K
Kaja Borecka
a
j
a
B
o
r
e
c
k
a
JAK OSWAJAĆ
PRZEDSZKOLAKI
Z OBOWI
ZKAMI
y z poradnika
ł
Materia
Trudne sytuacje w przedszkolu
TRUDNE ZACHOWANIA
Nauka samodzielności i odpowiedzialności
 oswajanie dzieci z obowiązkami
Kaja Borecka  nauczyciel przedszkola.
C
Spis treści:
6
1. Wstęp ........................................................................................................................................ 1
s. 1
2. Opis sytuacji ............................................................................................................................ 1
3. Analiza problemu .................................................................................................................... 2
3.1. Sytuacja przedszkolna chłopca..................................................................................... 2
3.2. Sytuacja rodzinna chłopca ............................................................................................ 2
4. Rozumienie problemu ............................................................................................................ 3
5. Proponowana strategia postępowania................................................................................. 3
6. Efekty działań........................................................................................................................... 4
7. Wnioski ..................................................................................................................................... 4
8. Bibliografia............................................................................................................................... 5
9. Załączniki.................................................................................................................................. 6
1. Wstęp
Marzeniem dorosłych jest wychować dzieci w taki sposób, by były samodzielne, nieza-
leżne, odpowiedzialne i obowiązkowe. Nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że aby wy-
chować maluchy na samodzielne i niezależne osoby, już od najmłodszych lat należy je
wdrażać do obowiązków. Rodzice powinni to robić w domu, a nauczyciele w przedszkolu.
Współpraca rodziców z nauczycielami może przynieść oczekiwane efekty. Im wcześniej za-
czniemy wdrażać dzieci do obowiązków, tym szybciej uzyskamy wymarzony efekt  dobrze
wychowane maluchy, a w przyszłości  dobrze zorganizowani i odpowiedzialni za siebie
dorośli.
2. Opis sytuacji
Staś mimo że jest mądrym i samodzielnym chłopcem, odmawia współpracy przy sprząta-
niu, porządkowaniu, a poproszony o zrobienie czegoś dla innych  zawsze odmawia. Staś
nie chce sprzątać zabawek, nie odkłada niczego na miejsce, dokoła niego zawsze piętrzy
się mnóstwo rzeczy. W swojej szafeczce ma bałagan, w szatni jego rzeczy najczęściej są
porozrzucane, a kiedy nauczycielka prosi, by Staś pomógł coś posprzątać, poukładać, za-
wsze odpowiada pytaniem:  A po co? .
Kiedy jest dyżurnym, nigdy nie wywiązuje się z powierzanych mu obowiązków. Gdy ma
podlewać kwiatki, prosi kolegę, by go wyręczył. Gdy ma rozkładać sztućce przed obiadem,
zawsze znajdzie jakiś pretekst, by tego nie robić. Chłopiec nie chce wypełniać żadnych
obowiązków, nie rozumie ich i nie chce podporządkować się poleceniom nauczycielki.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Jest dzieckiem lubianym, a nawet można powiedzieć, że często przez kolegów podziwia-
nym i naśladowanym. Doszłyśmy do wniosku, że jeśli nie zmienimy jego nawyków związa-
nych z obowiązkami, inne dzieci mogą zacząć z niego brać przykład, będą go naśladowały
i wtedy będziemy miały więcej podobnych problemów w grupie.
3. Analiza problemu
C
Staś nie nauczył się jeszcze pomagać dorosłym, wypełniać jakichkolwiek obowiązków,
robić rzeczy, które nie tylko służą jemu, ale i innym dzieciom. Jest przekonany, że inni po-
6
winni pracować, a on nie. Zdarza się, że prosimy Stasia o pomoc przy sprzątaniu, czasem
s. 2
przy organizowaniu czegoś, jednak chłopiec najczęściej odmawia. Wydaje się, że nie rozu-
mie, dlaczego miałby pomagać, nie czerpie przyjemności z pomagania innym, z wywiązy-
wania się z nakładanych na niego zadań. Sam nie poczuwa się do żadnych obowiązków.
Prawdopodobnie nie został tego jeszcze nauczony.
Postanowiłyśmy pomóc Stasiowi zrozumieć, że życie składa się nie tylko z przyjemności,
ale i z obowiązków, że wykonywanie ich może być z
ródłem satysfakcji i przyjemności, a co
najważniejsze  obowiązków nie da się z życia wyeliminować.
3.1. Sytuacja przedszkolna chłopca
Staś jest chłopcem wyróżniającym się w grupie przedszkolnej, skupia wokół siebie wielu
kolegów. Potrafi zorganizować doskonałą zabawę dla nich i dla siebie. Potrafi też przystą-
pić do zabawy zorganizowanej przez innych. Jest chłopcem łatwo nawiązującym kontakty,
pogodnym i w zasadzie nie wchodzącym w konflikty z innymi. Staś jednego tylko nie po-
trafi  wywiązywać się z powierzanych mu obowiązków. Kiedy jest proszony o wykonanie
zadania, na które nie ma ochoty, nie wykonuje go, mówiąc, że nie potrafi. Często Staś
powierza swoje zadania innym, oczekuje od kolegów, że zrobią za niego to, co on powinien
zrobić. Bywa, że chłopiec bez uzasadnienia, mówi  nie i kończy rozmowę.
Jesteśmy przekonane, że dziecko w wieku przedszkolnym musi zacząć wywiązywać się
z powierzanych mu obowiązków i dlatego postanowiłyśmy nauczyć Stasia (przy okazji
też inne dzieci) wykonywania różnych poleceń, zadań i czynności, nawet wtedy, gdy nie
bardzo mają na to ochotę. Wiedziałyśmy, że potrzebujemy więcej czasu na tę naukę, sporo
cierpliwości i przede wszystkim konsekwencji, by zobaczyć efekty naszej pracy.
3.2. Sytuacja rodzinna chłopca
Staś jest jedynakiem. Rodzice nie są już młodymi ludz
mi. Wychowaniem Stasia zajmują
się oni i dwie babcie. Staś urodził się jako wcześniak. Od pierwszych tygodni życia nękały
go choroby. Wiele czasu spędził w szpitalach, a jego dolegliwości wciąż napawają lękiem
bliskie mu osoby. Rodzice i dziadkowie zamartwiają się zdrowiem chłopca, wszyscy stara-
ją się otoczyć Stasia troskliwą opieką. Troskliwą, to jak się zdaje, nastawioną wyłącznie na
przyjemności, a nie na wykonywanie poleceń dorosłych. Zdejmują więc ze Stasia wszyst-
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
kie obowiązki uważając, że ich synek jeszcze zdąży się w życiu napracować. Teraz jest wą-
tły, słaby, często choruje i nie należy obarczać go dodatkowymi zajęciami. Uważają, że na
to nadejdzie czas póz
niej, gdy Staś podrośnie i gdy życie zacznie go zmuszać do cięższej
pracy. Dodatkowo, wciąż podkreślają, że dzieciństwo to czas przeznaczony na beztroską
zabawę, a nakładając na dzieci obowiązki,  zabieramy im beztroskie dzieciństwo.
