mini ENCYKLOPEDIA

ATENA/PERFEKT

Od najdawniejszych czasów w rozmaitych kulturach przywiązywano do snów i marzeń sennych wielką wagę. Starożytni Grecy i Japończycy uważali, że sny zawie­rają proroctwa i ostrzeżenia dotyczące przyszłych zda­rzeń. Bardziej nam współcześni, np. Zygmunt Freud, starali się wyzyskać interpretację snów jako narzędzie otwierające drogę do badania tajemnic podświadomo­ści. Niniejsza książeczka z serii Miniencyklopedia (Col-lins Gem) stanowi zbiór przekonań na temat snów oraz różnych metod ich interpretacji. Mówi ona także o tym, w jaki sposób podświadomość uwrażliwia nas poprzez sny na ukryte konflikty, ukazuje sposoby ich rozwiązy­wania, a także pozwala nam uzmysłowić sobie posia­dane twórcze talenty.

Interpretacja snów opiera się na rozumieniu symbolicz­nego języka snów. Obszerna, ułożona w porządku alfa­betycznym lista tych symboli — zwyczajnych i nie­zwykłych — daje Czytelnikowi klucz do rozumienia snów. Symbole te, wraz z konkretną sytuacją i warstwą pamięciową śniącego, ułatwią interpretację snów.

Spis treści

1. Tradycja ......................... 6

2. Umysł nieświadomy .................. 20^

3. Typy snów ....................... 44

4. Sny świadome. ..... ................ 60

5. Słodkie sny ....................... 66

6. Symbolizm ....................... 70

7. Sennik .......................... 234

8. Glosariusz ........................ 239

Indeks ................. \ ......... 24S

Tradycja

działania, oraz że jeśli demona uda się odpędzić bądź śniący zrozumiał radę przekazaną mu we śnie, wówczas dany problem będzie rozwiązany.

Egipcjanie

Starożytni Egipcjanie uważali, że w snach pojawiają się bogowie. Zajmowali się także objaśnianiem snów, ale sądzili, że sny mają oparcie w rzeczywistości, której świadomość nie potrafiła postrzegać. Już 2000 lat p.n.e. Egipcjanie spisywali sny na papirusach. Sennik egipski z 1350 r.p.n.e. w zbiorach Muzeum Brytyjskiego od­różnia sny „dobre" i „złe", a także zawiera zaklęcia, mające pomóc w unikaniu konsekwencji nieprzyje­mnych czy nawet złowrogich snów.

Typy snów. Archiwa wymieniają trzy główne typy snów: sny, w których bogowie domagają się czynów pobożnych, sny zawierające przestrogi (np. o nadcho­dzącej chorobie) lub objawienia oraz sny będące wyni­kiem rytuału.

Inkubacja snów. Podobnie jak inne ludy bliskowschod­nie, Egipcjanie uważali, że sny mogą służyć jako wy­rocznie i przekazywać wiadomości od bogów. Najle­pszym sposobem uzyskania pożądanej odpowiedzi, zwłaszcza w chorobie, było wymuszenie, czyli „inku­bacja" snu (od tac. incubatio — wylęgać). W tym celu Egipcjanin udawał się do sanktuarium lub świątyni, np. słynnej świątyni w Memfis, gdzie przesypiał noc na specjalnym „łożu snów" w nadziei otrzymania boskiej rady, pocieszenia lub uzdrowienia we śnie. Chorzy we--drowcy zażywali specjalne mikstury bądź pościli celem wymuszenia snów.

Sny w kulturach starożytnych

Egipskie objaśnienia snów

Do najstarszych zachowanych zapisów snów wraz z objaśnieniami należy egipski papirus pochodzący z około 1250 r.p.n.e. Zawiera on opis około 200 snów z objaśnieniami kapłanów Thorusa, egipskiego boga światła.

l. Tradycja

Od niepamiętnych czasów ludzkość uznawała senne ma­rzenia za tajemnicze, ważne i wywierające duży wpływ na życie człowieka. Są one łącznikiem ze świadomością, do której docierają niejako bezpośrednio z nieświado­mości, stanowiąc odzwierciedlenie naszych radości, nie­pokojów i nadziei. Wielu uważa, że świat snów — po­przez rozumienie jego specyficznego języka — może wzbogacić nasze życie świadome i zwiększyć naszą wie­dzę o nas samych.

Interpretowanie snów stosowano we wszystkich cywi­lizacjach. Ludzie — uważając, że sny mają ogromną wagę — próbowali je zrozumieć i przeanalizować w świetle własnych przekonań i zwyczajów. Niniejszy rozdział opisuje sposoby, w jakie sny wyjaś­niano w niektórych starożytnych i współczesnych kul­turach.

SNY W KULTURACH STAROŻYTNYCH

Babilonczycy

W Mezopotamii Babilonczycy rozgraniczali sny na „do­bre", czyli zesłane przez bogów, i „złe", czyli zesłane przez demony. Ich bogini snów, Mamu, służyli kapłani, których zadaniem było niedopuszczenie do spełnienia się snów złych.

Asyryjczycy

Później — zdobywcy Babilonii — Asyryjczycy uz­nawali sny za omeny. Jeden ze snów spisany na glinla-

Sny w kulturach starożytnych

nych tablicach znalezionych w Nineveh i pochodzący z okresu panowania króla Ashurbanipala (669-626 p.n.e.) stwierdza, że jeśli człowiek we śnie wzbija się często w przestworza, straci wszystko, co posiada. Asy­ryjczycy uważali też, że „złe" sny wymagają podjęcia

Przedstawianie snów

Starożytna pieczęć ukazująca babilorisko-asyryjskiego bohatera Gilgamesza, którego czyny przedstawia poemat epicki sprzed 4000 lat, zawierający najwcześniejszy opis kilku snów.

10 Tradycja

Grecy

Grecy przejęli podział snów na „dobre" i „złe" oraz zwy­czaj inkubacji snów. Wotywne napisy potwierdzające uzdrowienia można znaleźć w świątyni Apolla w Delf oraz w świątyni Epidaurusa poświęconej kultowi czczo­nego uzdrowiciela Eskulapa. (W Świętych gracjach z około 150 r.n.e. Arystydes twierdzi, że we śnie otrzy­mał kilka dziwnych rozkazów — np. chodzenia boso zimą, zażywania środków wymiotnych, a nawet odcięcia sobie palca.)

Obrzędy przed zaśnięciem. Przed inkubacją Grecy

wykonywali pewne obrzędy, mające na celu samooczy-szczenie się i poświęcenie. Przez dwa dni poprzedzające wejście do świątyni musieli się powstrzymywać od uprawiania seksu, spożywania mięsa, ryb i dziczyzny oraz picia czegokolwiek oprócz wody. Musieli też zło­żyć ofiarę ze zwierzęcia, przeznaczoną dla boga, któ­rego chcieli przywołać we śnie. Niektórych zawożono przed pomnik danego boga, aby mogli być przesyceni uczuciem grozy przed zapadnięciem w sen. Osoba taka kładła się następnie na skórze ofiarnego zwierzęcia, cza­sami obok pomnika bóstwa.

Sny ozdrowieńcze. Uważa się, że w nocy do loża śpią­cego chorego powracali — ubrani w szaty boskie — kapłani, którzy wykonywali na nim zabiegi lecznicze. Rano kapłan objaśniał sen chorego i informował go, w jaki sposób powinien dbać o zdrowie. Przekaziciele snów. Według greckiej legendy bóg Hy-pnos zsyłał sen na śmiertelników poprzez dotykanie ich swą magiczną różdżką lub wachlowanie ich swymi skrzydłami.

Sny w kulturach starożytnych 11

Objaśnianie snów w starożytnej Grecji

W Delf — świętym miejscu Greków — świątynię boga Apolla zamieszkiwała wyrocznia — kapłanka, która w transie wydobywała z siebie dźwięki interpretowane jako odpowiedzi Apolla na pytania czczących go ludzi.

Syn Hypnosa i bóg snów — Morfeusz, wspomagany przez Hermesa, posłańca bogów — zsyłał wówczas sny na śpiących. (Imię Morfeusz pochodzi od greckiego słowa morphe, tzn. kształt, ponieważ bóg ten miał ponoć nadać formę bezkształtnym wizjom sennym.) Przesyłał też ostrzeżenia i przepowiednie śpiącym w sanktuariach i świątyniach.

12

Tradycja

Ludzie ze snów. Grecy uważali, że ludzie pojawiający się w ich snach, zamieszkują świat podziemi. Według Homera, autora Iliady i Odysei, duchy te wkraczają do świata snów dwiema bramami: duchy pojawiające się w „prawdziwych" snach (które szybko znikają) wkra­czają Bramą Rogu, a te, które pojawiają się w snach „fałszywych" (wywołujących złudzenia), przechodzą przez Bramę Kości Słoniowej.

Wyjaśnienie to opierało się na grze słów: greckim keras (róg) i czasowniku karaima (osiągnąć) oraz elephas (kość słoniowa) i elephairo (mamić złudnymi nadziejami).

Sny prorocze. Całkiem inne podejście do snów pre­zentował grecki filozof Arystoteles. Uważał on, że na przykład sny przestrzegające przed chorobą mogą wy­nikać z podświadomego rozpoznania objawów przez śniącego. Uważał też, że śniący może podświadomie wywoływać senne marzenia.

Rzymianie

Wierzyli, że należy poznać życzenia bóstw. Cesarz Au­gust wydał nawet postanowienie, iż każdy, kto miał sen dotyczący spraw państwa, musi go opowiedzieć w miej­scu publicznym.

Wyjaśnianie snów. W H w.n.e. Artemidorus spisał wszystko, co znalazł na temat snów, i ich objaśniania w archiwach greckich, asyryjskich i egipskich. Zawarł to w księdze pt. Oneirocritica (wyjaśnianie snów), która pozostała źródłem dla wielu autorów aż do XVIII wieku.

14

Tradycja

Hebrajczycy

Sny boskie. Sny były częścią kultury religijnej staro­żytnych Hebrajczyków. Jako monoteiści uważali oni sny za głos jednego boga. „Bóg raz się odzywa i drugi, tylko się na to nie zważa. We śnie i w nocnym widzeniu, gdy spada sen na człowieka; i w czasie drzemki na łóżku otwiera on ludziom oczy, przerażenie budzi w ich sercu" (Księga Hioba, 33, 14-16). Hebrajczycy rozróż­niali też sny „dobre" i „złe", zsyłane przez złe duchy.

Inkubacja snów. Także Hebrajczycy inkubowali sny, aby uzyskać boskie objawienie. Hebrajski prorok Sa­muel, który zjednoczył Hebrajczyków po ich klęsce z Filistynami, sam zwykł „układać się do snu w świą­tyni w Shiloh przed Arką i otrzymywać słowo od Pana". Także król Salomon (około 970-930 p.n.e.) podtrzymy­wał tradycję i udawał się do świętego miejsca, by złożyć ofiarę Bogu. Tam „Bóg ukazywał się Salomonowi nocą we śnie i mówił do niego: Spytaj, czym cię obdaruję".

Sny prorocze. W jednym z najsłynniejszych snów opi­sanych w Biblii — o drabinie Jakuba — hebrajski pa­triarcha śnił „o drabinie ustawionej na ziemi i sięgającej aż do nieba oraz aniołach boskich wspinających się i schodzących po niej". Na szczycie drabiny stał Bóg, który złożył Jakubowi historyczną obietnicę, że kraj Izraela na zawsze będzie należał do ludu żydowskiego. Inny biblijny sen wymagał wykładni. Kiedy faraon egi­pski miał sen o siedmiu tłustych i siedmiu chudych krowach („kine"), przywołał wszystkich magów Egiptu, ale żaden z nich nie umiał odgadnąć znaczenia snu-Faraon posłał wówczas po Józefa, znanego z objaśnia­nia snów, który stwierdził, że po siedmiu latach uro-

Sny w kulturach starożytnych 15

dzaju nastąpi siedem lat głodu. Tenże sam Józef wy­czytał ze swego snu, w którym kłaniały mu się snopy zboża, swą przyszłość wielkiego człowieka — najpra­wdopodobniej rozpoznał on we śnie swe zdolności i ambicje.

Przepowiadanie przyszłości

W biblijnej Księdze Rodzaju sen faraona o siedmiu tłustych i siedmiu ^ad»A krowach stanowa zapowiedz przyszłości Egiptu. Sen ten powszechnie przywoływano w średniowie­czu, jak na przy­kład

w XIII-wiecz-nej Księdze Psalmów (obok).

16	Tradycja	Sny w kulturach starożytnych	17
Czytanie snów w kulturach starożytnych
^Q	°""@	"©	Ptak ^^^^ 0
Napełnianie dzbana stanowiło zły omen, oznaczający ból. Piwo nalewane z dzbana zapowiadało kradzież.	Siedzenie na drzewie było znakiem, że wszelkie kłopoty można pokonać.	Węże były dobrym znakiem, zapowiadającym, że śniący wkrótce zakończy jakiś spór.	Schwytanie ptaka zapowiadało utratę czegoś cennego. ;
Podarunek w postaci pustego dzbana zapowiadał ubóstwo, pełen zaś kielich oznaczał dzieci i sławę.	Ścinanie starych drzew palmowych oznaczało rozwiązanie problemów śniącego.	Schwytanie węża było oznaką, że śniący uzyska opiekę aniołów.	Spotkanie ptaka oznaczało zwrot utraconego mienia.
Wino nalewane z dzbanów było symbolem spokoju. Wypicie kielicha wina do dna oznaczało szczęście.	Drewno jako materiał do budowy statków było oznaką nieszczęścia dla ludzi, z wyjątkiem cieśli i marynarzy.	Węże stanowiły złe omeny zapowiadające chorobę i wrogów. Im większy wąż, tym gorzej zapowiadała się przyszłość.	Różne ptaki symbolizowały różnych ludzi: orły — władców, dzikie gołębie — niemoralne kobiety.
Dzbany do gotowania oznaczały pokój i harmonię.	Drzewa palmowe były oznaką, że śniącego czeka kara za jego dawne grzechy.	Węże zapowiadały bezpieczną egzystencję. Ukąszenie węża oznaczało podwojenie dochodów.	Ptaki stanowiły dobre omeny, z wyjątkiem sów, które sprowadzały nieszczęścia.

18

Tradycja

WIERZENIA W CYWILIZACJACH

NIE-ZACHODNICH

Hindusi

Sny prorocze. W starożytnych Indiach interpretacja

snów była zajęciem bardzo cenionym. Artharva-Veda,

pochodząca z około 1000 r.p.n.e., zawiera wyjaśnienia

snów, jak również odniesienia do snów zawierających

ostrzeżenia. Mówi się w niej, że czas występowania

snu proroczego może wskazywać na czas, w którym

zaistnieje dane wydarzenie. Jeśli sen występuje o świ-

Sen o narodzinach Buddy

Poniższa płaskorzeźba z II w.p.n.e. obrazuje legendę, według której Budda pojawił się przed swym narodzeniem we śnie matki w postaci słonia.

Wierzenia w cywilizacjach nie-zachodnich 19

cię, wydarzenie może nastąpić prędzej niż zapowiedzia­ne we śnie występującym na początku nocy. Japończycy

Świątynie do inkubacji snów istniały także (i nadal istnie­ją) na Dalekim Wschodzie. Cesarze japońscy, w poszu­kiwaniu rozwiązania problemów politycznych, inkubo-wali sny w świątyni Shinto w Usa na południowej wyspie Kiusiu. Także pałac cesarza zawierał „salę snów" z ło­żem inkubacyjnym wykonanym z gładzonego kamienia. Muzułmanie

W świętej księdze Muhammeda [Mahometa] występuje rozróżnienie pomiędzy snami prawdziwymi, zsyłanymi przez Boga, a fałszywymi. Zaleca się niektóre rytuały w celu wymuszenia dobrych snów i obrony przed konse­kwencjami złych. W późniejszym okresie interpretacja snów w kulturze muzułmańskiej była łączona z astrologią. Aborygeni australijscy

Jedne z najbardziej rozbudowanych wierzeń dotyczą­cych snów są dziełem aborygenów. Jądro ich mitologii na temat stworzenia wszechświata opiera się na „Czasie Snu", starożytnym okresie, w którym duchy śpiące w podziemiach powstały i wędrowały po świecie wy­śpiewując nazwę każdego napotkanego przedmiotu, kształtując krajobraz, stwarzając człowieka i ucząc go sztuki przetrwania, by w końcu ponownie zapaść w sen. Indianie Ameryki Północnej

Wiele plemion indiańskich wierzy, że sny odkrywają ukryte pragnienia duszy. Członek plemienia o najbogat­szych snach zostawał zwykle szamanem. Irokezi próbo­wali wymusić spełnienie swych pragnień poprzez ich od­grywanie. Huronowie z kolei uważali, że dusza może być zaspokojona poprzez wyrażenie swoich pragnień we śnie.

20

2. Umysł nieświadomy

Ukryta pod świadomym umysłem każdego człowieka le­ży warstwa nieświadomości. Jest to obszar psychiki czło­wieka mający niezwykle doniosły wpływ na sny i — jak się uważa — na wszystkie ludzkie myśli i czyny. W czasach współczesnych dzięki psychoanalizie i bada­niu snów zaczęto doceniać rolę nieświadomości. Alter­natywna metoda badania snów polega na poszukiwaniu fizjologicznej przyczyny wywołującej potrzebę snu.

^Świadomość i meśwsacEoiRosc

KNikt dpitiad.ilie' nie wie, czym jest świadomość, ani ||w które] czę-sci mózgu Jest ona ulokowana. W cingu . ifśtuleci powstało ha ren temat wiele feerii. Nauka l^yspółczesria sugeruje, te leży ona w obrębie grupy ^komórek w rdzeniu mózgowym łączącym kręgosłup ^z mózgiem, Te.gn.ipe komórek porównuje się do źródła. l^asilanm komputera •—bez. niego cały sprzęt jest ^:

lilfociżlizyteczny-¹ • ••' ' •"•' ^wiadomość nie |esi prostym stanem, iecz ma wiele • • ^warstw, Naw&t ,gdy.je.steśiny w pełni rozbudzeni, nie^ YeKtesm^ w rowrsyTO stopniu świadomi wszystkiego wokół, l|]cms i ws/.ys^ich„ czynności, które wykoriujemy. Dla ., i|przy]dadu —doświadczony kierowca nie musi skupiać Itsię na czynności zmiany biegów- Podobnie meświado-i-N^osc nie oznacza całkowitego braku czynności. Podczas |^au nasz¹⁵, mózg-pozostaje'w nieustającej aktywności.-isM^teriał. przechowywany w nieświadomości może Stę Ipojawic we iws w postaci marzeń sennych, w życiu .zaś ' " ipiwiadómym — jako" nagłe. inspiracje cy.y przejęzyczenia.

a!a

Anatomia świadomości 21

ANATOMIA ŚWIADOMOŚCI Źródła marzeń sennych

Średniowieczne badania ludzkiej anatomii prowadziły do dociekań w zakresie umiejscowienia świadomości i ustalenia części mózgu odpowiedzialnej za wytwarza­nie marzeń sennych. Francuski filozof Renę Descartes zasugerował, że ciało ludzkie jest maszyną, a świado­mość (dusza) zamieszkuje w szyszynce. Choć teorię tę obalono później, zainspirowała ona wielu uczonych do przeprowadzenia ważnych badań.

22 Umysł nieświadomy

Co to jest sen?

Sen — to aktywny proces, w którym następuje „samo-naprawa" organizmu oraz przetworzenie i uporządko­wanie przez mózg wydarzeń dnia. Każdej nocy doświadczamy cztery do pięciu cykli sen­nych, które się składają z rozmaitych etapów czy ro­dzajów snu. Każdy ma odrębną charakterystykę i każdy ma na celu utrzymanie zdrowia oraz przygotowanie nas na następny dzień.

Umiejscowienie marzeń sennych

Na początku XX w. neurolodzy uważali, że sny tworzą się w mózgu (l). Później pogląd ten zrewidowano: sny zaczęto umiejscawiać w układzie krawędziowym (2). Obecnie naukowcy sądzą, że sny tworzą się w formacji siateczkowej (3), grupie komórek w rdzeniu mózgowym.

Anatomia świadomości

Poziomy świadomości

Podniecenie

•--^^^^«^w^

Spokój

»»W#t^^ Senność .

•^^^^ł^/Wi^/^

Sen ^^^^-\^

Sen głęboki

s/^Ay^^

Coma

Wielkość źrenicy wskazuje na różne poziomy świadomości. Rys. (l) to źrenica w stanie normalnej świadomości. Na rys. (2) źrenica jest nieco rozszerzona wskazując na stan łagodnej narkozy. Pozostałe rysunki (3-5) ukazują źrenicę przy pogłębiającej się narkozie. Do zapisu czynności elektrycznej mózgu oraz ukazywania jej w postaci wykresów służy tzw. elektroencefalograf.

24

Umys} nieświadomy

Sen a świadomość

SEN A ŚWIADOMOŚĆ Ile snu?

Ilość snu potrzebnego, by zachować zdrowie, jest różna dla różnych ludzi. Niektóre noworodki spędzają w sta­nie snu prawie 80% czasu, inne znacznie mniej. W wie­ku trzech do pięciu miesięcy dzieci zmniejszają zapo­trzebowanie na sen, i dzieje się już tak przez lata do końca życia. Ktoś, kto w średnim wieku śpi około ośmiu godzin, potrzebuje tylko siedmiu godzin snu w wieku podeszłym. Jednocześnie zmniejsza się długość fazy szybkich ruchów oczu (ang. rapid eye moyement — REM), podczas której występują marzenia senne. U no­worodków długość tej fazy stanowi niemal połowę dłu­gości snu, choć — jak wykazują badania — noworod­ki nie muszą wcale doświadczać w tej fazie marzeń sennych. U dorosłych faza REM stanowi około 1/3 dłu­gości snu. Najniższa proporcja snu REM do pozostałej długości snu występuje u młodzieży w wieku 14-18 lat. Długość snu

Długość snu także zmienia się z wiekiem. U noworod­ków godzinne okresy snu przeplatają się z godzinnymi okresami przebudzenia. U dzieci jednorocznych okresy snu stają się rzadsze i dłuższe. Zamiast cyklu 60-minu-towego występuje cykl 90-minutowych okresów snu i przebudzenia. Stopniowo okresy przebudzenia w tym 90-minutowym cyklu zastępuje sen płytki, umożliwia­jąc dziecku przespanie całej nocy oraz ograniczając ilość drzemek w ciągu dnia. W wieku 10 lat większość dzieci potrzebuje od 9-12 godzin snu dziennie. Średnia dla dorosłych waha się od siedmiu do ośmiu i pół go­dziny. Niektórzy dorośli potrzebują jedynie sześciu go­dzin snu, inni zaś dziewięciu. Ogólnie rzecz biorąc,

26

Umysł nieświadomy

tendencja zmniejszającej się długości snu występuje aż do okresu starości, kiedy to może się ponownie pojawić cykl krótkich, urywanych zaśnięć i przebudzeń, chara­kterystyczny dla noworodka. Potrzeba snu

Przeciętny człowiek przesypia około 20 lat życia i do­świadcza około 300000 marzeń sennych. Sen i marzenia senne stanowią aktywne funkcje układu nerwowego. Mimo to naukowcy nadal nie są zgodni co do tego, po co w ogóle jest nam potrzebny sen- Rozmaite teorie na ten temat podkreślały np. rolę ciśnienia krwi na mózg czy potrzebę regeneracji komórek mózgowych. Brak snu

Ludzie umierają szybciej z braku snu niż z braku je­dzenia. Ludzie, których utrzymuje się przez dłuższy okres w bezsenności, tracą orientację, przeżywają ha­lucynacje i po — mniej więcej — 10 dniach pozba­wienia snu umierają. Wiele ludzi natomiast przeżyło całe lata przy minimalnej ilości snu. Wykazano w ba­daniach, że do utrzymania dobrego zdrowia i samopo­czucia, potrzebny jest zarówno sen bez marzeń sennych, jak i ten, w którym marzenia senne występują. Stan zdrowia pacjentów, których doświadczalnie budzono każdorazowo, kiedy zaczynała się u nich faza snu REM, pogarszał się, i występowały u nich objawy chorobowe.

Zmiany fizjologiczne

Nie wiadomo, co powoduje sen. Rozmaite teorie suge­rują, że występuje on w wyniku mniejszego dotlenienia mózgu, redukcji ilości bodźców docierających do ośrod­ków świadomości, procesów chemicznych zachodzą­cych w mózgu przy udziale serotoniny (związanego ze

Cykle i marzenia senne 27

snem hormonu, który wywiera wpływ na część mózgu odpowiedzialną za świadomość) czy też wielokrotnych podpowiedzi odruchu warunkowego. Podczas pier­wszych dwóch-trzech godzin snu fale elektryczne, wy­tworzone przez mózg, są największe i najwolniejsze. Pacjenci budzeni podczas tej fazy snu twierdzą, że pa­miętają, o czym myśleli we śnie, choć ich wspomnienia są często fragmentaryczne i niespójne.

CYKLE I MARZENIA SENNE W roku 1953 naukowcy z Departamentu Fizjologii Uni­wersytetu w Chicago dokonali dwóch historycznych od­kryć. Jedno z nich ukazało cykl senny, w którym osoba śpiąca przechodzi wielokrotnie kilka faz snu — od snu płytkiego do głębokiego i z powrotem. Każdy człowiek ma pewien naturalny rytm snu i przebudzenia oparty na indywidualnym, dziennym lub dobowym rytmie, trwa­jącym 24 godziny. Na organizm wpływają także różni­ce biologiczne — temperatury ciała, tętna i ciśnienia krwi. Osoba śpiąca pozostaje nadal wyczulona na nie­które aspekty otoczenia, takie jak hałas czy zmiany tem­peratury, a niektóre części mózgu i ciała podlegają mniejszym wpływom niż inne. We wczesnych fazach snu, zwanych stanem hipnogogicznym, świadomość na przemian zapada w sen i ulega przebudzeniom. W tym czasie osoba śpiąca często gwałtownie się przebudza wskutek wrażenia nagłego upadku. Jesto to dość po­wszechne złudzenie, które nie ma nic wspólnego z ma­rzeniami sennymi.

Umysł nieświadomy

28

Fazy snu

Sen przebiega w czterech fazach, które łącznie tworzą cykl senny. Podczas pierwszej fazy śpiący się rozluźnia i na przemian zapada w sen i budzi się. W drugiej fazie śpiący może się obudzić wskutek nawet najdrobniejsze­go zakłócenia snu. Źrenice przesuwają się z boku na bok. Podczas trzeciej fazy ciało jest mocno rozluźnione i jedynie głośny hałas mógłby obudzić śpiącego. Te trzy fazy trwają razem około 20 minut. W czwartej fazie tkanki ciała ulegają regeneracji dzięki działaniu hormo­nu wzrostu. Po fazie czwartej cykl wkracza w fazę od­wrotną, ale zamiast przebudzenia po pierwszej fazie śpiący wkracza w fazę REM (patrz poniżej) i zaczyna śnić. Cykl od fazy pierwszej do czwartej i z powrotem trwa od 90-100 minut. W trakcie nocy cykl ten powtarza się cztery do pięciu razy.

REM — faza szybkich ruchów oczu

Naukowcy z Chicago zauważyli też, że okresom płyt­kiego snu towarzyszyły szybkie ruchy oczu (REM) pod zamkniętymi powiekami. Kiedy tylko oczy się poruszy­ły, elektrody umieszczone wokół oczu rejestrowały aktywność elektryczną. Budząc śpiących w czasie fazy REM odkryto, że podczas tej fazy snu występowała większość marzeń sennych. Inne badania wykazały, że podczas fazy REM główne mięśnie ciała pozostają cał­kowicie sparaliżowane. Uniemożliwia to ciału porusza­nie się podczas snu. Jest to prawdopodobnie naturalny mechanizm zabezpieczający ciało przed okaleczeniem spowodowanym jakimś gwałtownym i niekontrolowa­nym ruchem podczas snu.

Cykle i marzenia senne

Laboratoria snów

Pale mózgowe można rejestrować poprzez elektrody umieszczone na głowie w postaci wykresów sporządzanych przez elektroencefalograf (EEG).

, I^WlW^

3 4f+^t^^

4 »M^4^4^M^r»^

Na rys. ukazano cztery typy fal mózgowych: (l) Delta, utożsamiane ze snem i okresem niemowlęctwa; (2) Theta, utożsamiane z chorobami psychicznymi; (3) Alfa charakterystyczne podczas odpoczynku umysłu; (4) Beta spotykane u dorosłych i utożsamiane z percepcją i ruchem

30

Umysł nieświadomy

Sen „laboratoryjny"

W „laboratoriach snu" ochotnicy są budzeni w środku poszczególnych faz snu, aby mogli opisać doznawane marzenia senne.

Sen w fazie REM i sen w pozostałych fazach. Mniej więcej po 90 minutach snu występuje pierwsza faza szybkich ruchów oczu. Okresy marzeń sennych trwają zwykle 5 lub 10 minut (dawny mit, że sny znikają w mgnieniu oka jest nieprawdziwy). Jeśli zmniejsza się okresy snu, śpiący przystosowuje się do tego, zwiększa­jąc z początku ilość snu głębokiego i zmniejszając dłu­gość fazy REM. Później obie fazy powracają do po­przednich długości. Jeśli zmniejszy się długość fazy REM, na przykład poprzez nadużywanie alkoholu czy narkotyków, organizm rekompensuje to sobie poprzez zwiększenie proporcji fazy REM do fazy snu głębokie­go. Jeśli śpiącego celowo pozbawi się fazy REM, będzie on nieustannie dążył do zwiększania czasu snu w fazie REM.

Cykle snu dziecka trwają około 60 minut, zaś dorosłego — około 90 minut. U starszych ludzi powracają one do cykli noworodka.

Aktywność fizjologiczna podczas fazy REM. Zmiany występują w poziomach hormonów i substancji chemi­cznych, a organizm wykazuje nieregularne tętno i rytm oddychania. U mężczyzn w fazie REM występuje ere­kcja, co może świadczyć o związku pomiędzy seksu-alizmem a marzeniami sennymi.

Jakość snów. Nie wszystkie marzenia senne występują podczas fazy REM. Prawie połowa badanych, budzona podczas innych faz, doświadczała marzeń sennych, choć ich jakość różniła się znacznie od snów w fazie REM.

Cykle i marzenia senne 31

Te ostatnie są pełne akcji i bardzo wyraziste, natomiast sny w innych fazach są zwykle krótsze, mniej drama­tyczne, bardziej rozmazane i niewyraźne, choć często bardziej przekonywające. Więcej snów oraz dłuższe sny występują pod koniec normalnego okresu snu.

Pozycje senne

Kamery rejestrują^rozmaite pozycje przyjmowane przez śpiących podczas snu.

34 Umysł nieświadomy

ZNIEKSZTAŁCANIE RZECZYWISTOŚCI W SNACH

Świat naszych snów nie jest ograniczony regularni, któ­re rządzą światem fizycznym. To, co niemożliwe w ży­ciu codziennym, zdarza się w snach, i nie szokuje śpią­cego jako coś nienormalnego. Wrażenia zmysłowe mogą ulec zniekształceniom i zestawieniom, których nie sposób przewidzieć.

Czas. W snach czas nie ma znaczenia. Wydarzenia od­ległe od siebie o dziesiątki lat mogą się pojawić w tym samym momencie, postacie historyczne z różnych epok mogą współwystępować z członkami rodziny śpiącego, śpiący zaś może się znaleźć w zupełnie innej epoce w przeszłości lub przyszłości.

Przestrzeń. Podobnie jak w przypadku czasu, prze­strzenny świat snów jest płynny i nie podlega żadnym prawom z wyjątkiem swych własnych. Znane miejsca, takie jak dom czy miejsce pracy, mogą występować zupełnie gdzie indziej lub być zniekształcone. W twoim mieszkaniu mogą się na przykład pojawić dodatkowe pokoje, a całość może być większa lub mniejsza niż w rzeczywistości.

Uczucia. Bardzo wielu snom towarzyszą silne uczucia. Są one dramatyczne, a wydarzenia i uczucia bywają przesadzone. W jakiś dziwny sposób zdaje się im bra­kować jakiegokolwiek poczucia dobra czy zła. Niektóre z przerażających scen, doświadczanych w snach, nie są oceniane w taki sam sposób, jakgdyby się zdarzyły w rzeczywistości.

35

Zniekształcanie rzeczywistości

Zawartość snów. Znane miejsca, przedmioty i ludzie są często symbolami, poprzez które nieświadomość po­rozumiewa się z naszym świadomym umysłem. Kiedy w snach są odtwarzane wydarzenia z przeszłości, ich przebieg ani atmosfera nigdy nie są dokładnie takie same, jak w oryginale. .-.

Zniekształcenia obrazów

Sny nie są skrępowane ograniczeniami świata fizycznego. Na przykład czajnik może ulec przemianie w skorpiona.

36 Umysł nieświadomy

PSYCHIKA A SNY

Sny wynikają z potrzeby doświadczanej przez wszy­stkich ludzi, ale nie wszyscy pamiętamy nasze sny. Wła­ściwie nikt naprawdę nie wie, dlaczego tak łatwo je zapominamy. W ciągu wieków kwestie źródła naszej potrzeby śnienia, a także znaczenia snów wywołują nie­ustanne spory.

Teoria neurofizjologiczna — która przyjmuje założe­nie, że czuciowe sygnały odbierane przez mózg w fazie REM powodują, iż śpiącemu się wydaje, że doświad­czane wydarzenia są rzeczywiste — nie wyjaśnia, skąd biorą się sny. Nie wyjaśnia ona także, dlaczego sny są tak twórcze i mają tak bogatą narrację.

Sformułowano hipotezę, że sny są w jakiś sposób zwią­zane z uczeniem się i pamięcią oraz integracją nowych doświadczeń w banku pamięci. Wyjaśnia to, dlaczego tak wiele snów dotyczy niedawnych wydarzeń. Mogą one także reprezentować pewne doświadczenia i po­zwalać nam uczyć się z określonych wydarzeń bez ich faktycznego doświadczania.

Psychologiczne teorie snów

Zygmunt Freud (1856-1939). Choć idea nieświadomo­ści była znana w Europie od końca XVIII w. — głów­nie poprzez dzieła niemieckich filozofów — dopiero wiedeński psychiatra, Zygmunt Freud, jako pierwszy wysunął teorię na temat roli nieświadomości w życiu jednostki.

Według Freuda sen dzieje się na dwóch poziomach. Na poziomie bezpośrednim wydarzenia powierzchniowe czy „jawne" są ukazywane tak, jak zostały zapamiętane. Na poziomie ukrytym czy „-utajonym" przedmioty i wy-

Psychika a sny 37

darzenia senne symbolizują idee i uczucia wyrażające seks oraz agresję, pragnienia śpiącego, które zwykle są tłumione. Sny chronią śpiącego przed fatalnymi skut­kami bezpośredniej realizacji tych pragnień. Nasze ego jest kształtowane przez rzeczywistość, moralność zaś powstaje w superego, aby stłumić id, dziecinną cząstkę naszego bytu, która pragnie wyłącznie przyjemności. Kiedy podczas snu sprawujące kontrolę ego ulega rozluźnieniu, śpiący ulega dążeniu do spełnienia swych pragnień.

Jak napisał Freud: „Wszelkie marzenia senne są w pew­nym sensie wygodne: pomagają przedłużyć sen. Są one jakby strażnikami snu."

Alfred Adier (1870-1937). Inny Austriak i z początku uczeń Freuda — Adier — twierdził, że każdy czło­wiek kieruje się przede wszystkim pragnieniem władzy (nazwał je „psychologią indywidualną"). U dzieci wy­twarza się poczucie niższości, natomiast dorośli próbują osiągnąć sukces i wyższość nad innymi. Ambicje te znajdują swe odbicie w snach.

C.G. Jung (1875-1961). Cari Jung zgadzał się z Freu­dem, że sny wyzyskują język symboli, ale sądził także, że wyrażają one zbiorowe (archetypiczne), rasowe i nie­świadome wspomnienia i instynkty wspólne wszystkim ludziom, niezależnie od pochodzenia kulturowego. Są to idee podstawowe, które same w sobie stanowią sym­bole. Należą do nich: bohater, potwór, matka, mandala (przedstawiająca poszukiwanie skończoności i wewnę­trznej jedności), ofiara i maska. W jednym z dzieł Jung napisał: „Prawdą jest, że istnieją sny uosabiające tłu­mione pragnienia i obawy, ale czymże jest to, czego

38 Umysł nieświadomy

sen nie może czasem utożsamić? Sny mogą dawać wy­raz nieuniknionym prawdom, stwierdzeniom filozoficz­nym, iluzjom, dzikim fantazjom, ...uprzedzeniom, irra­cjonalnym doświadczeniom, nawet telepatycznym wizjom, i Bóg wie czemu jeszcze." Wskazują one także drogę do samorealizacji. Terapia jungowska zajmuje się w znacznej mierze snami i sennymi fantazjami.

Fritz Perls (1893-1970). Równie fascynująca zdaje się teoria snów innego wpływowego psychologa, Perlsa, od­krywcy terapii Gestalt (metody harmonizowania wyalie­nowanych fragmentów osobowości). Uważał on, że po­stacie i przedmioty z naszych snów stanowią projek­cje nas samych — części naszej osobowości, której nie akceptujemy lub nie rozpoznajemy — a także naszych poglądów na temat innych ludzi. Ponieważ sami jesteśmy twórcami naszych snów, wszystko, co w nich występuje, musi stanowić aspekt naszej osobowości, twór jedno­stkowy, a nie uniwersalny, symboliczny język.

Psychologiczne teorie na temat snów

• Freud uważał, że sny są symbolami pozbawiony­mi szkodliwego wpływu; pozwalają one nieświa­domym uczuciom wyłonić się w przebraniu.

• Adier sądził, że sny odzwierciedlają żądzę władzy:

jednostki. , i;. '

• Jung uważał, że sny pochodzą z nieświadomości jednostkowej i zbiorowej.

• Perls sądził, że wszystko w naszych snach stanowi projekcję nas samych.

Tematy snów 39

TEMATY SNÓW

Sny są wprawdzie czymś indywidualnym, ale zawierają wszystko, co tylko można sobie wyobrazić. Rzadko do­tyczą ważnych spraw państwowych czy zdarzeń mię­dzynarodowych lub innych zdarzeń pozostających poza bezpośrednią strefą zainteresowania śpiącego. Co wię­cej, często pojawiają się w nich przedmioty i doświad­czenia bardzo trywialne. Do najczęściej występujących tematów snów należą: podróże, domy, woda, nagość, spadanie, gubienie, znajdywanie, latanie, pościgi, wy­padające zęby, węże, władza królewska i śmierć. Dość powszechne są także sny o nieszczęściach, jak również sny o seksie i agresji, żywności i jedzeniu, rodzinie i przyjaciołach (obecnych i dawnych) i zwierzętach.

Źródła pozaziemskie

Jeśli, jak uważają niektórzy, żyliśmy już kiedyś w in­nym wcieleniu, może to wyjaśniać niektóre niejasne elementy naszych snów. Albo też śnimy sny innych ludzi, co mogłoby tłumaczyć niektóre koszmary nocne trudne do zinterpretowania. Według jednej hipotezy obecność stworów pozaziemskich w snach może być wynikiem wpływu sił spoza naszego czasu i naszej pla­nety.

