Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
semestr zimowy
Seminarium 25.11.2011
Uzupełnić o implanty ślimakowe
REHABILITACJA OSÓB
NIEDOSA
YSZ
CYCH I GA
UCHYCH
GÅ‚uchota
" Prelingwalna / perilingwalna
" Postlingwalna
K0nsekwekcje uszkodzeń słuchu
®ð Prelingwalny lub perilingwalny okres - istniejÄ…cy od urodzenia lub bardzo wczesnego
dzieciństwa
®ð Postlingwalny okres  gdy czÅ‚owiek opanowaÅ‚ już w sposób naturany mowÄ™
Prelingwalny / perilingwalny
®ð Zmniejszenie liczby bodz
ców dz
więkowych docierających do kory mózgowej
®ð Ograniczenie możliwoÅ›ci rozwojowych (powstawanie zmian i odchyleÅ„ w psychice)
K0nsekwekcje uszkodzeń słuchu
®ð Zahamowanie naturalnego rozwoju mowy
®ð Zahamowanie rozwoju sÅ‚ownictwa i myÅ›lenia sÅ‚owno-pojÄ™ciowego
®ð Negatywne konsekwencje dla rozwoju kontaktów spoÅ‚ecznych
®ð Utrudnia czynnoÅ›ci odruchowe, koordynacjÄ™ sensoryczno-motorycznÄ…
®ð Kompensacja ze strony innych zmysłów (wzroku, percepcji dotykowo-wibracyjnej)
®ð Niższy poziom dojrzaÅ‚oÅ›ci spoÅ‚ecznej
Charakterystyka mowy
Przypadku ukształtowania mowy występują charkterystyczne zaburzenia
®ð NieprawidÅ‚owe oddychanie (zbyt krótki, mowa nieekonomiczna)
®ð ZÅ‚a jakość gÅ‚osu (zbyt wyoski lub niski, chrapliwy, bez modulacji)
®ð NieprawidÅ‚owa artkulacja (znieksztaÅ‚cenie gÅ‚osek przednio- i Å›redniojÄ™zykowych,
mylenie dz
więczności i bezdz
więczności)
®ð Ograniczone sÅ‚ownictwo
®ð Zaburzenia skÅ‚adni (zdania proste, budowa niezgodna z jÄ™zykiem polskim)
®ð Zaburzenia tempa mowy
®ð Brak intonacji i akcntu zdaniowego
K0nsekwekcje uszkodzeń słuchu:
Wpływ na rozwój kontaktów interpersolnalnych
®ð Naturalna potrzba przebywania we wÅ‚asnym Å›rodowisku (poczucie wspólnoty,
wspólne srodki porozumiewania się, czują się równi i równoprawni)
®ð W Å›wiecie otaczajÄ…cym (sÅ‚yszÄ…cych) czujÄ… siÄ™ garstkÄ…, niezrozumini i upoÅ›ledzeniu
w kontaktach
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
®ð Przebywanie w Å›rodowisku dzieci niesÅ‚yszÄ…cych powoduje spontaniczny rozwój
mowy (języka migowego)
®ð Satysfakcja ze swobodnych kontaktów ze Å›rodowiskiem
Pojęcie głuchoty kulturowej
®ð Nietypowe, hermtyczne Å›rodowisko (wÅ‚asny jężyk, kultura, wÅ‚asne formy twórczoÅ›ci)
®ð Mniejszość jÄ™zykowa (z historiÄ…, kulturÄ…, jÄ™zykiem, sztukÄ… i strukturÄ… spoÅ‚ecznÄ…)
®ð Niedostateczne opanowanie jÄ™zyka polskiego (tzn. Ojczystego) powoduje brak
dostatecznj wymiany informacji i myśli, ograniczenia edukacyjne, wykonywnia zawodu
®ð Postrzeganie ludzi gÅ‚uchych jako mniej inteligentnych,
®ð JÄ™zyk migowy byÅ‚ postrzegany jako mniej wartoÅ›ciowy, użytkowy, nie majÄ…cy
