L' % ^s '  :
http://rcin.org.pl
/ m
http://rcin.org.pl
 % E g A
:
112
J A K P A N S y iW C H A =
= A j e R = F A J 6 R
gospodarował w Warszawie.
f&f&f&f&f&f& %
Z
i «
X bć
H- ~ fcc ^
f!
^ " 'f
H- : : s
?: 2 0 , = : «
Lri
U) !i- O
^ Ä™ a |
< .-.
!
" .3 S
r
Skład główny w Drukarni Krajowej, Żelazna 89, tel. 188-70.
http://rcin.org.pl
f Å‚ î D ' - w o b f : rir-'
" rw'y 1. -
i ' '.

Ä
U  ^^ :,
, 1
, ^ ,. .
" 15^4
J f i t s « S y 'rv ':Ć .> iL S V v < : (s !>?* t^«- ' i î - Z - ' C ' «. i ï K i )* 2
http://rcin.org.pl
t *l
^t* %v,Ä…îîiü® : l
.
%
Jak Pan SYMCHAAJER-FAJER Z Tarnowa
gospodarował w WARSZAUIIIE...
UCIESZNA W IE L C E HISTORJA, PIOSENKAMI
Å» Y D O WS K I E MI WY Åš P I E WA N A .
Z %opowiadania pana Ajer-Fajera spisaÅ‚ i ku wiecznej pa­
miątce ludzkiego rodzaju do druku podał:
f
W OJTEK ze ZA
OTEJ.
W A R S Z A W A .-------------------- ----  1915.
http://rcin.org.pl
J-/'\
<^'
C
 ^ % ? .0 o /
Odbito w Drukarni Krajowej, Żelazna 89.
fl03B0JJ8H0 BoeHHOK) UeHsypoK) Bapuiasa 6 (|)eBpanH 1915 r.
http://rcin.org.pl
% % % ^ |||,] i||ii|
% %
Powrót z wesela.
...Ajer-Fajer, ten z Tarnow a
T o jest bardzo grube //5z!
T o jest delikatna głowa,
Co ma wikształcenie tysz!
Skończył ctieder i  dw a klassy'*
W szkółce, co jest przy kałiale,
I dokończył wikształcenia
Przez rok cały... w kryminale!
Za co karze tam odbywał,
To sÄ… polityczne spraw y 
Trochę z armią był na bakier,
Z a fałszerstwo, za dostawy!
Ajer-P'ajer czytał wiele,
B o to była głowa przednia:
W y p is y w a ł żargonówki
Z Pesztu, Lw o w a, Pragi, Wiednia;
tego  od W a rs z a w y " ,
http://rcin.org.pl
I w ychwalał, mówiąc:  lepszy ,
Niż wiedeński nawet  B la tt !
B 3 Å‚o wczesnÄ… to jesieniÄ…,
Pogodny się kończył dzień;
Z a ziemię słońce się kryło,
I już zmroku, padał cień.
Ajer-Fajer był dzień cały
Na hassene u cadyka!
Ja k to dobrze, gdy czasami
Człow iek sobie tak pobryka!
Åšledz
myt semmel, szczupak w sosie,
 T rochę w ino", sznaps, miód, bier
I wiedeńskie cygarette 
Niczem w raju! aJ-waj-mier\
Piątek...  szabes machen można.,.
Ajer-Fajer czuł aż dreszcze!..
W ię c rozmyślał o swej żonie
I  o innych rzeczach jeszcze.
Usiadł sobie na fotelu.
Na ręku się oparł skronią,
A cycełe na dół zwisłe
Drugiej ręki gładził dłonią.
Na w'eselu, gdy miód pito.
M ów ił mądrze rebe Jojne;
Opowiadał, jakie zyski
Żydkom da dziś z Rosją wojna.
Austriacy na W arszaw Ä™
Idą już z radosnym krzykiem
I wypędzą te wojak i,
Co to ostrym kłóją pikiem!
http://rcin.org.pl
f
5
Austrjacka mądra władza 
T o dla żydków nie macocha:
Å» yd k i rzÄ…dzÄ… GalicyjÄ…,
Choć W ied eń Polaków kocha!...
Ja k wejdziemy do W arszaw y,
Inny zapanuje Å‚ad!
Na plan pierwszy żydków spraw}? ,
C zy kto rad im czy nie rad!
Un podobno strasznie głupi,
Je s t ten od W arsz aw y goj...