Uniwersalna, ponadczasowa natura snów

Badania amerykańskiego eksperymentalisty i badacza snów, Calvina Halla, w piątym i szóstym dziesięcioleciu XX wieku wykazały, że te same tematy powtarzają się w snach ludzi przez całe ich życie, pomimo często oczy­wistych zmian w ich kolejach losu. Stąd wniosek, że sny mają jakość ponadczasową.

Umyst nieświadomy

40

Agresja

Hali odkrył także, że sny o agresji dość powszechnie występują w kilku odrębnych kulturach, na przykład wśród Zulusów w południowej Afryce, mieszkańców północnej Europy oraz wśród australijskich aboryge-nów. Według Halla połowa snów zawiera przynajmniej jeden akt agresji, od świadomie wyrażanych uczuć wro­gości i gróźb po bójki i morderstwa.

Sny dzieci

Hali odkrył, że sny dzieci zawierają dwukrotnie więcej elementów agresji niż sny dorosłych. Dzieci często śnią także o tym, że są atakowane i ścigane przez zwierzęta,

Sny na wszystkie czasy

XVin-wieczna

sprzedawczyni objaśnień snów.

Tematy snów 41

dzikie lub udomowione. Mogą to być psy, koty, aliga­tory, goryle, węże i pająki. Być może, zwierzęta wystę­pujące w snach uosabiają pragnienia i obawy dziecka.

Koszmary

Badania wykazały, że przerażające sny występują zwy­kle w drugiej części nocy, podczas fazy REM. Dotyczą śniących w różnym wieku — od dwuletnich dzieci po starców — i częściej nawiedzają kobiety niż mężczyzn. Prawdopodobnie przedstawiają one problem, z którym śpiący nie umie sobie poradzić w rzeczywistości.

Według psychiatry Ernesta Hartmanna z Bostonu ludzie cierpiący na nocne koszmary mają zwykle otwartą oso-

W XVIII

i XIX wieku

książki

i pamflety

z objaśnieniami

snów byty

niezwykle

popularne.

Jednak zawarte

w nich

interpretacje

zwykle

nawiązywały

do Artemidorusa.

Rys. obok

pochodzi

z XIX wieku.

42 Umysł nieświadomy

bowość — otwartą nie tylko dla innych ludzi, ale także dla własnych pragnień i obaw. Mają oni, jak twierdzi Hartmann, „kruche granice", w których ich normalne wrogie impulsy przekraczają psychologiczne mechani­zmy obronne i wkraczają do ich snów. Sny seksualne

Wyrażają one często tłumiony seksualiztti w jawnie otwarty sposób. Podczas tzw. „mokrych snów", często doświadczanych przez dorastających mężczyzn, nastę­puje mimowolne wydalenie nasienia. Demony kobiece i męskie. Demony te nawiedzają śpią­cych w celu odbycia z nimi stosunku. Uważano je za sprawców „nieprzystojnych" snów, które wywoływały uczucia wstydu. W XIX wieku rozmaite przedstawienia tego typu snów były rozpowszechniane przez sprzedaw­ców pornografii wyzyskujących ogólnie przyjętą posta­wę tłumienia uczuć seksualnych i pruderii.

Powszechne sny

• sny zawierają tematy uniwersalne — od spada­nia po zwierzęta

• agresja jest powszechna we wszystkichkulturach i wśród dzieci , ,

• niektórzy doświadczają tychsamych teaatóK , Snów przez całe życie ; "^! .

• koszmary mogą symbolizowali nie rozwiązane problemy ^ ^! '"',

• sny seksualne są często dosadne. ,-

Tematy snów

Dwa rysunki ukazujące nawiedzenie przez męskiego de­mona, pochodzące z XIX wieku. Są one przykładem wy­zyskania wierzeń w demony do celów pornograficznych.

3. Typy snów

Tematy, wątki, zdarzenia i obiekty występujące w snach, jak również ich umiejscowienie w czasie i związki mię­dzy nimi, są nieskończenie różne i często dziwne. Ogól­nie przyjmuje się też, że sny mogą odgrywać różne role w naszym życiu. Mogą ostrzegać nas przed problemami, a nawet czasem dostarczać nam ich rozwiązania. Rozluź­niają one wewnętrzne napięcia, dają wgląd w przyszłość i stanowią inspirację dla artystów. Należą do nich szcząt­kowe sny związane z wydarzeniami dnia codziennego, sny ozdrowieńcze i stanowiące zawór bezpieczeństwa oraz sny powtarzające się, twórcze i jasnowidzące. W niektórych snach mogą się mieszać elementy różnych typów. Każdy z nich jest charakterystycznie odrębny, ale czasami mogą mieć niektóre cechy wspólne.

SNY STANOWIĄCE ZAWÓR BEZPIECZEŃSTWA Teoria Freuda

Austriacki odkrywca psychoanalizy, Zygmunt Freud, którego książka Interpretacja snów (1900) sięgnęła głę­boko w tajemniczy świat snów, sądził, że marzenia sen­ne stanowią odbicie konfliktów psychologicznych. Sny takie określił jako zawory bezpieczeństwa. Są one środ­kiem spełniania pragnień i wyrażają nasze dążenia (czę­sto w bardzo zakamuflowanej formie), do których w ży­ciu świadomym niechętnie się przyznajemy. Sny te są często krótkie i należą do najtrudniej rozpoznawalnych, ponieważ wolimy raczej nie przyznawać się do tłumio­nych skrycie rozterek.

Sny stanowiące zawór bezpieczeństwa 43

Typy suw

Sny stanowiące zawór bezpieczeństwa Wyrażają głębokie konflikty wewnętrzne (tli poziomie świadomości. . „ .

Jasnowiditgce . . •• • ':;:'•.;

Ostrzegają śniącego lub wyrażają obawy dotyczące przyszłych zdarzeń, zdrowia lob innych zagrozi; ń. - '

Twórcze ' .' ,¹¹ • . "^::::"" • Tematy i wątki występujące w snach mogs być wy­zyskane do działalności artystycznej. •

Sny umoźliwiająoiTozwiązywanie problemów . . Sny często ukazują rozwiązania problemów czy usa-wanie przeszkód 2 życia śniącego, ; . . :.,.-,:

Powtarzające się i 'sekwencyjne , • „",.,:.':; "••:„'.. Powtarzające si? sny lub tematy marzeń sennyćli mo­gą działać jako przypomnienie okoliczności,, które w życiu świadomym zostały przćz śniącego- isHumtone'

Faktyczne

Sny, skupiające się na wydarzeniach i okoJicżno-, sciach z życia codziennego śniącego, mogą • podlegać wpływom dźwięków i innych Zakłóceń.' , ^; y'"

Kompensacyjne ,. . ' . . ' ^:

Oferują one śniącemu rekompensatę, której.nieimoże. uzyskać w życiu świadomym. Na przykład osobnik nieiSmiaty może śnić o osiągnięciu wielkiego siAcesii towarzyskiego. '-.•.'. ", . ', . ' ^! -..- •„..•'.•

•Fizjologiczne" •"•'. '; '•"•'•. ••• •'.„', •--•^•.., Sny mogą podlegać wpływom dolegliwości, lub po-ipejci. fizycznych-.bądź. zaha»ęn: seksualnych;.', ^.,;; |(:.:;

46

Typy snów

Freud uważał, że w sposób nieświadomy dla ludzi wszy­stkie sny mają podłoże seksualne lub agresywne, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się nam, że jest ina­czej. Wyliczył on przedmioty, które mogą symbolizo­wać seks: „wszystkie przedmioty wydłużone, na przy­kład patyki, gałęzie czy parasole, mogą oznaczać męski narząd płciowy, jak również długie i ostre rodzaje broni takie, jak noże, sztylety i dzidy... Pokoje w snach oz­naczają zwykle kobiety."

Rolę snów jako zaworu bezpieczeństwa ilustruje poniż­szy przykład podany przez jednego z najbardziej bły­skotliwych uczniów Freuda, Sandora Ferenczi'ego.

Selłjafco zawfa bezpieczeństwa

Pacjentka, której się śnito, że dusi małego białego pieska/powiedziała swojemu psychoanalitykowi, że iubi' gotować i często musi ukręcać głowy kurczętom i innym ptakom. Dodała też, że w podobny sposób udusiła w swym śnie pieska. , .;

Analiza 'snu '' ' • ______________'

Ferencszi zapytał pacjentkę, czy żywi do kogoś jakąś urazę. Odparta, że nie lubi swojej szwagierki, która — jak sądzi — „miesza się do spraw jej i jej męża". Potem przypomniała sobie niedawną kłótnię ze szwa-gierką, w której powiedziała jej: „Wynoś się stąd. Nie chcę w moim domu psa, który gryzie!" • Według freudowskiej interpretacji, prawdziwe pra­gnienie pacjentki — uduszenia jej szwagierki — nie mogło być spełnione w życiu świadomym, więc zostało osiągnięte nieszkodliwie w postaci snu fun­kcjonującego jako zawór bezpieczeństwa. . , - , ,.. -, „ „„ „.. .... ....„.....-.. . .... . „ „ -,,i,Baga„,;aaaa„

Sny jasnowidzące 47

Freudowska koncepcja snów jako zaworu bezpieczeń­stwa dla tłumionych pragnień nie jest ogólnie .przyjęta. Niektórzy jej przeciwnicy nie znajdują żadnych dowo­dów na to, że dążenia seksualne lub tłumiona agresja znajdują ujście w snach, lub że źródłem każdego snu jest dążenie do spełnienia pragnień.

Sny jako zawór bezpieczeństwa "'""'" '" """"""""^a

• według Freuda pozwalają nam .się zachowywać;;

w sposób niemożliwy w życiu świadomym ^ .S

•• symbolizują spełnienie pragnień i usilnych dążeni

•• mogą pomóc w rozwiązywaniu głębokich konfli-jl : któw wewnętrznych. . ;• •' Y"|| « mogą. być trudne do zinterpretowania, gdyż "sfi i,^. przedstawiane w postaci symboli,<pMra.ro2(te;.!S](aj

SNY JASNOWIDZĄCE

Kiedy śnimy o wydarzeniach czy sytuacjach z przyszło­ści, często nieprzyjemnych, można to zaliczyć do per­cepcji pozazmyslowej lub zdolności paranormalnych.

'Sny jasnowidzijce . - ., .. "V •'•""",...•'-:

• ukazują wiedzę, której śniący nie mSgi: uzyskać:'.

„normalnymi" środkami .' ,."-•• '.„.'^;! .*" mogą wyrażać głębokie obawy .;!

• mogą być wynikiem wskazówek otrzymywanycni ' podczas przebudzenia . i.^a

• zdają się sugerować wiedzę o wydarzeniach pogal ' 'sztych. • ' ' ' . ' .'; •"•••">

^ często ^apowiadais^atej^ofc ;\„ .„„„.„,„,„„„. l,:;':;,;,' ,;:,;11

48 Typy snów

Być może, wynikają jednak z nieświadomego przyswa­jania sobie pewnych wskazówek i tłumionych obaw. Są dwa rodzaje snów jasnowidzących: sny ostrzegawcze i sny wyrażające obawy.

Sny ostrzegawcze

Jeden rodzaj snów proroczych zdaje się funkcjonować jako wgląd w przyszłość i — często — ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem.

Abraham Lincoln, 16 prezydent Stanów Zjednoczo­nych, na kilka dni przed swym zabójstwem w 1865 roku miał sen, w którym odgrywał rolę widza obser­wującego zabójstwo prezydenta. Jednak sny o śmierci nie zawsze muszą oznaczać fa­ktyczną fizyczną śmierć. Mogą one oznaczać koniec jednego cyklu w życiu i początek innego, wymarcie uczuć śniącego w stosunku do kogoś lub czyichś uczuć w stosunku do śniącego.

Sny wyrażające obawy

Umysł nieświadomie pochłania informacje, które mogą znaleźć ujście w snach. Ich interpretacja opiera się na jakiejś wiedzy uprzedniej. W swojej Księdze snów i du­chów (IS97) Andrew Lang opisuje przypadek prawnika, który wyszedł wieczorem wysłać kilka listów. Później, pomimo gorączkowych poszukiwań, nie mógł znaleźć czeku, który otrzymał tego dnia. We śnie zobaczył czek zwinięty za barierką przy drzwiach wejściowych. Kiedy się obudził, znalazł czek dokładnie tam, gdzie zobaczył go we śnie. Prawdopodobnie podświadomie zauważył upadek czeku, kiedy wychodził na pocztę.

Ponura atmosfera i przerażająca treść niektórych snów wskazują na kłopoty zdrowotne — organizm, być mo-

Sny jasnowidzące 49

że, próbuje wymusić u nas jakąś akcję ratowniczą. Pew­na kobieta zobaczyła we śnie dach własnego domu prze­bity konarami drzewa, zerwanymi podczas huraganu:

następnego dnia miała wylew.

W swoim słynnym śnie Calpumia, żona rzymskiego ce­sarza Juliusza Cezara, widziała, jak jej mąż zostaje za­mordowany w senacie. Cezar zignorował jej ostrzeżenie i następnego dnia został zasztyletowany na śmierć. Niesłychany przykład dotyczy norweskiego rybaka imieniem Johnson, mającego na dwa dni przed zatonię­ciem Titanica w 1907 roku sen, w którym jakiś głos powiedział mu, że wielki liniowec Titanic zatonie po zderzeniu się z górą lodową. Johnson obudził się zlany potem, po czym ponownie zasnął i powrócił do swego snu, w którym czul się nieswojo i doświadczał lodowa­tych fal zalewających jego ciało.

Sen wyrażający obawy

Kobieta, która niedawno poczuta guzek w piersi, śni­ła, że maż zapewnił ją, iż wszystko będzie dobrze... Potem nagle znalazła się na brzegu morza o zmroku? Wybrzeże byto puste, z wyjątkiem kilku kutrów <„.

Analiza snu '.• . '"":"" .'.'•'••¹-'^;:•¹. • ; ';'.: •.•..-.•,

Analiza wykazała, że kobieta niezbyt sobie ceniła opinię męża. Kutry przypominały jej egipskie łodzie śmierci, które widziała w muzeum. Cała sceneria by­ła raczej ponura, przytłoczona atmosferą śmierci. Guzek w piersi okazał się zrakowaciały i było już zbyt późno, aby zapobiec jego rozrostowi.

50 Typy 8n6w

SNY TWÓRCZE

Artyści, pisarze, muzycy, naukowcy i wynalazcy uznali sny jako źródło wielu pomysłów i inspiracji. Zapamię­tane fragmenty snów, fantazji sennych, elementów kary­katuralnych, dramatycznych i uczuciowych pomogły im wyzwolić w sobie zalew twórczej energii.

Muzyka ze snów

XVIII-wieczny kompozytor włoski, Giuseppe Tartini, nazwał jeden ze swych utworów „Sonatą diabelską", ponieważ zakończył jej pisanie dopiero wówczas, kiedy przypomniał sobie fragment snu, w którym diabeł grał dla niego na skrzypcach. Poezja ze snów

Poemat „Kubła Khan" został wymyślony przez angiel­skiego poetę XVIII-wiecznego, Samuela Taylora Cole-ridge'a, w trakcie snu wywołanego spożyciem opium.

Sny twórcze 51

Po przebudzeniu Coleridge natychmiast zabrał się do pisania, ale został na godzinę oderwany od biurka. Kie­dy powrócił, z jego wizji pozostał jedynie dręczący go fragment i luźna pamięć całości — „...cała reszta znik-nęła niczym obraz na lustrze wody".

Szkocki autor Robert Louis Stevenson także doświad-

Sny Jako inspiracja

Karol Dickens (1812-1870) czerpał inspirację do stworze­nia wielu postaci swych opowiadań, a także słynnych za-wikłanych wątków, z opisów snów.

czyi jednorazowo niezwykłego twórczego snu: śniło mu się, ze bohater jego opowiadania, Hyde, „zmienił oso­bowość po zażyciu jakiegoś proszku". Ta scena ze snu dała początek słynnej noweli Stevensona Dziwny przy­padek Dr Jekylla i Mr Hyde 'a (1886). Obrazy ze snów

Dzięki snom wielu artystów zdołało pokonać artystyczną niemoc i przezwyciężyć wiele problemów. To właśnie we śnie francuski malarz Pauł Gauguin (1848-1903) miał wizję, którą przetworzył na swą leżącą Tahitankę z ob­razu Duch przygląda się (1899). Surrealiści, jak mówi ich manifest z 1924 r., zdążali do „pogodzenia istniejącej dotychczas sprzeczności pomiędzy marzeniami sennymi a rzeczywistością" w ich pracach. Zwłaszcza tajemnicza mieszanina różnych składników w malarstwie Salvadora Dali uchwycą na płótnie część świata fantazji marzeń sennych.

Sny twórcze •"'•• ''"' : "„^-" " :";' - "•S-F^T '"'w • inspirują poetów, pisarzy, muzyków, malarzy

i wynalazców ,,.",: ; •' ' ' ;• są często tworem umysłu zrelaksowanego po wy-.:

;„ tęźonej pracy , , , . „ ;„, s* mogą być wymuszane celowo w snach świado-y;:;;;n»ych.,„, ,„„..„„;;,„.„.. •

Sny umożliwiające rozwiązanie problemów S3

SNY UMOŻLIWIAJĄCE ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW

Mówi się często, że sny zawierają odpowiedzi na pro­blemy występujące w życiu świadomym. Wiele ludzi umyślnie przekłada podjęcie decyzji na następny dzień, uważając, że każdy problem należy „przespać". Ze snów w rozwiązywaniu swych problemów korzystało wielu naukowców i matematyków. Amerykański wynalazca Tomasz Edison (1848-1931). często ucinał sobie drzemki podczas pracy i twierdził, że sporo najlepszych pomy­słów poczęło'się w nim właśnie w czasie snu. Znany XIX-wieczny niemiecki chemik, Friedrich August Keku-le von Stradovitz, śnił podczas drzemki przed kominkiem o zbudowanym z atomów wężu, który gonił i zjadał własny ogon, tworząc zamknięty łańcuch. Sen ten umożliwił Kekule'mu odkrycie, że atomy cząsteczki benzenu uło­żone są koliście, a nie —jak sądzono — w linii prostej.

'YY" (6]

H-C.

H-cL ć

l-cl^C-H ^

XIX-wieczny chemik Kekule śnił o wężu zjadającym własny ogon, co zainspirowało go do odkrycia układu atomów w cząsteczce benzenu.

Sny umożliwiające rozwiąnanie proMeinSw,!¹'¹"'".'"':

*, mogą podsunąć rozwiązania pozornie , "nieroz-." :' wiązywalnych problemów . ' .••.•;;.:^;;^;;;-;.•''^? ^'-' mMa^afigg.fi^

54 Typy snów

SNY POWTARZAJĄCE SIĘ I SEKWENCYJNE

Choć nie ma dwóch identycznych snów, niektóre po­wracają w ciągu miesięcy, a nawet lat, powtarzając tę

Sen powtarzający się

Pewnemu mężczyźnie śniło się kilkakrotnie, że w 15-piętrowym budynku, w którym pracował, ze­psuty się windy i musiał pokonywać 14 pięter w dół stromą, wąską, otwartą klatką schodową. W obawie przed upadkiem trzymał się kurczowo poręczy i nig­dy nie mógt dotrzeć do celu, budząc się zlany potem Analiza

Okazało się, iż mężczyzna był przekonany, że jego zwierzchnicy nie są zadowoleni z jego pracy i że w związku z tym nie ma on szans na awans. Sny sekwencyjne

W pierwszym śnie śniący widział mężczyznę wcho­dzącego do ciemnej doliny, nad którą wisiały groźne chmury. W drugim śnie znajdował się on w wojsko­wej kantynie. Chciał dostać osobny stolik, ale mu odmówiono. W trzecim śnie walczył i pokonał przy­jaciela, którego uważał za aroganta.

Analiza _______________

Pierwszy sen wskazywał na stan depresji śniącego. Drugi sen wskazywał źródło depresji: śniący jest egoistą, odludkiem i nie cieszy się popularnością. W trzecim śnie przyjaciel jest symbolem samego śniącego. Pokonanie go w walce oznacza próbę po­prawienia sytuacji poprzez wyzbycie się własnej aro­gancji.

Sny powtarzające się i sekwencyjne 55

samą treść lub pewne elementy. Może to oznaczać oba­wę, ucieczkę przed oprawcami lub wykonywanie zada­nia, którego nie sposób zakończyć. Właściwa interpre­tacja powtarzającego się snu może ujawnić nam naturę śniącego. Typ snu stanowi próbę rozpoznania ukrytych problemów i może wskazać ich rozwiązanie.

Często sceneria nawiązuje do jakiegoś przykrego do­świadczenia z dzieciństwa. Dziecko krytykowane przez rodziców może później we śnie widzieć się jako oskar­żonego na sali sądowej. Rygorystyczne przyuczanie ma­łego dziecka do korzystania z toalety może w opinii psychoanalityków prowadzić do snów o niemożności wy­konania jakiegoś zadania. Wiele osób powraca w snach w wieku dorosłym do lat szkolnych. Jedną z przyczyn może być obawa przed autorytetami, choć równie do­brze może tu chodzić o wyrażenie pragnienia powrotu do szczęśliwych i beztroskich przyjaźni tego okresu. Przyczyny

Prawdziwe przyczyny wielu powtarzających się snów nie są właściwie rozpoznawane i uwagę skupia się na innym problemie. W swej książce Podręcznik śniącego Nerys Dee opowiada o kobiecie, której nieustannie się śniło, że jest w jaskini lwa i zostanie za chwilę zaata­kowana przez dzikie bestie. Ten powtarzający się sen wskazuje jednoznacznie na to, że śniący wpadł w impas i nie może znaleźć rozwiązania swych problemów.

Sny powtarzające się i sekwencyjne •, ^! " .'.';

• mogą występować w ciągu jednej nocy, prze;' kilka;

dni, a-nawet latami j

• jeśli są przerażające, mogą dotyczyć przykrych tło-

56 'Typy snów

SNY FAKTYCZNE

Prócz tego, że sny są symboliczne, mogą one także być faktyczne i logiczne. Dotyczą zwykle przedmiotów co­dziennych i postaci znanych śniącemu. Są łatwe do zro­zumienia i dotyczą codziennych, często trywialnych do­świadczeń.

Jeden z takich snów, opisany przez Nerys Dee w jej Podręczniku śniącego, dzieje się w domu towarowym. Osoba śniąca ukradła pomadkę ze stoiska kosmetycz­nego, wkładając ją do dużej torby; zanim jednak zdołała wyjść ze sklepu, podszedł do niej strażnik sklepu i za­aresztował ją. Po przebudzeniu się kobieta przypomnia­ła sobie z przykrością o zdarzeniu, które zaistniało przed rokiem. Jej sen stanowił w oczywisty sposób przestrogę przed dalszymi próbami podkradania ze sklepów, wy­wołując w niej przykre uczucia towarzyszące poniżają­cej sytuacji, w jakiej się znalazła.

Sny ostrzegawcze — to sny faktyczne, które włączają w swą strukturę elementy z otoczenia śniącego: kapiący kran, ruch uliczny, tykający zegar. Sny mogą także przy­pominać nam o czymś, co mamy do zrobienia. Są one

Sny faktyczne . - '. , ' ^;;. • „-',':;::'

• mogą być formą wchłaniania przez nas wydarzeń-dnia

• mogą stanowić zakończenie spraw danego dnia

• mogą pomagać nam w rozwiązywaniu trudnych problemów z przeszłości :

• czasami zawierają hałasy z otoczenia śniącego

•• mają niewielki ładunek symboliczny ' .'

Sny kompensacyjne 57

Przykłady snów faktycznych

W jednym takim śnie miody mężczyzna widział sie-^ bie jadącego autostradą w swoim niebieskim samo-' chodzie; kiedy zjechał na boczna drogę, natknął się na nagły, bardzo ostry zakręt i nacisną) na hamulce;

hamulce nie działały i samochód uder/.y! w mur. Dla śniącego był to taktyczny sen ostrzegawczy, któ­ry skłonił go do podjęcia działania, czyli sprawdzenia stanu hamulców.

W swojej książce Potęga snów psycholog Ann Fa-raday opowiada o swym śnie, w którym widziała drzwi do ogrodu otwarte i stukające na wietrze. Kie­dy jednak obudziwszy się zeszła na dół, okazało się, że drzwi były zamknięte. • """;

Sądziła, że jej umysł wytworzy} hałas stukających drzwi, aby wywabić ja z łóżka i spowodować, by sprawdziła, czy drzwi są zamknięte.

zwykle proste i praktyczne, bardziej dosadne niż sym­boliczne, i służące pobudzeniu pamięci.

SNY KOMPENSACYJNE Wybitny szwajcarski psychoanalityk, Cari Jung, uważał, że sny pełnią funkcję kompensacyjną, dostarczając oso­bowości równowagę psychiczną. Na przykład nieśmiały mężczyzna, nie umiejący podbijać serc kobiecych, mo­że śnić o posiadaniu haremu, a osoba o szlachetnym charakterze może śnić o zadawaniu wielkiego gwałtu. Jeden z typów snów kompensacyjnych, zwany snem przeciwstawnym, jest chwilowy i pomaga zachować równowagę osobowości przytłoczonej przez uczucia

58 Typy snów

smutku, radości czy podniecenia. Na przykład podczas okresu żałoby mogą występować sny o komicznej treści, a w okresie sukcesów osobistych — sny, w których dominuje uczucie wielkiego żalu.

Sen Łonipensacyjny'

Kiedy Jung był wiernym uczniem Freuda, opisal sen kompensacyjny, którego sam doświadczył W swoim śnie widział Freuda jako „złośliwego urzędnika ce­sarskiej monarchii austriackiej, umarłego i nadal krą-,źącreo w postaci ducha inspektora celnego",.. . ..

Analiza snu '"""^

Jung zinterpretował swój sen jako kompensację za swój podziw dla Freuda, wobec poglądów którego

'powinien zachować większy krytycyzm.

Sny kompensacyjne .

• mają często zawartość zaskakującą dla śniącego ,* mogą ukazać śniącego w nowym i dziwnym świetle

• pomagają zrównoważyć niepowodzenia i potrzeby ^;:* mogą stanowić chwilowe reakcje na skrajne na-,fi^'•:stirge, ::."•••;-:;:,„•;•..-"„•, '.,:,:.:;;• • . ••;,.,',„.

SNY FIZJOLOGICZNE

Chwilowe lub długoterminowe potrzeby oraz stan śpią­cego organizmu mogą się przedostać do snów, jak np. w snach seksualnych czy snach, w których jest nam

Sny fizjologiczne 59

zimno lub czujemy się spragnieni. Pewien mężczyzna śnił o tym, że ktoś go dusi, by po przebudzeniu się odkryć, że prześcieradło w jakiś sposób zaplątało się wokół jego szyi. Z kolei kobiety mogą uświadomić so­bie we śnie, że są w ciąży.

•Sny fizjologiczne

• są bezpośrednio zwiuzane '/. fizycznymi pol.rzeha-' ' mi organizmu . . ,„,^"

• mogą wywoływać przebudzenie się sniiifego.. '•"

Sen może zawierać fizyczne doznania, takie jak np. spadanie z łóżka.

60

4. Sny świadome

Jednym z najdziwniejszych — a dla wielu najbardziej radosnych — typów snu są sny świadome, w których śniący staje się całkowicie świadomy tego, że śni.

Nie znamy dokładnej liczby ludzi, którzy doświadczają snów świadomych. Uważa się, że sny takie występują rzadko, choć przy pewnym konsekwentnym wysiłku mogą stanowić umiejętność, którą można nabyć.

Podczas pierwszego doświadczenia osoby doznające snów świadomych mówią często o przyjemnym uniesie­niu zmysłowym, zwłaszcza wzrokowym, oraz większej wrażliwości na szczegóły i otoczenie. Zauważają one także, że ich umysł wykazuje taką samą świadomość, jak na jawie. Kiedy już nauczą się kontrolować wyda­rzenia, mogą poddać się przyjemności spełniania pra­gnień, rozwiązywania problemów oraz uczenia się walki z obawami. Poczucie zadowolenia i sukcesu utrzymuje się u tych osób długo po przebudzeniu.

KIEDY POWSTAJĄ SNY ŚWIADOME

Mówi się, że sny świadome występują najczęściej wcześ­nie rano. Ludzie zdają sobie nagle sprawę z tego, że śnią — ze względu na jakieś dziwne wydarzenie czy niekon­sekwencję we śnie. Inkubacja snów świadomych Sny świadome można wywoływać celowo. Aby zapaść w sen świadomy, dotyczący jakiegoś konkretnego te­matu czy wątku, należy przygotować się psychicznie, ucząc się i praktykując „inkubację snu". Wymaga to czasu i konsekwencji działania. Chodzi o to, aby zabrać

Kiedy powstają sny świadome

Jak wywoływać sny świadome

1 Należy stworzyć przyjemne warunki snu.

2 Przygotuj papier i ołówek do zanotowania lieśei snu.

3 Wybierz temat lub wątek snu.

4 W ciągu dnia usilnie myśl o wybranym wątku.

5 Opisuj temat krótko, np.: „Chcę jechać do Pa­ryża", „Muszę zdecydować się na...", „Muszę omówić sprawy finansowe z prawnikiem", „Chciałbym latać".

6 Jeśli masz do rozwiązania problem, opisz fakty.

7 Przygotuj ciało do snu (patrz s. 66-67).

8 Przeczytaj notatki.

9 Natychmiast połóż się do łóżka i skoncentruj

się na wybranym temacie. 10 Nie myśl o niczym innym.

62 Sny świadome

ze sobą do snu własną świadomość lub przynajmniej móc wpływać na świadomy umysł podczas snu.

Upewnij się, że umiesz zapamiętać i spisać nocne sny. (Patrz także rozdział 5 pt. „Słodkie sny".) Nie próbuj jednak kontrolować wszystkich snów. Poświęć dużo cza­su na swobodne marzenia senne, tak by nieświadomość na swój własny sposób wpływała na twój racjonalny umysł. Ważne jest to, by zebrać w świadomości wszy­stkie konflikty wewnętrzne, które wyrażane są w twoich snach. Twoje napięcie psychiczne zmniejszy się tylko wówczas, jeśli będziesz gotów zmierzyć się z nimi.

TYPY SNÓW ŚWIADOMYCH Sny eksperymentalne

Duński lekarz, Frederick van Eeden, żywo opisał atmo­sferę pewnego snu, w którym śni}, że stoi przy oknie obok stołu, na którym znajduje się wiele łatwo tłuką­cych się przedmiotów; wiedział, że śni, i postanowił przeprowadzić kilka eksperymentów; spróbował zbić kieliszek kamieniem, a potem pięścią, przy czym zda­wał sobie sprawę z tego, że w rzeczywistości byłoby to bardzo niebezpieczne; kieliszek pozostał nienaruszo­ny; kiedy spojrzał na niego później, był rozbity — pra­wie tak, jakby świat marzeń sennych byt mądrze skon­struowanym oszustwem, w którym popełniono kilka błędów; wyrzucił rozbity kieliszek przez okno, a naty­chmiast — niczym w filmie komediowym — schwy­ciły go dwa psy; następnie van Eeden wypił trochę kla-retu z innego kieliszka i, choć nadal śnił, zauważył, że to, co pije, ma posmak wina. Sny dziwne i prozaiczne Pewna kobieta miała sen — jej siostra pokazywała jej

Wyzyskanie snów świadomych 63

wazę, która nagle upadla i rozbiła się na kawałki; ale niemal natychmiast waza na powrót stała się jedną ca­łością. Śniąca zdała sobie sprawę z tego, że coś nie pasuje do rzeczywistości, i wiedziała, iż musi to być sen. Podobnie pewien mężczyzna śnił, że wyprowadza swego teriera na spacer; kiedy przechodzili obok zna­jomej kawiarenki, pies całkowicie zaskoczył właścicie­la, prosząc o omlet z frytkami, dzięki czemu właściciel się zorientował, że śni.

WYZYSKANIE SNÓW ŚWIADOMYCH Kontrola obrazów

Zdolność kierowania snami świadomymi oznacza, że można rozkazywać występującym w nim postaciom, zmieniać scenerię lub odmieniać bieg wypadków. Można także zmienić temat. Twierdzi się, że poprzez kierowanie własnymi snami i po osiągnięciu pewnej wprawy, można nauczyć się zaspokajać własne nieświadome pragnienia (niektóre mogą pochodzić jeszcze z okresu dzieciństwa) oraz pokonywać skrywane obawy. Można rozwiązywać rozmaite problemy, podróżować do egzotycznych miejsc, brać udział w wydarzeniach historycznych, spo­tykać bohaterów, a nawet poprawiać swój stan zdrowia. Uczenie się poprzez sny świadome

Gdy odpowiednio je wyzyskać, sny świadome mogą ujawnić wewnętrzne niepokoje oraz wspomóc równo­wagę emocjonalną śniącego. Być może, mogą także zu­żytkować potencjał nieświadomego umysłu i zwiększyć zdolności twórcze.

Jednak największa korzyść z tych snów wynika z mo­żliwości przejęcia kontroli nad własnymi reakcjami na sytuacje senne, zwykle dość przerażające. Na przykład

64 "Sny świadome

'Sny świadome-" " ' "'^:''". •• .'^;'

• oznaczają,:: że- śniący jest świadomy,' z powodu:

jakiegoS dziwnego zdarzenia, że śni ^<; mogą być .ukierunkowane . „ , :

•* można się ich nauczyć . . „* [Umożliwiają spełnianie pragnień, rozwiązywanie'-^:: problemów i wychodzenie naprzeciw niepokojom.-

dosłownie zaglądając jakiejś przerażającej postaci pro­sto w oczy, śniący może pozbawić ją grozy.

KOSZMARY ŚWIADOME

Niektórzy ludzie stają się podczas doświadczania kosz­marów całkowicie przytomni. Może to pozwolić im przeżyć koszmar, ale wymaga odwagi. Choć najbardziej przerażające bestie senne — to zwyczajne fantomy, je­dynym wyjściem wydaje się ucieczka. Nie rozwiązuje ona jednak konfliktu, który spowodował koszmar. W zgodzie ze strachem

Nie zawsze możliwe jest odpędzenie przerażających ob­razów. Wrogie postacie senne reprezentują części naszej psychiki, których pragniemy się wyrzec. Próbując je zniszczyć, możemy więc wyrządzić sobie krzywdę. Le­piej spróbować pogodzić się z nimi.

'Koszmary świadome-' "":' ••"':..'""^; • • ^! " •'" • "

• mogą być przerażające, ale stawienie im czoła ^! "może rozwiązać problem

*„. mogtl przynieść, korzyści, jeśli śniącemu uda się. z ni mi. pogodzie :we:.siiie.

.g'.aBaa3»»ii-»Sii.-l.,.8i.iie8m«a„ltB^r

Doświadczenia pozacielesne 65

DOŚWIADCZENIA POZACIELESNE

Podobne do koszmarów świadomych są doświadczenia pozacielesne, których doświadcza około 10% ludzi. Trwają one zwykle bardzo krótko, a w czasie ich trwania świadomość zdaje się opuszczać ciało pozwalając nam oglądać naszą fizyczną istotę z oddalenia. Najczęściej doświadczenia pozacielesne występują podczas snu, nie­przytomności lub w stanie anestezji.

Jednym z rodzajów doświadczeń pozacielesnych jest śmierć kliniczna, której pewni pacjenci doświadczają podczas zabiegów chirurgicznych lub w wyniku poważ­nych chorób. Pacjenci sądzą, że opuścili swe ciało, l weszli w stan większej błogości, ale następnie powra­cają do swego ciała, ponieważ nie jest im jeszcze pisane umierać.

Niektórzy ludzie wprawiają się sami w stan doświad­czenia pozacielesnego bądź to w wyniku medytacji, bądź za pomocą lewitacji.

66

5. Słodkie sny

Aby można było doświadczać snów, ciało i umysł mu­szą być odpowiednio rozluźnione. W niniejszym roz­dziale powiemy o tym, co trzeba, a czego nie należy robić, aby dobrze przespać noc i doświadczyć przyje­mnych snów.

ILE POTRZEBA GODZIN SNU?

Sam musisz wiedzieć najlepiej, ile potrzebujesz snu, i w zależności od tego, o której wstajesz, ustalić godzi­nę, kiedy trzeba się polożyć do łóżka. Zapotrzebowanie na sen różni się u różnych ludzi — 65% osób dorosłych potrzebuje od 6,5 do 8,5 godzin snu. Niektórym wy­starcza 5 godzin, a inni potrzebują aż 10 godzin dzien­nie. Najlepiej położyć się do łóżka mniej więcej pół godziny przed faktycznym czasem zasypiania.

WPŁYW ŻYWNOŚCI I NAPOJÓW

Żywność

Rodzaj i pora posiłków często wywiera znaczny wpływ na sen i marzenia senne. Obfite posiłki spożywane późnym wieczorem uważa się za przyczynę koszmarów. Jeśli podczas snu masz kłopoty z trawieniem, może to znaleźć oddźwięk w twoich snach w postaci dziwnych i zatrważających wizji. Przed pójściem do łóżka staraj się unikać potraw, które powodują wzdęcie, takich jak fasola, surowe warzywa i orzeszki ziemne, oraz produ­któw wysokotłuszczowych, jak ciasta lub chrupki zie­mniaczane. Jeśli musisz jeść później niż dwie godziny przed pójściem spać, niech to będzie lekki posiłek —• owoce i ciepły napój mleczny. Staraj się zjadać główny

Przygotowanie otoczenia 67

posiłek dnia wcześniej, aby proces trawienia był już rozpoczęty w chwili układania się na spoczynek. Leki

Badania wykazały, że napoje zwierające dużą ilość ko­feiny (zwłaszcza kawa, ale także herbata) znacznie wy­dłużają okres zasypiania. Niektóre tabletki dietetyczne także zawierają środki pobudzające, niektóre zaś leki, takie jak, środki uspokajające, mogą wpływać na jakość snu. Jeśli chce się doświadczać marzeń sennych, nie na­leży zażywać środków nasennych. Późnym wieczorem nie powinno się spożywać alkoholu ani palić papierosów, które zakłócają fazę snu REM i sen głęboki oraz przy­śpieszają cały cykl senny. Kiedy skutki spożycia alko­holu zanikają, faza REM nachodzi na inne fazy snu po­zbawiając organizm prawidłowego wypoczynku.

PRZYGOTOWANIE OTOCZENIA

Ponieważ światło stanowi naturalny bodziec do przebu­dzenia się, niektórzy ludzie mogą spać wyłącznie w cał­kowitym zaciemnieniu. Sypialnia powinna być dobrze przewietrzona i ani zbyt nagrzana, ani zbyt wychłodzona. Hałas

Dźwięki otoczenia mogą stanowić poważną przeszkodę w zasypianiu. Pomocne w takich sytuacjach mogą się okazać zatyczki do uszu, które wygłuszają hałas i za­pewniają niejaki komfort psychiczny. Można spróbo­wać zagłuszyć hałasy np. jednostajnym warkotem wen­tylatora. Niektórzy ludzie stosują specjalne taśmy z nagranym szumem fal czy spadającej wody. Wygoda w łóżku

Nie wolno zapominać o wygodzie w łóżku. Zapewnienie najlepszego ułożenia ciała jest czymś zupełnie podsta-

TQ

6. Symbolizm

Większość snów zawiera bardzo ważną treść symboli­czną, ponieważ są one sposobem, w jaki przemawia do nas podświadomość. Kontakt ten odbywa się za pomocą kalamburów lub gry słów. Na przykład pojawiające się we śnie lustro może się odnosić do spraw odwróconych lub nie poukładanych w życiu, obawy, że nie pokazujesz światu swego prawdziwego oblicza lub uświadomienia sobie, że w końcu trzeba stanąć przed problemami twarzą w twarz. Z kolei sen o grze w szachy może symbolizować bitwę lub walkę, pragnienie stymulacji intelektualnej lub nawet ukryte pragnienie poznania towarzysza życia.

