biomechanika wyklady


PODSTAWOWE POJĘCIA Z ZAKRESU ERGONOMII

  1. Definicja ergonomii i jej miejsce wśród innych nauk

ERGONOMETRIA- to nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku, do wymagań, potrzeb fizjologicznych psychicznych i społecznych człowieka.

ERGONOMIA- jest nauka interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich dziedzin jak psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria i nauki techniczne tj. materiałoznawstwo, budowa maszyn.

ERGONOMIA- zajmuje się związkami zachodzącymi pomiędzy człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem otoczeniem w najszerszym znaczeniu włączając w to pracę, sytuację w domu i w podróży.

Przedmiotem badań jest układ:

Celem głównym jest:

ERGONOMIA- nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na cel humanizowanie pracy poprzez taka organizacje układu: człowiek-maszyna- warunki otoczenia, aby wykonywana była przy możliwie niskim koszcie biologicznymi i najbardziej efektywnymi!

Ergonomia - dostosowanie pracy i środowiska do właściwości psychofizycznych ludzi poprzez:

Efekt:

- utrzymanie dobrego stanu zdrowia ludzi, podniesienie wydajności pracy i jakości produkcji.

ERGONOMISTA:

  1. Historia i wkład Polaków w rozwój światowej ergonomii

Stanisław Solski 1690 „Robotni ludzie dźwigają jako bydlęta, czego się ze słusznym politowaniem napatrzył, zwłaszcza przy dozorcach niebacznych, którzy ludzie słabych i chorych zwykli nająć do dźwigania ciężarów srogich, nie dołożywszy słusznej liczby dźwigających ....”

Prof. Wojciech Jastrzębowski 1857 „Nazwiskiem ergonomii, wziętym od wyrazu greckiego ergos i nomos oznaczamy naukę o pracy, czyli o używaniu nadawanych człowiekowi od stwórcy sił i zdolności”

1949 utworzono w Wielkiej Brytanii Towarzystwo Badań Ergonomicznych

1977 utworzono w Polsce Polskie Towarzystwo Ergonomiczne

Polskie Towarzystwo Ergonomiczne (PTErg)

  1. Podstawowe zasady projektowania w ergonomii

  1. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna

ERGONOMIA KONCEPCYJNA- zajmuje się projektowaniem układów człowiek- praca zgodnych z wyżej przedstawionymi zasadami ergonomii.

ERGONOMIA KOREKCYJNA - zajmuje się poprawą zauważonych nieprawidłowości na już istniejących stanowiskach pracy zgodnie z zasadami ergonomii.

Czy ergonomia nakierowana na człowieka niepełnosprawnego wymaga nowej definicji?

METODY POMIARU WYKONYWANEJ PRACY, WYSIŁKU FIZYCZNEGO

BODZIEC z układu nerwowego

0x08 graphic

0x08 graphic
SKURCZ ERGONOMIA CIEPLNA

0x08 graphic

0x08 graphic
ENERGIA MECHANICZNA RUCH

Podczas pracy mięśniowej tylko część wydatkowanej energii przekształca się w energie skurczu mięśnia.

Większość jej część (75-80%) tracona jest w postaci energii cieplnej.

Zużycie pierwszych substratów zależy od czasu trwania, intensywności wysiłku, DIETY, wytrenowania.

Natychmiastowe źródła ATP w czasie wysiłku fizycznego:

Glikoza beztlenowa

0x08 graphic
glukoza

Proces szybki, lecz wydajny tylko przy 1-3min (np. bieg na 800m)

0x08 graphic
ADP

glikoza

0x08 graphic
ATP(małe ilości)

fermentacja

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Kwas pirogronowy + H Kwas mlekowy

0x08 graphic
0x08 graphic

Przemiany tlenowe Kurcz mięśni

Przemiany tlenowe

Proces powolny, bardzo wydajny, odgrywa rolę w każdym wysiłki trwającym > 3 minuty np. maraton.

Glukoza, tłuszcz, białka

0x08 graphic

0x08 graphic
O2

0x08 graphic
(hemoglobina krwi, ADP

Spalanie

w tlenie

mioglobulina komórek

mięśniowych)

0x08 graphic
ATP (duże ilości)

CO2+H2O

RODZAJE WLÓKIEN MIĘŚNIOWYCH:

Obecność w organizmie poszczególnych włókien zależy od rodzaju treningu.

RODZAJE TRENINGU

  1. siłowy- (np. podnoszenie ciężarów, bieg na 60m),

  1. wytrzymałościowy- (bieg na 10km, chód na 50km),

Trening

Cel - zwiększenie zdolności organizmu do wychwytu i spalania tlenu.

