1. Odlewanie ciśnieniowe:
Polega na wprowadzaniu ciekłego stopu do formy pod wysokim ciśnieniem (10-350 MPa), z
dużą prędkością, która we wlewie doprowadzającym wynosi 20-80 m/s. Odlewane w ten sposób
stopy: aluminium, magnez, miedz, cynk.
Maszyny dzielÄ… siÄ™ na dwie grupy:
a) Z gorącą komorą ciśnienia:
·ð Powietrzne w których sprężone powietrze lub gaz o ciÅ›nieniu 1MPa dziaÅ‚a
bezpośrednio na powierzchnię ciekłego metalu znajdującego się w gorącej komorze
ciśnienia.
·ð TÅ‚okowe, w których ciÅ›nienie na ciekÅ‚y metal wywiera tÅ‚ok prasujÄ…cy.
b) Z zimną komorą ciśnienia powyżej 20 MPa:
·ð Z poziomÄ… komorÄ… ciÅ›nienia
1
a) Forma metalowa złożona z części nieruchomej 1 i ruchomej 8 gotowa do zalania i
wprowadzenia ciekłego metalu do zamkniętej komory ciśnienia 4.
b) Tłok 6 wywierający ciśnienie na ciekły metal wprowadza go do wnęki formy co powoduje
ukształtowanie się odlewu 5, powietrze z formy uchodzi kanałami odpowietrzającymi 7.
c) Ruchoma część formy 8 odsuwa się i forma tłok 6 cofa się do poprzedniego położenia.
d) Wyjęcie rdzenia 2 i wyrzucenie odlewu z formy za pomocą wyrzutnika 3.
·ð Z pionowÄ… komorÄ… ciÅ›nienia
a) forma przed zalaniem, b) forma po zalaniu, c) forma otwarta,
1 - tłok, 2 - przeciwtłok, 3 - forma, 4  odpad.
Charakteryzują się tym, że metal znajduję się poza obrębęm maszyny w piecu podgrzewczym
skąd czerpie się go i wlewa do komory ciśnienia maszyny na moment przed uruchomieniem tłoka
prasujÄ…cego.
Wady:
·ð Odlewy majÄ… dużą porowatość (zmniejszenie wÅ‚asnoÅ›ci mechanicznych),
·ð Praca w wysokich temperaturach,
·ð ograniczenie do niektórych stopów,
·ð ograniczona masa i wielkość odlewu,
·ð dÅ‚ugi okres przygotowania produkcji,
·ð wysoki koszt oprzyrzÄ…dowania,
Zalety:
·ð bardzo duża dokÅ‚adność wymiarowa,
·ð bardzo dobra gÅ‚adkość odlewów,
·ð możliwość uzyskania bardzo cienkich Å›cianek,
·ð bardzo znaczne ograniczenie obróbki mechanicznej odlewu,
·ð korzystna, drobnoziarnista struktura odlewu,
·ð zmniejszenie ciężaru odlewu,
·ð bardzo korzystny uzysk,
·ð bardzo duża wydajność,
·ð niski koszt oczyszczania i wykaÅ„czania odlewów,
2
·ð maÅ‚e naddatki na obróbkÄ™,
·ð duża stabilizacja procesu,
·ð wyeliminowanie zużycia mas formierskich,
·ð Å‚atwa mechanizacja i automatyzacja,
2. Automatyzacja procesu odlewania ciśnieniowego.
·ð dozowanie ciekÅ‚ego metalu,
·ð manipulatory/roboty wyjmujÄ…ce odlewy,
·ð manipulatory/roboty nanoszÄ…ce powÅ‚okÄ™ ochronnÄ…,
·ð prasy okrawajÄ…ce zlewki,
·ð podajniki do przenoszenia odlewów,
Schemat:
3
3. Klasyfikacja procesu spawania elektrycznego.
Spawanie
elektryczne
A
ukowe Laserowe Elektronowe Żużlowe
Elektroda
Elektroda Elektroda
Elektroda
wolframow
topliwa nietopliwa
grafitowa
a
Drutem
Elektrodą Elektrodą W osłonie
A
ukiem
proszkowy
otuloną leżącą gazowej
krytym
m
MIG MAG
4. Klasyfikacja procesu spajania.
Spajanie
Spawanie Zgrzewanie Lutowanie
elektrycz
Termito Termito specjalne Specjalne
Elektryczne Gazowe nooporo Miekkie Twarde
metody
we we metody
we
5. Spawanie Å‚ukiem krytym.
Proces w którym trwałe połączenie uzyskuje się przez stopienie ciepłem łuku elektrycznego
topliwej elektrody otulonej i materiału spawanego. A
uk elektryczny jarzy się między rdzeniem
elektrody pokrytym otuliną a materiałem spawanym. Spoinę tworzą stopione ciepłem łuku rdzeń
metalowy elektrody, składniki metaliczne otuliny elektrody oraz nadtopione brzegi materiału
spawanego. A
uk spawalniczy może być zasilany prądem przemiennym lub prądem stałym z
biegunowością ujemną lub dodatnią.
