SZKOLENIE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP CZ
ŚĆ I TEMAT 2 Służba
wewnętrzna. Musztra.
1. Wybrane elementy służby wewnętrznej.
Jednym z głównych elementów działalności społecznej członków OSP jest
branie udziału w akcjach ratowniczych podczas pożarów, klęsk żywiołowych i innych
miejscowych zagrożeń. Działania OSP w akcjach ratowniczych wymagają od jej
członków przestrzegania zasad i rygorów wynikających z regulaminów, instrukcji
i przepisów oraz odpowiedniej wiedzy w połączeniu ze sprawnością fizyczną
i psychiczną. Dyscyplina członków OSP musi mieć charakter odpowiedzialności za
podjęte lub otrzymane zadania, jak również świadomość, że realizacja wydanych
rozkazów i poleceń ma za zadanie spełnienie najbardziej szczytnego celu , jakim jest
ratowanie zdrowia i życia ludzkiego oraz mienia. Dyscyplina i porządek w
jednostkach OSP, wyszkolenie i wysoka sprawność techniczna sprzętu jest
warunkiem utrzymania pododdziału w gotowości bojowej.
Cechy strażaka:
 Służba pożarnicza zobowiązuje do świadomego i sumiennego spełnienia
przyjętych dobrowolnie przez siebie obowiązków.
 Do podstawowych cech strażaka należy męstwo, odwaga, zdolność do
poświęceń, hart, wytrwałość oraz umiejętność działania w trudnych warunkach.
Strażaka cechuje uczciwość, rzetelność samodzielność, inicjatywa w działaniu,
wysokie wymagania wobec siebie i podwładnych, stanowczość i konsekwencja,
schludny wygląd.
 Strażak ma obowiązek być zdyscyplinowanym, ściśle przestrzegać postanowień
regulaminów i przepisów oraz bezwzględnie dokładnie wykonywać polecenia
przełożonych. W przypadku gdy regulaminy, zarządzenia i rozkazy oraz inne
przepisy nie wskazują wyraz
nie postępowania, strażak powinien działać
samodzielnie, kierując się ogólnie ustalonymi zasadami. Brak rozkazu nie
usprawiedliwia bezczynności. Strażak reprezentuje pożarnictwo i odpowiada za
jego dobre imię. Jest wzorem kulturalnego zachowania się. Udziela pomocy
znajdującym się w potrzebie. Jest świadomy tego, że swoim postępowaniem
kształtuje opinię społeczeństwa o pożarnictwie.
 Szeregowiec OSP powinien dokładnie i szybko wykonywać rozkazy przełożonych,
utrzymywać sprzęt i wyekwipowanie osobiste w stanie pełnej gotowości.
 Strażak szanuje mienie powierzone jego pieczy. Za zawinione uszkodzenia,
zniszczenie lub utratę mienia ponosi odpowiedzialność.
 Strażak jest zdyscyplinowanym obywatelem i podporządkowuje się zarządzeniom
organów władzy i administracji.
2.Członkowie OSP i funkcyjni oddziałów ZOSP RP noszą na kołnierzach mundurów
bądz
lewej kieszeni koszuli letniej dystynkcje pełnionych funkcji
Stopnie w Państwowej Straży Pożarnej
szeregowcy:
 strażak,
 starszy strażak,
podoficerowie:
 sekcyjny,
 starszy sekcyjny,
 młodszy ogniomistrz,
 ogniomistrz,
 starszy ogniomistrz,
aspiranci:
 młodszy aspirant,
 aspirant,
 starszy aspirant,
 aspirant sztabowy,
oficerowie:
 młodszy kapitan,
 kapitan,
 starszy kapitan,
 młodszy brygadier,
 brygadier,
 starszy brygadier,
 nadbrygadier,
 generał brygadier.