W tym rozdziale przedstawimy język snów oraz inter­pretację symboli sennych. Będzie ci przydatna zawsze wtedy, kiedy treść snu okaże się intrygująca i zagad­kowa. Pamiętaj jednak, że sny są z natury unikatowe i jednostkowe, dlatego żadna próba ich interpretacji nie jest zamknięta i jedyna. Powinieneś raczej wyzyskać ją do głębszej analizy istoty niektórych elementów snu, abyś mógł wyciągnąć własne wnioski i lepiej zrozumieć siebie.

Klasyfikacja treści snów

Znaczenia snów zostały sklasyfikowane za pomocą symboli, które umożliwiają już na pierwszy rzut oka zorientować się, czy prognozy związane z danym snem są dobre, czy złe. <• = dobre prognozy

• = pragnienie + = ostrzeżenie

• = zie prognozy

Aborcja—Agresja ?1

Aborcja

• We Śnie mężczyzny — śniący ma poczucie winy z powodu jakiegoś przejawu swego życia, niekoniecz­nie związanego z ojcostwem.

+ We śnie kobiety — rodzaj przestrogi odnoszącej się do obaw, związanych z działaniem, które śniąca chce wkrótce podjąć. Patrz także Dziecko

Adam i Ewa

• Spotykasz Adama i Ewę —

wyraz pragnienia uni-

wersalnej harmonii i pokoju.

• Jesteś Adamem lub Ewą — niepotrzebne obawy o obecny związek uczuciowy.

Adopcja

• Adoptujesz dziecko — nie tylko pragniesz znaleźć się w roli rodzica, ale chcesz także znaleźć ujście dla wielkiej miłości i czułości, która zgromadziła się w tobie.

• Jesteś adoptowany jako dziecko — może to być oznaka niestabilnych układów rodzinnych i dążenia do znalezienia kogoś w rodzinie, z kim mógłbyś osiągnąć większą zgodność. Patrz także Dziecko/dzieci, Rodzice, Rodzina

Agresja

• Agresywny mężczyzna we śnie kobiety — ozna­cza strach przed gwałtem.

• Agresywna kobieta we śnie kobiety lub mężczyzny

• oznacza strach przed postacią matki.

• Agresywny mężczyzna we śnie mężczyzny — oz­nacza strach przed przegraniem rywalizacji o stanowi­sko lub nawet strach przed utratą pracy. Patrz także Gwałt, Kłótnia, Walka

72 Symbolizm

Akcent

«> Mówisz z obcym akcentem — zapowiedź zbliża­jącej się podróży.

•> Ktoś inny mówi z obcym akcentem — wkrótce nawiążesz nową, ważną znajomość, która odegra istotną rolę w twoim życiu. Patrz także Język, Podróż

•Akordeon

<• Grasz na akordeonie — zapowiedź szczęśliwego i długiego romansu, którego początek może wywoły­wać u ciebie uczucie smutku.

• Słuchasz gry na akordeonie — zapowiedź smut­nych dni w życiu.

Akrobatyka

• Obserwowanie akrobatów — oznaka, że nie czu­jesz się zbyt pewnie w życiu codziennym.

•> Wykonujesz figury akrobatyczne — oznaka, że potrafisz przezwyciężyć obecne kłopoty i uniknąć gro­żącego ci niebezpieczeństwa.

•A ktor/aktorka

• Nieudany występ — brak ci wiary w siebie, by sta­wić czoło jakiejś trudniejszej sytuacji.

•> Grasz gtówną rolę — zapowiedź nadchodzących sukcesów zawodowych. Patrz także Owacja, Teatr

Alkohol

<• Umiarkowanie w piciu — oznaka nadchodzącego sukcesu i szczęścia w życiu.

+ Nadużywanie alkoholu — obawa przed zdemasko­waniem prawdziwej natury. Może to być również prze-

Akcent — Analfabetyzm 73

stroga podświadomości przed niebezpieczeństwami bra­ku umiarkowania w różnych dziedzinach życia. Patrz także Drink, Pijaństwo, Wino

Ambulans

• Widzisz ambulans — być może, czujesz się riie-swojo z powodu niedyskretnego zachowania.

• Jedziesz ambulansem — obawa przed nagłą sytu­acją.

• Ktoś inny jedzie ambulansem — wyraz wrogości i, być może, spełnienia się życzeń.

Ametyst <• Widzisz ametyst — oznaka zadowolenia z życia.

• Gubisz ametyst — martwisz się, że w wyniku cho­roby lub sprzeczki stracisz przyjaciela.

Amputacja

• Tracisz kończynę — trudności na horyzoncie.

• Ktoś inny traci kończynę — być może, masz po­czucie winy, że nie poświęcasz komuś dość czasu, cier­pliwości lub pieniędzy. Patrz także Chirurg, Lekarz, Szpital

Amunicja

•> Sny, w których występuje amunicja, zapowiadają po­myślnie zakończoną pracę.

• Wyczerpanie lub zgubienie amunicji — masz uczucie, że zaangażowałeś się w bezsensowną walkę, a może w powietrzu wisi sprzeczka z ukochaną osobą. Analfabetyzm

• Śniący nie umie czytać ani pisać — zwykle ozna­ka wielkiej obawy przed wyjawieniem prawdziwych uczuć.

74 Symbolizm

• Ktoś inny okazuje się analfabetą — oznaka, że prawdopodobnie potraktowałeś kogoś nieuczciwie. Patrz takie Czytanie

patrz Glosariusz

Anioły

»;• Jak można oczekiwać, jest to znak nadchodzącego pokoju i dobrobytu. Czasami jednak taki sen może wy­rażać lęk przed osądem naszego postępowania na ziemi. Patrz także Bóg, Niebo, Śmierć

Anomalie

•S- Przedmioty o dziwnych kształtach to symbol szczę­śliwego zakończenia zmartwień.

Antyki patrz Meble Antylopy patrz Zwierzęta

Armia

Musisz pokonać wiele trudności, aby zrealizować swoje

największe ambicje.

Patrz także Walka, Żołnierze

Aromat

•;» Każdy przyjemny zapach w snach zapowiada dobrą przyszłość i szczęście.

•;» Piżmo — oznaka miłości i przygody. Patrz także Zapachy

Artysta

• Przyglądasz się artyście przy pracy — zdajesz so­bie sprawę, choćby tylko podświadomie, że marnujesz mnóstwo czasu, zamiast podjąć praktyczne działanie dla rozwiązania jakiegoś problemu.

Anima — Autobus 75

• Jesteś artystą — pragniesz uznania i okazji do zademonstrowania swych zdolności twórczych. Patrz także Malarstwo

As

•> Karo — zapowiedź szczęścia w finansach. <• Kier — oznacza sukces w miłości.

• Pik — zapowiedź nie wynagrodzonej pracy.

• Trefl — wkrótce będziesz musiał się wstydzić.

Astma patrz Choroba

Astrolog

• Prawdopodobnie potrzebujesz wymówki, by przepro­wadzić istotne zmiany w twoim życiu. Astronom patrz Naukowiec

Atak

• Ktoś cię atakuje — czujesz się bezbronny w sferze uczuciowej.

• Atakujesz kogoś — oznaka głębokiej urazy lub

obawy przed podjęciem działania z powodu niepewnego

wyniku.

Patrz także Agresja, Gwałt, Porwanie, Walka

Aureola

• Prawdopodobnie masz poczucie, że nie możesz spro­stać wymaganiom. Być może, pragniesz wsparcia du­chowego.

Autobus

•> Kierujesz autobusem — być może, zdążasz w stro­nę zamierzonego celu lub uciekasz od czegoś.

76 Symbolizm

• Jesteś pasażerem autobusu — wyraz zaniepoko­jenia, że ktoś kontroluje twoje życie.

• Spóźniasz się na autobus — obawiasz się, że prze­oczysz coś, na czym ci zależy.

• Siedzisz w stojącym autobusie — może sytuacja, w jakiej się znalazłeś, daje ci uczucie „złapania w pu-tapkę".

Autostop

Podświadomość przestrzega cię przed zbyt wielkim uza­leżnianiem się od innych.

Awans

•;• Oznaka poprawiającej się sytuacji życiowej.

Azyl

• Taki sen wskazuje na głębokie niepokoje związane z samopoczuciem i poczuciem bezpieczeństwa. Patrz także Szpital

Balon

• Bawisz się balonem — ponieważ kształt balonu przypomina piersi, sen taki może oznaczać pragnienie zbliżenia seksualnego. Może to być również wspomnie­nie szczęśliwego dzieciństwa.

• Lot balonem — wyraża pragnienie wzniesienia się ponad problemy życiowe i ucieczki w świat fantazji.

• Opadanie — zapowiedź jakiejś przeszkody w peł­nej realizacji twoich planów. Patn takie Latanie

Bandyci

• Atakują cię bandyci — podświadomie obawiasz się, że jesteś wyzyskiwany w życiu codziennym.

Autostop — Bezpiecznik 77

• Śniący jako bandyta — wyraz głęboko zakorze­nionego poczucia winy z powodu jakiegoś dawnego postępowania.

Patrz, także Napad, Porwanie, Przestępstwo, Włamanie

Banicja patn Wygnanie

Bank

Prawdopodobnie obawiasz się nadchodzącej konfronta­cji w domu lub w pracy. Jeśli jednak dyrektor banku jest we śnie niespodziewanie uprzejmy, jesteś świado­my, że twoje obawy są nieuzasadnione. Patrz takie Bankructwo, Napad, Pieniądze

Bankiet

Może oznaczać wewnętrzną świadomość, że za bardzo przejmujesz się błahostkami, zaniedbując jednocześnie ważniejsze sprawy. Patrz takie Jedzenie, Przyjęcie, Żywność

Bankructwo

Wyraźna oznaka zaczynającej się depresji i rozpaczy, nawet jeśli w życiu nie masz poważniejszych proble­mów finansowych. Całkiem możliwe, że głęboko w ser­cu obawiasz się, iż nie wyciągnąłeś wniosków z po­przednich doświadczeń.

Baranie futro

Nosisz coś podszytego baranim filtrem — zapowiedź trudnych czasów.

Bezpiecznik

• Jeśli we śnie przepala się bezpiecznik, może to oz­naczać, że obawiasz się wyswobodzenia się nagroma-

78 Symbolizm

dzonej w tobie złości, choć masz na takie wyładowanie wielką ochotę.

Bębny

»;» • Zapowiedź sukcesu. Może też oznaczać potrzebę

większego uznania.

Patrz takie Muzyka

Bicie

• Zostajesz pobity — oznaka kłótni rodzinnych. + Bijesz dziecko — ostrzeżenie, że nie wolno wyzy­skiwać ludzi, zwłaszcza młodych.

Bijatyka

• Bicie jest najczęściej wyrazem uczuć wrogości, agre­sji oraz — być może — obawy przed brutalnością.

• Bicie kogoś innego — wyraża gniew i bodźce de­strukcji śniącego.

• Śniący jest bity — może to wyrażać podświadome

pragnienie ukarania lub obawę przed osobą, która nas

bije.

Patrz takie Agresja, Atak

Bitwa

+ Jeśli we śnie bierzesz udział w wojennej potyczce dwóch armii, może to oznaczać, że w twoim życiu toczy się jakaś_walka_— w pracy, w domu lub w stosunkach towarzyskich. Może to również być ostrzeżenie przy­gotowujące cię na jakieś dramatyczne wydarzenie. Patrz także Agresja, Armia, Walka, Wojna, Żołnierze

Biurko patrz Meble

Bębny — Brat

Bohater/bohaterka

•Być może, chciałbyś być bardziej doceniany w twoim zawodzie.

Bomba

Wyraźny symbol strachu przed czymś, co burzy twój . zwykły spokój wewnętrzny. ' Patrz takie Wojna

Boże Narodzenie

«:* Proroczy sen zapowiadający nadejście pomyślnych

Bóg

• Jeśli we śnie spotykasz Boga, być może, pogodziłeś się ostatnio ze swoją śmiertelnością. Dla niektórych Bóg stanowi symbol jakiejś postaci obdarzonej władzą nad tobą, np. przełożonego w pracy czy nauczyciela.

• Czczenie Boga — podświadomość podpowiada ci, że należy powrócić do życia w zgodzie z ogólnie przy­jętymi normami.

•5> Boska pomoc — podświadomość pociesza cię, że wszystko skończy się dobrze. Patrz także Jezus, Kościół, Niebo

Ból

«;»Ból brzucha — będziesz się cieszył dobrym zdro­wiem.

+ Ból głowy — nie mów nikomu o swych planach zawodowych.

«;»Ból w rękach lub nogach — będziesz zadowolony z życia.

Brat patrz Rodzina, Rodzeństwo

Symbolizm

Brąz

•;» Statua z brązu — oznaka, że poślubisz partnera z wyboru.

Bukiet /%wz Kwiaty

Brud

Być może, podświadomość ostrzega cię przed nadcho­dzącym pogorszeniem się stanu zdrowia. Być może też

• za bardzo zwracasz uwagę na to, jak widzi cię świat. Patrz takie Kał, Kurz, Ziemia

Bumerang

• Nie chcący powrócić — oznaka potrzeby zmian. <• Powracający — oznaka zadowolenia z życia.

Cebula patrz Żywność

Cela

• Śniący zamknięty w celi — masz poczucie braku

swobody. U dzieci sen taki może wyrażać pragnienie, by rodzice roztoczyli nad nimi większą władzę rodzi­cielską. Patrz także Więzienie

Cherubiny

•> Stanowią wyraz twoich pozytywnych uczuć w sto­sunku do dzieci lub niepokoju z powodu straconej nie­winności twojego dzieciństwa. Patrz także •Anioły

Chilli ćon carne patrz Żywność

Chirurg

Może ci się wydawać, że ktoś ingeruje w twoje życie, Patrz takie Operacja, Szpital

Brąz — Choroba 81

Chleb patrz Piekarz/pieczenie

Chłopiec

• We śnie mężczyzny może to być śniący w swojej młodości lub we śnie mężczyzny albo kobiety symbol potencjału śniącego.

Chłosta

•? + Przyglądasz się chłoście — oznaka, że udanie zemścisz się na kimś, kto ci dokuczył. Może to również być przestroga przed nie przemyślanym działaniem.

Chłód

• Jeśli krajobraz jest zimny i oblodzony, wskazuje to na uczucia chłodu wobec innych. Jeśli tobie jest zimno, być może, jesteś przestraszony.

Chmury

• Chmury burzowe — oznaczają głęboką depresję. <;> Białe, puszyste chmurki — oznaka zadowolenia.

Chochla

• Podajesz potrawy chochlą — może to być wyraz skrywanej niechęci do zajmowania się innymi, zwłasz­cza nieproszonymi gośćmi.

Choroba

+ Śniący zachorowuje — dobrze byłoby udać się do lekarza, ponieważ podświadomość czasami wysyła nam ostrzeżenia o pewnych zmianach chorobowych, zanim się jeszcze pojawią ich objawy. Poza tym staraj się wystrzegać sporów z najbliższymi.

• Ktoś inny zachorowuje — powinieneś przyjrzeć się swemu stosunkowi do tej osoby lub rozważyć mo­żliwość utraty jej przyjaźni.

82 Symbolizm

Chorowanie

•> Choć wydaje się to dziwne, sen o chorobie zapowiada

najczęściej dobre zdrowie.

Chrystus patrz Jezus

Chrzan

«:• Zapowiada szczęśliwą przyszłość i intelektualnie sty­mulujące towarzystwo.

• Zjadanie chrzanu — może wyrażać obawy, że inni

bawią się twoim kosztem.

Chusteczki

•> Wycierasz usta lub ręce chusteczką — jesteś za­dowolony, że doprowadziłeś jakieś działanie do szczę­śliwego końca.

• Złożone chusteczki — być może, masz nadzieję zaprzyjaźnić się z podziwianym przez ciebie znajomym z pracy.

Chwalenie się

• Chwalenie się w snach może wyrażać żal z powodu jakiegoś impulsywnego działania lub ostrzeżenie przed korzystaniem z nieuczciwych metod wobec konkuren­tów.

Ciało patrz. Śmierć, Pogrzeb, Kostnica

Ciemnia <• Wywoływanie zdjęć w ciemni — uda ci się zgłębić

tajemnicę, która nurtowała cię od dłuższego czasu.

Cienie

• Musisz się zastanowić, czy oznacza to, że pozosta-

Chorowanie — Cyganki 83

jesz w cieniu kogoś innego. Symbol ten może również oznaczać jakieś tragiczne wydarzenie, które zaciemniło twoje widzenie świata.

Ciężar

• Zamartwiasz się ostatnio przytłaczającymi cię pro­blemami, a może po prostu przybyło ci kilka kilogra­mów wagi. Poza tym w tradycji wielu religii dusza po śmierci lub osądzeniu jest ważona. Dlatego twój sen może wyrażać jakiś niepokój dotyczący zachowali z przeszłości. Patrz takie Otyłość

Cmentarz

• Wyraz zaniepokojenia o losy zmarłych krewnych lub przyjaciół, strach przed śmiercią lub tęsknotę za prze­szłością. Patrz także Pogrzeb, Śmierć

Cudzołóstwo

• Zdradzasz współmałżonka — forma spełnienia pragnień lub wyraz nieczystego sumienia. Kobieta, któ­ra we śnie jest czyjąś kochanką, może obawiać się o swoje bezpieczeństwo finansowe.

• Współmałżonek cię zdradza — wyraz ciągłej po­dejrzliwości o niewierność.

<• Opierasz się zdradzie — oznaka, że przezwycię­żysz trudności życiowe dzięki stanowczości. Patrz także Małżeństwo, Niewierność, Rozwód

Cyganki

• Zazwyczaj wyraz pragnienia większej swobody tui na to pozwala obecny styl życia.

W Symbolizm

Cyrk <• Śniący ogląda niebezpieczny pokaz cyrkowy —

w ciągu następnych kilku dni możesz oczekiwać nie­spodzianek.

• Śniący jako klown — boisz się zrobić z siebie głupca w obecnym związku lub aktualnie przeżywanej sytuacji.

Czajnik

• Jeśli śni ci się kipiący czajnik, tak właśnie czujesz się w rzeczywistości: pełen gniewu, który w każdej chwili może wybuchnąć.

• Zepsuty czajnik — być może, widzisz na swojej dro­dze poważne przeszkody, których pokonanie, i osiąg­nięcie celu, będzie możliwe tylko po ciężkiej walce.

Czarownica/czarownik

• Śniący w roli czarownicy — tłumisz w sobie

gniew skierowany na kogoś.

• Spotkanie z wiedźmą — boisz się, że ktoś intry­guje przeciwko tobie. •'' • • '

• Wiedźma na miotle — czasami ma konotacje seVe-sualne.

Czas

• <• Dzień — symbol życia.

•> Ranek — oznacza młodość.

<* Popołudnie — oznacza dojrzałość.

•> Wieczór — zmierzch życia. Patrz takie Zegar

Czkawka

• Podświadomość prawdopodobnie podpowiada ci na zasadzie gry słów, że powinieneś zwolnić trochę tempo życia, bo może ci się to „odbić czkawką".

Cyrk — Dama 85

Czoło

• Pomarszczone czoło — zapowiedź beztroskich czasów.

• Głaszczesz kogoś po czole — wyraz uczuć bezpie­czeństwa i zadowolenia z obecnego partnera.

Czyszczenie

• Powinieneś rozważyć możliwość, że masz poczucie

winy.

Patrz także Brud

Czytanie

• Postaraj się odtworzyć dokładnie, co czytałeś we śnie i, jeśli to była książka, jaki byt jej tytuł i treść. Szczegóły te są istotne dla określenia znaczenia snu. Patn także Analfabetyzm, Biblioteka, Książka, List

Czytanie z dłoni ,

• Dać sobie powróżyć z dłoni — oznaka, że śniący obawia się o przyszłość i szuka wsparcia oraz chciałby Wiedzieć, jak się potoczą jego dalsze losy.

• Czytanie innym z dłoni — może być wyrazem

zaniepokojenia o ich przyszłość, a może wydaje ci się,

że wiesz na temat ich przyszłości coś, czego oni nie

wiedzą.

Patrz, takie Przepowiadanie przyszłości

Ćma patrz Owady

Dama

• Spotkanie kobiety z tytułem szlacheckim może być formą wyrażenia podświadomej dezaprobaty do tej osoby.

86 Symbolizm

Dentysta

• Masz wyrywany ząb — oznaka ukrytego strachu

przed śmiercią.

• Wizyta u dentysty — usilnie starasz się pogodzić z jakimś nieprzyjemnym, choć nieuniknionym wyda­rzeniem lub obowiązkiem;

Deszcz

<• Wkrótce ponownie będziesz mieć więcej energii, by podołać wszystkim zajęciom.

Detektyw

• Starasz się znaleźć sposób na usunięcie jakiegoś kło­potu, który męczy cię od dawna. Być może, pragniesz też większego uznania u ludzi. Patrz także Policja

Diabeł

• Niemal na pewno masz poczucie winy, być może, z powodu czegoś całkiem nieistotnego, co jednak nie­ustannie podświadomie cię nurtuje. Diabeł może rów­nież symbolizować zagrożenie zdrowia.

Diamenty

•:• Posiadanie diamentów—- zapowiedź przychylno­ści losu.

• Utrata diamentów — niepokoisz się o stabilność obecnego związku.

Dieta .

• Jeśli we śnie rozpoczynasz dietę, nie .musi to mieć nic wspólnego z próbą obniżenia swojej wagi. Jest to raczej oznaka, że z powodu problemów finansowych musisz zmniejszyć swoje wydatki. Patrz także Otyłość, Waga

Dentysta — Dowcip 87

Długi

• Wpadasz w długi — bez wątpienia obawiasz się jakiejś straty, niekoniecznie finansowej.

• Spłacasz długi — oznaka nadchodzącego powo­dzenia. Patrz także Pieniądze, Pożyczanie

Dobry interes

<^ Twoje przedsięwzięcie zakończy się sukcesem. Jeśli kobieta zobaczy wyprzedaż, jej prognozy na przyszłość są dobre.

Dochodzenie

+ Śledztwo bez rezultatu — podświadomość prze­strzega cię przed możliwością utraty przyjaciela.

Dokuczanie

• ^ Może stanowić reakcję na nieudany związek lub oznaczać, że jesteś osobą wesołą i popularną.

Dom

Interpretacja snu, w którym się pojawia dom śniącego, Zależy niemal całkowicie od jego czy jej sytuacji lub odczuć w stosunku do wszystkiego, co kojarzy się z domem.

• Bez drzwi — czujesz, że z obecnej sytuacji nie ma ucieczki.

• W złym stanie — czujesz się emocjonalnie wycień­czony.

• Dom dzieciństwa — wyraża szczęśliwe wspom­nienia. Patrz także Rodzina

Dowcip patrz Żart

Symbolizm

Drabina

• Wspinanie się na drabinę — wyraz aspiracji do awansu w pracy oraz pragnienia dotarcia na szczyty.

• Schodzenie z drabiny — być może, mierzysz za wy­soko. Może cię czekać rozczarwanie.

• Upadek z drabiny — brak ci wiary we wtasne siły.

• Wchodzenie do domu po drabinie — zapowiedź nie­korzystnej wiadomości. Patrz takie Spadanie

Drapanie

+ Drapiesz innych — wystrzegaj się utraty panowa­nia nad sobą.

+ Ktoś cię drapie — ostrzeżenie przed kimś, kto pró­buje cię skrzywdzić.

Droga »> Prosta droga -

• zapowiedź sukcesu. meandry życia zdają się nie do prze-

• Kręta droga —

zwyciężenia.

Patrz takie Podróże, Zaułek

Droga/ścieżka

• Wąska i wyboista — nadchodzą ciężkie czasy.

• Szukasz drogi — być może, nie potrafisz osiągnąć zamierzonego celu.

»;• Przyjemna, pełna zieleni — cieszysz się pełną swobodą działania.

Dryfowanie <• Z prądem — oznaka przyszłego dobrobytu.

• Pod prąd — podświadomość wyraża pogląd, że zbyt łatwo ulegasz wpływom innych. Patrz także Morze, Tonięcie

Drabina — Duszenie się 89

Drzemka patrz Sen/spanie

Drzewo

• Często ma znaczenie duchowe, wskazując na pra­gnienie zdobycia wiedzy i poszukiwania prawdy.

• Wycinanie sosny — dusisz w sobie obawy przed grożącym ci nieszczęściem.

^ Wchodzenie na sosnę — oznacza nadchodzące do­bre i szczęśliwe czasy. Patrz także Dżungla, Grzyb, Las, Listowie

Drzwi

• Zamknięte — czujesz się izolowany.

<« Otwarte — nie marnuj nadarzających się okazji.

Duchowni

•Śniący jako duchowny — chciałbyś się stać lepszy lub zyskać szacunek i poklask u innych.

• Ktoś inny jako duchowny — być może, brak ci autorytetu lub kogoś, kto mógłby ci pomagać i doradzać.

• Odwiedzasz duchownego — potrzeba ci przewod­nictwa i wsparcia duchowego.

Duchy

• Przejmujesz się wpływem, jaki twoje zachowanie wywarto na czyjeś szczęście.

Duszenie się

• Dusisz się — symboliczne określenie sytuacji, która jest dla ciebie powodem do zmartwień. Może też cza­sami stanowić wyraz rzeczywistych fizycznych obja­wów.

• Dusisz kogoś innego — wyraz podświadomego pragnienia zadawania bólu innej osobie.

Symbolizm

Dym

• Sygnał od podświadomości, że realizacja twoich pla­nów jest poważnie zagrożona. Patrz, takie Ogień

Dynia

• •:* • Pojawiająca się we śnie dynia może wyrażać pragnienie miłości i seksu. Jeśli jest stara i wyschnięta, może wyrażać niepokój kobiety o przemijającą urodę.

Dyscyplina

• Osoba, która we śnie egzekwuje od ciebie zdyscy­plinowanie, bez wątpienia wyobraża twoje własne su-perego lub głos sumienia, wyrażający zaniepokojenie twoim zachowaniem. Patrz także Nauczyciel, Szkoła

Dziadkowie

• Jeśli śnisz o dziadkach, którzy już nie żyją, może to być oznaka, że chciałbyś znać ich opinię na jakiś nur-tujcy cię obecnie temat. Patrz także Przodkowie, Rodzina

Działa

• + Ostrzeżenie, że należy bardziej otwarcie wyrażać swoje uczucia. Sen taki może również oznaczać ból z powodu brutalnego zachowania seksualnego. Patrz także Broń

Dziecko

• Płaczące dziecko — zwykle oznaka złego stanu zdrowia.

<» Wesołe, szczęśliwe dziecko — wyraża uczucia bez­pieczeństwa i szczęścia. '

Dym — Dziura 91

• Podczas kąpieli dziecko wypływa z wanny razem z wodą — wskazuje na obawy, że nie spełniasz po­kładanych w tobie nadziei.

• Brzydkie dziecko — obawiasz się czyichś rno- .

tywów.

Patrz także Aborcja, Dziecko/dzieci, Rodzina

Dziecko/dzieci

• Śniący jako dziecko — gdzieś głęboko nadal czu­jesz się niedojrzały.

• Bawisz się z dziećmi lub z pojedynczym dzieckiem

• wyraz podświadomego pragnienia życia rodzinnego. Patrz także Adopcja, Dziecko, Narodziny, Rodzice, Rodzina

Dziewczyna

• • Kiedy kobieta widzi siebie we śnie jako młodą dziewczynę, może to oznaczać tęsknotę za przeszłością lub stanowić wyraz poczucia niższości.

Dziewica Maria

<> Zazwyczaj oznaka nadchodzącego szczęścia. Może to być również archetypiczny symbol macierzyństwa.

Dzikus

• Być może, istnieje jakaś dzika część twojej osobo­wości, która nie może znaleźć ujścia, ponieważ poddana jest twojej nieustannej kontroli. Patrz także Kanibal

Dziura

^ • Oznacza tono lub pochwę i może się odnosić de narodzin. Znajdowanie się w dziurze może także ozna­czać stan zupełnego chaosu.

92 Symbolizm

<$• Dziura w odzieży — zapowiada poprawę sytuacji finansowej.

Dzwony

• «;» Obawiasz się, że mogą one dzwonić dla ciebie. Może to być również sposób, w jaki podświadomość przypomina ci o czymś ważnym, lub znak, że oczeku­jesz jakiejś uroczystości rodzinnej.

Dżungla

• Nieprzebyta roślinność — niepokoisz się o przy­szłość.

• Eksploracja — podświadomie pragniesz zmiany

otoczenia.

Patrz także Drzewo, Las, Listowie

Echo

• Może być oznaką braku zaufania do siebie w jakiejś sprawie lub też oznacza, że masz poczucie monotonii i przydałaby ci się zmiana ustalonego trybu życia lub otoczenia.

Egzekucja

• «:• Oglądasz własną egzekucję — być może, prze­żywasz depresję lub — jeśli jest to sen o charakterze przeciwwagi — otrzymałeś ostatnio znaczną nagrodę za swe wysiłki. Patrz także Śmierć, Wieszanie

Ekshibicjonizm

• Oznaka, że najchętniej wyrzuciłbyś rozwagę do kosza

na śmieci. Patrz także Nagość

Ekspedycja patrz Wyprawa

Dzwony — Falsyfikaty 93

Eksplozja patrz Bomba, Trzęsienie ziemi, Wulkan

Elektryczność

<• Zapowiedź dobrych wieści z zagranicy.

Emerytura

+ Być może, powinieneś więcej pracować.

Patrz także Renta

Epitafium

• Podświadomość podpowiada ci, że nie byłeś w sto­sunku do innych zupełnie uczciwy. Patrz także Pogrzeb, Śmierć

Eunuch

• Czujesz się manipulowany i niezdolny do zmiany tego stanu rzeczy. Patrz także Szkoła

Fabryka

• Sen taki może oznaczać, że pragniesz „wyproduko­wać" dla siebie nowe życie.

<& Praca w fabryce — zapowiedź pracowitej i dającej satysfakcję przyszłości.

Fale

^ Fale przypływu — mogą oznaczać, że nadchodzą

dla ciebie lepsze czasy.

• Fale odpływu — oznaczają nadejście kłopotów. Patrz także Morze, Plaża

Falsyfikaty

ł Podświadomość podpowiada ci, że nie należy wy­stawiać się na ryzyko w miłości ani w interesach. Patrz także Oszustwo, Zbrodnia

94 Symbolizm

Fałszerstwo

<• Nie jest to wyraz przestępczej strony twojej osobo­wości, ale raczej zapowiedź fortuny, która przyjdzie do ciebie niespodziewanie.

Patrz takie Falsyfikaty, Kłamstwa, Oszustwo, Zbrod­nia

Farma/rolnik

<• Zadbane gospodarstwo — oznaka korzyści finan­sowych i dobrego zdrowia.

• Zaniedbane gospodarstwo — nieciekawe progno­zy na przyszłość. Patrz także Ziemia, Zwierzęta

Fiord

^ Sny o wąskich, górzystych zatokach stanowią zapo­wiedź spokojnych, szczęśliwych dni w domu.

Flaga

<• Wywieszasz chorągiew — masz szansę osiąg­nąć sukces. Jeśli jesteś osobą zamkniętą w sobie, podświadomość może zachęcać cię do większej otwar­tości.

• Flaga opuszczona do pot masztu — twoje ambicje mogą nie być zrealizowane.

Flirt

• We śnie kobiety — zachowujesz się w sposób cał­kowicie dla ciebie niezwyczajny i na dodatek taki, który drażni cię u innych.

<• We śnie mężczyzny — podświadomość pozwala ci na flirt, by poprawić twoje samopoczucie.

Flota patrz Statek

Fałszerstwo — Giełda 95

Fontanna

^ Tryskająca wodą fontanna — zwykle symbolizuje

szczęście i świeżość.

• Zepsuta fontanna — często odnosi się do choroby, starości i śmierci.

Fortyfikacje

<• Oznaka, że skutecznie się bronisz przed jakimś wio'

giem.

Fryzjer

• Obawiasz się utraty sił życiowych lub niepokoisz się z powodu oczekiwanego zabiegu lub leczenia. Patrz także Łysina, Włosy

Futbol patrz Gry

Futro

^ Możesz mieć nadzieję na luksus i dobrobyt. A może już twoja sytuacja materialna jest bardzo dobra?

Gangi

•Śniący jako członek gangu — być może, wyrażasz podświadome pragnienie aprobaty i akceptacji ze strony innych lub czujesz, że sam nie potrafisz podołać odpo-wiedzialnościom.

• Natykasz się na gang — zapowiedź okresu niepo­kojów i trudności.

Garbus

• Mówi się, że jeśli komuś przyśni się garbus, jest to oznaka nadchodzącej fortuny.

patrz Wiadomości/gazety

Giełda <' Wygrywasz na giełdzie — oznaka szczęścia.

96 Symbolizm

• Przegrywasz na giełdzie — obawiasz się, że niegdyś zażyła znajomość jest bliska końca. Patrz takie Hazard, Pieniądze

Głębia

• Sen z głębią — czy jest to woda, jaskinia czy pod­ziemia — może oznaczać tłumione w sobie wewnętrz­ne problemy.

Głosowanie patrz Wybory

Głośnik

• Wyjący głośnik — wyraża frustrację z powodu nie­ustannego zagłuszania twoich nczuc lub pomysłów przez innych.

<« Ściszanie głośnika — oznaka, że jesteś gotów wy­kazać stanowczość.

Głowa patrz Twarze

Głód

• Sny o Jedzeniu odnoszą się do emocji. Dlatego sen o głodzie oznacza pustkę emocjonalną i uczucie, że musisz radzić sobie sam. Patrz także Żywność

<• • Jesteś głodny — może oznaczać, że życie od­mieni się na lepsze. Może to jednak oznaczać też brak szczęścia w domu.

<• Pomagasz komuś, kto jest głodny — spadną na ciebie jakieś korzyści finansowe. Patrz także Ubóstwo

Głuchota

• Tracisz słuch — często wyraz niezaspkojonych am­bicji lub niechęci do zaakceptowania okoliczności ta­kimi, jakie są.

Głębia — Gotowanie 97

• • Spotykasz głuchoniemego — wyraz szczerego pragnienia pomocy ludziom potrzebującym. Może to również być oznaka, że nikt nie chce zwrócić uwagi na twoje obecne potrzeby.

Gniazdo

• Ptaki wijące gniazdo — zupełnie przejrzysta infor­macja o pragnieniu małżeństwa i założenia rodziny.

• • Niszczenie gniazda — sen wskazujący na agre­sję i pragnienie zerwania więzi rodzinnych. <» Jajka w gnieździe — oznaka nadchodzącej fortuny.

• Zbite jajka w gnieździe — wskazują na kłopoty rodzinne.

Gnu patrz Zwierzęta Golenie się patrz. Żyletka Golf patrz Gry Gołąb patrz. Ptaki

Gorączka

• •;» Albo zamartwiasz się z powodu jakiejś nieprzy­jemnej sprawy, albo za bardzo przejmujesz się jakimś zbliżającym się wydarzeniem. Patrz takie Choroba

Goście

^ Jesteś gospodarzeni — sugeruje to osiągnięcia. ^ Jesteś gościem — być może, oznacza to, że wybie­rzesz się w podróż.

Gotowanie

^ Zapowiedź szczęśliwego życia domowego lub, być może, śniący przetwarza jakiś wewnętrzny konflikt na

98 Symbolizm

coś, co sam potrafi rozpoznać, i czemu sam będzie mu­siał stawić czoło. Patrz także Kuchnia, Żywność

Góra lodowa

• Być może, czujesz, że zewsząd otaczają cię prze­szkody. Być może, obawiasz się oziębłości lub czujesz, że inni traktują cię chłodno. Patrz także Chłód, Lód

Góry

<> Szczyt górski — oznaka zdolności, osiągnięć, do­świadczenia. + Trudności w zdobyciu szczytu — nie marnuj czasu

na zbyt ambitne przedsięwzięcia.

• Spadasz z góry — zbliża się upadek, być może, związany z podeszłym wiekiem. Patrz także Wspinaczka

Grób

• Kopiesz własny grób — szczególnie nieprzyjemny sen oznaczający przytłaczające cię problemy dnia co­dziennego.

• Kopiesz czyjś grób — prawdopodobnie bardzo ża­łujesz z powodu jakiegoś zachowania się w stosunku do tej osoby. Patrz także Cmentarz, Śmierć

Grubiaństwo

+ We śnie zachowujesz się grubiańsko — uważaj,

bo, być może, będziesz musiał odpowiadać przed kimś.

kto ma nad tobą władzę.

+ We śnie ktoś zachowuje się w stosunku do ciebie

Góra lodowa — Gwiazda filmowa 99

grubiarisko — może to być przestroga przed konse­kwencjami złego usposobienia.

Gry

<• • Gry w piłkę — mogą się odnosić do seksu. Jeśli w grze bierze udział drużyna, tak właśnie śniący poj­muje życie — jako grę. Jeśli śniący występuje jako jedyny zawodnik, oznacza to jego niechęć do samo­dzielnego rozstrzygania problemów życiowych i pra­gnienie korzystania z pomocy innych.

• Gry karciane — być może, istnieje jakiś wewnę­trzny konflikt dotyczący sukcesu.

• Śniący nie przyłącza się do gry — oznaka unikania życia.

Grzyb

• Drzewo pokryte grzybami — podświadomość mo­że cię ostrzegać o kłopotach związanych z zębami.

Gwałt

• W snach kobiety — oznacza obawę przed możli­wością wyzyskania, niekoniecznie tylko w sensie se­ksualnym.

• W snach mężczyzny — być może, dławisz w sobie pewne gwałtowne cechy charakteru i powinieneś zwró­cić się o poradę do psychologa.

Gwiazda filmowa

•Śniący jako gwiazda filmowa — niewątpliwie pra­gniesz zwrócić na siebie większą uwagę.

• Spotykasz gwiazdę filmową — pragniesz być za­akceptowany w innym kręgu towarzyskim. Patrz także Aktor/aktorka, Publiczność, Scena, Sława

100 Symbolizm

Gwiazdy

• Oznaka, że usiłujesz osiągnąć jakiś ważny życiowy

cel.

Patrz także Naukowiec, Niebo

Gwoździe

<» • Jeśli we śnie wbijasz gwoździe młotkiem, jest to oznaka, że będziesz pracował ciężko i szlachetnie. Mo­że to również oznaczać formę wyrażania agresji.

• Masz kłopoty z wbiciem gwoździa — we śnie mężczyzny jest to wyraz skrywanego niepokoju o po­tencję płciową. U kobiety może to oznaczać, że nosi w sobie skrywany wstręt do seksu.

Hamlet

• Pojawienie się bohatera szekspirowskiego we śnie może oznaczać złość z powodu jakiegoś członka rodzi­ny, zwłaszcza konflikt z matką.

Harem

• Śniący (kobieta) jako część haremu — wyraża brak indywidualizmu lub brak zaufania w stosunku do kogoś, z kim łączy ją związek.

• Śniący (mężczyzna) jako część haremu — sen ta­ki nie ma zwykle konotacji seksualnych. Śniący może się niepokoić, ponieważ musi w ciągu dnia zajmować się zbyt wieloma sprawami lub czuje się przytłoczony obowiązkami rodzinnymi.

