światło-promieniowanie optyczne (widzialne); jest częścią promieniowania elektromagnetycznego, którego długość fali zawiera się w zakresie 380-760 nm.
narząd wzroku-tworzą go: gałka oczna umieszczona w oczodole z aparatem słuchowym i ochronnym, drogi wzrokowe i kora wzrokowa płatów potylicznych (tutaj jest wytwarzany i przetwarzany obraz).
widzenie i wrażenia wzrokowe - postrzeganie przez człowieka otaczającego świata. Do widzenia przestrzennego (trójwymiarowego) niezbędne jest patrzenie obuoczne. W zależności od natężenia oświetlenia wyróżnia się widzenie: fotopowe, mezotopowe, skotopowe.
Wyróżnia się 3 rodzaje wrażeń wzrokowych:
- wrażenie światła,
- wrażenie kontrastu,
- wrażenie kształtu.
płaszczyzna pracy wzrokowej-płaszczyzna pozioma, pionowa lub pochylona, na której znajdują się najważniejsze szczegóły przedmiotów pracy wzrokowej, na której określa się i mierzy wskaźniki oświetlenia.
sprawność widzenia-ocenia się na podstawie dokładności widzenia (ostrości widzenia) i szybkości widzenia. Sprawność widzenia warunkują: rozmiar przedmiotu (szczegół przedmiotu), położenie względem pola widzenia, kontrast barwy, kontrast jaskrawości, zatężenia oświetlenia oraz skład widmowego promieniowania.
ostrość widzenia-zdolność do wyraźnego widzenia; wielkością charakteryzującą zdolność do rozróżniania szczegółów jest rozdzielczość wzroku, określa się ją w minutach kątowych
pole widzenia-część przestrzeni, którą widzi się jedno- lub obuocznie przy nieruchomej głowie i nieruchomym oku. Prawidłowe pole widzenia każdego oka rozciąga się do:
-85-900 -od strony skroniowej,
-55-600-od nosa,
-45-550-od góry,
65-700-od dołu
luminacja-przybliżona miara jaskrawości; określa wrażenie jaskrawości jakie odnosi obserwator, patrząc na oświetlaną lub świecącą powierzchnie, niezależnie od adaptacji oka do warunków oświetleniowych. Jednostką luminancji jest nit [nt]; przyrządem służącym do wyznaczania luminancji powierzchni świecących lub oświetlanych jest nitomierz.
olśnienie-stan procesu widzenia, w którym odczuwa się niewygodę widzenia albo mniejszą zdolność rozpoznawania przedmiotów albo oba te wrażenia razem na skutek niesprzyjającego rozkładu luminancji lub jej zbyt dużego zakresu lub nadmiernego kontrastu w przestrzeni lub czasie.
szczegół przedmiotu- rozróżniany dzięki rozdzielczości wzroku jako wielkości charakterystycznej ostrości widzenia; wartość progowa do rozróżniania szczegółów przedmiotów to 5'.
zadania wizualne-wyróżnia się dwa podstawowe zadania:
-wykrywanie-ostrzeganie operatora,
-nadzorowanie-aktywne poszukiwanie informacji przez operatora;
W zadaniach wykrywania i nadzorowania wyróżnia się trzy strefy rozpoznawania sygnałów wizualnych: zalecaną, dopuszczalną i nieodpowiednią.
strefa robocza- część pomieszczenia przeznaczona do wykonywania czynności, dla których określa się wartość wielkości charakteryzującej oświetlenie.
natężenie oświetlenia-stosunek strumienia świetlnego padającego na elementarne pole powierzchni otaczając dany punkt do powierzchni tego pola. Jednostką miary natężenia jest lux [lx]. Przyrządem do pomiaru natężenia jest luksomierz.
rodzaje oświetlenia-biorąc pod uwagę obszar, który jest oświetlany przez określone źródło światła wyróżniamy: ogólne, miejscowe, złożone, zlokalizowane, punktowe. W zależności od oprawy (rozsyłu światła) oświetlenie dzielimy na: bezpośrednie, przeważnie bezpośrednie, mieszane, przeważnie pośrednie, pośrednie, kierunkowe.
równomierność oświetlenia-stosunek najmniejszego natężenia oświetlenia do średniego natężenia oświetlenia na tej powierzchni; na płaszczyźnie roboczej przy pracy ciągłej powinna wynosić co najmniej 0.65, a przy krótkotrwałej i w ciągach komunikacyjnych co najmniej 0.4.
rodzaj pracy - określany poprzez zespół czynności ruchowych oraz obciążeń fizycznych i psychicznych charakteryzujących daną pracę.
Wyróżniamy 4 rodzaje pracy w pozycji siedzącej:
- szczególnie dokładna: praca palców, obciążenie wzroku b. duże;
- bardzo dokładna: praca palców i rąk, obciążenie wzroku b. duże;
- dokładna: praca palców, rąk, przedramion, obciążenie wzroku średnie;
- średnio dokładna: praca palców, rąk, przedramion i ramion, obciążenie wzroku średnie;
Wyróżniamy 2 rodzaje pracy w pozycji stojącej:
- średnio dokładna: praca palców, rąk, przedramion i ramion, obciążenie wzroku średnie;
- mało dokładna: praca palców, rąk, przedramion i ramion z obszernymi ruchami, obciążenie wzroku małe.