Biblioteka - Najczęstsze pytania dotyczące nowej normy ISO 9001:2000
























































Najczęstsze pytania dotyczące
nowej normy ISO 9001:2000


Od prawie trzech lat trwają prace Komitetu TC-176 nt. zmian w
istniejących normach ISO 9000. Początkowo program rewizji norm znany
był pod nazwą "Wizja 2000". BSI - British Standard Institute
prowadzi Sekretariat Komitetu, udostepniający informacje związane z
pracami Komitetu w internecie pod adresem: http://www.bsi.org.uk/iso-tc176-sc2
Pod tym adresem można zapoznać się również z dokumentami
roboczymi Komitetu (np. wytycznymi na temat okresu
przejściowego w stosowaniu norm, zakresu dokumentacji itp.). Na
stronach www pod adresem: http://www.bsi.org.uk/iso-tc176-sc2/FAQs.html
zamieszczono Najczęściej Zadawane Pytania (Frequently Asked
Questions) na temat nowej normy ISO 9001:2000. 
Część najbardziej interesujących pytań postanowiliśmy państwu
udostępnić po przetłumaczeniu, mając nadzieję, że bardziej ciekawe
kwestie czy też pytania dotyczące nowej normy wzbudządyskusję na
naszych listach dyskusyjnych:
Adres listy dyskusyjnej wewnetrznej dla konsultantów Umbrelli:[e-mail] Adres
listy dyskusyjnej zewnetrznej dla klientów Umbrelli:[e-mail] 
Czy moja organizacja będzie
musiała zmienić swój system jakości, a jeśli tak, to kiedy?
Nie ma potrzeby zmieniania niczego w tym momencie, ale dobrze
byłoby, gdyby organizacja zapoznała się z projektami norm, aby
uzyskać pewne pojęcie o tym, jakie będą wymagania systemu w roku
2000 r. Nie jest naszym zamiarem, abyście Państwo zmieniali całą
strukturę systemu lub napisali od nowa wszystkie procedury;
jednakże, nowe wersje norm zawierać będą pewne nowe wymagania i
powinniście Państwo rozważyć uwzględnienie ich w Waszym systemie
przy odpowiedniej okazji.
Radzimy skorzystać z Zaleceń odnośnie planowania dostosowania się
do nowej wersji normy ISO 9001:2000, które pomogą Państwu zapoznać
się z nowymi wymaganiami i określić czas potrzebny na wprowadzenie
stosownych zmian.
Czy moja organizacja musi
napisać od nowa całą swoją dokumentację?
Nie. Jeżeli Państwa obecny system zarządzania jakością został
wdrożony skutecznie, spełnia potrzeby i cele Państwa organizacji,
odzwierciedla sposób pracy organizacji i uwzględnia już wszystkie
nowe wymagania, nie ma potrzeby żadnych zmian. Jednakże, jeżeli
Państwa aktualna dokumentacja systemu nie uwzględnia wszystkich
nowych wymagań, może okazać się niezbędne stworzenie dodatkowej
dokumentacji.
Projekt Międzynarodowej Normy ISO 9001:2000 wyjaśnia potrzeby
odnośnie wymaganej dokumentacji. Dla celów administracji systemu
norma wymaga jedynie sześciu udokumentowanych procedur; jednak
Państwa organizacja może potrzebować innych udokumentowanych
procedur w celu sterowania procesami, które są konieczne dla
efektywnego funkcjonowania systemu zarządzania jakością. Ilość
procedur może oczywiście wahać się w zależności od rozmiaru
organizacji, rodzaju prowadzonej działalności i stopnia jej
złożoności.
Jakie są korzyści z nowej
wersji norm?
Nowa wersja norm dla systemów zarządzania jakością przynosi wiele
istotnych korzyści jak:




Możliwość zastosowania do
wszystkich kategorii produktów, we wszystkich sektorach
organizacji i w organizacjach każdej wielkości.


Prosta do zastosowania, napisana
jasnym językiem, łatwa do przetłumaczenia i łatwa do
zrozumienia.


Znaczne zmniejszenie ilości
wymaganej dokumentacji.


