Zespół Szkół Licealnych i Technicznych

w Tucholi

Schematy blokowe instrukcji sterujących w Turbo Pascalu wraz z przykładami programów.

Opracował:

mgr inż. Piotr Pełczyński

Tuchola 2003r.

Wstęp

Praca zawiera schematy blokowe instrukcji sterujących wykorzystywanych w języku TurboPascal. Są tu schematy do:

• instrukcji warunkowej if ( w dwóch postaciach)

• instrukcji iteracyjnej for ( w dwóch postaciach)

• instrukcji iteracyjnej repeat

• instrukcji iteracyjnej while

• instrukcji wyboru case ( w dwóch postaciach)

Ponadto pracę wzbogaciłem przykładami programów ilustrujących wykorzystanie omawianych instrukcji. Załączyłem źródła programów, bogato skomentowane i ułożone w kolejności od bardzo prostego do nieco trudniejszego.

Korzystałem głównie z książki Andrzeja Marciniaka - Turbo Pascal 7.0 z elementami programowania cz.I - Wydawnictwo Nakom - Poznań 2000 oraz z bogatych zasobów internetu.

Opracowanie to można znaleźć także na stronie mojej szkoły pod adresem www.zslit.tuchola.pl w dziale Zasoby Edukacyjne. Jest ono tam wzbogacone o wersje skompilowane (*.exe) i źródłowe (*.pas) zamieszczonych programów, a także ich schematy blokowe.

Wszelkie uwagi proszę przesyłać na adres: [e-mail]

Instrukcja warunkowa IF - postać I

Instrukcja warunkowa IF ma postać:

IF Warunek THEN

{ Blok instrukcji 1 }

Jeżeli Warunek jest spełniony (prawdziwy) wykonywany jest Blok instrukcji 1, a po nim Blok instrukcji 2; przy warunku niespełnionym wykonywany jest Blok instrukcji 2 (Blok instrukcji 1 zostaje pominięty).

Blok instrukcji 2 nie zależy od spełnienia Warunku - są to instrukcje bezwarunkowe.

Instrukcja warunkowa IF - postać II

Instrukcja warunkowa IF ma postać :

IF Warunek THEN

{ Blok instrukcji 1 }

ELSE

{ Blok instrukcji 2 }

Jeżeli Warunek jest spełniony (prawdziwy) wykonywany jest Blok instrukcji 1, w przeciwnym razie wykonywany jest Blok instrukcji 2. W obu wzajemnie wykluczających się przypadkach zostanie wykonany Blok instrukcji 3.

Blok instrukcji 3 nie zależy od spełnienia Warunku - są to instrukcje bezwarunkowe.

1. Program wypisze większą z dwóch podanych liczb.

Program Instrukcja_IF_1;

{ Program wypisuje większą z dwóch podanych liczb. }

uses

Crt;

var

A, B : Integer; { Deklaracja zmiennych: A- pierwsza liczba; B- druga liczba}

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu.}

Writeln;

Writeln (' Program wypisuje większą z dwóch podanych liczb.');

Writeln;

Write (' Podaj A: ');

Readln (A); { Wczytanie pierwszej liczby.}

Write (' Podaj B: ');

Readln (B); { Wczytanie drugiej liczby. }

Writeln;

if (A>B) then { Jeśli A>B wykonaj }

Writeln (' Większa jest liczba : ', A)

else { w przeciwnym razie }

Writeln (' Większa jest liczba : ', B);

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

2. Program obliczy i wyświetli pierwiastki równania kwadratowego .

Program Instrukcja_IF_2;

{ Program oblicza pierwiastki równania kwadratowego. }

uses Crt;

var

A, B, C : Real; { Deklaracja zmiennych }

Delta, X1, X2 : Real;

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu.}

Writeln;

Writeln(' Program oblicza pierwiastki równania kwadratowego.');

Writeln;