możliwości przekazywania wartości abstrakcyjnych (niesłusznie)
®ð Porozumiewanie siÄ™ na piÅ›mie jest niezrozumiaÅ‚e (odmienność gramatyki)
Znaczenie tożsamości środowiskowej społeczności głuchych
®ð Kontakty towarzyskie, małżeÅ„stwa, nawet system kastowoÅ›ci ( dynastie  gÅ‚uchych
rodzin od pokoleń, dzieci głuche i ich rodzice porozumiewający się językiem migowym,
słyszące dzieci rodziców głuchych, pozostali to osoby z zewnątrz)
®ð Odrywanie dziecka gÅ‚uchego od naturalnego Å›rodowiska pociÄ…ga za sobÄ… opóz
nienia w
rozwoju społecznym, zaburzenia osobowości, mozliwość odzrucenia przez oba
środowiska słyszących i głuchych (nigdzie nie jest u siebie)
Czyli
®ð Dziecko niesÅ‚yszÄ…ce ma szanse stać siÄ™ osobÄ… dwukultuowÄ… i dwujÄ™zycznÄ…, zdolnym
posługiwać się językiem ojczystym i językiem migowym, w zależności od tego, gdzie
znajduje się i pod warunkiem, że będzie miało szanse na przyswojenie obu tych
języków
Resztki słuchu
Znaczenie resztek słuchu
®ð Nieprzydatne do komunikacji jÄ™zykowej
®ð Pomoc w odczytywaniu mowy z ruchu warg
®ð Pomoc w orientacji przestrzennej, ostrzeganie,
®ð Bardzo ważne oprotezowanie (aparaty, różne Å›rodki techniczne przetwarzajÄ…ce i
wzmacniajÄ…ce dz
więki)
W przypadku głuchoty postlingwalnej postępowanie rehabilitacyjne wiąże się z
®ð Zachowaniem posiadanej umiÄ™jÄ™tnoÅ›ci emisji gÅ‚osu
®ð KsztaÅ‚towaniem jej odbioru drogÄ… wzrokowÄ… lub wzrokowo-sÅ‚uchowÄ…
Wyrównywanie szans
Najwcześniejszy okres życia
Dziecko niesłyszące w rodzinie
®ð WstrzÄ…s dla rodziców (szok, kryzys emocjonalny, niechęć, obawa, lÄ™k, ocena
porozumiewania się w języku migowym jako coś prymitywnego, ocena dziecka
głuchego jako mniej inteligentnego, żałoba po  zdrowym dziecku , pozorne
przystosowanie  bezpodstawna wiara w  cudowny lek
®ð Problemy rodziny  rozpad małżeÅ„stwa,  uprzywilejowana pozycja dziecka w rodzinie)
®ð Okres konstruktywnego przystosowania (realna ocena sytuacji dziecka i rodziny,
dostrzeganie pozytywnych przeżyć, radości z sukcesów dziecka
2
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
Faza prelingwalna
®ð Ograniczenie dopÅ‚ywu informacji
®ð Rozwój osobowoÅ›ci dziecka (wyksztaÅ‚canie cech osobowoÅ›ci: samodzielność,
odporność emocjonalna, samoakceptacja, optymizm, gotowość do komunikowania się z
otoczeniem i umiejętność tejże komunikacji, umiejętność współpracy, zachowania
prospołeczne)
®ð Kluczowy moment w rozwoju dziecka to chwila w którym naturalna, intuicyjna
komunikacja niewerbalna pomiędzy matką a dzieckiem poszerza się o
komunikację słowną.