Powiązanie systemów zarządzania
jakością z procesami organizacyjnymi.


Przewiduje naturalne dążenie w
kierunku doskonalenia wyników działania organizacji.


Większe ukierunkowanie na ciągłe
doskonalenie i zadowolenie klienta.


Zgodność z innymi systemami
zarządzania, jak np. ISO 14000.


Zapewnienie jednolitej podstawy do
skierowania uwagi na potrzeby i interesy organizacji
należących do określonych branż (np. aparatura medyczna,
telekomunikacja, branża motoryzacyjna
itp.).


Koncepcja zgodnej pary, tj. normy
ISO 9001, która zawiera wymagania i normy ISO 9004, która
wykracza poza wymagania w celu dalszego doskonalenia wyników
działalności organizacji.


Uwzględnienie potrzeb i korzyści
wszystkich zainteresowanych stron.
Jakie są główne zmiany w
normach?
Główne zmiany, jakie zostały wprowadzone w zgodnej parze norm dla
systemów zarządzania jakością to:




Nowa struktura ukierunkowana na
procesy i bardziej logiczna kolejność treści.


Proces ciągłego doskonalenia jako
ważny krok na drodze rozwoju systemu zarządzania jakością.


Podkreślenie roli najwyższego
kierownictwa, obejmującej jego zaangażowanie w rozwój
i doskonalenie systemu zarządzania jakością,
uwzględnienie wymogów prawnych i regulacyjnych, jak
również ustanowienie mierzalnych celów w ramach odpowiednich
funkcji i na właściwych szczeblach organizacji.


Koncepcja "dopuszczalnych
wyłączeń" z zastosowania normy, która została wprowadzona jako
sposób poradzenia sobie z szerokim spektrum organizacji i
działalności.


Wymaganie monitorowania przez
organizację informacji na temat zadowolenia i/lub
niezadowolenia klienta jako miernika działania systemu.


Znaczne zmniejszenie ilości
wymaganej dokumentacji.


Zmiany / udoskonalenia w
terminologii w celu łatwiejszej interpretacji.


Większa zgodność z normą dla
systemu zarządzania środowiskowego.


Specjalne odniesienie do zasad
zarządzania jakością.


Uwzględnienie korzyści i potrzeb
wszystkich zainteresowanych stron.


Dodanie koncepcji samooceny
organizacji jako siły napędowej do doskonalenia (ISO 9004).
Jakie nowe wymagania zostały
wprowadzone w nowej wersji normy ISO 9001?
Nie ma jeszcze ostatecznej wersji tekstu normy ISO 9001:2000.
Jednakże, na podstawie dokumentów Projektu Międzynarodowej Normy,
znaczny procent wymagań wersji z 1994 r. zostanie włączony do normy
ISO 9001:2000. Nowe wymagania obejmują:




Ciągłe doskonalenie.


Podkreślenie roli najwyższego
kierownictwa.


Uwzględnienie wymogów prawnych i
regulacyjnych.


Ustanowienie mierzalnych celów w
ramach odpowiednich funkcji i na właściwych szczeblach
organizacji.


Monitorowanie przez organizację
informacji na temat zadowolenia i/lub niezadowolenia klienta
jako miernika działania systemu.


Zwiększenie uwagi na dostępność
zasobów.


Określenie efektywności szkoleń.


Rozszerzenie pomiarów na system,
procesy i produkt.


