Kamienie moczowe u kotów aktuaIne dane
Wyniki bada nad kamieniami moczowymi kamieni moczowych na podstawie danych z krajów
u kotów (5 Iat diagnostyki) niemieckoj zycznych, dzi ki czemu czytelnik
otrzyma aktualne informacje b d ce wynikiem
W zesz ym roku w LABOKLIN aktualno ci
pi ciu lat bada (VI 2001 VI 2006) dotycz ce dwóch
pisali my o wynikach bada nad kamieniami dróg
gatunków, które problem ten dotyka najcz ciej,
moczowych u psów. Znaczna cz ogólnych
czyli psów i kotów. W okresie tym w naszym
ustale odnosi si równie do kotów. Dla
laboratorium przebadano kamienie moczowe 1947
przypomnienia: Kamica dróg moczowych u kotów
kotów. Ryc. 1 przedstawia rozk ad najcz stszych
jest jedn z postaci syndromu urologicznego kotów,
typów kamieni moczowych, z których leczeniem i
okre lanego równie skrótem FLUTD (ang. feline
profilaktyk maj do czynienia lekarze weterynarii w
lower urinary tract disease). Pod poj ciem tym kryj
praktyce. Odsetek pozosta ych rodzajów kamieni
si ró norodne schorzenia, których objawy s do
kszta towa si poni ej 0,1% (w glan wapnia,
siebie bardzo podobne, co uniemo liwia
apatyt). Kamienie mieszane nie zosta y
jednoznaczne okre lenie, która z postaci syndromu
przyporz dkowane do okre lonego minera u,
jest ich przyczyn . Z tego wzgl du diagnostyka
zalicza o si do nich równie 0,3% wszystkich
powinna zawsze przebiega wed ug jednolitego
kamieni, które zawiera y wszystkie b d prawie
schematu uwzgl dniaj cego równie dok adniejsze
wszystkie sk adniki kamienia moczowego.
badania, takie jak analiza moczu oraz badanie RTG i
USG, a tak e badanie sk adu chemicznego ProfiI, czyIi które koty s najbardziej podatne na
wyizolowanego kamienia. Uzyskujemy w ten kamienie moczowe
sposób wa ne informacje dotycz ce leczenia,
P e (n = 1865)
ewentualnego ryzyka nawrotu oraz dzia a
58% przebadanych przez nas kotów cierpi cych na
profilaktycznych. Wy cznie zewn trzne, wzrokowe
kamic dróg moczowych stanowi y samce, a 42%
badanie kamienia mo e atwo prowadzi do
samice. Stosunek ten jest dok adnie taki sam, jak w
mylnych wniosków, poniewa po pierwsze nie
normalnej populacji kotów w Niemczech (Kraft i
mo na w ten sposób zidentyfikowa minera ów
Danckert, 1997). Dane te nie pozwalaj wi c na
tworz cych kamie , a po drugie, kamienie tego
stwierdzenie, która z obu p ci jest bardziej podatna
samego rodzaju mog si od siebie znacznie ró ni
na kamienie moczowe. Równie procentowy udzia
wygl dem. Tyle tytu em powtórki.
kastratów by mniej wi cej taki sam jak w populacji
normalnej.
Wed ug danych z USA odsetek kotów, u których
weterynarze diagnozuj któr z form syndromu
Wiek (n = 1657)
FLUTD, oscyluje w zale no ci od prowadzonych
Ryc. 2 przedstawia procentowy udzia kotów z
bada pomi dzy 6 a 10%. W Europie mówi si o 4%.
kamieniami moczowymi w okre lonych grupach
W obr bie samego syndromu FLUTD kamica dróg
wiekowych w porównaniu z populacj normaln .
moczowych jest drugim w kolejno ci najcz stszym
Kamienie moczowe obserwuje si z regu y u kotów
schorzeniem zaraz po idiopatycznym zapaleniu
we wszystkich przedzia ach wiekowych, ale
p cherza moczowego i stanowi przyczyn prawie
najcz ciej wyst puj one u zwierz t w rednim
jednej trzeciej wszystkich przypadków FLUTD.
