za
pomoc okre lenia uczestnicy rynków. Jak si pó niej oka e, na gie dzie wyst puj nie tylko
inwestorzy, lecz ka dy uczestnik rynku zawsze staje si kupuj cym lub sprzedaj cym
papiery warto ciowe.
Rysunek 1.3.
Sposób funk-
cjonowania
gie dy jako
ca o ci
ród o: Opracowanie w asne
Kup książkę Poleć książkę
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z
28
Czym handluje si na gie dzie?
Podstawowym towarem gie dowym jest papier warto ciowy. Ogólniej mówi si , e na
gie dzie handluje si instrumentami finansowymi, które niekoniecznie musz by
papierami warto ciowymi, a mog by instrumentami pochodnymi. Dok adniej o papierach
warto ciowych oraz instrumentach pochodnych opowiem pó niej. Teraz wystarczy,
by wiedzia , e papier warto ciowy daje pewne uprawnienia, dzi ki którym jego
posiadacz mo e zarabia na konkretnym przedsi biorstwie. Jest to du e uproszczenie,
ale na ten moment wystarczaj ce. Instrument pochodny jest natomiast tworem, którego
warto pochodzi od czego innego. Przyk adem instrumentu pochodnego jest cho by
certyfikat na z oto, którego warto si zwi ksza wraz ze wzrostem ceny z ota. Na gie dzie
zale no ta jest dok adnie taka sama.
Wymiana towarami gie dowymi oraz instrumentami finansowymi, w tym papierami
warto ciowymi, odbywa si przy u yciu pieni dza. Nie jest on jednak towarem samym
w sobie, lecz czym , co umo liwia handel gie dowy.
Kto handluje na gie dzie?
Ka dy mo e wzi udzia w gie dowym handlu. W zasadzie wystarczy by pe noletnim,
by móc zarabia na tym rynku. Mo na wyró ni dwa rodzaje podmiotów, które handluj
na gie dzie:
podmioty handluj ce bezpo rednio,
podmioty handluj ce po rednio.
Rysunek 1.4 dok adnie przedstawia te dwa rodzaje podmiotów.
Zamieszczony rysunek jest uproszczeniem zasady dost pno ci ró nych podmiotów do
gie dy. Bezpo rednio mog handlowa na gie dzie ró norodne instytucje finansowe,
np. banki i domy maklerskie. Gospodarstwa domowe oraz przedsi biorstwa nie maj
bezpo redniego dost pu do gie dy, co znaczy, e musz handlowa za po rednictwem
instytucji finansowych. Gie da jest wi c po rednikiem samym w sobie, natomiast
instytucje finansowe staj si po rednikami po rednika. Dlaczego tak musi by ? Dlaczego
Ty lub ja nie mo emy pój na gie d i osobi cie na niej pohandlowa ? By oby to bowiem
niezgodne z prawem, które stanowi, e bezpo redni dost p do gie dy maj tylko okre lone
podmioty, b d c jej cz onkami.
Gie da Papierów Warto ciowych (GPW)
Gie da Papierów Warto ciowych w Warszawie jest spó k , prowadz c dzia alno
gospodarcz w zakresie organizacji obrotu papierami warto ciowymi oraz instrumentami
finansowymi. Wiem, e to mo e dziwnie brzmie dla pocz tkuj cego adepta inwestycyjnego,
ale gie da papierów warto ciowych jest po prostu instytucj tworz c rynek. Warszawska
gie da zapewnia warunki do przeprowadzania handlu pomi dzy uczestnikami rynku.
Mo na sobie wyobrazi gie d jako miejsce, w którym ludzie si spotykaj , eby
handlowa instrumentami finansowymi  st d analogie do popularnych targowisk.
Kup książkę Poleć książkę
 Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego?
29
Rysunek 1.4.
Nie ka dy ma
bezpo redni
dost p
do gie dy
ród o: Opracowanie w asne
Gie da warszawska jest m oda  ma dopiero 20 lat  ale bardzo dynamiczna. Od
momentu powstania w 1991 roku, gie da wprowadza a sukcesywnie do obrotu ró ne
rodzaje instrumentów finansowych, dzi ki którym obecni inwestorzy mog zarabia
pieni dze w praktycznie ka dych warunkach rynkowych. Nasza gie da jest uznawana
za centrum finansowe Europy rodkowo-Wschodniej, jest bowiem najwi ksz
i najp ynniejsz gie d w tym regionie. Znaczy to, e handluje na niej najwi cej
ludzi w porównaniu do innych gie d Europy rodkowo-Wschodniej.
