PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Badania podstawowe - geologia regionalna Page 1 of 4
Badania podstawowe - geologia regionalna
Czym jest geologia regionalna?
Geologia regionalna to wiedza o głównych rysach budowy geologicznej regionów Ziemi, zazwyczaj przedstawiana
na tle ogólnej historii geologicznej i tektoniki płyt. Zajmuje się ona badaniem jednostek geologiczno-
strukturalnych wchodzących w skład poszczególnych regionów, ich historią geologiczną i budową, dając podstawy
powierzchniowej i wgłębnej kartografii geologicznej.
Ka\
da jednostka geologiczno-strukturalna posiada określoną stratygrafię, tektonikę, charakterystykę
magmatyzmu i procesów metamorficznych oraz charakterystyczne zło\
a i bogactwa naturalne.
Mo\
na powiedzieć, \
e geologia regionalna jest kluczem do rozszyfrowania geodynamicznej historii poszczególnych
regionów, a jej podstawowym zadaniem jest rozpoznanie budowy geologicznej kraju.
Przekroje geologiczne przez bruzdę śródpolską
Geologia regionalna wią\
e się ściśle z geologią dynamiczną (fizyczną), obejmującą elementy ró\
nych nauk
geologicznych badających procesy geologiczne: ich przyczyny, mechanizmy, przebieg i bezpośrednie skutki.
Odwołuje się te\
do geologii historycznej, zajmującej się odtwarzaniem i chronologią zdarzeń geologicznych na
Ziemi.
Wa\
nym elementem regionalnych badań geologicznych jest tektonika, badająca ruchy i odkształcenia skorupy
ziemskiej oraz ich skutki (diastrofizm). Istotne miejsce zajmuje paleogeografia, mająca za zadanie odtwarzanie
stosunków geograficzno-fizycznych w poszczególnych okresach historii Ziemi, rekonstrukcje przemieszczeń lądów i
mórz, ukształtowania powierzchni (hypsometria), oraz interpretacje paleobatymetrii, układu sieci rzecznej itd.
Dla celów geologii regionalnej wykorzystuje się zdjęcia lotnicze i satelitarne. Interpretacje takich zdjęć pozwalają
na identyfikację zarówno powierzchniowych, jak i wgłębnych struktur geologicznych i tektonicznych. W wyniku
zestawienia danych regionalnych, tworzy się modele paleogeograficzne i tektoniczne poszczególnych obszarów,
oraz konstruuje mapy i przekroje geologiczne.
Wiedza, z zakresu geologii regionalnej to podstawa dla wstępnego planowania prac geologicznych i górniczych
oraz szczegółowych badań budowy wgłębnej obszaru.
Cele geologii regionalnej
Podstawą rozpoznania wgłębnej budowy geologicznej są otwory wiertnicze i regionalne badania geofizyczne:
sejsmiczne, grawimetryczne i magnetyczne. Dostarczają one informacji, wykorzystywanych w dalszych studiach
geologicznych dla poszczególnych obszarów.
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=864&Itemid... 2008-04-17
PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Badania podstawowe - geologia regionalna Page 2 of 4
Mapa geologiczna centralnej Polski (bez utworów kenozoiku)
Zadania wykonywane w ramach badań regionalnych to przede wszystkim opracowania z zakresu kartografii
geologicznej, a więc regionalne syntezy kartograficzne wykonywane w formie atlasów, map i przekrojów
geologicznych. To równie\
analizy basenów sedymentacyjnych, w wariancie podstawowym i zło\
owym (głównie dla
celów poszukiwań ropy naftowej i gazu), regionalne opracowania monograficzne, syntetyzujące budowę
geologiczną oraz regionalne bazy danych geologicznych.
W ostatnich latach szerokie zastosowania mają komputerowe metody konstruowania map w oparciu o modele
numeryczne. Pozwalają one na tworzenie dokładnych powierzchniowych i wgłębnych map litofacjalnych, map
strukturalnych, map mią\
szości, map przedstawiających rozkład parametrów zbiornikowych, jak równie\

umo\
liwiają one dwu- i trójwymiarową interpretację stratygraficzną, strukturalną i litofacjalną w obrębie
analizowanych regionów.