Writeln (' Podaj współczynniki równania kwadratowego.');

Write (' Podaj A: '); { Wczytanie pierwszego współczynnika. }

Readln (A);

Write (' Podaj B: ');

Readln (B); { Wczytanie drugiego współczynnika. }

Write (' Podaj C: ');

Readln (C); { Wczytanie trzeciego współczynnika. }

Writeln;

Delta := Sqr(B)-4*A*C;

if (Delta<0) then { Jeśli Delta<0 wykonaj }

Writeln (' Równanie nie ma pierwiastków rzeczywistych !')

else { w przeciwnym razie }

if (Delta=0) then { Jeśli Delta=0 wykonaj }

begin

X1 := -B/(2*A);

Writeln (' Równanie ma jeden pierwiastek rzeczywisty : ',

'X1=', X1:8:2);

end

else { w przeciwnym razie }

begin

X1 := (-B-Sqrt(Delta))/(2*A);

X2 := (-B+Sqrt(Delta))/(2*A);

Writeln ('Równanie ma dwa pierwiastki rzeczywiste : ','X1=',X1:8:2,';

end; X2=', X2:8:2);

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

3. Program wczyta trzy liczby podane przez użytkownika, a następnie wypisze je w kolejności rosnącej .

Program Instrukcja_IF_3;

{ Program wczytuje trzy liczby podane przez użytkownika, }

{ a następnie wypisuje je na ekranie w kolejności rosnącej.}

uses

Crt;

var

A, B, C : Real; { Deklaracja zmiennych }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu.}

Writeln;

Writeln (' Program wczytuje trzy liczby podane przez użytkownika,');

Writeln (' a następnie wypisuje je na ekranie w kolejności rosnącej.');

Writeln;

Writeln(' Podaj liczby A, B i C :');

Write(' A = ');

Readln(A); { Wczytanie pierwszej liczby.}

Write(' B = ');

Readln(B); { Wczytanie pierwszej liczby.}

Write(' C = ');

Readln(C); { Wczytanie pierwszej liczby.}

Writeln;

if A<B then

if B<C then

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', A:2:0, ' ', B:2:0, ' ',C:2:0)

else

if C<A then

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', C:2:0, ' ', A:2:0, ' ',B:2:0)

else

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', A:2:0, ' ', C:2:0, ' ',B:2:0)

else {B<=A}

if A<C then

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', B:2:0, ' ', A:2:0, ' ',C:2:0)

else

if C<B then

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', C:2:0, ' ', B:2:0, ' ',A:2:0)

else

Writeln(' Liczby w kolejności rosnącej: ', B:2:0, ' ', C:2:0, ' ',A:2:0);

Writeln; Writeln;

Writeln(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

Instrukcja iteracyjna FOR - postać I

Instrukcję FOR stosujemy gdy z góry znamy liczbę powtórzeń w cyklu pętli, jest ona kontrolowana tzw. licznikiem. Jej postać to:

FOR I := Początek TO Koniec DO { Blok instrukcji }

Wartość początkowa - Początek i wartość końcowa - Koniec mogą być dowolnymi wyrażeniami typu porządkowego. W instrukcji pętli stosuje się słowo kluczowe TO - pętla ”w górę”, krok +1.

Instrukcja iteracyjna FOR - postać I

OPIS DZIAŁANIA

Na schemacie zmienna sterująca I spełnia rolę licznika, który steruje cyklami pętli. Zanim instrukcja I := I + 1 będzie wykonana po raz pierwszy, zachodzą następujące zdarzenia :

1. Zmiennej sterującej I zostaje przypisana wartość początkowa Początek.

2. Zostaje wyznaczona wartość końcowa Koniec (jeżeli jest wyrażeniem) i porównana z wartością początkową I. Jeżeli I <= Koniec, to nastąpi wejście do pętli; jeżeli I > Koniec to pętla jest pomijana. Program przechodzi do wykonywania kolejnych instrukcji.