Ż y d z G alicyi mu wyłupi
Skórę ein zwei drei! a zoj\
Sym cha pierwszy tam pojedzie
Do ten obiecany kraj;
Jem u dobrze siÄ™ powiedzie,
Bo un rozum ma, a j aj!...
U n ma głowę jak stodoła,
Ja k z najlepszym skrytem kadz
;
Sam go burmistrz nieraz woła:
 Panie Sym cha mów i radz
!..
Błogo siedzieć na fotelu.
Fotel to rarytna sztuka;
C hciał już Sym cha drzemkę uciąć.
W tem ... KtoÅ› silnie do drzwi puka.
T o pachołek przyszedł miejski.
Chłop niemrawy, Grześ Ambaras
I gardłuje:  Burm istrz proszą,
C o b y pan tam przyśli zaraz!
http://rcin.org.pl
u bur mi st r za.
Ten pan burmistrz od Tarnow a
N azyw ał się Izaak Bajer,
Siedział właśnie w gronie radnycłi
G dy wszedł Sym cłia Ajer-Fajer.
Ja k pokazał się na progu
Ratuszowej wielkiej sali,
 A g iten la g ! rebe Symche!'' 
W ie lk im głosem zawołali. 
 W z ią ł już cesarz nasz W arszaw ę
I żydkom ją odda w darze;
M y w Królestw ie tak będziemy,
Ja k w G alicyi gospodarze!
Mi tam Å‚ad zaprowadzimy,
Mi w ręce ujmiemy rząd,
Oczyścim y ten gojami
Zaśmiecony dzisiaj kąt!
Zaraz ciebie delegujem,
T y od nas pojedziesz tam
I ty nam zadepeszujesz.
Co należy zrobić tam;
T y nie jesteÅ› myszygenes
A n i inny żaden fryc!
Dam y bares geld na koszta,
A ty siadaj zaraz w blitzl^
http://rcin.org.pl
Gospodar ka.
Już w W arszaw ie dwa tygodnie
Sym cha jest, Sym cha jest.
M ądra każda jego rada.
Każdy gest, każdy gest.
D aw ne prawa magistrackie
Poszły w kąt, poszły w kąt,
Już żydowski utworzony
SamorzÄ…d, samorzÄ…d!
Sekretarzem jest przy Sym che
Mojsze Katz, Mojsze Katz,
W yzn aczają naczelników
Wszystkich władz, wszystkich władz!
Sym cha sam jest nadburmistrzem.
W a ż n y ptak! ważny ptak!
Kto od jakiej ma być w ładzy 
Daje znak, daje znak!
Od Miejskiej Rady Lekarsl(iej, Intperktorzie.
Szmul Serenga, kuzyn Sym chy,
Cyrulikiem był w Psim A
anie,
Golił brody,  spuszczał włosy,
W iedział, co jest krw i puszczanie.
Staw iał bańki, umiał naw et
I do chłopskiej zajrzeć gęby.
Choć dość często, zamiast chory^ch.
i^drowe rw ał chłopu zęby!
k %%-i
; o %o W
http://rcin.org.pl
8
Jeg o rady i recepty
M iał aptekarz nawet w cenie,
G d y przeczytał:  z<7 5 centy
Trzeba olej na ściśnienie''...
O peracyi dokonywał
I raz szczęście miał prawdziwe,
Że swą własną ręką dawał
Rabinow i  lew atywÄ™!
Ż e to człowiek był uczony 
Przyznacie mi państwo sami;
W W arszaw ie też starszym został
Nad wszystkimi doktorami!
Z jego woli i instrukcyi
Rzecz zostiiła ta przyjęta,
Ż e na kahał od lekarzy
Brano procent za pacyenta.
B y zaÅ› lokaj u doktora
Z b yt się z czasem nie zbogacił,
O d pacjenta swego pana
Jeden cent na gminę płacił!
Rabini i mełamedzi,
Kied}^ brał coś z apteki,
A n i centa nie płacili 
Darmo mieli wszelkie leki!
C ałą więc lekarską rzeszą
Trząsł w W arszaw ie Szmul Serenga,
T o był doktór nad doktory,
A kepełe potęga!
http://rcin.org.pl
Dyrektorze od kontroli druku i pisma.
Josek Szwanzhut
Z pod Przeni3^śla
0 cenzurze
Dziś rozmyśla.
Bo to umysł
Å» w a w y , dziarski,
W ię c skupował
Szmelc drukarski.
1 handlował
W swoim czasie,
Zna siÄ™ dobrze
W iÄ™ c na prasie.
RzÄ…dzi teraz
Energicznie,
I celowo
I praktj^cznie.