4. Rozumienie problemu
C
Uważamy, że jak najwcześniej należy wdrażać dzieci do obowiązków. Należy to robić
6
stopniowo, uzależniając rodzaj i wymiar obowiązków od wieku dziecka, jego możliwości
s. 3
fizycznych i psychicznych. Jesteśmy zdania, że Staś, nie przeszedł jeszcze żadnego tre-
ningu wdrażania do obowiązków. Rodzice uznali, że słaby organizm Stasia nie udz
wignie
żadnego obowiązku, a w myśl teorii, że dzieciństwo to czas beztroskiej zabawy, postanowi-
li odgradzać go od jakichkolwiek zadań.
W ten sposób Staś wzrasta w przekonaniu, że nie musi i nie powinien podporządkowywać
się jakimkolwiek poleceniom, kiedy stawiane mu są jakieś wymagania. Chłopiec nie ro-
zumie, że jeśli nabałagani, musi posprzątać, jeśli bierze coś z jakiegoś miejsca, to na to
miejsce musi to odłożyć. Staś nauczony w domu, że inni zawsze go wyręczają w różnych
pracach, tego samego spodziewa się w przedszkolu. Od nauczycielek i kolegów oczekuje
pomocy czy wręcz wykonywania zadań za niego. Nie widzi niczego niewłaściwego i niesto-
sownego w tym, że inni pracują, a on nie.
5. Proponowana strategia postępowania
Postanowiłyśmy zmienić myślenie Stasia o obowiązkach. Zdajemy sobie sprawę z tego, że
to nie jest wina chłopca, że unika obowiązków, odmawia wykonywania poleceń i próbuje
wysługiwać się innymi. Staś nie został nauczony odpowiedzialności za siebie, za to, co
dzieje się wokół niego. Nie potrafi wywiązywać się z zadań i nie rozumie, że wypełnianie
obowiązków będzie mu w życiu potrzebne. Nikt dotąd nie rozmawiał z chłopcem ani na te-
mat szkolnych obowiązków, ani na temat zadań, które czekają na niego w dorosłym życiu.
Dlatego Staś uważa, że czas beztroskiego dzieciństwa nigdy się nie skończy.
Działania
Postanowiłyśmy porozmawiać z rodzicami i dziadkami chłopca na temat jego
funkcjonowania w grupie, konieczności przydzielania synowi obowiązków i kon-
sekwentnego wymagania od niego, by z tych zadań się wywiązywał. Wiedziały-
śmy, że nie osiągniemy szybkiego efektu bez współpracy z rodzicami i dziadkami.
Byłyśmy też przekonane, że jeśli nie zmienimy nastawienia chłopca do obowiąz-
ków, będzie mu coraz trudniej te umiejętności nabyć i coraz więcej kłopotów bę-
dzie się pojawiało w jego życiu.
Zorganizowałyśmy radę szkoleniową dla nauczycieli na temat dziecięcych obo-
wiązków (patrz: załącznik nr 1).
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Działania (cd.)
Na spotkaniach z rodzicami omówiłyśmy problem obowiązków dziecięcych na
konkretnych przykładach. Poprosiłyśmy rodziców o podzielenie się problemami,
jakie mają ze swoimi pociechami w sytuacjach stawiania im wymagań (patrz: za-
łącznik nr 2).
Z rodzicami Stasia omówiłyśmy problem wdrażania małego dziecka do obowiąz-
ków, na przykładzie sprzątania zabawek (patrz: załącznik nr 3).
C
Materiał przygotowany na spotkanie z rodzicami Stasia przedstawiłyśmy też in-
nym rodzicom.
6
s. 4
Zorganizowałyśmy kilka zajęć dla maluchów, które poruszały temat dziecięcych
obowiązków. Chciałyśmy, aby podczas tych spotkań, dzieci zrozumiały sens obo-
wiązków, które dorośli na nie nakładają, aby zaczęły traktować je jako naturalną
potrzebę każdego dziecka i każdej dorosłej osoby, a także nie czuły się nimi nie-
sprawiedliwie obarczane (patrz: załącznik nr 4).
6. Efekty działań
Staś zaczął uczestniczyć w grupowych pracach na terenie przedszkola.
Choć wciąż nie wszystkie polecenia wypełnia, to jednak nie zawsze odmawia. Coraz
częściej wywiązuje się z powierzanych mu zadań.
Rodzice Stasia zrozumieli swoje błędy. Twierdzą, że chłopiec ma przydzielone domowe
obowiązki i coraz częściej wywiązuje się z nich. Już nie protestuje, że pracy ma zbyt
dużo albo że zwyczajnie nie chce mu się czegoś zrobić.
W związku z planowaniem powiększenia rodziny i narodzinami drugiego dziecka, rodzi-
ce Stasia zastanawiają się, jak wychowywać kolejne maleństwo, by nie popełniać tych
samych błędów, które wykonywali wychowując Stasia. W rozmowie z nami poprosili
o rady, co zrobić, by ich następny malec nie stronił od obowiązków, podobnie jak Staś.
Na przykładzie obowiązku sprzątania zabawek, starałyśmy się pokazać rodzicom Sta-
sia, jak nie doprowadzić do podobnych kłopotów.
7. Wnioski
Nawyki związane z wywiązywaniem się z powierzanych dziecku zadań, z przyjmowa-
niem na siebie obowiązków, można kształtować w każdym wieku. Im wcześniej zaczy-
namy to robić, tym lepsze efekty osiągamy i dziecko szybciej przyswaja wiedzę.
Staś coraz częściej podporządkowuje się naszym poleceniom, chętniej sprząta zabaw-
ki, uczestniczy w pracach, nie tylko sprawiających jemu przyjemność, ale dających też
satysfakcję, że robi coś dla innych. To najlepszy dowód na to, że w wieku pięciu lat moż-
na nauczyć dziecko wywiązywania się z obowiązków.
Coraz częściej widzimy Stasia w sytuacjach, kiedy to on inicjuje sprzątanie zabawek,
porządkowanie rzeczy na półkach, układanie, sortowanie itp.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Staś przestał przerzucać zadania na inne dzieci. Jeśli dostaje polecenie, wie, że to on
musi je wykonać.
Chłopiec coraz częściej mówi o swoich obowiązkach w domu i o tym, że otrzymuje
swoje drobne zadania w domu dziadków. Chłopiec cieszy się, że jest już taki dorosły, bo
przecież rodzice i dziadkowie powierzają mu odpowiedzialne i ważne zadania.
