Pałace i zamki
Dolnego ÅšlÄ…ska
Pałace i zamki Dolnego Śląska
1. Zamek Grodno
Położenie tektonicznych. Szczególnie pięknie pre-
Zamek Grodno położony jest na szczycie zentują się renesansowe detale rzez
-
góry Choina (450 m n.p.m.) w północnej biarskie, a pochodzący również z tego
części Gór Sowich; góruje nad malowni- okresu budynek przedbramia zaliczany
czą doliną Bystrzycy Świdnickiej. jest do najpiękniejszych w Polsce. God-
ny uwagi jest także XVIII-wieczny zegar
Rys historyczny słoneczny.
Zamek pochodzi z 1198 roku, z czasów
księcia Bolesława Wysokiego. W cią- www.grodnozamek.pl
gu stuleci zamek wielokrotnie zmieniał
właścicieli, a największy jego największy
rozkwit miał miejsce w XVI wieku  pod
rzÄ…dami Macieja z A
agowa. W wyniku
póz
niejszych konfliktów zbrojnych wie-
lokrotnie niszczony popadał w ruinę. Po
II wojnie światowej rozpoczęto tu prace
konserwatorskie, które od 1951 roku
trwajÄ… do dziÅ›.
7
Współczesność
Zamek był na przestrzeni stuleci wielo-
22
21 krotnie przebudowywany i modernizowa-
ny, stąd też w starych murach odnalez
ć
3
można pozostałości różnych stylów archi-
12
8
4
16 10
20 18 2
9
23
19 17
14
5 2. Zamek Bolczów
15
6 13
1
Położenie nawet jak na owe czasy, a jej budow-
Zamek położony jest w Rudawach Ja- niczy tak doskonale wykorzystali uwa-
11 nowickich, na skalistym wzniesieniu, runkowania terenu, że ich dzieło budzi
w pobliżu potoku o nazwie Janówka. podziw nawet dziś. Zniszczony w czasie
wojny trzydziestoletniej nigdy już nie po-
Rys historyczny wrócił do dawnej świetności. Pod koniec
Wzniesienie warowni w II połowie XVIII wieku stał się atrakcją turystyczną;
XIV wieku przypisuje się rycerzowi w 1824 roku zwiedzał go między innymi
o imieniu Clericus von Bolz, dworza- król pruski Fryderyk Wilhelm III.
ninowi książąt świdnicko-jaworskich.
Twierdza była niezwykle nowoczesna, Współczesność
Najstarszą częścią kompleksu pozostaje
zamek górny. Dobrze zachował się XVI-
wieczny system bramny z wieżą, basteją
i barbakanem prowadzÄ…cym do mostu
nad fosÄ…. Malownicze ruiny sÄ… obecnie
jednym z najbardziej popularnych celów
wycieczek niedzielnych mieszkańców
Dolnego ÅšlÄ…ska.
www.zamkipolskie.com
3
Pałace i zamki Dolnego Śląska
3. Zamek Czocha 4. Zamek Bolków
dać jej godny księcia wygląd. W styczniu Położenie przenieść się w zamierzchłe czasy. Temu
1945 roku Ernest von Gutschov, zaniepo- Zamek Bolków góruje nad doliną rzeki Nysy wrażeniu sprzyjają pokazy walk rycerskich
kojony zbliżającym się frontem, kazał spa- Szalonej. Zbudowany jest na wzgórzu po- i tańców średniowiecznych, organizowane
kować wszystkie cenne rzeczy z zamku łożonym na wysokości 396 m n.p.m. przez Bractwo Rycerskie zamku Bolków,
Czocha w celu wywiezienia ich do Drezna. utworzone w 1994 roku. CechÄ… charakte-
Nie udało się jednak dopilnować bezpie- Rys historyczny rystyczną zamku jest wieża zbudowana na
czeństwa transportu i część zabytkowych Gotycki zamek powstał za panowania Bol- planie kropli wody. Dzięki temu kształtowi
dzieł sztuki bezpowrotnie zaginęła. Po ka I. Najstarsza wzmianka o zamku pochodzi pociski wystrzeliwane w stronę zamku ze-
wojnie w zamku urządzono ośrodek dla z 1277 roku. Obecna nazwa zamku pocho- ślizgiwały się po murze, nie czyniąc więk-
ofi cerów Wojska polskiego, dzięki czemu dzi od imienia księcia Bolka I Surowego. szych szkód.
uniknął on losu innych dolnośląskich wa- W XV wieku dokonano gruntownej rozbu-
rowni i w bardzo dobrym stanie przetrwał dowy zamku. Z tego okresu pochodzi rene- www.zamek-bolkow.info.pl
do czasów współczesnych. sansowa część mieszkalna zwana  Domem
Położenie
Niewiast . Największe spustoszenia na za-
Zamek Czocha położony jest na wznie- Współczesność mku poczyniły działania wojenne wojny trzy-
sieniu na wrzynajÄ…cym siÄ™ w dolinÄ™ rzeki
DziÅ› zamek Czocha stanowi jednÄ… z naj- dziestoletniej. W 1703 roku twierdza zostaje
Kwisy skalnym cyplu, malowniczo górując
większych atrakcji turystycznych regio- zakupiona przez cystersów z Krzeszowa, a po
nad rzecznÄ… dolinÄ….
nu. Znajdujący się na jego terenie dom sekularyzacji zakonu w 1810 roku przeszła na
wypoczynkowy zaaranżowano na hotel własność skarbu państwa. Nasilone prace
Rys historyczny
i restaurację. Turyści chętnie zaglądają do renowacyjne trwają od 1994 roku.
