Znakomity wpis n/t ACTA ze strony p.Krzysztofa Gonciarza tajemniczo zniknal

ale na stronie http://pastebin.com/C8D0nSLJ zachowala sie kopia. W obawie, ze i stamtad moze zniknac, przepisuje ja tu. Tekst o ACTA na moim blogu na http://jkm.nowyekran.pl/, wypowiedz video jak zwykle na vdeoblogu na http://korwin-mikke.blog.onet.pl



Krzysztof Gonciarz

ACTA w Polsce
co to naprawde oznacza?

W Internecie duzo sie o ACTA pisze i mówi, ale bardzo trudno jest oddzielic czyste spekulacje od informacji opartych na faktach i rzeczowych analiz. O pomoc w przygotowaniu tego tekstu poprosilem znajomego prawnika i osobe zywo zainteresowana przetasowaniami w ochronie praw autorskich, Adama Szymona Tuleckiego.

Skad wiemy o ACTA?
Swiat dowiedzial sie o projekcie nowego traktatu w 2008 roku za posrednictwem Wikileaks. Ujawniony zostal wtedy zapis tajnych negocjacji miedzyrzadowych (toczacych sie miedzy rzadami USA, Japonii, Australii,Kanady, Meksyku, Maroka, Nowej Zelandii, Korei Poludniowej, Singapuru, Szwajcarii oraz Unii Europejskiej) nad nowa umowa majaca regulowac standardy ochrony przed obrotem towarami podrobionymi.

ACTA powstawala w tajemnicy przed opinia publiczna, we wspólpracy z amerykanska branza rozrywkowa
Negocjacje i tresc wszelkich ustalen trzymano w scislej tajemnicy przed opinia publiczna. Co symptomatyczne, jedynymi podmiotami pozarzadowymi, które mialy dostep do stolu negocjacyjnego byli przedstawiciele lobby przemyslu rozrywkowego USA. Negocjacje toczyly sie wiec z zupelnym pominieciem opinii publicznej. Takie niedemokratyczne postepowanie powinno budzic zasadniczy sprzeciw i niepokój.

Po co stworzono ACTA?
Celem ACTA jest wprowadzenie minimalnego poziomu ochrony dla praw wlasnosci intelektualnej we wszystkich panstwach-sygnatariuszach. Dotychczas miedy poszczególnymi panstwami wystepowaly pewne róznice co do roszczen przyslugujacych uprawnionemu z tytulu naruszenia jego praw wlasnosci intelektualnej. Teraz kazdy, którego prawa zostaly naruszone
przynajmniej w teorii
bedzie mógl dochodzic naruszen na podobnych zasadach we wszystkich panstwach które przystapily do ACTA. Pomimo, ze zawarte w nazwie traktatu slowo Counterfeit sugerowaloby zamiar skupienia sie negocjujacych na zagadnieniach zwiazanych ze zwalczaniem porabiania znaków towarowych (np. na odziezy), traktat ostatecznie obejmuje swoim zakresem inne prawa wlasnosci intelektualnej
w szczególnosci prawo autorskie.

To szczytna idea, jednak ten nowy standard w niektórych aspektach wyraznie zwieksza uprawnienia posiadacza praw wlasnosci intelektualnej. Spowodowane jest to wplywem, jaki na ksztalt traktatu wywarly Stany Zjednoczone, które chcialy wzmocnic pozycje swojego przemyslu rozrywkowego, stanowiacego zasadnicza czesc ich gospodarki, co uczynily m.in. stosujac w traktacie rozwiazania znane swojemu systemowi prawnemu (dotychczas odrzucane np. na terenie UE).

Obserwujac proces negocjacyjny (na tyle, na ile bylo to oczywiscie mozliwe) nie sposób bylo uciec od wrazenia, ze poczatkowy zamysl obejmowal znacznie dalej idace zmiany. W poczatkowych wersjach traktatu, które wyciekly do mediów, znajdowaly sie m.in. zapisy zobowiazujace sygnatariuszy do wprowadzania mechanizmów odcinania od zlaczy internetowych uzytkowników naruszajacych prawa autorskie. Mialo sie to odbywac zgodnie z zasada “three strikes and youÅ‚re out", obowiazujacej juz np. we Francji. Rosnaca presja opinii publicznej sprawila, ze czesc tych zapisów usunieto z ostatecznej wersji umowy (w tym zobowiazanie do wprowadzenia “three strikes and youÅ‚re out").

Czesc przedstawicieli rzadów, które negocjowaly ACTA, twierdzi ze w zwiazku z traktatem nie wprowadza zadnych istotnych zmian do ich wewnetrznej legislacji. Tak jest m.in w UE czy w Polsce (o tym, ze zmiany te jednak wystepuja
w dalszej czesci artykulu).
Po co wiec podpisywac umowe, która mialaby nic nie zmieniac?

Jak wskazuje czesc ekspertów, ACTA sluzyc ma skonsolidowaniu standardu ochrony praw wlasnosci intelektualnej w panstwach “rozwinietych", po to, azeby nastepnie eksportowac ów standard za pomoca presji politycznej i ekonomicznej do pozostalych krajów, w tym tych “rozwijajacych sie".