8. Bibliografia
C
Elliott M.: Jak być dobrymi rodzicami. Warszawa, Amber, 1997.
6
s. 5
Faber A., Mazlish E.: Wyzwoleni rodzice, wyzwolone dzieci: twoja droga do szczęśliwszej
rodziny. Poznań, Media Rodzina, 1994.
Lewis P.: Jak nauczyć dziecko sztuki życia. Warszawa, Rodzinny Krąg, 1978.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
9. Załączniki
Załącznik nr 1
Od kiedy i jak wdrażać dzieci do obowiązków?  materiał dla nauczycieli
Od kiedy i jak wdrażać dzieci do obowiązków?
3-latki są na tyle samodzielne, że można zacząć wdrażać je do obowiązków na
C
terenie przedszkola. Zaczn3
my od sprzątania zabawek. Początki są najtrudniejsze
i nie wystarczy polecenie   posprzątajcie zabawki . Dla dzieci to zbyt trudne za-
6
danie, a dla niejednego malucha, wręcz niezrozumiałe.  Przecież jest porządek
s. 6
 myśli malec i bawi się dalej. Zachęćmy je wtedy, choćby poprzez zabawę:  Po-
patrzcie klocki załadujemy na dużą ciężarówkę i wysypiemy do pudła z klockami .
 Samochody powędrują na półkę, która jest ich garażem, a lalki do wózka, bo
przecież muszą odpocząć . Układamy więc zabawki razem z dziećmi, by nauczyć
je, jak to się robi.
Przy następnym sprzątaniu pomagamy tylko na początku, stopniowo wycofując
się z pracy. Wreszcie dochodzimy do momentu, kiedy wydajemy polecenie, a dzie-
ci sprzątają już samodzielnie. Oczywiście dbamy o to, by sprzątaniu towarzyszył
dobry nastrój, nie było w nim nerwowości i pośpiechu.
Gdy dzieci są zmęczone, śpiące albo z
le się czują, nie zmuszajmy ich do sprzą-
tania. Nie zrażajmy się nieporadno-
ścią maluchów. One mają polubić te
pierwsze przedszkolne obowiązki. Nie
zapomn3
my na koniec o pochwałach
i głośno podkreślajmy, jak bardzo dzieci
pomogły nam, sprzątając salę.
Przedszkolaki będą chętne do pomocy
w sprzątaniu przedszkolnego ogrodu.
Choć nie zawsze i nie wszystko będzie
im wychodziło dobrze, to jednak naj-
ważniejsze są chęci. Spróbujmy wyko-
rzystać zapał maluchów, powierzając
drobne prace ogrodowe  zbieramy
porozrzucane zabawki, grabimy suche
liście, zbieramy suche patyki, zamiata-
ny rozsypany piach z piaskownicy.
Wyznaczanie dyżurnych na kolejne dni
tygodnia do określonych prac, to dosko-
nały sposób wdrażania maluchów do
obowiązków. Dyżurny od podlewania
kwiatków, sprzątania naczyń po posił-
ku, doglądania porządku w toalecie.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Od kiedy i jak wdrażać dzieci do obowiązków? (cd.)
Ogłaszanie konkursów na najporządniejszą, najładniejszą i najbardziej czystą
salę to sposób na utrzymywanie porządków w pomieszczeniach i wdrożenie
dzieci do podstawowych obowiązków, związanych z dbałością o czystość wokół
siebie.
Szatnia to miejsce, gdzie się rozbieramy, ubieramy, gdzie o wiele łatwiej o bała-
gan. Zwracajmy dzieciom uwagę na konieczność dokładnego wycierania butów,
C
otrzepywania ubranek po wyjściu z piaskownicy czy po zabawach śnieżkami.
6
Muszą zdawać sobie sprawę z konsekwencji niewykonywania pewnych czynno-
ści  wniesione błoto na bucikach to również błoto na podłodze w szatni, a piach s. 7
wysypywany z kieszeni kurtek nie do piaskownicy, ale do szafeczki przedszkol-
nej, sprawi, że w piaskownicy będzie coraz mniej piachu, a w szafeczce coraz
więcej.
Mycie rąk przed posiłkiem, po korzystaniu z toalety i powrocie z ogrodu to pod-
stawowe higieniczne obowiązki każdego przedszkolaka. Jak najwcześniej uczmy
dzieci przestrzegać higienicz-
nych obowiązków. Kiedy staną
się nawykami, nie będziemy
musiały o nich rozmawiać
i upominać maluchów.
Powierzając przedszkolakom
obowiązki, pamiętajmy, by do-
pasowywać je do wieku dzieci,
ich możliwości i chęci wywią-
zywania się z nich. 5- i 6-latkom
możemy powierzyć  poważ-
niejsze zadania niż 3- i 4-lat-
kom. Zachęcajmy do współ-
pracy te maluchy, które same
z siebie w pracach grupowych
czy indywidualnych nie chcą
uczestniczyć. Pamiętajmy, że
wszystkie dzieci  te chętne do
pracy i mniej chętne  powinny
nauczyć się wywiązywać z po-
wierzanych im zadań.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Załącznik nr 2
O domowych obowiązkach naszych pociech  wskazówki dla rodziców
C
6
s. 8
O domowych obowiązkach naszych pociech
Pierwsze domowe obowiązki to kolejny krok w dorosłość.
Dziecko uczy się samodzielności i odpowiedzialności. Od naj-
młodszych lat przyzwyczajajmy swoje pociechy do pomagania
w domu.
 3-letni Krzyś nie lubi sprzątać zabawek. Mama więc robi to
za niego. Uważa, że synek jest jeszcze malutki i niewiele po-
trafi .
3-latek potrafi już dość dużo. Umie sprzątnąć zabawki w po-
koju, pod warunkiem, że pokażemy mu, jak to zrobić. Na
początku sprzątamy razem, potem wspólnie zaczynamy,
ale dziecko kończy sprzątanie już samodzielnie. Po takich
wspólnych porządkach maluch całkowicie samodzielnie
układa zabawki, a my nie zapominamy, by pochwalić go za
wykonane zadanie.
 Od kiedy Pawełek zaczął chodzić do przedszkola, chętniej
samodzielnie się myje, rozbiera przed snem i układa swoje
ubranka, a rano nie prosi już o pomoc przy ubieraniu. Cza-
sem pomaga nawet przy ubieraniu młodszej siostrzyczki .
Przedszkolaki odkrywają przyjemność w byciu samodziel-
nym. Nawet te, które nie potrafią jeszcze dobrze wiązać
bucików i zapinać guziczków, próbują to robić samodzielnie.
Ubierają i rozbierają lalki i miśki, a jeśli mama pozwala, to
chętnie pomagają też przy ubieraniu i karmieniu młodszego
rodzeństwa. Zaufajmy maluchom i pozwólmy pomagać. Nie
strofujmy, gdy czasem coś nie wyjdzie i wspólnie cieszmy się
z sukcesów.