W miejscu, gdzie dziś stoi zamek Czo-  studni niewiernych żon , skąd podobno
cha we wczesnym średniowieczu stała
czasami dochodzą jęki i zawodzenia. Le- Współczesność
drewniana warownia z kamienno-ziem- genda mówi, że niejaki Krzysztof Nostitz Zwiedzanie średniowiecznej warowni
nymi umocnieniami. MurowanÄ… twierdzÄ™
z zazdrości o kochanków utopił tam swoją dostarcza niezwykłych przeżyć i pozwala
w tym miejscu wzniósł na przełomie XIII
i XIV wieku król czeski Wacław II. Najtra-
5. Zamek Karpniki
giczniejsze zdarzenie w dziejach Czochy
miało miejsce w 1793 roku, kiedy to pod-
Położenie mieszkalnego z dobudowaną do niego
czas nieobecności ówczesnego właścicie-
Zamek Karpniki znajduje się w miej- narożną cylindryczną wieżą. W 1475
la w niejasnych okolicznościach wybuchł
scowości Karpniki, na terenie Rudaw- roku kolejny właściciel powiększył bu-
na zamku pożar. Spłonęła wówczas boga-
skiego Parku Krajobrazowego, nieda- dowlÄ™ o kolejny budynek mieszkalny.
to wyposażona biblioteka z wieloma  bia-
leko Jeleniej Góry. Oba gmachy połączone murami two-
łymi krukami , a także wiele zabytkowych
rzyły dziedziniec.
mebli i cała zbrojownia. Na początku XX
Rys historyczny
wieku zamek kupił drezdeńczyk Ernest von
Według badaczy historycznych z
ródeł Współczesność
Gutschov. Miał aspiracje zostać prawdzi-
zamek został wzniesiony na polece- Obecnie zamek znajduje się w rękach
wym księciem, a twierdza miała stanowić
nie rycerza Henryka Czirny. Pierwot- prywatnych. Zwiedzanie budowli możli-
argument w jego staraniach o ten tytuł.
ny plan zakładał powstanie budynku we jest wyłącznie z zewnątrz, właściciel
Dlatego też nie szczędził pieniędzy, aby na-
bowiem nie udostępnia go dla turystów.
żonę Gertrudę. Wielkie wrażenie robi Sala
Rycerska, wysoka na dwie kondygnacje,
wieża i zejście do podziemi. Do zamku
www.zamkipolskie.com
prowadzą starannie utrzymane ścieżki
rowerowe i szlaki piesze. W ostatnich
latach to właśnie tu kręcono zdjęcia do
filmów  Wiedz
min i  Tajemnica twierdzy
szyfrów .
www.zamekczocha.pl
4 5
5
Pałace i zamki Dolnego Śląska
6. Zamek Książ 7. Zamek Kliczków
Położenie
Położenie Teatralnej. 80-hektarowy park wokół
Zamek Książ znajduje się w administracyjnych
Zamek Kliczków położony jest w dolinie zamku w całości został zaprojektowany
granicach Wałbrzycha, nad rzeką Pełcznicą, na
Kwisy, pośród Borów Dolnośląskich. w stylu angielskim.
terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego.
Rys historyczny Współczesność
Rys historyczny
Początki zamku sięgają 1297 roku, kie- Dziś w zamku Kliczków znajduje się
Udokumentowana historia Książa rozpoczyna się
od odbudowy zniszczonej warowni przez księcia dy to książę świdnicko-jaworski Bolko ekskluzywny hotel, centrum SPA,
świdnicko-jaworskiego Bolka I. Póz
niej zamek
I Surowy wzniósł na nadbrzeżnej skarpie centrum konferencyjno-wypoczynko-
przechodził z rąk do rąk, a jego właściciele nie
Kwisy drewnianÄ… warowniÄ™. W ciÄ…gu we i elegancka restauracja. Jest to
zawsze byli ludz
mi honoru, jak na przykład bracia
następnych stuleci zamek przechodził doskonałe miejsce na konferencje,
Schellendorf  słynni na Dolnym Śląsku rozbójnicy.