Objawem takiej presji w wykonaniu rzadu USA jest m.in. Special 301 Report (tworzony przez Office of the United States Trade Representative (USTR), zawierajacy liste krajów, w których zdaniem rzadu USA ochrona praw wlasnosci intelektualnej jest zbyt slaba), czy wplyw jaki USA wywarlo na wprowadzone wlasnie w Hiszpanii tzw. Ley Sinde.

Co ciekawe, pomimo tego, ze USA bylo jednym z inicjatorów podjecia negocjacji nad traktatem, jednoczesnie w sposób zdecydowany wplywajac na jego ksztalt i zabiegajac o tajnosc negocjacji, zamierzaja traktowac ACTA jedynie jako memoranum of understanding, nie zas jako wiazacy je traktat miedzynarodowy.

Czym sie rózni ACTA od SOPA?

Zasadnicza róznica miedzy tymi dwoma aktami polega na tym, ze SOPA jest regulacja wewnetrzna Stanów Zjednoczonych, natomiast ACTA jest traktatem miedzynarodowym. Nie znaczy to jednak, ze SOPA nie dotyczy krajów takich jak Polska!

SOPA

Glównym celem SOPA jest umozliwienie w ramach amerykanskiego systemu prawnego mozliwosci dla posiadaczy praw wlasnosci intelektualnej dochodzenia swoich praw wobec podmiotów je naruszajacych w Internecie, takze za pomoca stron umiejscowionych poza granicami USA.

Twój dostawca uslug internetowych moze odlaczyc Ci dostep do Internetu. Z Twojej strony moga zniknac reklamy, a uzytkownicy moga zostac odcieci od Twojego systemu platnosci.

Dzieki SOPA, mozliwe jest wywieranie posredniego wplywu na zagraniczne podmioty poprzez podmioty znajdujace sie w USA. Na przyklad: RIAA bylaby w stanie wywrzec presje na PayPalu badz dostawcach uslug serwerowych, zeby ci przestali obslugiwac polska strone oferujaca nielegalna tresc. Innym przykladem jest kontakt z dostawca uslug reklamowych (np. Google AdSense), by ten zerwal umowe z wskazanym podmiotem.

ACTA
ACTA sluzy unifikacji standardu ochrony praw wlasnosci intelektualnej w wielu róznych jurysdykcjach. Podczas gdy SOPA dotyczy dzialan podejmowanych w ramach amerykanskiego systemu prawnego, ACTA reguluje kwestie dochodzenia roszczen wewnatrz poszczególnych panstw, które do niej przystapily, rzecz jasna takze przez podmioty zagraniczne. Taka mozliwosc istniala takze i wczesniej, jednak teraz bedzie to prostsze.

Oba akty dzialaja niezaleznie od siebie: jeden podmiot móglby byc wiec jednoczesnie pozywany na zasadach przewidzianych ACTA w swoim kraju pochodzenia oraz odciety od Internetu w imie SOPA/PIPA na podstawie dzialan w USA.

Jakie sa zagrozenia dla innowacji w sieci?
Jak wskazuja liczne raporty organizacji pozarzadowych oraz grup ekspertów, ACTA moze wprowadzac rozwiazania grozne zarówno dla podmiotów prowadzacych dzialalnosc gospodarcza w internecie, jak i dla jego uzytkowników.

Monitorowanie uzytkowników
Przede wszystkim, ACTA moze zdaniem wielu organizacji pozarzadowych wymusic na dostawcach uslug internetowych oraz podmiotach swiadczacych uslugi w internecie stale monitorowanie dzialan swoich klientów. Obowiazek taki byl dotychczas konsekwentnie odrzucany przez prawo na terenie Unii Europejskiej, w tym przez orzecznictwo Europejskiego Trybunalu Sprawiedliwosci.

Twój blog bedzie przeszukiwany pod katem nielegalnych tresci.
Takie dzialania sa nie tylko niebywale kosztowne, co utrudni operowanie na rynku nowym lub mniejszym podmiotom, ale takze
jak twierdzi wiekszosc ekspertów
zgola niemozliwe. Takie rozwiazanie szkodzi innowacyjnosci, zwiekszajac w sposób znaczny koszty prowadzenia dzialalnosci gospodarczej w Internecie. Takie dzialania ingeruja równiez w sposób bardzo istotny w prywatnosc uzytkowników.

ACTA moze tez rozszerzyc zakres, w którym dostawca uslug musi udostepniac dane osobe swoich uzytkowników na zadanie podmiotów, których prawa wlasnosci intelektualnej sa lamane.

Jesli wykorzystasz w filmiku na YouTube muzyke duzej wytwórni, YouTube moze byc zobowiazany ujawnic Twoje dane osobowe przed ta wytwórnia.


Procedura usuwania nielegalnych tresci
ACTA nie zawiera zadnej wzmianki dla stosowanego obecnie powszechnie systemu ochrony interesów dostawców uslug w internecie tzw. “notice and takedown".