Pomimo dynamicznego rozwoju GPW czeka jeszcze d uga droga, zanim b dzie panowa a
na niej taka obfito instrumentów finansowych jak na gie dzie londy skiej czy
nowojorskiej. Niemniej ju dzi stwarza ona bardzo dobre warunki dla ludzi znaj cych
si na zarabianiu pieni dzy. Czytaj c t ksi k , poznasz sposoby zarabiania na gie dzie
i dowiesz si , jak wykorzystywa dost pne na niej instrumenty dla w asnego po ytku.
NewConnect
 rynek troch mniejszy ni GPW
W roku 2007 kierownictwo Gie dy Papierów Warto ciowych postanowi o stworzy
dodatkowy rynek, maj cy inne przeznaczenie ni GPW. I tak 30 sierpnia powsta rynek
NewConnect, który jest o wiele mniejsz i mniej p ynn gie d ni GPW, przeznaczon
dla spó ek:
prowadz cych dzia alno innowacyjn ,
oferuj cych nowe, innowacyjne produkty lub us ugi,
Kup książkę Poleć książkę
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z
30
ma ych lub dopiero powstaj cych,
szukaj cych pieni dzy na dalszy rozwój, a niespe niaj cych warunków do wej cia
na GPW.
Innymi s owy, rynek NewConnect powsta z my l o spó kach maj cych ciekawe
pomys y, które mog przynie w przysz o ci mnóstwo pieni dzy, ale z którymi wi e
si du e ryzyko. Na rynku NewConnect mo na zatem zarobi du e pieni dze o wiele
szybciej ni na GPW, ale trzeba zdawa sobie spraw z potencjalnego niebezpiecze stwa
czyhaj cego na inwestora. Wystarczy bowiem, by innowacyjny produkt si nie sprawdzi ,
aby straci zainwestowane pieni dze.
Na rynku NewConnect jest obecnie notowanych ponad 200 spó ek, które prowadz
bardzo zró nicowan dzia alno  od spó ek z bran y reklamowej, poprzez firmy
doradcze, do spó ek biotechnologicznych. Spó ki debiutuj ce na tym rynku budz czasami
kontrowersje, poniewa mo na znale np. kancelarie prawne lub firmy doradcze,
których dzia alno nie jest innowacyjna. Ostatecznie rynek NewConnect to miejsce
dla spó ek ma ych, które po prostu nie spe niaj wymogów, by zosta dopuszczone
do rynku g ównego  GPW.
Obligacje maj w ko cu w asny rynek
Trzecim wa nym i jednocze nie najm odszym rynkiem gie dowym w Polsce jest rynek
obligacji  Catalyst. Powsta on w roku 2009 jako platforma obrotu maj ca skupi
rozrzucone po ró nych rynkach papiery d u ne, jakimi s obligacje. Papierom
warto ciowym po wi cone s rozdzia y 5. i 6., dlatego nie martw si , je li na razie
nie rozumiesz pewnych poj .
Historia Gie dy Papierów Warto ciowych w Warszawie
Polska ma ponadstuletni tradycj gie dow . nywa transformacja gospodarcza  od gospodarki
Pierwsze tego typu instytucje pojawi y si w na- centralnie planowanej do rynkowej. Gie da sta a si
szym kraju na pocz tku XIX wieku  12 maja 1817 potrzebna do przeprowadzania prywatyzacji maj tku
roku. Wtedy to w Warszawie powsta a pierwsza pa stwowego. Otwarcie gie dy by o poprzedzone
gie da, na której sesje odbywa y si w godzinach uchwaleniem szeregu regulacji prawnych, które
od 12:00 do 13:00. Handlowano g ównie obliga- mia y zapewni jej prawid owe funkcjonowanie.
cjami oraz wekslami, natomiast akcje pojawi y si Oficjalne otwarcie Gie dy Papierów Warto ciowych
w obrocie w drugiej po owie XIX wieku. W okresie w Warszawie mia o miejsce 16 kwietnia 1991 ro-
mi dzywojennym istnia y równie gie dy w Kato- ku, kiedy to odby a si pierwsza sesja gie dowa.