z rąk do rąk, a kolejni właściciele do- eventy, ale też na aktywny wypo-
Przez kolejne 100 lat zamek zmieniał właścicieli
siedmiokrotnie, aż w 1509 roku nabył go Konrad
Hochberg. W ten sposób zamek stał się główną
Największym i najbogatszym pomieszczeniem
siedzibÄ… jednego z najbogatszych i najbardziej
zamku jest Sala Maksymiliana  sala balowa,
wpływowych rodów śląskich. W czasie wojny
której ozdobą są dwa ustawione naprzeciw siebie
trzydziestoletniej warownia była wielokrotnie ob-
bogato zdobione kominki ze znajdujÄ…cymi siÄ™ nad
legana i zdobywana. W 1705 roku zamek stał się
nimi kryształowymi lustrami. Ściany i podłoga są
własnością Ernesta Maximiliana von Hochberg,
tu wyłożone marmurem, a żyrandole wyrzez
bione
który go przekształcił w prawdziwie bajkową,
z pozłacanego drewna lipowego. Na ścianach
barokowÄ… rezydencjÄ™. W wieku XIX Hochbergo-
umocowane sÄ… trzy balkoniki  miejsce pracy
wie otrzymali tytuł książęcy i zaczęli się tytułować
kapeli dworskiej.
książętami Hochberg von Pless. W Książu zaczęli
Jedną z wielu atrakcji Książa jest usytuowana
bywać znakomici goście: przyszły prezydent USA
nieopodal Zamku Stadnina i Stado Ogierów. Za-
John Quincy Adams, car Mikołaj, cesarz Franci-
budowania stajenne powstały w XIX wieku i do
szek Józef czy maharadża Cioch-Behar sir Nripen-
lat 30. XX wieku pełniły rolę stajni zamkowych.
dra Narayan Bhp z synem.
Dziś żyje tam 90 ogierów i 40 klaczy rasy śląskiej
W 1891 roku, poprzez małżeństwo z Henrykiem
i pełnej krwi angielskiej.
XV, do rodziny Hochberg weszła Maria Teresa,
Bardzo blisko Zamku położona jest również Pal-
budowywali coś od siebie lub zmieniali czynek połączony ze zwiedzaniem
wystrój na bardziej nowoczesny. Najpo- okolicy.
ważniejsza modernizacja miała miejsce
pod koniec XIX wieku. Ówczesna moda www.kliczkow.com.pl
pozwalała architektom mieszać style
i czerpać inspiracje z różnych z
ródeł: an-
gielskiego gotyku, włoskiego renesan-
su, niemieckiego manieryzmu. Elemen-
ty tych właśnie stylów odnajdujemy
na elewacjach i we wnętrzach Zamku
Kliczków, szczególnie w pięknej Sali
zwana księżną Daisy. To głośne małżeństwo nie miarnia, założona przez Henryka XV dla Daisy.
trwało jednak długo, związek rozpadł się po za- Ów szklany gmach zajmuje powierzchnię 1900
kończeniu I wojny światowej. metrów kwadratowych, a rośnie w nim ponad 80
Tuż przed II wojną światową Hochbergowie utra- gatunków roślin z różnych stron świata, takie jak
cili znaczną część swojego majątku. W 1941 roku oleandry, krzewy cytrusowe, różne gatunki kaktu-
Daisy została eksmitowana z rezydencji. sów oraz pamiętające księżną palmy daktylowe.
Powstałe w czasie II wojny światowej podziemne Wewnętrzne ściany palmiarni wyłożone są tufem
tajemne przejścia i korytarze miały prawdopodob- wulkanicznym z Etny. Kompleks świadczy usługi
nie stanowić kwaterę główną Hitlera. hotelarskie, muzealne i z dziedziny kultury.
Współczesność www.ksiaz.walbrzych.pl
Książ wraz z otaczającym go parkiem jest trzecim
 po Malborku i Wawelu  zamkiem w Polsce.
6 7
Pałace i zamki Dolnego Śląska
8. Zamek Siedlęcin 10. Pałac Krasków
kupił wieżę wraz należącą do niej wsią. Położenie von Erlach. W efekcie jego pracy powsta-
Pałac Krasków położony jest w powiecie ła budowla, która zatraciwszy całkowicie
W XV wieku w wieży dobudowano dru-
świdnickim, na terenie gminy Marcinowice. cechy obronne, stała się jednym z najpięk-
gÄ… kondygnacjÄ™ i pokryto jÄ… spadzistym
niejszych dzieł stylu rokoko w Europie. II
dachem. W póz
niejszym okresie do wie-
Rys historyczny wojna światowa nie oszczędziła pałacu
ży dobudowano zabudowania dworskie
Historyczne z
ródła podają, że w 1250 roku  w 1945 roku zdewastowany budynek
i w takim układzie funkcjonuje po dziś stał tu obronny zamek rycerski. Warownia w niczym nie przypominał pałacu z czasów
została zniszczona w czasie wojny trzy- jego świetności. Po pół wieku niszczenia
dzień.
dziestoletniej, odbudowana i ponownie i zaniedbywania pałac został kupiony przez
zniszczona w XVIII wieku. Ruiny nabył osta- nowego właściciela  Austriaka Thomasa
Współczesność
tecznie hrabia Dawid Sigismund von Zeid- Gamperl. W 1992 roku zaczęła się odbudo-
Siedlęcin to tzw. wieś łańcuchowa
litz und Leipe, który do odbudowy zatrudnił wa pałacu.
o bardzo charakterystycznej zabudowie. światowej sławy budowniczego  Fischera
Współczesność
Pochodząca z wieków średnich wieża
W odbudowanym i odrestaurowanym pa-
mieszkalna jest dziÅ› odnowiona i udo-
łacu mieści się obecnie luksusowy hotel.