3. Zostaje zapamiętana wartość końcowa Koniec, dzięki czemu może być porównywana z wartością zmiennej sterującej I przed rozpoczęciem każdego następnego cyklu pętli. Ponieważ kolejne wartości zmiennej sterującej są wyznaczane za pomocą funkcji standardowej Succ(I), zatem zmienna sterująca I musi być typu porządkowego (Integer, Char, Boolean).

Instrukcja iteracyjna FOR - postać II

Instrukcję FOR stosujemy gdy z góry znamy liczbę powtórzeń w cyklu pętli, jest ona kontrolowana tzw. licznikiem. Jej postać to:

FOR I := Początek DOWNTO Koniec DO

{ Blok instrukcji }

Wartość początkowa - Początek i wartość końcowa - Koniec mogą być dowolnymi wyrażeniami typu porządkowego. W instrukcji pętli stosuje się słowo kluczowe DOWNTO - pętla ”w dół”, krok -1 .

Instrukcja iteracyjna FOR - postać II

OPIS DZIAŁANIA

Na schemacie zmienna sterująca I spełnia rolę licznika, który steruje cyklami pętli. Zanim instrukcja I := I - 1 będzie wykonana po raz pierwszy, zachodzą następujące zdarzenia :

1. Zmiennej sterującej I zostaje przypisana wartość początkowa Początek.

2. Zostaje wyznaczona wartość końcowa Koniec (jeżeli jest wyrażeniem) i porównana z wartością początkową I. Jeżeli I >= Koniec, to nastąpi wejście do pętli; jeżeli I < Koniec to pętla jest pomijana. Program przechodzi do wykonywania kolejnych instrukcji.

3. Zostaje zapamiętana wartość końcowa Koniec, dzięki czemu może być porównywana z wartością zmiennej sterującej I przed rozpoczęciem każdego następnego cyklu pętli. Ponieważ kolejne wartości zmiennej sterującej są wyznaczane za pomocą funkcji standardowej Pred(I), zatem zmienna sterująca I musi być typu porządkowego (Integer, Char, Boolean).

1. Program wypisze liczby od 1 do 10, a następnie od 10 do 1.

Program Petla_FOR_1;

{ Program wpisuje liczby od 1 do 10, a następnie od 10 do 1.}

uses

Crt;

var

I : Byte; { Deklaracja zmiennej }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu. }

Writeln; { Przejście do kolejnego wiersza.}

Writeln (' Program wpisuje liczby od 1 do 10, a następnie od 10 do 1.');

Writeln;

for I := 1 to 10 do { Początek pętli FOR, gdzie I to zmienna sterująca; }

{ wartość początkowa I=1; wartość końcowa I=10; krok=1.}

Write (I, ' '); { Wypisywanie kolejnych liczb od 1 do 10.}

Writeln;

for I:= 10 downto 1 do {Początek pętli FOR, gdzie I to zmienna sterująca;}

{ wartość początkowa I=10; wartość końcowa I=1; krok=1.}

Write (I, ' '); { Wypisywanie kolejnych liczb od 1 do 10.}

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

2. Program obliczy i wyświetli N!.

Program Petla_FOR_2;

{ Program oblicza i wyświetla N!. }

uses

Crt;

var

N, I : Byte;

Silnia : Longint;

begin

ClrScr;

Writeln;

Writeln (' Program oblicza i wyświetla N!.');

Writeln;

Write (' Podaj liczbę: ');

Readln (N);

Silnia := 1;

for I := 1 to N do

Silnia := Silnia * I;

Writeln (' ',N, '! = ', Silnia);

Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

3. Program oblicza i wyświetla średnią N podanych przez użytkownika liczb.

Program Petla_FOR_3;

{ Program oblicza średnią N podanych przez użytkownika liczb. }

uses

Crt;

var

Ilosc, I : Byte;