wicach, Krakowie, Lwowie, odzi, Poznaniu i Wilnie. Wzi o w niej udzia 7 domów maklerskich, obra-
Najwi ksz gie d by a jednak gie da warszawska, cano akcjami tylko 5 spó ek, a ca kowity obrót
na której koncentrowa o si 90% obrotów. Polska osi gn poziom niespe na 2 tysi cy z otych.
tradycja gie dowa zosta a przerwana wraz z po-
Dzi Gie da Papierów Warto ciowych w Warszawie
cz tkiem II wojny wiatowej.
jest licz c si na arenie mi dzynarodowej instytu-
Odrodzenie rynku gie dowego w Polsce nast pi o cj finansow , konsekwentnie skupiaj c wokó
dopiero po roku 1989, kiedy to zacz a si doko- siebie coraz wi ksz liczb spó ek, których akcjami
si na niej obraca.
Kup książkę Poleć książkę
 Rozdzia 1: Gie da papierów warto ciowych  co to takiego?
31
Rynek Catalyst jest po prostu systemem informatycznym, który koordynuje handel
obligacjami ró nych podmiotów. Zanim powsta Catalyst, obligacje mo na by o kupowa
na GPW oraz rynku pozagie dowym MTS CeTO (obecnie BondSpot), który by rynkiem
przeznaczonym dla papierów warto ciowych emitowanych przez spó ki niegie dowe.
Inwestor, który chcia kupi obligacje, raz musia si udawa na rynek MTS CeTO,
a raz na GPW, co by o uci liwe. Obecnie rynek Catalyst organizuje obrót obligacjami
notowanymi na rynku GPW oraz pozagie dowym w jednym miejscu. Catalyst nie jest
de facto osobn gie d , ale wy cznie platform obrotu, na której handluje si w a nie
obligacjami.
Catalyst to najmniej p ynny rynek spo ród wcze niej omówionych gie d  handluje
na nim jeszcze ma o podmiotów, natomiast rozwija si on ca kiem szybko. My l ,
e w ci gu najbli szych kilku lat na rynku Catalyst b dzie mo na skutecznie znajdowa
bardzo ciekawe okazje inwestycyjne, p ac c za nie promocyjn cen .
Gie dowy  anio stró 
Jak ju wiesz, gie da powsta a jako odpowied na zapotrzebowanie na kapita ze strony
przedsi biorstw. Dzi ki pieni dzom przekazanym przez inwestorów spó kom gie dowym
ci pierwsi mog zarabia o wiele wi cej, ni zarobiliby, lokuj c pieni dze w banku, a ci
drudzy pozyskuj kapita w bardziej bezpo redni sposób, ni gdyby zaci gn li kredyt.
Gie da jest miejscem, na którym przedsi biorstwa oraz inwestorzy dogaduj si co do
swoich korzy ci. Mo na to zilustrowa nast puj cym dialogiem:
Spó ka gie dowa (S.g.): Potrzebujemy kapita u.
Inwestorzy (I.): W porz dku, damy wam tyle, ile potrzebujecie.
S.g.: A ile chcecie za u yczenie waszego kapita u?
I.: damy co najmniej 30% zwrotu z inwestycji.
S.g.: Troch du o, a co by cie powiedzieli na 25% zwrotu?
I.: W porz dku, umowa stoi.
Ciekawa rozmowa, nieprawda ? Co jednak poczn inwestorzy, którzy powierzyli
swoje pieni dze spó ce nierzetelnej? Je li jest si inwestorem, to powinno si wiedzie ,
co si robi, prawda? Ale nie zawsze mo na unikn ró nego rodzaju manipulacji.
Gdyby w rzeczonym przyk adzie okaza o si , e spó ka zatai a pewne informacje
przed inwestorami, to bez wzgl du na to, ile oferowa aby zwrotu na zainwestowanym
kapitale, istnia oby du e prawdopodobie stwo utraty pieni dzy przez inwestorów.