Analiza zebranych danych na temat
funkcjonowania systemu zarządzania
jakością.
Dlaczego norma ISO 9001
zawiera wymaganie monitorowania zadowolenia i niezadowolenia
klienta?
"Zadowolenie klienta" uważane jest za jedno z wiodących kryteriów
dla każdej organizacji. Aby ocenić, czy produkt spełnia potrzeby i
oczekiwania klienta, konieczne jest monitorowanie stopnia
zadowolenia i/lub niezadowolenia klienta. Udoskonalenia można
wprowadzić podejmując działania mające na celu rozwiązanie
zidentyfikowanych problemów.
Czy nowa wersja norm wpłynie
na poprawę zadowolenia klienta?
System zarządzania jakością, opisany w nowej wersji normy, oparty
jest na zasadach zarządzania jakością, które obejmują podejście
procesowe i koncentrację na kliencie. Przyjęcie tych zasad powinno
zwiększyć poziom zaufania klientów do organizacji, przekonanie, że
produkt spełnia ich potrzeby i tym samym zwiększyć ich
zadowolenie.
Co to jest proces?
Podstawą nowej wersji norm dla systemu zarządzania jakością jest
podejście procesowe, zgodne z przewodnimi zasadami zarządzania
jakością
Każde działanie lub operacja, które pobierają dane wejściowe i
przekształcają je w dane wyjściowe, mogą być uznane za proces.
Prawie wszystkie działania i operacje związane z wytwarzaniem
produktu lub świadczeniem usług są procesami.
Aby organizacje mogły funkcjonować, muszą one określić wiele
powiązanych między sobą procesów i sterować nimi. Często dane
wyjściowe z jednego procesu bezpośrednio wchodzą jako dane wejściowe
do następnego procesu. Systematyczna identyfikacja i sterowanie
różnymi procesami stosowanymi w ramach organizacji, a zwłaszcza
wzajemnych powiązań między nimi, można nazwać ""podejściem
procesowym" do zarządzania.
Co rozumiemy przez "ciągłe
doskonalenie"?
Ciągłe doskonalenie jest to proces skoncentrowany na ciągłym
zwiększaniu efektywności i/lub skuteczności organizacji w realizacji
jej polityki, strategii i celów. Ciągłe doskonalenie (gdzie słowo
"ciągle" podkreśla, że proces doskonalenia wymaga etapów, w których
następuje jego stopniowe utrwalanie) jest odpowiedzią na wzrastające
potrzeby i oczekiwania klientów i zapewnia dynamiczną ewolucję
systemu zarządzania jakością.
W jaki sposób wdrożenie nowych
norm pomoże zwiększyć skuteczność mojej
organizacji?
Celem ISO 9001:2000 jest zagwarantowanie efektywności (lecz nie
koniecznie skuteczności) organizacji. Można jednak poprawić
skuteczność organizacji osiągając najlepsze wyniki dzięki
zastosowaniu, oprócz ISO 9001:2000 również nowej normy ISO 9004:2000
. Zamiarem przewodnich zasad zarządzania jakością jest pomóc
organizacjom w ciągłym doskonaleniu, co powinno doprowadzić do
skuteczności na wszystkich poziomach organizacji.
Co się stanie z pozostałymi
normami i dokumentami z obecnej rodziny ISO 9000 (1994)?
Obecna rodzina norm jakości ISO 9000 zawiera ponad dwadzieścia
siedem norm i dokumentów. Ten gwałtowny wzrost liczby norm stanowi
szczególny problem dla użytkowników ISO 9000 i klientów. W celu
zaradzenia temu problemowi, na posiedzeniu ISO/TC 176 uzgodniono,
że zestaw norm dla systemów jakości roku 2000 zawierać będzie
cztery podstawowe normy, tj. ISO 9000, ISO 9001, ISO 9004 oraz
ISO 19011.
Obecnie planowane jest wycofanie innych norm i dokumentów z
rodziny ISO 9000, przeniesienie ich do innych Komisji Technicznych
lub zastąpienie raportami technicznymi, specyfikacjami technicznymi
lub broszurami (za wyjątkiem ISO 1001, "Zapewnienie Jakości dla
Sprzętu Pomiarowego", która pozostanie normą międzynarodową).
Przeniesienie pozostałych norm i dokumentów z rodziny ISO 9000
do rodziny norm ISO 9000 z roku 2000 było jednym z tematów
Posiedzenia Plenarnego ISO/TC176 w San Francisco we wrześniu 1999.
Zalecenia z posiedzenia będą przedmiotem głosowania wśród
organów członkowskich w drugim kwartale 2000 r.