{ Deklaracja zmiennych: Ilosc- ilość liczb; I- zm. sterująca pętlą FOR }

Wartosc, Suma : Real;

{ Wartosc- wartości poszczególnych wpisywanych liczb; }

{ Suma- suma wpisanych liczb }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu.}

Suma := 0; { Nadanie wartości początkowej zmiennej Suma.}

Writeln;

Writeln (' Program oblicza średnią N podanych przez użytkownika liczb.');

Writeln; Writeln;

Write (' Podaj ilość liczb, z których ma zostać policzona średnia: ');

Readln (Ilosc); { Wczytanie ilości liczb. }

Writeln;

if (Ilosc<1) then { Jeśli liczba mniejsza od 1 to wykonaj: }

Writeln (' Nie można policzyć średniej ', Ilosc, ' liczb.')

else { w przeciwnym razie }

begin

for I := 1 to Ilosc do {wartość początkowa I=1; wartość końcowa I=ilość}

{podanych liczb; krok=1 }

begin { Początek pętli FOR }

Write (' Podaj liczbę ', I, ': ');

Readln (Wartosc); { Wczytywanie kolejnych wartości liczb.}

Suma := Suma + Wartosc; {Sumowanie kolejnych wpisywanych liczb}

end; { Koniec pętli FOR }

Writeln;

Writeln (' Średnia podanych ', Ilosc, ' liczb to: ', Suma/Ilosc:10:2);

{ Wypisanie obliczonej średniej podanych liczb.}

end; { Koniec instrukcji IF }

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

Instrukcja iteracyjna REPEAT

Instrukcja REPEAT jest pętlą warunkową ze sprawdzeniem warunku na końcu (zatem zawsze będzie wykonany co najmniej jeden cykl pętli ) i ma postać :

REPEAT

Blok instrukcji 1; Blok instrukcji 2; ... Blok instrukcji N;

UNTIL Warunek;

Spełnienie warunku powoduje przerwanie pętli.

1. Program będzie wypisywał podany przez użytkownika tekst tak długo, dopóki nie zostanie wciśnięty dowolny klawisz.

Program Instrukcja_REPEAT_1;

{ Program wypisuje podany przez użytkownika tekst tak długo, }

{ dopóki nie zostanie wciśnięty dowolny klawisz. }

uses

Crt;

var

Tekst : String; { Deklaracja zmiennej Tekst- do wczytania tekstu }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Program wypisuje podany przez użytkownika tekst tak długo,');

Writeln (' dopóki nie zostanie wciśnięty dowolny klawisz. ');

Writeln;

Write(' Wpisz tekst, który będę powtarzał : ');

Read(Tekst); { Wczytanie podanego tekstu }

repeat { Początek pętli REPEAT }

Write(Tekst,' '); { Wypisywanie tekstu }

Delay(100); { Procedura przerywająca działanie programu na 100

Milisekund }

until Keypressed; { Koniec pętli REPEAT gdy zostanie wciśnięty dowolny

klawisz }

end.

2. Program czyta kolejne liczby i liczy ich sumę, aż do wpisania 0.

Program Instrukcja_REPEAT_2;

{ Program czyta kolejne liczby i liczy ich sumę, }

{ aż do wpisania przez użytkownika liczby 0. }

uses

Crt;

var

Liczba,Suma: Real; { Deklaracja zmiennych: Liczba- do wczytania podanej }

{ liczby; Suma- do policzenia sumy wpisanych liczb }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Program czyta kolejne liczby i liczy ich sumę, ');

Writeln (' aż do wpisania przez użytkownika liczby 0.');

Writeln;

Suma := 0; { Nadanie wartości początkowej zmiennej Suma }

repeat { Początek pętli REPEAT }

Writeln (' Dotychczasowa suma: ', Suma:10:2, '.');

Write (' Podaj liczbę: ');