Wzór kurtki zimowej do
Wzór ubioru galowego
munduru wyjściowego i
męskiego
galowego
3. Rodzaje umundurowania.
Wzór ubioru
Wzór ubioru letniego
galowego damskiego
Wzór ubrania
Wzór ubrania ochronnego i
koszarowego
specjalnego
Strażak w mundurze powinien być zawsze ubrany zgodnie z regulaminem
umundurowania
Strażakom OSP nie wolno nosić:
- części umundurowania w połączeniu z ubiorem cywilnym,
- odzieży specjalnej w miejscach publicznych, o ile nie wynika to z obowiązków
służbowych,
- przedmiotów wypychających kieszenie munduru,
- innych przedmiotów niż przewiduje dany ubiór.
Użytkowane przedmioty umundurowania powinny być czyste, należycie dopasowane
i odprasowane. Strażak OSP występujący na zewnątrz jednostki w mundurze dba o
estetyczne opakowanie niesionych paczek. Strażak OSP nie może nosić torebek
damskich, siatek i innych tego rodzaju przedmiotów oraz trzymać rąk w kieszeniach.
Strażak OSP idąc ulicą nie może jeść, pić, palić, czytać, rozmawiać przez telefon.
4. Przełożony i podwładny, starszy i młodszy.
- W jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej obowiązuje
hierarchiczne podporządkowanie poszczególnych strażaków- od strażaka do
najwyższego przełożonego. W służbowym wystąpieniu chociażby dwóch
strażaków zawsze jeden z nich jest przełożonym. Strażak w stosunku do innych
strażaków może być przełożonym, podwładnym, starszym lub młodszym. Starszym
jest strażak, który ma wyższy, a młodszym  niższy stopień pożarniczy.
- Przełożonym jest strażak, który na podstawie postanowień organizacyjnych,
przepisów służbowych lub decyzji przełożonego wyższego szczebla jest
uprawniony w ramach przysługujących mu kompetencji do wydawania rozkazów lub
zarządzeń podległym strażakom oraz odpowiada za ich czynności służbowe.
Bezpośrednim przełożonym jest ten, któremu strażak podlega bezpośrednio
w sprawach organizacyjnych. Kolejni przełożeni są przełożonymi wyższego
szczebla.
- Podczas wspólnego działania strażaków, którzy sobie wzajemnie nie podlegają
przełożonym zostaje/jeśli nie został wyznaczony/ strażak zajmujący wyższe
stanowisko, a przy równorzędnych stanowiskach  wyższy stopniem. W przypadku
równych stanowisk i stopni  przełożonym zostaje starszy wysługą lat w danym
stopniu, a przy jednakowej wysłudze mający dłuższy staż pracy społecznej
w jednostkach ochotniczych straży pożarnych.
- Przełożony/starszy/ ma obowiązek dawać przykład ścisłego przestrzegania
regulaminów i rozkazów, a w szczególności zdyscyplinowania, odwagi, wytrwałości,
sumienności i kulturalnego postępowania. Do podwładnych młodszych zwraca się
rozważnie, taktownie i stanowczo, zachowując w każdej sytuacji spokój
i opanowanie. Przełożony starszy nie może wypowiadać uwag w sposób mogący
poderwać autorytet podwładnych /młodszych/ w obecności niższych od nich
stopniem lub stanowiskiem oraz osób postronnych. Utrzymanie dyscypliny
podwładnych, wymaganie i egzekwowanie ścisłego, dokładnego i terminowego
wykonywania zadań służbowych oraz sprawowania nadzoru i kontroli jest
podstawowym obowiązkiem przełożonego.
Ogólne prawa i obowiązki przełożonego:
Przełożony  Naczelnik, Zastępca Naczelnika, Dowódca plutonu, Dowódca sekcji
kieruje całokształtem służby podległych zgodnie z zasadą jednoosobowego dowodzenia.