 4-letnia Kasia chętnie przebywa z mamą w kuchni. Wciąż
pyta, w czym może pomóc. Mama wyznacza jej kolejne zada-
nia, a Kasia cieszy się, że może pomagać .
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
C
6
s. 9
O domowych obowiązkach naszych pociech (cd.)
Wraz ze zdobywaniem samodzielności maluchy oczekują co-
raz  poważniejszych zadań. Wykorzystajmy tę chęć dziecka
do pomagania. Przedszkolak może być pomocny w kuchni
 może wypłukać warzywa przygotowane na zupę,  lepić
kluseczki czy ugniatać ciasto. Własne kulinarne  dzieła ,
z pewnością lepiej będą smakowały, gdy już znajdą się na
stole.
 Wojtuś wie, że do niego należy ustawianie butów w przed-
pokoju i wycieranie kurzu z mebli, podobnie, jak do starszej
siostry odkurzanie i wyrzucanie śmieci .
W niektórych domach sprzątanie należy do tych mniej lu-
bianych zajęć. Każdy więc unika, jak może porządków. Jeśli
maluchy wcześnie wdrażamy do pomocy przy sprzątaniu,
przyzwyczajają się do obowiązków i w przyszłości nie będą
 przerzucały ich na innych członków rodziny.
 W domu Zosi zawsze było dużo zwierzątek. Dotąd ich pielę-
gnacją zajmowała się wyłącznie mama. Wraz z dorastaniem,
Zosia przejmuje te obowiązki .
3-latkowi możemy powierzyć obowiązek pilnowania, by
w psiej misce zawsze była woda. 4-latek może już wkładać
do miski jedzenie. 5- i 6-latek może przygotowywać proste
 potrawy dla czworonożnego przyjaciela, jeśli nie wymagają
one gotowania, ale na przykład tylko wymieszania czy wsy-
pania odpowiedniej ilości suchej karmy. Im starsze dziecko,
tym więcej obowiązków możemy mu przydzielać. Jeśli ma-
luch hoduje żółwie, to do niego może należeć wymiana ściół-
ki. Gdy hoduje rybki  karmienie ich i pomoc przy wymianie
wody.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
C
6
s. 10
O domowych obowiązkach naszych pociech (cd.)
 Zakupy zajmują sporo czasu, szczególnie wtedy, gdy po
powrocie okazuje się, że pamięć zawiodła i nie wszystko
co zaplanowane, zostało kupione. Większość dzieci lubi
wędrować po niewielkie sprawunki. 5-letnia Kasia lubi robić
zakupy szczególnie wtedy, gdy mama pozwala jej kupić ja-
kąś  niespodziankę dla siebie. Najczęściej jest to lizak albo
ulubione herbatniki. Kasia czuje się wtedy taka dorosła. To
ona przecież podejmuje decyzję o tym, jaka to będzie niespo-
dzianka .
Już 5-latek może codziennie chodzić po gazetę i świeże bu-
łeczki na śniadanie. Czym dziecko będzie starsze, tym lista
zakupów może być dłuższa. Niektórzy mali pomocnicy wolą
mieć wszystko spisane na kartce, inni już po drodze do sklepu
próbują z pamięci recytować to, o co prosiła mama. Jeśli do
tego otrzymają dodatkowe zadanie  sprawienie sobie przy-
jemności, wyprawa po zakupy jest wyjątkowo atrakcyjna.
Zachęcajmy dzieci do pomocy w domu. Nie zapominajmy
o pochwałach i bądz
my powściągliwi w krytyce. Jeśli musi-
my po nich poprawiać, róbmy to dyskretnie. Nie zrażajmy się
ich nieporadnością. Dostosowujmy zadania do możliwości
dziecka. Nie płaćmy za pomoc w domu. Wymyślmy jakiś
sposób na zapominalskich  tablice z podziałem zadań, tygo-
dniowe rozkłady zajęć dla każdego... Postarajmy się sami być
dobrym przykładem dla dziecka, pamiętając, że często nas
naśladuje.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Załącznik nr 3
Jak wdrożyć dziecko do sprzątania zabawek?  materiał dla nauczycieli i rodziców
Jak wdrożyć dziecko do sprzątania zabawek?
Dlaczego 5-letnie dziecko nie potrafi sprzątać swoich zabawek?
Dziecko nie chce i nie potrafi sprzątać. uczą dziecko manipulować sobą. Czasem
Jeśli wcześniej rodzice nie wymagali od wystarczy jedna czy dwie sytuacje, kiedy
C
niego uczestniczenia w porządkowaniu proponujemy dziecku coś za coś i na-
pokoju, to teraz maluch oczekuje, że zrobią stępnym razem malec dopomina się tego
6
to za niego dorośli. Do tej pory dziecko samego.
s. 11
było wyręczane przez rodziców i dziadków Regularność powtarzanych czynności
we wszystkich obowiązkach, które mogło- sprawia, że dzieci szybciej się ich uczą.
by już samo wykonywać. Jeśli tylko od czasu do czasu mama przy-
Być może w domu malucha nie przywią- pomina dziecku o sprzątaniu zabawek, to
zuje się zbyt dużej wagi do porządkowania nie uważa ono, by to sprzątanie było ważne
rzeczy. Dziecko widząc bałagan w innych i konieczne.
miejscach, nie rozumie, dlaczego ma Dobrym lub złym przykładem jest brat lub
sprzątać niepoukładane zabawki. Przecież siostra. Jeśli oni samodzielnie sprzątają
inne rzeczy też są rozrzucone. swoje pokoje czy miejsca zabaw, a starsze
Brak konsekwencji w wymaganiach mo- rodzeństwo miejsce nauki, to dziecko też
że sprawić, że dziecko nie ma ochoty uczy się porządkowania własnych rzeczy.
wywiązywać się z obowiązków, pomagać, Pochwały za sprzątanie są z pewnością
pracować, wykonywać rzeczy, które nie są skuteczniejsze, niż kary za niesprzątanie,
zabawą. choć każdy rodzic wypracowuje własny
Jeśli rodzice wcześniej nagradzali za wy- system wzmocnień pożądanych zachowań
konane polecenia ( dostaniesz cukierka, swojego dziecka. Ważne by być konse-
jeśli posprzątasz ), to nic dziwnego, że bez kwentnym wobec malucha.
nagrody poleceń nie wykonuje. Bywa, że
rodzice nie zdają sobie sprawy z tego, że
Jak nauczyć sprzątania zabawek?
