Pozwól zagoić się ranie
Wiele Dorosłych Dzieci Alkoholików przez lata boryka się na przykład z depresją czy lękami,
myśląc: "Coś ze mną jest nie tak"
Marzenna Kucińska
Czasem lektura artykułu o Dorosłych Dzieciach Alkoholików lub film w telewizji może kogoś skłonić
do odkrycia, że jest DDA. Gdy oglądamy historię skrzywdzonego dziecka albo czytamy o tym, co
dzieje się w rodzinie alkoholowej, łatwiej nam dostrzec, że doświadczaliśmy czegoś podobnego.
Pierwszy krok do zmiany to uświadomienie sobie, kim jestem i w jaki sposób sytuacja rodzinna
związana z nadużywaniem alkoholu przez rodzica wpłynęła na moje życie. Wiele Dorosłych Dzieci
Alkoholików przez lata boryka się na przykład z depresją czy lękami, myśląc: "Coś ze mną jest nie
tak" - i nie widzą związku tych stanów z nadużywaniem alkoholu przez bliską osobę, kiedy byli
dziećmi. Póki tak się dzieje, zmiana jest trudna.
Czasem lektura artykułu o Dorosłych Dzieciach Alkoholików lub film w telewizji może kogoś skłonić
do odkrycia, że jest DDA. Gdy oglądamy historię skrzywdzonego dziecka albo czytamy o tym, co
dzieje się w rodzinie alkoholowej, łatwiej nam dostrzec, że doświadczaliśmy czegoś podobnego.
Ci, którzy zaczynają identyfikować siebie jako DDA, dostrzegają nadzieję na to, że możliwa jest
zmiana ich samopoczucia i sposobu życia.
Zanim jednak przystąpimy do zmiany, potrzebujemy rozeznać się, ile wysiłku kosztować nas
będzie zmiana i czy warta jest tego wysiłku. Niektórzy odkrywają, że choć są DDA, wcale nie chcą
się zmieniać, ponieważ żyje im się całkiem dobrze. Inni są zadziwieni bólem pojawiającym się w
nich, gdy tylko zaczynają rozmawiać o swoich dawnych relacjach z rodzicami.
Jeśli w wyniku lektury lub rozmów o DDA zaczynasz myśleć: "To możliwe, abym czuł się radosny,
abym czuł się dobrze z ludz
mi, żebym założył rodzinę i cieszył się z bycia z moimi bliskimi, żebym
czuł wewnętrzny spokój i pewność siebie" - to znaczy, że rozpoczynasz swój wewnętrzny proces
zmiany.
Do prowadzonych przeze mnie grup terapeutycznych trafiają zwykle osoby w tej fazie: już
świadome bycia DDA, z nadzieją na zmianę. Często jeszcze nie do końca wiedzą, co chcą
zmienić, i dlatego we wstępnym etapie terapii ważne jest pogłębienie zrozumienia, w jaki sposób
konkretne doświadczenia z przeszłości wpłynęły na ich przekonania, zachowania i sposoby
radzenia sobie z życiem i ludz
mi. Przydatne są tutaj różne formy pogłębionej psychoedukacji,
pozwalające zrozumieć, jak funkcjonowała nasza rodzina, gdy byliśmy dziećmi, i jak to wpłynęło
na nasz rozwój oraz to, kim jesteśmy dziś.
...ciąg dalszy
Ważne są również nowe pozytywne doświadczenia związane z ludz
mi. Grupa pozwala poczuć się
podobnym do innych, zrozumianym, wysłuchanym, zaakceptowanym. Te doświadczenia najłatwiej
zdobyć w grupie terapeutycznej, choć podobną rolę może odegrać grupa samopomocowa. W
grupie osoby uczą się takiego bycia razem, które służy ich rozwojowi. Spełnia to rolę treningu
umiejętności interpersonalnych, których nabywanie jest możliwe, gdy przebywamy w grupie o
jasnych i zdrowych regułach, dającej wsparcie, akceptującej odmienność i potrzeby uczestników.
W takiej grupie łatwo o otwartość i pojawianie się silnych uczuć związanych z trudnymi
wspomnieniami czy wydarzeniami z życia. Ważne jest nie tylko ich przypomnienie i zwierzenie się
z nich innym ludziom, ale także zmiana sposobu, w jaki wydarzenie zapisało się w nas. Często
nasze wspomnienie jest z
ródłem trudnych emocji, niezagojoną raną. Terapia ma pozwolić jej
zagoić się tak, by nie wpływała już na nasze codzienne życie. Na tym etapie ważne jest
znalezienie nowych rozwiązań dla tych sytuacji i relacji, z którymi sobie nie radziliśmy (lub
radziliśmy sobie w sposób, który nam samym się nie podobał), adekwatnych do naszego wieku,
poziomu naszego rozwoju i możliwości.