• + Śniący (mężczyzna) jako właściciel haremu — może być zwykłą fantazją lub zapowiadać komplikacje w pracy i w życiu prywatnym. Patrz takie Cudzołóstwo, Niewierność

Gwiazdy — Hipoteka 101

Hawajka

•> • W kostiumie ludowym — może oznaczać pra­gnienie egzotycznych przygód lub wiadomość od pod­świadomości, że przydałyby ci się dłuższe wakacje. + Hawajka ubrana w strój europejski — czeka cię okres nudy.

Hazard

• Przegrywasz — podświadomość przestrzega cię przed podejmowaniem niepotrzebnego ryzyka. <• Wygrywasz — nie oznacza to, że powinieneś po­stawić pieniądze o jakiś zakład. Chodzi raczej o pozy­tywne zakończenie jakiejś nurtującej cię sytuacji. <» • Przyglądasz się graczom w kasynie — wyraża pragnienie „bezpiecznej gry", a także zazdrości w sto­sunku do innych, którzy mają odwagę i środki, żeby podejmować większe ryzyko od ciebie. Patrz także Główna wygrana, Loteria, Pieniądze,

Hermafrodyta

•> Sen taki nie ma zazwyczaj żadnych konotacji seksu­alnych. Najczęściej oznacza, że śniący ma dwie możli­wości dalszego postępowania i zastanawia się, którą z nich wybrać.

Heroina patrz Narkotyki

Hipnoza

• Chciałbyś porzucić na chwilę rolę decydenta i prze­kazać odpowiedzialność komuś innemu.

Hipoteka

• + Zakładasz hipotekę — być może, chciałbyś się

102 Symbolizm

ustatkować lub podświadomość ostrzega cię, żebyś za­bezpieczył się na przyszłość.

• Pozbawienie prawa do wykupu hipoteki — ozna­ka nurtujących cię zmartwień. Patrz takie Dom, Pieniądze

Histeria

• Kobieta ogarnięta atakiem histerii — oznacza

problemy rodzinne i niepowodzenia w interesach.

• Masowy atak histerii — może stanowić wyraz nie­pokojów dotyczących jakiegoś społecznego zagrożenia lub katastrofy.

Hokej patrz Gry

Homoseksualizm

<• Jeśli taki sen jest dla ciebie niespodzianką, nie musi się on odnosić do takiego rodzaju związku, lecz wyrażać jakiś inny zaskakujący przejaw twojej osobowości.

Horyzont

»> W oddali — oznacza sukces.

+ W zasięgu ręki — będziesz musiał się borykać ze

sprawami, które od czasu do czasu mogą powodować

kłopoty.

Horror

• <S» Należy uważnie przeanalizować pozostałe elemen­ty snu. Być może, przyszłość wcale nie zapowiada się aż tak źle.

Huragan

•Nadejście huraganu — wyraźny symbol niepokoju z powodu jakiegoś niebezpieczeństwa.

Histeria — Inwalida 103

• <• Łapie cię huragan — może wyrażać strach lub radość w wyniku jakiegoś przerażającego lub emocjo­nalnego doświadczenia.

Idiota

• Niemal z pewnością brak ci pewności siebie w jakiejś codziennej czynności lub czujesz potrzebę otwarcia się i wyswobodzenia z zahamowań. Patrz także Azyl

Imię/nazwisko

• Zmiana nazwiska — pragniesz zmienić jakąś główną cechę twojego stylu życia.

• Zapominasz swego imienia — pragniesz całkowi­cie wymazać z pamięci jakieś dawne zachowanie. Patrz także Podpis

Impotencja

• We śnie mężczyzny — podświadomość nie wyraża tu jakiejś rzeczywistej niezdolności, lecz głębokie za­niepokojenie pewnymi stronami twojego życia, np. ka­rierą zawodową.

• We śnie kobiety — wyraża pragnienie odgrywania bardziej dominującej roli w obecnym związku. Patrz także Eunuch, Kastracja, Seksualizm

Inkubator

• Prawdopodobnie niepokoi cię niestabilność obecnej sytuacji, zwłaszcza od strony jej podstaw finansowych. Patrz także Dziecko, Narodziny

Inwalida

• Śniący jako inwalida — oznacza nieprzyjemne okoliczności.

104 Symbolizm

• Ktoś inny jako inwalida — być może, oznaka, że jacyś nieprzyjemni ludzie mieszają się w twoje sprawy. Patrz także Choroba

Jacht

4 Na wzburzonym morzu — mogą czekać cię burz­liwe czasy.

<• Na spokojnym morzu — w niedalekiej przyszłości wejdziesz w posiadanie sporych pieniędzy.

• Dryfujesz na tratwie — powinieneś się oderwać od kłopotów dnia codziennego. Patrz także Morze, Statek

Jajka patrz Żywność

Jaskinia

• Mówi się, że symbolizuje ona podświadomość. Wchodząc do niej możesz doświadczyć wspomnień z dalekiej przeszłości.

• Przebywasz w jaskini — może to być oznaka pra­gnienia współżycia seksualnego lub powrotu do bezpie­czeństwa i ciepła matczynego łona.

Jazda konna

• Skakanie przez przeszkody — podświadomość przypomina ci o pewnych trudnościach w życiu, które trzeba pokonać.

• Galop — często ma konotacje seksualne. Patrz także Karuzela, Zwierzęta

Jedwab

<> Tkaniny wykonane z jedwabiu symbolizują wielkie ambicje, które zostają zaspokojone. Stary jedwab ozna­cza dumę z przodków.

Jacht — Jezioro 10S

Jedzenie

•> Akt jedzenia symbolizuje miłość, siłę i życie. Jest także oznaką dobrego samopoczucia.

• Jesz samotnie — wyraża uczucia samotności i smutku.

^ Jesz w towarzystwie — oznaka poprawy losu i su­kcesów osobistych.

• Dzielisz się z kimś swoim posiłkiem — wyraża pragnienie nawiązania z tą osobą bliskiego kontaktu. Jeśli jest to osoba płci przeciwnej, oznacza to pragnienie kontaktów intymnych. Patrz także Bankiet, Restauracja, Żywność

Jelita

+ • Jeśli śnią ci się własne jelita, podświadomość może w ten sposób ostrzegać cię przed zbliżającą się chorobą. Jeśli we śnie odczuwasz ból, powinieneś zgłosić się do lekarza.

Jeruzalem

• Odczuwasz silną potrzebę duchowego przewodnic­twa, symbolicznie pragniesz rozstrzygnąć jakąś kontro­wersję w twoim życiu lub po prostu wyrażasz ochotę odwiedzenia miejsca, które zawsze cię fascynowało.

Jezioro

"> Spokojne wody — dobra prognoza dla życia uczu­ciowego.

• Wzburzone wody — zazwyczaj nieprzychylna oz­naka.

+ Potwór w wodach jeziora — podświadomość ostrzega cię przed zagrożeniami w sferze emocjonalnej. Patrz także Laguna, Rzeka, Woda

Symbolizm

Jezus

• Spotykasz Jezusa — niemal na pewno potrzebujesz wsparcia w religii.

• Ukrzyżowanie — masz nadmierne poczucie winy. Patrz takie Bóg

J«zyh

• Jeśli ktoś mówi do ciebie w obcym języku, którego w rzeczywistości nie znasz, jest to oznaka, że pragniesz poszerzyć swoje horyzonty. Patrz także Akcent

Kac

+ Podświadomość ostrzega cię przed niebezpieczeń­stwami nadużywania różnych pokus, nie tylko alko­holu. Patrz takie Alkohol, Pijaństwo

Kał <* Natykasz się na kał — oznaka bogactwa.

• Nietrzymanie stolca — obawiasz się utraty pano­wania nad sobą. Patrz także Lewatywa

Kamień

• Oznacza troskę o brak uczuć, jeśli ludzie lub zwie­rzęta zamieniają się w kamienie.

Kamień młyński + Obracasz kamień młyński — może to wyrażać

ostrzeżenie, że powinieneś więcej pracować, lub złość, że musisz pracować tak ciężko. Może także stanowić zapowiedź niepowodzeń, które uda ci się przezwyciężyć wytrwałością.

Jezus — Kartki 107

Kandelabr

• Świecący kandelabr — zapowiada sukces w inte­resach i sprawach prywatnych.

• + Spadający kandelabr — wyraża niepokój z po­wodu jakiegoś niemądrego zachowania się lub przestro­gę, by kierować się rozsądkiem i rozwagą.

• Śniący zawieszony na kandelabrze — martwisz ,się o to, że wystawiłeś coś ważnego na ryzyko.

Kanibale

• Zostajesz zjedzony — symbol złych motywów, którymi według ciebie kierują się inni.

• Śniący jako kanibal — nosisz w sobie długo skry­waną urazę, która nie znalazła dotychczas ujścia.

Kapelusz

^ • Może przedstawiać władzę lub autorytet. Anali­zując taki sen należy wziąć pod uwagę to, czy kapelusz byt noszony bądź należał do ciebie, czy też do kogoś innego.

Kara

• Sumienie stara się ukarać cię za jakieś pnsewinienie-

Karate

• Być może, czujesz, że musisz się bronić przed opo­rem stawianym ci przez rodzinę lub współpracowników. Patrz także Agresja, Kopanie, Walka

Karawan patrz Pogrzeb

Kartki

• <• Przewracanie kartek w książkach i czasopis­mach — może wskazywać na podświadome pragnie-

108 Symbolizm

nie wzbogacenia wiedzy. Może także być proroctwem zapowiadającym przyszły dobrobyt. Patrz także Czytanie, Książka

Kartoteka

• + Niepokoi cię jakiś nieporządek w twoim życiu. Może to więc być oznaka, że powinieneś uporządkować życie i nie mieszać interesów z przyjemnością w takim stopniu, jak dotychczas.

Karuzela

• • Często znak, że w rzeczywistości także się czujesz tak, jakbyś dreptał w kółko, zamiast kroczyć do przodu. Jazda na plastykowym koniku może mieć czasami silne konotacje seksualne.

Patrz takie Jazda konna. Park zabaw. Wesołe mia­steczko

Karzeł

<» Spotykasz karty — czeka cię wkrótce niezwykle

odkrywcze doświadczenie.

+ Śniący jako karzeł — przestroga przed obdarzaniem

innych zbyt wielkim zaufaniem.

Patrz także Kalectwo, Zniekształcenie

Kastracja

• We śnie mężczyzny — bez wątpienia wyraz naj­głębszych obatv przed utratą statusu i męskości.

• We śnie kobiety — niemal na pewno nosisz w sobie urazę z powodu zachowania się jakiegoś mężczyzny wobec ciebie. Patrz także Eunuch, Impotencja

kartoteka — Kąpiel IW

Katastrofa

• •5" Śniący jako uczestnik lub świadek — oznacza,

że w twojej sytuacji nastąpi radykalna zmiana.

»^ Śniący nie odniósł ran i pomaga innym — jakaś

zmiana spowoduje poprawę twojej sytuacji.

+ Śniący odniósł rany i jest niezdolny do pomocy

• przestroga przed podejmowaniem ryzyka. Patrz takie Wypadek

Kawaler

•Szczęśliwy kawaler — jeśli żonaty mężczyzna jawi się w swoich snach jako beztroski kawaler, może to oznaczać, że tęskni za dawnymi kawalerskimi czasami.

• Stary kawaler — wyraża obawy przed stratą współmałżonka i samotnością. Patrz także Małżeństwo

Kazirodztwo

• Może to być oznaka, że przejmujesz się zupełnie innymi przejawami stosunków rodzinnych. Inaczej mó­wiąc, taki sen może nie mieć nic wspólnego ze spra­wami seksu. Jeśli jednak sen się powtarza i jest powo­dem twojego przygnębienia, powinieneś się zwrócić o poradę do specjalisty — np. psychologa. Patrz także Rodzina, Seksualizm

Kąpiel

• Bierzesz kąpiel — być może, tłumisz w sobie po­czucie prawdziwej lub wyimaginowanej winy, którego chciałbyś się pozbyć.

• Ktoś inny bierze kąpiel — wskazuje na poczucie, że ktoś cię skrzywdził.

ItO Symbolizm

Kierowanie

• Bez względu na rodzaj pojazdu taki sen prawdopo­dobnie oznacza pragnienie trzymania spraw mocno w ręku bądź to poprzez posiadanie większej władzy bądź sprawowanie kontroli nad innymi.

Kisiel patrz. Żywność

Klasztor/zakon

• Kobieta lub mężczyzna idą do klasztoru — oz­nacza, że chciałbyś mieć więcej czasu dla siebie.

• Kobieta idzie do klasztoru — pragniesz pozbyć się pewnych zahamowań.

• Mężczyzna idzie do zakonu — chciałbyś mieć więcej przyjaciółek, które nie stawiają wymogów intymnych.

Klatka

• Nie umiesz pozbyć się zahamowań i czujesz się ogra­niczany przez życie rodzinne.

• Uwalniasz ptaka z klatki — jest to tradycyjnie symbol utraconego dziewictwa. Patrz także Ptaki, Zoo

Klej

• Może wskazywać na chęć związania kogoś lub cze­goś ze sobą albo zamaskowania pragnienia bycia wol­nym.

• Rozlany klej — może mieć konotacje seksualne;

być może, podejrzewasz partnera o niewierność.

Klęczenie

• Klękanie w nieodpowiednich miejscach — sen

o klękaniu na przykład w supermarkecie, na parkingu czy innym dziwnym miejscu może wskazywać na po-

Kierowanie — Kłódka 111

trzebę odpokutowania za jakieś prawdziwe lub wyima­ginowane występki.

Klif

• Jeśli stoisz we śnie na krawędzi klifu i spoglądasz w dół, bez wątpienia boisz się jakiejś obecnej sytuacji. Patrz takie Przepaść, Spadanie

Klown patrz Cyrk

Klucz

• • Klucz w snach może oznaczać rozmaite rzeczy. Śniący może poszukiwać rozwiązania jakiegoś proble­mu, potrzebuje pomocy w odzyskaniu poczucia własnej wartości, poszukuje klucza do pokonania jakiejś trud­ności, pragnie być zaakceptowany pod względem se­ksualnym lub chciałby ukryć się przed intruzami. Patrz także Zamek

Klucz ptaków patrz Ptaki

Kłamstwa

<• Śniący słyszy kłamstwa — wydaje się, że jest to zapowiedź czegoś niedobrego, a jednak zazwyczaj do­brze wróży to na przyszłość, zwłaszcza w sprawach finansowych.

<• • Śniący opowiada kłamstwa — jeśli w rzeczy­wistości jesteś osobą prawdomówną, możesz się spo­dziewać jakiegoś wydarzenia, które całkowicie zmieni twój pogląd na życie. Być może, ostatnio zachowywałeś się też nieodpowiednio i podświadomość mówi ci o tym w sposób symboliczny.

Kłódka

• Niemożność otwarcia kłódki — sen zapowiadają­cy frustrację i niezadowolenie.

112 Symbolizm

+ Otwieranie kłódki — wystrzegaj się mieszania

w interesy innych.

Patrz także Klucz, Zamek

Kłótnia patrz Spór Kochanka patrz Cudzołóstwo Kogut patrz. Ptaki

Kolejka

• Być może, twoje życie stało się ostatnio monotonne,

i jak dotychczas nie udało ci się osiągnąć zamierzonego

celu.

Patrz także Zakupy

Kolekcjonerstwo

<• Zbieranie różnych rzeczy — znaczków, monet,

staroci — może oznaczać spotkanie ze znaną osobi-

Kolory

Czasami niektóre kolory zdają się przeważać w snach

i mogą mieć istotne znaczenie.

• Biały — symbol czystości, zwykle wskazujący nil poszukiwanie prawdy.

• Brązowy — symbolizuje poczucie obowiązku i wskazuje na zafrasowanie wyborem tego, co najle­psze, w danej sytuacji.

• Czarny — przeważająco czarny sen zwykle wska­zuje na depresję lub ogólny smutek.

• + • Czerwony — może oznaczać gniew, seks lub przestrogę.

•Niebieski — często oznacza nadzieję na przyszłość.

Kłótnia — Komin 113

• Zielony — może oznaczać zazdrość lub niepokój o zdrowie i otoczenie.

• •:• Żółty — blady odcień zwykle oznacza dobrobyt, ciemniejsze odcienie mogą Wyrażać uczucia tchórzo­stwa lub zdrady.

Koło

«> • Koło oznacza zwykle jedność i pełną całość, po­rządek i doskonałość. Jeśli we śnie koło pojawia się w postaci nie dokończonej lub uszkodzonej, dzieje się coś złego.

• Ruch po okręgu — prawdopodobnie wyraz poczu­cia frustracji i „kręcenia się w kółko". <• Mandala — przedstawia koło, które cechuje jed­ność i skończoność. Jako symbol występujący w snach może ona mieć związek z osobowością i stosunkiem śniącego do samego siebie.

Koło

»;• • Może to być odniesienie do koła fortuny.

Patrz także Koło parowca

Koło parowca

^ + Jeśli we śnie znajdujesz się na pokładzie parowca,

oznacza to, że czeka cię podróż, choć taki sen może

również zawierać przestrogę przed lekkomyślnością

podczas podróży.

Patrz także Podróże, Statek

Kometa

• Często zapowiada problemy w życiu.

Komin

• We śnie mężczyzny — być może, podświadomie obawiasz się impotencji

114 Symbolizm

^ We śnie kobiety — wyraz uczuć dotyczących po­tencji seksualnej twojego partnera.

Kominek

• Elegancki kominek — pragnienie awansu społecz­nego.

<• Przytulne palenisko — oznaka, że przywiązujesz wielką wagę do życia rodzinnego. Patri takie Palenisko, Pożar

Komputer

• Prawdopodobnie próbujesz podejść w sposób logi­czny do skomplikowanego problemu emocjonalnego.

Konflikt

• <• Jeśli we śnie angażujesz się w jakiś konflikt, oz­nacza to, że próbujesz ukryć jakieś problemy. Lepiej byłoby stanąć im twarzą w twarz, pokonać je lub po­godzić się, a nie kontynuować walkę. We śnie może pojawić się rozwiązanie problemu.

Konie patrz Zwierzęta, Jazda konna Kontuzja patn Wypadek, Szpital

Kopalnia

»;• Pracujesz w kopalni — zapowiedź, że dzięki włas­nej pracy dorobisz się bogactwa. + Wybuch w kopalni — ostrzeżenie od podświado­mości, że należy się mieć na baczności w sytuacjach, które mogą grozić „wybuchem".

Kopanie

• Ktoś kopie śniącego — musisz stawić w życiu czo­ło poważnym przeciwnościom.

Kominek — Kosmetyki 115

• Śniący kopie — chciałbyś się na kimś odegrać. Patrz, takie Agresja, Karate, Walka

Korek uliczny

• Zdaje ci się, że znalazłeś się w impasie i nie potrafisz zdobyć się na żaden postęp. Patrz także Podróże

Korona patrz Władza królewska

Koronki

• We śnie kobiety oznacza pragnienie doceniania jej kobiecości. Mężczyzna śniący o kobiecie w koronkach może wyrażać w ten sposób potrzebę rozpoznania swe­go pociągu seksualnego do tej osoby.

Korytarz

• Oznacza okres niepokoju, zwłaszcza jeśli korytarz jest długi i pusty.

• Prawdopodobnie próbujesz wydostać się z jakiejś ograniczającej cię sytuacji życiowej. Patri także Droga, Zaułek

Korzenie

• *;• • W twoim życiu pojawiają się podstawowe, ży­ciodajne i zawiłe wartości, które powinny wskazywać ci drogę do interpretacji tego snu.

Kosmici

• Postacie pozaziemskie pojawiające się w snach wska­zują na obawy o bezpieczeństwo — fizyczne i finansowe. Patrz także Rakieta

Kosmetyki

^ Kobiece — całkowicie pozytywny sen wyrażający

zadowolenie z własnej kobiecości.

116 Symbolizm

• Męskie — mogą wyrażać pragnienie zmiany lub uzyskania bliższego kontaktu z pewnymi kobiecymi ce­chami twojej osobowości.

Kostnica

• Widzisz własne ciało w kostnicy — oznaka, że obawiasz się jakiegoś nieprzyjemnego zadania lub wy- -darzenia.

+ Znajdujesz ciało w kostnicy — ostrzeżenie, że na­leży się troszczyć o własne zdrowie, zwłaszcza jeśli jest to ciało osoby ci znanej. Patrz także Śmierć

Koszmar

+ • Jest to wyraz silnego uczucia konfliktu. Często

dotyczy poczucia winy — być może, natury seksualnej

• którego śniący nie jest świadomy. Sen taki jest ostrzeżeniem, że należy uznać istnienie konfliktu.

Kości patrz Szkielet/czaszka

Kościół <• Zewnątrz — dobrze wróży na przyszłość.

••Wnętrze — oznaka wątpliwości co do przekonań religijnych i ideałów oraz poszukiwania spokoju we­wnętrznego.

Kotwica

+ Oznaka, że obecnemu związkowi brak trwałty pod­stawy. Patrz także Łódź, Rozbitek, Statek

Koty patrz Zwierzęta

Kostnica —• Krew

Kradzież

• Dokonujesz kradzieży — powinieneś się przyjrzeć

bliżej motywom podejmowanych działań.

+ Zostajesz oskarżony o kradzież — wystrzegaj się

bycia niezrozumianym przez przyjaciół.

Patrz także — Napad, Włamanie, Zbrodnia

Kraksa

^ Może oznaczać jakieś osiągnięcie. Patrz także Wypadek

Krata

^ • Otwieranie okna witrażowego (w kratę) — jeśli sceneria jest przyjemna, jest to wyraz ufności pokłada­nej w życie. Jeśli sceneria jest brzydka i przerażająca, stanowi to wyraz obaw.

<• • Wchodzisz do domu przez okno witrażowe — oznaka chęci poznania przyszłości lub wyraz twojego przerażenia z powodu czegoś nieuniknionego. Patrz także Okno

Krawat

• We śnie kobiety — jeśli kobieta kupuje we śnie kra­wat mężczyźnie, jest to oznaka angażowania się przez nią uczuciowo w związek z tym mężczyzną.

• We śnie mężczyzny — jeśli mężczyzna nie umie za­wiązać krawata, jest to oznaka obaw przed impotencją.

Krew

• Krew (twoja lub innej osoby) pojawiająca się we

śnie wyraża obawę przed utratą sił oraz, być może,

wrogością współpracowników.

Patrz także Amputacja, Chirurg, Lekarz, Operacja,

Szpital

118 Symbolizm

Krowy patrz Zwierzęta Król patrz Władza królewska Królowa pair:. Władza królewska Krwotok patrz Krew

Krzemień

• Pocierasz krzemień — może jesteś zakochany i za­nosi się na małżeństwo?

Krzesła patrz Meble

Krzyk

• Najczęściej oznaka wołania o pomoc. Pamiętaj, że nawet jeśli ktoś inny w twoim śnie krzyczy, może to być jakaś cząstka twojej osobowości.

Krzyż/ukrzyżowanie

•Szukasz pocieszenia w wyniku długiego okresu zmar­twień w twoim życiu. Patrz także Jezus

Ksiądz patrz Duchowni Książę, księżniczka patrz Władza królewska

Książka

•;• Jeśli we śnie się uczysz, oznacza to szczęście i bo­gactwo. Dzieci i książki oznaczają dobre zachowanie młodych ludzi. Patrz także Analfabetyzm, Biblioteka, Czytanie

Księgi podatkowe

+ Spór z księgowym lub inspektorem podatkowym — przestroga, by nie wydawać więcej, niż to wynika z mo­żliwości finansowych.

Krowy — Kurz 119

^ Sporządzanie bilansu — zapowiedź nieoczekiwa­nych zdobyczy materialnych. Patrz także Pieniądze

Księżyc/poświata

• Bardzo pragniesz, aby w twoim życiu było więcej romantyzmu. We śnie kobiety księżyc może być także przypomnieniem, że powinien się zacząć jej okres. ^ • Zaczyna się pełnia — wyraża to pragnienie zaj­ścia w ciążę.

• Podróżujesz na księżyc — wyraża tęsknotę do wielkiej przygody lub czegoś nieosiągalnego. Patrz także Zaćmienie

Ku Klux Klan

+ • Śniący jako członek — ostrzeżenie, że nie należy

się angażować w intrygi lub pokrętne przedsięwzięcia.

• Ktoś inny jako członek — może powinieneś się bacznie przyjrzeć tej osobie.

Kuchnia

<• • Huczny posiłek — możesz się wkrótce spodzie­wać dobrych wieści. Może to być jednak również oz­naka, że chcesz wywierać wrażenie na ludziach.

• Posiłek w stanie rozkładu — może stanowić od­zwierciedlenie stanu twoich uczuć. Patrz także Bankiet, Gotowanie, Piekarz/pieczenie, Żywność

Kura patrz Ptaki

Kurz

• Na meblach — wskazuje na dbałość o czystość i wygląd.

120

Symboliz

+ • Tumany kurzu — jeśli jesteś zewsząd otoczony kurzem, możesz się spodziewać wkrótce drobnych za­drażnień.

Kurzajki

<» Na rękach śniącego — masz szansę zdobyć duże

pieniądze.

• Na innych — oznaka, że podejrzewasz kogoś o wro-

Kuźnia

«8> • Jeśli we śnie pracujesz w kuźni, podświadomość podpowiada ci, że ciężka praca i odrobina cierpień oka­żą się na dłuższą metę pożyteczne.

Kwarantanna

• Masz poczucie izolacji w życiu, która niekoniecznie została przez ciebie zawiniona. Patrz, takie Choroba, Więzienie

Kwas

• Pyesz kwas — oznaka poważnych obaw dotyczą­cych twoich długów. ,

• Widzisz kwas — możesz wkrótce odkryć, że ktoś

intryguje przeciwko tobie.

Kwiaty

Według teorii uniwersalnych archetypów Junga, niektó­re gatunki kwiatów symbolizują określone ideały.

• Sztuczne kwiaty — oznaka, że nie ufasz któremuś ze współpracowników.

•S> Żonkil — zapowiedź czasu nadziei, zwłaszcza jeśli

przeżywasz ostatnio kłopoty.

+ • Wrzos — jeśli śnisz o kwiatach czy krzewach

Kurząjki — Labolatorium 121

wrzosów, jest to oznaka, że tobie lub komuś z twoich znajomych grozi choroba, oraz że nurtują cię myśli o śmierci.

• Lilia — wyraża obawy o życie po śmierci.

• Lotos — pragnienie większej wiedzy.

• Nasturcje — wyrażają pragnienie poznania no­wych, interesujących przyjaciół. Zjadanie nasturcji jest oznaką, że wkrótce możesz zdecydować się na przeży­cie jakiejś przygody.

^ Kwiaty wiosenne — wyrażają optymizm na przy­szłość. Zwróć baczną uwagę na gatunki kwiatów, a tak­że na to, czy dopiero zaczynają kwitnąć, są w pełnym rozkwicie, czy zdążyły przekwitnąć. Patrz takie Ogród

Labirynt

• Jeśli błądzisz w labiryncie, możesz wkrótce mieć kłopoty z rozwiązaniem skomplikowanej sytuacji, którą sam spowodowałeś. Jeśli w labiryncie spotykasz dzikie bestie, oznacza to, że napotykasz na przeszkody, które spowodowali ludzie ci nieżyczliwi.

Laboratorium

• •Być może, pragniesz rozwinąć swe zainteresowania naukowe, a może chciałbyś kogoś sprawdzić lub mar­twisz się z powodu poczucia, że sam jesteś sprawdzany.

• Eksperymenty w laboratorium — może czujesz się nieszczęśliwy w życiu i pragniesz zakosztować no­wych doświadczeń lub poznać nowych ludzi.

• • Przyglądanie się laboratorium — może wyra­żać ukrytą zawiść w stosunku do tych, którzy mają poukładane życie, bądź pragnienie ich naśladowania. Patrz takie Naukowiec

122 Symbolizm

Laguna

<- Nieruchome, tajemnicze wody laguny stanowią silny symbol kobiecego seksu, zwłaszcza jeśli śniący jest mężczyzną.

• Tonięcie w lagunie — wyraża poważne niepokoje

seksualne.

Patrz także Jezioro, Woda

Lakierki

ł Jeśli lakierki uwierają cię w stopy, jest to przestroga, aby unikać sytuacji, które twój współmałżonek może źle zrozumieć.

Lalka

• Zwykle oznacza pragnienie powrotu do niemowlęc­twa, kiedy było się pieszczonym, a życie przebiegało beztrosko. Sen taki może również wskazywać na pra­gnienie posiadania dzieci. Patrz takie Dziecko/dzieci, Marionetka, Zabawki

Lampa patrz Światło Lampa uliczna

• Zbita lampa — zapowiada niezgodę z sąsiadem'. Lanca

Jeśli mężczyzna używa lancy przeciwko kobiecie, sen taki ma wyraźnie seksualne konotacje i może wyrażać pragnienie intymności.

• + Przekłuwanie czyraka — ostrzeżenie od pod­świadomości, że niewygodną dla ciebie sytuację lub związek możesz rozwiązać jedynie wielkim kosztem.

Lapis lazuli

^ Sny o tym przepięknym błękitnym klejnocie zapo­wiadają szczęście i udane życie małżeńskie.

Laguna — Lawina 123

Las

•Chowasz się w lesie — wyraz skrywanego poczucia winy.

• •;• Leśne rośliny i zwierzęta — zapowiedź niespo­dziewanego wydarzenia.

• Zgubiłeś się w lesie — symbol niepowodzenia w poszukiwaniu satysfakcji w życiu. Patrz także Drzewo, Dżungla, Listowie

Lasso

• Oznaka nadchodzącego bogactwa.

Latarnia

• Sen o latarni może wyrażać pragnienie „oświecenia" czyli odkrycia prawdy na jakiś temat.

• Zatrzymywanie pociągu latarnią — oznaka nad­chodzących kłopotów. Patrz także Światło

Latarnia morska

+ • Wyznawcy Freuda uważają, że symbol ten ma silne konotacje seksualne. Oznacza on także często, że śniący pragnie uciec od jakiegoś burzliwego związku.

Latawiec

^ Oznaka, że już wkrótce spełnią się twoje ambicje życiowe lub uda ci się wyswobodzić z jakiejś ograni­czającej cię sytuacji. Patrz także Latanie

Lawa patrz Wulkan

Lawina ' + ^ Ostrzeżenie przed nadchodzącym tragicznym wy-

124 Symbolizm

darzeniem, które przeżyjesz, i z którego wyjdziesz zwy­cięsko. Patrz także Wypadek

Lądowanie

• *> Lądowanie samolotu lub przybicie statku do portu oznacza pragnienie bezpiecznego osiągnięcia celu lub zadowolenie z takiego obrotu sprawy. Patrz także Podróże

Lejek

^ • Sny o przelewaniu płynów z jednego naczynia do

drugiego za pomocą lejka mają silne konotacje seksu­alne. Możesz w ten sposób wyrażać pragnienie związku intymnego.

Lekarstwo

• •;» Oznaka, że czekają cię trudności, które uda ci się_

jednak pokonać.

Patrz, takie Choroba, Lekarz, Pielęgniarka, Szpital

Lekarz

• Powinieneś bardziej dbać o zdrowie lub może czujesz

się zaniedbywany przez bliskich.

Patrz także Choroba, Szpital, Wypadek

Lenistwo

+ Jeśli jesteś z reguły niezwykle aktywny i pracowity, podświadomość może ostrzegać cię, że nadszedł czas, by zacząć traktować życie z nieco większym dystansem.

Lew patrz Zwierzęta

Lewatywa

• • Pragniesz pozbyć się nabrzmiałych uczuć. Może

Lądowanie — Liczby 125

to również być zapowiedź niespodziewanych wy­datków. Patrz także Kał

Liczby

Ważne liczby występujące w snach mogą się odnosić do rzeczy lub ludzi innych niż obecne we śnie, utrud­niając tym samym interpretację. Mogą się odnosić do jakiegoś problemu natury zawodowej. Niektóre liczby mają dla wielu ludzi ważne znaczenie, co może znaj­dować odniesienie we śnie. Liczby parzyste są utożsa­miane z kobiecością, a nieparzyste — z męskością. ^ • Jeden — symbol męskości i prawdopodobnie se­ksu, a także izolacji, jedności lub poczucia, że śniący to najważniejsza osoba.

^ • Dwa — oznacza dwie strony lub dwie połowy czegokolwiek. Para. ^ • Trzy — oznacza ojca, matkę i dziecko.

• Trzy i cztery razem — może oznaczać, że jedna z czterech funkcji umysłu — intelekt, zwalczany przez emocje, i uczucia, zwalczane przez intuicję — jest za­niedbywana.

^ Cztery — jedność i porządek, ponieważ cztery fun­kcje są zespolone, i byt stanowi całość.

• <• Pięć — zawsze ważna liczba, odnosząca się do pięciu dodatków ciała, także pięciu palców ręki, sym­bolizując siłę życiową.

• *;» • Sześć — może oznaczać seks.

<• Siedem — w chrześcijaństwie i judaizmie jest to

tradycyjnie święta liczba.

^ Dziewięć — może się odnosić do ciąży i sukcesów.

• • Dziesięć — bardzo często się odnosi do cech mę-

126 Symbolizm

skich i kobiecych, dlatego bywa uważana za symbol

małżeństwa.

^ • Dwanaście — ponieważ dwunastka występuje w

zegarze i w kalendarzu, może ona symbolizować czas.

Liczenie

<• • Akt liczenia bywa najczęściej utożsamiany z pie­niędzmi, a więc taki sen może odnosić się do sytuacji finansowej. Śniący może też jednak liczyć własne nie­powodzenia lub sukcesy.

Lina

• Sen, w którym jesteś związany — jest odbiciem twojego samopoczucia w życiu: czujesz się ubezwłas­nowolniony i niezdolny do swobodnego działania.

• Sen, w którym wiążesz kogoś — oznacza, że oba­wiasz się utraty uczuć ze strony kogoś bliskiego. Patrz takie Porwanie

Lira

^ Granie na lirze — zapowiedź romantycznej mi­łości.

• Nienastrojona lub potaniana lira — oznacza nie­zadowolenie z układów w pracy lub w domu. Patrz także Muzyka

List

• Śniący pisze list — wyraża pragnienie skuteczniej­szego porozumiewania się.

<* Śniący otrzymuje list — czekają cię zdobycze fi­nansowe.

• Śniący czyta czyjś list — zapowiedź strat finanso­wych. Patrz takie Zaproszenie

Liczenie — Lokomotywa 117

Listowie

^ Zielone, świeże liście — oznaka szczęśliwego ro­mantycznego związku i dobrych małżeńskich prognoz.

• Brązowe, martwe listowie — być może, jesteś nie­szczęśliwy w miłości i masz poczucie, że jakaś strona życia stała się nieznośna. Patrz także Ogród

Litość

^ • • Sen, w którym okazujesz komuś litość, zapo­wiada harmonijne współżycie w domu. Jeśli ktoś oka­zuje litość tobie, może to być podświadome przyznanie się do jakiegoś przewinienia i wyrażenie pragnienia, aby otrzymać przebaczenie.

Lizaki

<• • Ze względu na silne skojarzenia z uciechami okre­su dzieciństwa — pojawiające się we śnie lizaki ozna­czają nostalgię i wyrażają potrzebę ciepła i pocieszenia,

Loch

• Wyraża pragnienie ucieczki od jakiejś obecnej sytu­acji w twoim życiu.

Lody

<^ Jesteś szczególnie zadowolony z życia. Jako sen pro­roczy zapowiada on często nadchodzący kryzys. Patrz także Żywność

Lokomotywa

• Ponieważ jest to symbol wielkiej siły, taki sen oz­nacza zwykle, że śniący boi się własnej słabości i chciał­by być silniejszy. Patrz także Podróże

128 Symbolizm

Lombard

<• Oznaka, że uda ci się wznieść ponad obecnie nurtu­jące cię problemy. Patrz także Pieniądze, Złoto

Lot

• Jeden z najpowszechniej występujących tematów snów. Fantazje dotyczące latania mają czasami kono­tacje seksualne, ale nie zawsze. Zdarza się, że wyra­żają one pragnienie przeżycia nowych doświadczeń oraz chęć przyjrzenia się światu z innego punktu wi­dzenia. Patrz także Samolot

Loteria

• Być może, przeżywasz kłopoty finansowe i sen ten,

jest formą spełnienia pragnień.

Patrz także Hazard, Pieniądze, Pula, Szczęście

Lotne piaski

• Obawiasz się, że możesz zostać wciągniętym w coś, czego raczej wolałbyś uniknąć. Patrz także Spadanie, Wypadek

Lód

• Sen taki może oznaczać obawy przed śmiercią lub oziębłością seksualną.

<> Siedzenie na lodzie — paradoksalnie symbol taki zapowiada życie w wygodzie i zbytkach.

• Ślizgasz się na lodzie — być może, tęsknisz za przyjemnym ciepłem, np. pobytem na wczasach zagra­nicznych. Patrz także CMód

Lombard — Ława przysięgłych 129

Luksus

ł Jeśli śnisz o życiu w luksusie, jest to ostrzeżenie, że musisz nadal ciężko pracować.

Imachpotn Restauracja

Lustro

• Symbol ten odnosi się zwykle do próżności i salno-lubności, ale może też oznaczać maskę lub minę, z jaką dana osoba wita świat.

+ Zbicie lustra — zapowiedź nieszczęścia. Patrz także Twarze

Łabędź patrz Ptaki

Łańcuchy

• Jesteś zakuty w łańcuchy — masz poczucie, że narzucono ci jakieś trudne zadanie.

• • Zakuwasz kogoś innego w łańcuchy — wyraz pragnienia żeby kontrolować i posiadać kogoś, kto w innym przyypadku nie byłby z tobą.

Łapa

^ Kiedy we śnie pies lub inne zwierzę podaje ci łapę, jest to zapowiedź nowych przyjaźni z zupełnie niespo­dziewanej strony.

• Kobieta śniąca o łapie najprawdopodobniej zetknęła się z niepożądaną atencją ze strony mężczyzny pragną­cego ją „obłapiać'. Patrz także Zwierzęta

Ława przysięgłych

• Śniący jako przysięgły — podświadomie podwa­żasz swoją rolę w życiu.

130 Symbolizm

• Śniący jako oskarżony przed ławą przysięgłych

• martwisz się prawdopodobnie reakcją rodziny lub znajomych na podjęte przez siebie działanie. Patrz także Oskarżenie, Sędzia

Łąki

^> 41 Bujne łąki pełne kwiatów zapowiadają lata obfi­tości, ale zawierają także ostrzeżenie, aby odłożyć za­pasy na czasy mniej pomyślne. Patrz także Pola

Łopata

• Przed tobą ciężka praca do wykonania.

Łowienie ryb patrz Ryba/wędkowanie

Łódź patrz Kotwica, Podróże, Morze, Statek* Jacht

Łóżko patrz Meble

Łysina

^ We śnie mężczyzny — wyraża obawę przed stratą

bezpieczeństwa finansowego.

^ We śnie kobiety — oznaka, że obawia się ona

o swoje zdrowie i utratę seksapilu.

Patrz takie Fryzjer, Włosy

Łzy

^ Jeśli we śnie płaczesz, może to być oznaka nadcho­dzącego nieszczęścia. Jeśli płacze ktoś inny, twoje nie­szczęście może dotknąć innych ludzi.