Sprzątania zabawek dziecko uczy się, podob- poznaje miejsca  stałego pobytu swoich
nie jak innych czynności. Stopniowo poznaje zabawek.
sens sprzątania, odkrywa potrzebę porządku Gdy zaczyna raczkować, o jego zabawki
i wreszcie samodzielnie sprząta swoje zabaw- potyka się już nie tylko ono, ale i reszta do-
ki, ubrania i inne rzeczy. mowników. Gdy dzień się kończy, maluch
Kilkumiesięczne dziecko dużo czasu nie potrafi jeszcze posprzątać tego wszyst-
spędza w łóżeczku lub kojcu. Większość kiego, co udało mu się porozrzucać w cią-
zabawek ma więc blisko siebie, a te, które gu dnia. Wspólnie sprzątamy zabawki. To
z kojca wyrzuca, sprzątają za niego inni. wspólne sprzątanie, to przede wszystkim
Dziecko niewiele jeszcze potrafi, ale już opowiadanie o tym, jak układamy samo-
wtedy obserwuje zachowania dorosłych. chodziki i gdzie chowamy misie. Dziecko
Przygląda się więc, jak miśki wędrują na jest wciąż obserwatorem, ale i coraz bar-
półki, a piłki do dużego kosza. Jeśli taki dziej uważnym słuchaczem. To ważne, by
rytuał powtarza się codziennie, dziecko uczestniczyło w takim sprzątaniu, bo rano
Praktyczne informacje dla nauczycieli i rodziców 1
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Jak wdrożyć dziecko do sprzątania zabawek?
może nawet nie pamiętać, że poprzedniego się sprzątanie i zacząć się bawić. Możemy
dnia zabawki były rozrzucone. Nie mamy malcowi podpowiadać, co powinien teraz
więc co liczyć, że doceni naszą pracę. zrobić, gdzie odłożyć przedmiot, który nie
Roczne dziecko bierze do rączki zabawkę ma jeszcze swojego stałego miejsca. Na
i rzuca w dowolnym kierunku. Takie rzu- koniec, nie zapomn3
my o pochwałach.
canie to prawdziwa radość. Najczęściej to  Popatrz, jak pięknie sam posprzątałeś
C
wciąż mama sprząta porozrzucane miśki  będzie nagrodą za wykonane zadanie.
i piłki, czasem robi to starszy brat lub sio- 3-latki są całkiem samodzielne i już bez
6
stra, jeśli dzieci mają wspólny pokój. Bywa pomocy dorosłego potrafią posprzątać za-
s. 12
jednak, że malec świetnie bawi się, gdy on bawki. Jeśli chodzą do przedszkola, mają
rzuca piłeczką, a brat czy mama natych- tam dodatkową okazję do uczenia się po-
miast ją podnoszą i odkładają na miejsce. rządku. Wszystkie dzieci sprzątają zabaw-
Już wtedy warto odróżniać zabawę od ki, podobnie, jak wszystkie wcześniej się
porządkowania pokoju. Jeśli zbliża się wie- bawiły. 3-latek doskonale to rozumie. Pod
czór i odbywa się zbieranie zabawek, to nie warunkiem oczywiście, że rodzice w domu
pozwalajmy dziecku na rozrzucanie ich po nakładają na dzieci pierwsze obowiązki
raz kolejny. Jeśli prośby w takiej sytuacji i konsekwentnie uczą wywiązywania się
nie skutkują, to odłóżmy piłkę na niedo- z powierzanych pociechom zadań.
stępne dla dziecka miejsce, tłumacząc mu, 4-latki już nie tylko sprzątają wokół sie-
że to koniec zabawy. Zachęcajmy rocznego bie, ale potrafią też pomagać innym. Jeśli
malucha, by razem z nami odkładał zabaw- wzmacniamy taką bezinteresowną pomoc
ki na półkę. malucha, szybko odkrywa on przyjemność
Gdy dziecko kończy 2 lata, wkracza w pomaganiu innym.
w tzw. okres przekory. To czas zdobywania 5-latki potrafią uporządkować zabawki
samodzielności. Dziecko chce wszystko wokół siebie, potrafią zorganizować okre-
robić samodzielnie, niezależnie od tego, śloną pracę i wykonać nie tylko te zadania,
czy to się udaje, czy nie. W tym okresie które dorośli wyznaczą, ale i te, które same
maluch więcej niż dotąd bałagani w po- wymyślą.
koju i choć wiele rzeczy już potrafi, często
odmawia sprzątania zabawek. Nie rezy-
gnujmy wtedy ze zwyczaju  wieczorem za-
bawki wędrują na miejsce. Wytłumaczmy
dziecku, że ono przygotowuje się do snu,
rozbiera, myje i kładzie do łóżeczka, by
jutro mieć siły na zabawę, a wszystkie jego
lalki i miśki powinny zawędrować na swoje
miejsca, by następnego dnia nie musiał
ich szukać. Nie sprzątajmy za 2-latka. On
nie może już być tylko obserwatorem. Za-
czynamy sprzątanie razem z dzieckiem, ale
stopniowo wycofujmy się z pracy. Teraz my
obserwujemy, a malec pracuje. Najlepiej
nie wychodzić wtedy z pokoju, bo nasza
pociecha może zapomnieć, że odbywa
Praktyczne informacje dla nauczycieli i rodziców 2
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Załącznik nr 4
Obowiązki dziecka  scenariusze zajęć
I. Obowiązki. A co to takiego?
Beata Krysiak  nauczyciel przedszkola.
Cele:
C
Rozw3
anie odpowiedzialności poprzez wykonywanie swoich obowiązków domowych
bez przypominania (sprzątanie swojego pokoju, opiekowanie się młodszym rodzeń-
6
stwem, własnym zwierzątkiem).
s. 13
Rozwiązywanie zagadek słownych o różnych przedmiotach i zjawiskach, podających
ich cechy charakterystyczne  czasem także cechy istotne.
Doskonalenie mowy komunikatywnej i uczenie się dyskutowania, wymiany zdań, argu-
mentowania swoich wypowiedzi na miarę możliwości własnego wieku, z umiejętnością
uważnego słuchania partnera.
Czas trwania zajęć:
50 minut.
Potrzebne materiały:
Krzyżówka (patrz: strony 21 22).
Marker.
Uczestnicy:
Grupa przedszkolna 6-latków.
Przebieg zajęć:
Nauczycielka zaprasza dzieci do rozwiązania krzyżówki (krzyżówka i zagadki1 znajdują
się na stronach 21 22). Kolejno odczytuje cząstkowe hasła (do odczytywania treści
zagadek można zaprosić chętne dzieci). Rozwiązania  wyrazy wpisuje poziomo do dia-
gramu krzyżówki. Po rozwiązaniu i wpisaniu odpowiedzi zagadek, wszyscy odczytują
hasło główne utworzone w oznaczonym polu pionowym (hasło: obowiązek).
Nauczycielka zaprasza przedszkolaków do rozmowy na temat  obowiązków . Propono-
wane pytania mogą ułatwić dyskusję w grupie:
 Co znaczy słowo  obowiązek ?