Readln (Liczba); { Wczytywanie liczby}

Suma := Suma + Liczba { Sumowanie wprowadzanych liczb }

until (Liczba = 0); { Koniec pętli REPEAT }

Writeln;

Writeln (' Całkowita suma: ', Suma:10:2);

Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

3. Program pokazujący prosty wygaszacz ekranu.

Program Instrukcja_REPEAT_3;

{ Program pokazujący prosty wygaszacz ekranu.}

uses

Crt;

var

Imie : String;{Deklaracja zmiennych: Imie- do wczytania podanego imienia}

Licznik : Integer; { Licznik- do liczenia ile razy Imie zostało wyświetlone }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

TextBackground(Black); { Kolor tła czarny }

TextColor(White); { Kolor tekstu biały }

Writeln;

Writeln(' Program pokazujący prosty wygaszacz ekranu.');

Writeln;

Write(' Podaj swoje imię: ');

Read(Imie); { Wczytanie podanego imienia }

Licznik:=0; { Nadanie wartości początkowej zmiennej Licznik }

ClrScr;

Randomize; { Procedura losująca }

repeat { Początek pętli REPEAT }

Licznik:=Licznik+1; { Zwiększanie zmiennej licznik o 1 }

TextBackground(Random(12)); { Losowanie koloru tła }

TextColor(Random(12)); { Losowanie koloru tekstu }

GoToXY(Random(70),Random(24)); {Losowanie współrzędnych położenia}

{tekstu }

Write(Imie); { Wypisanie tekstu (imienia) }

delay(50); { Procedura przerywa działanie programu na 50 milisekund.}

if Licznik=100 then { Jeśli Licznik=100 wykonaj }

begin

Licznik:=0; { Nadanie zmiennej Licznik wartości = 0 }

TextBackground(Random(12)); { Losowanie koloru tła }

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

end; { Koniec instrukcji IF }

until Keypressed; { Koniec pętli REPEAT gdy zostanie wciśnięty dowolny }

{ klawisz }

end.

Instrukcja iteracyjna WHILE

Instrukcja WHILE jest pętlą warunkową ze sprawdzeniem warunku na początku i ma postać :

WHILE Warunek DO

{ Blok instrukcji }

Spełnienie warunku powoduje wykonanie pętli.

Instrukcję WHILE odczytujemy następująco :

dopóki Warunek (wyrażenie logiczne) jest prawdziwy (True), wykonuj Blok instrukcji; w przeciwnym przypadku (False) przejdź do dalszej części programu (następnych instrukcji).

1. Program wczytuje znaki z klawiatury tak długo, dopóki nie zostanie wpisany znak (`*') .

Program Instrukcja_WHILE_1;

{ Program wczytuje znaki z klawiatury tak długo, }

{ dopóki nie zostanie wpisany znak ('*'). }

uses

Crt;

var

Znak : Char; { Deklaracja zmiennej Znak }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Program wczytuje znaki z klawiatury tak długo,');

Writeln (' dopóki nie zostanie wpisany znak (*). ');

Writeln;

Write(' Podaj znak i wciśnij ENTER : ');

Readln(Znak); { Wczytanie podanego znaku }

while (Znak<>'*') do

begin { Początek pętli WHILE }

Write(' Podaj znak i wci˜nij ENTER : '); { Wyświetlenie komunikatu }

Readln(Znak); { Wczytanie podanego znaku }

end; { Koniec pętli WHILE }

end.