4
Metoda spawania Å‚ukiem krytym charakteryzuje siÄ™:
" dużą wydajnością spawania, wynikającą z możliwości stosowania wysokich energii łuku (wydajność
jest 3-6 razy większa niż przy spawaniu elektrodami otulonymi),
" dobrą sprawnością procesu, w którym aż 45% energii zużywanej jest na utworzenie spoiny (przy
spawaniu elektrodami otulonymi tylko 10%),
" dobrą i powtarzalną jakością złączy, ze względu na skuteczną ochronę ciekłego metalu przed
dostępem tlenu i azotu z powietrza,
" brakiem rozprysków i gładkim licem spoiny,
" poprawą warunków pracy (łuk jest niewidoczny, mała ilość wydzielanych gazów).
Spawanie Å‚ukiem krytym stosuje siÄ™:
" do wykonywania spoin czołowych i pachwinowych w pozycji podolnej, nabocznej, a niekiedy
naściennej,
" do wykonywania długich spoin wzdłużnych, o długości ponad 500 mm oraz spoin obwodowych o
średnicy ponad 150 mm i o grubości najczęściej 5 100 mm,
" w budowie kotłów, zbiorników, korpusów maszyn, mostów, okrętów, konstrukcji przemysłowych i
w produkcji rur spawanych o dużej średnicy,
" głównie do spawania stali konstrukcyjnych niskowęglowych, niskostopowych i wysokostopowych,
rzadziej do spawania niklu, tytanu, miedzi i aluminium oraz ich stopów,
" oprócz spawania metoda ta jest często używana do napawania.
Skład stanowiska (spawanie łukowe elektrodą otuloną):
·ð y
ródło prądu stałego lub przemiennego,
·ð Uchwyt elektrody doprowadzajÄ…cy prÄ…d spawania do elektrody,
·ð Przewody spawalnicze doprowadzajÄ…ce prÄ…d spawania ze z
ródła prądu do uchwytu i do
spawanego przedmiotu,
·ð OprzyrzÄ…dowanie konstrukcji spawanej i odciÄ…g dymów spawalniczych,
5
6. Spawanie w osłonie gazów ochronnych metodą topliwą MIG, MAG
(automatyzacja).
Jedną z najczęściej stosowanych metod łączenia konstrukcji stalowych jest spawanie łukowe
elektrodą topliwą w osłonach gazowych  GMA. W praktyce spawalniczej proces ten dzielony jest na;
MIG, który dotyczy wytwarzania konstrukcji spawanych w obojętnych osłonach gazowych takich jak
argon i hel, oraz MAG, do którego z kolei stosowane są aktywne chemicznie gazy osłonowe, takie jak;
CO2, O2, H2, N2, NO  stosowane samodzielnie, lub jako dodatki do helu czy argonu. y
ródłem energii
cieplnej, potrzebnej do stopienia spawanego elementu i materiału elektrody topliwej (drutu), jest
ciepło łuku elektrycznego jarzącego się pomiędzy elektrodą a spawanym przedmiotem, w osłonie
gazu aktywnego. Proces spawania GMA prowadzony jest głównie prądem stałym z biegunowością
dodatnią i stosowany jest do wykonywania wysokiej jakości połączeń metali. Roztopiony metal drutu
elektrodowego przechodzi do jeziorka spawalniczego. Metal jeziorka spawalniczego, w miarÄ™
przemieszczania siÄ™ Å‚uku w kierunku spawania, krzepnÄ…c, tworzy spoinÄ™ Å‚Ä…czÄ…cÄ… brzegi elementu
spawanego.
Spawanie metodą MIG/MAG jest obecnie najczęściej stosowaną metodą spawania. Może być
prowadzone w sposób półautomatyczny i automatyczny, na stanowiskach zrobotyzowanych, we
wszystkich pozycjach spawalniczych. Typowy zakres grubości spoin czołowych to około 1,5 20 mm,
spoin pachwinowych 3 12 mm. Możliwe jest spawanie wieloelektrodowe oraz wąskoszczelinowe.
Metoda MIG/MAG stosowana jest do łączenia m.in.: stali węglowych i niskostopowych, stali
odpornych na korozję, stali specjalnych oraz aluminium, magnezu, miedzi, niklu, tytanu i ich stopów.