Magia 41 Przyglądasz się magikowi

podświadomość

Łąki — Manna 131

przestrzega cię przed pokładaniem zaufania w kimś, kto jest zwykłym „naciągaczem".

• Śniący jako magik — zapowiedź jakiegoś wspa­niałego zdarzenia, które wkrótce zaistnieje.

Malowanie

• Malowanie domu — może masz cos do ukrycia, może twoje zdrowie wymaga podreperowania. Jeśli ktoś inny maluje dom, być może, masz podejrzenia co do szczerych intencji tej osoby.

•Obrazy olejne — jako symbole bogactwa i prestiżu obrazy olejne w snach są oznaką pragnienia sukcesu materialnego oraz uznania własnych osiągnięć.

• Malowanie obrazów — może symbolizować pra­gnienie bycia bardziej twórczym.

Małpy patrz Zwierzęta

Małżeństwo

• Jeśli żyjesz samotnie, może to być forma spełnienia pragnień. Może to być również oznaka, że w pracy potrzebujesz wspólnika.

Patrz także Cudzołóstwo, Pan młody. Panna młoda, Rozwód, Wesele

Mandala patrz Koło

Manicure

+ Podświadomość ostrzega cię, że powinieneś lepiej

dbać o siebie.

Patrz także Palce, Ręce

Manna

•Manna z nieba — rekonstrukcja biblijnego doświad-

132 'Symbolizm

czenia Izraelitów na pustyni, będąca oznaką niespodzie­wanej zdobyczy finansowej.

Mapa

^ Zagmatwany plan — oznaka, że również w rzeczy­wistości brak ci poczucia kierunku. .;. Przeglądanie mapy — wkrótce rozpoczniesz jakieś nowe i udane przedsięwzięcie. Patrz takie Nawigacja, Podróż

Maraton

^ 41 Uczestniczenie w maratonie — u nie-sportowców oznacza to frustrację z powodu zbyt dużych wymagań w pracy oraz ostrzeżenie, że należy zacząć wszystko traktować nieco lżej.

»;. Zwycięstwo w maratonie — prawdopodobnie prze­chodziłeś ostatnio trudny okres w życiu, ale na szczęście dobiegł on końca.

Marionetka

4 Tak właśnie czujesz się w życiu — manipulowany i całkowicie poddany czyjejś władzy. Patrz także Brzuchomówca, Lalka

Market

.;. ^ Jeśli żywność na półkach jest dobrej jakości i wy­gląda zachęcająco, jest to oznaka dobrobytu. Jeśli pro­dukty są zepsute i nieatrakcyjne, rokowania są nie­pomyślne. Z drugiej strony, podświadomość może przypominać ci, że czeka cię podjęcie kilku ważnych wyborów. Patn takie Zakupy •

Mapa— Maszyneria

133

Masaż

• + Usilnie pragniesz bliskiego kontaktu fizycznego. Być może, twoja podświadomość przypomina ci także, że powinieneś bardziej zadbać o zdrowie.

Maska

Maski w snach oznaczają zazwyczaj osobowość śnią­cego lub fasadę, sposób, w jaki śniący jest postrzegany przez świat.

^ Uczestniczenie w maskaradzie — może oznaczać, że czeka cię wkrótce romantyczna przygoda.

• Ktoś inny nosi maskę — obawiasz się, że motywy tego osobnika nie są szczere.

• + Śniący nosi maskę — masz coś do ukrycia, albo w sprawach uczuć, albo jakieś grzechy z przeszłości. Jeśli nie możesz zdjąć maski, stanowi to ostrzeżenie, że twoja osobowość przytłumia twoją prawdziwą na­turę. Patrz takie Przebranie, Twarze, Udawanie

Maszyneria

Bardzo często jest to symbol organizmu, zwłaszcza

mózgu.

^ Rozbieranie maszyny na części — może oznaczać

próbę naprawienia niedoskonałości funkcjonowania

umysłu.

• •> Dobrze naoliwiona maszyneria — pragniesz, aby twoje życie przebiegało gładko lub jesteś zadowo­lony z faktu, że tak jest.

+ Rdzewiejąca maszyneria — może to być ostrzeże­nie, że trzeba zadbać o zdrowie. Patn takie Silnik

134 Symbolizm

Matematyka

• Nierozwiązywalny problem — jeśli we śnie nie możesz rozwiązać jakiegoś zadania matematycznego, może to oznaczać, że twoje plany nie zostaną spełnione.

Materac ł Leżenie wygodnie na materacu — ostrzeżenie, aby

w jakiejś sytuacji nie przyjmować zbyt wygodnej po­zycji, ponieważ może to doprowadzić do kłopotów.

• Niewygodny materac — oznaka problemów mał­żeńskich.

Matka

• Ukazująca się we śnie matka może w rzeczywistości być symbolem innego przejawu twojego życia — np. potrzeby poczucia bezpieczeństwa lub miłości. Staraj się dokładnie zapamiętać kolejność wydarzeń we śnie i twój stosunek do matki. Jeśli matka w rzeczywistości nie żyje, twój sen może oznaczać pragnienie śmierci i połączenia się z nią. Patrz, także Kazirodztwo, Rodzice, Rodzina

Meble

• Antyki — często wskazują na pragnienie awansu

społecznego.

• Łóżko — oznacza pragnienie większego zadowole­nia uczuciowego. Jeśli we śnie sam idziesz do łóżka, może to oznaczać, że jesteś przemęczony lub obawiasz się odrzucenia przez partnera.

• Regat — być może, szukasz wsparcia duchowego.

• Kupowanie mebli — możesz mieć nadzieję na zmianę okoliczności.

Matematyka — Melasa 135

<> Krzesła, wygodne — otrzymasz nieoczekiwany spadek.

• <• Krzesła, twarde — uda ci się pokonać przyszłe

trudności.

^ Biurko, sprzątanie biurka — wkrótce znajdziesz

się w nowych, interesujących sytuacjach lub poznasz

nowych przyjaciół.

• Biurko, praca przy biurku — zapowiedź nadcho­dzących problemów rodzinnych.

• Meble hebanowe — zapowiedź poważnych niepo­rozumień i kłótni rodzinnych.

<• Sofa — podświadomość zachęca cię do relaksu i le­pszego wyzyskania wolnego czasu na odpoczynek.

• Zniszczone meble — czujesz się zakłopotany z po­wodu jakiegoś przejawu twojego życia.

• Stół — pragniesz związku o solidniejszych pod­stawach.

Mech

<• Bujny, zielony mech — oznaka szczęśliwego życia rodzinnego wśród dziatwy.

• Wysuszony, brązowy mech — obawy przed bez­płodnością i samotnością.

Medium

• Jeśli we śnie bierzesz udział w seansie spirytystycz­nym, w którym medium nawiązuje kontakt ze zmarłą bliską ci osobą, oznacza to, że brak ci tej osoby, i chciał­byś się z nią połączyć. Patrz także Przodek, Śmierć

Melasa patrz Żywność

136 Symbolizm

Melodia

<> Melodia słyszana we śnie jest zazwyczaj dobrym znakiem zapowiadającym poznanie nowych ludzi. Jeśli melodia jest ci znana, spotkasz się ze starymi przyja­ciółmi.

Menu

<$> Oznaka całej serii rozmaitych okazji, które ci się trafią. Staraj się zapamiętać, czy ceny były na twoją kieszeń. Może to być oznaka, że jesteś wreszcie gotowy

— lub jeszcze nie — do zmiany stylu życia. Patrz takie Bankiet, Restauracja, Żywność

Merenga patrz Żywność

Metro

^ • Podświadomość doradza ci poprzez bezpośrednią symbolikę, abyś w prowadzonych negocjacjach prze­szedł do sedna sprawy.

Mgła

• + Być może, obawiasz się czegoś lub kogoś, kto stoi na twej drodze, albo też podświadomość przypomina ci, żebyś przyjrzał się dokładniej jakimś punktom za­wieranej umowy, które — przy braku wyjaśnienia — mogą przynieść ci stratę.

Miesiąc miodowy

^ Najprawdopodobniej taki sen symbolizuje umacnia­nie się więzów — osobistych lub zawodowych. Patrz także Małżeństwo, Pan młody. Panna młoda, Wesele

Mięso patrz Rzeźnik, Żywność

Melodia — Miód

Mikroskop

ł • • Podświadomość przypomina ci, żebyś szcze­gólnie uważnie rozważył wszystkie możliwości. Może masz także poczucie, że jakieś niewidzialne przeszkody uniemożliwiają ci rozwój i musisz je pokonać. Patrz także Laboratorium, Naukowiec

Milioner

^ Oznaka nadchodzącej pomyślności, bez względu na to, czy we śnie cale to wielkie bogactwo zdaje się ku­pować szczęście czy nie. Patrz także Pieniądze

Miłość

• Sen o prawdziwej miłości i przyjaźni pomiędzy męż­czyzną a kobietą (może to być niekoniecznie śniący, ale dwoje zupełnie obcych mu ludzi) jest zwykle formą spełnienia pragnień. Patrz także Małżeństwo, Pocałunek, Stosunek, Wesele

Minaret

<> Zapowiedź podróży do obcych krajów i przygód w egzotycznych miejscach.

Minstrele

^ Średniowieczni minstrele — zapowiedź interesu­jących wydarzeń w twoim życiu uczuciowym. Patrz także Melodia, Muzyka

Miód

^ Zapowiedź wyzdrowienia lub nadchodzących „słod­kich" doświadczeń. Patrz także Owady

138 Symbolizm

Miraż

• Obserwowanie, jak coś pozornie rzeczywistego z wol­na znika w miarę zbliżania się do niego, jest oznaką, że podjąłeś się beznadziejnego zadania. Obietnice ukocha­nej osoby lub przyjaciela mogą się okazać puste.

Misjonarz

• Śniący jako misjonarz — gdzieś w głębi masz na­dzieję, że trafi ci się okazja przeobrażenia stylu życia na mniej materialistyczny.

• Śniący spotyka misjonarzy — podświadomość

ostrzega cię przed zbyt łatwym uleganiem wpływom

innych.

Patrz takie Bóg, Jezus

Mleko

• Mleko może być symbolem nasienia. Jeśli mężczyzna rozlewa mleko na kobietę, jest to symbol pragnienia zbliżenia intymnego. Sny o mleku mogą jednak także stanowić nostalgiczną tęsknotę za beztroskim życiem karmionego piersią matki noworodka. Patrz także Picie/napój

Młyn/młynarz

»^ • Zapowiedź dobrobytu i szczęścia. Jeśli sen należy do gatunku nieszczęśliwych, może to oznaczać, że w rzeczywistości czujesz się „przemielony".

• Jesteś młynarzem — oznacza niezadowolenie z osiąganych efektów.

• <• Ktoś inny jako młynarz — może oznaczać kry­tyczne odczucia wobec kolegi lub przyjaciela, który ociąga się w pracy, bądź podziw dla tej osoby.

Miraż — Mrówki 139

Modlitwa

• Analiza snu, w którym się pojawia modlitwa, musi wziąć pod uwagę to, o co prosiłeś w modlitwie. Mimo wszystko taki sen oznacza najprawdopodobniej, że sta­rasz się o coś, co pozostaje dla ciebie nieosiągalne. Patiz także Bóg, Jezus, Kościół

Morderstwo

• Śniący popełnia morderstwo — bez wątpienia czu­jesz wielką agresję albo w stosunku do tej osoby, albo w ogóle do świata.

•Śniący jako ofiara — masz poczucie, że jesteś ofia­rą, w pracy lub w stosunkach towarzyskich. Patrz także Śmierć, Zbrodnia

Morze

• + Jeśli morze jest puste, brakuje ci przyjaciół. Jeśli śnisz o nadmorskiej okolicy, możesz mieć poczucie bra­ku przyjemności. Patrz także Kotwica, Statek, Woda

Motocykl patrz Podróże

Most

• •:» • Przekraczasz most — w twoim życiu nastał

okres przejściowy bądź też pragniesz lub obawiasz się

tego.

+ Zerwany lub kiwający się most — ostrzeżenie

przed nadchodzącymi rozczarowaniami.

Motyle patrz Owady Mrówki patrz Owady

140 Symbolizm

Mróz

• Odmrożenie — masz wrażenie, że ludzie odnosili się ostatnio do ciebie chłodno.

<» Przymrozek — może być oznaką nowego początku w jakiejś dziedzinie życia-

Mundur

• Śniący chciałby, aby zaakceptowano go jako członka grupy, ponieważ czuje się on izolowany i samotny.

Musztarda patrz. Żywność

Muzeum

• Nudna wystawa — oznaka niezadowolenia z życia. »;• Interesująca wystawa — zapowiedź nadchodzącej pomyślności.

Muzyka »> Piękne dźwięki — zapowiedź szczęścia.

• Fałszywe dźwięki — prognozy nie są najlepsze. Patrz takie Orkiestra

Muzyka organowa

• Głośna muzyka organowa — wyraża religijne po­czucie grzechu.

• Organy elektryczne — być może, podejrzewasz

grającego, że nie jest całkiem autentyczny. Patrz także Muzyka

Nagość

• + Sny o ukazywaniu nagiego ciała zawierają prze­słanie od podświadomości, że powinniśmy być bardziej otwarci w sprawach, które nas nurtują. Taki sen może również wyrażać buntowniczą stronę naszej natury, któ­ra nie chce odgrywać narzuconej przez innych roli, oraz

Mróz — Naprawianie 141

stanowi ostrzeżenie przed konsekwencjami takiej po­stawy. Sny o nagości zawierają także oczywiście ele­ment seksualny.

• Jesteś nagi/naga w nieodpowiednim otoczeniu — np. w autobusie lub w pracy — to oznaka obaw, że ludzie mogą przejrzeć cię na wylot, i odrzucą cię, jeśli nie zachowasz przyjętej postawy.

Nagroda

<» Najprawdopodobniej twoja praca doczeka się uznania.

• .;» Masz teraz dobrą passę lub wzdychasz w ukryciu do większego uznania za podejmowane w pracy wysiłki. Patrz także Owacja, Władza królewska -•

Napad patrz Agresja, Atak, Walka

Napoleon

• Ten wielki cesarz Francji uosabia często postać ojca osoby śniącej lub jakiegoś ważnego bohatera bądź au­torytet. Może potrzeba ci wsparcia lub ojcowskiej rady.

Napomnienie

• Ktoś cię strofuje —

być może, zapomniałeś czegoś że zasługujesz na burę. może wyrażać niepokój o to.

zrobić i masz poczucie,

• Strofujesz kogoś — że nie jesteś lubiany.

Naprawianie

• • Naprawianie odzieży — być może, wyrażasz niechęć w stosunku do czegoś w twoim życiu, co „zu­żyto się". Być może, jest to jednak wyraz twojego pra­gnienia, aby zatrzymać coś, co jest ci drogie. <• Naprawianie płotu — podświadomość wskazuje na potrzebę zakończenia jakiejś sprzeczki.

142

Narodziny

• • <«We śnie kobiety — jeśli kobieta nie jest w cią­ży, jest to niemal na pewno wyrażenie jej pragnienia lub głęboko zakorzenionego strachu po przebytym ro­mansie. Interpretacja zależy od uczuć doznawanych podczas snu.

• • We śnie mężczyzny — oznaka, że stoisz w obli­czu zadania, które wydaje się niemożliwe do wykonania, ale jesteś zdecydowany pokonać wszystkie trudności. Patrz takie Dziecko/dzieci

Narkotyki

• Handlujesz narkotykami — przeanalizuj uważnie zamiary osób, z którymi masz kontakt.

• Zażywasz narkotyki — prawdopodobnie oznaka pragnienia ucieczki od monotonii życia.

• Heroina — jeśli we śnie zażywasz heroinę lub inne narkotyki, a w życiu nigdy nie zetknąłeś się z nimi, masz, być może, poczucie winy z powodu jakiegoś nie­dawnego zachowania.

• • Opium — sen taki nie oznacza chęci zażycia narkotyku, lecz może wynikać z poczucia nudy w życiu lub wyrażać podświadome pragnienie spokoju po okre­sie dużego spiętrzenia różnych spraw.

Nasturcje patrz Kwiaty

Naszyjnik

•> Kobieta otrzymuje naszyjnik — zapowiedź szczę­śliwego małżeństwa.

• Gubisz naszyjnik — być może, obawiasz się, że

przedwcześnie utracisz ukochaną osobę. Patrz, także Biżuteria

Narodziny — Niebezpieczeństwo 143

Nauczyciel

^ • • Jesteś we śnie nauczycielem — chciałbyś po­móc innym nauczyć się czegoś. Może to również oz­naczać pragnienie większej władzy lub obawę przed jej wyzyskaniem.

<» • We śnie ktoś się pojawia jako nauczyciel — może on/ona potrafi ci pomóc; być może, obawiasz się oceny jakiegoś swojego zachowania lub uznania cię za kogoś gorszego. Patrz także Szkota

Nauka patrz Szkota

Naukowiec

*f • Być może, podświadomość zachęca cię do odkry­cia nowych możliwości związanych z pracą, stylem ży­cia czy wyjazdem na wczasy. Może to być również zachęta do bardziej logicznego podejścia do nurtującego cię problemu i odłożenia innych rzeczy na bok.

• Odgrywasz we śnie rolę astronoma — to oznaka, że czujesz się odizolowany od świata i potrzebujesz kogoś, z kim mógłbyś dzielić swoje przeżycia. Patrz także Laboratorium, Mikroskop

Nawigacja

4> Żeglowanie po niebezpiecznych wodach — wyraz twojej determinacji, aby odnieść sukces pomimo trud­ności, napotykanych po drodze. Patrz także Mapa

Niebezpieczeństwo

+ Śniący w niebezpiecznej sytuacji — może sugero­wać, że powinieneś zwrócić baczną uwagę na stan swo­ich spraw finansowych.

144 Symbolizm

Niebo

«;» • Oznacza niebiosklon, bezgraniczną przestrzeń i — być może — uniknięcie kłopotów. Może się też odnosić do talentu, który potrzebuje duchowego wsparcia.

• *;• Może oznaczać, że albo chcesz osiągnąć szczyty swych ambicji, pragniesz zadowolenia i spokoju, lub

• bardziej prozaicznie — że masz realistyczne ocze­kiwania co do lepszej pracy. Patrz także Spadanie, Wysokość

Niemoralność

+ Ostrzeżenie, że nie powinieneś osądzać zachowań

innych, zanim się nie upewnisz, że twoje własne są bez

winy.

Niepokój

• • Może się odnosić do obecnie przeżywanych kło­potów. Może dotyczyć rozbieżności między tym, jak chciałbyś żyć, a tym, jak żyjesz.

Nieposłuszeństwo

• Oznaka, że podświadomie odrzucasz niektóre ogra­niczenia w życiu.

Niepowodzenie

• •;» Prawdopodobnie powinieneś zadać sobie pytanie, czy twoje cele mogą być osiągnięte. Może gdybyś zmie­nił nieco swój stosunek do nich, osiągnąłbyś sukces.

Nieprawe pochodzenie

•Jeśli we śnie odkrywasz, ze pochodzisz z nieprawego łoża, a jest to sprzeczne ze stanem faktycznym, może to być oznaką, że albo obawiasz się utraty rodziców, albo jesteś niezadowolony z życia rodzinnego. Patrz także Rodzina

Niebo — Nożyce 145

Niewidzialność

• Być może, tak właśnie czujesz się w rzeczywistości

• nie zauważany i nie doceniany.

Niewierność

• Każdy, komu się śni, że jest niewierny, powinien zadać sobie pytania dotyczące obecnego związku. Patrz także Cudzołóstwo

Niezależność

ł Jeśli we śnie demonstrujesz swoją niezależność, może ci grozić zbyt wielka pewność co do własnych możli­wości.

Nimfa

<• Skąpo odziana nimfa — sen stanowiący spełnienie

pragnień.

Noc

• • Być może, sen, którego akcja toczy się w nocy, odzwierciedla pragnienie śniącego, aby zignorować lub ukryć problemy. Według bardziej prozaicznego wyjaś­nienia wiele wydarzeń sennych dzieje się w nocy.

Nos

+ Zapchany — podświadomość ostrzega cię, że na­leży wyjaśnić i pozałatwiać sprawy, które pozostawiłeś dotychczas bez rozwiązania.

• Złamany — zapowiedź kłopotów rodzinnych.

• Długi nos — zwykle ma konotacje seksualne. Patrz także Twarze

Nożyce

• Boisz się kastracji lub czujesz się „odcięty" od spo­łeczeństwa.

W SymbcBaa

Nóż

• Ostry nóż — sugeruje możliwość zemsty, kłótni ro­dzinnej lub nawet pragnienia śmierci. + Śniący się skaleczył — ostrzeżenie, że twoje nie­dawne działania przyniosą ci szkodę. Patrz, takie Bron, Krew, Morderstwo, Rozcięcie, Sa­mobójstwo, Wypadek

Nurkowanie

• Nurkowanie podczas lotu samolotem stanowi oznakę romantycznej i intymnej przygody, która może się za­kończyć tragicznie. Może to jednak również wyrażać obawy o to, że życie wymyka się spod kontroli.

• »> Może oznaczać, że popełniony błąd został ci wy­baczony lub może wyrażać pragnienie dotarcia do sedna problemu.

• Jeśli nie umiesz pływać, sen taki ma istotne znacze­nie, gdyż najwyraźniej wyraża strach przed stawieniem czoła jakiejś dramatycznej sytuacji ze względu na nie­pewny rezultat. Patrz także Pływanie, Spadanie, Tonięcie

Obchody

<• • Dobry omen na przyszłość, zwłaszcza dla tych, którzy niepokoją się o przyszłość, chyba że wydarza się nieszczęście.

Obcy

• Obcy mężczyzna, występujący jako ważna postać we śnie, oznacza ukrytą część osobowości śniącego.

Obejmowanie

^ + Obejmujesz kogoś — wyraża to uczucia ciepła

i miłości dla tej osoby, choć może też zawierać ostrze-

Nóż — Oczy 147

żenię, że trzeba zachować dyskrecję, by uniknąć pub­licznej krytyki.

+ Widzisz, jak inni się obejmują — może oznaczać ostrzeżenie, że czeka cię krytyka, zwłaszcza jeśli ostat­nio spotkałeś się z pochwałami.

Obelgi

• Pod adresem śniącego — nosisz w sobie poczucie winy.

• Wypowiadane przez śniącego — prawdopodobnie oznaka głęboko skrywanej złości do kogoś.

Obicie mebli

^ Luksusowe obicie — oznacza, że jesteś zadowolo­ny z układów domowych.

• Zużyte obicie — może być znakiem, że twoje spra­wy domowe wymagają zmian. Patrz także Meble

Obojętność

• W stosunku do innych — być może, warto zadać sobie pytanie, czy nie jest się obojętnym na problemy innych, i czy o to właśnie ci chodzi. Może zabraknąć ci przyjaciół.

• W stosunku do śniącego — może powinieneś za­cząć okazywać więcej serdeczności w ogóle lub w sto­sunku do jakiejś konkretnej osoby.

Ocean patrz Morze, Woda

Oczy

Bardzo silnie nacechowany symbol senny, przedstawia­jący rozmaite przejawy życia, w zależności od konte­kstu, w jakim się ukazuje.

148 Symbolizm

^ Piękne oczy — powszechnie uznawany symbol za­dowolenia i oznaka pokoju.

• Zamknięte oczy — jeśli we śnie nie możesz otwo­rzyć oczu, nie potrafisz, być może, stanąć prawdzie w twarz. Jeśli widzisz we śnie zamknięte oczy, jest to prawdopodobnie oznaka, że doznałeś odrzucenia lub obawiasz się, że zostaniesz odrzucony. + Zez — podświadomość ostrzega cię przed kimś, ko­go ostatnio poznałeś, lub nie jesteś pewien, czy możesz na tej osobie polegać.

• Oczy bez twarzy — zazwyczaj oznaczają jakąś za­grażającą życiu sytuację.

• Zranione oczy — boisz się jakiegoś ważnego wy­darzenia, które w znacznym stopniu może wpłynąć na twoje życie.

• Wpatrujące się oczy — masz poczucie, że ktoś

w pracy wywiera na ciebie przymus.

<;• Mrugające oczy — podświadomość podpowiada

ci, że nie należy brać życia tak poważnie, a może nawet

trzeba sobie pozwolić na maty flirt?

Patrz takie Twarze

Odkrycie

• Jeśli zostajesz we śnie „odkryty" lub ktoś znajduje u ciebie jakiś nadzwyczajny talent, jest to klasyczny wyraz ukrytych pragnień.

Odwaga

^ Jeśli we śnie byłeś odważny, nadarzy ci się wkrótce

okazja do wykazania odwagi.

Ofiara • We śnie składasz ofiarę

złagodzić poczucie winy.

oznaka, że chciałbyś

Odkrycie — Okno 149

• We śnie jesteś składany jako ofiara — czujesz się urażony przez kogoś, kto próbuje cię wyzyskać. Patrz także Bóg

Ofiara

• Śniący jako ofiara — prawdopodobnie czujesz się niezrozumiany i otoczony wrogami.

• Inni jako ofiary — może masz poczucie winy, że niezasłużenie osiągnąłeś sukces,

Ogień patrz Pożar Ogórek patrz. Żywność

Ogród

• Piękny ogród — oznaka wielkiego szczęścia i mi­łości. Może również wyrażać tęsknotę za straconą nie­winnością lub młodością.

• Dziki ogród — być może, czekają cię trudności, ale jeśli podejmiesz trud ich rozwiązania, nastąpi to z łatwością. Patrz także Kwiaty, Listowie

Ojciec

• <• Sen taki może wyrażać uczucia w stosunku do ojca. Możesz też śnić o archetypie, który symbolizuje władzę i autorytet, dlatego to, co się dzieje we śnie, nawiązuje do twojego stosunku do społeczeństwa jako całości, a nie jedynie jednego z rodziców. Patrz także Kazirodztwo, Rodzice, Rodzina

Okno

• Zamknięte okno — jeśli we śnie nie możesz otwo­rzyć okna, obawiasz się, że nie potrafisz się porozumieć z innymi.

ISO Symbolizm

• Otwarte okno — poszukujesz nowej drogi życia.

• Sielankowy krajobraz za oknem — oznacza pra­gnienie większej satysfakcji w życiu.

• Twarz w oknie — obawiasz się krytyki za jakieś zachowanie z przeszłości.

Okulary

+ <• Jeśli nie nosisz okularów, podświadomość może ostrzegać cię, że należy się przyjrzeć uważniej planom na przyszłość. Symbol ten może również oznaczać szczęście rodzinne i sukcesy w wywiązywaniu się z zo­bowiązań.

Olbrzym

• Masz tendencję do zaniżania własnej wartości i brak

ci pewności siebie.

Patrz takie Wielkolud, Wzrastanie

Olejny obraz patrz Obraz

Oliwa

• »;• Może oznaczać chytrość, bogactwo, seks.

<• Oliwienie silnika — oznacza pragnienie większej

harmonii w stosunkach z rodziną i przyjaciółmi.

Oliwki patrz Żywność Ołtarz patrz Kościół, Ofiara

Ołów ,

• Śniący niesie ładunek otowiu — oznaka uczucia,

że jest się czyjąś ofiarą. Zapowiada kłopoty.

Opadanie

• Oznacza słabość. Jeśli zejście następuje pod ziemię

Okulary — Orkiestra 151

lub do jaskini, może to być oznaka problemów wewnę­trznych, które trzeba uznać i starać się stawić im czoło.

Opale

<> Te niebieskozielone kamienie szlachetne zapowiada­ją dobrobyt i popularność. + Zgubienie opalu — uważaj, żeby nie „zgubić"

szczęścia.

Oparzenia

^ Oznaka akceptacji ze strony przyjaciół (poparzo­ne ręce) lub znak, że coś zakończy się powodzeniem (stopy).

Opera patrz Muzyka, Śpiew, Scena, Teatr

Operacja

• Pragniesz się pozbyć nie przynoszącego ci zadowo­lenia związku lub jakiegoś rozczarowującego cię prze­jawu życia.

Patrz także Amputacja, Chirurg, Lekarz, Pielęgniar­ka, Szpital

Opium patrz Narkotyki

Opłakiwanie

<• Oznaka pomyślnego losu po okresie nieszczęść.

Patrz także Śmierć, Żałoba

Orgia

^ Podświadomość usiłuje zachęcić cię do bardziej zre­laksowanego podejścia do współżycia seksualnego.

Orkiestra

• Dyrygowanie — pragniesz zdobyć pozycję, która dałaby ci władzę.

152 Symbolinn

• Nie możesz odczytać nut — symbolizuje to klęskę doznaną w jakimś zakresie życia.

•S> Orkiestra jazzowa — zapowiedź beztroskich cza­sów w dobrym towarzystwie. Patrz takie Muzyka

Orzechy

»> + Jeśli orzechy odgrywają jakąś ważną rolę w twoim śnie, jest to zwykle wspaniały omen na przyszłość. Orzechy są także jednak symbolem męskości, więc sen taki może stanowić ostrzeżenie o zbliżających się kło­potach w stosunkach z partnerem.

•S- Rozłupywanie orzechów — z pewnością znaj­dziesz wyjście z trudnej sytuacji.

Orzeł patrz Ptaki

Osamotnienie

• Zostajesz porzucony — jeśli opuszczają cię przy­jaciele lub krewni, oznacza to zbliżającą się chorobę. <» Porzucenie złych cech — osiągniesz korzyści ma­terialne.

• • Porzucenie bliskiej rodziny — oznaka nadcho­dzących kłopotów, chyba że śniący jest młodą osobą mającą opuścić dom rodzinny, co zwiastuje nadchodzą­cą samodzielność.

•;* Jesteś świadkiem porzucenia — wkrótce otrzy­masz ważną wiadomość.

Oskarżenie

• Ktoś cię oskarża — prawdopodobnie nosisz w so­bie poczucie winy.

• Oskarżasz kogoś innego — być oiwae, ktoś cię

Orzechy — Owady 153

oszukał i wkrótce będziesz musiał się zmierzyć z kon­sekwencjami. Patn takie Sędzia

Oszustwo

+ Śniący popełnia oszustwo — być może, powinie­neś traktować taki sen jako przestrogę przed podejmo­waniem jakiegoś działania ze względu na jego skutki. Prawdopodobnie czujesz się winny z jakiegoś powodu.

• Ktoś inny popełnia oszustwo — jesteś zbyt łatwo­wierny. Patrz także Falsyfikaty, Zbrodnia

Otyłość

+• Sen, w którym cierpisz na otyłość, oznacza, że musisz zacząć dbać o dietę — w rzeczywistości może być od­wrotnie: jesteś zbyt szczupły(a) raczej niż zbyt gruby(a). Patrz także Waga

Owacja

• • Oznaka, że pragniesz uznania za podejmowane i nie wynagrodzone dotychczas wysiłki. Może też wy­rażać wewnętrzny niepokój, że choć ludzie cię chwalą, to w głębi duszy zazdroszczą ci. Patrz także Aktor/aktorka, Teatr

Owady

• + Mrówki — w zależności od twojego stosunku do mrówek sen taki może zapowiadać okres wytężonej pracy, obawy o efekty w pracy zawodowej lub ostrze­żenie, że mogą opanować cię drobne rozdrażnienia. <• Pszczoły, rój — masz szansę odnieść sukces zawo­dowy jako część zespołu.

154 Symboliz

+ Pszczoły, użądlenie — uważaj na motywy, jakimi kierują się inni.

ł Robaki — będziesz musiał się zająć czymś nieprzy­jemnym, a nawet bardzo nieprzyjemnym — jeśli opa­nowują one we śnie cały dom. Jeśli poradzisz sobie z nimi, skutek będzie znacznie lepszy.

• Motyle — jako symbol ducha lub psychiki motyl oznacza duszę osoby niegdyś ci drogiej lub część twojej osobowości, pragnącej uciec choć na kilka godzin od kłopotów codzienności.

<• Pająki — jeśli ktoś inny boi się ich, jest to oznaka, że zdarzy ci się coś zabawnego lub przyjemnego. Jeśli sam boisz się we śnie pająków, podczas gdy w rzeczy­wistości nie cierpisz na arachnofobię, oznacza to, że coś, czego się obawiasz, okazuje się mniej przerażające niż sobie wyobrażałeś.

• Muchy — jeśli śni ci się natrętna mucha, prawdo­podobnie ktoś się wtrąca w twoje sprawy, wprawiając cię w rozdrażnienie.

+ Komary — może oznaczać zbliżającą się dolegli­wość układu nerwowego.

^ Ćmy, zabijanie — zapowiedź powodzenia w poko­nywaniu wrogów.

• Ćmy w odzieży — wyraz zasmucenia z powodu zniszczenia czegoś, co było ci drogie.

• Pająki — często symbol chytrych osobników, któ­rzy zastawiają na ciebie pułapki niczym pajęczyny. Sa­ma pajęczyna jest uważana często za symbol kompli­kacji życiowych.

Owoce ^ Dojrzałe owoce

prawdopodobnie oznaczją, że

Owoce — Palce 155

twoja praca rozwija się dobrze lub że twoje zdrowie może ulec poprawie. Może także mieć konotacje seksu­alne.

• Niedojrzałe owoce — mogą oznaczać kiepskie

zdrowie.

Patrz takie Żywność

Paczka

<• Dostarczona śniącemu — oznacza dobre prognozy

na przyszłość

• Dostarczanie paczki przez śpiącego — zapowiada konieczność zrobienia czegoś nieprzyjemnego.

Pagoda

• Jeśli we śnie pojawia się pagoda, oznacza to pra­gnienie poszerzenia horyzontów, np. poprzez zajęcie się czymś zupełnie nowym.

Pająk patrz Owady

Pakowanie

Pakowanie oznacza, że — być może — usiłujesz za­pełnić dzień zbyt wieloma czynnościami. Patrz także Bagaż

Palce

• Palce wskazujące na ciebie — masz nieczyste su­mienie.

• Polakierowane paznokcie — czasami oznaka skandalu.

• Głaszczesz kogoś lub głaszczą cię palce — wyraz

pragnienia jakiegoś romantycznego lub seksualnego

związku.

Patrz także Manicure, Pierścionek, Ręce

156 Symbolizm

Palenie

• Sen o paleniu w miejscu zabronionym oznacza pra­gnienie zerwania z konwenansami, nawet kosztem uzy­skania opinii ekscentryka w oczach świata.

Palenisko

• • Być może, dławisz w sobie strach o własną lub czyjąś śmierć, a może pragniesz zakończyć jakiś oso­bisty czy handlowy układ.

•{» Ratujesz coś z paleniska — może to wyrażać pra­gnienie pomocy przyjacielowi w potrzebie.

•:• • Siedzisz z innymi wokót paleniska — wyraz przyjemnych uczuć doznawanych w towarzystwie ro­dziny lub przyjaciół. Patrz tak^e Kominek, Ogień, Popioły

Pałac

<• Zwykle oznacza sukces. Patrz także Władza królewska. Zamki

Pan

<- Grecki bóg pól. Pojawienie się tego bóstwa o koźlich nogach w śnie jest oznaką dobrego humoru, który po­maga w pokonywaniu przeciwności losu.

Panika

+ Sen, w Którym panika stanowi podstawowe uczucie, jest oznaką, że powinieneś uważać, aby nie tracić pa­nowania nad sobą.

Panna młoda

• Osoba śniąca jako panna młoda — wyraz pragnie­nia, by tak się stało w przyszłości.

• Ktoś inny jako panna młoda — oznaka strachu

Palenie — Paszport

157

przed utratą przyjaciółki lub siostry w wyniku ich mał­żeństwa. Patrz także Małżeństwo, Wesele

Paraliż

• Sen taki odzwierciedla raczej twój stan ducha, a nie

chorobę fizyczną.

Patrz także Choroba, Wypadek

Parasol

• Podświadomość podpowiada ei, że należy podjąć pewne kroki, by się upewnić, że nie grożą ci nie tylko żywioły jako takie, ale także naciągacze i złodzieje.

Park

• <• Sen o parku oznacza, że albo pragniesz być bar­dziej zrelaksowany, albo jesteś szczęśliwy, że masz wię­cej wolnego czasu dla siebie.

Parlament

<• Sen o wyborach do parlamentu jest zapowiedzią zbli­żającej się sytuacji, która wymaga dużej odpowiedzial­ności.

Paryż

• Odwiedzanie Paryża — może być odbiciem wspo­mnień rzeczywistej wizyty w tym mieście lub może wyrażać pragnienie, aby wydarzyło się coś egzotyczne­go i romantycznego.

Paszport

+ Jeśli masz sen o wygaśnięciu paszportu, twoja pod­świadomość podpowiada ci, że musisz odświeżyć swój image.

158 Symbolizm

Patent

•Opatentowanie — np. wynalazku — oznacza nie­pokój o zagarnięcie należnego ci uznania.

Paw patrz Ptaki

Pełzanie

• • Jeśli pełzasz we śnie, prawdopodobnie chciałbyś wrócić do czasów dzieciństwa. Jeśli zmuszasz kogoś innego do czołgania się, chcesz go upokorzyć.

Pensja

• Niższa płaca niż zwykle — prawdopodobnie wy­dajesz za dużo.

•Wyższa płaca niż zwykle — nie byłeś ostatnio dość

prostolinijny.

<» Podwyżka — symbol czekającej cię niespodzianki,

niekoniecznie związanej z pracą.

Patrz także Pieniądze

Perfumy patrz Aromat, Zapach

Pergamin

ł Stary dokument na pergaminie oznacza przekazywa­ną przez podświadomość sugestię przeanalizowania ja­kiejś sytuacji z twojej przeszłości.

Berta

• <j> W snach perty symbolizują często catą osobę lub dojrzałe życie. Zgubienie perły może oznaczać poważną stratę lub troskę, znalezienie zaś perły zwiastuje nowe poczucie spokoju i harmonii. Patrz także Biżuteria

Patent — Pies

159

Pianino

•;• Płynna gra — dobrze wróży na przyszłość.

• Fałszowanie — obawiasz się, że twoje umiejętności

nie wystarczą, żeby podołać nowemu zadaniu, które cię

czeka.

Patrz także Muzyka

Piasek

• <" • Może oznaczać czas, który — według ciebie

• pozostał ci do zrealizowania wszystkich zamierzeń. W bardziej prozaicznym rozumieniu piasek może oz­naczać pragnienie wyjechania na wakacje. Patrz także Morze, Plaża

Picie/napój

• Napój musujący — napoje musujące zwykle ozna­czają zbliżającą się uroczystość i okres pełen podnie­cenia.

• Gorący napój — jeśli we śnie napój parzy cię, oba­wiasz się czyjegoś zachowania w stosunku do ciebie.

• Napój mleczny — często wyraża pragnienie odno­wy matczynych uczuć.

• Ciepły napój — przyjemny, ciepły napój często wyraża pragnienie spełnienia seksualnego.

• Woda — chłodna, odświeżająca woda może być oz­naką pragnienia duchowego odrodzenia się. <• Eleganckie naczynie — czeka cię bogactwo. Patrz także Alkohol, Pijaństwo, Pragnienie, Wino

Piec

<• ł Palenie w piecu — oznaka uczucia wdzierające­go się w twoje życie lub ostrzeżenie o potrzebie poko­nania kłopotów poprzez pracowitość.

160 Symbolizm

• Wygasły piec — może wyrażać smutek z powodu nieznalezienia odpowiedniego partnera. Patrz także Palenisko, Pożar

Piekarnik

• <• • Symbol łona. Może więc oznaczać pragnienie posiadania dziecka lub strach przed zajściem w ciążę. W rozumieniu dosłownym może oznaczać gospodar­stwo domowe, jedzenie i gotowanie. Patrz takie Gotowanie, Kuchnia, Piekarz/pieczenie

Piekarz/pieczenie

<S> Zazwyczaj jest to zapowiedź nadchodzącego sukcesu i podwyżki lub awansu.