®ð Brak możliwoÅ›ci komunikacji FONICZNEJ wymaga zastosowania Å›rodków
zastępczych (zapobieganie zaburzeniom relacji emocjonalnych i więzi komunikacyjnej
pomiędzy matką i dzieckiem)
Wyrównywanie szans - diagnoza
Najwcześniejszy okres życia
Wczesna diagnoza uszkodzenia słuchu
®ð Diagnoza medyczna
vð BADANIA PRZESIEWOWE SA
UCHU NOWORODKÓW
vð BADANIA OBIEKTYWNE
vð BADANIA SUBIEKTYWNE
®ð Diagnoza psychologiczna
®ð Diagnoza logopedyczna
®ð Diagnoza pedagogiczna
Wyrównywanie szans - rehabilitacja
Wczesna diagnoza uszkodzenia słuchu
®ð Cele wczesnej rehabilitacji
vð KsztaÅ‚towanie i rozwijanie odpowiedniej formy komunikowania siÄ™ z dzieckiem (w
pierwszych miesiącach życia do zaspokojenia potrzeb emocjonalnych wystarcza
komunikacja niewerbalna)
vð KsztaÅ‚towanie i rozwijanie resztek sÅ‚uchu, które dziecko posiada (wczesne
zaaparatowania obustronne)
Komunikacja z dzieckiem
Najwcześniejszy okres życia Niesłyszące dziecko słyszących rodziców
®ð PoczÄ…tkowo brak jakiegokolwiek Å›rodka komunikacji
vð Elementarne Å›rodki porozumiewania siÄ™ (gesty wskazujÄ…ce i życzeniowe)
vð Komunikacja tylko za pomocÄ… werbalnÄ… (nauka czytania z ruchu warg) nie sprzyja
rozwojowi emocjonalnemu dziecka, każdy kontakt to  nauka , brak miejsca na pytania
o istotę świata i wieczne  po co? ,  dlaczego? .
vð Brak dialogu, skromny zakres komunikacji
®ð Rozmowa sytuacyjna, brak aktów przekazywania wiedzy, wprowadzania pojęć
abstrakcyjnych
vð Nie ma możliwoÅ›ci rozmowy o marzeniach, przeszÅ‚oÅ›ci, przyszÅ‚oÅ›ci
vð Ubogi zasób słów, gestów, komunikacja dotyczy jedynie realizacji podstawowych
potrzeb życiowych
vð Brak wiÄ™zi ze Å›rodowiskiem niesÅ‚yszÄ…cych (utożsamienie kulturowe)
3
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
®ð Konieczne jest wprowadzanie obok jÄ™zyka mówionego jÄ™zyka gestów (podejÅ›cie
komplementarne a nie konkurencyjne)
vð Utrzymuje prawidÅ‚owÄ… komunikacjÄ™ rodziców i dziecka (prawidÅ‚owy rozwój dziecka,
lepsze przygotowanie do społecznego funkcjonowania w obu środowiskach, możliwość
utrzymania kontaktu ze środowiskiem dzieci niesłyszących)
vð UÅ‚atwia odczytywania z ruchu warg  trudnych artykulacyjnie słów
Najwcześniejszy okres życia Niesłyszące dziecko niesłyszących rodziców
®ð JÄ™zyk gestów jest  naturalnym jÄ™zykiem w rodzinie
vð Zapewnia prawidÅ‚owy rozwój emocjonalny (analogiczne do rozwoju zdrowego dziecka
w zdrowej rodzinie)
vð Problem z komunikacjÄ… poza rodzinÄ…, w kontaktach z innymi dziećmi, personelem
medycznym, nauczycielami
Kształcenie resztek słuchu
Aparaty słuchowe  jak najwcześniej, obustronnie
Wychowanie słuchowe (celem maksymalnego rozwoju sprawności resztek słuchu)
®ð Wychowanie akustyczne  budzenie zainteresowaÅ„ dz
więkami z otoczenia i stwarzania
warunków do ich odbioru
vð Wprowadzenie dziecka w Å›rodowisko akustyczne, orientacja w Å›wiecie dz
więków i ich
różnicowanie
vð KsztaÅ‚cenie wrażliwoÅ›ci na dz
więk  różne dz
więki i mowa ludzka (matka!!!)
