Akwamad.zh.pl
Cykl Azotowy
10.03.2007.
Zmieniony 16.05.2007.
Często mówi cię w akwarystyce o zagadnieniu, jakim jest cykl azotowy inaczej mówiąc dojrzewanie
akwarium, proces ten na ogół trwa ok. 3-4 tygodni
od założenia akwarium. Oczywiście jeżeli zachowamy pewne zasady i nie zakłócimy samemu tego
procesu.
Co to właściwie jest ?.
Mianowicie jest to nic innego jak przemiana materii ( odchodów, resztek pokarmu, szczątek roślin,
martwych ryb, itp.) przy pomocy bakterii w różnego rodzaju związki chemiczne.
Aby taki proces mógł nastąpić muszą powstać bakterie odpowiedzialne za ten cykl. Bardzo ważną rolę w
przetwarzaniu tych związków pełnią bakterie nitryfikacyjne. W skutek rozkładu materii martwych,
powstają związki chemiczne, i niektóre z nich przy wyższym stężeniu są silnie toksyczne dla ryb. Podczas
rozkładu resztek martwych organizmów powstają jony amonu (NH4+) jest on bezpośrednim produktem
przemiany materii, który następnie łatwością przekształca się w amoniak (NH3), przy pH powyżej 7.0 z
kolei amoniak zostaje przetworzony przy pomocy bakterii Nitrosomonas na azotyny (NO2-), kolejnie
azotyny przy pomocy bakterii Nitrobacter zostają przetworzone w azotany (NO3-).
Proces przemiany materii.
Resztki pokarmu > NH4+ > NH3 >NO2- > NO3-
W pierwszeństwie rozwijają się bakterie Nitrosomonas, rozkładające NH3/NH4+ proces ten trwa od
jednego do dwóch tygodni. Pomiary NH3/NH4+ w tych dniach wykazują stopniowy wzrost jego stężenia
(szczyt w 4-7 dniu), poczym w kolejnych dniach powinien ulec obniżeniu. W kolejnych dniach podnosi się
poziom azotynów, oznacza to że bakterie z rodziny Nitrosomonas rozwinęły się w naszym akwarium i
pracują wydajnie przetwarzając amoniak w azotyny.
Następnie wytwarzają cię bakterie z rodziny Nitrobacter,
w drugim i trzecim tygodniu i w tym okresie przypada szczyt poziomu Azotynów. Po czterech tygodniach
poziom NH3/NH4+ i NO2 powinien być bliski zeru, Natomiast powinien rozpocząć się wzrost poziomu
NO3- czyli azotynów, o ile nasze rośliny nie zneutralizują go. Jeżeli po tym okresie podczas badania wody
poziom NH3/NH4+ i NO2 jest bliski zeru to oznacza, że w naszym akwarium zakończył się proces
azotowy i akwarium jest dojrzałe. Ponieważ w naszym akwarium została wytworzona wystarczająca ilość
baterii potrzebna do przerobienia związków bardziej szkodliwych takich jak amoniak i azotyny w azotany.
Ponieważ w pierwszych 7 dniach występuje najwyższy poziom amoniaku w akwarium, dlatego często
może dojść do takich zjawisk jak zmętnienie wody, ponadto nie zaleca się wpuszczania ryb przez tych
kilka dni, ponieważ może dojść do zatrucia ryb i może się okazać że, po dwóch tygodniach zaczynają ryby
chorować. Taki błąd często popełniają młodzi niecierpliwi akwaryści, nie mogący doczekać się żeby już
coś pływało w naszym zbiorniku, dlatego jest stare powiedzenie „pośpiech jest zgubny".
Bezpośrednim produktem przemiany materii są jony amonowe (NH4+), które są mniej szkodliwe od
http://www.akwamad.zh.pl Kreator PDF Utworzono 7 September, 2007, 18:40
Akwamad.zh.pl
przetworzonych w dalszym procesie jonów amoniaku. Amoniak (NH3) jest to związek silnie toksyczny,
nawet przy małych stężeniach jest szkodliwy na ryby, powyżej 0.2 mg/l stwarza zagrożenie, natomiast
przy 1.0 mg/l jest dawką śmiertelną.
Same jony amonowe (NH4+), są raczej nie szkodliwe, natomiast z racji ze ulegają łatwej przemianie w
amoniak, należy je zredukować do zera.
Poziom amoniaku w akwarium jest uzależniony od kilku czynników takich jak:
- ilość martwych materii organiczny
- temperatura
- poziomu pH wody.
Poziom amoniaku wzrasta wraz ze wzrostem pH i temperatury. Mianowicie im jest wyższe pH wody tym
więcej znajduje się w niej amoniaku a im niższe pH tym jest go mniej. Przy pH 7 i niższym nie ma go
prawie wcale, a nawet, jeżeli występuje to jego poziom jest bardzo bliski zeru
Toksyczność Amoniaku w porównaniu do Amonu polega na tym że amoniak przenika bezpośrednio do
komórek w ciele ryb, zatruwa je bardzo krótkim czasie, niszczy hemoglobinę która jest odpowiedzialna za
przenoszenie tlenu w organizmie. Natomiast amon NH4+ nie przenika do organizmu ryby.