Położenie
stępniona dla turystów. Warto wejść
Budynek można podziwiać z zewnątrz,
Wieś Siedlęcin nad Bobrem, 5 km na
do jej wnętrza, aby podziwiać serię
spacerując po okazałych ogrodach. Wnę-
północny-zachód od Jeleniej Góry.
malowideł ściennych opowiadających trza natomiast są w ograniczonym stopniu
udostępnione dla turystów, np. piękna
o najsłynniejszym rycerzu króla Artura
Rys historyczny
stara biblioteka. Budowla posiada dwie
 Lancelocie.
kondygnacje, piwnice i użytkowe podda-
Siedlęcińska mieszkalna wieża rycerska
sza. Najcenniejsza architektonicznie jest
powstała na początku XIV wieku. Inicja-
www.zamki.net.pl
elewacja frontowa  siedmioosiowa, dzie-
torami tej budowy byli książęta świdni-
lona pilastrami.
cko-jaworscy, którzy ufundowali też licz-
ne malowidła ścienne wewnątrz wieży.
www.kraskow.pl
W 1369 roku rycerz Jenhin von Redern
9. Pałac Wojanów-Bobrów 11. Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim
Położenie Położenie Współczesność
Pałac zlokalizowany jest na niewielkim wzniesie- Zgodnie z życzeniem księżnej Marianny Luizy
Pałac jest położony na terenie Rudawskiego
niu, nad rzeką  Nysą Kłodzką. Orańskiej, pałac już na pierwszy rzut oka nawiązu-
Parku Krajobrazowego, nad zakolem rzeki Bóbr.
je do architektury romańskiej. Mógłby uchodzić za
Rys historyczny średniowieczny zamek obronny, gdyby nie duże
Rys historyczny
Inicjatorką powstania pałacu była Marianna Lu- okna, zewnętrzne schody i szerokie tarasy oran-
Według legendy gród warowny, mający strzec
iza Orańska, księżna niderlandzka, która właśnie żerii. Po fontannach, rzez
bach i kolumnach znaj-
przeprawy przez Bóbr, powstał około 1450
Kamieniec Ząbkowicki wybrała jako siedzibę dla dujących się niegdyś na terenie parku pozostały
roku. Jednak żadne pisane z
ródła historyczne
rodzinnej rezydencji. Projektem i jego realizacjÄ… rumowiska lub puste miejsca. DegradacjÄ™ obiek-
nie potwierdzajÄ… tego przekazu. Pewne jest
zajął się wybitny niemiecki malarz i architekt Ka- tu powstrzymał obecny dzierżawca tego terenu,
natomiast, że w latach 1598 1607 Nickel
rol Fryderyk Schinkel. 15 paz
dziernika 1838 roku którego środki fi nansowe jednak wyczerpały się
von Zedlitz wybudował renesansowy dwór.
wmurowano kamień węgielny pod pałacem, i obecnie prace renowacyjne uległy znacznemu
W ciągu następnych dwustu lat posiadłość
który miał charakteryzować się neoklasycystycz- spowolnieniu. W pałacu znajduje się hotel na 60.
przechodziła z rąk do rąk, by w 1894 roku
ną bryłą i wyraz
nie nawiązywać do krzyżackiego miejsc noclegowych oraz kawiarenka.
zostać gruntownie przebudowana przez Han-
zamku w Malborku. W otoczeniu pałacu zaprojek-
sa Rudolfa von Decker. W rodzinie Deckerów
towano park z potężnymi tarasami, zwierzyńcem
Kultury i Tradycji Śląska, założonego przez Gun-
rezydencja pozostała do 1921 roku. Tuż przed i systemem malowniczych, romantycznych grot.
thera Artmana. Budynek jest pięciokondygna-
II wojną światową pałac nabył rząd III Rzeszy, Budowa trwała ponad 30 lat i kosztowała około 1
cyjny z czworoboczną wieżą pośrodku pałacu.
miliona dukatów, co stanowi równowartość pra-
aby założyć w niej ośrodek szkoleniowy SA.
Elewacja wyłożona czerwoną cegłą z białymi
wie 3 ton złota. W 1873 roku księżna podarowała
W 1945 roku w budynku stacjonowała Armia
narożami budynku bliska jest francuskiemu
Kamieniec swojemu synowi, Albrechtowi von
Czerwona. Potem był przeznaczany na różno-
renesansowi. Pałac posiada liczne wieżyczki,
Hohenzollern, z okazji jego ślubu. W posiadaniu
rakie cele. Rozbiórka dachu w latach 70. spo-
wykusze i szczyty. WewnÄ…trz uwagÄ™ przykuwa
tego rodu pałac pozostawał do 1940 roku, czyli
wodowała ogromne zniszczenie pałacu.
duży hol ze sklepieniem wspartym na monoli-
do czasu gdy zmarł ostatni przedstawiciel prostej
tycznej kolumnie oraz klatka schodowa z malo-
linii rodu. Wojnę budowla przetrwała nieznisz-
Współczesność
widłami ściennymi.