Schemat architektury depozycyjnej w dewonie obszaru pomorsko-kujawskiego
Analizy basenów sedymentacyjnych obejmują nowoczesne profilowania sedymentologiczne, badania
mikroskamieniałości, badania stratygraficzne, oparte na najnowszych metodach z zakresu stratygrafii
zdarzeniowej i sekwencyjnej, modelowania historii termicznej i subsydencji, jedno- i dwuwymiarowe modelowania
tektonicznej ewolucji basenów osadowych i orogenów.
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=864&Itemid... 2008-04-17
PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Badania podstawowe - geologia regionalna Page 3 of 4
Jest tu tak\
e miejsce na analizy współczesnej geodynamiki, tj. pomiarów re\
imów i kierunków naprę\
eń
tektonicznych.
Procesy diagenetyczne w profilu czerwonego spągowca otworu Unisław 4
Aspekt naftowy analizy basenów sedymentacyjnych uwzględnia badania materii organicznej, analizy
geochemiczne, badania diagenezy i porowatości skał oraz modelowania systemów naftowych. Pozwala to na
odtworzenie historii termiki basenu naftowego oraz modelowanie generowania i ekspulsji węglowodorów ze skał
potencjalnie macierzystych.
Badania tektoniczne umo\
liwiają uzyskanie przestrzennego modelu obszaru, zawierającego zło\
a ropy naftowej i
gazu.
Geologia regionalna Polski
W związku ze zró\
nicowaną budową geologiczną Polski, spowodowaną jej poło\
eniem na styku głównych struktur
tektonicznych Europy, mo\
na wyró\
nić trzy podstawowe jednostki tektoniczne:
>wschodnioeuropejską platformę prekambryjską,
>obszary fałdowań paleozoicznych,
>alpejskie pasmo fałdowe południowej Polski.
Te trzy podstawowe jednostki dzielą się na mniejsze, w zale\
ności od historii i budowy geologicznej. Przykładowo,
w obrębie alpejskiego pasma fałdowego wyró\
niamy Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Natomiast obszar
fałdowań paleozoicznych dzieli się na Sudety wraz z ich przedpolem, platformę paleozoiczną i waryscyjskie
zapadliska orogeniczne.
Na obszarze Polski występują te\
jednostki cechsztyńsko-mezozoiczne, takie jak na przykład - niecka szczecińsko-
uniejowsko-miechowska, niecka brze\
na czy wał śródpolski. Są to ró\
ne jednostki geologiczno-strukturalne,
których granice w większości przypadków są przyjęte umownie.
W obrębie, wszystkich tych jednostek, mo\
na wyró\
nić jeszcze mniejsze jednostki. Te główne lub podrzędne
jednostki stanowią podstawowe obszary zainteresowania regionalnych badań geologicznych.
Przyszłość geologii regionalnej
Wa\
nym kierunkiem dalszych działań geologii regionalnej powinny być zintegrowane, interdyscyplinarne badania
geologiczne poszczególnych regionów, wykorzystujące przy pomocy ró\
nych metod badawczych bogactwo
materiału wiertniczego i geofizycznego. Będą one prowadzić do nowoczesnego opracowania budowy geologicznej
Polski.
Ze względu na ogromny rozwój cyfrowych metod analizy i obróbki danych, mo\
liwe stanie się modelowanie
dynamiki i ewolucji struktur geologicznych, zmierzające do skonstruowania cyfrowego, przestrzennego modelu
budowy wgłębnej obszaru Polski. W tym celu przewiduje się wykorzystywanie szeregu programów komputerowych
oraz Systemu Informacji Geograficznej (GIS).
Autor: Krzysztof Leszczyński
Zakład Geologii Regionalnej i Naftowej
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=864&Itemid... 2008-04-17
PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Badania podstawowe - geologia regionalna Page 4 of 4
PIG Warszawa
Zamknij okienko
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=864&Itemid... 2008-04-17