vð Rozbudzanie zainteresowania gÅ‚osem (w I fazie gÅ‚os matki), mowÄ… dz
więkową i jej
rozumienie
vð KsztaÅ‚cenie rozpoznawania przedmiotów i wydarzeÅ„ na podstawie dz
więków
®ð Zwraca uwagÄ™ na bodz
ce dz
więkowe
vð Zwraca uwagÄ™ na różnice miÄ™dzy bodz
cami dz
więkowymi
vð Rozpoznaje przedmioty i wydarzenia po odgÅ‚osach
vð Jest ostrzegane przez powstajÄ…ce odgÅ‚osy
®ð Wykorzystuje wÅ‚asnÄ… zdolność sÅ‚yszenia do percepcji przestrzennej
vð Wykorzystuje wÅ‚asnÄ… zdolność sÅ‚yszenia do percepcji jÄ™zykowej
vð Wykorzystuje wÅ‚asnÄ… zdolność sÅ‚yszenia do kontrolowania wÅ‚asnej mowy
Zajęcia logopedyczne
Ćwiczenia aparatu mowy i żucia
Gryzienie pokarmu stałego
Karminie łyżeczką
Nie przedłużanie okresu karmienia smoczkiem
Implanty ślimakowe
®ð Implant Å›limakowy  urzÄ…dzenie elektroniczne, wszczepiane podczas operacji
chirurgicznej osobom z obustronną głuchotą lub obustronnym głębokim niedosłuchem
zmysłowo-nerwowym.
®ð Implant Å›limakowy pozwala na rehabilitacjÄ™ osoby z gÅ‚Ä™bokim niedosÅ‚uchem
zmysłowo-nerwowym. Pacjent zyskuje nie słuch fizjologiczny, ale słuch do niego
jakościowo zbliżony.
4
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
®ð Wszczep Å›limakowy - mikroelektroniczne urzÄ…dzenie biomedyczne przeksztaÅ‚ca
dz
więk w prąd elektryczny i omija uszkodzony narząd zmysłu słuchu doprowadzając
bodziec bezpośrednio do zachowanych włókien nerwu słuchowego.
®ð PowstaÅ‚a w ten sposób aktywność nerwowa wÄ™druje szlakami drogi sÅ‚uchowej do
kory mózgowej.
Całość systemu implantu ślimakowego składa się z dwóch części:
®ð wewnÄ™trznej, wszczepianej pod skórÄ™, umieszczanej w loży kostnej przygotowanej
przez chirurga w zagłębieniu kości czaszki,
®ð zewnÄ™trznej, przetwarzajÄ…cej sygnaÅ‚y akustyczne w sygnaÅ‚y elektryczne, przekazywane
dalej do części wewnętrznej. Elektroda części wewnętrznej umieszczona w ślimaku
bezpośrednio pobudza nerw słuchowy, wywołując wrażenia słuchowe.
®ð Osoby, które posiadajÄ… doÅ›wiadczenia sÅ‚uchowe i dysponujÄ… pamiÄ™ciÄ…, odbierajÄ… w ten
sposób bezpośrednio wrażenia słuchowe.
®ð Trudno jest przewidywać, jak te odczucia sÄ… interpretowane poczÄ…tkowo przez dzieci z
głuchotą wrodzoną, które nie odbierały wcześniej bodz
ców akustycznych i nie mają
doświadczeń słuchowych.
Pierwsze dopasowanie systemu implantu ślimakowego u dzieci
®ð aktywacja implantu (bioakustyk)  rozpoczÄ™cie stymulacji elektrycznej nerwu
słuchowego, dopasowania procesora
®ð wykonanie badaÅ„ (audiologicznych, elektrofizjologicznych, otolaryngologicznych)
Implanty ślimakowe Rehabilitacja
®ð Zastosowanie implantu - możność wykrywania, różnicowania, identyfikacji i
rozumienia dz
więków mowy.