czona. W 1946 roku została podpalona przez
Od 1994 roku pałac należy do Stowarzyszenia
Rosjan. W póz
niejszych latach ulegała powolnej
Polsko-Niemieckiego Promocji, Odbudowy
www. rudawyjanowickie.pl degradacji.
i Utrzymania Historycznych Wartości Zabytków,
www.zamkipolskie.com
8 9
Pałace i zamki Dolnego Śląska
12. Pałac w Krobielowicach 14. Pałac w A
omnicy
Położenie
Położenie Pałac. W 1835 roku wposiadanie pałacu
Krobielowice to niewielka wieś położona ok. 20
Pałac położony jest w miejscowości A
om- wszedÅ‚ Carl Gustav Ernst von Küster  pru-
km na południowy-achód od Wrocławia, na te-
nica, w Kotlinie Jeleniogórskiej, w samym ski ambasador na dworze sycylijskim. W tej
renie Parku Krajobrazowego Doliny Bystrzycy.
sercu Doliny Pałaców i Ogrodów. rodzinie pałac pozostał aż do 1945 roku. Po
zakończeniu wojny pałac został zamieniony
Rys historyczny
Rys historyczny w szkołę, co trawo do końca lat 70. Z uwagi
Budynek powstał na potrzeby zarządu folwarku
Pierwsze wzmianki o wsi A
omnica pocho- na fatalny stan techniczny budynku szkołę
klasztornego. W 1814 roku król Fryderyk Wil-
helm III, przeprowadzający sekularyzację dóbr dzą z XIV wieku. Od 1391 do 1650 roku przeniesiono gdzie indziej. Pałac natomiast
kościelnych w Prusach, darował tutejsze Ger-
ziemie te należały do znanego śląskiego chylił się ku upadkowi. W 1991 roku budy-
hardowi Leberechtowi von Blucher. Ten zdolny
rodu von Zedlitz. Potem właścicielem ma- nek został kupiony przez potomka przedwo-
wojskowy, który został mianowany naczelnym
jÄ…tku zostaÅ‚ baron de Thomagnini. To za jennych wÅ‚aÅ›cicieli  Urlich von Küster.
dowódcą wojsk pruskich w 1813 roku, wsławił
jego rządów wystawiono tzw. gotycki Duży
się istotnym wkładem w zwycięstwo aliantów
Współczesność
w bitwie narodów pod Lipskiem (1813) oraz
W odnowionym pałacu dziś znajduje się
pod Waterloo (1815). Pałac należał do rodziny W 1998 roku znany polski reżyser Kazimierz Kutz
przytulny hotel i restauracja. Odrestauro-
Blucher do 1945 roku, kiedy to w wyniku nacjo- kręcił tu sceny do  Kartoteki rozrzuconej Tade-
wano malowidła ścienne, imitacje marmu-
nalizacji urządzono tam mieszkania dla pracow- usz Różewicza.
ników miejscowego PGR-u.
ru i wspaniałe żyrandole. Także 9-hektaro-
Po wielu perypetiach w połowie lat 90. pałac Współczesność
wemu parkowi otaczającemu pałacowe
znalazł wreszcie właściciela, który go odbudo- W pałacu w Krobielowicach mieści się hotel,
budynki został przywrócony piękny wygląd
wał i wyremontował. oferujący 50 miejsc noclegowych. Otaczające
i splendor. Interesującą ofertę dla turystów
Jak dotąd największym wydarzeniem w Krobie- majątek lasy, pola i stawy zachęcają do obco-
ma folwark: warsztaty z tradycyjnym rze-
lowicach było wesele szwajcarskiej hrabianki wania z naturą i odpoczynku. Tereny te zostały
miosłem i rękodziełem, sklep z regionalnymi
Tatiany Christiany Rochedii de Weck, której mat- objęte ochroną jako Park Krajobrazowy Doliny
produktami, muzealny spichlerz z miejscem
ka  z domu von Blucher  urodziła się w Kro- Bystrzycy. Można tu także polować.
bielowicach. Wśród arystokratycznych gości byli na wystawy.
m.in. Lubomirscy, Schaffgotschowie, Bluchero- www.palackrobielowice.com
wie i wnuk ostatniego króla Egiptu Sacha Orloff.
www.palac-lomnica.pl
13. Pałac Krzyżowa 15. Pałac w Mysłakowicach
Położenie Współczesność Położenie
Pałac Krzyżowa położony jest w niewielkiej Pałac został odbudowany i odrestaurowa- Wieś Mysłakowice leży w Kotlinie Je-
odległości od Wrocławia, nieopodal Świd- ny staraniem Fundacji Krzyżowa. Prace leniogórskiej nad rzeką A
omnicą. Pałac
nicy, na niewielkim wzniesieniu nad rzeką budowlane i renowacyjne kosztowały 29 należy do największych atrakcji wsi.
