Poradnik „Gazety" i „Ładnego Domu"

Zaciszna altana chroniąca przed słońcem l deszczem jest dosko­nałym miejscem do letniego wypo­czynku na dużej, słabo zadrzewionej działce. Możemy zbudować ją sami od podstaw albo wykorzystać goto­we segmenty.

Do budowy altany używamy najczę­ściej desek i bali drewnianych, ale mo­gą do tego posłużyć też stalowe bądź aluminiowe profile.

Zaczynamy od fundamentów

Konstrukcja altany musi stać na stabil­nej warstwie, która jednocześnie będzie zabezpieczeniem przed bezpośrednim kontaktem podłogi z gruntem. Nie trze­ba budować masywnych fundamentów - wystarczą betonowe słupki, na których spoczną drewniane podwaliny. Muszą się one znaleźć we wszystkich jej narożnikach, w odległościach nie wię­kszych niż dwa metry wzdłuż każdego boku. Słupki stawiamy również w środ­ku obrysu altany, co umożliwi oparcie na nich legarów podłogowych. W miejscu ustawienia altany należy usunąć żyzną warstwę gruntu i nasypać piasku. Ułatwi to wchłanianie wody opa­dowej i ograniczy rozwój chwastów. Wykopy pod słupki muszą mieć 50-60 cm. Na dnie umieszczamy ok. 10-cm-warstwę piasku i dobrze ją ubijamy. Wygodnie będzie wypełnić dołki beto­nem do poziomu gruntu, a po jego zwią­zaniu wymurować słupki o wysokości 30-50 cm z bloczków betonowych. Uni­kniemy konieczności robienia desko­wania. Przekrój słupków powinien wynosić co najmniej 25x25 cm i jeśli będą one wi­doczne, warto je otynkować zaprawą ce­mentową z dodatkiem preparatu plastyfikującego. Trzeba sprawdzić, czy wszystkie słup­ki mają jednakowy poziom. Robimy to np. za pomocą długiej poziomnicy. Na wierzchu wszystkich słupków umiesz­czamy izolację z dwóch warstw papy przyklejonej lepikiem.

Konstrukcja szkieletowa czy segmentowa

Budując altanę samodzielnie, powinni­śmy zacząć od uproszczonego projektu. Łatwiej określimy wtedy ilość potrzeb­nych materiałów, dobierzemy przekroje elementów i sposób ich łącenia.

Jeśli altanka ma ażurowe ścianki, będzie mogła piąć się po nich dzikie wino

Szkieletową konstrukcję nośną przy­gotowywaną bezpośrednio na działce z surowej tarcicy - desek, bali i łat. Możemy też wykorzystać gotowe, do­stępne w składach ogrodniczych seg­menty konstrukcyjne przygotowane do złożenia na uprzednio wybudowanym fundamencie. To drugie rozwiązanie jest łatwiejsze, ale ogranicza nam dostęp tylko do kilku modeli, nie zawsze pasujących do na­szych potrzeb. Drewno przeznaczone na budowę po­winno być dostatecznie wysuszone, aby później się niepaczyło i nie pękało. Do­brze, jeśli jest wstępnie zaimpregnowane preparatem grzybo- i owadobójczym. Potrzebne będą też podstawowe narzę­dzia stolarskie (takie jak pita, młotek, dłu­ta) i elektronarzędzia (pilarka tarczowa lub łańcuchowa, szlifierka).

Musimy zdecydować też, czy drewno będzie strugane, czy w stanie surowym. Ostrugane elementy ładniej wyglądają i łatwiej utrzymać je w czystości, ale przygotowanie drewna wymaga użycia specjalistycznych maszyn, dlatego lepiej kupić już wygładzony materiał.

