TEMAT NUMERU WETERYNARIA W PRAKTYCE
lek. wet. Robert Marczak, lek. wet. Donata Szwast
Weterynaryjny Bank Krwi im. Milusia w Warszawie
Nowoczesna
serologia
grup krwi
MODERN BLOOD GROUP SEROLOGY
nów pies może być albo pozytywny albo u psów, które miały wykonaną transfuzję
W ostatnich latach krwiolecznictwo
negatywny. krwi wcześniej niż przed tygodniem, któ-
w Polsce cieszy się coraz większym
Przeciwko antygenom erytrocytarnym rych historii choroby nie znamy oraz u suk
zainteresowaniem lekarzy wetery-
mogą być skierowane dwa rodzaje prze- mających w przyszłości służyć do celów
narii oraz właścicieli psów. Szacu-
ciwciał: alloprzeciwciała naturalne oraz hodowlanych.
jemy, że rocznie przeprowadza się
powstajÄ…ce w odpowiedzi immunologicz-
około 3000 przetoczeń krwi i pre- nej na kontakt z niezgodną pod względem OZNACZANIE
grupy krwią (1). GRUP KRWI U PSÓW
paratów krwiopochodnych. Krew
U psów rzadko występują alloprze- W praktyce weterynaryjnej badamy psy
pochodzi z komercyjnych weteryna-
ciwciała naturalne (15% psów posiada pod względem grupy DEA 1.1. Wśród
ryjnych banków krwi lub w nagłych
przeciwciała przeciwko grupom DEA wielu dostępnych metod do tej pory naj-
wypadkach jest pobierana od do-
3, 4, 5 i 7). Zwykle mają one niskie mia- popularniejszą były testy RapidVet-H (Ca-
stępnych potencjalnych dawców.
no, a temperatura, w której mogą wywo- nine 1.1), pozwalające określić status psa
ływać reakcje immunologiczne, różni się pod względem antygenu DEA 1.1. W te-
Uważa się, że jedynym przeciwwskaza- od temperatury organizmu zwierzęcia (4). ście wykorzystuje się reakcję aglutynacji
niem do podania krwi jest brak wska- W praktyce klinicznej oznacza to niskie ry- zachodzącej między przeciwciałami mono-
zań. Jednakże do pełnego wykorzystania zyko wystąpienia reakcji poprzetoczenio- klonalnymi specyficznymi dla DEA 1.1 lio-
możliwości krwiolecznictwa oraz do wła- wej w przypadku pierwszej transfuzji krwi, filizowanymi, znajdującymi się na płytce
ściwego przeprowadzenia transfuzji nie- nawet jeśli krew biorcy nie jest zgodna pod testowej a erytrocytami DEA 1.1 pozytyw-
zbędna jest znajomość zagadnień z zakre- względem grupy z krwią dawcy. nymi. Antysurowica nie reaguje z erytrocy-
su genetyki, fizjologii oraz immunologii Największe znaczenie kliniczne ma gru- tami DEA 1.1 negatywnymi (1).
zwierząt. Lekarz weterynarii, podejmując pa DEA 1.1 ze względu na jej największy Oznaczenie grupy krwi tą metodą jest
decyzję o wyborze tego rodzaju terapii, potencjał antygenowy. Chociaż u psów nie możliwe w każdym gabinecie weteryna-
powinien mieć świadomość występowa- stwierdza się naturalnie występujących al- ryjnym. Wynik uzyskuje się w ciągu kil-
nia u psów różnych grup krwi, możliwo- loprzeciwciał przeciwko antygenom DEA ku minut.
ści ich oznaczania oraz ryzyka związane- 1.1, już po pierwszym podaniu krwi nie- Do próby tej używamy krwi pełnej.
go z podaniem krwi niezgodnej pod wzglę- zgodnej pod względem grupy dochodzi Z tego powodu przy zaawansowanej ane-
dem grupy z krwią biorcy. do produkcji tych przeciwciał u biorcy. mii można uzyskać wynik fałszywie nega-
Celem tej publikacji jest przedstawienie Po 4 dniach od transfuzji ich poziom jest tywny, spowodowany zmniejszonÄ… liczbÄ…
nowych metod oznaczania grup krwi i wy- na tyle wysoki, że może powodować reak- antygenów erytrocytarnych i brakiem re-
konywania prób krzyżowych u psów. cje poprzetoczeniowe, mające charakter akcji krzyżowej. Odwirowanie erytrocy-
nadwrażliwości II typu (tzw. póz
ne reak- tów i ponowne wykonanie badania może
GRUPY KRWI U PSÓW cje przetoczeniowe tła immunologiczne- zwiększyć prawdopodobieństwo otrzyma-
U psów opisano ponad 12 grup krwi. go) Niezgodność grupowa potrafi rów- nia prawidłowego wyniku.