Gie da pozostawiona sama sobie przypomina aby jezioro pe ne pot nych ska oraz
piranii, na które móg by si natkn niedo wiadczony inwestor. Gie da pe ni bardzo
pozytywne funkcje, je li jednak nikt by nie czuwa nad przestrzeganiem pewnych zasad
uczciwego obrotu gie dowego, pojawi oby si du e pole do nadu y . W takiej sytuacji
najwi cej pieni dzy pozyskiwa yby te spó ki, które oferowa yby inwestorom najwy sze
zyski bez wzgl du na prawdopodobie stwo ich osi gni cia. Pojawi oby si wielu oszustów,
którzy mamiliby inwestorów szybkimi i du ymi zyskami, byle tylko wyci gn od nich
pieni dze, po czym znikaliby z nimi. Inwestorzy traciliby zaufanie do gie dy, a oszu ci
mieliby wietne podwórko do uprawiania swojego procederu.
Kup książkę Poleć książkę
Cz I: Gie da papierów warto ciowych od A do Z
32
Na szcz cie gie dy, nie tylko warszawska, s kontrolowane przez tzw. instytucje
nadzorcze. S to podmioty czuwaj ce nad prawid owo ci publicznego obrotu papierami
warto ciowymi. Maj one za zadanie chroni mniej do wiadczonych inwestorów przed
wspomnianymi oszustami. Z tego wzgl du, zanim akcje spó ki b d dopuszczone do
obrotu gie dowego, musz wpierw zosta spe nione okre lone, restrykcyjne warunki,
poniewa tylko wtedy inwestorzy b d mogli w pe ni zaufa spó ce, której powierzaj
swoje pieni dze.
W Polsce instytucj nadzorcz jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), któr
mo na porówna do rynkowego  anio a stró a czuwaj cego nad systemem finansowym.
KNF nie tylko pilnuje bezpiecze stwa obrotu gie dowego, ale tak e monitoruje
ca y system finansowy  banki, fundusze inwestycyjne oraz emerytalne i zak ady
ubezpieczeniowe. Jest ona instytucj zaufania publicznego, co oznacza, e obywatele
ufaj , i b dzie ona chroni a ich przed potencjalnymi nieprawid owo ciami ze strony
systemu finansowego.
Wszelkie ujawnione oszustwa finansowe lub inne nieprawid owo ci naruszaj zaufanie
obywateli oraz inwestorów do systemu finansowego, który jest bardzo wa nym elementem
wspó czesnej gospodarki. Je li ludzie utraciliby zaufanie do instytucji finansowych,
nast pi by zastój gospodarczy, poniewa podmioty potrzebuj ce pieni dzy nie mog yby si
rozwija  nie by oby po prostu ch tnych do udost pnienia kapita u. Z tego powodu
istnienie nadzorcy, jakim jest Komisja Nadzoru Finansowego, jest niezb dne  zarówno
z punktu widzenia gospodarki, jak i interesów inwestorów.
 Jak zatem zacz inwestowa ?
Nie tak szybko  zanim b dziesz gotowy do dokonania swojej pierwszej inwestycji,
up ynie jeszcze troch czasu, lepiej bowiem po wi ci wiele czasu na zarobienie
pierwszych, ma ych pieni dzy, ni przeznaczy na inwestycj du e pieni dze bez
odpowiedniego przygotowania i je straci . Na razie pozna e :
ide dzia alno ci gie dy,
motywacj uczestników rynku,
podmiot, który czuwa nad Twoim bezpiecze stwem na rynku finansowym.
W dalszej kolejno ci skupi si na Twojej osobie jako kluczowym czynniku, od którego
b dzie zale a o Twoje powodzenie w przysz o ci. Przywi zuj c wi ksz wag do tego,
jak zarobi pieni dze, ni do tego, jak by dobrym inwestorem, ju na starcie ska esz si
na pora k .