2. Program znajdzie największy wspólny dzielnik dwóch liczb.

Program Petla_WHILE_2;

{ Program znajduje największy wspólny dzielnik dwóch liczb: A i B. }

uses

Crt;

var

A, B, Pom : Integer; { Deklaracja zmiennych }

begin

ClrScr;

Writeln;

Writeln (' Program znajduje największy wspólny dzielnik dwóch liczb: A i B.');

Writeln;

Write (' Podaj A: ');

Readln (A); { Wczytanie pierwszej liczby.}

Write (' Podaj B: ');

Readln (B); { Wczytanie drugiej liczby. }

Writeln;

Write (' NWD podanych liczb (', A, ', ', B, ') = ');

while (A<>B) do

begin { Początek pętli WHILE }

if A<B then { Jeśli A<B to wykonaj }

begin { Początek instrukcji IF }

Pom := A;

A := B;

B := Pom;

end; { Koniec instrukcji IF }

A := A - B;

end; { Koniec pętli WHILE }

Writeln (A);

Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

3. Program obliczy sumę N=10 liczb typu Integer.

Program Petla_WHILE_3;

{ Program oblicza sumę N=10 liczb typy Integer. }

uses

Crt;

const

N = 10; { Deklaracja stałej N=10 }

var

K, Suma, X : Integer; { Deklaracja zmiennych: K- do liczenia ilości }

{ wprowadzanych liczb; Suma- do policzenia sumy }

{ wprowadzonych liczb; X- do wczytywania wprowadzanych liczb }

begin

ClrScr;

Writeln;

Writeln (' Program oblicza sumę N=10 liczb typy Integer.');

Writeln (' Wykonanie programu kończy się po wprowadzeniu 10 liczb.');

Writeln;

K := 1; { Nadanie wartości początkowej zmiennej K }

Suma := 0; { Nadanie wartości początkowej zmiennej Suma }

while K<=N do { dopóki K<=N (10) to wykonuj }

begin { Początek pętli WHILE }

Write (' Wprowadź liczbę typu Integer : ');

Read(X); { Wczytanie wprowadzonej liczby }

Writeln;

Suma := Suma + X; { Sumowanie wprowadzanych liczb.}

Writeln (' Suma częściowa liczb wynosi :',Suma:6);

K := K +1; { Zwiększanie wartości K o 1 }

If (K>N) then { Jeśli K>N to wykonaj }

begin

ClrScr;

Writeln; Writeln;

Writeln(' Suma całkowita N=',N,' liczb wynosi :',Suma:6);

Writeln; Writeln;

Writeln(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readkey; { Czytaj klawisz }

end;

end; { Koniec Pętli WHILE }

end.

Instrukcja wyboru CASE - postać I

Instrukcja CASE jest instrukcją wyboru (selekcji), sterującą wyborem jednej z instrukcji do wykonania i ma postać :

CASE Wyrażenie OF

wartość1 : { Blok instrukcji } ;

wartość2 : { Blok instrukcji } ;

. . .

wartośćN : { Blok instrukcji } ;

END;

Instrukcja wyboru CASE - postać II

Instrukcja CASE jest instrukcją wyboru (selekcji), sterującą wyborem jednej z instrukcji do wykonania i ma postać :

CASE Wyrażenie OF

wartość1 : { Blok instrukcji } ;

wartość2 : { Blok instrukcji } ;

. . .

wartośćN : { Blok instrukcji } ;

ELSE

{ Blok instrukcji }

END;

1. Program po wczytaniu numeru (1-3) wypisze odpowiedni komunikat.

Program Instrukcja_CASE_1;

{ Program wczytuje numer (1-3) i wypisuje odpowiedni komunikat }

{ znajdujący się pod wczytanym numerem. }

uses

Crt;

var

Numer : Char; { Deklaracja zmiennej Numer typu znakowego }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Program wczytuje numer (1-3) i wypisuje odpowiedni komunikat');

Writeln (' znajdujący się pod wczytanym numerem.');

Writeln;

Writeln (' 1) Poziom łatwy. ');

Writeln (' 2) Poziom średni.');

Writeln (' 3) Poziom trudny.');

Writeln;

Write (' Podaj numer (1-3) i naciśnij ENTER : ');

Read (Numer); { Wczytanie podanego numeru }

Writeln;

case Numer of { Początek instrukcji CASE }

'1':begin

Write(' WYBRAŁEŚ POZIOM ŁATWY !!!');

end;