Uzupełnienie „paliwa” do ilości

0x08 graphic
0x08 graphic
Zużycie „paliwa” odpoczynek większej niż przed wysiłkiem,

0x08 graphic
w mięśniach rozwój sieci naczyń włosowatych

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
wysiłek

Niewielkie „zużycie” Odbudowa, przerost i

0x08 graphic
Mięśni wzmocnienie mięśni

0x08 graphic

odpoczynek

WPŁYW WYSILKU FIZYCZNEGO NA ORGANIZM:

WSPÓŁCZYNNIK PRACY UZYTECZNEJ

ENERGIA PRACY

ENERGETYKA PRACY

WPLYW WYSILKU FIZYCZNEGO NA ORGANIZM :

  1. Układ krążenia

  1. Układ oddechowy

  1. Układ pokarmowy

4. Układ hormonalny

Wydolność fizyczna

RYTMY OKOŁODOBOWE

Wiele procesów w organizmie człowieka znajduje się pod wpływem rytmów dobowych

Sen dzielimy na dwie fazy:

Wysiłek fizyczny wydłuża stadium 3 i 4 fazy NREM!

Fazy i stadia w ciągu snu powtarzają się kilkukrotnie 94-6 cykli).

Pozbawienie snu

Znaczenie snu

Obciążenie psychiczne

  1. Warunki odbioru informacji

  1. Warunki podejmowania decyzji

  1. Warunki wykonywania czynności.

  2. Przeciążanie psychiki- nadmierna aktywność (przyczyna np. zła konstrukcja urządzenia)

  3. Niedociążenie psychiki- monotonia duża automatyzacja miejsca pracy. Jednostajność bodźców, powtarzalność czynności

  4. Wpływ stresu na organizm

ERGONOMIA W ADAPTACJI KUCHNI I ŁAZIENKI OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ

Podstawowe bariery utrudniające korzystanie osobom niepełnosprawnym z kuchni i łazienki

Niepełnosprawność dotyczy nie tylko osób poruszających się stale na wózku ale i osoby czasowo niepełnosprawne np.

Ale również osoby chore na serce czy niepełnosprawne ze względu na wiek biologiczny.

Z barierami architektonicznymi, czy raczej użytkowymi, osoba niepełnosprawna boryka się na co dzień w swoim własnym mieszkaniu, sytuacja ta wynika przede wszystkim ze zbyt małej powierzchni poszczególnych pomieszczeń.

Pozostawienie w pomieszczeniu powierzchni rzędu 1,5x1,5m / powierzchnia manewrowa wymagana do pełnego obrotu wózkiem/ jest bardzo często nierealna

W okresie powojennym nie brano pod uwagę indywidualnych potrzeb potencjalnych użytkowników

Ówczesne normy dotyczące wymagań funkcjonalnych zakładały, że w mieszkaniach przebywać będą tylko osoby chodzące, nie przewidywano alternatywnych aranżacji.

Dla wszystkich oczywisty jest fakt, że dom powinien być miejscem, w którym człowiek z chęcią, rozwiązanym wygodnie i funkcjonalnie, z nie powtarzalnym klimatem wnętrza.

W przypadku osób niepełnosprawnych jest to szczególnie ważne, gdyż większość swego życia spędzają oni w domu.

Aspekty dostępności budynków są traktowane marginalnie w procesie projektowym, a wiedza dotycząca dostępności budynków ograniczała się do znajomości odpowiednich warunków technicznych, jakie muszą spełnić budynki.

Współczesną odpowiedzą na rozwiązanie problemów dostosowania otoczenia do potrzeb osoby niepełnosprawnej jest teoria „projektowania uniwersalnego”, czyli projektowania dla wszystkich ludzi.

Obiekty od początku projektowanie i budowane z zachowaniem parametrów przestrzennych uniemożliwiających ewentualną „adaptowalność” są jedynie ok. 1% droższe od tych, które buduje się po staremu.

KUCHNIA:

Dla większości osób to najważniejsze miejsce w domu, a o tym czy będzie funkcjonalne, zadecyduje przede wszystkim jej usytuowanie względem innych pomieszczeń w domu.

Kuchnia, której użytkownikiem jest osoba niepełnosprawna, musi być przystosowana do jej indywidualnych potrzeb, a także do jej wzrostu czy zasięgu ramion

Przy projektowaniu /urządzaniu kuchni trzeba uwzględnić też rodzaj i stopień niepełnosprawności osoby, która będzie z niej korzystała, a także potrzeby innych domowników.