wieku. Szczególnie widoczna jest koncentracja w
Podobnie jak u psów, równie w przypadku kotów
grupie wiekowej od 2 do 7 lat. Z naszych danych
cz stotliwo wyst powania poszczególnych typów
wynika, e u kotów w przeciwie stwie do psów
kamienia moczowego jest p ynna. W niniejszym
wzmo one tworzenie si kamieni moczowych
opracowaniu staramy si uzupe ni obraz
rozpoczyna si ju w do wczesnym wieku.
statystycznego rozk adu poszczególnych typów
Okre lono równie zale no poszczególnych
typów kamieni od wieku (patrz ryc.).
Rasa (n = 1724) stanowi zaledwie 3% wszystkich kamieni, przy
Kamienie moczowe s schorzeniem dotycz cym
czym odsetek ten stale rós i na pocz tku tego
wielu ras. Nasze badania obj y w sumie oko o 25
stulecia wynosi ju ponad 50%. Jednak w ci gu
ró nych ras. Ryc. 3 przedstawia rasy, u których w
ostatnich lat obserwuje si ponownie tendencj
porównaniu z procentowym udzia em w populacji
malej c i w roku 2005 struwity diagnozowano znów
stosunkowo cz sto diagnozuje si kamienie
nieco cz ciej ni szczawiany. W swojej pracy
moczowe (obliczenia zawiera cz Info 6/2007).
naukowej dotycz cej Niemiec i europejskich krajów
Warto 1 oznacza, i dana rasa wyst puje w
o ciennych Frenk (2006) stwierdzi a wzrost
populacji z tak sam cz stotliwo ci , z jak tworz
cz stotliwo ci wyst powania szczawianów z 2,2%
si u niej kamienie. Dlatego nie mo na na tej
do 33% pomi dzy rokiem 1981 a 2000. Kamienie
podstawie stwierdzi szczególnych predyspozycji
szczawianu wapnia s szczególnie ciekawe z
do kamieni moczowych. Przyk adem mo e by tu
medycznego punktu widzenia, gdy mog by
europejski kot krótkow osy, który w populacji kotów
usuwane wy cznie operacyjnie i nie mo na ich
w Niemczech reprezentowany jest najliczniej. Z
wyeliminowa odpowiedni diet . Ponadto w
naszych danych wynika, e u kotów rasy chartreuse,
przypadku szczawianów cz ciej dochodzi do
brytyjskich kotów krótkow osych i kotów main coon
utkni cia kamienia lub urazu dróg moczowych.
cz stotliwo wyst powania kamieni moczowych
Zwi kszonej cz stotliwo ci wyst powania
jest nieproporcjonalnie wysoka i znacznie wy sza
szczawianów nie da si wyt umaczy jedynie
ni u persów.
relatywnym przesuni ciem cz stotliwo ci
spowodowanym mo liwo ci rozpuszczania
W ród kotów obj tych badaniem tylko europejskie
struwitów. Stwierdzono, i diety zapobiegaj ce
koty krótkow ose i persy by y dostatecznie liczne,
tworzeniu si struwitu mog z kolei poprzez ró ne
aby mo liwy by dalszy podzia na rodzaje kamieni
mechanizmy zwi ksza ryzyko odk adania si
b d wed ug p ci. U europejskich kotów
szczawianów i dlatego szczególnie przy takiej diecie
krótkow osych nie stwierdzono odchyle od
nale y zwraca uwag nawet na niewielkie ilo ci
wyników uzyskanych u wszystkich kotów ogó em, a
szczawianu wapnia w kamieniu. Brak ruchu i oty o
u persów jedynie tendencj do odchyle
- dwa problemy, które dotycz coraz wi kszej liczby
(stwierdzono nieznaczn tendencj do odk adania
kotów domowych - maj równie swój udzia w
szczawianu wapnia (CaOx)). W literaturze cz sto
tworzeniu si kamieni. Podobnie jak u psów
jest mowa o predyspozycjach poszczególnych ras
sk onno do odk adania szczawianu wapnia
do okre lonych typów kamieni, a w niektórych
wzrasta u kotów z wiekiem. Z naszych danych
badaniach uzyskano nawet sprzeczne wyniki w tym
wynika jednak, e tendencja ta wzrasta gwa townie
zakresie. Wynika z tego, jak wa ne jest, aby
ju od drugiego roku ycia, a pó niej utrzymuje si
badaniem obj ta by a du a liczba zwierz t. Nawet w
na jednakowo wysokim poziomie. Poniewa jednak
naszym badaniu, które obj o prawie 2000 zwierz t,
w strukturze wiekowej kotów stale zwi ksza si
tylko dla dwóch ras zdo ali my zgromadzi dane
odsetek zwierz t starszych, mo e to po cz ci
takiej liczby zwierz t, która by a wystarczaj ca do
t umaczy wzrost cz stotliwo ci wyst powania
wykonania dok adnych oblicze .
