ZBOROWSKI JAN „UCZEŃ - JEDYNAK, WARSZAWA; WSiP,1975,S 147- 153
ARKUSZ OCEN ZACHOWANIA SIĘ DZIECKA W SZKOLE
Imię i nazwisko........................................................... Data ur. .......................Wiek..........
Szkoła nr............ Adres szkoły........................................................................ Klasa..........
Uczęszczał do przedszkola............................................................ przez okres ..................
Data wypełnienia arkusza................................ Podpis badającego.....................................
INSTRUKCJA DLA OCENIAJĄCEGO
Arkusz ten służy do oceny stopnia przystosowania się dziecka do grupy i wymagań szkoły. Składa się z trzech części, z których I stanowi charakterystykę dziecka, obejmując 83 cechy zachowania się. Cechy te należy ocenić kolejno według skali pięciostopniowej. Cyfry na skali wskazują na wzrost nasilenia cechy w kierunku od 1 do 5, przy czym kryterium intensywności cechy stanowi częstość jej występowania.
Tak więc:
1 oznacza nigdy,
2 oznacza rzadko,
3 oznacza przeciętnie,
4 oznacza często,
5 oznacza zawsze.
Stopień cechy charakterystyczny dla ocenianego dziecka otacza się kółkiem.
Część II obejmuje krótką charakterystykę środowiska rodzinnego. Podkreśla się w niej poszczególne dane lub się je wpisuje w miejsce kropek.
Część I i II powinna być wypełniona przez nauczyciela, który dobrze zna ucznia.
CZĘŚĆ I. CHARAKTERYSTYKA UCZNIA
(wypełnia nauczyciel, otaczając kółkiem stopnie nasilenia cech,
charakterystyczne dla ocenianego ucznia)
Lp. |
Charakterystyczna cecha |
Nigdy |
Rzadko |
Prze- ciętnie |
Często |
Zawsze |
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83 |
Pilność i staranność: stara się porządnie pracować w klasie i stara odrabiać lekcje w domu. Poczucie humoru: lubi i umie żartować, zna się na żartach. Nadmierna ruchliwość: wszędzie go pełno, wierci się, wychodzi z ławki. Emocjonalnie związany z nauczycielem: lubi swego nauczyciela, garnie się do niego, okazuje mu swoją sympatię. Ogólna zręczność: zręczny, zwinny i zgrabny w ruchach. Obowiązkowość: regularnie uczęszcza do szkoły, a jeśli opuszcza lekcje, to tylko w uzasadnionych sytuacjach (np. choroba). Dbałość o własne pomoce do nauki: utrzymuje w dobrym stanie swoje książki, zeszyty itp. Dobre samopoczucie: pogodny, uśmiechnięty, wszystko go cieszy. Agresywność słowna: wymyśla innym, złośliwie przezywa, przedrzeźnia. Uczynność: chętnie pożycza i dzieli się własnymi rzeczami. Zapamiętywanie zadanej lekcji: pamięta, co mu zadano w szkole, w domu wie, jakie lekcje należy odrobić. Lękliwość: w sytuacjach nieznanych lub przykrych przejawia lęk. Uznawanie autorytetu nauczyciela: liczy się ze zdaniem nauczycieli, uznaje ich za arbitrów w wielu sprawach. Wytrwałość: potrafi długo pracować nad jedną rzeczą, prace doprowadza do końca, nawet gdy natrafi na trudności.