Kup książkę Poleć książkę
Skorowidz
broker-dealer, 268
A
budowa
akcje, 58, 92, 100, 109, 262 s upka, 309
akcje dobrych spó ek, 328 wiec japo skich, 307
aktywa, 334
obrotowe, 335
C
trwa e, 335
analityk
cel inwestycji, 256
finansowy, 214
cena wykonania, 172
techniczny, 316
ceny
analiza
akcji, 137, 153
finansowa, 190
papierów warto ciowych, 146
fundamentalna, 189, 190, 327
certyfikat na z oto, 28
inwestycyjna, 55
chciwo , 48
sprawozda , 206
cierpliwo , 42, 265, 357
techniczna, 189, 191, 301
ci cie strat, 361
analiza wolumenu, 321
czas
analizy inwestycyjne, 208
na inwestycje, 41
anulowanie zlece , 296
rzeczywisty notowa , 147
aport, 95
czek, 92
arbitra , 131
cz onkowie gie dy, 28
arkusz zlece , 280, 294
czynniki ryzyka, 67, 78
atak spekulacyjny, 49
D
B
dane makroekonomiczne, 359
badania Johna Bogle a, 261
darmowe gry, 249
bank, 235
data
bank centralny, 73
sesji, 292
bessa, 313
wa no ci zlecenia, 292
bezrobocie, 79
dealer, 267
bieg y rewident, 332
debiut gie dowy spó ki, 96, 99
bilans, 334
decyzje finansowe, 197
blog Marka Mobiusa, 353
depozyt zabezpieczaj cy, 164, 168, 169
blokada instrumentów finansowych, 293
derywatywy, 163, 181
b dy inwestycyjne, 45
dochód, 58
broker, 267
dokumenty GPW, 167
agencyjny, 268
dom maklerski, 101, 209, 235, 275
informacji, 268
Kup książkę Poleć książkę
366 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
doradztwo finansowe, 209
G
dost p do gie dy, 28
dost pno finansowania, 118 Gie da Papierów Warto ciowych, 24, 28
du y inwestor, 75 godziny handlu gie dowego, 140
dywersyfikacja, 262
dywidenda, 58, 102, 103
H
dzia alno finansowa, 337
dzie trzech wied m, 167 handel, 25
d wignia finansowa, 170 handel algorytmiczny, 140
horyzont inwestycyjny, 260
hossa, 311, 324
E
efekt skali, 80
I
eliminowanie ryzyka, 163, 171
emitent akcji, 93 indeks
emocje, 42, 362 gie dowy
NASDAQ, 71
Nasdaq Composite, 70
F
WIG, 68
fakty, 43 indeksy
fazy cenowe, 152
sesji gie dowej, 140, 149 dochodowe, 152
trendu g ównego, 302 gie dowe, 129, 150, 153
finansowanie d u ne, 117 sektorowe, 153
firmy zarz dzaj ce aktywami, 240 inflacja, 79
fixing sesji, 152 informacje
flaga, 320 finansowe, 154
fora dyskusyjne, 208, 354 medialne, 219
formacja o spó ce, 54
g owy i ramion, 319 poufne, 49
kontynuacji trendu, 317, 320 warto ciowe, 207
odwrócenia trendu, 317 ze spó ek, 220
podwójnego dna, 318 instrumenty
podwójnego szczytu, 317 bazowe, 161, 168
formacje cenowe, 317 finansowe, 28, 90
formularz pochodne, 28, 72, 159, 161
rejestracyjny, 246 instytucje nadzorcze, 32
sk adania zlece , 282 inteligencja emocjonalna, 43
fundusze inwestor, 47, 51, 185, 224, 357
akcyjne, 135 d ugoterminowy, 50
hedgingowe, 237 indywidualny, 226, 241
hybrydowe, 135 instytucjonalny, 227, 240
inwestycyjne, 232 pocz tkuj cy, 185
inwestycje samodzielne, 135 inwestowanie, 25, 50, 56, 59
obligacji, 135 derywatywy, 181
rynku pieni nego, 135 odpowiedni wybór, 42, 65
funkcjonowanie rozs dna cena, 69
funduszy inwestycyjnych, 134 skoncentrowane, 264
gie dy, 27 wirtualne, 245
Kup książkę Poleć książkę
 Skorowidz
367
wady, 40
M
wiedza, 65
w a ciwy moment, 41, 65, 68 maj tek
zalety, 40 obrotowy, 335
inwestycje gie dowe, 106 trwa y, 335