szczawianów.
Typy kamieni
Struwity (fosforan magnezowo-amonowy)
Szczawian wapnia (posta jednowodna i
Wraz ze wzrostem cz stotliwo ci wyst powania
dwuwodna) i kamienie szczawianowo- struwitowe
szczawianów mala a w sposób ci g y cz stotliwo
wyst powania kamieni struwitowych. W USA
U badanych przez nas kotów kamienie szczawianu-
wynosi a ona na pocz tku lat osiemdziesi tych 90%,
wapnia wyst powa y znacznie cz ciej ni kamienie
a w 2001 roku ju tylko 34%, jednak obecnie wzros a
struwitowe, co stwierdzono wcze niej równie u
ponownie i wynosi ok. 50%. W swojej pracy
psów, przy czym równie tym razem najwi cej by o
dotycz cej Niemiec i krajów o ciennych Frenk
mieszanych kamieni szczawianowo-struwitowych.
(2006) wykaza a sta y spadek cz stotliwo ci ich
Ten typ kamienia wyst powa w naszym badaniu
wyst powania z 80% do 58% pomi dzy rokiem 1981
cz ciej, ni w innych projektach badawczych, gdy
a 2000. Przyczyny nale y upatrywa z pewno ci w
w odró nieniu od innych uwzgl dniali my nawet
tym, i kamienie struwitowe mo na w pewnym
niewielkie ilo ci poszczególnych minera ów w
stopniu kontrolowa przy pomocy diety, co zosta o
kamieniu. Umo liwia to wczesne rozpoznanie
uwzgl dnione przez producentów karmy. Kamienie
szczawianów i struwitów, które mog wyst powa
struwitowe w czystej postaci wykryli my jedynie u
naprzemiennie, oraz dobór w a ciwej terapii.
20% wszystkich kotów. Podczas gdy u psów struwity
Badania prowadzone u kotów w USA na pocz tku lat
zwi zane s g ównie z infekcjami dróg moczowych,
osiemdziesi tych wykaza y, e szczawiany
zy wi kszo z ogów struwitowych u kotów jest Podsumowanie
Kamienie moczowe powinny by zawsze
go sterylna, przy czym infekcje drobnoustrojami
poddawane analizie jako ciowej, poniewa
gu sprzyjaj cymi powstawaniu struwitów obserwuje si
nawet kamienie tego samego rodzaju mog si
cj najcz ciej u kotów poni ej roku b d u kotów
od siebie bardzo ró ni wygl dem (patrz rycina
ów starszych o os abionej odporno ci. Zale no ta
w LABOKLIN aktualno ci 6/2007).
cy t umaczy aby wyra n ró nic wieku w ród zwierz t
Kamienie moczowe wyst puj u kotów
ów ze struwitami. W grupie kotów w wieku od 0 do 1 roku
ró nych ras i w ka dym wieku, przy czym
st struwity wykryli my u 34% (prawie trzykrotnie wi cej
szczególnie cz sto u zwierz t w wieku od 2 do 7
% ni w przypadku szczawianów). Wraz z wiekiem
lat. Wed ug naszych obserwacji p e nie ma
nie cz stotliwo ta stale ros a i w grupie wiekowej 12-
wp ywu na cz stotliwo wyst powania kamieni.
z 15 lat wynosi a najmniej 18% i ros a do 25% u bardzo
Koty rasy chartreuse, brytyjski kot krótkow osy
y starych kotów. Uzyskane dane nie pozwoli y nam na
oraz main coon s bardziej podatne na kamienie
ch stwierdzenie innych zale no ci, na przyk ad
i wyprzedzaj pod tym wzgl dem koty perskie.
w zale no ci od p ci lub rasy.