Główne punkty innych norm i dokumentów (oraz potrzeby specyficzne
dla danego sektora) zostaną zintegrowane z czterema normami
podstawowymi w jak największym możliwym stopniu.
Co stanie się z dokumentami
zaleceń (np. ISO 9000-3, ISO 9004-2) z rodziny ISO 9000?
Nowe wersje normy dla systemów zarządzania jakością ISO 9001 i
ISO 9004 są przygotowywane z uwzględnieniem tych i innych dokumentów
o charakterze zaleceń z istniejącej rodziny ISO. Nowe wersje norm
mają być na tyle uniwersalne, aby wyeliminować potrzebę takich
zaleceń. Są zamiary, aby przenieść odpowiedzialność za niektóre
standardowe zalecenia (takie jak ISO 9000-3 i 90004) na inne Komisje
Techniczne ISO/IEC. Proponuje się, aby normy takie jak ISO 9004-2,
9004-3, 9004-4 i 10005 zostały wycofane, zaś inne dokumenty (ISO
10006, 10007, 10013, 10014, 10015 i 10017) podczas ich kolejnego
przeglądu zostały uznane za raporty techniczne. ISO 10012 pozostanie
normą międzynarodową.
Co się stanie z ISO 10012-1 i
ISO 10012-2?
Obecnie planowane jest utrzymanie tych norm dla systemów
pomiarowych jako części rodziny ISO 9000 roku 2000.
Zatwierdzono połączenie 10012-1 i 10012-2 w jedną normę.
Co stanie się z ISO 8402 i ISO
9000-1?
Terminologia i słownictwo, jakie obecnie zawiera norma ISO 8402,
są uwzględnione w normie ISO 9000:2000 (Systemy Zarządzania
Jakością: Podstawy i Słownictwo). W chwili, gdy ten proces się
zakończy, norma ISO 8402 zostanie wycofana z użycia.
Koncepcje zarządzania jakością w ISO 9000-1 zostaną zintegrowane
z normą ISO 9000-2000.
Według której normy moja
organizacja będzie rejestrowana /
certyfikowana?
W związku z tym, że obecne normy ISO 9001/ISO 9002/ISO 9003
zostaną zastąpione nową wersją normy ISO 9001, wybór jest jasny i
prosty: wszystkie organizacje będą rejestrowane/ certyfikowane
według ISO 9001:2001. Zakres rejestracji/ certyfikacji będzie musiał
dokładnie odzwierciedlać działalność objętą Systemem Zarządzania
Jakością organizacji, a wszelkie wyłączenia wymagań normy, które nie
mają zastosowania ("dopuszczalne wyłączenia") trzeba będzie
udokumentować i uzasadnić w księdze jakości.
Co stanie się z wersjami ISO
9001, 9002 i 9003 z 1994 roku?
Wersje opublikowane w 2000 r. będą przewyższać odpowiadające im
wersje tych samych norm z 1994 r. Zważywszy jednak, że Komisja
IAF/ISO-CASCO/ISO TC176 uzgodniła, iż do 3 lat po publikacji nowej
wersji norm będzie możliwa i prawomocna certyfikacja zgodnie z
wydaniem z roku 1994, egzemplarze edycji norm z 1994 r. będą
nadal dostępne na żądanie w organizacjach certyfikujących zgodnie z
ISO oraz krajowych jednostkach normalizacyjnych w tym okresie,
a możliwe, że nawet i dłużej. [FAQ 029, listopad 1999;
poprzednio FAQ 052].
Moja organizacja została
zarejestrowana/ certyfikowana zgodnie z ISO 9003. Co musimy zrobić?
Obecna norma ISO 9003 i nowa wersja normy ISO 9001:2000 znacznie
różnią się między sobą, zwłaszcza w części dotyczącej realizacji
produktu. Państwa organizacja powinna przeprowadzić analizę na
podstawie projektu nowej normy, aby ustalić, które obszary systemu
zarządzania jakością w Państwa organizacji odpowiadają już nowym
wymaganiom, a gdzie istnieją luki. Jeżeli Państwa aktualny system
nie uwzględnia odnośnych wymagań ISO 9001:2000, należy rozwinąć
i wdrożyć procesy zapewniające zgodność z nową normą.
Co się stanie z moją
organizacją, jeżeli jest ona zarejestrowana / certyfikowana zgodnie
z ISO 9002:1994?
Organizacja nie ma obowiązku włączenia do zakresu swojej
certyfikacji wszystkich dostarczanych przez nią produktów. (Trzeba
zauważyć, że definicja "Produktu" zawarta w normie ISO 9000:2000
obejmuje usługi!). JEDNAK w przypadku tych produktów, które są
objęte zakresem certyfikacji, wszystkie odnośne wymagania ISO
9001:2000 muszą być uwzględnione. Norma dopuszcza "wyłączenie"
niektórych wymagań, ale jedynie wtedy, gdy można wykazać, że