Piławą. milionów marek. Odnowiono m.in. piękne
freski z motywami roślinnymi, znajdują- Rys historyczny
Rys historyczny ce się wewnątrz, na klatce schodowej. Początków dzisiejszego pałacu należy
W 1720 roku Sigimund von Zedlitz und Lepie Utworzony został Dom Spotkań Młodzieży. szukać w XVIII wieku, kiedy to Maximi-
kazał zbudować pałac na miejscu starego Obecnie działa tu też hotel i restauracja. lian Leopold von Reibnitz zarządził prze-
dworu. Kamienna budowla została wzniesio- budowę istniejącego tam barokowego
na na planie prostokąta. Posiada dwa piętra, www.krzyzowa.org.pl dworku. Kolejny właściciel dodatkowo
piwnice i mieszkalne poddasze. Nad drzwiami powiększył powierzchnie mieszkalne,
wejściowymi znajdują się herby rodzin von a dzięki oszklonej oranżerii i tarasu har-
Moltke oraz von Burt  poprzednich właścicieli monijnie łączył się z otaczającym go
przestrzenny z uwagi na dostosowanie
majątku. Ród von Moltke znany był z przeciw- parkiem. Neogotycką szatę budowla
do potrzeb placówki edukacyjnej.
stawiania się polityce Hitlera. W pałacowym zawdzięcza królom pruskim: Fryderykowi
parku odnalez
ć można ich rodowy cmentarz Wilhelmowi III i Fryderykowi Wilhelmowi
www.myslakowice.edu.pl
i mauzoleum. Po wojnie obiekt został przejęty IV.
przez państwo, przekształcony w PGR i zaczął
popadać w ruinę. 12 lipca 1989 roku w pałacu Współczesność
w Krzyżowej spotkali się szefowie rządów: Właścicielem obiektu jest gmina Mysła-
niemieckiego i polskiego  Helmut Kohl i Ta- kowice, a od 1951 roku mieści się tutaj
deusz Mazowiecki. W 1990 roku powołano szkoła. Z dawnych czasów zachował
do życia Fundację Krzyżowa dla Porozumienia się zewnętrzny, królewski charakter bu-
Europejskiego, mającą na celu integrację mło- dowli. Wnętrza uległy jednak znacznej
dzieży z całego świata. degradacji; zmienił się również ich układ
10
10 11
Pałace i zamki Dolnego Śląska
16. Pałac Paulinum 18. Pałac Staniszów
do saksońskich kompleksów zamkowo- Położenie Współczesność
-pałacowych. Budowla szczęśliwie prze- Staniszów jest wsią, malowniczo poło- Do końca II wojny światowej Staniszów
trwała II wojnę światową, lecz nie oparła
żoną na Wzgórzach A
omnickich Kotliny uznawany był za najpiękniejszą osadę
się wielkiemu pożarowi, który wybuchł
Jeleniogórskiej. w Kotlinie Jeleniogórskiej.
tu w latach 60. XX wieku. W 2002 roku
właścicielem pałacu została spółka  Pau-
Rys historyczny www.palacstaniszow.pl
linum , która zarządza funkcjonującym tu
Pierwsza wzmianka o wsi Staniszów
luksusowym hotelem.
datowana jest na 1395 rok. Była to
wówczas własność książąt Reiss. Pałac
Współczesność
został zbudowany w latach 1784-1787
Renowacja obiektu była niezwykle
na polecenie hrabiego Henryka von Re-
kosztowna i czasochłonna. Udało się
iss. Powstała imponująca rezydencja,
jednak odtworzyć większość neorene-
otoczona parkiem zajmujÄ…cym Å‚Ä…cznie
Położenie
sansowych detali i zdobień, którymi
194 hektary, w którym znajdowały się
Pałac usytuowany jest bardzo blisko cen-
szczyciło się Paulinum w czasach swojej
również sztuczna grota, pustelnia i wi-
trum Jeleniej Góry. Jednak rozległy park
świetności. Na gości czekają nie tylko
szące skały. Wspaniałe plenery i widoki
skutecznie odgradza go od wielkomiej-
historyczne stylowe apartamenty, lecz
z jednej strony na Karkonosze, z drugiej
skiego zgiełku, tworząc enklawę ciszy
także restauracja z wykwintnym menu.
zaś na malowniczą Kotlinę Jeleniogór-
i zieleni.
Niezwykłe parkowe otoczenie i bogata
ską sprawiły, że miejsce to stało się ulu-
oferta sal konferencyjnych uczyniły z pa-
bionym celem wycieczek gości pałacu
Rys historyczny
łacu miejsce prestiżowych konferencji
i okolicznych mieszkańców.
Pałac pochodzi z XIX wieku i stanowił
i sympozjów.
własność rodziny Kramsków. Ci niemiec-
cy przemysłowcy zapragnęli posiadać
www.paulinum.pl
rodowÄ… siedzibÄ™, nawiÄ…zujÄ…cÄ… wyglÄ…dem
17. Pałac w Sobótce-Górce 19. Zamek Chojnik
wet jak na owe czasy była niewielkich rozmia-
Położenie
rów, ale  ze względu na położenie w górzy-
Sobótka-Górka jest częścią miejscowo-
stym terenie  niezwykle trudna do zdobycia.
