Zabezpieczenia rzeczowe:
1) zastaw rejestrowy
Zastaw jest rodzajem zabezpieczenia majątkowego, ograniczającym możliwości wierzyciela
do zaspokojenia się z przedmiotu zastawu, ale z pierwszeństwem przed innymi
wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy obciążonej.
Ustanowienie zastawu rejestrowego wymaga zawarcia pisemnej umowy między zastawcą i
zastawnikiem /umowy zastawniczej / oraz wpisu do rejestru zastawów, prowadzonego przez
sąd rejestrowy.
Wniosek o dokonanie wpisu zastawu rejestrowego składa się w terminie 1 miesiąca od daty
zawarcia umowy zastawniczej, pod rygorem odrzucenia wniosku, do sądu rejonowego /sądu
gospodarczego/ prowadzącego rejestr zastawów, w którego okręgu znajduje się miejsce
zamieszkania /siedziba/ zastawcy. Wniosek musi być złożony na formularzu urzędowym.
Ten sam przedmiot może być obciążony więcej niż jednym zastawem rejestrowym.
Wówczas o ich pierwszeństwie rozstrzyga dzień złożenia wniosku o wpis do sądowego
rejestru zastawów.
W umowie zastawniczej dopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje
się względem zastawnika, że przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie dokona zbycia
lub obciążenia przedmiotu zastawu. Zbycie lub obciążenie przedmiotu zastawu rejestrowego,
dokonane wbrew takiemu zastrzeżeniu jest jednak ważne, jeżeli osoba, na której rzecz
zastawca dokonał zbycia lub obciążenia, nie wiedziała i przy zachowaniu należytej
staranności nie mogła wiedzieć o tym zastrzeżeniu w chwili zawarcia umowy z zastawcą.
Zaspokojenie zastawnika z przedmiotów obciążonych zastawem rejestrowym w drodze:
a/ sądowego postępowania egzekucyjnego , po uzyskaniu tytułu wykonawczego
b/ w trybie bezegzekucyjnym
W umowie zastawniczej winny być wskazane bezegzekucyjne sposoby zaspokojenia
zastawnika.
Wygaśnięcie zastawu następuje w chwili wygaśnięcia wierzytelności, chyba że umowa
zastawnicza stanowi inaczej lub wykreślenie zastawu (na wniosek zastawnika, zastawcy lub
osoby, która nabyła przedmiot obciążony zastawem rejestrowym) z sądowego rejestru
zastawów następuje na wniosek zastawnika.
y
ródła:
Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. nr 149,
poz.703 z póz
n. zm.)
2) przewłaszczenie na zabezpieczenie
Przewłaszczenie jest umową, w której przewłaszczający przenosi na wierzyciela własność
oznaczonej w umowie rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych.
Przed zawarciem umowy przewłaszczenia należy sprawdzić :
" czy rzecz ruchoma istnieje,
" czy nie jest obciążona prawami osób trzecich, korzystających z pierwszeństwa
zaspokojenia / zastawem skarbowym lub rejestrowym/,
" czy jest własnością przewłaszczającego,
" czy rozporządzanie rzeczą nie podlega ograniczeniom ustawowym, statutowym lub
umownym,
Dłużnik na zabezpieczenie zapłaty długu może w drodze umowy przenieść na wierzyciela
prawo własności określonych rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych.
Zawierając umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie strony winny dokonać również cesji
praw z polis ubezpieczeniowych przewłaszczanych rzeczy ruchomych.
Warunkiem skuteczności umowy przewłaszczenia rzeczy oznaczonych co do tożsamości
jest określenie rzeczy ruchomej w taki sposób, aby była możliwa bezsporna jej identyfikacja.
y
ródło:
Ustawa z dnia 28 lutego 2003r . - Prawo upadłościowe i naprawcze art. 62
3) hipoteka
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem ,
na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na
to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela
nieruchomości.
Hipoteka może powstać:
" w drodze umowy - hipoteka umowna,
" na podstawie tytułu wykonawczego w rozumieniu przepisów Kodeksu Postępowania
Cywilnego i jest to wówczas hipoteka przymusowa .
Hipotekę można ustanowić na nieruchomości mającej urządzoną księgę wieczystą. Wpis
hipoteki w księdze wieczystej jest niezbędny i ma charakter konstytutywny, gdyż bez niego
hipoteka nie powstanie. Wpis do księgi wieczystej następuje na wniosek wierzyciela
hipotecznego lub osoby, której prawo ma zostać obciążone. Wniosek powinien być
sporządzony na druku urzędowym i określać dokładnie żądanie oraz mieć dołączone
dokumenty będące podstawą wpisu. Wpisu w księdze wieczystej wymaga również każda
zmiana treści hipoteki.
Hipotekę można ustanowić na nieruchomości stanowiącej własność dłużnika, osoby trzeciej,
poręczyciela, zastawcy lub osoby nie związanej z długiem.
Jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność, do ustanowienia hipoteki potrzebne jest
oświadczenie notarialne wszystkich współwłaścicieli.
Niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel nieruchomości zobowiązuje się
względem wierzyciela, że nie dokona zbycia lub obciążenia nieruchomości przed
wygaśnięciem hipoteki, gdyż nieruchomość, chociaż obciążona hipoteką, nadal pozostaje
własnością i we władaniu właściciela, który może nią swobodnie rozporządzać, także
ustanawiać dalsze hipoteki.
Realizacja uprawnień wierzyciela hipotecznego następuje w drodze sądowego postępowania
egzekucyjnego. Prowadzi ją komornik sądu miejsca położenia nieruchomości.
y
ródła:
Ustawa z 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. nr 19, poz. 147 z póz
n.
zm.)
Hipoteka umowna zwykła
Do ustanowienia hipoteki, co do zasady, konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego
dla oświadczenia właściciela nieruchomości. Oświadczenie wierzyciela może mieć dowolną
formę.
Wpis hipoteki w księdze wieczystej jest niezbędny i ma charakter konstytutywny, gdyż bez
niego hipoteka nie powstanie. Wpisu w księdze wieczystej wymaga również każda zmiana
treści hipoteki.
Wpis do księgi wieczystej następuje na wniosek wierzyciela hipotecznego lub osoby, której
prawo ma zostać obciążone. Wniosek o wpis hipoteki powinien być sporządzony na druku
urzędowym i określać dokładnie żądanie oraz mieć dołączone dokumenty będące podstawą
wpisu.
Hipoteka przymusowa
Jest to hipoteka, która powstaje wbrew woli i wiedzy dłużnika będącego właścicielem
nieruchomości, bowiem wpis hipoteki przymusowej następuje na podstawie wniosku
wierzyciela oraz prawomocnego tytułu wykonawczego.
Hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej, na skutek
wniosku o wpis złożonego przez naczelnika urzędu skarbowego, na zabezpieczenie
należności podatkowej.
Do powstania hipoteki konieczny jest wpis w księdze wieczystej , a jej skutki prawne liczy się
od chwili złożenia wniosku o wpis.
y
ródła:
art. 35 ż 2 Ordynacji podatkowej
z art. 81 prawa upadłościowego i naprawczego
Hipoteka kaucyjna
Zgodnie z art. 102 hipoteka kaucyjna zabezpiecza wierzytelność o wysokości nie ustalonej
do oznaczonej sumy najwyższej .
Hipoteka kaucyjna zabezpiecza wierzytelność do wysokości sumy oznaczonej we wpisie.
Odsetki oraz koszty postępowania zabezpiecza tylko wówczas, gdy mieszczą się w sumie
wymienionej we wpisie.
Dla skutecznego ustanowienia hipoteki kaucyjnej niezbędne jest skonkretyzowanie stosunku
prawnego, będącego z
ródłem istniejącej lub przyszłej wierzytelności.
Hipoteka kaucyjna powstaje zwykle w wyniku umowy między wierzycielem a dającym
zabezpieczenie oraz wpisu w księdze wieczystej.
Wygaśnięcie hipoteki następuje w przypadku spłaty długu lub jego umorzenia, zrzeczenia się
hipoteki przez wierzyciela oraz jej wykreślenia z księgi wieczystej czy nabycia nieruchomości
w toku postępowania egzekucyjnego.
Nie powoduje wygaśnięcia hipoteki zmiana wierzyciela na skutek przelewu.
y
ródła:
art.94 ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Kodeks cywilny: art. 509, art. 917