d ugoterminowe, 335 makler, 100, 214, 267, 278
krótkoterminowe, 335 makroekonomia, 78
strategia wej cia, 195 margin
strategia wyj cia, 195 call, 169
zagraniczne, 277 to market, 169
IPO, Initial Public Offering, 96 media finansowe, 208, 209
Izba Zarz dzaj cych Funduszami i Aktywami, 352 mikroekonomia, 78
minimalizacja ryzyka makroekonomicznego, 80
Ministerstwo Finansów, 353
K
moment
kupna, 68, 198, 260
kapita
wykonania opcji, 172
obcy, 336
monitorowanie rynku, 202
pocz tkowy, 105
motywacje, 34
w asny, 336
mWIG40, 153
zak adowy, 95
Komisja Nadzoru Finansowego, 32, 352
komunikaty spó ek gie dowych, 220
N
koncentracja na inwestycji, 357
konosament, 92 nale no ci, 90, 335
kontrahent, 81 Narodowy Bank Polski, 73, 352
kontrakt narz dzia
forward, 163 analityczne, 299
futures, 163 analizy technicznej, 324
terminowy, 160, 164, 170 NASDAQ, 70
nierzeczywisty, 166 NBP, 73, 352
wystandaryzowany, 164 NewConnect, 29
kontrola emocji, 43 niepewno , 64
krótka sprzeda , 110, 111 niwelowanie ryzyka walutowego, 72
krzywa warto ci, 258 notowania, 147
kupowanie Calatrava, 76
akcji, 211 certyfikat UCW20AOPEN, 131
indeksu gie dowego, 129 GPW, 214
papierów warto ciowych, 187 GTC, 177
JSW, 212
HFRX, 237
L
KGHM, 76
Lotos, 110
limit
NASDAQ, 71
aktywacji, 286
PBG, 311
ceny, 284
PZU, 212
linia
USD/PLN, 71
oporu, 314
WIG, 68, 255
szyi, 320
WIG20, 131
wsparcia, 314
listy zastawne, 133
Kup książkę Poleć książkę
368 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
notowania obligacja, 92
ci g e, 143, 146 weksel, 92
jednolite, 149 pasywa, 334
noty obja niaj ce, 342 pewne zyski, 55
pieni dz, 28, 89
piramida potrzeb, 197
O
PKB, 79
platforma transakcyjna, 274
obliczanie indeksu WIG20, 150
p ynno akcji, 49, 75
obligacje, 30, 58, 92, 120, 262
poda , 154
obrót, 157
podmioty handluj ce
ocena kadry zarz dzaj cej, 190
bezpo rednio, 28
odpowiedzialno za decyzje, 36
po rednio, 28
odsetki, 102
podstawowa dzia alno operacyjna, 337
odsetki skumulowane, 128
podzia zysku, 102
odst p procentowy, 310
pokusa nadu ycia, 269
oferta
polisy, 239
pierwotna, 96
pomiar ryzyka, 229
wtórna, 96
popyt, 154
oferty domów maklerskich, 276
portale finansowe, 354
okazje, 199
portfel inwestycyjny, 253
okres
postulaty teorii Dowa, 303
bessy, 260
po rednictwo finansowe, 25
hossy, 260
poziom
opcje, 171
oporu, 315
typu ameryka skiego, 174
wsparcia, 315
typu europejskiego, 174
zabezpieczenia, 119
open outcry auction, 138
pozosta a dzia alno operacyjna, 337
operacje gospodarcze, 329
pozycja
opinie, 43
d uga, 173, 179
opó nienie o 15 minut, 147
krótka, 178
oscylatory, 325
prawa
osoba prawna, 93
korporacyjne, 114
oszcz dzanie, 101
maj tkowe, 114
oszustwa sprawozdawcze, 332
premia, 172
otwarcie, 141
priorytet
Otwarte Fundusze Emerytalne, 230
ceny, 293
otwieranie rachunku, 171
czasu, 294
problem ostateczny, 185
prognozy finansowe, 256
P
prospekt emisyjny, 98
panel
prowizje maklerskie, 274
administracyjny, 247
przed
transakcyjny, 248
otwarciem, 140, 144
papier warto ciowy, 24, 28, 89
zamkni ciem, 143
akcja, 92
przedsi biorstwa, 26
czek, 92
przep yw
imienny, 93
kapita u, 27
konosament, 92
pieni ny, 57
na okaziciela, 93
psychologia, 156