ACTA wymusi bardziej rygorystyczne podejscie do tresci tworzonej przez uzytkowników
System ten obowiazuje takze i w Polsce na podstawie ustawy o swiadczeniu uslug droga elektroniczna. Stanowi racjonalne wywazenie interesów
dostawca uslug nie odpowiada za nielegalne tresci udostepniane przez jego uzytkowników, jesli nie byl tego udostepnienia swiadomy, oraz jesli usunal po zgloszeniu problemu. Brak umieszczenia takiego zapisu w ACTA, przy jednoczesnej ogólnikowosci jego postanowien moze prowadzic do odejscia od tego, ugruntowanego juz, modelu prawnego.

Blokowanie legalnych tresci
Jak wskazuje Fundacja Panoptykon przyjecie ACTA moze prowadzic do blokowania legalnych tresci obecnych w sieci, co w efekcie prowadziloby do ograniczenia wolnosci slowa.

Innowacyjne przedsiewziecia, nie tylko zreszta w ramach srodowiska cyfrowego, moga zostac zarzucone w obawie przed niewspólmiernie wysokimi kosztami naruszenia wlasnosci intelektualne. ACTA wprowadza nie stosowane dotychczas na terenie UE sposoby wyliczenia sum pienieznych zasadzanych za naruszenie w postepowaniach cywilnych, które uznawane sa za nieracjonalne i przesadnie dotkliwe. Surowe srodki karne grozilyby zas nawet w przypadkach blahych lub wrecz dotychczas dozwolonych przez prawo.

Uzytkownicy w strachu przez zlamaniem prawa moga przestac tworzyc pomyslowe tresci, spowalniajac tym samym nasz rozwój kulturowy.

W ogólnikowych postanowieniach ACTA brak jest wystarczajacych zabezpieczen uzasadnionych interesów innych podmiotów niz uprawnieni z tytulu praw wlasnosci intelektualnej. Celowo niedookreslone zapisy traktatu powoduja niepewnosc co do sytuacji prawnej zarówno dostawców uslug w ramach sieci, jak i jej uzytkowników.

Zdaniem ekspertów, ACTA moze byc grozna nie tylko w ramach sieci Internet. Z zasadniczymi trudnosciami spotkac sie moga chociazby producenci leków generycznych (posiadajacych zamienniki u róznych producentów).

Powazne watpliwosci budza tez postanowienia ACTA dotyczace postepowania celnego, które przewiduja co do zasady m.in. mozliwosc przeprowadzania na granicach przeszukiania bagazu podrecznego w poszukiwaniu przedmiotów nruszajacych prawa wlasnosci intelektualnej (poszczególne kraje moga takie przeszukania wylaczyc, ale tylko na mocy wyraznych postanowien w prawa).

Niejasna przyszlosc
Wskazuje sie równiez na istotne niebezpieczenstwo wynikajace z mozliwosci wprowadzania zmian do tresci porozumienia ACTA juz po jego wejsciu w zycie, poprzez decyzje ogólnikowo uregulowane w porozumieniu Komitetu do spraw ACTA. Dokonywanie takich zmian, które moglyby przeciez zasadniczo wplynac na sytuacje prawna wielu podmiotów, nastepowaloby z pominieciem demokratycznych procedur i bez udzialu opinii publicznej.


Zródla analiz dotyczacych tresci ACTA:

ACTA booklet sformulowany w jezyku polskim przez Fundacje Panoptykon.
Apel Fundacji Panoptykon do Kancelarii PRemiera RP w sprawie ACTA.
Informacje dot. ACTA zebrane przez francuska organizacje La Quadrature du Net.
Informacje dot. ACTA opublikowane w portalu Electronic Frontier Foundation.
Opinia dot. zgodnosci ACTA z europejskim systemem ochrony praw czlowieka, sformulowana przez wiodacych naukowców z tej dziedziny.



Co dalej z ACTA?

Jak wszyscy juz chyba wiedza, 26 styczna w Tokio polski rzad podpisze porozumienie ACTA. Nie oznacza to jednak, ze umowa ta automatycznie wejdzie w zycie. Do tego potrzebna jest jej akceptacja przez Parlament Europejski na poziomie wspólnotowym, oraz ratyfikacja przez Prezydenta RP
po tym, jak zgoda na nia zostanie udzielona przez parlament.

Zanim ACTA wejdzie w zycie czekaja nas co najmniej dwa wazne glosowania, na których efekt moze wplynac takze opinia publiczna.

Jeszcze nie jest za pózno.

Postanowienia ACTA powinny zaczac obowiazywac w 30 dni po jej ratyfikacji przez 6 z podmiotów do niej przystepujacych, lub na terytorium panstwa które ratyfikowalo ja pózniej, w 30 dni po takiej ratyfikacji. Nawet jednak wtedy nie bedzie ona miala bezposredniego przelozenia na sytuacje jednostek, do tego potrzebne bedzie wprowadzenie ewentualnych zmian do wewnetrznych systemów prawnych panstw czlonkowskich w ramach normalnych procedur ustawodawczych.

Krzysztof Gonciarz