 Kto ma obowiązki?
 Jakie obowiązki mają ludzie dorośli?
 Czy dzieci mają swoje obowiązki?
 Jakie wy macie obowiązki w domu?
 Jakie obowiązki macie w przedszkolu?
1
Zagadki pochodzą z książki: Stec J.: Zagadki dla najmłodszych. Kielce, Kielecka Oficyna Wydawnicza, 1996.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
 Co to znaczy, że człowiek jest obowiązkowy?
 Czy obowiązkowość jest ważną cechą człowieka?
Nauczycielka poleca dzieciom, aby w domu, wspólnie z rodzicami, wykonały  kartę
obowiązków  czynności domowych, za które są odpowiedzialne (podlewanie kwia-
tów, sprzątanie zabawek, nakrywanie do stołu, opiekowanie się zwierzątkiem, ścielenie
łóżka itp.). W karcie można dokonać wpisów lub umieścić odpowiednie rysunki.
Efekty:
C
Dziecko wie, co oznacza pojęcie obowiązkowości.
6
Potrafi wymienić obowiązki, które dotyczą dorosłych.
s. 14
Rozumie, że ze swoich obowiązków należy się wywiązywać.
II. Obowiązki mojej mamy
Beata Krysiak
Cele:
Nabywanie przekonania, że obowiązki nie muszą się kojarzyć wyłącznie z konieczno-
ścią i przymusem, ale mogą być również z
ródłem przyjemności i satysfakcji.
Kształtowanie twórczej aktywności plastycznej.
Doskonalenie umiejętności współdziałania podczas wykonywania zadań.
Czas trwania zajęć:
30 minut.
Potrzebne materiały:
Wiersz Józefa Ratajczaka  Mama sprząta mieszkanie 2.
Kartoniki  dla każdego dziecka komplet: jeden czerwony z napisem TAK, drugi czarny
z napisem NIE.
Cztery arkusze brystolu.
Kredki świecowe.
Uczestnicy:
Grupa przedszkolna: 4-, 5-latki.
2
 Kochać świat  wiersze okolicznościowe dla przedszkoli. (wybór) Śnieciński J. M., Warszawa, Wydawnictwo Akademickie
Żak, 1997.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Przebieg zajęć:
Nauczycielka zaprasza dzieci do wysłuchania wiersza Józefa Ratajczaka.
 Mama sprząta mieszkanie
Mama ma teraz
dziesięć rąk
i wszystkie są nagle zajęte.
C
Odstawia szafy,
ściera kurz,
6
rozmawia z każdym sprzętem.
s. 15
Wyciąga stare rzeczy, które trzeba odświeżyć,
pierze brudy, bo kąpiel już im się należy,
zmywa naczynia, tarmosząc garnki za uszy,
prasuje i pod suszarką głowy nam mokre suszy.
Ma teraz mama
dziesięć rąk
i wszystkie są bardzo zmęczone.
Muszę im dodać
trochę sił
i wziąć je w swoje dłonie.
Potem wyciągnę zabawki, które trzeba naprawię,
zrobię porządek w szufladzie, zanim zacznę się bawić,
i wreszcie tego wierszyka wyuczę się na pamięć
i powiem go na dobranoc mej uśmiechniętej mamie.
Po wysłuchaniu wiersza nauczycielka zaprasza dzieci do zastanowienia się nad tema-
tem obowiązków. Dla ułatwienia zadaje przedszkolakom pytania:
 Jak myślicie, czy tylko dorośli mają obowiązki?
 Jakie obowiązki miała mama z wiersza?
 Jakie inne obowiązki mają wasi rodzice?
 Czy pomagacie rodzicom w wypełnianiu przez nich codziennych obowiązków?
 Czy wy macie obowiązki?
Nauczycielka zaprasza dzieci do zabawy w zgadywanie: wymienia różne rodzaje czyn-
ności. Zadaniem dzieci jest zastanowienie się, czy dana czynność może być obowiąz-
kiem, czy nie? Jeśli maluchy uznają, że to obowiązek, podnoszą do góry czerwoną
karteczkę z napisem TAK, jeśli czynności wymienionej przez nauczycielkę nie uznają za
obowiązek, podnoszą do góry czarną karteczkę z napisem NIE:
 Jedzenie cukierków. (NIE)
 Mycie zębów. (TAK)
 Oglądanie telewizji. (NIE)
 Wyjście z psem na spacer. (TAK)
 Sprzątanie klocków w pokoju. (TAK)
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
 Karmienie rybek w akwarium. (TAK)
 Zbudowanie zamku z piasku. (NIE)
Nauczycielka proponuje dzieciom stworzenie czterech plakatów zawierających co-
dzienne obowiązki przedszkolaków. W tym celu dzieli grupę na cztery zespoły. Każda
otrzymuje brystol i pudełko kredek. Zadaniem każdej grupy jest zilustrowanie codzien-
nych obowiązków, które należą do dzieci. Po zakończeniu działań plastycznych, każdy
zespół opisuje przedstawione przez siebie czynności.
C Wykonane plakaty mogą posłużyć nam jako element dekoracyjny sali lub dekoracja
pod hasłem:  Nasze obowiązki .
6
s. 16
Efekty:
Dziecko potrafi odróżnić czynności, które należą do obowiązków od tych, które się do
nich nie zaliczają. Wie, że wypełnianie obowiązków może przynosić radość i satysfakcję.
Zgodnie współdziała w grupie podczas wykonywania zadania zespołowego.
III. Zabawa w lokomotywę
Beata Krysiak
Cele:
Pomoc nauczycielce w przygotowywaniu rekwizytów do zajęć.
Wdrażanie do aktywnego uczestnictwa we wspólnym sprzątaniu po skończonej zaba-
wie, kształtowanie poczucia obowiązkowości.
Rozbudzanie poczucia odpowiedzialności za efekt wspólnie podejmowanych działań.
Dostarczanie dzieciom możliwości obcowania z literaturą dziecięcą.
Czas trwania zajęć:
Zajęcie proponuję podzielić na dwoje mniejszych (jedne  30 minut, będące etapem
przygotowawczym i drugie  20 minut, będące etapem zabawy).
Potrzebne materiały:
Wiersz Juliana Tuwima  Lokomotywa 3.
Pudła kartonowe (po jednym dla każdego dziecka).
Farby (zużyjemy jej bardzo dużo!).
Pędzle.
Cerata.
Uczestnicy:
Każda przedszkolna grupa wiekowa.