'2':begin

Write(' WYBRAŁEŚ POZIOM ŚREDNI !!!');

end;

'3':begin

Write(' WYBRAŁEŚ POZIOM TRUDNY !!!');

end;

end; { Koniec instrukcji CASE }

Readln;

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

2. Program po podaniu cyfry przez użytkownika wypisz jej nazwę słownie.

Program Instrukcja_CASE_2;

{ Program po podaniu cyfry przez użytkownika wypisuje jej nazwę słownie. }

uses

Crt;

var

Cyfra : Byte; { Deklaracja zmiennych: Cyfra- do wczytania cyfry;}

NazwaCyfry : String; { NazwaCyfry- do wypisania słownie cyfry }

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Program po podaniu cyfry przez użytkownika wypisuje jej nazwę

słownie. ');

Writeln;

Write (' Podaj cyfrę w postaci numeru: ');

Readln (Cyfra); { Wczytanie cyfry }

Writeln;

case Cyfra of { Początek instrukcji CASE }

0 : NazwaCyfry := 'ZERO';

1 : NazwaCyfry := 'JEDEN';

2 : NazwaCyfry := 'DWA';

3 : NazwaCyfry := 'TRZY';

4 : NazwaCyfry := 'CZTERY';

5 : NazwaCyfry := 'PIĘĆ';

6 : NazwaCyfry := 'SZEŚĆ';

7 : NazwaCyfry := 'SIEDEM';

8 : NazwaCyfry := 'OSIEM';

9 : NazwaCyfry := 'DZIEWIĘĆ';

else

NazwaCyfry := 'to nie jest cyfra tylko liczba !!!';

end; { Koniec instrukcji CASE }

Writeln (' Podana cyfra ',(Cyfra),' - ', NazwaCyfry,' !');

Writeln; Writeln;

Writeln(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

3. Program pokazujący działanie prostego menu.

Program Instrukcja_CASE_3;

{ Prosty kalkulator. Program wczytuje dwie liczby, a następnie wyświetla }

{ menu. Z menu można wybrać numer opcji (1-4), pod którym wykona się }

{ odpowiednie działanie matematyczne dla wprowadzonych liczb. }

uses

Crt;

var

Numer : Integer;

Liczba1, Liczba2 : Real;

begin

ClrScr; { Procedura czyszczenia ekranu }

Writeln;

Writeln (' Prosty kalkulator. Program wczytuje dwie liczby, a następnie

wyświetla');

Writeln (' menu. Z menu można wybrać numer opcji (1-4), pod którym

wykona się');

Writeln('odpowiednie działanie matematyczne dla wprowadzonych liczb.');

Writeln;

Write(' Podaj pierwszą liczbę :');

Read(Liczba1); { Wczytanie pierwszej liczby }

Write(' Podaj drugą liczbę :');

Read(Liczba2); { Wczytanie drugiej liczby }

ClrScr;

Writeln;

{--------------------------MENU------------------------}

Writeln(' 1) DODAWANIE.');

Writeln(' 2) ODEJMOWANIE.');

Writeln(' 3) MNOŻENIE.');

Writeln(' 4) DZIELENIE.');

{--------------------------MENU------------------------}

Writeln;

Write(' Podaj numer: ');

Read(Numer); { Wczytanie numeru opcji menu }

ClrScr;

case Numer of { Początek instrukcji CASE }

1:begin

Writeln;

Write(' Suma liczb ',liczba1:3:0,' i ',liczba2:3:0,' wynosi:liczba1+Liczba2:3:0);

end;

2:begin

Writeln;

Write('Różnica liczb',liczba1:3:0,' i ',liczba2:3:0,'wynosi:',Liczba1-liczba2:3:0);

end;

3:begin

Writeln;

Write('Iloczyn liczb ',liczba1:3:0,' i ',liczba2:3:0,'wynosi:',Liczba1*Liczba2:3:0);

end;

4:begin

Writeln;

Write('Iloraz liczb ',liczba1:8:2,' i ',liczba2:8:2,' wynosi :',Liczba1/Liczba2:8:2);

end;

end; { Koniec instrukcji CASE }

Readln;

Writeln; Writeln; Writeln;

Write(' Naciśnij klawisz ENTER...');

Readln;

end.