Wed ug naszych obserwacji najcz stszym
do
rodzajem kamieni u kotów s kamienie mieszane
Moczany
h.
Tworzenie si kamieni moczanowych u kotów zbudowane ze szczawianu wapnia i struwitu,
ia
zwi zane jest z przetok wrotn b d innymi nast pny w kolejno ci jest szczawian wapnia w
nie
powa nymi zaburzeniami czynno ci w troby. Z tego czystej postaci. Cz stotliwo wyst powania
ci
wzgl du u kotów nie mo na w odró nieniu od psów szczawianów wzrasta gwa townie po drugim
ia
wyodr bni rasy, która jest szczególnie podatna na roku ycia. W literaturze podaje si , e
ce
kamienie moczanowe. Cz stotliwo wykrywania szczególnie podatne na tworzenie si kamieni
ne
moczanów nie uleg a na przestrzeni lat wi kszym szczawianowych s koty perskie, jednak nasze
si
zmianom ani w USA ani w Niemczech i wynosi od 2 obserwacje wykaza y jedynie tendencj w tym
cie
do 6%. W naszych badaniach moczany kierunku. U wielu zwierz t struwity kontroluje si
ci
stwierdzili my zaledwie u 1% kotów. od kilku lat za pomoc diety. Dlatego w naszym

badaniu znalaz y si one na trzecim miejscu. U
by
Kamienie cystynowe
bardzo m odych kotów poni ej 1 roku ycia
w
W literaturze bardzo rzadko opisuje si kamienie
wyst puj one prawie trzykrotnie cz ciej ni
ów
cystynowe u kotów. Frenk (2006) podaje, i w
kamienie szczawianowe, a cz stotliwo ta
ia
Niemczech cz stotliwo ich diagnozowania wynosi
maleje wraz z wiekiem. Kamienie cystynowe
ch
1%, natomiast we W oszech ju 3,8%. Wynika oby z
stwierdzili my u 3% kotów uzyskuj c w ten
nie
tego, e wielko populacji w danym kraju mo e
sposób wynik wy szy od podawanych w
si
mie wp yw na cz stotliwo wykrywania
literaturze. Przypuszczalnie koty syjamskie
ak
poszczególnych rodzajów kamienia. W naszych
wykazuj szczególne predyspozycje w tym
si
badaniach kamienie cystynowe wyst powa y
kierunku. Kamienie moczanowe wyst puj u
ci
najcz ciej w po czeniu z innymi sk adnikami i
kotów z regu y w powi zaniu z przetok wrotn
ia
stanowi y 3% wszystkich kamieni. U kotów podobnie
b d innymi powa nymi zaburzeniami
jak u psów kamienie cystynowe tworz si wskutek
czynno ci w troby. Wed ug naszych obserwacji
wrodzonych zaburze przemiany materii. Mo na by
kamienie te wyst puj najrzadziej (1%).
wi c wysnu tez , e pewne rasy s bardziej
nia
predysponowane w tym kierunku. W literaturze

podaje si koty syjamskie jak przyk ad rasy, u której
SA
cz ciej wyst puj kamienie cystynowe. Poniewa
%,
koty te s do rzadkie (w Niemczech ok. 1% kociej
s a
populacji), ci ko jest zgromadzi dostateczn
cy
liczb danych umo liwiaj cych sporz dzenie
nk
miarodajnej statystyki. Jednak na podstawie danych
ch
zebranych przez Frenk (2006) oraz naszych
81
w asnych obserwacji mo na zaobserwowa
w
tendencj pozwalaj c domniemywa , e rasa ta
m
wykazuje predyspozycje w kierunku kamieni
a o
cystynowych.
ie
u
ty
h,