®ð NadrzÄ™dny cel rehabilitacji - rozwiniÄ™cie przez dziecko systemowej sprawnoÅ›ci
językowej (i to w takim zakresie, w jakim nie było to możliwe za pomocą klasycznych
aparatów słuchowych)
Rehabilitacja - elementy
®ð percepcja dz
więków
®ð wieloetapowy trening sÅ‚uchowy = wychowanie sÅ‚uchowe (dz
więki przedmiotowe, lecz
przede wszystkim i jak najszybciej o dz
więki mowy)
Rehabilitacja - etapy
®ð wykrywanie dz
więków -dziecko uczy się reagować na dz
więk, zwracać na niego
uwagę i nie reagować wtedy, gdy go nie ma
®ð różnicowanie (dyskryminacja) - postrzeganie podobieÅ„stw i różnic pomiÄ™dzy dwoma
lub więcej bodz
cami słuchowymi, zwłaszcza w oparciu o mowę. Dziecko uczy się je
dostrzegać i odpowiadać w zróżnicowany sposób na dostarczane dz
więki.
®ð Rozpoznawanie (identyfikacja) -możliwość okreÅ›lania poprzez powtórzenie,
wskazanie, bÄ…dz
napisanie usłyszanych dz
więków mowy
®ð Rozumienie - rozpoznawania znaczenia mowy poprzez odpowiadanie na pytania,
wykonywanie poleceń, uczestniczenie w rozmowie, nawet w niezbyt doskonały sposób.
Odpowiedzi dziecka mogą różnić się jakością, ważne jest to, że przekaz słowny został
przez nie zrozumiany.
®ð Integracja jest przez nas rozumiana jako cel, do którego zmierza caÅ‚e postÄ™powanie
zwiÄ…zane z implantacjÄ….
5
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
®ð Pacjenci doroÅ›li, którzy utracili sÅ‚uch, mogÄ… powrócić do swych miejsc pracy, do
rozmów ze słyszącymi, do roli pełnosprawnych partnerów w wielu dziedzinach życia
społecznego.
®ð Dzieci majÄ… szansÄ™ pójÅ›cia do szkół masowych oraz peÅ‚nego rozwoju, którego podstawÄ™
daje rozwój systemu językowego.
®ð integracja Å›rodowisk: medycznego i edukacyjnego, które szczególnie wyraz
nie w
Polsce skupiły się we wspólnych wysiłkach wokół programu wszczepów ślimakowych.
Komunikacja z osobami z upośledzeniem słuchu
Praktyczne rady
Aby nie przestraszyć osoby niesłyszącej, niedosłyszącej, nie zbliżajmy się do niej
w sposób nagły z tyłu.
W czasie rozmowy nie podchodz
my zbyt blisko, najlepsza jest odległość około
jednego metra.
Rozmawiając z człowiekiem z upośledzeniem słuchu skierujmy ku niemu twarz,
aby mógł odczytać z ruchu naszych ust, to co mówimy.
Z tego powodu nie mówmy z papierosem w ustach, nie trzymajmy ręki w okolicy
ust
Starajmy się rozmawiać przy dobrym oświetleniu. W ten sposób będzie lepiej
widziała naszą twarz. Nie stawajmy na tle okna, gdyż poprzez kontrast nasza
sylwetka jest wówczas widziana jako ciemniejsza.
W czasie rozmowy nie wolno krzyczeć. Dz
więki stają się wówczas bardziej
przenikliwe i wywołują niepożądane wibracje w aparacie słuchowym, co może
doprowadzić do bólu.
Głośne otoczenie irytuje niedosłyszącego i utrudnia mu zrozumienie naszych
wypowiedzi. Dlatego rozmawiając z taka osobą wyłączmy lub wyciszmy
maksymalnie radio, telewizor.