Ma prawo wydawać podwładnym rozkazy i zarządzenia. Przełożony ponosi
odpowiedzialność za gotowość operacyjno-techniczną oraz wyszkolenie i dyscyplinę
swoich podwładnych. Przełożony kieruje szkoleniem pożarniczym podległych
mu strażaków. Czuwa nad utrzymaniem przez nich porządku wewnętrznego
oraz przeciwdziała wszelkim poczynaniom mogącym osłabić gotowość operacyjno-
techniczną jednostki lub spowodować straty materialne.
Przełożony jest obowiązany  wszechstronnie poznawać swoich podwładnych, znać ich
osobowość, wyszkolenie predyspozycje intelektualne, psychiczne i fizyczne, kształtować w
podwładnych poczucie odpowiedzialności za sprawność i gotowość bojową jednostki
i rzetelny stosunek do działalności społecznej, służyć im radą i pomocą w razie potrzeby
występować w ich sprawie do Zarządu OSP, dbać o zapewnienie podwładnym należytego
wyposażenia indywidualnego i kontrolować jego sprawność, inicjować i popierać
wynalazczość i nowatorstwo, operatywnie upowszechniać i wdrażać pozytywne
rozwiązania, wyznaczać na czas swojej nieobecności zastępcę i podać to do wiadomości
podwładnych.
Wydawanie i wykonywanie rozkazów.
Rozkaz, to polecenie określonego działania lub zaniechania działania wydane strażakowi,
oddziałowi, pododziałowi przez przełożonego lub uprawnionego starszego. Rozkaz musi
być wykonany ściśle, jednolicie, jednocześnie, dokładnie i w wyznaczonym czasie.
Wydający rozkaz jest obowiązany mieć na uwadze sytuację oraz okoliczności jego
wydania, a także stopień przygotowania podwładnego do wykonania rozkazu. W razie
utraty łączności z przełożonym i niemożliwości otrzymania rozkazu działa samodzielnie,
zgodnie ze znanym mu zadaniem, określonymi wymaganiami oraz złożonym
ślubowaniem. Rozkaz wydaje w zasadzie bezpośredni przełożony swym podwładnym-
ustnie, na piśmie lub sygnałem. Rozkaz musi być zwięzły, zrozumiały i wydany stanowczo.
O wykonaniu rozkazu strażak melduje temu przełożonemu, który go wydał, jeżeli
przełożony nie zażądał inaczej. Jeżeli przełożony stwierdzi, że komenda lub czynności nie
zostały należycie wykonane, powinien podać komendę  wróć , po czym nakazać powtórne
ich wykonanie. Rozkaz może uchylić lub zmienić ten kto wydał lub w wyjątkowych
przypadkach, jeżeli dobro służby tego wymaga  jego przełożony, musi on jednak
zawiadomić o tym poprzedniego rozkazodawcę. Jeżeli podwładny otrzymał rozkaz
bezpośredni od przełożonego wyższego szczebla  wykonuje go i melduje o tym
rozkazodawcy i swemu bezpośredniemu przełożonemu. Przełożony wyższego szczebla,
który wydał rozkaz podwładnemu, jest obowiązany zawiadomić jego bezpośredniego
przełożonego. Jeżeli w trakcie wykonywania rozkazu strażak otrzymał nowy rozkaz, który
przeszkodzi mu w wykonywaniu poprzedniego, melduje o tym wydającemu drugi rozkaz, a
gdy otrzyma potwierdzenie nowego rozkazu  wykonuje go. Wydający drugi rozkaz
zawiadamia o tym pierwszego rozkazującego i odpowiada za wynikłe z nowego rozkazu
następstwa.
Zasady zachowania się strażaków
Wszyscy strażacy we wzajemnych stosunkach są obowiązani przestrzegać zasad
uprzejmości, opanowania, ściśle przestrzegając zasad `etyczno-moralnych oraz
zachowywać się z godnością w miejscach publicznych. Poszanowanie języka ojczystego
jest obowiązkiem każdego strażaka. Brak kultury słowa uwłaszcza jego godności.