Jednak dotychczas nie wszystkie zosta- nież przyjąć postać anemii hemolitycznej Test jest prosty do wykonania, do od-
ły szczegółowo zbadane i nieliczne z nich noworodków, dość rzadkiej u psów, będą- czytania wyniku wystarczy niewielkie po-
mają znaczenie kliniczne. cej wynikiem wcześniejszego podania nie- większenie, ale do jego oceny potrzebna
Występowanie grup krwi wiąże się zgodnej pod względem grupy krwi matce jest wprawa osoby badającej.
z obecnością na powierzchni erytrocy- DEA 1.1 negatywnej, a pokrytej samcem
tów specyficznych antygenów, oznacza- DEA 1.1 pozytywnym. NOWE METODY OZNACZANIA
nych jako DEA (Dog Erythrocyte Antigen), W celu minimalizowania ryzyka zwią- W ostatnim czasie na rynku pojawiły
np. DEA 1.1, 1.2, 3, 4. Antygeny krwinko- zanego z przetoczeniem krwi i towarzy- się dwa nowe testy. Są one równie łatwe
we każdego układu grupowego warunko- szących transfuzji reakcji immunologicz- w użyciu, natomiast interpretacja wyniku
wane są odrębnymi genami i dziedziczą się nych idealnym rozwiązaniem wydaje się jest dużo prostsza i nie pozostawia zwy-
niezależnie, zgodnie z prawami Mendla (4). oznaczanie grup krwi u wszystkich daw- kle wątpliwości. W testach wykorzysta-
Stąd też pod względem każdego z antyge- ców i biorców. Nie wolno pominąć badania no zjawisko rozdziału zaglutynizowanych
PAy
DZIERNIK " 10/2009
6
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE TEMAT NUMERU
krwinek czerwonych w wyniku wirowa- jest przewidzieć konieczność ponownego cy, a zatem o zgodności grupowej dawcy
nia w mikrokolumnie wypełnionej żelem podania krwi. i biorcy. Wystąpienie aglutynacji (wynik
dekstranowym. Dlatego zaleca siÄ™ mimo wszystko okre- pozytywny) jest dowodem na brak kom-
W chwili obecnej  ID-Gel Test Canine ślenie grupy krwi dawcy i biorcy przed patybilności krwi. Wyniki odczytujemy
DEA 1.1 to jedyne testy możliwe do wy- każdą transfuzją. Jeśli z jakichś względów w podobny sposób jak w poprzednim
korzystania w transfuzjologii weteryna- badanie to jest niemożliwe, podanie krwi teście. Zaglutynizowane krwinki tworzą
ryjnej oparte na tej metodzie. Testy te po- powinno odbyć się po wykonaniu próby różową linię na powierzchni żelu bądz

zwalają na określenie grupy krwi psa pod krzyżowej. są rozproszone w żelu. Obecność osadu
względem antygenu DEA 1.1. Żel zawie- z krwinek na dnie mikrokuwety świad-
ra przeciwciała monoklonalne anty-DEA PRÓBY KRZYŻOWE czy o braku aglutynacji. Warto wspo-
1.1 (linia komórkowa 5B6), zawieszone Próby krzyżowe można wykonać w każ- mnieć, że testy diagnostyczne wchodzące
w żelu. Czerwone krwinki zostają dodane dym gabinecie weterynaryjnym. Ich celem w skład mikrometody żelowej pozwala-
do mikrokuwety zawierającej przeciwcia- jest ustalenie zgodności grupowej między ją na wykrycie przeciwciał o niskim mia-
ła. Erytrocyty zawierające DEA 1.1 ulega- dawcą a biorcą. Polegają one na stwierdze- nie, które nie zostałyby wykryte w meto-
jÄ… aglutynacji. W czasie wirowania pozo- niu lub wykluczeniu zachodzÄ…cej agluty- dzie klasycznej.
stają one na powierzchni żelu lub zostają nacji pomiędzy krwinkami dawcy a su-
w nim zawieszone. Wynik dodatni otrzy- rowicÄ… bÄ…dz
osoczem biorcy. Problemem PODSUMOWANIE
mujemy w postaci różowej linii na po- może być odróżnienie aglutynacji od ru- Krwiolecznictwo w Polsce jest dynamicznie
wierzchni żelu bądz
różowego zabarwienia lonizacji. Rulonizacja nie oznacza bowiem rozwijającą się dziedziną medycyny wete-
żelu. Jeśli pies jest negatywny pod wzglę- niezgodności grupowej. rynaryjnej. Jednak dla jej dalszego rozwoju
dem DEA 1.1, jego niezaglutynizowane Próbę krzyżową można wykonać rów- niezbędne są wiedza i umiejętność wyko-
krwinki widzimy po odwirowaniu próbki nież przy użyciu drugiego z nowych te- rzystania nowoczesnych technik diagno-
jako osad na dnie mikrokuwety. stów  ID-Gel Test Anti-canine globulin , stycznych. Należy dążyć do sytuacji, w któ-
Oczywiście mogą zdarzyć się wyniki który zawiera przeciwciała skierowane rej każdy dawca będzie miał oznaczoną gru-
fałszywie dodatnie lub ujemne. Zwykle przeciwko psim IgG, IgM oraz składni- pę krwi, a przed transfuzją zawsze zostanie
sÄ… one skutkiem nieprawidÅ‚owego przy- kowi C3 ukÅ‚adu dopeÅ‚niacza. W bezpo- wykonana próba krzyżowa. qð
gotowania próbek  ich zanieczyszczenia średnim teście antyglobulinowym (DAT
Piśmiennictwo
lub niedokładnego wirowania. Fibryna  Direct Antiglobulin Testing) można wykryć
1. Bartoszuk-Bruzzone U.: Grupy krwi u psów
może  uwięzić część erytrocytów, które obecność przeciwciał i/lub białka C3 zwią-
i kotów.  Weterynaria w Praktyce , 2007,
pozostaną na powierzchni żelu w posta- zanych z powierzchnią erytrocytów. Jest
5, 16-20.
ci różowej linii. to test służący do diagnostyki anemii au-
2. Bashforth D.: Blood group serology in dogs
Jak już wspomniano wcześniej, pierw- tohemolitycznej (AIHA), która nie jest jed-
(monografia w druku).
sza transfuzja krwi u psa jest obarczona nak tematem tego opracowania.
3. Feldman B.F., Sink C.A.: Practical Transfusion
niewielkim ryzykiem wystąpienia reakcji Pośredni test globulinowy (IAT  In-
Medicine for the Small Animal Practitioner.
poprzetoczeniowych. W przypadku lo- direct Antiglobulin Testing) jest natomiast
Teton New Media, Jackson, WY, 2006.
sowego podania krwi ryzyko niedobranej przydatny w transfuzjologii. Pozwala wy-
4. Kosowska B., Nowicki B.: Genetyka wetery-
transfuzji wynosi 25% (3). Jest ono do za- krywać krążące w osoczu przeciwciała.
naryjna. PZWL, Warszawa 1999.
akceptowania przy założeniu, że transfu- Do próby tej używamy zawiesiny czerwo-
zja zostanie wykonana jeden raz w życiu nych krwinek dawcy oraz osocza lub suro- lek. wet. Robert Marczak
psa. Jednakże erytrocyty żyją krócej, jeśli wicy biorcy. Negatywny wynik próby (brak Weterynaryjny Bank Krwi im. Milusia
dawca i biorca nie byli dobrani pod wzglę- aglutynacji) świadczy o braku przeciwciał 04-975 Warszawa, ul. Obszarowa 17
dem grupy DEA 1.1, często także trudno skierowanych przeciwko krwinkom daw- e-mail: [e-mail]
PAy
DZIERNIK " 10/2009
7
www.weterynaria.elamed.pl