Jeśli niedosłyszący ma brać udział w jakiejś dyskusji, to przed rozpoczęciem
spotkania zapoznajmy go z głównym tematem i ewentualną możliwością
rozwinięcia dyskusji, aby mógł w niej aktywnie uczestniczyć,
Mówmy spokojnie, nie za szybko i wypowiadajmy się precyzyjnie. Zdania muszą
być krótkie, a pytania powinny zawierać zaimki pytające, (kto, co, kiedy, dlaczego,
gdzie, ile).
Dobrze, aby rozmowie towarzyszyły naturalne gesty. Odpowiednia mimika i
gestykulacja pozwolą łatwiej zrozumieć czy domyślić się sensu naszej wypowiedzi.
Jeśli nie jesteśmy pewni, czy nasz rozmówca zrozumiał wszystko dobrze poprośmy
go o powtórzenie najważniejszych faktów. Nie róbmy tego zbyt często.
Nie wolno nam nie doceniać osób niesłyszących lub niedosłyszących, ze względu na
swą niepełnosprawność mówią oni często monotonnie, niemelodyjnie, wręcz
niezrozumiale. Nie jest to jednak dowód braku inteligencji, lecz tylko i wyłącznie
niemożności kontrolowania własnego głosu.
BÄ…dz
my cierpliwi i w razie nie zrozumienia powtórzmy określone zdanie lub słowo.
Trudniejsze dane (adres, nazwisko) można w razie potrzeby napisać na kartce.
Dbajmy, aby osoby te brały czynny udział w życiu grupy, w której się znajdują. One
też mają prawo do rozmowy i uśmiechu.
Jeśli w gronie ludzi słyszących znajduje się osoba z upośledzeniem słuchu,
przerywajmy od czasu do czasu rozmowę i tłumaczmy niepełnosprawnemu, co
zostało do tej pory powiedziane. W ten sposób uwalniamy go od samotności i
izolacji.
6
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
Nie wolno śmiać się, jeśli z
le zrozumiała wymianę zdań i wypowiedziała uwagę
zupełnie niepasującą do całej rozmowy.
Odczytywanie z ruchu ust jest bardziej męczące niż normalne słuchanie, dlatego
rozmawiając róbmy przerwy
Komunikacja z osobami z upośledzeniem słuchu
Język migowy jest to zbiór konwencjonalnych znaków gestykulacyjnych (zwanych
znakami migowymi) określających poszczególne litery, liczby lub całe słowa (a czasem
nawet krótkie zwroty), przy czym elementem charakterystycznym dla danego znaku jest
zarówno układ palców i dłoni u obu rąk, położenie rąk w stosunku do ciała oraz ruch
wchodzący w skład całości znaku.
Jak wynika z tej definicji, w języku migowym występują nie tylko znaki określające
całe pojęcia słowne (tzw. znaki migowe ideograficzne), lecz również znaki określające
poszczególne litery (zaliczane do znaków migowych daktylograficznych)
Daktylogramy (litery) i ideogramy (pojęcia słowne)
Gestuno
Język domowy
Odrębności środowiska
Niemożliwe zapisywanie
daktylogramy
Znaki ideograficzne stanowią podstawową cześć języka migowego. W praktyce
ideogramy są najczęściej używaną grupą znaków (kilka tysięcy znaków).
Charakterystyczną cecha tych znaków jest dynamika, czyli występowanie w znaku
elementu ruchu. Pojęcie dynamiki w znakach ideograficznych różni się zdecydowanie
gdyż nie jest to już prosty ruch ograniczający się do przemieszczania całego układu, a
również zmianę układu palców w trakcie wykonywania ruch.