Metoda MIG/MAG stosowana jest również do lutospawania łukowego drut elektrody jest wówczas
lutem), np. do wykonywania połączeń blach ocynkowanych oraz połączeń różnoimiennych, np.
miedzi ze stalÄ…, stali z aluminium itp.
6
Do zalet metody MIG/MAG zalicza siÄ™:
" wysoką wydajność procesu,
" możliwość spawania szerokiego asortymentu materiałów,
" możliwość mechanizacji i robotyzacji procesu,
" łatwość operowania lutem spawalniczym,
" możliwość obserwacji jeziorka i łuku spawalniczego.
Natomiast do wad należy zaliczyć:
" uzależnienie jakości złącza od manualnych zdolności spawacza,
" mniejszy asortyment gatunków drutów elektrodowych niż elektrod otulonych do ręcznego
spawania,
" możliwość zakłócenia osłony gazowej przez podmuchy powietrza
7. Spawanie MAG metodÄ… nietopliwÄ… TIG.
Spawanie łukowe elektrodą nietopliwą w osłonie gazów TIG, to metoda pozwalająca uzyskać
wysoką jakość połączeń oraz umożliwiająca łączenie prawie wszystkich metali i ich stopów. W
procesie spawania metodą TIG (rys. 3.12) ciepło wytworzone zostaje w łuku elektrycznym, jarzącym
się pomiędzy elektrodą wolframową, a materiałem spawanym, powodując stapianie brzegów
łączonych elementów i spoiwa. Spawanie przebiega w osłonie gazu obojętnego (argon, hel lub ich
mieszanek), możliwe jest również spawanie w mieszance redukującej argonu z wodorem (spawanie
stali austenitycznych). Elektroda wolframowa nie topi siÄ™ w trakcie spawania. Rowek spawalniczy jest
zatem wypełniany stapianym materiałem dodatkowym (w postaci pręta lub drutu). Spoiny są czyste i
mają dobre własności mechaniczne.
7
 Metodą TIG można spawać we wszystkich pozycjach przestrzennych w sposób ręczny,
zmechanizowany, półautomatyczny lub automatyczny. Metodą TIG spawać można bez spoiwa,
jednak większość złączy wykonuje się z użyciem materiału dodatkowego. Podczas spawania ręcznego
używa się prętów, natomiast w przypadku spawania zmechanizowanego spoiwo podaje się w postaci
drutu. Spawanie metodą TIG zapewnia bardzo wysoką jakość spoin. Stosuje się ją przede wszystkim
do spawania metali nieżelaznych (aluminium, miedz
, tytan) oraz stali wysokostopowych. Ma swoje
zastosowania także do spawania stali konstrukcyjnych niestopowych i niskostopowych w przypadku
konieczności zapewnienia dokładnego wtopienia, np. warstwy graniowej w spoinach
wielowarstwowych lub w bardzo odpowiedzialnych spoinach.
8. Klasyfikacja procesu obróbki plastycznej.
I . Według najbardziej charakterystycznych zmian wymiaru przedmiotu :
a) wydłużanie (zwiększanie długości, przy nieznacznej zmianie szerokości),
b) zwiększanie szerokości,
c) spęczanie (zmniejszenie długości przy nieznacznej zmianie szerokości),
d) zmniejszanie szerokości,
e) wgłębianie (miejscowe zgniatanie materiału, który usuwając się pod naciskiem na boki tworzy
wgłębienie),
f) przesuwanie (przemieszczenie części metalu w stosunku do pierwotnego położenia całego
przedmiotu),
g) zakrzywianie (zmiana krzywizny przedmiotu),
h) skręcanie (wzajemny obrót równoległych przekrojów przedmiotu).
8
II. Według zasięgu odkształcenia :
a) kształtowanie powierzchniowe (zasięg odkształcenia ogranicza się do powierzchni przedmiotu bez
zmiany jego zasadniczego kształtu - walcowanie gwintów, wybijanie monet),
b) kształtowanie materiału jako bryły (obejmuje swym zasięgiem cały przedmiot przy zmianie jego
kształtów  walcowanie blach i prętów, kucie, przeciąganie drutów),
c) kształtowanie powłok (ma miejsce, gdy grubość przedmiotu jest bardzo mała w stosunku do innych
jego wymiarów  gięcie, wywijanie i wytłaczanie blach, przeciąganie rur).
III. według rodzaju ruchu względnego :
a) walcowanie (zgniatanie między obracającymi się napędzanymi walcami),
b) ciągnienie (przeciąganie materiału przez otwór ciągadła lub pomiędzy nienapędzanymi walcami),
c) kucie (zgniatanie uderzeniem młota lub kowarki albo naciskiem statycznym prasy),
d) tłoczenie (cięcie lub kształtowanie plastyczne blach i taśm).
9