ści Sobótka, położonej u stóp góry Ślęży,
Po śmierci Bolka II wdowa po nim przekazała
ok. 30 km od Wrocławia.
zamek Gutsche Schaffowi  protoplaście po-
tężnego śląskiego rodu Schaffgotschów. W ich
Rys historyczny
rękach zamek pozostał do końca, tj. do 31
Obecny pałac powstał w miejscu, gdzie
sierpnia 1675 roku, kiedy spłonął od uderzenia
niegdyś znajdowała się kaplica zakonu
pioruna. Schaffgotschowie przenieśli wówczas
augustianów, ufundowana w 1121 roku swą rodową siedzibę do Cieplic, a opuszczona
warownia popadła w ruinę.
przez Piotra WÅ‚asta. W XIX wieku  po
zniszczeniach wojny trzydziestoletniej
Współczesność
 odnowiono wnętrze kaplicy i dobudo-
W 1822 roku w zamku zostało utworzone schro-
wano zabudowania probostwa. W 1810
nisko, które działa do dziś. W ruinach można
roku właścicielem posesji został Ernest Położenie
torskich w bezpośrednim jej sąsiedztwie
oglądać pozostałości części mieszkalnej, po-
Warownia położona jest na szczycie góry
von Littwitz, który zaadoptował ją na cele
natrafiono na pozostałości fundamentów
tężną okrągłą wieżę oraz mury obronne. Zamek
Chojnik, nieopodal Jeleniej Góry-Sobieszowa.
mieszkalne. Obecny neorenesansowy
wieży i murów jako pozostałości po
nigdy nie posiadał studni; wodę gromadzono
Dojście do zamku prowadzi przez malowniczy
wystrój zafundował budowli Eugeniusz
twierdzy z wieków średnich. więc i przechowywano w specjalnych skalnych
wąwóz.
von Kulmitz. cysternach. Pozostałości jednej z nich znajdują
siÄ™ na terenie zamku dolnego. Czasami, w ksiÄ™-
www.zamki.net.pl
Rys historyczny
życową jasną noc, zobaczyć też można ducha
Współczesność
Historia zamku Chojnik sięga XIII wieku, kiedy to
jednego z rycerzy, który stracił życie próbując
W pałacu mieści się obecnie hotel i re-
książę Bolesław A
ysy Rogatka nakazał wybudo-
w pełnym rynsztunku konno objechać zamek, by
stauracja. Wnętrze zdobią dobrze zacho-
wać tu dwór myśliwski o cechach obronnych.
zdobyć rękę pięknej i bezwzględnej księżniczki
wane zdobienia gotyckie i renesansowe. Dworek został zastąpiony warownią około
Kunegundy. Tak opowiada legenda...
1355 roku, za panowania Bolka II. Twierdza na-
Åšredniowieczna kaplica znajduje siÄ™ we-
wnÄ…trz budowli. Podczas prac konserwa-
www.chojnik.pl
12 13
Pałace i zamki Dolnego Śląska
20. Pałac Schaffgotschów 22. Zamek książąt oleśnickich
Położenie Położenie zapoczątkował prawdopodobnie Konrad
Cieplice obecnie administracyjnie przy- Oleśnica, miasto nieopodal Wrocławia. I Oleśnicki, ale do stanu świetności zamek
doprowadzili potomkowie czeskiego króla
należą do Jeleniej Góry. Jest to najstar-
Rys historyczny Jerzego z Podiebradów, których własnością
sze polskie uzdrowisko, słynne z leczni-
Zamek został zbudowany na miejscu goty- księstwo legnickie stało się po wygaśnięciu
czych wód.
ckiej warowni przez włoskich i niemieckich miejscowej linii Piastów. Wielokrotnie mo-
rzemieślników w latach 1542 1616. Bu- dernizowany i przebudowywany zamek był
Rys historyczny
dowla z renesansowymi tarasami i kruż- potem siedzibą Wirtembergów, a następnie
Pałac w Cieplicach zyskał na znaczeniu
gankami może konkurować z najokazalszymi  aż do wybuchu II wojny światowej  letnią
w 1675 roku, kiedy to po pożarze zamku
rezydencjami w Europie. Doskonale wkom- rezydencją Hohenzollernów.
Chojnik Schaffgotschowie przenieśli
ponowaną w bryłę budowli XIII-wieczną
tu swÄ… siedzibÄ™ rodowÄ…. Renesanso-
wieżę zdobi zegar z kurantami. Budowę Współczesność
wa budowla została przebudowana
Po wojnie w zamku przetrzymywano wÄ™-
i w 1720 roku otrzymała barokową sza-
gierskich i włoskich jeńców wojennych.
pirowa sztukateria w wielkiej sali balo-
tę. Ogród został wzbogacony o altany
Potem mieścił się tam oddział radzieckiego
i fontanny. W 1792 roku pałac został ro- wej. Po zakończeniu II wojny światowej
Czerwonego Krzyża i szkoła. Obecnie mieści
mieścił się tu najpierw internat szkolny,
zebrany, a w jego miejscu pojawiła się
siÄ™ tam siedziba Ochotniczego Hufca Pracy.
a póz
niej dom wczasowy dla decyden-
okazała trzypiętrowa rezydencja w stylu
Zespół budowli obejmuje zamek właściwy
tów. W połowie lat osiemdziesiątych
neoklasycystycznym. W tej formie pałac
z dziedzińcem wewnętrznym, pałac z bramą
pałac przejęła Politechnika Wrocławska,
przetrwał do dziś.
wjazdowÄ… oraz przedbramie, czyli barbakan.
która zarządza obiektem do dziś.