Osoba poruszająca się na wózku powinna mieć możliwość wykonania w kuchni wszystkich czynności - tak jak osoba sprawna.

Kuchnia: Podstawowe wytyczne

Typy kuchni:

Optymalna kuchnia:

Urządzenia kuchenne:

Kącik jadalny:

Sprzęt drobny

Do prac kuchennych dla niepełnosprawnych produkowany jest specjalnie drobny sprzęd kuchenny:

ŁAZIENKA:

Łazienka - podstawowe wytyczne:

Czynności związane z higieną:

Wygodna łazienka dla niepełnosprawnego powinna mieć wymiary:

Zasady projektowania otoczenia zewnętrznego do potrzeb osoby niepełnosprawnej zgodnie z zasadami ergonomii /podjazdy, windy, poręcze, pochylnie/

ERGONOMIA W ADAPTACJI INNYCH POMIESZCZEŃ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ

Program „Dom bez barier” dla niepełnosprawnych

KORYTARZE:

SYPIALNIA

POKÓJ DZIENNY

TARAS, BALKON

WINDY

Na etapie projektu jest to przedsięwzięcie znacznie tańsze, choć nadal dość kosztowne, przy adaptacji jest to rozwiązanie znacznie droższe, ale często jest to jedna droga umożliwiająca osobie poruszającej się na wózku dostanie się na górne kondygnacje budynku.

PODNOŚNIKI, PLATFORMY

Możliwość samodzielnego pokonywania schodów przez osobę poruszającą się na wózku inwalidzkim zapewnią wszelkiego typu podnośniki ukośne i pionowe. W przypadku gdy ze względu na brak miejsca niemożliwie jest zainstalowanie windy, jest to jedna alternatywa pokonania biegu schodów.

PORĘCZE

Niezbędnym elementem w przypadku poprawnie zaprojektowanej pochylni są poręcze, które powinny znajdować się na wysokości 75cm i 90cm - w dwóch równoległych pasmach. Wygodna poręcz to w przekroju kształt koła lub owalu o średnicy ok. 3-5cm, dopuszczalny jest również profil o przekroju kwadratu o wymiarach 4x6 cm.

BARIERY ARCHEKTONICZNE

Utrudnienia dla osób niepełnosprawnych występujące w budynkach i ich elementach zewnętrznych, które ze względu na rozwiązania techniczne lub warunki używania utrudniają lub uniemożliwiają swobodę ruchu osobom niepełnosprawnym.

Bariery architektoniczne występujące w elementach zewnętrznych to m.in.:

Dostępne i przyjazne środowisko dla osób niepełnosprawnych to przede wszystkim:

Projektowanie uniwersalne

BIOMECHANIKA - (bios z grec. - życie, mechane z grec. - narzędzie) jest nauką o ruchach organizmów ludzkich i zwierzęcych.

Bada ona zarówno aktywne ruchy żywego organizmu, jak i położenie oraz pozę całego ciała wraz z jego poszczególnymi częściami, co jest uwarunkowane funkcją układu ruchowego i podporowego. (...)

Biomechanika, badając ruch, wyjaśnia specyfikę przemieszczania się organizmu w czasie i przestrzeni oraz analizuje przyczyny powodujące ten ruch.

Biomechanika:

Biomechanika zawiera rozważania na temat

Mechanika:

Pierwsze prawo Newtona

Drugie prawo Newtona

Trzecie prawo Newtona

Biomechanika człowieka - odniesienie zasad mechaniki do żywego organizmu zdrowego człowieka (część fizjologiczna ruchu)

Biomechanika kliniczna

Fizjoterapeuta dysponuje ruchem jako środkiem leczniczo- usprawniającym upośledzoną funkcje organizmu.

Stosując ruch w postępowaniu z pacjentem nie możemy pozwolić sobie na lekceważenie wiedzy o nim.

Nie możemy działać na zasadzie „prób i błędów”.

SYSTEMATYKA RUCHÓW

Położenie przestrzeni układ prostokątnych (Kartezjański).

Standardowa pozycja anatomiczna- postawa stojąca z twarzą zwrócona do przodu, ręce wyprostowane wzdłuż tułowia są zwrócone dłońmi do przodu.

Układ płaszczyzn głównych

Trzy umowne wzajemnie prostopadłe, przecinające się w środku ciężkości płaszczyzny.

Główne osie ciała:

Linie wyznaczone przez przecięcie płaszczyzn głównych ciała:

Główne kierunki ciała:

Każda z osi wyznacza dwa kierunki:

Ruchy segmentów ciała:

Zdefiniowane w oparciu o płaszczyzny główne

    1. w płaszczyźnie czołowej