W ochotniczych strażach pożarnych przyjęte jest przy zwracaniu się do osób pełniących
funkcje związkowe zwrotem grzecznościowym  druh np.  druhu Prezesie .
Oddawanie honorów przez pojedynczych strażaków.
 Członkowie OSP występujący w umundurowaniu oddają honory zgodnie
z regulaminem musztry, zgodnie z zasadami zwierzchnictwa, starszeństwa,
koleżeństwa i dobrego wychowania.
 Oddawanie honorów jest zewnętrzną oznaką dyscypliny i jedności strażaków
oraz wyrazem szacunku dla przełożonych i starszych, koleżeństwa i dobrego
wychowania.
 Wszystkich strażaków obowiązuje oddawanie honorów i odpowiadanie na oddane
honory w sposób ustalony w regulaminie musztry. Podwładni i młodsi obowiązani są
oddawać honory pierwsi, a strażacy równi stopniem  jednocześnie.
 Strażacy są obowiązani oddawać honory:Prezydentowi RP, Prezesowi Rady Ministrów,
Ministrowi Spraw wewnętrznych i Administracji, Fladze Państwa w czasie jej
podnoszenia i opuszczania, Sztandarom strażackim, Przed Grobem Nieznanego
Żołnierza, Pogrzebom ze strażacką asystą honorową.
Fladze państwowej, sztandarom strażackim, oraz pogrzebom z asystą honorową
strażacy oddają honory przez salutowanie po zatrzymaniu i zwróceniu się frontem do
flagi, sztandaru lub konduktu pogrzebowego.
Przy oddawaniu honorów salutuje się prawą ręką, a gdy prawa ręka jest zajęta należy
wcześniej ją zwolnić i być gotowym do oddania honorów z zachowaniem
regulaminowej odległości. W miejscach, w których tą samą osobą spotyka się
kilkukrotnie w krótkich odstępach czasu honor oddaje się tylko raz przy pierwszym
spotkaniu. W stołówkach, klubach strażacy oddają honory przy wejściu na stołówkę
poprzez przyjęcie postawy zasadniczej i skłon głowy. W czasie oficjalnego grania
hymnu narodowego strażacy występujący indywidualnie przyjmują postawą
zasadniczą, a jeśli występują w nakryciu głowy - salutują.
Pojedynczy strażacy nie mają obowiązku oddawania honorów w sytuacjach:
 bezpośredniego udziału w akcji ratowniczej,
 przechodzenia przez jezdnię i torowiska,
 uczestniczenia w kondukcie pogrzebowym,
 prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn i urządzeń,
 jeśli czynności wymagają koncentracji uwagi podczas pracy,
 mijania się w odległości większej niż 25-30 kroków i osobom będącym po drugiej
stronie ulicy,
 przebywania w umywalniach i toaletach,
 spożywania posiłków.
Wybrane elementy musztry strażaka.
Musztra przygotowuje strażaków i pododziały do wystąpień służbowych
i prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych oraz jest czynnikiem kształtującym
zewnętrzne oblicze jednostki. Musztra uczy karności i zdyscyplinowania, wyrabia
niezbędne nawyki, przyzwyczaja do dokładnego wykonania rozkazów oraz odgrywa rolę
wychowawczą, kształtując wytrwałość, obowiązkowość i systematyczność. Podczas
ćwiczeń z musztry strażak uczy się przyjmować postawy zasadniczej i swobodnej,
oddawać honory, poruszać się w umundurowaniu i uzbrojeniu osobistym, formować szyki i
zachować się w szyku. Rozróżnia się musztrę pojedynczego strażaka i musztrę zwartą.
Musztra pojedynczego strazaka przygotowuje go do indywidualnych wystąpień
służbowych i do działania podczas akcji ratowniczo-gaśniczych. Musztra zwarta
przygotowuje pododziały do wystąpień służbowych, wyrabia karność pododziałów
i sprawność działania.