Słownik języka migowego
Aparaty słuchowe
Pętle indukofoniczne
Komunikacja z osobami z upośledzeniem wzroku i
słuchu
(głuchoniewidomi)
Kreślenie liter w dłoni, na przedramieniu
Daktylogramy
Język migowy odbierany dotykiem  wykonywanie znaków języka migowego, które
osoba głuchoniewidoma odbiera trzymając  mówiącego za nadgarstki
Litery braille stawiane na dłoni (Jednoręczny brail na palcach  dotykanie
odpowiednich punktów na palcu wskazującym i środkowym, które odpowiadają danej
literze w piśmie braila)
LORM (alfabet głuchoniewidomych)
Lorm
7
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
Lorm polega na kreśleniu linii lub stawianiu punktów na dłoni. Może to być jej
wewnętrzna bądz
zewnętrzna strona. Ręka może być prawa lub lewa. Piszemy jednym
palcem albo - gdy osiągniemy już dużą biegłość - wszystkimi na raz
Jest to alfabet stworzony przez głuchoniewidomego dla głuchoniewidomych i stanowi
uniwersalną metodę komunikacji, wspólną dla nich wszystkich. Jako podstawowy lub
przejściowy sposób porozumiewania się, jest to najbardziej praktyczny ze wszystkich
używanych w środowisku, i znanych mi z praktyki, form komunikacji dotykowej
Lorm polega na kreśleniu linii lub stawianiu punktów na dłoni. Może to być jej
wewnętrzna bądz
zewnętrzna strona.
Ręka może być prawa lub lewa. Piszemy jednym palcem albo - gdy osiągniemy już
dużą biegłość - wszystkimi na raz.
potwierdzenie: kilka szybkich dotknięć dłonią złożoną w piąstkę,
zaprzeczenie: kilkakrotne potarcie wewnętrzną stroną otwartej dłoni,
zamazanie błędu: jak zaprzeczenie - nie powtarzaj jednej litery, ale cały wyraz,
koniec wyrazu: klepnięcie otwartą dłonią,
niezrozumienie wyrazu, prośba o powtórzenie: zamknięcie dłoni w pięść.
Lorm ma wiele zalet:
prostota
małe ryzyko błędu
szybkie tempo przekazu
wzajemna komunikacja największej liczby osób głuchoniewidomych
komfort pracy tłumaczy
Samogłoski
Spółgłoski
Znaki polskie
Dwuznaki
Sygnały
Komunikacja z osobami z upośledzeniem wzroku i słuchu  ustalanie planu dnia
(zależność zajęć od czasu, kolejność zdarzeń)  pudełko z przegródkami, do których
wkładamy przedmioty symbolizujące daną czynność lub zdarzenie
Każda czynność jest poprzedzona podaniem dziecku do ręki przedmiotu ,który daje
informacje, że dana czynność zaraz będzie wykonywana
" gąbka  idziemy się myć,
8
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
" strzykawka  karmienie,
" klocek  układanie, zajęcia
ogólnorozwojowe,
" jeżyk - rehabilitację
" włosy konia- hipoterapię,
" kawałek pampersa - zmianę pieluchy,
" kółko - wyjście na spacer
laska dla niewidomych
laska - sięga do mostka
laska jednolita dla dziecka
laska składana  dla dorosłych
Przechodzenie na drugÄ… stronÄ™ ulicy
Przewodnik pierwszy (ulica, schody, pomiędzy przeszkodami, w tłumie)
Wąskie przejścia
TÅ‚um
Schodami w górę, schodami w dół  zatrzymać się przed przeszkodą
Inne problemy:
Przeszkody (wysokość, szerokość, przeszkody poniżej poziomu wzroku)
Zakupy  pieniÄ…dze
Czy polubiłem przewodnika?
Bałagan? Jaki bałagan? Ja wiem, gdzie co leży z wyjątkiem tego plecaka i butów na
podłodze.
Czy będzie mi w tym do twarzy? Porady, jak dobrać ubranie
Sam sobie zamówię danie i sam sobie wezmę swój płaszcz!