W dwóch językach
W szelkie druki
O d zabawy
I nauki!
W ięc w miejscowym
1 żargonie,
A jak nie chce
Kto tak, to nie!
Przedstawienia
Teatralne
S ą w żargonie
Codzień walne,
http://rcin.org.pl
" 10
A po polsku
D la hołoty,
T ylk o mogÄ…
G rać w soboty!
Dostać tyRedaktora
D la goima
Rzecz nie skora!
A b y spełniać
T o zadanie,
Trzeba przejść
Przez... obrzezanie!
W szabas wszelkim
Drukom meta!
Chce, czy nie chce
Åšpi gazeta!
Od milicyi naczelnik.
Ja k odważn57m, gdy potrzeba,
Jest żyd:
Trzym a pałasz i pistolet 
Ganz gifl
Idzie śmiało do potyczki
Ja k tur:
 A dy ganefl a Å‚obuz
nik!
Szwarc juń"
Naczelnikiem od milicyi 
B e r Kruk,
http://rcin.org.pl
W ie on dobrze, co brzęk broni,
Dział huk,
Z po nad Sanu, gdzie fortece,
Jest stron,
dostaw y dla konnicy
M iał on,
Milicjantów na ulicy
P o dwóch,
Każdy z nich nie bylejaki
Jest zuch,
A że złodziej i bandyta
Ma spryt,
W ię c przez dni sześć trwa porządek.
Sza! cyt!
Z a to, kiedy już szabasu
T rw a cień.
W te d y złodziej i bandyta 
Nie leń!
G d y milicja szabasuje 
A j waj!
, Temu, kto chce kraść, rabować,
Jest raj!
I przez sześć dni gród bezpieczny
Jest znów;
Czy nie dzielnÄ… ta i^ilicja,
C o ? Mów!
http://rcin.org.pl
 % i V
...........
12
NaczeM ofl Straży przestrzepla rytiała w ubiorze.
 Całkiem nowe instytucje
M yśm y sobie wymiszlili;
Bez niej bardzo nieporzÄ…dnie
B yło w mieście do tej cłiwili!
Ja k cłicieli, się ubierali
I mechesy, i te goje,
I nieprzyzwoite bardzo
Kłaść na siebie zw ykli stroje.
Teraz to jest już inaczej,
B o czy cham to, czy to książę.
T a k się w szabas stroić musi,
Ja k instrukcja mu nawiąże!
Aksamitne duże czapkę,
Pod niÄ… myckÄ™ brudne troch}",
I cycełe z pod kamzeli
W isz yć ma aż na pończoch}^!
Pejsy koło każde uche.
Chałat, a u gemby brodę
Z włosem długim,  to jest piękne
Rytualne nasze mode!
T e przepisy i kobity
Także w swój paragraf chw3^cą;
Każda fartuch nosić musi
Na wierzchu lub pod spódnicą
Bo, jak babe bez fartucha.
T o w Talmudzie nawet stoi,
D jabeł ma do baby przystęp.
W p a d a w niÄ… i, co chce broi!
http://rcin.org.pl
13
Ja k w sobotę dzień pogodny,
Ciepło, słońce spuszcza blaski,
Miło starozakonnemu
Przejść spacerem O gród Saski.
A lbo sobie iść w Aleje,
W Botaniczny, do A
azienki:
Ja k z perukiem  to mężatki.
Ja k bez tego  to panienki!
A menszczyzny wszystkie majÄ…
Rytualne bardzo miny,
U ni Å‚adne, uni zgrabne,
Ja k rycerze  z Palestyny!
Naczelnik od miejskie rogatki.
Cygełe-migełe! kozunie-oj!
Co robić, co robić, jak głupi goj?
.Przez rogatki chodzić, jez
dzić
MogÄ… biedni i bogaci,
Tylko każdy za przyjemność
T e niech  kopytkow e płaci.
Niech mieszkaniec każdy o tem
Dobrze sobie zapamięta,
y
e się  kopytkow e płaci
Z a ludzi i za zwierzęta.
A le kto wprowadza szwynie
(T fy! na co siÄ™ to goj kusi!).
T en nie płaci  kopytkow e ,
A   w ło so w e płacić musil
http://rcin.org.pl
il
Ile włosów i szczecine
Ma na swojej skórze one,
T o właściciel płacić musi
Z a kaz
dziutki włos koronę!
Ja k chce goj pożywać takie
Szwynie, co jest trefne zwierze.