Do pomiaru stężenia NH3/NH4+ służą testy, które można zakupić w większości sklepów akwarystycznych
Obniżenie poziomu NH3/NH4+ należy przeprowadzać przez częściową podmianę wody na świeżą, przy
czym należy odmulić zbiornik i usunąć resztki pokarmu i szczątek roślin.
Jony amonowe i amoniak są wykorzystywane przez bakterie nitryfikacyjne (Nitrosomonas) do produkcji
azotynów (NO2). Azotyny są mniej szkodliwe, niż amoniak, natomiast bardziej, niż jony amonowe.
Azotany jest to związek powstający w skutek przetworzenia amoniaku NH3 pomocy bakterii
Nitrosomonas na azotyny (NO2-) które są również dla ryb trujące.
Ponieważ azotyny niszczą hemoglobinę organizmie i zaburzają proces oddychania
Również w dojrzałym akwarium, używając popularnych testów, powinniśmy uzyskać wynik bliski zeru
(stężenie < 0.1 mg/l uważa się za w pełni bezpieczne). Poziom 0.5 mg/l uważa się za górną granicę
stężenia tolerowanego, ale nawet takie stężenie, jeśli trwa dłuższy czas, nie pozostaje obojętne dla ryb.
Stężenie azotynów powyżej 5 mg/l jest dawką śmiertelną dla ryb.
NO3
Azotany powstają bezpośrednio w skutek przemiany z azotynów, na ogół są niegroz
ne dla ryb, jednak
przy stężeniu 15-20 mg/L.
Zwykle uznaje się, że dopuszczalne stężenie azotanów to 50 mg/l, natomiast powyżej 100 mg/l stają się
http://www.akwamad.zh.pl Kreator PDF Utworzono 7 September, 2007, 18:40
Akwamad.zh.pl
groz
ne. Najlepiej jednak utrzymywać azotany w jak najmniejszym stężeniu 15-20 mg/L., wówczas,
ograniczamy rozwój glonów.
Ponieważ przy stężeniu 50mg/l dochodzi do gwałtownego wzrostu glonów, wówczas nasze akwarium
będzie wyglądało mało estetycznie, czego każdy akwarysta się wystrzega.
Nadmiar azotanów z akwarium można usuwać na kilka sposobów. Częściowo są one zużywane przez
rośliny jako materiał budulcowy białek, ale z reguły ten proces nie hamuje wzrostu ich stężenia
wystarczająco, chyba, że mamy naprawdę, gęsto zarośnięty zbiornik roślinami.
Najpopularniejszą metodą zmniejszania stężenia azotanów jest częściowa wymiana wody - ok 10%-15%
tygodniowo i regularne czyszczenie filtra. Tu musimy pamiętać, że nie można podmieniać za dużo wody
naraz, ponieważ, po pierwsze dojdzie do gwałtownych skoków parametrów wody, ponadto przy dużej
podmianie wody zostanie dojdzie do znacznego usunięcia wraz z wodą bakterii odpowiedzialnych za
proces przemiany związków. Jeżeli dodatkowo wypłuczemy nasz filtr w innej wodzie niż ta, co jest w
naszym akwarium to dojdzie do usunięcia bakterii również z filtra i wówczas nasze akwarium jest jak
nowo powstałe, czyli proces dojrzewania zaczyna się na nowo. I tu przy obsadzonym akwarium rybami
okazać się może, że po trzech dniach nagle po podmianie wody zaczyna się robić woda mętna, proces tan
minie po kilku dniach. Jest to zjawisko wysokiego poziomu NH3/NH4+, który skończy się w raz z
wytworzeniem się nowych bakterii nitryfikacyjne.
Dlatego podczas redukcji azotanów przez podmianę wody musimy zachować ostrożność. I lepiej zadbać o
to by usunąć przyczyny powstania azotanów niż walczyć ze skutkami. Czyli jeżeli w naszym akwarium
będą zachowane właściwe warunki to nie będą występować takie zjawiska.
Kolejną metodą do usuwania azotanów jest zastosowanie urządzenia do ich usuwania.
Użycie denitryfikatora - urządzenie powodujące usuwanie NO3-. Denitryfikator taki można kupić gotowy
w sklepach akwarystycznych lub skonstruować samemu.
Działanie Denitryfikator
Jest to urządzenie, w którym znajduje się duża powierzchnia dla bakterii z rodziny beztlenowców, które
są odpowiedzialne za redukcję azotanów. Żeby takie bakterie mogły się wytworzyć w danym urządzeniu
nie może znajdować się powietrze, wykonać takie urządzenie można samemu przy pomocy pompy, która
będzie pompować powietrze i wężyka o odpowiedniej długości.
Stosując takie urządzenie pozbędziemy się problemów związanych z wysokim poziomem azotanów, co za
tym idzie, między innymi problemów glonami.
http://www.akwamad.zh.pl Kreator PDF Utworzono 7 September, 2007, 18:40