HORMONY
Przysadka mózgowa - hormon wzrostu - ogolny wzrost organizmu
Szyszynka - melatonina (hormon snu) - odpowiada za dobowy rytm sen-czuwanie
Tarczyca - tyroksyna, trójjodotyronina, kalcytonina - wzrost i rozwój organizmu, metabolizm
Przytarczyce - parathormon - reguluje zawartosc wapnia i fosforu w plynach ciala
Grasica - tymozyna - wzrost odpornosci organizmu
Nadnercza - adrenalina, noradrenalina
Trzustka - insulina, glukagon - utrzymanie stalego poziomu cukru we krwi
Jądra - testosteron - warunkuje cechy meskie, podtrzymywanie i funkcjonowanie narzadow plciowych
Jajniki - estradiol - rozwoj miednicy, piersi i zewnetrznych narzadow plciowych, cykl miesieczny
Jajniki - progesteron - rozwoj gruczolow mlecznych w czasie ciazy
WITAMINY
(rola; niedobór; nadmiar; zrodlo)
A - prawdilowe widzenia, zdrowy naskórek; kurza slepota, luszczenie się skory, nieprawidlowy wzrost u dzieci; odwapnienie kosci, uszkodzenie nerek, bole glowy i stawow; tran, jaja, watroba, maslo, mleko.
B2 - bierze udzial w przemianie białek i węglowodanów; zapalenie skory, blon sluzowych ukladu pokarmowego, zajady, uszkodzenie rogowki i soczewki oka; nudnosci, wymioty; pelne ziarno, drozdze, ser, grzyby, jaja
B11 - odpowiada za prawidlowa synteze kwasow nukleinowych; anemia, wady rozwojowe płodu; bezsennosc, rozdraznienie ; watroba, pelnoziarniste pieczywo, zoltka jaj
C - wzrost odpornosci, przyspiesza gojenie się ran; obnizenie odpornosci, krwawienie i gnicie dziasel (szkorbut) ; zaburzenie ukladu pokarmowego, tworzenie się kamieni ze szczawianu wapnia w nerkach; owoc rozy, papryka, natka pietruszki, jarmuz
D - ulatwia i reguluje przyswajanie wapnia i fosforu; deformacja kosci u dzieci (krzywica); lamliwosc kosci, nudnosci, wymioty, oslabienie, bole glowy, zwapnienie tkanek miekkich (watroby, nerek, pluc, serca i naczyn krwionosnych); tran, watroba, ryby morskie, smietana, maslo
E - zmniejszenie zuzycia tlenu przez tkanki, zwieksza odpornosc ustroju na niedotlenienie; zaburzenie plodnosci, choroby ukladu krazenia; zmeczenie, bole glowy, zaburzenie widzenia; kielki zboz, oleje roslinne, margaryna
K - uczestniczy w krzepnieciu krwi; spowolnienie procesu krzepniecia krwi; nadmierna potliwosc, uczucie goraca, niedokrwistosc; warzywa lisciaste, ziemniaki.
NARZADY ROZRODCZE
damskie
jajniki - wytwarzaja komorki jajowe i zenskie hormony plciowe: estradiol i progesteron
jajowody - narzad w którym dochodzi do zaplodnienia komorki jajowej. Ruchy rzesek nablonka i rytmiczne skurcze miesni scian umozliwiaja przesuwanie komorki jajowej do macicy.
Macica - miejsce zagniezdzenia zarodka i rozwoju plodu
Pochwa - narzad kopulacyjny, stanowi kanal rodny
Wargi sromowe - chronia wejscie do pochwy, zapewniaja jej stala temperature i wilgotnosc.
Lechtaczka - odbiera i przewodzi bodzce pobudzenia plciowego
Gruczoly przedsionkowe - produkuja sluz.
meskie
jadra -produkuja plemniki i testosteron
najadrze - miejsce magazynowania i dojrzewania plemnikow
moszna - worek skorny mieszczacy jadra zapewniajacy nizsza temperature powstajacym plemnikom
nasieniowody - wyprowadzaja plemniki z jader i transportuja je do pracia
pecherzyki nasienne - gruczoly wydzielajace substancje odzywczai pobudzajaca plemniki
gruczol krokowy produkuje wydzieline niezbedna do prawidlowego funkcjonowania plemnikow
pracie - sluzy do wprowadzania meskiego naisenia do drog rodnych kobiety
OKO
Rogowka - przezroczysta blona znajdujaca się z przodu galki ocznej. Przepuszcza i zalamuje swiatlo.