Niech za jego to Å‚akomstwo
Kahał choć reboche bierze!
Instrukcyja rogatkowa
Takie mądre mówi słowa:
Cygełe-migełe! kozunie-oj!
Co. robić, co robić, jak głupi goj?
Oyrektorie ad dozoru nad piciem i paleniem.
 Niech za naszych, polskich czasów,
W ró c ą dobre czasy stare:
Niech żyd w swojem ręku dzierży
O d wódki i piwa miarę!
M y pić będziem spirytusik,
Todres  to dla goja będzie;
Å» y d ma prawo do wyszynku,
Gdzie podoba mu siÄ™: wszedzie!
A b y piwem się nie spijał,
C zy to stary, czy to młody,
Ż y d ma prawo zawsze, wszędzie
D o piwa dolewać  wody!
Koniak będzie z naszą  m arką :
Mycka nad niÄ…  ogon rybki\
http://rcin.org.pl
Rum dostarczy rektyfika
Z pod W ieliczki  Jojne Szybki''.
15
Cene będzie bardzo duże,
Miare będzie bardzo ciasne,
A le za to wszystko nasze,
W szystko polskie, wszystko własne!
T ak instrukcja moja głosi,
Moja: pana naczelnika!
T a instrukcia najważniejszych
Narodowych spraw dotyka!
Ja widajÄ™ ten manifest:
Niechaj wolność szynku żyje!
Niechaj pijÄ… wszystkie stany.
E to ma za co, niechaj pije!
W o d a dobra jest dla konia,
D la koguta, dla kur, owiec,
A le trunek szlachetniejszy
Niechaj pije  narodowiec!
Gospodarki pana Symchy... koniec!
W idząc, że za jego rządów
W W arszaw ie siÄ™ dobrze dzieje,
Pan nadburmistrz Ajer-Fajer
Chciał przejechać się w Aleje!
Automobil magistracki
Przed ratuszem kopci, parska,
Do landary siÄ™ pakuje
Pana Sym chy postać dziarska.
 Słuchaj, szofer, co ci każę:
T y masz jechać na most trzeci!...
Szofer tylko się pochylił
I samochód, jak ptak, leci...
W szyscy, w szyscy się kłaniają!
 C y y y ! taki dygnitarz pędzi;
Un jest jeden, jak dÄ…b w lasu,
http://rcin.org.pl
A nas tyle, ja k żołędzi!...
16
Już most widać...
Nagle straszne
Zderzenie siÄ™ samochodu!...
Masę żaru p^ili plecy...
Niżej pleców  masę chłodu...
Jakaś postać rosła, krzepka!
Ręką silną, jak ze stali,
Podejmuje pana Sym chÄ™
I po karku pięścią wali!
 Nu-ka! wstawaj, jew reiszka!
Już pan Sym cha się nie łudził:
Nie w W arszaw ie, a  w Tarnow ie
W swym fotelu się  obudził!
Cała prawda dotykalna
Zajaśniała w Sym chy głowie:
Nie w W   arszawie  Austrjacy,
A Rosjanie sÄ… w  Tarnowie!
Pluje sobie w brodÄ™ Sym cha
I na losu figiel sarka:
T o snem tylko austrjackim
T a w W arszaw ie gospodarka!
K ONI E C.
http://rcin.org.pl
" - I.
^ ï if''- 
T ' - . ^ "  :
< U ^'' ' ,. ^ ^ - K ' -
f 4, -u ^ ' ] 1
 " ,  %.i>*
i*
% ?
W
j
http://rcin.org.pl
PRAWO WA
ASNOÅšCI ZASTRZEGA SI
.
http://rcin.org.pl
.' %,. %  % " %
%
, %. %í';.^'í'"ii.. : " v'-i-..-i.(,Å‚j.,v , ..,., %,«« %>;>" r '- '' %; % ^ % % " %.." '-." %oj- . " ......... .. / %' % % % :' %>'" -
« i ...'. % %" % .. % " %/" >-
%
http://rcin.org.pl
 %e^: % %' % ^
' %^^
":# % % % %'i %:.
: : " "
:^m- % ^^-Å‚ .i'.--: " %
^. V-V %
" v^' 
:
:'c,K
:?
t
: ż , "
%Ï
-.*-Ví.':J<-,-''- %'.iTv
.;-%> .-^1 '
;:- :\^ i. L t , i ' - t f V ,;
' %ż %lí-' Í- litis.. ,- "ÍV
-
%;V- - . -.
%
http://rcin.org.pl
Rw';
ii -
SS; % -
: