dr in\
. Piotr Cichociński
ArcGIS 9
Temat 3b: Budowanie geobazy  wektoryzacja.
Skróty:
[PKM]  prawy klawisz myszy
Uwaga!!!
W miejsce zapisanego pochyłą czcionką (kursywą) słowa inicjały nale\
y wpisywać
rzeczywiste pierwsze litery imion i nazwisk wykonawców tematu.
n = 10 * numer_grupy + ostatnia_cyfra_numeru_komputera
Celem drugiej części tematu będzie zbudowanie geobazy w oparciu o zwektoryzowane
(narysowane na podkładzie rastrowym) granice obszarów. Wektoryzacja zostanie wykonana
na dwa sposoby: na lewej połowie rastra trzeba będzie narysować granice obszarów jako
obiekty liniowe, a następnie po sprawdzeniu błędów topologicznych utworzyć z nich
poligony, natomiast na prawej połowie rastra mają być narysowane od razu poligony, których
poprawność równie\
trzeba będzie zweryfikować.
1. Utworzyć nową geobazę osobistą  geobaza_gleby_inicjały.mdb .
2. Zaimportować do geobazy obraz rastrowy  raster_gleby2.tif :
(ArcCatalog) Wskazać raster_gleby2.tif [PKM] Eksportuj Raster Do Innego
Formatu... Wynikowy zestaw danych rastrowych:
\geobaza_gleby_inicjały.mdb\raster [OK]
3. i określić dla niego układ współrzędnych:
(ArcCatalog) Wskazać w geobazie zestaw raster [PKM] Własności...
Odniesienie przestrzenne [Edytuj] wybrać PUWG 1992
4. W geobazie zdefiniować zestaw danych  zestaw_gleby_inicjały i określić dla niego układ
współrzędnych taki sam jak dla rastra.
5. W zestawie danych utworzyć puste klasy obiektów:
"  gleby2 typu poligon,
"  gleby_linie ,  drogi ,  ramka typu linia,
"  miasta typu punkt:
(ArcCatalog) Wskazać zestaw danych, w którym ma zostać utworzona klasa obiektów
[PKM] Nowy Klasa Obiektów... określić nazwę klasy obiektów i typ
obiektów przechowywanych w tej klasie obiektów [Dalej >]
W kolejnych pustych wierszach w kolumnie Nazwa Pola mo\
na podać nazwy nowych
atrybutów, a ich typy wybrać z rozwijalnej listy w kolumnie Typ Danych. Usunięcie
zbędnego atrybutu odbywa się poprzez wskazanie szarego prostokąta poło\
onego na
lewo od nazwy i posłu\
enie się klawiszem [Delete].
Mo\
na te\
zaimportować definicje kolumn z innej tabeli lub zbioru danych.
[Zakończ]
6. Do tabeli atrybutów klasy obiektów  gleby2 dodać kolumnę  rodzaj_gleby typu Tekst.
7. Do nowej pustej mapy  mapa_gleby_inicjały.mxd dodać z geobazy raster oraz wszystkie
klasy obiektów.
8. Na warstwie  ramka narysować dwa prostokąty o współrzędnych przeciwległych
wierzchołków odpowiednio (0,0) i (9000+n*10,12000+n*10) oraz (9000+n*10,0) i
(18000+n*20,12000+n*10):
(ArcMap) Wyświetlić pasek narzędziowy Edytor [Edytor] Zacznij Edycję Cel:
ramka narysować jeden obiekt [PKM] Zakończ Szkic po
narysowaniu wszystkich obiektów: [Edytor] Zakończ Edycję zapisać zmiany
" [Edytor] Dociąganie... w nowootwartym oknie postawić znaki w kolumnie
odpowiedniego typu punktu charakterystycznego (Wierzchołek, Segment 
najbli\
szy punkt na linii, Koniec), w wierszu odpowiadającym warstwie, do której
mają być dociągane rysowane elementy (mo\
e to być ta sama warstwa).
" W menu kontekstowym dostępnym pod prawym klawiszem myszy do dyspozycji są
opcje umo\
liwiające podanie współrzędnych wprowadzanych punktów lub
określenie długości i kierunków rysowanych odcinków linii.
" Współrzędne rysowanego w danym momencie obiektu mo\
na zobaczyć i
modyfikować w oknie przywołanym przyciskiem .
" Narysowany obiekt mo\
na modyfikować po wskazaniu narzędziem : przy
aktywnym Zadaniu: Tworzenie Nowych Obiektów mo\
na go przesunąć, natomiast
Zadanie: Modyfikacja Obiektów pozwala uchwycić koniec lub wierzchołek i
zmodyfikować jego poło\
enie.
" Jednocześnie z rysowaniem mo\
na uzupełniać atrybuty obiektów. W tym celu nale\
y
przyciskiem wywołać okno, w którym mo\
na dowolnie ustalać wartości
poszczególnych atrybutów aktywnego (świe\
o narysowanego) obiektu.
9. Wykonać kalibrację rastra wpasowując jego cztery naro\
niki w zewnętrzne rogi ramek.
Kalibracja jest to wpasowanie obrazu w układ współrzędnych tak, aby odczytane
współrzędne obiektów na nim przedstawionych odpowiadały ich lokalizacji w terenie.
Kalibracja polega na dodawaniu wektorów połączeń (łączników) pomiędzy punktami
kontrolnymi na obrazie rastrowym, a odpowiadającymi im lokalizacjami określonymi
przez współrzędne wprowadzone z klawiatury lub punkty charakterystyczne obiektów.
Do transformacji obrazu wymagane są przynajmniej 3 łączniki, ale dobrze jest
zdefiniować co najmniej 4, bo daje to mo\
liwości kontroli.
(ArcMap) Wyświetlić pasek narzędziowy Geoodniesienie wstępnie ulokować raster w
pobli\
u docelowej lokalizacji: ustalić odpowiednie powiększenie danych podkładowych
do kalibracji i Geoodniesienie>Dopasuj do Wyświetlania Geoodniesienie> Dopasuj
Automatycznie dodać co najmniej 4 punkty kontrolne (łączniki od lokalizacji na
rastrze do punktów docelowych)  mo\
na się wspomóc lupą (Okno>Lupa) 
mo\
liwość wprowadzenia współrzędnych daje opcja menu kontekstowego dostępnego
pod prawym klawiszem myszy na liście łączników przywołanej przyciskiem
sprawdzić, czy całkowity błąd i odchyłki nie przekraczają dopuszczalnej wartości 0.3 mm
w skali mapy  mo\
na tutaj po wskazaniu usunąć błędne łączniki przyciskiem
[OK] gdy odchyłki i błąd mieszczą się w dopuszczalnych granicach:
Geoodniesienie>Zaktualizuj Geoodniesienie>Usuń Punkty Kontrolne
A. Ramka lewa
10. Na warstwie  gleby_linie narysować granice poszczególnych rodzajów gleb (pamiętać o
wybraniu odpowiedniego celu edycji i dociąganiu do ramki).
11. Zbudować topologię na podstawie granic.
12. Po dodaniu topologii do mapy poprawić występujące błędy.
13. Utworzyć tymczasowe poligony na podstawie granic i zweryfikować ich poprawność
poprzez zbudowanie topologii w oparciu o nie i granice. Poprawić ewentualne błędy na
warstwie  gleby_linie
14. Utworzyć ostateczną klasę obiektów poligonowych  gleby1 na podstawie granic.
15. Do tabeli atrybutów poligonów dodać kolumnę  rodzaj_gleby typu Tekst i uzupełnić ją
odczytanymi z mapy oznaczeniami.
B. Ramka prawa
16. Na warstwie  gleby2 narysować granice poszczególnych rodzajów gleb (pamiętać o
dociąganiu do ramki), a do kolumny  rodzaj_gleby wpisać odczytane z mapy oznaczenia.
17. Poprzez zbudowanie topologii (reguły: Nie Mogą się Nakładać i Nie Mogą Mieć Luk),
wykryć błędy w klasie obiektów  gleby2 i poprawić je.
C. Całość
18. Połączyć w jedną klasę obiektów warstwy  gleby1 i  gleby2 . W tym celu trzeba
zdefiniować w zestawie danych nową klasę obiektów  gleby3 . Musi ona posiadać takie
same atrybuty jak klasy złączane. Najłatwiej jest zaimportować strukturę atrybutów z
jednej z łączonych klas  słu\
y do tego przycisk [Importuj& ] znajdujący się w ostatnim
oknie tworzenia nowej klasy obiektów.