W miejscu fos, niegdyś wypełnionych wodą,
Współczesność
dziÅ› znajduje siÄ™ malowniczy park.
www.zamki.karr.pl
Także we wnętrzu budowali zachowało
się sporo oryginalnych elementów ar-
www.olesnica.pl
chitektonicznych i zdobniczych, np. em-
21. Zamek Grodziec 23. Pałac Wojanów
Położenie pałacowego. Dawną świetność przywrócono
i splądrowaniu przez husytów zamek
Pałac usytuowany jest bardzo blisko Jeleniej Góry, nie tylko samemu pałacowi, ale także wszystkim
odkupił książę legnicki Fryderyk I, który
na terenie Bobrzańskiego Parku Krajobrazowego. obiektom w obrębie dawnego majątku ziemskie-
zmodernizował go i powiększył, uzysku-
go: stajniom, spichlerzom, oficynie, wozowni,
jąc jedną z najpiękniejszych rezydencji
Rys historyczny stodole.
gotycko-renesansowych na ÅšlÄ…sku.
Pierwsza wzmianka historyczna o istnieniu mająt- Obecnie w pałacu mieści się ekskluzywny hotel
Zniszczony ponownie w czasie wojny
ku w Wojanowie pochodzi z 1281 roku. Należał na ponad 200 miejsc, dwie restauracje, kawiar-
trzydziestoletniej, nie miał szczęścia do on wówczas do rycerza Eberharda von Schildau. nia, winiarnia, herbaciarnia i centrum SPA. Obiekt
Kolejnymi posiadaczami Wojanowa był śląski ród ma również w swojej ofercie organizację konfe-
kolejnych właścicieli. Dopiero w 1800
von Zedlitz, w którego posiadaniu majątek był aż rencji i eventów na każdą okazję.
roku na polecenie księcia Jana Henry-
do 1727 roku. Póz
niej pałac wielokrotnie zmieniał
ka VI von Hochberg przeprowadzono
właścicieli. Najpoważniejsza przebudowa mia- www.palac-wojanow.pl
pierwsze poważne prace konserwator-
Å‚a miejsce w 1831 roku, kiedy to na polecenie
skie. Dzięki temu w XIX wieku zamek
ówczesnego włodarza majątku, Karla Albrechta
stał się modnym celem wycieczek.
Ike, diametralnie zmieniono design budynków:
Położenie
z warownego dworu na romantycznÄ… rezydencjÄ™
Zamek Grodziec usytuowany jest na
dworskÄ… w stylu neogotyckim. W 1839 roku pa-
Współczesność
wzgórzu (389 m n.p.m.)  wygasłym
łac kupił dla swej córki, Luizy Niderlandzkiej, król
Po pożarze w 1945 roku zamek został
wulkanie  w miejscowości Grodziec,
pruski Fryderyk Wilhelm III. Po zakończeniu II woj-
częściowo odrestaurowany i udostęp-
na Pogórzu Kaczawskim. ny światowej pałac najpierw został splądrowany,
niony dla ruchu turystycznego. Obecnie
a potem wykorzystywany jako budynek admini-
jego właścicielem jest gmina Zagrodno.
stracyjny PGR-u. Po wielkim pożarze w 2004 roku
Rys historyczny
został zakupiony i wyremontowany przez obecne-
Pierwszy gród warowny drewniano
www.grodziec.pl go właściciela  spółkę  Pałac Wojanów .
 ziemny stanął tutaj w średniowieczu.
Za panowania Henryka Brodatego za-
Współczesność
stÄ…piono go murowanym. Po zdobyciu
Pałac Wojanów to przykład jednej z największych
w Polsce kompleksowej rewaloryzacji zespołu
14 15
zdjęcia: archiwum DOT
tekst: Anatema
korekta merytoryczna:
Rajmund Papiernik
skład i projekt:
ORFIN STUDIO
Dolnośląska Organizacja Turystyczna
ul. Ostrowskiego 9, 53-238 Wrocław
tel. [phone]
[phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.dot.org.pl
 Fundusze Europejskie dla Rozwoju Dolnego ÅšlÄ…ska
Projekt nr WND- RPDS 06.05.00-02-002/10
pt. Promocja Markowych Produktów Turystyki Kulturowej Dolnego Śląska
na Rynkach Europejskich i Rynku Polskim
wartość projektu 958 713,51 zł wkład środków EFRR: 627 245,50 zł
Beneficjent: Dolnośląska Organizacja Turystyczna, ul. Ostrowskiego 9, p. 203, 53-238
Wrocław, tel. [phone] fax. [phone] [e-mail], www.dot.org.pl
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 2013