Kup książkę Poleć książkę
 Skorowidz
369
ryzyko, 61, 63, 229, 257, 358
R
akcji, 122
rachunek biznesowe, 66, 77, 78
bankowy, 271 eliminowanie, 163, 171
inwestycyjny, 271 instrumenty pochodne, 180
maklerski, 270 inwestora
przep ywów pieni nych, 340 do wiadczenie, 38
studencki, 276 minimalizowanie do zera, 39
zysków i strat, 337
nastawienie mentalne, 38
rachunkowo , 358
wiedza, 38
recesja, 53
inwestycyjne, 38
regulamin domu maklerskiego, 276
kontrolowane, 65
reinwestowanie, 359
kredytowe, 61, 81, 82
rekomendacje, 216, 222
kursowe, 70
akumuluj, 218
makroekonomiczne, 78
kupuj, 218
niekontrolowane, 66
neutralnie, 218
obligacji, 122
redukuj, 218
operacyjne, 66, 83
sprzedaj, 218
konkurencja, 77
trzymaj, 218
perspektywy rozwoju, 77
relacje
plany inwestycyjne, 77
spó ki z podmiotami, 81
p ynno ci, 75
zwrotne spó ki, 82
rynkowe, 67
rezerwy, 336
specyficzne, 262
ring gie dowy, 138
spekulacyjne, 51
rodzaje
stopy procentowej, 72
indeksów gie dowych, 152
systematyczne, 262
ryzyka, 78
unikanie, 63
wykresów, 306
walutowe, 70
zysków, 102, 104
zwi zane z czynnikiem ludzkim, 83
rozliczenie
rynkowe, 169
S
transakcji, 272
rozpoznawanie dobrych spó ek
serie kontraktów, 167
bran a, 343
serwis
finanse, 346
Bankier.pl, 148, 245
zarz d, 345
Gie dy Papierów Warto ciowych, 351
rozs dna cena, 69
po wi cony instrumentom pochodnym, 167
ruch powrotny, 318
Stooq.pl, 148
rynek, 24
sesja gie dowa
byka, 311
dogrywka, 144
Catalyst, 31
fazy sesji, 149
kapita owy, 26
notowania ci g e, 143, 146
MTS CeTO, 31
notowania jednolite, 149
NewConnect, 29
otwarcie, 141
nied wiedzia, 313
przed otwarciem, 140
obligacji, 30
przed zamkni ciem, 143
pozagie dowy, 31
zamkni cie, 144
ryzyka na gie dzie, 67
Kup książkę Poleć książkę
370 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
skala stopa
liniowa, 310 depozytowa, 74
logarytmiczna, 310 lombardowa, 74
s upki, 309 procentowa, 72
spadek stóp procentowych, 74 spadek, 74
spekulacja, 56, 59 wzrost, 74
instrumentami pochodnymi, 176, 180 redyskonta weksli, 74
kontraktami terminowymi, 179 referencyjna, 74
spekulant, 47 54, 185, 361 zwrotu, 234
SPO, Secondary Public Offering, 98 Stowarzyszenie Inwestorów
sposoby zarabiania pieni dzy, 47 Indywidualnych, 273
spó ka GPW, 28 strach, 50
spó ki strata finansowa, 46
akcje, 94 strategia
akcyjne, 93 wej cia, 195
bilans, 334 wyj cia, 195, 201
debiut gie dowy, 96 strategie inwestycyjne, 192
finanse, 346 straty, 204, 363
finansowanie wewn trzne, 96 straty nadzwyczajne, 339
finansowanie zewn trzne, 96 strony
kapita zak adowy, 95 czasopism finansowych, 354
kapita owe, 94 internetowe spó ek, 353
maj tek obrotowy, 335 subemisja
maj tek trwa y, 335 inwestycyjna, 97
niegie dowe, 31 us ugowa, 97
noty obja niaj ce, 342 sWIG80, 153
obowi zki informacyjne, 96 system
osobowe, 93 gry, 362
pozyskiwanie kapita u, 95 komunikacji, 138
publiczne, 95 szcz cie, 188
rachunek przep ywów pieni nych, 340 szum informacyjny, 207
relacje z podmiotami, 81 szybko handlu gie dowego, 144
relacje zwrotne, 82
ryzyko operacyjne, 83

sprawozdanie finansowe, 221, 328 332
sprawozdanie zarz du z dzia alno ci, 332 cie ka
ci galno nale no ci, 82 inwestora, 57
zagraniczne, 263 spekulanta, 57