Pielęgniarka

• Sen taki stanowi zwykle odbicie potrzeby większego zainteresowania ze strony innych oraz wsparcia w roz­wiązaniu palących problemów. Patrz także Choroba, Szpital, Wypadek

Pieniądze

Symbol wartości i wszystkiego co cenne — np. wła­dza, silą i seks. We śnie może brakować pieniędzy lub można je gubić (symbol utraconej młodości, przyjaźni. talentu, interesu itp.); można też być spokojnym o ich posiadanie.

• Kradzież pieniędzy — śniący próbuje kogoś osłabić.

• Ktoś nie chce ci dać pieniędzy — symbol odrzu­conej miłości.

• Taniość — symbol niepoprawnego zachowania się. Patrz także Bank, Księgi podatkowe. Milioner, Poży­czanie

Piekarnik — Pisanie

161

Pierścionek

• Wyraz pragnienia, żeby utworzyć trwały związek. Może chodzić o związek uczuciowy, ale taki sen może również dotyczyć kontraktu lub umowy handlowej.

Pierwsza pomoc patrz Wypadek, Śmierć, Szpital, Pielęgniarka

Pietruszka patrz Żywność Piękno

<• • Piękna kobieta — zapowiedź szczęścia i powo­dzenia w interesach. We śnie mężczyzny może stanowić wyraz pragnień.

^ Piękne dziecko — zapowiedź szczęśliwego życia intymnego.

Pigmej patrz Karzeł Pijaństwo

• Jeśli inni są pijani, a ty pozostajesz trzeźwy, masz poczucie, że nikomu oprócz siebie nie można zaufać, a także obawiasz się, że ktoś znów może cię zawieść. Patrz także Alkohol, Wino

Piorun patrz Burza Pióro

^ Niektóre problemy staną się z czasem lżejsze. Piramida

• Niepokoi cię myśl o możliwości trójkąta małżeń­skiego.

Pisanie

• Stawianie znaków piórem — szukasz upustu dla potrzeby tworzenia.

162 Symbolizm

• Analizowanie czyjegoś charakteru pisma — oba­wiasz się motywów, jakimi kieruje się ta osoba. Postaraj się przeanalizować treść występującego we śnie pisma. Patrz takie Analfabetyzm, List, Stówa

Piżmo patrz Woń

Plac zabaw

• Być może, masz ostatnio poczucie braku swobody w życiu i pragniesz uciec dokądś i zabawić się. Patrz także Karuzela, Wesołe miasteczko i

Plama patrz Brud

Plaża

• Leżenie w słońcu na plaży — sen wyrażający pra­gnienie.

• Praca na plaży — obawiasz się klęski, podczas gdy wszyscy wokół ciebie pławią się w dobrobycie. Patrz także Morze, Piasek, Słońce

Plotka

• Ktoś plotkuje na twój temat — wyraz zaniepoko­jenia z powodu przemęczenia pracą.

• Plotkujesz — nie daje ci spokoju jakiś przejaw two­je] osobowości, który chciałbyś zmienić. Patrz takie Zazdrość

Płomienie patrz Pożar

Płot

• Może wskazywać, że śniący ma poczucie braku swo­body, pragnie więcej prywatności lub ma za dużo albo za mało opanowania.

Piżmo — Pocałunek

163

Płótno

• Obrus — pragniesz poprawić swoją pozycję towa­rzyską.

• ^ Pościel — wyraża potrzebę miłości i stanowi 'do­bry omen w sprawach sercowych.

• Czysta pościel — oznaka, że masz lub chcialbyś mieć czyste sumienie.

Pływanie

• Wygrywasz wyścig — osiągniesz wkrótce spekta­kularny sukces.

• Nie masz gruntu — dokładnie tak samo czujesz się w pracy lub w obecnym związku. Patrz takie Tonięcie, Woda

Pniaki

<• Przycinanie pniaków — zapowiedź ciepła domo­wego i zadowolenia z rodziny. ^ Siedzenie na pieńku — oznacza, że umiesz się cie­szyć w życiu małymi sprawami.

Pocałunek

• Śniący całuje — wyrażasz w ten sposób uczucia, których się boisz wyrazić w życiu. ^ Całujące się pary lub śniący całuje dziecko — czeka cię szczęście i powodzenie. ^ Całujesz swego partnera/swoją partnerkę — oz­naka harmonijnej miłości.

• Nieszczery pocałunek — oznaka choroby tub hańby.

<• • Obcy ludzie się całują — może to oznaczać ry­walizację.

• Twój partner/partnerka całuje kogoś innego —

164 Symbolizm

może nosisz w sobie podświadome obawy o niewier­ność lub skrywane pragnienie zerwania obecnego związku.

Pociąg patrz Podróże Poczta patrz Zaproszenie, List

Podarunek

+ •?• Otrzymujesz podarunek — podświadomość ostrzega cię przed obcymi, którzy przynoszą ci prezen­ty. Może to być również zapowiedź szczęścia.

•?• Dajesz podarunek — zapowiedź szczęśliwego za­kończenia obecnych trudności.

/toArólr

<• Czujesz się czyimś dłużnikiem za okazaną ci pomoc.

Patrz takie Pieniądze

Podpis

• Często oznacza poszukiwanie własnej tożsamości. Sen taki występuje dość powszechnie wśród młodych żon, które przyzwyczajają się dopiero do sytuacji uży­wania nowego nazwiska. Patrz takie Fałszerstwo, Nazwisko

Podróże

Droga życia, z jej uniesieniami i upadkami. <• Unikasz wypadku — umiejętne uniknięcie wypad­ku oznacza dostateczną kontrolę nad emocjami. '• jiamnbrf — ^Wiattew'.iy' infslp,!' .n? .iksttfap -dc •as;ta • • Przybycie — oznacza osiągnięcie, dobre zdrowie ib (w starszym wieku) śmierć. -

•> • + Rower — zwykle oznacza dorastanie. Może /ć także interpretowany seksualnie lub jako oznaka,

Pociąg — Podróże

165

ze starasz się uzyskać powodzenie w pewnych osobis­tych przedsięwzięciach. Jazda rowerem w dół to prze­stroga przed zbliżającymi się niebezpieczeństwami. • <• •Łodzie — oznaczają nieograniczone możliwo­ści podróżowania wodą. Jeśli wiosłujesz mocno, może to oznaczać, że jesteś zmęczony trudami życia. Jeśli jesteś w łodzi na środku morza, oznacza to, że straciłeś poczucie właściwego kierunku w życiu.

• <• • Autobus — podróż życia odnosi się tu do krótkich okresów.

••{••Samochód — często symbol seksualizmu. Nad­mierna szybkość może przedstawiać niewłaściwe postę­powanie w sprawach intymnych. Niemożność zatrzyma­nia się może oznaczać strach przed ryzykiem, z którego może nie być powrotu. Niesprawność układu kierowni­czego lub hamulców może oznaczać brak kontroli lub dyscypliny. Prowadzenie samochodu zazwyczaj oznacza pożądanie. Jazda na siedzeniu obok kierowcy lub z tyłu może oznaczać uzależnienie od jakiejś osoby. Kierowa­nie autem bez prawa jazdy oznacza, że nosisz w sobie poczucie winy lub strach przed władzą. Wyprzedzanie sugeruje dobrą kontrolę nad wydarzeniami. + Kraksa — zbliża się sprzeczka.

• Przyszłe kłopoty — może należałoby uznać ogra­niczenia dla naszych ambicji, zwłaszcza jeśli wynikają z naszego postępowania.

• Spóźniasz się na samolot, autobus lub pociąg —

zwyitfe oznaka zmęczenia fizycznego, braku energii, braku zrozumienia życia lub ułożenia go sobie, bądź też straconych okazji.

• "8" • Motocykl — męski symbol seksu. Jazda mo­tocyklem oznacza szczęśliwe i udane współżycie seksu-

166

Symbolizm

alne. Wypadek na motocyklu może oznaczać podświa­dome pragnienie zerwania związku lub wyraża obawy o jego zerwanie.

• Przeszłe kłopoty — oznacza to trudności poprzed­nie i obecne.

<• • Szosa — symbolizuje drogę życia ze wszystkimi niebezpieczeństwami i rozczarowaniami ukazanymi wyraźnie w podróży śniącego.

• •> • Pociąg — może dawać wskazówki na temat energii śniącego i jego lub jej popędu i seksualizmu. Wysiadanie z pociągu może oznaczać pragnienie, by zwolnić nieco tempo lub uniknąć końca podróży. We śnie mężczyzny pociąg ma konotacje seksualne, zwła­szcza jeśli pojawia się wjazd do tunelu. We śnie kobiety pociąg oznacza, że pragnie ona przyjąć trochę bardziej dominującą rolę.

• Skręcanie za rogiem — mogą nastąpię wkrótce istotne zmiany w twoim życiu. <• Spacerowanie — celowe chodzenie pieszo we śnie może oznaczać pragnienie konsekwentnego realizowa­nia własnych ambicji o własnych siłach. Patrz także Podróż, Wypadek

Podróżowanie

• •> Być może, poszukujesz nowych dziedzin i podniet. Zwróć uwagę na otoczenie: powinno ci ono udzielić więcej wskazówek na temat twoich uczuć. Patrz także Akcent, Podróże

Podwładny

Jeśli śni ci się ktoś niższej rangi od ciebie (pod jakim­kolwiek względem), być może, symbolizuje on cień — gorszą stronę twojego charakteru.

Podróżowanie — Pokojówka

167

Podziw

^ + Podziwiają cię inni — oznaka wiary w siebie,

choć może to być również ostrzeżenie o zbliżającej się

chorobie.

^ Podziwiasz innych — jesteś na drodze do dobrobytu.

Pogrzebanie żywcem

• Popełniasz wielki błąd. Jeśli udaje ci się uciec, pod­świadomość obwinia cię za jakiś niemoralny postępek. Patrz także Pogrzeb, Śmierć

Pogrzeb

• Podświadomość zachęca cię do zarzucenia jakiegoś przejawu twojego życia, którego żałujesz. Sen taki nie ma raczej związku ze śmiercią. Patrz także Epitafium, Grób, Śmierć

Pokaz mody

• Jesteś na pokazie — być może, nie jesteś zadowo­lony ze swego wyglądu.

+ Bierzesz udział w pokazie — podświadomość pod­powiada ci, że zbytnia dbałość o wygląd bywa często cechą nieatrakcyjną.

Poker patrz Hazard

Pokojówka

• • Zatrudnianie pokojówki — potrzebujesz kogoś, na kim mógłbyś polegać, albo kogoś, kto zdjąłby z two­ich pleców ciężar winy.

• + Śniący jako pokojówka/pokojowiec — wyraz twojej gotowości pomagania innym i przestroga, żebyś nie pozwolił się wyzyskiwać. Patrz też Służąca

168 Symbolizm

Pokój

^ Zazwyczaj symbolizuje wartości kobiece oraz do­mowe. Patrz takie Drzwi

Pola

»:» • Symbol pokoju i „zielonych pastwisk", czyli du­chowego spokoju i laski. Jeśli pola są brązowe lub za­niedbane, prognozy na przyszłość nie są najlepsze. Patrz, takie Łąki

Policja

• Niekoniecznie oznaka poczucia winy, ale raczej pra­gnienie większego bezpieczeństwa. Patrz także Zbrodnia

Polowanie

• Bierzesz udział w polowaniu — jesteś bardzo zaab­sorbowany osiąganiem jakiegoś zamierzonego celu.

• Ktoś na ciebie poluje — masz jakiś niepokojący

sekret, którego pilnie strzeżesz.

• Polujesz na coś — znaczenie takiego snu zależy-w dużej mierze od rodzaju przedmiotu, na przykład klucz ma konotacje seksualne lub może oznaczać prob­lem, który starasz się rozwiązać. Patrz takie Poszukiwanie

Pomarańcze patrz Żywność

Popychanie

• Być może, ktoś lub coś wydaje się popychać cię do zrobienia czegoś, czego nie chcesz.

Poranne wymioty

• We śnie kobiety może to być oznaka, że pragnie ona

Pokój — Porwanie 169

mieć dziecko. U kobiet' w ciąży może to być po prostu sen fizjologiczny.

Poronienie

+ • Jeśli kobieta w ciąży śni o poronieniu, nie jest to dosłowny znak. Oznacza to, że jest ona podenerwowana zbliżającym się porodem i macierzyństwem. W przy­padku kobiet, które nie są w ciąży, jest to podświadome ostrzeżenie, że należy się zająć własnym zdrowiem. Patrz takie Dziecko, Poród

Poród patrz Narodziny

Port

• Oznaka przyszłej stabilności finansowej. ^ • Wpływanie do portu — oznacza sukces po okre­sie trudności. Dla mężczyzn może mieć również kono­tacje seksualne.

• Wypływanie z portu — wyraża pragnienie zerwa­nia z codzienną rutyną i wyruszenia w świat przygód. Patrz, takie Jacht, Łódź

Portmonetka

• Symbol utraty kobiecości i nadejścia menopauzy. Patrz, także Pieniądze

Portret

ł Podświadomość podpowiada ci, że powinieneś bar­dziej dbać o wygląd.

Porwanie

• Bardzo chciałbyś zmienić swą obecną sytuację.

• Porywasz kogoś — pragniesz władzy.

• Zostajesz porwany — obawiasz się konfliktu. Być może, boisz się, że porzucisz rodzinę, lub że któregoś

170 Symbolizm

dnia zostaniesz sam i będziesz musiał polegać tylko na sobie. Sen taki występuje czasami u dziewcząt tuż po • zaręczynach, kiedy poznają swoich teściów i obawiają się ich nadmiernej ingerencji. Patrz także Bandyci, Gwałt

Pory roku

•:• Wiosna 4- Lato — 4> Jesień -

— szczęście okresu dzieciństwa. duch młodości.

- dojrzałość i mądrość. starość i zwyrodnienie.

• Zima —

Posiadłość

<• Mieszkanie we wspaniałej posiadłości — zapo­wiedź szczęśliwego życia rodzinnego lub forma speł­nienia pragnień.

Posiłek patrz Jedzenie

Postanowienia

+ Podświadomość podpowiada ci, że mądrze byłoby

zdecydować się na pewne zmiany.

Poszukiwanie

• Śniący stara się znaleźć spełnienie swoich pragnień, choć ze względu na konsekwencje boi się je wyrazić. Może to być również poszukiwanie tożsamości. Patrz także Polowanie

Pościg

• • Jesteś ścigany (przez kogoś innego lub zwierzę)

• symbolicznie próbujesz uciec od jakiejś nieprzyje­mnej sytuacji lub jakiegoś aspektu twojego zachowania się, któremu nie umiesz stawić czoła.

Pory w roku — Pożegnanie 171

• Ścigasz kogoś innego — wyraz twoich agresyw­nych impulsów w stosunku do kogoś. Patrz także Bieg, Strach, Ucieczka, Zbieg

Póiop

• Ofiara potopu — obawiasz się kogoś lub czegoś, co cię przytłacza.

•;• Uciekasz przed potopem — podświadomość pod­powiada ci, że uda ci się pokonać obecne kłopoty, a na­wet wynieść z nich korzyść. Patrz także Dryfowanie, Tonięcie

Potwór

• Goni cię potwór — szczęścia.

zapowiedź nadchodzącego nis-— szczęśliwe wyjście z kło-

•:• Zabijasz potwora

potów.

Pożar

• Pożar domu — nosisz w sobie uczucie wielkiego gniewu na kogoś.

«;» Siedzisz przy ognisku — dobra prognoza dla obe­cnego związku lub życia rodzinnego. <» • Palisz się — oznaka, że opanowały cię nieokieł­znane uczucia, które zaczynają cię niepokoić. Patrz także Kominek, Palenisko, Samochód strażacki •

Pożądanie

+ Jeśli we śnie oddajesz się pożądaniu, musisz zwrócić baczną uwagę na swoje zachowanie.

Pożegnanie

• <• Gdzieś głęboko w sobie nosisz przekonanie, że związek, na którym ci zależy, może w każdej chwili

172 Symbolizm

się rozpaść. Może też wkrótce przeniesiesz się do. no­wego domu.

Poźyczanie ^ Pożyczanie od przyjaciół

— jesteś zaniepokojony

- przywykłeś do roli da-

stanem finansów. ^ Pożyczanie przyjaciołom -jącego i masz już tego dość. Patrz takie Bank, Pieniądze

-Półksiężyc

<> • Symbol cech kobiecych — emocjonalności, irra-cjonalności i tajemniczości. Być może, ten przejaw two­jej osobowości byt dotychczas ignorowany.

Pragnienie

9 Jeśli we śnie odczuwasz pragnienie, może to być oz­naka fizycznego uczucia, jakiego doznajesz w życiu. Mor że to być jednak także sposób, w jaki podświadomość su­geruje ci, że odczuwasz „pragnienie" kogoś lub czegoś;

Patrz także Alkohol, Drink

Pralnia

^ Martwisz się, że jakiś twój przykry sekret dotrze do uszu innych. . Patrz także Pranie

Prasowanie ' 9 To, co robisz we śnie, może wyrażać pragnienie „wy­równania" kłopotów w życiu codziennym.

Prawo patri Sędzia, Ława przysięgłych .

Prochy

4 Być może, obawiasz się śmierci albo nie chcesz przy­znać, że czujesz się nieważny.

Pożyczenie — Przeciwieństwa

173

Propozycja

• ^ Jeśli propozycję we śnie otrzymuje kobieta, może to oznaczać spełnienie się jej pragnień. Może to jednak również oznaczać pojawienie się propozycji nowej pracy. Patii takie Małżeństwo, Wesele, Zaręczyny

Prostytutka

+ We śnie mężczyzny — czasami niezupełnie ozna­cza coś oczywistego. Być może, podświadomość ostrze­ga go przed jakąś transakcją, która wydaje się bardzo atrakcyjna, ale może mieć poważne konsekwencje.

• We śnie kobiety — oznacza, że kobieta pragnie urozmaicenia swego życia seksualnego.

Próżnowanie

+ Próżnowanie, podczas gdy inni pracują — prze­stroga przed zagrożeniami w pracy. Możesz mieć nie­przyjemności z powodu czegoś, czego zapomniałeś wy­konać.

Przebranie

• Może stanowić oznakę, że próbujesz coś ukryć lub obawiasz się, że ktoś intryguje przeciwko tobie. Patrz także Udawanie kogoś

Przeciek

• Jeśli widzisz przeciek, prawdopodobnie żal ci straty czegoś.

+ Przeciekające buty— ostrzeżenie, że należy za­dbać o zdrowie.

• Cieknący kran — być może, żałujesz popełnienia gafy lub rozsiewania plotek.

Przeciwieństwa . Sny często obrazują jakąś ideę, konflikt, pragnienie lub

174

Symbolizm

emocję, która tłumaczy się na symbol poprzez własne przeciwstawienie, np. ciemność/jasność, zimno/ciepło, słodycz/gorycz. Interpretacja takich snów wymaga spo­rego wysiłku, by dobrze odczytać, co podświadomość naprawdę stara się nam przekazać. Wspomniane tu prze­ciwstawienia odnoszą się zwykle do najbardziej pod­stawowych uczuć, cech czy stanów.

Przedmioty •

Podświadomość podsuwa nam w snach rozmaite przed­mioty symbolizujące stan naszych uczuć. Dlatego nie­które przedmioty mają niemal uniwersalne znaczenie. Interpretacja zależy od wyboru najbardziej prawdopo­dobnego wyjaśnienia.

»^» ^ Przedmioty długie lub wyostrzone — oznaczają najczęściej fallus, na przykład: latarnia, pióro, długopis, wąż, strzykawka itp.

.;. ^ Przedmioty okrągłe lub puste w środku — są symbolem kobiecości, zwłaszcza jeśli wiążą się z tra­dycyjnymi funkcjami kobiet, np. gotowaniem.

Przedszkole

^ Może masz poczucie, że ludzie zachowują się ostat­nio jakoś dziecinnie. Patrz takie Dziecko/dzieci, Szkota

Przemówienie

4> Jest coś, co wywołuje u ciebie bardzo silne emocje,

ale o czym boisz się porozmawiać otwarcie.

Przemyt

^ Męczy cię jakiś wstydliwy sekret i obawiasz się, że

może on być odkryty. Patrz takie Zbrodnia

Pizedmioty — Przyciąganie

175

Przepaść

• Spadanie w przepaść — oznaka strachu przed roz­czarowaniem życiowym lub niestawieniem czoła nur­tującym cię problemom.

^ Spoglądanie w przepaść — oznaka, że będziesz umiał poradzić sobie z każdym problemem w życiu. Patrz takie Klif, Spadanie

Przepowiadanie przyszłości

• + Prawdopodobnie masz wkrótce podjąć ważną de­cyzję życiową, której się obawiasz. Podświadomość może także przypominać ci, że powinieneś zwrócić się o radę do kogoś, komu ufasz, a nie do wróżki. Patrz także Astrolog, Wróżenie z dłoni

Przeszkody

• Przedmioty widziane w snach jako przeszkody zwy­kle oznaczają albo trudności, albo poczucie winy, albo jeszcze coś innego, co uniemożliwia śniącemu zreali­zowanie jego zamierzeń. Być może, śniący sam celowo ustawił przed sobą tę przeszkodę, aby móc uniknąć star­cia się z nękającym go problemem.

Prześwietlenie

• Obawiasz się wyjawienia twoich prawdziwych uczuć do ukochanej osoby. Sen taki może również wskazywać na obawy o zdrowie własne lub czyjeś.

Przodkowie •

• • Sen taki jest często wołaniem o pomoc. Patrz takie Dziadkowie, Rodzina

Przyciąganie

• Oznacza wyraźny pociąg w jakimś kierunku. Uważaj! Może on być w stronę niewłaściwych ludzi lub spraw.

176

Symbolizm

Przygnębienie + Przygnębiająca scena we śnie zapowiada ból głowy.

Przygoda

•{•Przyjemne doświadczenie — bie dobre wiadomości.

wkrótce dotrą do cie-— boisz się uwolnić

• Przerażające doświadczenie

od ograniczającej cię rutyny.

Przyjaciele

•;• Oznaczają, że w najbliższych miesiącach będziesz się cieszył bogatym życiem towarzyskim. Często zdarza się również, że sen o przyjaciołach żyjących w odda­leniu wywołuje kontakt z nimi.

Przyjazd patrz Podróże

Przyjęcie '

• Wydajesz przyjęcie — oznaka, że twoja popular­ność znacznie się ostatnio zmniejszyła.

•;• Udajesz się na przyjęcie — zapowiedź bardzo na­piętego kalendarza.

Przyspieszacz

•;• Naciskanie pedału przyspieszacza — nie ustając

w wysiłkach, osiągniesz zamierzony cel.

+ Nie możesz wy hamować samochodu — przestroga

przed nieznośnym zachowaniem.

Psy patrz Zwierzęta

Ptaki

• Bocian — być może, wyrażasz w ten sposób pra­gnienie rodzicielstwa.

Przygnębienie — Pukanie 177

• Gołąb — jako światowy symbol pokoju i duchowe­go zaspokojenia oznacza on tęsknotę za tymi ideałami.

• Klucz ptaków — ptaki w locie oznaczają pragnie­nie ucieczki od jakiejś obecnej sytuacji oraz tęsknotę za ideałami.

• Kogut — walczące koguty są często oznaką nie­zgody w rodzinie.

• • Kura — przejrzysty symbol macierzyństwa. Jed­nak czarna kura oznacza zwykle zapowiedź niedobrych wiadomości.

•Łabędź — ten elegancki ptak jest często utożsamia­ny z pięknem i płodnością, do których to cech śniący wyraża swą tęsknotę.

• Orzeł — wznoszący się orzeł oznacza zaniepoko­jenie sprawami ducha. Może również wskazywać na obawę, że ktoś bezwzględny cię wyzyskuje.

• Paw — oznacza pragnienie bardziej barwnego i uro­zmaiconego życia.

• Ptaki w klatce — boisz się, że zostaniesz „zam­knięty" w obecnym związku.

• • Sowa — może oznaczać poszukiwanie rady u ko­goś starszego i mądrzejszego. Bywa też czasami sym­bolem śmierci.

• Struś — może oznaczać poczucie, że coś cię krę­puje lub może chowałeś ostatnio głowę w piasek. Patrz także Gniazda, Klatka

Ptaki w klatce patrz Ptaki

Pukanie

• Śniący puka — będziesz musiał poprosić kogoś o radę.

178

Symbolizm

• Śniący słyszy pukanie — prawdopodobnie otrzy­masz poważne wieści.

• Nieustające pukanie — może wyrażać uczucie fru­stracji z powodu bycia ignorowanym. Może też wynikać z życia w hałaśliwym otoczeniu.

Pnia

• Podświadomość próbuje znaleźć wyjście z twoich obecnych problemów finansowych. Patrz także Hazard, Loteria, Pieniądze

Pustelnik

• Niemal na pewno oznaka, że pragniesz mieć więcej czasu dla siebie.

Fustfca

ł Otwierasz pusty pojemnik — frustracja. Nie po­dejmuj teraz żadnych działań, bo mogą się zakończyć niepowodzeniem.

• • Znajdujesz pusty pokój — być może, obawiasz się samotności lub pragniesz spokoju.

• Trzymasz pustą szklankę — wyraz niepokoju o brak spełnienia się wszystkich życiowych dążeń.

Pustynia

• Śniący zagubiony na pustym — wydaje ci się, że brak ci poczucia kierunku.

<• Docierasz do bujnej oazy — zapowiedź wspania­łych wieści i szczęśliwego zakończenia jakiejś trudnej sytuacji.

Rabin patn Duchowni

Rabunek + Podświadomość przestrzega cię przed zwraca-

Pula — Renta 179

niem uwagi na innych, którzy wtrącają się do twoich

spraw.

Patrz także Pieniądze, Włamanie, Zbrodnia

Radio

• Niepokoi cię brak porozumienia między tobą a uko­chaną osobą czy przyjacielem. Patrz także Telewizja

Raj

<•• Zapowiedź szczęśliwej przyszłości i wspaniałych układów towarzyskich.

Rakieta

• Najczęściej wiąże się z niespełnionymi oczekiwania­mi seksualnymi.

Rany

• Śniący obawia się odniesienia ran, blizn, kastracji, utraty dziewictwa, impotencji. Zazwyczaj jest to woła­nie o pomoc.

Ratunek

• Chciałbyś zmienić niektóre przejawy swego życia emocjonalnego.

Regał patrz Meble

Religia Patrz Bóg, Duchowni, Jezus, Kościół

Renta

+ Podświadomość podpowiada ci, abyś zadbał o spo­kojną przyszłość albo czeka cię okres ciężkiej pracy.

180 Symbolizm

Restauracja

• Podświadomość mówi ci, że w ostatnim czasie tra­ktujesz się zbyt surowo.

• Pójście do restauracji na obiad — źle wróży po­stępom w pracy, choć może też być jedynie fizjologi­cznym snem, wynikającym z poczucia głodu. Patrz takie Menu, Żywność

Rewolucja

• Może powinieneś się zmienić. Patrz także Wojna

Ręce

• Zaciśnięte pięści —

wyraz tłumionego gniewu. - symbolizuje potrzebę przy-

• Wyciągnięta ręka -

jaźni.

• Pieszczące ręce — wyraz uczuć intymnych. Patrz także Palce, Rękawiczki

Rękawiczki

• Wkładanie rękawiczek — we śnie mężczyzny jest to symbol o konotacjach seksualnych.

• Kupowanie rękawiczek — wskazuje na chęć ukry­cia rąk i zachowania czegoś w tajemnicy.

• Gubienie rękawiczek — strach przed zdemasko­waniem. Patrz także Ręce

Robienie na drutach

•> Symbol szczęścia domowego i radości z dzieci.

• Upuszczanie drutów — oznaka straty pieniędzy.

• Poplątana wełna — wkrótce będziesz musiał się zaangażować w sprawy rodzinne.

Restauracja — Rozcięcie

181

Rocznica

»;• Wszystkie rocznice, urodziny, wesela itp. oznaczają szczęśliwe spotkania rodzinne.

Rodzeństwo

• Sen o kłótni z bratem lub siostrą oznacza, że prawdo­podobnie pod względem emocjonalnym brak ci pewności siebie. Patrz także Kazirodztwo, Rodzina

Rodzice

•;• Sen, w którym występują oboje rodzice, zwykle nie ma żadnego związku ze stosunkami, jakie cię z nimi łączą. Najczęściej jest odbiciem męskiej i żeńskiej stro­ny twojej osobowości. Patrz także Adopcja, Matka, Ojciec, Rodzina

Rodzina

•;• Uroczystość rodzinna — dobra zapowiedź na pny-szłość.

• Kłótnie rodzinne — wyraz przesadnej różnicy opi­nii, pojawiającej się w rodzinie lub w pracy. Patrz także Adopcja, Kazirodztwo, Matka, Ojdeć, Rodzeństwo, Rodzice, Teściowa

Rower patrz Podróże

Rozbieranie

• Znak, że śniący się obawia, iż ktoś odkryje coś, co chciałby on zachować jako tajemnicę. Patrz także Nagość

Rozcięcie

• Rozcinanie jakimkolwiek narzędziem może oznaczać stratę przyjaciela lub pieniędzy. Patrz także Nóż

182

Symbolizm

Rozpacz

<» Jeśli sen jest pełen rozpaczy, może to tyć oznaka poprawy losu.

Rozpad

•Jeśli rozpad (budynków, żywności itp.) staje się roz­legły, jest to niedobry znak. Pomocne może się okazać stawienie czoła trudnościom i próba rozwiązania pro­blemów.

Rozwód

<» • Jeśli twoje małżeństwo jest szczęśliwe, sen taki może być formą przypomnienia ci przez podświado­mość, że należy doceniać swoje szczęście. Może on jednak również wyrażać rozpad innego związku — np. wspólnego przedsięwzięcia handlowego itp. Patrz takie Cudzołóstwo, Małżeństwo, Niewierność

Ruchome schody

•:• Wjeżdżasz ruchomymi schodami — może to sta­nowić zapowiedź sukcesu.

• Zjeżdżasz ruchomymi schodami — obawiasz się niepowodzenia lub utraty czegoś z powodu podjęcia dużego ryzyka. Patrz także Schody, Winda

Ruiny

• <* Oznaczają zerwane umowy, niedochowane termi-»; •spotkań,. Staroż.ytne rumy zanowiadalą. oodróż.

Ryba/wędkowanie

• Pojawiająca się we śnie ryba może nawiązywać do podświadomości, uczuć chłodu lub impotencji.

• • Kupujesz nową wędkę — we śnie mężczyzny

Rozpacz — Rzeźnia

183

oznacza to niepokój o jego sprawność seksualną; we śnie kobiety może wskazywać na pragnienie zmiany partnera.

• Łapiesz rybę — może trzeba pogodzić się z jakimś skrywanym w podświadomości problemem.

Rycerz

• Prawdopodobnie potrzebujesz kogoś, kto byłby two­im obrońcą i zaspokajał twoje potrzeby.

Rydwan

^ + Kierujesz rydwanem — stanowi to odbicie ja­kiegoś podniecającego i niebezpiecznego wydarzenia w twoim życiu; może też wyrażać przestrogę przed nie­rozwagą.

Rywal patrz Wyścig, Zazdrość

Rzeczy

• Kupujesz sobie nowe rzeczy — chciałbyś zmienić swój wygląd.

• • Rozbierasz się — albo boisz się odkryć jakąś cechę swojej osobowości, albo pragniesz zrzucić z sie­bie cały bagaż zahamowań. Patrz także Nagość

Rzeka

• Mętna woda — oznacza, że ktoś wywiera niepożą­dany wpływ na twoje uczucia. <^ Czysta woda — przed tobą powodzenie. Patri tafcie Mwat, Potop, WnAa

Rzeźnia

• + Najczęściej ostrzeżenie przed zbliżająeytti się nie­szczęściem. Patrz także Rzeżnik

184

Symbolizm.

Rzeźnik

•Ktoś inny jako rzeźnik — oznaka strachu, że ktoś czyha na twoje szczęście dla osiągnięcia korzyści oso­bistych.

• Śniący jako rzeźnik — drzemią w tobie uczucia wielkiej agresji i wrogości.

Sałata patrz Żywność

Samobójstwo

<•• • Sen taki nie ma nic wspólnego z twoją śmiercią,

lecz oznacza, że powinieneś dokonać radykalnej zmiany

kierunku, w którym podążasz.

Patrz także Śmierć

Samochód patrz Wypadek, Podróże

Samochód strażacki

•!• Zapowiedź szczęśliwej ucieczki z jakiejś trudnej sy­tuacji, niekoniecznie zagrażającej życiu. Patrz takie Palenisko, Pożar

Samolot patrz Wypadek, Lot, Podróże, Podróż

Samotność

• Masz prawdopodobnie bardzo mało czasu dla siebie i pragniesz więcej prywatności.

Sąsiedzi

•Jeśli w rzeczywistości masz z nimi niewielki kontakt, mogą oni we śnie symbolizować pragnienie lepszego po­znania twojej własnej konstrukcji psychicznej. Być może też — po prostu ty chciałbyś ich poznać lepiej.

Scena Jeśli we śnie występujesz na scenie, musisz dokładnie

Rzeźnik — Seksualizm

185

przeanalizować odgrywaną rolę, aby zrozumieć istotę symboliki.

• Zapomnienie kwestii — niemal na pewno sugeruje

brak pewności siebie.

Patrz także Aktor/aktorka, Owacja, Sława, Teatr

Schody

<• Wspinanie się po schodach — oznacza spełnienie

ambicji.

• Spadanie po schodach — masz wątpliwości co do

swoich dawnych aspiracji.

Patrz takie — Ruchome schody. Spadanie

Scyzoryk

• Śniący trzyma w ręku scyzoryk — może wyrażać niepokój o to, że przyjaciele lub znajomi uznają cię za dwulicowego.

• Ktoś inny trzyma w ręku scyzoryk — zastanów się, czy naprawdę ufasz tej osobie.

Sejf

• We śnie mężczyzny — oznacza poczucie, że jakiś jego nieczysty sekret zostanie odkryty.

• We śnie kobiety — oznacza, że jest ona pełna obaw o swój seks, a może się nawet obawia, że jeszcze nie straciła dziewictwa. Patrz takie Pieniądze, Złoto

Sekret

• Jeśli we śnie usłyszysz czyjś sekret, oznacza to, że ktoś, komu ufasz, zawiedzie cię.

Seksualizm

Istnieje bardzo wiele symboli sennych związanych rze-

186 Symbolizm

komo ze sprawami seksu. Ich rozpiętość jest duża — od jazdy konnej po węże i latanie.

• Zmiana ptci — może oznaczać coś zupełnie inne­go, np. chęć zmiany pracy. Patrz takie Eunuch, Impotencja, Stosunek

Sen

• Sen o tym, że coś ci się śni, stanowi oznakę zado­wolenia z życia takiego, jakie jest, i odłożenia na bok wszelkich ambicji i aspiracji.

Sen/spanie

• Może oznaczać po prostu, że potrzeba ci więcej snu, lub że jakaś cząstka twojej struktury emocjonalnej po­zostaje w uśpieniu.

<• Drzemka — sen o drzemkach w ciągu dnia oznacza uczucie zrelaksowania i obfitości i jest oznaką finanso­wego bezpieczeństwa.

Sędzia

• Masz poczucie winy z powodu jakiegoś niepopra­wnego zachowania. Być może zresztą, jest to poczucie nieuzasadnione, ale podświadomość chce, żebyś zacho­wywał się w pełni uczciwie. Patrz takie Ława przysięgłych, Oskarżenie

Sierota

+ Podświadomość usiłuje ostrzec cię, że w twoim życiu

brakuje poczucia celu.

Patrz takie Rodzice, Śmierć

Silnik »> Prawdopodobnie uda ci się wiele osiągnąć.

• Naprawiasz silnik — wyraża to poczucie, że coś jest niewłaściwe i wymaga naprawienia.

Sen — Skok 187

• • Przyglądasz się, jak ktoś naprawia silnik —

być może, potrzebujesz pomocy, żeby poradzić sobie z jakimś problemem.

Siostra patrz Rodzeństwo, Rodzina

Skakanie

^ • Prawdopodobnie powodzi ci się w życiu znako­micie, albo możesz mieć pecha, a wtedy sprawy mogą potoczyć się bardzo nieprzyjemnie. Patrz także Skok

Skały

• Oznaczają trudności, które należy pokonać.

Skandal

• Może masz nieczyste sumienie...

Skarb

^ Oznaka, że po wielu trudach wreszcie uda ci się

osiągnąć cel.

Patrz także Nagroda, Pieniądze, Ztoto

Skąpiec

• Śniący jako skąpiec — zapowiedź, że nie zdobę­dziesz bogactwa ze względu na samolubność.

• Przyjaciel jako skąpiec — choć możesz nie być tego świadomy, dławisz w sobie nieprzyjemne myśli na te­mat charakteru tej osoby.

Skok

•^ • Skok przez przeszkodę — jeśli udaje ci się po­konać przeszkodę, masz szansę zrealizowania swoich celów, jeśli nie — będziesz musiał włożyć więcej pra­cy dla osiągnięcia sukcesu. Patrz także Skakanie

188 Symbolizm

Skrzypce

• Serenada — zazwyczaj oznacza pragnienie przeży­cia romansu.

• Fałszowanie na skrzypcach — ukryta obawa, że nigdy nie uda ci się osiągnąć zamierzonego celu. Patrz także Muzyka, Orkiestra

Skrzyżowanie dróg

• Stoisz na skrzyżowaniu — wyraźna wskazówka, że masz do podjęcia decyzję, nawet jeśli w życiu starasz się tego uniknąć.

Sława

• • Obawiasz się, że może ci się nie udać zrealizo­wanie od dawna skrywanej ambicji. Poza tym pragniesz uznania za dotychczasowe wysiłki, które — w twoim przekonaniu — nie zostały zauważone. Patrz także Aktor/aktorka, Gwiazda filmowa. Owacja

Słońce

^ Opalanie się — zazwyczaj oznaka spełnienia i szczę­ścia.

+ Poparzenie skóry — wystrzegaj się każdego, kto przy pierwszym spotkaniu zachowuje się nadmiernie czarująco. Patrz także Zaćmienie

Słowa

• Groźby — masz niespokojne sumienie.

• Klątwy — musisz rozwiązać jakiś wewnętrzny problem.

• Szepty — być może, nie zrozumiałeś lub nie chcesz

czegoś zrozumieć.

Patrz także Język, Oskarżenie, Przemówienie, Spór

Skrzypce — Spadek

Smalec

+ • Gotowanie na smalcu — wyraz podświadomych zmartwień co do lojalności kolegi lub przyjaciela. Może w skrytości podejrzewasz go o nieuczciwość czy dwu­licowość.

Smok

<• Spotykasz smoka — zapowiedź nadchodzącego su­kcesu i większej władzy.

• Atakuje cię smok — masz niebawem stawić czoto sytuacji, która może cię przytłoczyć, ponieważ ziejący ogniem smok symbolizuje postać, której potęgi się oba­wiasz.

Sowa patrz Ptaki

Sól

• *?• Sól w snach oznacza zazwyczaj kłopoty i niezgodę. Może jednak także symbolizować istotę duszy śniącego.