Pewność siebie (śmiałość): wezwany do odpowiedzi nie peszy się, chętnie występuje publicznie. Płaczliwość: płacze, gdy spotka do najmniejsza nawet przykrość. Żywa reakcja na naganę nauczyciela: wyraźnie przejmuje się, jest zawstydzony, skruszony itp. Inicjatywa: pełen pomysłów podczas wspólnej zabawy i zajęć grupowych. Skłonność do skarżenia: jak tylko zdarzy się okazja, skarży. Samodzielność w pracy: lubi pracować samodzielnie, protestuje, gdy się chce mu pomóc lub narzucić własny styl pracy. Umiejętność wpływania na innych: ma posłuch, dzieci liczą się z jego zdaniem. Opiekuńczość: staje w obronie innych i pomaga im. Punktualność: przychodzi na lekcje o właściwej porze. Uważanie na lekcji: Skupiony na przedmiocie lekcji, uważnie śledzi jej przebieg. Towarzyskość: garnie się do innych, chętnie przebywa w grupie. Żywa reakcja na pochwałę nauczyciela: przejawia objawy zadowolenia. Siła fizyczna: silny i wytrzymały, chętnie podejmuje się wysiłków fizycznych. Popularność: jest lubiany, poszukiwany i chętnie przyjmowany przez inne dzieci. Agresywność fizyczna: skory do bicia, pierwszy napada, rozwiązuje wszelkie konflikty siłą. Czystość: lubi być czysty; gdy się zabrudzi, natychmiast usiłuje doprowadzić się do porządku. Zmienność zainteresowań: przy zetknięciu się z nowym tematem, zapala się, porzucając dawniejsze zainteresowania. Skłonność do rządzenia: rozkazuje, dyskutuje i poleca innym dzieciom, w co i z kim mają się bawić. Błaznowanie: gdy jest w grupie usiłuje rozśmieszać innych, błaznuje i wygłupia się. Poczucie winy: gdy coś zbroi, czuje się winnym, jest zawstydzony, skruszony itp. Gadatliwość: ma dużo spraw do opowiadania innym (na pauzie, podczas lekcji itp. Zmienność nastrojów: łatwo przechodzi ze stanu wesołości w stan przygnębienia i odwrotnie. Poczucie odpowiedzialności: dotrzymuje obietnic, można na nim polegać. Samokrytycyzm: umie u siebie znaleźć błąd ( w pracy, zachowaniu się). Krzykliwość: nawet w sytuacji spokojnych mówi podniesionym głosem. Reakcja na uwagę w dzienniczku: boi się rodziców (lub jednego z nich), robi wszystko, aby tylko nie pokazać w domu dzienniczka. Ruch niecelowe: podczas lekcji obgryza paznokcie, ołówki, „skubie” palce, przesuwa przedmioty na ławce. Umiejętność współpracy: umie pracować zespołowo ( bez popadania w konflikty z innymi. Skłonność do wypadków: łatwo przewraca się, nabija guzy lub ulega innym wypadkom. Reakcja na odmienną płeć: poza lekcjami przebywa w towarzystwie dzieci odmiennej płci. Dolegliwości somatyczne: skarży się na bóle lub zawroty głowy, miewa mdłości. Niestałość w przyjaźni: zmienia przyjaciół. Negatywizm: polecenia i rozkazy nauczycieli wykonuje z oporami, po dłuższym namyśle. Sumienność: sumiennie (skrupulatnie) wypełnia wszystkie obowiązki ucznia. Reakcja na trudniejsze ćwiczenia fizyczne: okazuje obawę przed wykonaniem niektórych ćwiczeń (odmawia ich wykonania itp. Przeciwstawianie się zakazom: silnie protestuje (wykłóca się lub ostro sprzeciwia), gdy zakazuje się mu robić to, na co ma ochotę. Poświęcanie się: umie zrezygnować z własnej wygody lub przyjemności na korzyść innych. Tolerancja: łatwo przebacza i szybko zapomina o wyrządzonej mu krzywdzie. Ambicja: usiłuje być we wszystkim najlepszy (w nauce, zachowaniu itp.). Dokuczanie innym: popycha, ciągnie za włosy, podstawia nogę itp. Zmienność poziomu aktywności ogólnej: po okresach dużej aktywności (w pracy i w życiu szkolnym) miewa okresy spadku energii, cichnie, staje się apatyczny. Zainteresowanie sprawami seksu: chętnie rozmawia, zadaje pytania, czyta lub rysuje na tematy seksualne. Angażowanie się w pracy społecznej: spontanicznie się zgłasza do wszelkich prac społecznych i chętnie bierze w nich udział. Aktywność intelektualna: podczas lekcji zadaje pytania, zabiera głos w dyskusji, miewa „pomysły”. Umiejętność przywiązywania się: ma swojego bliskiego przyjaciela, z którym często przebywa Drażliwość: Łatwo się irytuje, bywa wtedy szorstki dla innych, skłonny do kłótni i wybuchów. Podejrzliwość: łatwo posądza innych o nieżyczliwe i wrogie nastawienie do niego. Agresywność pośrednia: gdy rozgniewa się, trzaska drzwiami, tupie, rzuca przedmiotami, wali pięścią w ławkę itp. Reakcja na niepowodzenie (zły stopień, nagana itp.): załamuje się. Ekspansywność: porusza się, chodzi i pracuje głośno, z rozmachem, potrzebując do wszystkiego, co robi, więcej miejsca niż inni. Impulsywność: działa bez namysłu, dopiero potem zdaje sobie sprawę z tego, co robił. Przystosowalność: zmienia swoje postępowanie, gdy tego wymaga sytuacja. Nonkonformizm: zachowuje się inaczej niż inne dzieci, nie dba o to, aby się ubierać tak, jak inni, „chodzi własnymi drogami”. Zazdrość: nie zadowolony z sukcesów innych, czuje się dotknięty, gdy się nim mniej zajmują niż innymi. Subtelność: delikatny, wrażliwy na piękno i na cudze uczucia. Pobudliwość emocjonalna: łatwo reaguje emocjonalnie, okazując radość, smutek, złość itp. Bezwzględność: twardy, wymagający, obojętny na cudze uczucia. Zarozumiałość: chwali się, ma o sobie bardzo dobre mniemanie. Uległość: łatwo ustępuje innym, nie broni swych praw, poddaje się w razie konfliktów. Wigor fizyczny: energiczny, czynny, szybki, pełen siły żywotnej. Dojrzałość: zachowuje się, reaguje i wypowiada, jakby był znacznie starszy niż jest. Refleksyjność: spokojny i myślący, zastanawia się przed powzięciem decyzji, analizuje swoje i cudze postępowanie. Zaradność: przedsiębiorczy, obrotny, zapobiegliwy, umie sobie radzić. Ostrożność: unika tego, co nowe i obce, ostrożnie zapoznaje się z sytuacją, zanim się zaangażuje
Zależność: szuka oparcia u innych, musi zawsze mieć przyjaciela, który mu radzi, pomaga i otacza opieką. Beztroska: niczym się nie przejmuje i nie martwi. Przygnębienie: smutny, wydaje się nieszczęśliwy i niezadowolony z życia. Odporność na stres: nie traci równowagi w krytycznych sytuacjach dobrze znosi napięcia i niepowodzenia. Upór: za wszelką cenę .
|
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1 1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1 |
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2 2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2 |
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3 3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3 |
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4 4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4 |
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5 5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5 |
CZĘŚĆ II.
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA RODZINNEGO UCZNIA
(wypełnia nauczyciel, podkreślając dane lub wpisując je w miejsce kropek)
Struktura i skład rodzinny.
Rodzina: pełna, niepełna, zrekonstruowana, zastępcza, rozbita .........................................................
Liczba osób w rodzinie......................... Liczba rodzeństwa........................... Skład osób w rodzinie (wypełnić)............................................................................................................................................
Miejsce dziecka wśród rodzeństwa: najstarsze, średnie, najmłodsze.
Sytuacja materialna rodziny.
Dochody: dobre, przeciętne, niewystarczające.
Warunki mieszkaniowe: dobre, przeciętne, złe.
Warunki wychowawcze rodziny:
a)Wykształcenie i zawód rodziców:
matki........................................................... ojca.......................................................................
b) Stan zdrowia rodziców:
matka - zdrowa lub cierpi na ..................................................................................................
ojciec - zdrowy lub cierpi na..................................................................................................
c) Pożycie rodziców: zgodne, niezgodne, żyją osobno, stanowią związek nieślubny.
d) Moralność rodziców:
matka - nie budzi zastrzeżeń lub wykazuje objawy deprawacji: alkoholizm, prostytucja, przestępczość
ojciec - nie budzi zastrzeżeń lub wykazuje objawy deprawacji: alkoholizm, przestępczość.
Postawa rodziców wobec dziecka:
Wymagania stawiane dziecku
przez matkę: zbyt duże, zbyt małe, właściwe;
przez ojca: zbyt duże, zbyt małe, właściwe.
Troska o dziecko:
u matki: zbyt duża, zbyt mała, właściwa;
u ojca: zbyt duża, zbyt mała, właściwa
Karanie dziecka
matka karze: zbyt ostro, niekonsekwentnie, w ogóle nie karze;
ojciec karze: zbyt ostro, niekonsekwentnie, w ogóle nie karze.