(ArcCatalog) Wskazać klasę obiektów  gleby3 [PKM] Wczytaj A
aduj dane&
[Dalej >] przyciskiem wybrać klasę obiektów  gleby1 [Dodaj] [Dalej >]
[Dalej >] w przypadku niezgodności kolumn (pól) mo\
na dopasować z
ródłowe do
docelowych [Dalej >] A
aduj wszystkie z
ródła danych [Dalej >] [Zakończ]
powtórzyć wczytywanie dla klasy obiektów  gleby2
19. Poprzez zbudowanie topologii dla klasy obiektów  gleby3 (reguły: Nie Mogą się
Nakładać i Nie Mogą Mieć Luk), dokonać uzgodnienia styków poprawiając ewentualne
błędy.
20. Je\
eli w obu ramkach znajdowały się fragmenty tego samego rodzaju gleby, to teraz w
wynikowej klasie obiektów  gleby3 istnieją sąsiadujące obiekty o takiej samej wartości
atrybutu  rodzaj_gleby . Trzeba je połączyć:
(ArcCatalog) ArcToolbox>Zarządzanie Danymi>Generalizacja>Agreguj Obiekty
Wejściowe: gleby3 Wynikowa Klasa Obiektów: gleby Pole Agregowania:
rodzaj_gleby Utwórz obiekty wieloczęściowe [OK]
21. Wyznaczyć parametry statystyczne (minimum, maksimum, średnia, suma, odchylenie
standardowe) dla pól powierzchni wszystkich rodzajów gleb i zapisać je w geobazie w
tabeli  statystyka :
(ArcMap) W tabeli atrybutów wskazać kolumnę  rodzaj_gleby [PKM]
Sumowanie...
22. Narysować drogi (jako obiekty liniowe) i miasta (jako obiekty punktowe). Przy pomocy
odpowiednich reguł topologicznych sprawdzić poprawność przebiegu dróg oraz
lokalizację miast na skrzy\
owaniach.
23. Na poziomym arkuszu A1 sporządzić kompozycję mapy składającą się z 5 ramek danych
o następujących parametrach: 4 ramki o wymiarach 18x13cm, 1 ramka o wymiarach
55x45cm. Rozmieszczenie ramek zgodnie z mapą wzorcową wzor_mapy_glebowej.pdf.
W czterech małych ramkach
zaprezentować wyra\
one w hektarach [ha] pole powierzchni poszczególnych obszarów
gleb, kolejno stosując następujące schematy klasyfikacji: naturalne przerwy, interwał
geometryczny, kwantyle, równe przedziały, w ka\
dym liczba klas = 5. Lewy bok ramek
przynajmniej 2 cm od lewej strony arkusza. Ramki wyrównać do lewej. Dla ka\
dej z
ramek dodać legendę. Ka\
dą legendę  wyrównać do dołu z odpowiadającą jej ramką
danych. Wszystkim ramkom nadać tytuł.
Obliczenie pola powierzchni w [ha]: do tabeli klasy obiektów gleby dodać atrybut
POLE_ha kliknąć PKM w tabeli atrybutów nagłówek tej nowej kolumny Kalkulator
pól
Wykorzystując pole powierzchni obszarów [Shape_Area] wyra\
one w m2 obliczyć
wartości w kolumnie [POLE_ha].
formułę wpisać w dolnym
oknie
W du\
ej ramce
wykonać mapę tematyczną gleb jak najwierniej odtwarzającą kolorystykę i symbolikę
przedstawioną na rastrze. Wykorzystać szrafury.
Wstawić współrzędne prawego górnego naro\
nika ramki: wpisać
współrzędne wysokość tekstu 24.
W opisie pozaramkowym podać imię i nazwisko wykonawcy, n oraz tekst (wysokość 28):
Liczba obiektów w kl. ob. GLEBY = & .
Liczba miejscowości =& .
uzupełniając odpowiednie wartości.
Dodać pozostałe elementy opisu pozaramkowego: strzałkę północy, podziałkę (z
rozpiętością ustaloną na 10 000 m), logo AGH.
24. Wyeksportować gotową mapę do pliku PDF.