3
Tuwim J.: Lokomotywa i inne wesołe wierszyki dla dzieci. Kraków, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Przebieg zajęć:
Etap przygotowań: nauczycielka proponuje dzieciom zabawę w lokomotywę. W tym
celu każde dziecko otrzymuje kartonowe pudło, czyli wagonik. Nasza lokomotywa
(czyli nauczycielka) będzie ciągnęła tyle wagoników, ile jest dzieci. Żeby pudło stało się
prawdziwym wagonikiem  trzeba je do niego upodobnić. Proponuję je pomalować (w
młodszych grupach nie musimy tego wcale czynić, samo pudełko i możliwość wejścia
do niego jest już atrakcyjne dla 3-latków).
Na przygotowanych ceratach (najlepiej na podłodze) rozkładamy pudła. Warto pomalo-
C
wać je z obu stron. Tu pozostawiamy pełną swobodę dzieciom. Z 6-latkami możemy się
pokusić o wycięcie lub namalowanie okienek. Możemy także umocować z każdej strony
6
po dwa kółka wycięte z ciemnego kartonu. Wagoniki jednak będą równie piękne, jeśli
s. 17
użyjemy tylko jednego koloru farb. Nauczycielka przygotowuje dla siebie lokomotywę.
Po skończonych działaniach upiększających kartony czyli wagoniki  każdy sprząta
swoje stanowisko pracy i myje dokładnie ręce.
Część przygotowawczą proponuję wykorzystać w starszych grupach na naukę wiersza
 Lokomotywa . W młodszych grupach ten obowiązek przypadnie nauczycielce (może-
my jednak również poprosić o pomoc koleżankę  zmienniczkę lub rodzica  do odczy-
tania wiersza).
Etap zabawy. Do wspólnej zabawy (obejrzenia przedstawienia) możemy zaprosić dzieci
z innych grup lub nawet rodziców. Każdy wchodzi do swojego wagonika, rozłożonego
z dwóch stron pudła. Przytrzymywanie z obu stron sprawia, że widać zza niego tylko
stopy lub nogi dziecka oraz ramiona i górną część tułowia i głowę. Wszystkie wagoniki
ustawiają się za lokomotywą. Rozpoczynamy recytację i stosowny do treści wiersza
ruch.
 Lokomotywa
Stoi na stacji lokomotywa,
Ciężka, ogromna i pot z niej spływa
 Tłusta oliwa.
Stoi i sapie, dyszy i dmucha,
Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha:
Buch  jak gorąco!
Uch  jak gorąco!
Puff  jak gorąco!
Uff  jak gorąco!
Już ledwo sapie, już ledwo zipie,
A jeszcze palacz węgiel w nią sypie.
Wagony do niej podoczepiali
Wielkie i ciężkie, z żelaza, stali,
I pełno ludzi w każdym wagonie,
A w jednym krowy, a w drugim konie,
A w trzecim siedzą same grubasy,
Siedzą i jedzą tłuste kiełbasy.
A czwarty wagon pełen bananów,
A w piątym stoi sześć fortepianów,
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
W szóstym armata, o! jaka wielka!
Pod każdym kołem żelazna belka!
W siódmym dębowe stoły i szafy,
W ósmym słoń, niedz
wiedz
i dwie żyrafy,
W dziewiątym  same tuczone świnie,
W dziesiątym  kufry, paki i skrzynie,
A tych wagonów jest ze czterdzieści,
Sam nie wiem, co się w nich jeszcze mieści.
C
6
Lecz choćby przyszło tysiąc atletów
s. 18
I każdy zjadłby tysiąc kotletów,
I każdy nie wiem jak się natężał,
To nie udz
wigną  taki to ciężar!
Nagle  gwizd!
Nagle  świst!
Para  buch!
Koła  w ruch!
Najpierw powoli jak żółw ociężale
Ruszyła maszyna po szynach ospale.
Szarpnęła wagony i ciągnie z mozołem,
I kręci się, kręci się koło za kołem,
I biegu przyspiesza, i gna coraz prędzej,
I dudni, i stuka, łomoce i pędzi.
A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost!
Po torze, po torze, po torze, przez most,
Przez góry, przez tunel, przez pola, przez las
I spieszy się, spieszy, by zdążyć na czas,
Do taktu turkoce i puka, i stuka to:
Tak to to, tak to to, tak to to, tak to to,
Gładko tak, lekko tak toczy się w dal,
Jak gdyby to była piłeczka, nie stal,
Nie ciężka maszyna zziajana, zdyszana,
Lecz raszka, igraszka, zabawka blaszana.
A skądże to, jakże to, czemu tak gna?
A co to to, co to to, kto to tak pcha?
Że pędzi, że wali, że bucha, buch-buch?
To para gorąca wprawiła to w ruch,
To para, co z kotła rurami do tłoków,
A tłoki kołami ruszają z dwóch boków
I gnają, i pchają, i pociąg się toczy,
Bo para te tłoki wciąż tłoczy i tłoczy,
I koła turkocą, i puka, i stuka to:
Tak to to, tak to to, tak to to, tak to to!...
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Po skończonej zabawie, tak jak w jej pierwszej części, wszyscy uczestniczą we wspól-
nym sprzątaniu, składaniu wagoników, umieszczeniu ich w wyznaczonej części sali.
Efekty:
Jak każdej umiejętności, tak i odpowiedzialności, a także obowiązkowości dzieci uczą
się podczas zabawy.
Im większa liczba ćwiczeń i powtórzeń, tym lepszy efekt.
C
Sprzątanie zabawek po skończonej zabawie to przecież jeden z pierwszych dziecięcych
obowiązków.
6
s. 19
IV. Obowiązek Maćka
Beata Krysiak
Cele:
Złożenie z liter alfabetu ruchomego wyrazów  tytułu opowiadania.
Tworzenie własnych zakończeń opowiadania.
Rozumienie, że każdy ma prawo mieć odmienne zdanie na dany temat i może je wy-
powiedzieć ze spokojem i przekonaniem, że będzie uszanowany i odebrany w sposób
tolerancyjny.
Czas trwania zajęć:
40 minut.
Potrzebne materiały:
Opowiadanie Beaty Krysiak  Obowiązek Maćka (patrz: strony 23 24).
Litery alfabetu ruchomego.
Tablica do liter.
Uczestnicy:
Grupa przedszkolna 6-latków.
Przebieg zajęć:
Nauczycielka zaprasza dzieci do wysłuchania opowiadania (patrz: strony 23 24), które
nie ma zakończenia. Zadaniem dzieci będzie jego dokończenie, stworzenie własnego
ciągu dalszej historii Maćka  ich rówieśnika.
Nauczycielka zachęca dzieci do swobodnych wypowiedzi na temat wysłuchanej historii.
 Czy na początku pobytu Korka w domu Maćka, chłopiec wywiązywał się z obowiązku
sprawowania opieki nad psem?
 Jak myślicie, jak się zakończyła historia wielkiej miłości Maćka do Korka?
 Czy chłopiec w dalszym ciągu opiekuje się należycie swoim psem Korkiem?