REHABILITACJA I SPRZ
T
POMOCNICZY DLA OSÓB
NIEDOWIDZ
CYCH
REHABILTACJA
" Wspieranie rozwoju dziecka  rozwój psychoruchowy, poznawanie schematu ciała,
nauka otwierania oczu
" Usprawnianie (resztek) wzroku  uwrażliwianie na zjawisko światła, kontrast
" Doskonalenie innych zmysłów (słuchu, dotyku)
" Program niezależnego funkcjonowania z niepełnosprawnością (nauka samodzielnego
funkcjonowania, poruszania się z białą laską, orientacji przestrzennej, przygotowywanie
9
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
posiłków i czynności dnia codziennego, korzystania ze sprzętu ułatwiającego
funkcjonowanie)
" Nauka pisma Braille`a
" Nauka posługiwania się komputerem (programy powiększające druk, lektorskie)
Zabawki
Pokój dydaktyczny
Poznawanie świata dotykiem
Przybory szkolne - mapa
Przybory szkolne  mapa i globus wypukły
Sport, rekreacja, Goalball
SPRZ
T POMOCNICZY DLA OSÓB NIEDOWIDZ
CYCH
" Metr krawiecki
" miara brailowska
" mówiąca miara
" poziomica dz
więkowa
" mówiący Ciśnieniomierz
" mówiący kroplomierz
" mówiący gleukometr
" mówiąca waga łazienkowa
" mówiący zegarek / zegarek brajlowski  Budzik, zegarek brajlowski na rękę
" detektor kolorów
" Duże, wyraz
ne, wypukłe: telefony
" minutnik z dużymi cyframi
" ramka do podpisów
" Przechowywanie bilonu
" Przechowywanie banknotów, banknotówka
" Karty do gry, domino, gry planszowe (oznakowane brejlem)
" Książeczki dla dzieci,  labirynty wypukłe
" Termometr z powiększającym szkłem w opakowaniu
" Folia powiększająca (np. druk w gazecie)
" Sprzęt pomocniczy do prac kuchennych i sortowania skarpet
Praktyczne rady:
W przypadku osób słabowidzących  dostosowanie otoczenia do ich możliwości:
" właściwe oświetlenie (światło górne i punktowe), (efekt olśnienia)
" duże, dobrze widoczne napisy, kontrastowe kolory (szlaki komunikacyjne) (dobór
tapicerki mebli, dywanów, kolor ścian, mebli, sprzętu w łazience)
" Właściwe oznakowanie przeszklonych ścian, przesuwanych szklanych drzwi
" Cienie i półcienie
przypadku osób słabowidzących  dostosowanie otoczenia do ich możliwości:
" Informacja o przeszkodach (stałych i ruchomych)
" oznakowanie przeszkód, zmiany konfiguracji terenu (taśma fosofryzująca, taśma z
uwypukleniami, oznakowanie brailem pomieszczeń, pięter w windzie)
" Informować o zamierzonych lub wykonywanych czynnościach.
" Informować o tym, że wychodzimy lub że jesteśmy z powrotem
" Nie dotykać pacjenta bez uprzedzenia.
czytanie dotykiem
Maszyna do pisania w języku Braille`a
10
Rehabilitacja psychospołeczna
Zdrowie Publiczne II rok II stopnia
2011/2012
Notatnik brajlowski
Maszyna do pisania brajlowska
Terminal brajlowski (linijka brajlowska)
Klawiatura brajlowska
Drukarka brajlowska
Niewidomy Stanowisko pracy na komputerze
Braile interpreter
Specjalna rękawiczka zaprojektowana przez Hyung Jin Lim, dzięki której osoby
niewidome, które nigdy w życiu nie miały styczności z Braile m będą miały
możliwość odczytania danego języka.
Za pomocą rękawiczki przeszukujemy tekst, który zostanie przesłany dla
niewidomych przez bluetooth do słuchawek i odtworzony w postaci dz
więku.
Lupa elektroniczna
Powiększalniki telewizyjne oraz wykorzystujący ekran komputera
Powiększalniki
komunikatory
Sherlock  rozpoznajÄ…cy breloki
1. Przyczepiamy brelok i po włączeniu nagrywamy komunikat jaki chcemy usłyszeć
po przyłożeniu czujnik
2. Szukając danej rzeczy po przyłożeniu sherlock a do breloka otrzymamy zapisaną
informacjÄ™
11