wymagania te nie mają zastosowania do danej organizacji.
Wyłączenia znajdują się jedynie w Części 7 ("Realizacja
Produktu"), a wymagania można wyłączyć tylko wtedy, gdy można
wykazać, że nie mają one wpływu na zdolność organizacji do
dostarczania produktu spełniającego potrzeby klienta i stosowne
wymagania prawne/ regulacyjne.Jeżeli zaprezentowanie przez
Państwa organizację możliwości spełnienia wymagań klienta lub
wymagań prawnych/ regulacyjnych wymaga działań związanych z
projektowaniem, lub jeżeli dostarczacie Państwo produkt oparty na
konkretnym, zatwierdzonym projekcie, również zostaniecie
zarejestrowani według normy ISO 9001:2000. W tym przypadku,
będziecie Państwo musieli udowodnić w księdze jakości wyłączenie
wymagań odnośnie projektowania i rozwoju.
Czy organizacja może pozostać
przy rejestracji / certyfikacji zgodnie z wersją ISO 9001, 9002
lub 9003 z 1994 r.?
Chociaż zachęca się organizacje, aby przechodziły na certyfikację
zgodnie z ISO 9001:2000, tak szybko jak to możliwe, zgodnie z
Komunikatem dotyczącym polityki dostosowania ogłoszonym przez
IAF/ISO-CASCO/ISO-TC176 organizacje mogą wybrać pozostanie przy
rejestracji/ certyfikacji według starych wersji lub nawet prosić o
certyfikację/ rejestrację zgodnie z wersjami ISO 9001, ISO 9002 lub
ISO 9003. Jednakże każdy certyfikat wydany lub odnowiony, zachowają
ważność najwyżej do trzech lat po opublikowaniu ISO
9001:2000.[FAQ 032, listopad 1999; poprzednio FAQ 017]
Czy będę mógł dokonać
certyfikacji/ rejestracji systemu jakości w mojej organizacji
zgodnie z normą ISO 9004:2000?
W związku z tym, że norma ISO 9004:2000 będzie dokumentem o
charakterze zaleceń, nie zamierza być używana dla celów certyfikacji
przez stronę trzecią. Głównym elementem nowej normy ISO 9004 będzie
możliwość przeprowadzenia samooceny, ale certyfikacje/ rejestracje
SZJ przez stronę trzecią będą odbywać się zgodnie z ISO 9001:2000,
co skonsoliduje aktualne obowiązujące normy ISO 9001, 9002 i
9003.[FAQ 035, listopad 1999; poprzednio FAQ 013]
W jaki sposób certyfikaty
wydane zgodnie z nową wersją ISO 9001:2000 określać będą zakres
systemu zarządzania jakością?
Jasne określenie zakresu rejestracji/ certyfikacji zawsze jest
niezbędne. Połączenie ISO 9001, 9002 i 9003 w jeden zestaw wymagań
(ISO 9001:2000) spowoduje konieczność bardziej zdecydowanego
określenia produktów, usług i procesów wchodzących w zakres
rejestracji/ certyfikacji. Potrzeba ta jest obecnie przedmiotem
rozważań i dyskusji z jednostkami cerfyfikującymi /akredytującymi,
które w stosownym czasie przekażą stosowne zalecenia.
W jaki sposób norma ISO
9001:2000 odnosić się będzie do potrzeb poszczególnych sektorów
działalności gospodarczej?
Tekst normy ISO 9001:2000 jest bardziej uniwersalny niż wersja z
1994 r., co sprawia, że normę tę można zastosować do różnych typów
produktów i do organizacji różnej wielkości. Z uwagi na ogólny
charakter nowej normy może zdarzyć się, że niektóre sektory
przemysłu lub handlu określą dodatkowe wymagania służące ich
szczególnym potrzebom.
W celu zapewnienia spójności pomiędzy wymaganiami ISO 9000 i
wymaganiami dla danego sektora, przeprowadzono studium pilotażowe
biorąc za przykład, na zasadzie testu, opracowanie dokumentu dla
branży motoryzacyjnej. Projekt pilotażowy zakończył się sukcesem -
doprowadził do publikacji specyfikacji technicznej ISO (TS 16949).
Pełne rezultaty tego projektu, jak również zastosowane metody pracy,
zostaną poddane przeglądowi w odpowiednim trybie.
Jakie korzyści może przynieść
zainteresowanym stronom wdrożenie przez organizację nowej normy ISO
9004?
Jeżeli system został prawidłowo wdrożony, z wykorzystaniem ośmiu
Zasad Zarządzania Jakością, wówczas wszystkie zainteresowane strony
osiągną korzyści z ISO 9004.
Korzyścią dla klientów i użytkowników będzie otrzymanie produktów
(patrz ISO 9000:2000!), które są:




zgodne z wymaganiami,


trwałe i solidne,


dostępne w miarę potrzeb,


łatwe w utrzymaniu.
Pracownicy organizacji osiągną następujące korzyści:




lepsze warunki pracy,


większa satysfakcja z pracy,


poprawa zdrowia i bezpieczeństwa,


zwiększone morale,


poprawa w zakresie stałości
zatrudnienia.
Właściciele i inwestorzy osiągną następujące korzyści:




większy zwrot z inwestycji,


lepsze wyniki działalności
operacyjnej,


większy udział w rynku,


większe
zyski.
Dostawcy i partnerzy osiągną następujące korzyści:




stabilność,


rozwój,


partnerstwo i wzajemne
zrozumienie.
Społeczeństwo osiągnie następujące korzyści:




spełnienie wymagań prawnych i
regulacyjnych,


poprawa zdrowia i bezpieczeństwa,


zmniejszenie szkodliwego wpływu na
środowisko,


lepsze zabezpieczenie.
W jaki sposób mała organizacja
będzie w stanie dostosować się do wymagań normy? Jaka elastyczność
będzie dopuszczalna?
Wymagania nowej normy ISO 9001 będą miały zastosowanie do małych,
średnich i dużych organizacji w równym stopniu. W Projektach Norm
Międzynarodowych zawarto już zalecenia odnośnie wyłączenia
niektórych wymagań w przypadku specyficznych procesów (np. działania
związane z projektowaniem), które nie są wykonywane przez
organizację. Projekty umożliwiają wyłączenie wymagań nie mających
zastosowania, jak określono w podrozdziale dotyczącym
"dopuszczalnych wymagań". Natomiast ustalenie stopnia złożoności
systemu, jaka jest potrzebna dla zaprezentowania zdolności
organizacji do spełnienia wymagań klienta i wymagań
prawnych/regulacyjnych odnośnie jej produktów, jest indywidualną
sprawą każdej organizacji.
Moja organizacja świadczy
usługi. Jakie zastosowanie mają dla nas nowe
normy?
Normy mają zastosowanie do wszelkich typów organizacji. Język
nowej wersji norm jest prostszy, bardziej przyjazny dla użytkownika,
mniej ukierunkowany na kwestie produkcyjne. Nowe normy będą
odpowiednie w równym stopniu dla wszystkich sektorów, włącznie z
usługodawcami.
Również na wiele innych pytań
i wątpliwości pomogą Wam odpowiedzieć konsultanci Umbrelli w ramach
prowadzonych szkoleń
otwartych. 








UMBRELLA, Al. Niepodległości 186, skr. poczt. 8,
00-926 Warszawa 63tel. [phone], fax [phone]
66E-mail: [e-mail]