zapasy, 335 ledzenie informacji, 205
zarz d, 345 rednie, 325
sprawozdania gie dowe, 301
finansowe, 221, 328 332 rynkowe, 302
zarz du z dzia alno ci, 332 wiece japo skie, 306, 308
spread, 148
sprzedawca opcji, 173
T
sprzeda , 338
stabilno kursu, 77
teoretyczny kurs otwarcia, 141
standaryzacja kontraktu terminowego, 164
teoria Dowa, 301
termin realizacji kontraktu, 166
Kup książkę Poleć książkę
 Skorowidz
371
TKO, 141 wtórna emisja akcji, 98
tolerancja ryzyka, 257 wybór
transfer ryzyka, 162 domu maklerskiego, 252, 267, 273
trend rynkowy, 302, 311, 362 instytucji finansowej, 270
boczny, 313 wycena, 216
spadkowy, 323 wycena spó ki, 190
wzrostowy, 322 wychodzenie z inwestycji, 205
trudno podj cia decyzji, 196 wykres cen akcji, Patrz notowania
tryby rozwi zania umowy, 278 wykresy, 304
trzeci pi tek miesi ca, 167 dzienne, 306
turnieje gie dowe, 249 historyczne, 306
tworzenie portfela, 247 intraday, 304, 306
typy rekomendacji, 218 liniowe, 306
miesi czne, 306
roczne, 306
U
s upkowe, 308
ubezpieczenie od straty, 162 tygodniowe, 306
uczestnicy wynik
rynków, 27 netto ze sprzeda y, 338
z dzia alno ci gospodarczej, 339
rynku gie dowego, 223
z dzia alno ci operacyjnej, 338
unikanie ryzyka, 63
uprawnienia korporacyjne, 115 wyniki inwestycyjne
upublicznienie spó ki gie dowej, 96 funduszu, 238
OFE, 232
utrzymywanie zyskownych pozycji, 361
wysoko
odsetek, 119
W
stóp procentowych, 74
wystawca opcji, 173
wady inwestycji, 40
wyznaczenie trendu, 312
wahania warto ci indeksu WIG, 69
wzór na indeks WIG20, 150
walne zgromadzenie akcjonariuszy, 115
wzrost stóp procentowych, 74
waluta, 70
walutowe instrumenty pochodne, 180
warto ci
Z
indeksu WIG, 68
zaj cie pozycji
zagregowane, 79
d ugiej, 165
warto ksi gowa, 340
krótkiej, 165
w tpliwo ci, 35
zak ady
weksel, 92
bukmacherskie, 180
wiadomo ci ze spó ek, 203
ubezpieczeniowe, 239
wide ki, 291
zalety
dynamiczne, 291
analizy fundamentalnej, 348
statyczne, 291
inwestycji, 40
wielko wolumenu, 76
zamkni cie, 144
WIG, 67, 153, 255
zapasy, 335
WIG20, 153
zapotrzebowanie na kapita , 26, 31
WIG30, 153
zarabianie
wirtualne gry gie dowe, 243, 249
na akcjach, 109
wolumen, 76, 157, 303, 321
na indeksach gie dowych, 129
wst gi Bollingera, 325
Kup książkę Poleć książkę
372 Gie da Papierów Warto ciowych dla bystrzaków
na IPO, 97
zobowi zania, 90
na spadkach, 110
d ugoterminowe, 336
w ka dych warunkach, 363
krótkoterminowe, 336
zarz dzanie ryzykiem, 61
zrozumienie w asnych b dów, 46
zasada
zysk
dzia ania opcji, 172
dywidenda, 102
malej cej wymagalno ci, 336
netto, 103
wzajemnych potwierdze , 325
odsetki, 102
zasady
zyski
inwestora, 357
kapita owe, 58, 104
spekulanta, 361
nadzwyczajne, 339
zasoby
zwi zane
instytucji mi dzynarodowych, 207
z kupnem papieru warto ciowego, 103
organizacji, 208
z przedsi biorstwem, 102
rz dowe, 207
spó ek gie dowych, 208

zaufanie do gie dy, 31
zbieranie informacji o spó kach, 135
ród a informacji
zdarzenia nadzwyczajne, 337
media, 219
zlecenia z o one, 287
najgorsze, 210
zlecenie gie dowe, 279, 282
w asne, 219
PKC, 283
stop-loss, 288
take-profit, 289
z limitem aktywacji, 286, 288
z limitem ceny, 284, 286
zakupu, 272
Kup książkę Poleć książkę