body {scrollbar-3dLight-Color: olive}
body {scrollbar-Arrow-Color: maroon}
body {scrollbar-Base-Color: black}
body {scrollbar-DarkShadow-Color: black}
body {scrollbar-Face-Color: #CCFFCC}
body {scrollbar-Highlight-Color: silver}
body {scrollbar-Shadow-Color: #000000}
body {scrollbar-Track-Color: gray}


grupa 3 skandowce
















do strony głównej























Skandowce - (grupa 3)
skand
itr
lantan
(lantanowce)
aktyn
(aktynowce)

 




Charakterystyka grupy:



Skand,
itr, lantan i aktyn są to pierwiastki występujące w swych związkach na +3
stopniu utlenienia. 


Konfiguracja ich powłoki walencyjnej to (n-1)...d1
(n)s2.


Występujące
po lantanie grupa pierwiastków o bardzo podobnym charakterze chemicznym,
zwana lantanowcami, rozbudowuje konfigurację wypełniając podpowłokę 4f
(trzecią powlokę od zewnątrz). Podobna grupa pierwiastków występuje po
aktynie, tworząc grupę aktynowców, rozbudowująca orbitale podpowłoki 5f
(też trzecia powłoka od zewnątrz). Obie te grupy zaliczamy do pierwiastków
wewnątrzprzejściowych, w odróżnieniu od zewnątrzprzejściowych (grupy
3-12, uzupełniają podpowłokę (n-1)d.


Ponieważ
zmiany w konfiguracji elektronowej w tej grupie pierwiastków występują dopiero
na trzeciej powłoce, ich wpływ na właściwości chemiczne i fizyczne jest niewielki i pierwiastki te wykazują bardzo podobne właściwości.

















Sc
- skand   (liczba atomowa 21)

 

średnia
masa atomowa  44,956


wartościowość
 +3
[konfiguracja
elektronowa]









Metal, trójwartościowy, w przyrodzie rzadko występujący. Właściwościami chemicznymi przypomina
lantan.  




POWRÓT do
tablicy


do góry strony










 Y
- itr   (liczba atomowa
39)

 

średnia
masa atomowa  88,905


wartościowość
 +3
[konfiguracja
elektronowa]








 Metal, zawsze trójwartościowy,  związki. Rozpuszcza się w kwasach i zasadach.


POWRÓT do
tablicy


do góry strony







 La
- lantan   (liczba atomowa
57)

 

średnia
masa atomowa  138,91




wartościowość
 +3
[konfiguracja
elektronowa]








Rozpoczyna szereg lantanowców (poszczególne pierwiastki tego szeregu uzupełniają wypełnienie
orbitali podpowłoki 4f). Oprócz izotopu trwałego 139La występuje słabo β-promieniotwórczy
izotop 138La. Srebrny, kowalny metal, w przyrodzie bardzo rzadki, dość gwałtownie reaguje z
fluorowcami. Na powietrzu spala się do
tlenku La2O3. La2O3 jest najbardziej
zasadowym tlenkiem wśród lantanowców. Nie rozpuszcza się w wodzie, reaguje
jednak z kwasami. Z roztworu soli lantanu pod wpływem zasad wypada 
galaretowaty wodorotlenek La(OH)3, nie rozpuszczający się w
nadmiarze zasady. 

Szczawiany lantanowców są słabo rozpuszczalne, także fluorki, węglany
i fosforany są bardzo słabo rozpuszczalne. Chlorki, azotany i siarczany rozpuszczają
się bardzo dobrze. Związków kompleksowych praktycznie nie tworzą (ulegają
kompleksowaniu chelatowemu, np. EDTA)

 

 


POWRÓT do
tablicy


do góry strony









 Ac
- aktyn  (liczba atomowa
89 )

 

średnia
masa atomowa  227




wartościowość
 +3
[konfiguracja
elektronowa]








Rozpoczyna szereg aktynowców (poszczególne pierwiastki tego szeregu uzupełniają wypełnienie
orbitali podpowłoki 5f). Promieniotwórczy pierwiastek (prom. α; T1/2=15,5 lat).  Zawsze trójwartościowy.
Chemicznie mało aktywny, w przyrodzie bardzo rzadki.



POWRÓT do
tablicy


do góry strony

















do strony głównej