Przycinamy i zbijamy

Pierwszym etapem prac przy budowie altanki będzie zamocowanie podwalin - bali opartych na słupkach fundamen­towych. do których mocowane będą słu­py podpierające dach i legary podłogi. Przekrój podwalin powinien wynosić co najmniej 12x12 cm. Ze względu na bli­skość gruntu trzeba je dodatkowo zabez­pieczyć, np. emulsją asfaltową. Belki te mocuje się do słupków fundamentowych za pomocą kotew i kotków rozporowych. Elementy drewniane najlepiej mocować. wykorzystując profilowane łączniki sta­lowe. Umożliwiają one zespolenie połą­czeń wzdłużnych, kątowych, bez koniecz­ności nacinania w drewnie złączy ciesiel­skich. Rodzaj łączników trzeba dostoso­wać do przekroju i obciążenia takiego po­łączenia, a elementy te mocuje się gwoź­dziami lub gwoździowkrętami. Po zmontowaniu słupów i legarów na górnych końcach słupów mocujemy oczep - czyli belki usztywniające kon­strukcję, na których oprą się również kro­kwie dachu. Do jego budowy używa się bali o przekroju 10x10 cmlub 12xl2cm - zależnie od materiału użytego do po­krycia dachu. Konstrukcja dachu to krokwie oparte na oczepie i złączone ze sobą w kaleni­cy. Dodatkowym wzmocnieniem będą jętki - deski łączące krokwie mniej wię­cej w dwóch trzecich ich długości.

Kładziemy dach i podłogę

Na pokrycie dachu altany można wy­korzystać wszystkie dostępne materiały pokryciowe. Trzeba jednak odpowiednio przygotować konstrukcję pod wybrane pokrycie. Materiały arkuszowe profilo­wane (np. blacho dachówki, płyty bitu­miczne i cementowo-celulozowe) kładzie się bezpośrednio na łatach przebiegają­cych prostopadle do krokwi. Również na łatach układane są dachówki cementowe lub ceramiczne, ale ze względu na ich znaczny ciężar konstrukcja nośna musi być bardziej wytrzymała. Natomiast pokrycia z papy, gontów bi­tumicznych wymagają pełnego podkła­du z desek, płyt OSB lub sklejki. Altanę warto wyposażyć w rynny i ru­ry spustowe odprowadzające wodę z da­chu - przy intensywnych opadach wnę­trze nie będzie zalewane. Pokrycie pod­łogi powinno być na tyle szczelne, aby drobne przedmioty nie mogły się pod nią przedostać. Nie należy jednak kłaść nieprzepuszczalnych pokryć, np. z PCW, gdyż utrudni to odparowanie wilgoci. Dobrym materiałem będą de­ski o grubości l ,5 cala łączone na pió­ro i wpust i przybite gwoździami do le­garów. Balustrada okalająca altanę może być ażurowa - będzie dobrym rusztowaniem dla roślin pnących. Montujemy ją na całej wysokości alta­ny /. listewek tworzących kratownicę. In­nym rozwiązaniem będzie pełna barier­ka o wysokości l -1.2 m zwieńczona poręczą. Można ją zrobić np. z desek boazeryjnych bądź paneli z PCW. Zrobienie dodatkowych uchwytów lub zawiasów oraz osłon zakrywających otwartą część altany umożliwi po sezo­nie letnim składowanie w niej mebli ogro­dowych i zabezpieczenie ich przed wpły­wem niekorzystnych warunków atmos­ferycznych.

Czym wykańczać

Drewno, nawet zaimpregnowane. wy­maga nałożenia dodatkowych powłok ochronnych i dekoracyjnych. Do wykań­czania możemy użyć lakierów zachowu­jących naturalny rysunek słojów lub farb kryjących bądź półprzeźroczystych. La­kiery nie powinny tworzyć wyraźnej po­włoki. która pod wpływem zmian tem­peratury i wilgotności łatwo pęka i łusz­czy się. Należy używać lakierów prze­znaczonych do stosowania na zewnątrz i nakładać je dwu- lub trzykrotnie cien­ką warstwą. Popularne są lakiery bejce, które nadają drewnu pożądany odcień. Farby kryjące też nie mogą być „przy­padkowe". Najlepsze będą tzw. farby mikroporowe, które pozwalają oddychać drewnu. Po kilku latach powłoki lakiernicze wymagąją odnowienia. Farby lub lakiery re­nowacyjne nakłada się wtedy na oczysz­czoną z brudu i luźnych cząsteczek po­wierzchnię w jednej lub dwóch war­stwach. W celu zachowania barwy ele­mentów pokrytych bejcą do renowacji używamy lakierów bezbarwnych lub w jasnym odcieniu.

CEZARY JANKOWSKI, ..ŁADNY DOM-

---