Twardowka - nieprzezroczysta blona otaczajaca zewnetrzna czesc galki ocznej znajdujacej się w oczodole. Chroni galke oczna przed urazami.
Naczyniowka - wielowarstwowa blona zawierajaca pigment oraz liczne naczynia krwionosne. Odzywia wszytskie struktury galki ocznej.
Teczowka - przednia czesc blony naczyniowej zawierajaca liczne naczynia krwionosne, miesnie zrenicy oka oraz komorki barwnikowe. Nadaje oczom charakterystyczna barwe chroni przed nadmierna iloscia swiatla.
Siatkowka - cienka blona wyscielajaca wewnetrzna powierzchnie galki ocznej. Zawiera komorki swiatloczule: czopki(rozpoznaja barwy , umozliwiaja ostre widzenie ale tylko przy jasnym oswietleniu) i preciki (reaguja na niewielka ilosc swiatla, dajac czarno-bialy obraz, sa bardzo czule - wykrywaja poruszajace się obiekty - co umozliwia widzenie „katem oka”). Przekształca bodzce swietlne w impulsy nerwowe.
Plamka - miejsce o najwiekszym skupieniu czopkow. Rejon najostrzejszego widzenia .
Tarcza nerwu wzrokowego - pozbawiony komorek swiatloczulych obszar w którym nerw wzrokowy wychodzi z galki ocznej .
Zrenica - otwor w teczowce przez który swiatlo wpada do wnetrza oka.
Soczewka - dwuwypukla, przezroczysta, elastyczna struktura umozliwiajaca widzenie przemiotow.
Cialo szkliste - polplynna przezroczysta substancja wypelniajaca galke oczna.
Powieki - zabezpieczaja galke przed urazami mechanicznymi oraznadmiarem swiatla.
Brwi i rzesy - dodatkowa ochrona galki ocznej.
Spojowka - cienka blona wyscielajaca wewnetrzna czesc powieki i przednia czesc galki ocznej do brzegu rogowki. Jest bogato unaczyniona, zawiera liczne gruczoly. Nawilza galke oczna przez wydzielanie sluzu.
Gruczol lzowy - wydziela lzy które oczyszczaja powierzchnie oka, nawilzaja ja i oczyszczaja z zabrudzen.
UCHO
ucho zewnetrzne
malzowina uszna - pofaldowana chrzastka pokryta skora. Skupia fale dzwiekowe i kieruje je do przewodu sluchowego.
Przewod sluchowy zewnetrzny - kanal pokryty skora w ktorej znajduja się gruczoly wytwarzajace wydzieline, wydzielina wraz ze zluszczonym naskorkiem tworzy woskowine chroniace wnetrzne ucha przed cialami obcymi i natluszcza blone bebenkowa. Przekazuje fale dzwiekowa na blone bebenkowa.
Blona bebenkowa - cienka, silnie unerwiona blona zbudowana z tkanki lacznej. Przekazuje drgania mechaniczne do ucha srodkowego.
ucho srodkowe
kosteczki sluchowe (mloteczek, kowadelko, strzemiaczko) - trzy kosteczki polaczone stawowo. Wzmacniaja drgania mechaniczne przekazuja je do ucha wewnetrznego.
Trabka sluchowa - przewod laczacy ucho srodkowe z gardlem . wyrownuje cisnienie po obu stronach blony bebenkowej i zabezpiecza ucho srodkowe przed skutkami zbyt silnych fal dzwiekowych
ucho wewnetrzne:
blednik - przedsionek - wypelniony plynem, prowadzi do niego okienko owalne. Odbiera drgania mechaniczne i wzbudza drgania czasteczke w cieczy.
Blednik - slimak - przewod w ksztalcie muszli slimaka wypelniony ciecza. Odbiera drgania cieczy, wzbudza impulsy nerwowe, które nerwem sluchowym biegna do osrodka sluchu.
Blednik - trzy kanaly polkoliste - trzy kanaly lezace w trzech plaszczyznach wypelnione plynem. Informuje organizm o polozeniu i ruchach glowy.