TRUE

Czy Warunek

jest spełniony?

( T/N )

Blok

instrukcji 1

FALSE

Blok

instrukcji 2

FALSE

Czy Warunek

jest spełniony?

( T/F )

TRUE

Blok

instrukcji 2

Blok

instrukcji 1

N

Blok

instrukcji 3

I - zmienna sterująca

Początek- wartość początkowa zmiennej sterującej

Koniec - wartość końcowa

zmiennej sterującej

I := Początek

Dalsza część

programu

TRUE

I > Koniec?

FALSE

Blok instrukcji

I := I + 1

I - zmienna sterująca

Początek - wartość początkowa zmiennej sterującej

Koniec - wartość końcowa

zmiennej sterującej

I := Początek

Dalsza część

programu

TRUE

I < Koniec?

FALSE

Blok instrukcji

I := I - 1

Blok

instrukcji 1

Instrukcja REPEAT poleca co następuje:

powtarzaj wykonanie Bloku instrukcji 1

Bloku instrukcji 2

...

Bloku instrukcji N

pomiędzy symbolami REPEAT i UNTIL tak długo, jak Warunek (wyrażenie logiczne) będzie miał wartość False.

Blok

instrukcji 2

Blok

instrukcji N

Dalsza część

programu

FALSE

TRUE

Czy Warunek

jest spełniony?

( T/F )

Blok instrukcji

TRUE

Dalsza część

programu

Czy Warunek

jest spełniony?

( T/F )

FALSE

Wyr - Wyrażenie

W1 - wartość1

W2 - wartość2

Wn - wartośćN

TRUE

Blok instrukcji

Wyr = W1

Wartości od 1 do N - zwane stałymi wyboru muszą mieć z góry określoną wartość (nie mogą być wyrażeniami zawierającymi zmienne).

W trakcie wykonywania instrukcji CASE wykonywany jest tylko jeden Blok instrukcji. Jest to pierwszy napotkany, dla którego zdefiniowana stała wyboru (lub jedna z nich, jeżeli zdefiniowaliśmy kilka lub przedział) spełnia wyrażenie :

Wyrażenie = Wartość.

Jeżeli żadna ze stałych wyboru nie spełnia Wyrażenia, to Blok instrukcji zostanie pominięty i wykonywana jest dalsza część programu.

FALSE

TRUE

Blok instrukcji

Wyr = W2

FALSE

TRUE

Wyr = Wn

Blok instrukcji

FALSE

Dalsza część programu

Wyr - Wyrażenie

W1 - wartość1

W2 - wartość2

Wn - wartośćN

TRUE

Blok instrukcji

Wyr = W1

Wartości od 1 do N - zwane stałymi wyboru muszą mieć z góry określoną wartość (nie mogą być wyrażeniami zawierającymi zmienne).

W trakcie wykonywania instrukcji CASE wykonywany jest tylko jeden Blok instrukcji. Jest to pierwszy napotkany, dla którego zdefiniowana stała wyboru (lub jedna z nich, jeżeli zdefiniowaliśmy kilka lub przedział) spełnia wyrażenie :

Wyrażenie = Wartość,

bądź Blok instrukcji po ELSE, jeżeli żadna ze stałych wyboru nie spełnia Wyrażenia.

FALSE

TRUE

Blok instrukcji

Wyr = W2

FALSE

TRUE

Wyr = Wn

Blok instrukcji

FALSE

Dalsza część programu

Blok instrukcji

---