Spacerowanie patrz Podróże

Spadanie

• <• Zwykle wyraża strach przed niepowodzeniem w pra­cy lub w życiu. W innych kontekstach może oznaczać, że śniący poddaje się jakiejś romantycznej czy seksu­alnej pokusie i może „wpadać" w związek uczuciowy.

• Ranny w wyniku upadku — zapowiedź kłopotów. ^ Wychodzisz bez szwanku — trudności, które mogą wystąpić, będą niewielkie i jedynie chwilowe. Patrz także Klif, Przepaść, Schody, Wypadek

Spadek

•^ Duży spadek — zwykle uważa się za oznakę nad­chodzącego powodzenia.

190 Symbolizm

• Niewielki spadek — oznaka, że czujesz się odrzu­cony. Patn talae Pieniądze, Testament

Spazm

• Widzisz, jak ktoś ma atak spazmów — kłopoty

rodzinne powodują, że nie wiesz, co robić.

• Zwierzę ma atak spazmów — oznacza uczucia fru-

stracji i złości w pracy.

Spiżarnia

•> Sen o spiżami pełnej jedzenia zapowiada przyszłość pełną szczęścia i bezpieczeństwa, choć może również być formą rekompensaty obecnych trudności przez pod­świadomość.

• + Pusta spiżarnia — może być odbiciem twojej obecnej sytuacji lub stanowić ostrzeżenie o zbliżających się trudnościach i samotności.

Sport pattt. Gry

Spotkanie

• + Przegapiasz spotkanie — może się obawiasz, że nie zauważasz jakiejś okazji, lub dręczy cię niepokój, że nie wypełniasz swoich obowiązków.

Spór

• Sprzeczka — jest zwykle oznaką, że obecny zwią­zek uczuciowy jest mocno zleżały i trzeba go odświe­żyć.

• Tracisz panowanie nad sobą — być może, pocho­pnie podejmujesz decyzje.

•:» Nie tracisz panowania nad sobą — zapowiedź nadchodzącego szczęścia.

Spazm — Stopy

191

Spóźnienie

+ Spóźnienie się na umówione spotkanie jest sposobem, w jaki podświadomość przestrzega cię przed planowa­niem czegoś bez zastanowienia.

Spustoszenie

+ Jeśli we śnie pojawia się obraz spustoszenia, spo­wodowanego burzą, wojną, włamaniem itp., może to być ostrzeżenie ze strony podświadomości, by nie być obsesyjnie pedantycznym.

Srebro

• Srebro jako element snu oznacza zbyt duże uzależ­nienie od pieniędzy kosztem zadowolenia ze zwyczaj­nych rzeczy. Może to wywoływać niepokój,

Staruszka/staruszek

• *S- U starszych ludzi sen taki może stanowić zapowiedź kłopotów i trosk, chyba że zachowają spokój i rozwagę. Jeśli jednak młodej dziewczynie się śni, że zostanie starą panną, oznacza to, że wkrótce wyjdzie za mąż za ognistego, czarnookiego muzyka!

Statek

^ Spokojny rejs — oznacza postęp w realizacji pla­nów.

• Burzliwy rejs — oznaka rozstroju emocjonalnego. Patrz także Jacht, Morze, Podróże

Stopy

• Najpierw zastanów się, czy nie miałeś ostatnio kło­potów ze stopami. Jeśli nie, twój sen może symbolizo­wać pragnienie „stanięcia na nogi" i wyjaśnienia wielu spraw zawodowych.

192 Symbolizm

• Swędzące stopy — wyraża to pragnienie podróżo­wania.

• Zimne stopy — oznaka nie odwzajemnionej mi­łości.

<• • Bose stopy — wyraża to zadowolenie z nowego związku lub poszukiwanie bardziej przyziemnej egzy­stencji, z mniejszym nastawieniem na sprawy materialne. Patrz takie Buty, Nagość, Ślady stóp

Stosunek

• Śniący uprawia miłość — najczęściej forma speł­nienia pragnień.

• Śniący jako świadek aktu miłosnego — być może,

dręczy cię jakiś problem emocjonalny, który wymaga

rozwiązania.

Patrz takie Impotencja, Miłość, Seksualizm

Stół pc?rz Meble

Strach

+ • • W każdym koszmarze nocnym przeważa uczucie strachu. Działa ono jako ostrzeżenie dla świadomego umysłu, by przeanalizował ukryte pragnienia, które wy­wołują poczucie winy u śniącego. Może to również być oznaka, że podświadomość próbuje wydobyć coś na jaw. Inne elementy snu powinny stanowić wskazówki, o jakiego rodzaju problem chodzi. Patrz takie Koszmary

Strajk

• • Sen o strajku oznacza, że albo pragniesz, żeby jakaś życiowa sprawa została załatwiona, albo też no­sisz w sobie jakąś niewypowiedzianą urazę.

Stosunek — Syrenka

193

Strata pracy patrz Zwolnienie

Straż

• Jeśli we śnie widzisz strażnika pilnującego czegoś cennego, być może, obawiasz się utraty bliskiej ci rze­czy lub masz poczucie, że nie możesz zdobyć tego, czego bardzo pragniesz.

Struś patrz Ptaki

Strzała

• • Strzelasz do kogoś — w zależności od kontekstu może wyrażać pragnienie zbliżenia seksualnego z tą osobą lub zamiar jej zabicia albo zranienia.

• Nie trafiasz do celu — masz kłopoty w porozumie­niu się z jakąś osobą.

• + Zostajesz trafiony strzałą — przestroga przed sytuacjami, w których mógłbyś się czuć zawstydzony.

Strzelanie patrz Bron

Sukces

• Sen taki stanowi rekompensatę poczucia porażki.

Swędzenie

•S> • Już wkrótce mogą cię zacząć irytować drobne kłopoty.

Syrenka

• We śnie mężczyzny — symbolizuje jego ideał ko­biety lub konkretną osobę, którą chciałby poznać, ale się obawia, że go odrzuci.

• We śnie kobiety — przedstawia rywalkę, najpra­wdopodobniej do uczuć ukochanego. . Patrz takie Morze

194 Symbolizm

Szafot patrz. Wieszanie

Szalupa

• • Szalupa płynąca na ratunek — wyraża uczucie, że potrzebujesz pomocy, żeby wybrnąć z jakiejś sytu­acji, lub pragniesz wyratować kogoś innego.

• Szalupa się wywraca — oznaka poważnych kłopo­tów z niespodziewanego źródła.

Szatan patrz Diabeł

Szczęki

• Boisz się, że twoje potrzeby i ambicje zostaną wchło­nięte przez ambicje i potrzeby innych ludzi.

Szczęście

ł Powodzenie — podświadomość przestrzega cię przed niedocenianiem rozmaitych rzeczy i podpowiada, że należy konsekwentnie dążyć do celu.

• •;• Pech — być może, czujesz, że ktoś cię skrzyw­dził, lub zazdrościsz komuś większego szczęścia. Czę­sto jednak sny o pechu zapowiadają zmiany na lepsze. + •> Jeśli we śnie przeważa nastrój zadowolenia, może to być ostrzeżenie, że należy uważać na zdrowie. Ba­wiące się szczęśliwie dzieci oznaczają powodzenie w przyszłości. Jeśli przeżywasz akurat okres smutków i kłopotów, taki sen może być formą rekompensaty.

Szczudła

• Czujesz się ostatnio niewyraźnie i pragniesz, żeby

świat zwrócił na ciebie większą uwagę.

Szkielet/czaszka

• Podświadomość próbuje przypomnieć ci, że należy

Szafot — Szmata

195

poznać kogoś lepiej, zanim się wypowie o nim osąd, ponieważ pozory są często mylące. Sen taki może rów­nież oznaczać strach przed śmiercią.

Szkło

• Tłuczenie szkła — podświadomy sygnał, że zbliża się ostra rodzinna sprzeczka.

<• Wprawianie szyby — zapowiedź przyszłego zado­wolenia i poczucia bezpieczeństwa.

Szkota

• Czasami nawet osoby w średnim wieku śnią o pójściu do szkoły, choć nawet we śnie zdają sobie sprawę z te­go, że jest na to za późno. Jest to często oznaka braku wiary w siebie i obawy, że nie jest się za dobrze przy­gotowanym do pracy. Patrz takie Przedszkole

Szmaragd

•;•• Widzisz kogoś noszącego szmaragdy — w przy­padku kobiet oznacza to pragnienie miłości tej osoby;

w przypadku mężczyzn — żądzę pieniędzy.

<• • Podarowujesz szmaragd — oznacza pragnienie

obdarowania kogoś miłością lub bogactwem.

•;» Masz na sobie szmaragdy — zapowiedź szczęśli­wej przyszłości pełnej miłości i dobrobytu.

Szmata

• Mycie podłogi — podświadomość sugeruje, że ża­łujesz czegoś, co zrobiłeś lub powiedziałeś. + Stara, brudna szmata — przestroga, by nie dawać wiary i nie rozpowiadać pogłosek lub plotek. Patrz, także Brud, Czyszczenie, Zmywanie

196

Symbolizm

Szminka

• • Nakładasz szminkę — symbol o silnej konotacji seksualnej. Być może, pragniesz lub obawiasz się zbli­żenia (zależy to od okoliczności i uczuć doznawanych we śnie). Patrz także Usta

Szpetota

• Spotykasz kogoś oszpeconego — być może, pod­świadomie zdajesz sobie sprawę z tego, że powinieneś bardziej doceniać dobrodziejstwa, jakimi obdarza cię życie.

• Sam jesteś oszpecony — tłumisz w sobie poczucie winy.

Szpital

• Podświadomość ostrzega cię, że trzeba się zrelakso­wać i nie brać wszystkiego tak poważnie. Patrz także Chirurg, Choroba, Lekarz, Operacja, Pielęgniarka

Sztylet

• Może to być oznaka, że czujesz w stosunku do kogoś ogromny gniew. Być może, podejrzewasz też kogoś, że próbuje cię oszukać, wyzyskując twoją łatwowier­ność. Patrz także Agresja, Bitwa, Walka

Szubienica patrz Wieszanie

Szybowiec

<* Lot szybowcem — wyraża poczucie zaufania i wia­ry we własną zdolność do dawania sobie rady w życiu. Patrz także Łat, Podróże

Szminka — Śmierć

197

Szycie

<• W twoim domu zapanuje harmonia i pokój. Ściany

<• Przeskakiwanie przez mur — jeśli stać cię na wy­siłek, powinieneś pokonać obecne trudności.

• Spadanie ze ściany — prognoza na przyszłość nie jest różowa.

Ścięcie

• Zostajesz ścięty — być może, martwisz się, że po­święcasz za dużo czasu dla kariery, zaniedbując sprawy osobiste.

Ślady stóp

<• • Podświadomość się zastanawia, czy byłoby roz­sądne podążyć czyimś śladem, np. wybrać podobną ka­rierę czy obrać podobny styl życia. Patrz także Stopy Śmiech

•Niepożądany śmiech — bez wątpienia martwisz się nieco z powodu faktu, że zgłoszona przez ciebie pro­pozycja (np. w pracy) nie zostanie rozpatrzona z nale­żytą uwagą.

• Pożądany śmiech — oznaka pragnienia zdobycia większej popularności wśród znajomych. Patrz także Klown, Żart

Śmieci

ł Jeśli we śnie'pojawia się stos śmieci, trudno ci będzie w najbliższej przyszłości podjąć decyzję.

Śmierć

• Widzisz siebie martwym — często oznaka, że pra­gniesz się pozbyć wszystkich problemów świata.

198 Symbolizm

• Ktoś inny umiera — bardzo obawiasz się życia bez tej osoby.

•> Widzisz kogoś zmarłego — wkrótce dotrą do cie­bie niespodziewane wieści.

• Śmierć rodziców — może wyrażać podświadomą rywalizację pomiędzy ojcem a synem lub matką a cór­ką i działać jako wentyl dla gromadzących się uczuć gniewu.

Patrz, takie Kostnica, Medium, Niebo, Pogrzeb, Żałoba

Śmietnik

• Twoje życie emocjonalne znajduje się obecnie w sta­nie rozkładu.

Śnieg

• Oznacza emocjonalny chłód — może dotyczyć śnią­cego lub kogoś innego. <• Czysty śnieg — oznacza niewinność.

• Brudny śnieg — implikuje poczucie winy. Patrz takie Lód

Śpiew

Interpretacja takiego snu wymaga przypomnienia so­bie tytułu piosenki śpiewanej lub wysłuchiwanej we śnie.

• Fałszowanie — oznaka nadchodzących trudności. Patrz takie Muzyka

Środek przeczyszczający

• Podświadomie obawiasz się o wynik swoich działań w jakiejś dziedzinie życia. Patrz takie Kał, Lewatywa

Śmietnik — Świt

t99

Światło

^ Szczęśliwy omen zapowiadający rozwiązanie jakie­goś kłopotu.

<• • Światło dochodzące z jakiegoś źródła — pod­świadomość próbuje skierować twoje myśli w jakąś konkretną stronę.

+ Przytłumione, słabe światło — sugeruje, że nie zdajesz sobie wystarczająco dobrze sprawy z czegoś lub niedokładnie coś rozumiesz. ł Oślepiające światło — za bardzo kierujesz się ra­cjonalnym myśleniem, a za mato intuicją. Pdtn takie Błyskawica, Latarnia, Stolice, Tęcza

Świece

• Zapalone — podświadomie szukasz pocieszenia i wsparcia duchowego.

• Nie zapalone — boisz się, że zostaniesz odrzucony.

• Wypalająca się świeca — może wyrażać strach pzred śmiercią lub tęsknotę za uwolnieniem. U męż­czyzn wyraża też niepokój spowodowany malejącymi zdolnościami seksualnymi.

Święty

• <• Spotkanie świętego — rozważ potencjalne zna­czenie jego patronatu.

• Męczeństwo — jest oznaką, że twoje własne życie toczy się pod nieustanną presją.

Świt

•^ Zapowiedź, że uda ci się pokonać trudności i „wyjść na prostą".

Symbolizm

Tablica

•Zapisywana białą kreda — zapowiadź nadchodzą­cych złych wiadomości.

Tajemnica

•Sen o tajemniczej historii zwykle oznacza, że poszu­kujesz prawdziwego sensu życia i pragniesz zrozumieć pochodzenie wszechświata. Patrz takie Detektyw

Taniec

•:« Wyraz radości, młodości i zwycięstwa; może mieć

również konotacje seksualne. .

Taras

• • Jeśli w twoim domu jest taras, sen taki oznacza pragnienie spędzenia więcej czasu w zaciszu twojego ogrodu. Jeśli nie masz tarasu, sen o nim wskazuje na ambicje towarzyskie i niezadowolenie z obecnego sta­tusu.

Teatr

•Bardzo chcesz się choć raz znaleźć w centrum uwagi. Patrz Także Aktor/aktorka, Owacja, Scena

Telefon

+ Czasami jest to oznaka, że ktoś chce się z nami skontaktować, ale waha się w obawie przed naszą nie­przyjazną reakcją. Być może też — podświadomość pragnie przypomnieć ci, że masz się skontaktować z kimś innym.

Telewizor <& • Podświadomość doradza ci, żebyś się nie ograni-

Tablica — Tłum 201

czat w życiu do bycia widzem, ale wykazywał większą aktywność, żył pełnią życia. Patrz także Radio

Terror patrz Strach

Testament

• Spisywanie testamentu — oznaka, że podświado­mość podpowiada ci, iż twoje sprawy nie są najlepiej poukładane. Może to być również wyraz obawy o to, jak osoby ci bliskie dadzą sobie radę po twojej śmierci.

• Odczytywanie testamentu — pragniesz większego uznania ze strony rodziny i przyjaciół. Patrz także Spadek

Teściowa

• Sen taki stanowi często odbicie pragnienia, żeby wy­kpić władzę. Patrz także Rodzina

Tęcza

'8* Należy traktować ją jako bardzo optymistyczną oz­nakę na przyszłość, tak jak w przypadku jej pojawienia się w biblijnej przypowieści o potopie.

Tęsknota

<• Być może, wkrótce skontaktuje się z tobą stary przy­jaciel czy dobra przyjaciółka.

Tłum

• Tłum ludzi w domu — uda ci się zakończyć od

dawna prowadzony spór.

• Próbujesz się wydostać z tłumu — pragniesz wy­dostać się z ograniczającego cię związku.

202 Symbolizm

Tłuszcz

•Zatłuszczona odzież — wyraz niepokoju z powodu popełnienia gafy.

•Oliwisz jakąś maszynę — być może, martwisz się, że w życiu i miłości nie wszystko idzie gładko, i coś trzeba zrobić, żeby zmienić ten stan rzeczy.

Tokarnia

• • Obrabianie drewna — często stanowi wyraz obawy o jakiś plan lub zamierzenie. Prawdopodobnie bardzo pragniesz odnieść sukces i martwisz się, że może ci się nie udać.

Tonięcie

• Śniący tonie — często oznaka, że życie staje się pełne problemów, a nawet przytłaczające. Zastanów się, czy nie ma również jakiegoś związku z „tonięciem" pod wpływem kłopotów finansowych.

•Śniący ratuje tonącego — czujesz się nie doceniany. Patrz także Nurkowanie, Pływanie, Spadanie

Torebka

• Zaglądanie do torebki — wyraża pragnienie zgłę­bienia jakiejś tajemnicy.

• • Utrata torebki — nieświadomy niepokój lub pragnienie związane z utratą dziewictwa.

Tramp

• Pragniesz zrzucić więzy konwenansów i nieustannej odpowiedzialności, i być dla odmiany sobą.

Transformacja Jeśli coś przemienia się w coś innego, obie te. rzeczy

Tłuszcz — Trójkąt 203

są ze sobą związane i mogą stanowić przeciwieństwa osobowości śniącego, dwie strony jego lub jej natury.

• Śniący zmienia się w bestię — oznacza świado­mość, że zachowania śniącego bywają nie do przyjęcia.

• • Piękno zamienia się w brzydotę — to oznaka konfliktu pomiędzy pożądaniem a powstrzymywaniem się.

Trawa

^ Zielona i świeża — wspaniały omen we wszystkich przejawach życia.

+ Wyschnięta i wypalona — uważaj na zbliżające się kłopoty i chorobę.

Trąba powietrzna

• Obawiasz się możliwości nagłej zmiany w stylu żyda.

Trąbka

• Osoby śniące o graniu na trąbce Czeka niespodzie­wany sukces. Patrz także Muzyka

Trędowaty

• Zapowiedź trudnych czasów. Sny, w których osoba ci znana staje się trędowata, wyrażają gniew lub niechęć do tej osoby. Patrz także Choroba, Kalectwo, Szpetota

Tron patrz Władza królewska

Trójkąt

• Dobry omen, który może się odnosić do Trójcy Św., trzech składowych jednostek — bytu, świadomości i miłości lub duchowej struktury śniącego. Patrz także Piramida

204 Symbolizm

Trucizna

+ Czasami jest to ostrzeżenie podświadomości o zbli­żającym się pogorszeniu zdrowia. Patrz takie Choroba

Trumna

• Śniący znajduje się w trumnie — masz poczucie, że z obecnej sytuacji nie ma wyjścia, albo uświadamiasz sobie, że określony etap twojego życia dobiegi końca.

• Ktoś inny w trumnie — oznacza poczucie winy

z powodu jakiegoś aspektu obecnego związku.

Patrz także Cmentarz, Pogrzeb, Pogrzebanie żywcem

Trzęsienie ziemi

•> • Być może, będziesz musiał pokonać kilka trudno­ści lub przyzwyczaić się do zupełnej zmiany okolicz­ności, co w końcu wyjdzie na dobre. Patrz także Wulkan

Tunel patrz Metro, Podróże

Twarze

Uważnie przyglądnij się typowi twarzy, która się poja­wia we śnie. Poniższy opis pozwoli ci ją zinterpretować:

• Komiczna — każda komiksowa twarz we śnie jest uważana za świadomą lub nieświadomą pogardę dla społeczeństwa. .

• Bezkształtna — być może, podobnie czujesz się w życiu — nie doceniany i nie zauważany.

• Groteskowa — majaczące, brzydkie twarze są naj­częściej odbiciem wewnętrznych obaw, kfótlri i nie­szczęść.

•!» • Uśmiechnięta — masz dużą szansę na poprawę sytuacji finansowej. Może to jednak również być ozna-

Trucizna —Ucieczka 205

ka, że usilnie starasz się zdobyć popularność wśród zna­jomych lub przyjaciół. Patrz także Czoło, Nos, Oczy, Usta, Uszy

Ubóstwo

• Skrajne ubóstwo — to bardzo nieszczęśliwy omen.

•ł- Zapomoga ofiarowana biednym — twoja szczo­drość będzie poddana próbie. Patrz także Biedak, Żebrak

Ucho/kolczyki

+ • Podświadomość ostrzega cię, byś zwrócił uwagę

na zasłyszaną plotkę. Ucho może też być symbolem

narodzin i wyrażać pragnienie posiadania potomstwa.

Kolczyki oznaczają, że nie powinieneś za bardzo ufać

pierwszym wrażeniom, lecz starać się poznawać ludzi

lepiej.

Patrz także Biżuteria, Głuchota, Twarze

Uchodźcy

• Być może, rozważałeś ostatnio konieczność „wyplą­tania się" z jakiejś sytuacji lub znajomości, bądź mo­żliwość zmiany pracy. Patrz także Zesłaniec

Ucieczka

• •> Uciekasz przed niebezpieczeństwem — oznaka, że pragniesz zmian w twoim życiu, lub zapowiedź szyb­kiego wyzdrowienia.

•S> Widzisz, jak ktoś inny ucieka — wkrótce poprawi się twoja sytuacja finansowa.

• Coś ucieka śniącemu — być może, coś ważnego zostało przeoczone lub źle zrozumiane. Patrz także Bieganie, Pościg, Zbieg

206 Symbolizm

Uczta patrz. Bankiet

Udawanie

• Śniący udaje kogoś innego — wyraża pragnienie

ucieczki od obecnej sytuacji.

• Ktoś udaje śniącego — brak ci silnego poczucia

tożsamości i masz poczucie, ze twoja osobowość jest

ograniczana.

Patrz takie Przebranie

Ukulele

• Słysząc lub widząc ten instrument we śnie powinie­neś zwrócić uwagę na jakiś fragment twojej przeszłości, kiedy życie wydawało się prostsze i bardziej beztroskie.

• Granie na iikulele — to oznaka ucieczki do ła­twiejszego życia. Patrz takie Muzyka

Ukrywanie

• Śniący się ukrywa — pragniesz porzucić, choćby na chwilę, krzątaninę dnia codziennego.

• Jakiś przedmiot zostaje ukryty — boisz się, że ktoś może przejąć kontrolę nad twoim życiem.

Uniwersytet

»;• Podświadomość przypomina ci, że konsekwentnie

podejmując wysiłki osiągniesz cel.

Patrz takie Egzamin, Szkoła

Upat

»;• Przyjemne ciepło — oznacza uczucia i ich przemi­janie z wiekiem.

• Nieznośny upał — może powinieneś ostudzić nieco swe emocje, które mogą powodować niekorzystne wra­żenie.

Uczta — Waga 207

Urna

^ • Urna pogrzebowa — stanowi zapowiedź podró­ży do nie znanych miejsc. Jeśli urna zawiera prochy znanej ci osoby, może to oznaczać, że żal ci zerwanej przyjaźni lub znajomości.

Urodziny

^ • Uważane za oznakę nadchodzącego szczęścia. Mo­gą także wyrażać chęć zwrócenia na siebie uwagi. Patrz takie Przyjęcie

Usposobienie patrz. Spór, Złość

Usta

+ • Podświadomość próbuje ci wskazać zalety dys­krecji. Jeśli widoczne są zęby, możesz się stać przed­miotem niesprawiedliwych plotek ze strony ludzi, któ­rych uważałeś za przyjaciół. Patrz takie Pocałunek, Twarze, Usta/wargi, Zęby

Usta/wargi

<• Atrakcyjne usta — szczęśliwe okoliczności, + Nieatrakcyjne usta — strzeż się kłopotów. Patrz, takie Pocałunek, Szminka, Twarze

Uzda

• • + Nakładasz koniowi uzdę — wyraża to uczu­cie, że chciałbyś wziąć sprawy w swoje ręce, lub złość z powodu uzależnienia od kogoś. W bardziej dosłow­nym rozumieniu może to być ostrzeżenie, że trzeba po­wstrzymać kogoś lub coś.

Waga

• Jeśli we śnie coś jest ważone, oznacza to, że w życiu rzeczywistym masz istotną decyzję do podjęcia, i roz-

Symbolizm

waźasz za i przeciw.'Być może, chodzi też o twoje poszukiwanie sprawiedliwości. Patrz takie Sąd, Sędzia

Wakacje

•^ Podświadomość może wskazywać ci korzyści płyną­ce z przerwania na jakiś czas rutyny dnia codziennego.

Walka

• Branie udziału w walce oznacza najpewniej albo mo­ralny, albo umysłowy chaos. Okoliczności zajścia po­winny stanowić wskazówkę. Patrz takie Agresja, Armia, Bitwa, Wojna

Wampir

• Nieprzyjemny symbol najprawdopodobniej odnoszą­cy się do negatywnej, destruktywnej strony twojej oso­bowości.

Warzywa

• Symbol ten może oznaczać poczucie, że twoje życie jest bezbarwne. Według starego sennika „zwiędłe lub zgniłe warzywa przynoszą prawdziwe nieszczęście i smutek". Patrz takie Żywność

Wesele

• We śnie kobiety — to zyfykle wyraz spełniającego się pragnienia.

• We śnie mężczyzny — wyraz głębokiej potrzeby

rozwiązania nurtujących cię dwóch przeciwstawnych

problemów.

Patrz takie Małżeństwo, Pan młody, Panna młoda

Wakacje — Wiatr 209

Wesołe miasteczko

•{* Doskonała zabawa — oznaka nadchodzącej pomy­ślności.

• Przerażające doświadczenie — być może, podej­rzewasz innych o niecne zamiary i boisz się, że możesz w końcu przegrać. Patrz takie Cyrk, Karuzela, Park zabaw. Spadanie

Węzły

<» Śniący zawiązuje węzły — ukazuje niezależną

i stabilną naturę.

• Śniący widzi węzły — oznaka, że śniący martwi się byle czym.

•Próba rozplatania węzłów — jeśli się nie powodzi, może to oznaczać obawę o brak samokontroli,

Węźepflfrz Zwierzęta

Wiadomości/gazety

•> Dobre wieści — nadchodzą dobre czasy.

• Złe wieści — czekają cię strapienia.

•Gazety — prawdopodobnie pragniesz, aby w twoim życiu zdarzyło się coś nowego i niespodziewanego.

Wiadro

• • Napełnianie wiadra — sen o podłożu seksual­nym. Może wyrażać tęsknotę lub pragnienie seksualne.

• Potykasz się o wiadro — oznaka nadchodzącej

śmierci.

Patrz takie Rozbój, Zbrodnia

Wiatr

•> Lekki wiatr — symbol siły witalnej lub transfor­macji.

210 Symbolizm

• Silny wiatr — oznaka niepewnej sytuacji i, być mo­że, gniewu. Patrz takie Burza

Widownia patrz Aktor/aktorka, Owacja, Teatr

Wielkolud

• W twoim życiu zaistniała sytuacja, która cię przy­tłacza, a nawet przeraża. Patrz także Olbrzym

Wieniec laurowy

• Masz na sobie wieniec laurowy — powiązanie lau­ru ze zwycięstwem oznacza, że taki sen wskazuje na potrzebę sukcesu lub pragnienie dostrzeżenia i uznania twoich osiągnięć przez innych.

• Ktoś inny ma na sobie wieniec laurowy — być może, masz poczucie, że któryś z twoich przyjaciół lub rywali jest obecnie górą.

•> Laur na krzewie — jakieś ważne przedsięwzięcie zakończy się dla ciebie powodzeniem.

Wieszanie

ł Śniący Jako kat — podświadomość ostrzega cię przed wpadnięciem w pułapkę, polegającą na przesad­nym krytykowaniu innych, żeby samemu nie być kry­tykowanym.

• Śniący zostaje powieszony — skrywane poczucie winy wydostaje się na zewnątrz. Patrz także Egzekucja, Śmierć

Wieża

• Jeśli śnisz o oddalonej wieży, twój obecny związek może się okazać stratą czasu.

Widownia — Winda 211

Więzienie '

• Być może, jakiś sekret obciąża twoje sumienie, ale taki sen może również symbolizować uczucie izolacji w życiu. Patrz także Cela, Kwarantanna

• • Śniący w więzieniu — czujesz się ograniczany w jakiś sposób lub pragniesz okełznać niektóre ze swych uczuć. Może również oznaczać przekonanie, że należy ci się kara, lub obawę, że otrzymasz karę za jakiś zły postępek. U dzieci sen o więzieniu może oz­naczać, że podświadomie pragną, by rodzice utrzymy­wali większą kontrolę nad nimi.

• • Śniący jako strażnik więzienny — wyraża pra­gnienie ograniczania swobody innych, bycia szefem. Patrz także Cela, Więzienie

Wilgotność

• Nie wytrzymujesz wilgotności — oznacza strach przed przytłaczającym wpływem okoliczności, wrogów lub emocji.

Wina

•> Ktoś cię obwinia — w pracy czeka cię szczęście.

• Obwiniasz kogoś innego — będziesz niezadowo­lony. + Jesteś świadkiem, jak obwinia się kogoś innego

• uważaj na oznaki hipokryzji w twoim towarzystwie.

Winda

+ Może oznaczać informację, którą podświadomość próbuje ci przekazać.

• Jeżdżenie windą w górę i w dół — często oznacza brak zadowolenia z życia seksualnego, które w twoim odczuciu stało się mechaniczne i nudne.

212 Symbolizm

• Utykasz w windzie — oznacza zamartwianie się myślą o śmierci.

Wino 4> Pite w przyjemnych okolicznościach — dobre

prognozy na przyszłość.

+ W połączeniu z upiciem się — może pijesz za dużo?

Patrz takie Alkohol, Pijaństwo

Wino/winnica ^ Oznaka sprzyjającego ci losu.

Wiosło

• Wyprawa łodzią wiosłową — być może, masz po­czucie, że musisz wykonywać obowiązki, które w części powinny należeć do innych.

<• Złamanie wiosła — wkrótce możesz mieć kłopoty, ale sam powinieneś się z nich wyplątać.

Wir

• Obawiasz się, że — wbrew sobie — możesz być wciągnięty w „wir" różnych spraw, lub też twoje obecne życie wydaje ci się w stanie chaosu.

Władza królewska

+ • Król — jeśli śnisz o krępującym spotkaniu z mo­narchą, podświadomość ostrzega cię przed pomysłami przekraczającymi twoje możliwości. Jeśli we śnie jesteś królem, oznacza to podświadomie wyrażane pragnienie większej władzy i szacunku. Wydaje ci się, że jesteś wart więcej, niż to się wydaje innym. Ktoś inny jako król może oznaczać twojego ojca lub inną ważną postać z twojego dzieciństwa. Być może, pragniesz pomocy i przewodnictwa ze strony tej osoby.

Wino — Wojaże 213

• Książę — poszukujesz potwierdzenia swojego se-ksapilu.

• Księżniczka — masz głębokie poczucie winy z po­wodu zbyt dużych wymagań w stosunku do innych.

• Królowa — jeśli ci się śniło, że królowa przyszła do ciebie na herbatę, należysz do setek osób, które prze­żyły ten sen mogący stanowić oznakę przemęczenia i potrzeby zwrócenia na siebie uwagi.

Włamanie

• Wyraz obawy przed utratą czegoś, co bardzo sobie cenisz, lub przed zakłóceniem twojej prywatności. Patrz takie Rozbój, Zbrodnia

Włosy

• Długie i opadające — wyraz pragnienia większej swobody.

• Ścinasz włosy — wyraz poczucia, że jest się ogra­niczanym.

<• Szczotkowanie włosów — oznacza znajdowanie rozwiązania skomplikowanych problemów. Jeśli szczot­kujesz włosy komuś płci przeciwnej, będziesz rozwią­zywać kłopoty miłosne. Patrz takie Fryzjer, Łysina, Żyletka

Woalka

• Jest coś, co chcesz ukryć.

Wodowanie

• <* Wodowanie jachtu lub statku oznacza pragnienie nowego początku i często zapowiada fascynujące przy­gody.

Wojaże patrz Podróż, Podróże, Morze, Statek

214 Symbolizm

Woda

<*•• Woda występuje w snach bardzo powszechnie. Ilość wody oraz nastrój i okoliczności, w jakich znaj­duje się śniący, mają istotne znaczenie dla interpretacji snu. Może on oznaczać wigor, narodziny, śmierć lub oczyszczenie (albo strach przed nimi). Patrz także Jezioro, Laguna, Morze, Ocean, Powódź, Rzeka

Wojna

• Oznaka tarć wewnątrz rodziny lub w pracy.

Paln także Agresja, Armia, Bitwa, Walka, Żołnierze

Wóz

• Jedziesz wozem — czeka cię jakieś nieszczęście. <• Powozisz wozem — czekają cię sukcesy w intere­sach.

•;• Kochankowie jadą wozem — oznaka wierności i szczęśliwego związku.

Wolność

• •> Jeśli treści snu towarzyszy uczucie wolności, może ono stanowić rekompensatę za poczucie uwięzienia w życiu. Może ono również być wyrazem satysfakcji, że wszystko toczy się dobrze.

Wolny strzelec

• Śniący jako wolny strzelec — jeden z najgorszych omenów, oznaczający, że twoim udziałem będzie życie pełne nieustannej i nie wynagrodzonej pracy.

• Ktoś inny jako wolny strzelec — wyraz głębokiej podświadomej wrogości do tej osoby. ;

Wrak patrz. Kraksa, Podróże, Wypadek

Woda — Wszy 215

Wrogość

• Innych do ciebie — prawdopodobnie żałujesz ja­kiegoś zachowania.

•Twoja do innych — może jesteś w jakiejś kompro­misowej sytuacji. Patrz także Agresja

Wróg

• Boisz się, że ktoś z przyjaciół obrócił się przeciwko tobie. Symbol ten może również czasem oznaczać czą­stkę twojej osobowości, której nie umiesz stawić czoła. Patrz także Bitwa, Walka, Wojna

Wrzeciono

• •;» Prząść na wrzecionie — być może, tęsknisz za bardziej uporządkowanym życiem, a może jesteś szczę­śliwy i zadowolony z biegu wydarzeń.

Wspinaczka

• • Wskazuje na wielką ambicję w pracy, pożyciu, układach towarzyskich lub ideałach. Jeśli wspinanie się przychodzi z trudem i stale się obsuwasz w dół, wy­znaczony cel może być zbyt trudny do osiągnięcia.

Wstyd

•Uczucie wstydu doznawane we śnie może oznaczać, że wątpisz w swoją zdolność stawienia czoła nowym obowiązkom.

Wszy

• Obchodzą cię wszy -— we śnie kobiety jest to oz­naka jej podświadomego przerażenia myślą o ciąży i urodzeniu nie chcianego dziecka.

•Zabijanie wszy — oznacza pragnienie pozbycia się niepożądanych lub kłopotliwych spraw.

216 • Symboli zro

Wściekłość.

• <• Jesteś wściekły — podświadomość przestrzega cię przed niesprawiedliwym traktowaniem z czyjejś strony. Może to być również forma sennej rekompen­saty, wskazująca na pełne zadowolenia życie. 4 Ktoś inny jest wściekły na ciebie — masz poczu­cie, że należy ci się kara za jakieś zachowanie. Patrz takie Spór, Złość

Wulkan

4. Jeśli we śnie nastąpił wybuch wulkanu, jest to ostrze­żenie, że należy się przyjrzeć nurtującym cię wewnę­trznym niepokojom. Rozlewająca się wokół lawa to przestroga przed zbliżającą się chorobą.

Wybory

4 Być może, niepokoisz się o swoją popularność w pra­cy lub w towarzystwie i masz poczucie, że ktoś cię nieustannie ocenia.

Wycie

<. • Sen, w którym ty lub ktoś inny wyje z bólu czy smutku, może oznaczać poważną fizyczną lub emocjo­nalną zapaść w twoim życiu. Może też — na zasadzie rekompensaty — oznaczać coś przeciwnego.

Wyczerpanie

41 4 Prawdopodobnie potrzeba ci odpoczynku. Może powinieneś zadbać o zdrowie i nabrać- sił witalnych. Patrz takie Choroba, Zbieg

Wygnanie

4 9 Zostajesz zesłany — masz poczucie niezadowo­lenia z życia i zastanawiasz się nad wyjazdem za granicę.

Wściekłość — Wyprawa 217

+ Ktoś inny zostaje zesłany — przestroga przed mo­gącą nastąpić kłótnią.

Wymiana

^ • W twoim życiu nastąpi wkrótce odmiana.

Wymioty

• Pragniesz się pozbyć nieprzyjemnych przejawów twojego życia. Patrz takie Choroba

Wyobraźnia

<• Jeśli spotykasz kogoś z dużą wyobraźnią (np. pisarza lub aztysSę), oznacza to, że prawdopoóobsie odniesiesz korzyści finansowe dzięki własnej inspiracji.

Wypadek

• Na morzu — odnosi się do obaw dotyczących roz­padu długotrwałego związku.

+ Kraksa — staraj się bardzo uważnie prowadzić sa­mochód i uważaj przy przechodzeniu przez ulicę w cią­gu następnych kilku dni, gdyż sen taki może być pro­roczy.

• W domu — stalowi wyraz obaw dotyczących sto­sunków rodzinnych.

• Wypadek samolotowy — zapowiada kłopoty w in­teresach i problemy finansowe. Patrz także Spadanie

Wyprawa

• <» Zapowiedź zbliżającej się długiej, ciężkiej bitwy która może w końcu przynieść ci powodzenie. Patrz także Podróż

218 Symbolizm

Wyrocznia ^ Jeśli we śnie konsultujesz się z wyrocznią, może się

okazać, że w rzeczywistości wydarza się coś zupełnie przeciwnego do jej (jego) przepowiedni. Sny takie mogą również odzwierciedlać ukryte pragnienie wsparcia i po­krzepienia.

^Vvsokość ^ Jeśli spoglądasz w dół z dużej wysokości, oznacza

to, że jesteś bliski popełnienia dużego błędu.

««• • Wyspy są zwykle symbolem izolacji, samotności, ucieczki, raju, ostoją na „morzu kłopotów" lub wszy­stkich tych elementów.

Wystawa /"""Z Muzeum

.;. widzisz wyszywającą kobietę — sen taki zapowia­da niewinną zabawę i romantyczne przygody. & Śniący sam coś wyszywa — wyraz wątpliwości co do własnego zachowania lub czyjegoś zachowania w twoim kręgu.

« a Sen o wyścigach oznacza, że masz rywala. Jeśli wygrasz obstawiając w wyścigach, rokowania są po­myślne,

^ ^ Ktoś cię wyzyskuje — zapowiedź nadchodzącej choroby.

.». Wyzyskujesz kogoś — możesz spodziewać się po­prawy sytuacji finansowej.

Wyrocznia — Zadowolenie 219

Wzgórze

Typowa sceneria snu, w którym istota leży w zacho­waniach się śniącego.

• Ktoś lub coś na szczycie wzgórza — wyraża oba­wę lub świadomość, że ów ktoś lub coś jest poza twoim zasięgiem.