Istotą tej fazy psychoterapii DDA jest zmiana obrazu siebie zmierzająca w kierunku bardziej
realnego i pozytywnego postrzegania własnej osoby - jako bardziej dorosłej, niezależnej,
posiadającej znacznie więcej zasobów niż w okresie dzieciństwa. Trzeba skoncentrować się na
tych doświadczeniach z przeszłości, które utrudniają lub uniemożliwiają korzystanie z aktualnego
potencjału. Zmianie ulegają schematy myślenia i przeżywania. Wśród osób, które już założyły
własne rodziny, wzrasta także świadomość tego, jak dotychczasowe zachowania i uwikłanie w
rodzinę pierwotną wpływa na ich bliskich. Pojawia się poczucie, że mogą zmienić siebie i swoje
życie. Wzrasta też świadomość tego, co konkretnie chcą zmienić.
...ciąg dalszy
Przychodzi czas na planowanie i przeprowadzanie realnych, drobnych zmian w życiu. Zaczynamy
od drobnych zmian, ponieważ jest to dobry sposób, aby przekonać się, na ile wymyślona przez
nas zmiana sprawdzi się w rzeczywistości. Jeśli się sprawdzi - to wykonujemy kolejne kroki. Jeśli
nie - musimy zweryfikować swoje plany. Rolą terapeuty i grupy na tym etapie pracy jest wspieranie
osobistych planów poszczególnych uczestników. Optymalne interwencje służą nagradzaniu zmian,
które się udały, wnikliwej analizie trudności i zaplanowaniu nowej zmiany tam, gdzie poprzednia
się nie powiodła.
Osiągnięcie stabilnej zmiany osobistej, co wynika z badań i obserwacji klinicznych, trwa około 2
lata. Czas pracy grupy psychoterapeutycznej to zwykle okres od 6 do 12 miesięcy. Oznacza to, że
w tym czasie możliwe jest przeprowadzenie zmiany wewnętrznej, czyli uświadomienie sobie, co
potrzebujemy zmienić, jak możemy to zrobić, i rozpoczęcie planowania zmiany, na której nam
zależy. Od tego, na ile głęboko uda się przeprowadzić ten etap zmiany, zależą dalsze efekty
terapii. Bezpośrednio po terapii uczestnicy wprowadzają drobne zmiany. Potem decydują się na
kolejne. Zwykle rok lub dwa po terapii pojawiają się sygnały wskazujące na zmianę nastawienia do
świata, do życia i do siebie.
Z badań, które prowadzimy, sprawdzając efekty psychoterapii w ośrodku, wynika, że osoby po
terapii obserwują u siebie pozytywne zmiany w wielu obszarach. Przede wszystkim zmienia się ich
postrzeganie siebie w relacjach z innymi: czują się pewniejsi, spokojniejsi, bardziej świadomi
swojej wartości i swoich kompetencji. Jest to związane ze wzrostem poczucia emocjonalnej
stabilności, które osoby te czasem opisują jako wewnętrzny spokój. Zaczynają częściej mówić o
sobie pozytywnie i z dbałością odnosić się do siebie. Po terapii zwiększa się u nich również
gotowość do wzięcia odpowiedzialności za swoje życie i poczucie, że mogą żyć tak, jak potrzebują
i jak chcą. Oznacza to zwykle istotne zmiany życiowe, na przykład ograniczenie relacji z tymi,
którzy krzywdzą, zbliżenie się do osób, które wspierają, zakładanie stałych związków, a także inne
"inwestycje" osobiste.
DDA po terapii doceniają swoją umiejętność dystansowania się od wielu spraw, również od swoich
słabości. Dobrze czują się także ze swoją gotowością do wprowadzania zmian w życiu - napełnia
ich to energią i entuzjazmem. Czerpią zadowolenie ze wspierających kontaktów z innymi - inaczej
niż na początku, kiedy poszukiwanie pomocy u innych postrzegali jako coś negatywnego. DDA po
terapii częściej też czują, że radzą sobie ze swoimi emocjami. Istotnie zmniejszają się występujące
u nich wcześniej objawy psychopatologiczne. Wzrasta zaś poczucie, że są w stanie dobrze radzić
sobie w życiu i mają siły, aby to robić - aby żyć szczęśliwie.
Marzenna Kucińska
Marzenna Kucińska kieruje Ośrodkiem Psychoterapeutycznym Instytutu Psychologii Zdrowia PTP
w Warszawie. Zajmuje się psychoterapią DDA. Ma 36 lat, męża i 10-letnią córkę.
http://kiosk.onet.pl/charaktery/1115419,1475,artykul.html