 Czy na wszystkie obowiązki wystarcza mu czasu?
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
 A może musiał zrezygnować z zajęć dodatkowych?
 Może w szkole ma tak wiele zajęć, że opiekę nad Korkiem przejęła mama?
 A może Korek wrócił do domu cioci Alicji?
Zakończeń opowiadania może być tak wiele, jak wiele jest dzieci w grupie. Każdy ma
prawo do swojego, wymyślonego ciągu dalszego historii. Nauczycielka proponuje
przedszkolakom nadanie jednego wspólnego tytułu temu opowiadaniu. Tytuł dzieci
układają z liter alfabetu ruchomego na tablicy magnetycznej (nauczycielka może go
C
również zapisać na tablicy kredą lub mazakiem na brystolu).
6
Efekty:
s. 20
Dziecko rozw3
a wyobraz
nię poprzez tworzenie własnego zakończenia opowiadania.
Respektuje prawo innych do odmiennego zdania (innego zakończenia opowiadania).
Rozumie, że przyjęcie obowiązku jest odpowiedzialnością często na długie lata.
Prawidłowo układa wyrazy z liter alfabetu ruchomego.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Krzyżówka
1
C
6
2
s. 21
3
4
5
6
7
8
9
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
Zagadki do krzyżówki
1. Pytanie nietrudne, to każdy z was przyzna. Jak się nazywa na-
sza Ojczyzna? (Polska)
2. Biały lub kolorowy na stole leży. Na nim nóż, widelec, kubek
C
i talerzyk. (obrus)
6
s. 22
3. Przychodzi co dzień i zimą i latem, lampki złote zapala nad
światem. (noc)
4. Kiedy między  owce wpiszesz jedną z liter, jesz je z apetytem,
bo są znakomite. (owoce)
5. Zawsze jest nad nami. To płacze czasami, to się śmieje słoń-
cem albo gwiazd tysiącem. (niebo)
6. Choć kuleczka jest brązowa, liść zielony w sobie chowa. (pąk)
7. Śpią zielone pióreczka pod białą pierzyną. Będą znowu rosły,
kiedy mrozy miną. (ozimina)
8. Klejnot z morza. Ma blask księżyca. Wszystkich zachwyca.
(perła)
9. Nie umiemy czytać wcale, chowamy się w futerale. Aż tu nagle
ktoś nas chwyta i wsadza na nos! I musimy wraz z nim czytać
cicho lub na głos. (okulary)
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
C
6
Opowiadanie  Obowiązek Maćka
s. 23
To był początek sierpnia, tydzień po powrocie z Mazur.
 Mamo, no proszę cię, ja naprawdę będę się nim zajmował!
Maciek już od kilku dni nie dawał za wygraną. Po prostu uparł
się i już. Na nic zdawały się argumenty mamy, że za chwilę roz-
pocznie się rok szkolny, że I klasa jest najważniejsza, że będzie
miał mniej czasu na zabawę, a przecież posiadanie psa to praw-
dziwy obowiązek.
Wszystko zaczęło się od sobotniej wizyty u cioci Alicji. Ciocia
Ala mieszka za miastem w dużym domu z jeszcze większym
ogrodem i... suczką Betą. No właśnie. Należałoby jeszcze do-
dać... i dwoma szczeniętami. Pięknymi, małymi jamniczkami.
To właśnie jeden z nich zawładnął sercem i myślami Maćka.
Chłopiec nie potrafił już o niczym innym mówić. Zdążył nawet
przemeblować swój pokój, wnosząc do niego z piwnicy stary,
wiklinowy kosz. Wszystko z myślą i nadzieją o nowym miesz-
kańcu. Tymczasem mama uparcie powtarzała  nie .
 A co będzie jak wyjedziemy na wakacje? Przecież wiesz, że
nie wszędzie można zabrać ze sobą psa?  zauważyła słusznie
mama.
 Wakacje mógłby spędzać u cioci Ali, nawet byłoby mu tam
wesoło...  Maciek nie widział w tym żadnego problemu.
 Psa trzeba kilka razy wyprowadzać na dwór, bez względu na
pogodę i porę dnia  kontynuowała mama
 Ale ja będę go wyprowadzał nawet sześć, nawet osiem razy,
przy okazji będę wyrzucał śmieci, no proszę zgódz
się...
Wszystko teraz tak naprawdę zależało od mamy. Z tatą poszło
Maćkowi znacznie łatwiej, ale taty nie ma nigdy w domu, długo
pracuje i często wyjeżdża w delegacje i ostateczne podjęcie de-
cyzji należało właśnie do mamy.
 No dobrze. Zgadzam się. Ale pamiętaj, posiadanie psa to
naprawdę duża odpowiedzialność i obowiązek, i nie można się
z niego wycofać ot tak sobie. Tak jak ty już pokochałeś szczenia-
ka, tak on pokocha ciebie. Będziesz za niego odpowiedzialny.
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906
07U0906
TRUDNE ZACHOWANIA
C
6
Opowiadanie  Obowiązek Maćka (cd.)
s. 24
 Hurrra! Dziękuję mamo! Jedz
my szybko do cioci Ali!  w tym
momencie Maciek był chyba najszczęśliwszym chłopcem na
świecie.
Mały Korek pojawił się w domu Maćka następnego dnia. Chło-
piec nie odstępował go nawet na chwilę. Cierpliwie wycierał
zmoczoną przez Korka podłogę, sprzątał porozrzucane po ca-
łym mieszkaniu kapcie, oddał mu nawet swój ulubiony kocyk.
Tak było przez cały miesiąc.
Nadszedł wrzesień. Pierwszy dzień w nowej szkole. Mama
miała rację co do tego, że I klasa jest bardzo ważna. To już nie
jakieś tam przedszkole. Maciek jest uczniem. Już pierwszego
dnia chłopiec zapisał się na zajęcia dodatkowe: kurs karate,
komputery i kółko teatralne. Na zbiórki zuchowe chyba już mu
nie starczy czasu, a może...
Po powrocie ze szkoły Maciek zdążył tylko zjeść obiad i wyru-
szył na pierwsze spotkanie karateków. Wrócił wieczorem...
 Maćku, czy wyprowadzałeś dzisiaj Korka?  zapytała mama,
 Ja, tak, rano. Po szkole nie zdą-
żyłem, bo musiałem się spieszyć
na kurs karate.  Maciek poczuł
się trochę tak, jakby go mama
przyłapała na gorącym uczynku.
 Proszę, wyprowadz
psa zanim
usiądziesz do kolacji.
 Ale...  Maciek urwał w po-
łowie zdania   ...będę go wy-
prowadzał nawet sześć, nawet
osiem razy...  zadz
więczało mu
w uszach. To chyba jego własne
słowa&
 Tak, dobrze, już idę...
Trudne sytuacje w przedszkolu
07U0906