• Toczenie się po zboczu wzgórza — obawa przed malejącymi siłami lub pogarszającym się zdrowiem. Patrz także Opadanie, Wspinaczka

Wzrost

^ Podświadomość podpowiada ci, że możesz osiągnąć więcej w życiu niż dotychczas. Patrz takie Olbrzym

Zabawki

+ Kupowanie zabawek — podświadomość ostrzega

cię przed frywolnością w postępowaniu.

• Bawienie się zabawkami — oznacza, że chcesz mieć więcej czasu na relaks. Patrz także Dziecko/dzieci, Lalka

Zabójstwo patrz Morderstwo

Zaćmienie

• Może oznaczać, że obawiasz się czegoś, co może spowodować rozpad obecnego związku. Zaćmienie mo­że też symbolizować uczucie odrzucenia i odstawienia na boczne tory. Patrz także Księżyc, Słońce

Zadowolenie

• Być może, za mało interesujesz się kłopotami innych.

73.0 Symbolizm

Zagadka

• Może wskazywać na starą znajomość, która wymaga tchnienia w nią nowego życia, jeśli chcesz, by prze­trwała. W innym przypadku może oznaczać poczucie zagubienia.

• •> Próba rozwiązania we śnie zagadki jest oznaką nadchodzących komplikacji życiowych, które — przy pewpyln wysiłku — będą wkrótce pokonane.

Zagranica

• Pragniesz wyrwać się z obecnego otoczenia. <• Może to również zapowiadać zawiązywanie nowych przyjaźni i zmianę stylu życia. Patrz także Podróż

Zakupy

^ Oznaka, że śniący wkrótce będzie musiał podjąć w życiu ważną decyzję. Patrz także Odzież, Sklep

Zamek

•;• Mieszkasz na zamku — czujesz się nie zagrożony

przez swych wrogów i rywali.

• Widzisz zamek — być może, tęsknisz za większym bezpieczeństwem lub pragniesz uciec od czegoś.

Zamek do drzwi

• Otwierasz zamek — we śnie kobiety symbol ten

ma konotacje seksualne.

• Ktoś otwiera zamek wytrychem — masz poczu­cie, że ktoś się miesza w twoje sprawy, wywołując twoje rozdrażnienie.

• • Zamykasz kogoś w pokoju na klucz — jesteś

Zagadka — Zaprawa 221

zazdrosny i chciałbyś zapewnić sobie wyłączne prawo do tej osoby.

• Zamykasz się na klucz — boisz się, że bliskość innych osób może wyrządzić ci krzywdę.

• Jeśli zamek się zaciął, jest to odniesienie do twojego samopoczucia: jesteś znużony rutyną i pragniesz od­miany. W innym przypadku podświadomość ucieka się tu do symbolu: musisz się otworzyć, żeby zacząć żyć pełnią życia. Patrz także Drzwi, Klucz

Zanieczyszczenia

•S* Jeśli w pożywieniu, napojach itp. pojawiają się zanie­czyszczenia, jest to zapowiedź szczęścia w stosunkach z partnerem.

Zapachy <• Przyjemna worf — zapowiedź sprzyjającego losu.

• Odór — nie wróży najlepiej na przyszłość. Patrz także Aromat

Zapałka

^ • Zapalanie zapałki — może oznaczać początek

szczególnego związku lub stanowić wyraz tęsknoty za

partnerem.

Zapora

• Budowa zapory — śniący pragnie uzyskać większą kontrolę nad swoim życiem.

• Pęknięcie zapory — wyraz obawy, że sprawy się wymykają spod twojej kontroli.

Zaprawa

• • Mieszanie zaprawy — oznaka, że nie wszystko

Symbolizm

est w porządku w rodzinie lub w stosunkach z przyja-:iółmi oraz wyraz twojego pragnienia, żeby ludzie .trzymali się razem".

Zaproszenie

l Śniący otrzymuje zaproszenie — forma spełnienia

iragnień, wskazująca na to, że chciałbyś powiększyć

a'ąg towarzyski.

l Śniący wysyła zaproszenie — może to być wyraz

vołania o pomoc.

'fltrz takie List

Zaręczyny

l + Może to najzwyczajniej wyrażać twoje pragnienia,

i może stanowić ostrzeżenie od podświadomości, że

)owinieneś oprzeć jakąś ważną sprawę życiową na so-

idniejszych podstawach.

-•afrz takie Małżeństwo, Pierścionek, Wesele

Zasadzka

h Wpadasz w zasadzkę — ostrzeżenie przed kłopo-

ami w pracy lub w domu.

^Ł Organizujesz zasadzkę — zostaniesz przyjemnie

;askoczony w wyniku jakiegoś zdarzenia.

Zasłony

> Zaciągnięte — coś przesłania ci drogę i uniemożli-

via dalszy rozwój.

l Otwarte — pragniesz dokonać poważnych zmian

v twoim stylu życia.

Zaułek

» Ślepy — obawiasz się jakiejś sytuacji, która zdaje

ię bez wyjścia.

Zaproszenie — Zbrodnia 223

<• Z wyjściem — gdzieś głęboko tkwi w tobie prze­konanie, że przy dużym wysiłku potrafisz pokonać nur­tujące cię kłopoty. Patrz takie Droga

Zawrót głowy

• Symbol poczucia, że codzienne kłopoty życiowe mo­gą doprowadzić do dużego zamieszania. Patrz także Spadanie

Zawstydzenie

+ • Jeśli czujesz się we śnie zawstydzony, powinieneś wykazywać zdecydowanie i nie pozwalać, by inni zmu­szali cię do robienia czegoś wbrew twojej woli.

Zazdrość

+ Śniący spotyka osobę zazdrosną — podświado­mość ostrzega cię przed nadchodzącymi kłopotana w stosunkach z najbliższymi lub w pracy.

• Śniący jest zazdrosny — wyraz ogólnego poczucia niezadowolenia w życiu. Patrz także Kolory

Zbieg,

• • Śniący jako zbieg — wyraża podświadome pra­gnienie ucieczki od konfliktów domowych i, być może, również poczucie winy z powodu „uciekania" od ja­kichś problemów.

• Pomagasz zbiegowi — może nosisz w sobie uczu­cia dezaprobaty wobec zachowania przyjaciela, w sto­sunku do którego masz jakieś zobowiązania. Patrz także Pościg, Ucieczka

Zbrodnia

• + Śniący popełnia zbrodnię — każda zbrodnia oz-

224 Symbolizm

nacza silne emocje. Zabójstwo oznacza nienawiść, kra­dzież — pragnienie. Sen taki może wyrażać dezapro­batę dla bodźców wewnętrznych lub przestrogę przed planowanym nielegalnym zachowaniem.

• Ktoś inny popełnia zbrodnię — może oznaczać twój brak zaufania wobec tej osoby lub poczucie, że ktoś wyrządził ci krzywdę. Patrz, takie Morderstwo, Rabunek, Włamanie

Zegar

• Tykanie — wskazuje na obawę, że masz na eoś coraz mniej, a może nawet zbyt mato czasu.

• Nakręcanie zegara — pragniesz jak najlepiej wy­zyskać każdą chwilę. Patn takie Czas

Zemsta

• Dokonujesz zemsty — być może, powinieneś być

milszy dla otoczenia.

• Ktoś dokonuje zemsty na tobie — strzeż się niektó­rych ludzi ze swego otoczenia.

Zęby

ł • Utrata zęba lub wszystkich zębów — to motyw bardzo powszechnie występujący w snach. Sen taki mo­że być spowodowany tym, że śpiąc zgrzytasz zębami, ale może też być podświadomym przypominaniem so­bie, że czas na wizytę u dentysty. Może czasami ozna­czać nadchodzące kłopoty finansowe.

Zguba

• Gubisz coś lub błądzisz — oznacza rozterki we­wnętrzne lub rozkojarzenie. + Utrata reputacji — może zmóc cię choroba.

Zegar — Zmęczenie 225

•;• Znajdujesz zgubę lab drogę — okres trudności do­biegi końca.

Ziemia + Podświadomość prawdopodobnie ostrzega cię, aby?

dobrze zabezpieczy} się na przyszłość.

Patrz, także Grób, Ogród, Pogrzeb, Trzęsienie ziemi

Zjawy patrz Duchy

Zło

• Jeśli jesteś w nieodpowiednim miejscu w niewłaści­wym czasie, to znaczy, że masz poczucie winy z po­wodu wyrządzonego zła.

Złość

+ Podświadomość ostrzega cię przez niebezpieczeń­stwami wynikającymi z braku opanowania. Patrz także Agresja, Spór

Złota rączka

• • Zatrudniasz „złotą rączkę" — zapowiedź kło­potów z mieszkaniem. We śnie kobiety symbol ten mo­że być również oznaką pragnienia intymnego związku.

Złoto

<•• Nie musi to być wcale symbol zapatrzenia się w ma­terialne strony życia, ale raczej zainteresowania bardziej abstrakcyjnymi i cenionymi wartościami takimi jak wie­dza, piękno czy współczucie.

• Tracisz złoto — wyraz niepokoju lub zasmucenia z powodu straconej okazji. Patrz także Pieniądze

Zmęczenie + Podświadomość ostrzega cię, że powinieneś pedeho»

226 Symbolizm

dzić do spraw z większą rezerwą. Być może, nie powi­nieneś także brać sobie wszystkiego za bardzo do serca i nie przejmować się słabostkami innych. Patrz także Choroba, Wyczerpanie

Zmieszanie

<• Próby uporządkowania zamętu — oznaka, że bę­dziesz miał uporządkowane i dobrze zorganizowane ży­cie.

•Nieustanny zamęt — oznaka wewnętrznego chaosu.

Zmysły

Są one odpowiednikami czterech składowych substancji umysłu. Wzrok odpowiada intelektowi, słuch — emo­cjom, węch — intuicji, a smak/dotyk — doznaniom.

Zmywanie

• Osoba zmywająca ma lub powinna mieć poczucie winy.

Zniekształcenia

•We śnie sceny, które w jakiś sposób są zniekształcone

• np. zbyt wielkie twarze ludzi lub nienaturalnie małe fasady budynków — zwykle wyrażają konflikt powsta­ły w życiu, który męczy cię od dłuższego czasu.

Znikanie

+ •Osób — zapowiedź strat, a nawet jakiejś tragedii, lub oznaka, że twoja świadomość nie potrafi zrozumieć czegoś istotnego.

• •> Przedmiotów — pomimo że rozmaite problemy wydają się przytłaczać cię, powinieneś stawić im czoło. Patn. także Niewidzialność

Zmieszanie — Zwierzęta 227

Zobowiązania

• •;• Masz zobowiązania wobec innych — być może, stresuje cię powierzona ci odpowiedzialność. Jeśli we śnie dobrze się z niej wywiązujesz, jest to wyraz ufności w to, że twoje zmartwienia będą tylko chwilowe.

• Inni mają zobowiązania wobec ciebie — być może, żałujesz przysług, które wyświadczyłeś innym, a które nigdy w żaden sposób nie zostały odwzajemnione.

Zoo

• • Wesołe zwierzęta w klatkach — podświado­mość wyraża pragnienie szczęśliwego życia rodzinnego.

• Sfrustrowane zwierzęta w klatkach — chciałbyś uciec od ograniczających twoją swobodę sytuacji w do­mu lub w pracy. Patn takie Klatka, Zwierzęta

Zwierzęta

• • Antylopy — możesz spodziewać się korzyści materialnych. Jeśli we śnie zastrzelisz antylopę, boisz się strachu przed prześladowaniem. + Gnu — podświadomość podpowiada ci, że trzeba spędzać więcej czasu na powietrzu i starać się zmienić nieco rytm życia.

• <• Konie — oznaka poczucia winy z powodu nie­przyjemnego traktowania innych. Jazda konna może przedstawiać akt seksualny. Końska grzywa, nieza­leżnie od jej koloru, oznacza niespodziewany atak złości.

• •> Koty — klucz do symboliki takiego snu zależy od twojego stosunku do kotów w życiu codziennym, mogą bowiem one oznaczać przebiegłość lub pełne za­dowolenie. Pojawiający się mały kotek oznacza, że ktoś

228 Symbolizm

się bawi twoimi uczuciami. Zabawa z kotkiem oznacza, że czeka cię wiele drobnych zmartwień.

• •Krowy — sen taki oznacza pragnienie posiadania rodziny lub strach przed uchodzeniem w oczach innych za osobę niemądrą.

• Lwy i inne dzikie zwierzęta — zwykle oznaczają strach przed własnymi uczuciami.

•Małe zwierzątka — młode zwierzęta ukazujące się we śnie to oznaka pragnienia posiadania potomstwa.

• Małpy — martwisz się, że ludzie wyzyskują twoją dobroduszność.

• 'S* • Psy — najpierw musisz zdecydować, czy pies oznacza tu ciebie, czy kogoś innego. Następnie prze­analizuj jego zachowanie. Może szukasz przyjaciół? Czy byłeś ostatnio w pełni lojalny? Jeśli we śnie zosta­jesz pokąsany przez psa, może to oznaczać ukryte oba­wy o problemy z zazdrosnym partnerem czy współmał­żonkiem lub podejrzenia, że któryś z podwładnych w pracy intryguje przeciwko tobie.

•Węże — są odbiciem obaw seksualnych, choć mogą także wskazywać na niepokój z powodu czyjejś prze­biegłości lub jakiejś złowrogiej siły. Patrz takie Owady, Ptaki, Zoo

Zwolnienie (z pracy)

• Sny takie są charakterystyczne w okresie recesji go­spodarczej, kiedy trudno o pracę. Mogą one jednak wy­rażać także obawę przed odrzuceniem ze strony uko­chanej osoby.

Żal

<• Ostrzeżenie dla zdrowia, być może, w sprawach żo­łądkowych. Powinieneś coś zrobić.

Zwolnienie — Żniwa 229

Żałoba

• Może oznaczać poczucie, że twoi najbliżsi nie darzą cię wystarczającym uczuciem. Może też być oznaką poczucia samotności. Patrz takie Pogrzeb, Śmierć

Żarłok

• Jesteś żarłokiem — może to zapowiadać, że osiąg­nięty sukces nie przysporzy ci przyjaciół. Może też zna­czyć, że życie nie daje ci pełnego zadowolenia. Patrz takie Jedzenie, Żywność

Żart

• Śniący jako ofiara żartu — obawiasz się, że Mo­żesz być wyzyskany.

• Śniący robi komuś dowcip — zapowiedź szczęśli­wego zakończenia jakiegoś przedsięwzięcia handlo­wego.

• • Śniący opowiada dowcip — przyjrzyj się dobrze treści dowcipu. Jakiś jej aspekt stanowi dla ciebie zmar­twienie i chciałbyś podświadomie wyśmiać tę sytuację. Patrz takie Klown

Żebrak

^ • Jeśli mu pomagasz, jest to szczęśliwy znak. Jeśli odmówisz pomocy, będziesz mieć kłopoty.

Żniwa

<•> Bogate plony — zwykle oznaka nadchodzącego do­brobytu.

+ Słabe zbiory — oznaka, że trzeba ograniczyć wy­datki.

230

Symbolizm

• Zbieranie plonów — u osób bezdzietnych może wyrażać pragnienie założenia rodziny. Patrz, także Farma/rolnik

Żołędzie <• Widzisz żołędzie na ziemi — czekają cię dobre

czasy.

<• Zbierasz żołędzie — zapowiedź szczęśliwego za­kończenia podejmowanych wysiłków. + Zrywanie niedojrzałych żołędzi z drzewa —

ostrzeżenie przed zbytnim pośpiechem w realizowaniu planów.

Żołnierze

•S* • Może się to odnosić do samokontroli lub czyjejś

zwierzchności nad tobą, bądź wyraża pragnienie bycia

bohaterem.

Patrz takie Armia

Żongler

+ • Powinieneś dość dokładnie przyjrzeć się swoim finansom. Może to także być oznaka, że zajmowałeś się ostatnio zbyt wieloma sprawami.

Żonkil patrz. Kwiaty

Żyletka

• W snach mężczyzny — golenie oznacza, że męż­czyzna pozostawał ostatnio w cieniu.

• Zacięcie się — wskazuje na nadchodzące kłopoty finansowe.

• W snach kobiety — kobieta się obawia, że będzie

•nie doceniana. • • Patrz, takie Fryzjer, Krew, Włosy

Żołędzie — Żywno&¹ 231

Żywność

® + Sny zawierające żywność są zazwyczaj szczegól­nie symboliczne i odnoszą się do życia uczuciowego. Staraj się zapamiętać rodzaje żywności, które zjadasz we śnie. Niektóre z nich, np. szparagi lub ostrygi, mają wyraźne konotacje seksualne. Dalszych wskazówek do pełnej interpretacji snu może dostarczyć smak potraw.

• Chili con carne — zapowiedź smutnego okresu w twoim związku uczuciowym.

• • Ogórki (duże) — u mężczyzn mogą oznaczać strach przed utratą potencji, u kobiet — pragnienia siły i władzy utożsamiane z męskością.

• Jajka, kupujesz — wyraża to pragnienia poczęcia ńi6 znalezienia inspiracji do prokreacji. ^ Jajka, rozbijasz — może oznaczać potrzebę dotar­cia do prawdy na jakiś temat.

• Jajka, zgniłe — zazwyczaj zapowiedź niepowo­dzeń.

• Kisiel, zjadasz — może wyrażać podświadome pra­gnienie jakiegoś przyjemnego przerywnika w monoton­nym stylu życia.

• Kisiel, przygotowujesz — pragniesz się spotkać z przyjaciółmi z dawnych, szkolnych czasów. ^ ® Sałata — jako symbol senny ma konotacje se­ksualne. Jeśli kobieta podarowuje mężczyźnie sałatę, wyraża w ten sposób swe pragnienie intymności. Męż­czyzna przyjmujący sałatę od kobiety wyraża swe pra­gnienie do podbicia jej serca.

»> + Mięso — Kupowanie lub jedzenie mięsa jest za­powiedzią powodzenia. Często odnosi się także to zmy­słowej strony życia lub grzechów ciała i może zawierać ostrzeżenie przed niemoralnym zachowaniem się.

232 Symbolizm

• Merenga — kiedy we śnie zjadasz merengę, może to oznaczać, że skrywasz w sobie wątpliwości dotyczą­ce jakiegoś znajomego czy przyjaciela, które jednak są nieistotne. ^ ł Melasa — zjadanie melasy jest oznaką, że zosta­niesz skarcony za wypowiadanie niemądrych sądów. Miej się na baczności w towarzystwie, zwłaszcza w pracy.

• Bułka, pieczenie bułek — być może, pragniesz po­tomstwa. '

<• Bułka, jedzenie bułek — oznacza, że przeżywasz szczęśliwy okres życia rodzinnego.

• • Musztarda — oznacza stolec. Występująca we śnie musztarda jest oznaką podświadomego pragnienia żeby coś zniszczyć lub kogoś zranić . <• Baranina — symbolizuje rozkosz pieleszy domo­wych.

•S* Oliwki, jedzenie oliwek — dobry omen zapowia­dający niezwykłą, romantyczną przygodę. <» Oliwki, wyciskanie oliwy — oznacza, że pracujesz ciężko na sukces zawodowy lub uczuciowy. »!• • Cebula — jeśli we śnie pojawia się wiele cebul, osiągniesz sukces, ale kosztem zazdrości i zawiści ze strony innych.

<• • Pomarańcze — interpretacja zależy od zacho­wania się śniącego, choć pomarańcze zwykle symboli­zują seks, czułość i miłość. Pełny koszyk pomarańczy oznacza zdecydowany marsz w kierunku sukcesu. Z drugiej strony, jeśli we śnie zjadasz pomarańczę, drobne problemy mogą spowolnić ten marsz.

•;» Pietruszka, zjadanie pietruszki — zapowiedź przyjemnych spotkań towarzyskich.

Żywność

233

^ Pietruszka, zrywanie pietruszki — prawdopodob­nie czujesz, że nadszedł czas, by przeżyć jakąś drobną, ekstrawagancką przygodę. Patn takie Bankiet, Menu

234

7. Sennik

Zapisanie marzeń sennych w pamięci jest rzadkim ta­lentem, ponieważ sny ulatują niczym poranna rosa. Tuż po przebudzeniu — a w niektórych przypadkach nawet w ciągu dnia — możesz być w stanie świadomości, po­zwalającym ci odtworzyć przebieg snu, ale w końcu mu­sisz go zapomnieć. Dlatego warto zaprowadzić sennik.

NARZĘDZIE ROZUMIENIA SNÓW

Ponieważ sny stanowią informacje przesyłane przez nieświadomy umysł, rzucają one światło na nasze naj­głębsze tajemnice. Możemy odcyfrować ich znaczenie tylko wówczas, jeśli jesteśmy w stanie dokładnie je zapamiętać i stworzyć obraz, który z nich się wyłania.

JAK PROWADZIĆ SENNIK?

Prowadzenie sennika pomaga nam lepiej poznać samych siebie, a z pewną praktyką może stać się przyjemnym hobby. Na początku pamiętamy zazwyczaj jedynie frag­menty sennych marzeń, ale uważnie czytając notatki, możemy sobie przypomnieć więcej szczegółów. Można po prostu trzymać notatki na nocnym stoliku, zapisując każdy sen w najogólniejszych szczegółach tuż po prze­budzeniu się. Później można przepisać treść snu do „ofi­cjalnego" sennika, wyzyskując sporządzone notatki. Dokładna informacja

Aby sennik mógł służyć jako praktyczne źródło reje­strowania snów, musisz zapisywać możliwie największą liczbę szczegółów, którym będzie się można później przyjrzeć pod różnymi kątami.

295

Sennik jako forma badania samego siebie

1 Należy zanotować datę snu, dzień tygodnia, czas i — w przypadku rejestrowania kilku snów — kolejność ich wystąpienia.

2 Opisz nastrój i atmosferę, które mogą być wyraźną wskazówką dla odczytania znaczenia snu, one bowiem zazwyczaj utrzymują się godzinami, a nawet całymi dniami czy tygodniami, pomimo zamazywania się w pa­mięci poszczególnych wątków.

3 Zanotuj maksymalną liczbę szczegółów, dotyczących treści snu.

4 W rubryce „Informacje dodatkowe" wypisz kilka waż­nych wydarzeń z dni poprzedzających sen, a także takie, na które czekasz z niecierpliwością. Może to rzucić światło na wizje pojawiające się w twoich snach, które niechybnie odzwierciedlają elementy zdarzeń świata co­dziennego, a także znane ci osoby.

SENNIK JAKO FORMA BADANIA SAMEGO SIEBIE

Wkrótce po tym, gdy zaczniesz rejestrować swoje sny, powinieneś spróbować zrozumieć sposób, w jaki twój umysł wytwarza senne symbole (patrz także rozdz. 6). Wiele tych symboli powstaje na zasadzie skojarzeń — tworzenia obrazów połączonych w umyśle śniącego z ideą czy emocją stanowiącą prawdziwy temat snu. Niektóre symbole są wspólne dla wielu ludzi: np. woda jest dość powszechnie odbierana jako symbol emocji, ogień zaś — jako symbol władzy. Symbole osobiste

Skojarzenia osobiste z życia codziennego często wystę­pują w postaci symboli w marzeniach sennych. Na przy­kład, co ci się kojarzy z twoim samochodem lub innymi

236 Sennik

rzeczami, będącymi twoją własnością? Jeśli samochód kojarzy ci się z seksem, wówczas każde pojawienie się samochodu we śnie jest symbolem seksu. Jeśli jednak samochód kojarzy ci się z bezpiecznym schronieniem, takie jest jego symboliczne znaczenie w snach.

Kiedy przyjrzysz się sennikowi po miesiącu, możesz odkryć jakieś istotne elementy w treści twoich snów. Taki stały rejestr snów może pomóc ci uzyskać wgląd w twoje najgłębsze pragnienia i obawy. Możesz zauwa­żyć, na przykład, że jakiś powtarzający się sen wystę­puje zawsze w niedzielną noc czy poniedziałkowy po­ranek, ujawniając twoje głęboko skrywane odczucia co do zbliżającego się nowego tygodnia.

^SeBiiiIt"':'" • .'-¹'^!'^T•^:'., :'•"••"•"'•''•"^- ' "•• '•••--:•••" •?'"^

• śluzy do zapisywania snów, zanim się zaniaźą

w naszej pamięci ..;-,,;

'.. należy zapisywać ogólne. Botatla^tuź^popEzebii-^ " dzeniu się .. ..' ' - - ;' • . ...y|

•'pozwoli, ci. uzyskać lepszy wgląd w samego siebie!

• oznacza, zapisywanie zdarzeń i nastrojów ^: /-^:

''.powinien zawierać niedawne i przyszłe zdarzenia?

• może pozwolic.na rozpoznanie pewnych wzorówfl ." i powtórzeń.' , ; , \ '. ; •-.•..„.,,;.-.; •„j|

PRZYKŁADOWE ZAPISY SENNIKA

Na następnych stronach zamieszczamy przykłady zapi­sów poszczególnych elementów sennika.

Praykładowe zapisy sennika 237

Dzień tygodnia: Środa

Data: 8 marca 1994

Czas przebudzenia: 4.30 rano

Treść: Wyszłam z biura klienta. Nie pamiętam, gdzie

zaparkowałam samochód. Zdaje mi się, że szukam go

godzinami. Znalazłam go w końcu, ale nie powinnam

prowadzić, bo nie zdałam egzaminu i nie mam prawa

jazdy. Jechałam do domu przerażona, ze policja może

mnie zatrzymać.

Nastrój: Ogromny niepokój.

Kolory: Czerwony samochód. '

Informacje dodatkowe: Przytłaczające poczucie winy,

pomimo ze nigdy w życiu nie ztamalam prawa. Sześć

miesięcy wcześniej oblałam egzaminy.

Dzień tygodnia: Piątek

Data: 10 marca 1994 Czas przebudzenia: 7.00 rano Treść: Wszedłem do domu towarowego i jechałem ru­chomymi schodami. Stałem przy stoisku z szalami i roz­mawiałem ze sprzedawczynią. Bardzo atrakcyjna dziew­czyna, ale kiedy się pochylała, zęby zawiązać szal na mojej szyi, zamieniała się nagle w manekin. Nastrój: Rozczarowanie, przygnębienie. Kolory: Brudny, jasnozielony szal. Informacje dodatkowe: Wszyscy w sklepie chodzili, jak­by byli pod wodą. Ostatnio poznałem młodą dziewczynę, którą chciałem zaprosić na randkę.

238 Sennik

Dzień tygodnia: Niedziela/poniedziałek Data: 13 marca 1994 Cws przebudzenia: 3.15 rano

Treść: Śnifam, ze jestem w biurze i obserwuję przez okno wspaniałą tęcze. Czekałam na przyjście kogoś, kto miał ze mną rozmawiać na temat jakichś dokumentów. Obok mnie przeszedt pracownik biura i wychodząc przez okno powiedziat, ze musi sprawdzić, ile jest pieniędzy w wiadrze, zawieszonym na końcu tęczy. Nastrój: Mieszany — radość i zaniepokojenie. Kolory: Jasne.

Informacje dodatkowe: Poczucie podziwu dla piękna świata. Ale także zaniepokojenie moją rola w świecie. Za tydzień czeka mnie rozmowa w sprawie nowej pracy.

Glosariusz

anima/animus

osoba płci przeciwnej w stosunku do śniącego, która ma jego niektóre cechy. Termin ten jest także używany do wyrażania „kobiecych" cech emocjonalnych i instyn­ktownych, występujących u mężczyzn, oraz „męskich" cech intelektualnych i myślowych, występujących u ko­biet.

archetypy

według Junga, który się posługiwał tym słowem, są to uniwersalne symbole, odgrywające ważną rolę w po­wstawaniu snów. Na przykład koń wyobraża zwierzęcy przejaw natury ludzkiej, czyli nieświadomy umysł, któ­rego nie sposób okiełznać. Inne symbole archetypiczne — to matka, przedstawiająca naturę, łono, instynktowne życie; cień — nie rozpoznany przejaw osobowości;

mandala, czyli magiczne koło, przedstawiające jednostkę i jej dążenie do absolutu; czy też stworzenie świata — mit występujący w podobnej formie w wielu kulturach.

cień

jeden z archetypów według Junga i postać tej samej płci, co śniący. Zwykle przedstawia ignorowaną część osobowości, ponieważ śniący nie akceptuje go/jej.

doświadczenie pozacielesne

poczucie, że osobowość opuszcza ciało i może przypa­trywać mu się z jakiejś odległości. Niektórzy twierdzą, że potrafią wywoływać takie doświadczenia. Czasami termin ten stosuje się dla określenia „fałszywego prze-

240 Glosariusz

budzenia", iluzji polegającej na wrażeniu przebudzenia się, podczas gdy w rzeczywistości nadal jest się pogrą­żonym we śnie.

ego

(od lać. i grec. stów oznaczających ,ja"). Według Freu­da jest to świadoma część osobowości, która w swych kontaktach ze światem wyzyskuje logikę i osąd, a kie­ruje się czymś, co Freud określił jako „zasadę realno­ści". Uważa się, że ego kontroluje id. Patrz także id, superego.

elektroencefalogram (EEG)

graficzny zapis fal mózgowych, dokonywany przez urządzenie zwane elektroencefalografem, które przekła­da energię elektryczną mózgu na obrazy graficzne.

faza snu REM

faza snu płytkiego, w której występują szczególnie ży­we sny, powracająca mniej więcej co 90 minut w cyklu sennym. Charakterystyczne dla tej fazy są szybkie ruchy źrenic, szybki i płytki oddech oraz paraliż dużych mięś­ni ciała (jedynie palce rąk i nóg mogą się poruszać).

(d

(od łac. „to"). W teorii Freuda jest to prymitywna, in-stynktyowna i dziecinna część osobowości, która pod­daje się „zasadzie przyjemności". Patrz także ego, superego.

inkubacja

wymuszanie snów, zarówno w czasach starożytnych, jak i obecnych. Egipcjanie i Grecy spędzali noc w spe­cjalnych sanktuariach w nadziei na pojawienie się snów,

ego—podświadomość 241

w których mieli otrzymać odpowiedzi na ich problemy, często dotyczące zdrowia.

fewitacja

w parapsychologii: zjawisko mogące polegać na uno­szeniu się i zawisaniu w powietrzu ciał materialnych wbrew prawu ciążenia; unoszenie się. [Przypomn. red.]

nieświadomość

część umysłu, która według Freuda zawiera wszelkie wspomnienia z dzieciństwa — włącznie z instynktami i emocjami zapomnianymi przez świadomy umysł. Z kolei Jung uważał, że istnieją dwie części nieświa­domości: nieświadomość jednostkowa (na wpół zapa­miętane myśli czy idee tworzące „kompleks") oraz nie­świadomość zbiorowa, zawierająca „wspomnienia rasowe" — wspólne mity i podania — z którymi każ­dy z nas przychodzi na świat. Patrz także podświadomość.

noradrenalina

jeden z dwóch (obok adrenaliny) hormonów pobudza­jących wydzielanych przez nadnercza. Oba wywołują zmiany w organizmie w reakcji na silne emocje, np. strach, złość czy agresja seksualna. Podczas snu nora­drenalina jest wytwarzana w mniejszych ilościach. Być może, dlatego właśnie tak trudno obudzić osoby znaj­dujące się w fazie REM. Patrz także serotonina,

podświadomość

część umysłu, która nie jest w pełni świadoma, ale ma zdolność wpływania na nasze działania. Patrz także nieświadomość.

•m

Glosariusz

projekcja astralna

w wiedzy ezoterycznej ciało astralne jest dokładnym od­powiednikiem ciała fizycznego, w którym jest zamknię­te. Projekcja następuje wtedy, gdy ciało astralne uwalnia się tuż przed śmiercią lub podczas niektórych snów. Patrz takie doświadczenia pozacielesne.

sen paradoksalny

inny termin dla określenia fazy snu REM — jednej z faz cyklu sennego, w której szybkie ruchy oczu śnią­cego wskazują na występowanie marzeń sennych. Patrz takie faza snu REM.

serotonina

hormon wspomagający przekazywanie bodźców nerwo­wych w mózgu. Jedną z jej funkcji jest prawdopodobnie regulacja pracy narządów podczas snu płytkiego. Patrz takie noradrenalina.

seryjne sny

kontynuacja jakiegoś tematu lub wątku w kilku snach. Niektóre osoby są w stanie śnić, przebudzić się, a na­stępnie ponownie zasnąć i powrócić do tego samego marzenia sennego.

stan hipnogogiczny

chwile pomiędzy przebudzeniem a snem, kiedy umysł zaczyna tracić kontakt z rzeczywistością. W tym okresie umysł czasami wytwarza ulotne halucynacje. Tym sa­mym terminem określa się obecnie stan pomiędzy snem a przebudzeniem.

sen świadomy

w wyniku jakiejś dziwnej niekonsekwencji snu —•

projekcja astralna — wiedza uprzednia 243

śniący staje się nagle świadomy tego, że śni. Sny świa­dome są niezwykle żywe. Można je wymuszać i kon­trolować.

superego

część psychiki ludzkiej obejmująca moralność, nazwana tak przez Freuda, ponieważ stoi ponad ego. Freud uz­nawał je za trzecią część osobowości. Patrz takie ego, id.

symbole

w świecie marzeń sennych — a także w rzeczywistości — są to obiekty, zastępujące inne przedmioty i pojęcia, i mające specjalne znaczenie. Przy interpretowaniu snów należy dokonać analizy ich zawartości symboli­cznej, ponieważ nieświadomość zwykle porozumiewa się z nami za pomocą symboli.

śmierć kliniczna

umysł lub „dusza" wychodzi z ciała, odchodząc na jakiś bardziej spokojny i przyjemny poziom egzystencji, a następnie powraca do ciała. Stan taki występuje w wyniku choroby. Patrz takie doświadczenia pozacielesne.

wiedza uprzednia

zdolność postrzegania zdarzeń przyszłych poprzez wy­zyskanie percepcji pozazmysłowej. W snach dotyczy ona najczęściej katastrof lub wypadków, będąc prawdopo­dobnie odzwierciedleniem podświadomych obaw śnią­cego.

244 Glosariusz

wyrocznia

w starożytności miejsce, w którym poprzez pośrednictwo kapłanów następował kontakt z bóstwami, udzielającymi odpowiedzi petentowi. Słowo to oznaczało także osobę, której osądy uznawano za mądre i autorytatywne. Petenci nieraz się zwracali z prośbą o interpretację swych snów, choć uzyskiwane przez nich odpowiedzi były często nie­jasne i mylące.

Indeks 245

Indeks

Aborygeni australijscy 19,

40

Adier Alfred 37 Agresja w snach 40 Alkohol 67 Anatomia świadomości

21, 23, 24-25 Anima/animu.s 239 Apollo 10, 11 Archetypy 239 Artmidorus 12, 41 Artharya Veda 6-7 Arystoteles 12 Arystydes 10 Asyryjczycy 6-7 asyryjska kultura 16-17 August Cesarz 12

Czas snu 19 Czytanie w łóflEu 68

D

Dali Salvadore 52 Dee Nerys 55, 56 Delfy 10, 11 Demony kobiece i męskie

42

Descartes Renę 21 Dickens Karol 51 Doświadczenie

pozacielesne 66,

239-240 Drabina Jakuba 14 Dziwny przypadek Dr Je-

kylla i Mr Hyde'a 52

Babilończycy 6 Bezsenność 69 Budda 18

C

Calpumia 49 Cezar Juliusz 49 Cień według Junga 239 Coleridge Samuel Taylor 50-51

Edison Tomasz 53 Eedan van Friederick EEG 240

Egipcjanie 8, 14-15 Egipska kultura 16 Ego 240 Elektroencefalograf 23,

29, 240

Elektroencefalogram 240 Epidarus 10 Eskulap 10

246

Indeks

Faraday Ann 57 Faraon 14-15 Ferenczi Sandor 46 Freud Zygmunt 3&-37, 44, 46, 58

G

Gauguin Pauł 52 Gilgamesz 7 Grecka kultura 16-17 Grecy 10-13

H

Hali Calvin 40 Hałas 67

Hartman Ernest 42 Hebrajczycy 14 Hebrajska kultura 16-17 Herbata 67 Hermes 11 Hindusi 18 Homer 12 Huronowie 19 Hypnes 11,13

M 240, 243 Indianie Ameryki

Północnej 19 Inkubacja 8, 240 Interpretacja snów 44 Irokezi 19

Japończycy 19

Józef 14

Jung Car! 37-38, 57, 58

K

Kawa 67 Kekule Friedrich August

53

Kofeina 67 Koszmary 41, 66 Koszmary świadome

64

Księga Psalmów 15 Księga Rodzaju 15 Księga snów i duchów 48 „Kubła Khan" 50

Lang Andrew 48

Leki 67

Lincoln Abraham 48

M

Mamu 6

Morfeusz 11, 13 Muhammed (Mahomet) 19 Muzułmanie 19 Muzyka ze snów 50

N Noradrenaline 241

O

Oneirocritica 12

Indeks

247

P

Perls Fritz 38 Podręcznik śniącego 55 Podświadomość 241 Poezja ze snów 50 Potęga snów 57 Powszechne sny 42 Pozycje senne 31 Projekcja astralna 242 Psychika a sny 36-38

R

KEM (Rapid Eye

Moyement) 24, 28, 30-

31,240 Rzymianie 12

Salomon, hfól 14 Samuel, prorok 14 Sen 24-33

brak snu 26

cykle i marzenia senne 27

długość snu 24, 26

fazy snu 29, 240

ilość snu 24, 61

jakość snów 30, 31

labolatoria snów 29, 30

pozycje senne 31

zmiany fizjologiczne 26 Senne demony 43 Sennik 234-238 Seryjne sny 242 Sen paradoksalny 242

Serotonina 242

Słodkie sny 66-69

Sny dzieci 40

Sny jasnowidzące 45

Sny kompensacyjne 45, 57-58

Sny ostrzegawcze 48

Sny seksualne 42

Sny twórcze 45, 50-51

Sny wyrażające obawy 48, 49

Stan hipnotyczny 242

Stevenson Robert Luit 52

Super ego 243

Surrealista 52

Symbole w świecie ma­rzeń sennych 243

Symbolizm 70-233

Śmierć kliniczna 65, 243 Świątynia w Memfis 8 Święte oracje 10

T

Tanatos 13

Tartini Giuseppe 50 Tematy snów 39^ł3 Tradycja 6-19 Typy snów 44-59

sny faktyczne 45, 56-57

sny fizjologiczne 45, 58-59

sny jasnowidzące 45, 47

'm________

sny kompensacyjne 45,

57-58 sny powtarzające się

i sekwencyjne 45, 54-

55 sny stanowiące zawór

bezpieczeństwa

44-47 sny świadome 60-65,

242

sny twórcze 45, 50-52 sny umożliwiające

rozwiązanie

problemów 45, 53 sny wyrażające obawy

48,49

U Umyśl nieświadomy,

nieświadomość 20-43,

241 Umiejscowienie marzeń

sennych 22

Uniwersytet w Chicago 27 Usal9

W

Wyrocznia 244 Wiedza uprzednia 243

Indeks

Zniekształcenia obrazów

35

Zredukowanie napięć 68 Zulus 40

Z

Żywność 66

Zniekształcanie rzeczywistości w snach 34—35

mini ENCYKLOPEDIA

Gra w karty jest ulubioną formą spę­dzania czasu wolnego od ponad pięciu­set lat. Książka ta jest wszechstronnym przewodnikiem po grach karcianych. Zawarto w niej zasady ponad stu inte­resujących gier dla dorosłych i dla dzie­ci (np. wojna, mexicana. Czarna Maria, czy perski pasza).

280 stron. ISBN 83-85414-43-6. Wrzesień 1993.

f

---