SPIS TREŚCI

Str.

Wstęp............................................................................................................5

1. Charakterystyka hydrometeorologiczna Morza Ochockiego..................7

1. Opis geograficzny........................................................................7

2. Topografia dna...........................................................................10

3. Klimat........................................................................................12

4. Warunki hydrologiczne.............................................................14

5. Warunki lodowe.......................................................................

2. Rybackie zasoby Morza Ochockiego i charakterystyka obiektu połowu...................................................................................................19

1. Rybackie zasoby Morza Ochockiego.........................................19

2. Charakterystyka obiektu połowu................................................21

3. Rozmieszczenie i wedrówki.......................................................21

3. Charakterystyka techniczno-połowowa m/t „Langusta”.......................31

1. Dane eksploatacyjno-techniczne statku.....................................31

2. Wyposażenie nawigacyjne i połowowe....................................32

3.2.1.Aparatura ichtiolokacyjna i jej wykorzystanie w procesie

połowowym.....................................................................

3. Wyposażenie pokładowe...........................................................34

3.3.1.Urzadzenia ładunkowe............................................................

3.3.2.Urzadzenie kotwiczne i cumownicze...................................

3.3.3.Urzadzenia połowowe......................................................

4. Wyposazenie przetwórni.....................................................

4. Charakterystyka sprzętu połowowego m/t „Langusta”.......................42

1. Włok pelagiczny.......................................................................42

2. Uzbrojenie .............................................................................49

Str.

5. Taktyka i technika prowadzenia połowów.............................................59

1. Poszukiwanie ławic.....................................................................59

2. Wydawanie włoka.......................................................................59

3. Trałowanie....................................................................................

5.3.1.Manewrowanie włokiem podczas trałowania............................63

5.4. Wybieranie włoka...................................................................

6. Analiza wyników połowowych..............................................................70

1. Istota i główna charakterystyka wydajności połowowej zespołu

trawler - włok.....................................................................

6.2. Wyniki połowowe......................................................................70

Wnioski.......................................................................................................88

Spis rysunków.............................................................................................89

Spis tabel.....................................................................................................91

Spis załączników.........................................................................................92

Literatura.....................................................................................................93

WSTĘP

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie sposobu prowadzenia polowow przez polska flote rybacka na wodaach miedzynarodowych Morza Ochockiego. Flota nasza prowadzi poloowy w tym rejonie od niedawna , dlatego informacje na temat tego lowiska sa bardzo skape. Publikacje nautyczne podaja jedynie ogolny opis akwenu, dlatego tez zalogi statków sporzadzaja dokladne mapy lowiska, nanoszac na nie miejsca wystepowaniaławic, głębokosci oraz zaczepy.Doswiadczenia zdobywane z roku na rok sa coraz wieksze i pozwalają na osiaganie lepszej efektywności połowowej.

Praca ta przedstawia aktualny stan wiedzy o nawigacji połowowej i specyfice pracy statku na morzu Ochockim i zmierza do ujecia technologii polowów morskich pod kątem biologicznych zasobów mórz i ich eksploatacji, jak również właściwegostosowania materiałów do budowy narzedzi połowu, ich konstrukcji oraz techniki posługiwania się nimi.

Chciałbym podziekowac wszystkim, którzy przyczynili się do napisania tej pracy, a w szczególności dr. Inż. Markowi Szulcowi za wiele cennych i fachowych uwag z zakresuwiedzy rybackiej, za które w tym miejscu składam serdeczne podziękowania.

1.CHARAKTERYSTYKA GEOGRAFICZNO- HYDROLOGICZNA MORZA OCHOCKIEGO (batymetria, warunki lodowe,, prądy z locji

Charakterystyka hydro-meteorologiczna Morza Ochockiego

Położone jest w północno-zachodniej części Oceanu Północnego, u wschodnich wybrzeży Azji. Oddzielone jest od otwartego oceanu Półwyspem Kamczackim i Kurylami, natomiast od M. Japońskiego wyspami Sachalin i Hokkaido. Poprzez cieśninę Tatarską i La Perous'a łączy się z M. Japońskim. Powierzchnia M. Ochockiego wynosi 1603 tys. km*; średnia głębokość wynosi 821m maksymalna natomiast 3916m(Basen Kurylski w części południowej. Linia brzegowa jest dobrze rozwinięta, liczne zatoki (największa z nich -Szelichowa), nieliczne wyspy (największa -W. Szantarskie).Temperatura wód powierzchniowych waha się w granicach (w lutym od -1,8°C na północy do 2°C na południu. W sierpniu temperatura wynosi odpowiednio od 10°C do 18°C.

Zasolenie wynosi; u wybrzeży w północnej części M. Ochockiego od 27-30* , w części środkowej i południowej 34*. Pokrywa lodowa utrzymuje się na większości powierzchni morza przez okres pół roku. Na M. Ochockim możemy zaobserwować również zjawiska pływów od 0,8 -7,0m maksymalne pływy można zaobserwować na północy M. Ochockiego w Zatoce Penżyńskiej. Do gatunków występujących w M. Ochockim można zaliczyć: śledzie, dorsze, łososiowate, mintaje, kraby.

Klimat występujący nad Morzem Ochockim. Ciśnienie, nasłonecznienie oraz temperatura powierzchni morza , opady i prądy morskie.

Położenie morza pomiędzy kontynentem azjatyckim, ma bardzo duży wpływ na klimat panujący nad tym morzem. Większa część wód, w tym także wody strefy międzynarodowej, są pod wpływem klimatu kontynentalnego. Jedynie rejony rozciągające się blisko Oceanu Spokojnego charakteryzują się bardziej łagodnym klimatem morskim. Cyrkulacja powietrza ma charakter monsunowy, co związane jest z rozwojem nad Azją w zimie potężnego wyżu - antycyklonu, a latem obszaru niskiego ciśnienia. W miesiącach zimowych ciśnienie wyraźnie wzrasta ze wschodu na zachód od 1002 mb przy północnych Wyspach Kurylskich do 1020mb nad najbardziej zachodnią częścią morza. Nad obszarem wód międzynarodowych wynosi średnio 1008-1010mb. Latem ciśnienie zmienia się w znacznie mniejszym zakresie, z tym , że większe jest nad wschodnią (1011mb), niż zachodnią częścią morza (1007mb). Nad wodami międzynarodowymi jest bardzo zbliżone do ciśnienia zimowego i utrzymuje się w granicach 1010mb.

Morze Ochockie leży na drodze przemieszczania się niżów. Na trasie tych niżów leżą także wody międzynarodowe. Niże szczególnie intensywnie przemieszczają się w pierwszej połowie roku. Zimowy monsun wieje z NW do SE i przenosi nad morze zimne kontynentalne powietrze, dlatego zima jest tu bardzo surowa. Zimą wiatry północne i płn. - zach. wieją przez 75 % czasu. Latem monsun wieje z kierunku SE na NW przynosząc morskie polarne powietrze formujące się w północno-zachodniej części Pacyfiku. Przemieszczanie się morskiego polarnego powietrza nad Morze Ochockie powoduje tworzenie się mgieł i znaczne zachmurzenie przy niewysokich temperaturach powietrza. Zazwyczaj monsun letni jest słabszy niż monsun zimowy, niemniej obejmuje on swoim zasięgiem wody strefy międzynarodowej.

Nasłonecznienie w centralnej części morza, w tym wód międzynarodowych wynosi:

• centralna część - 2500 MJ/m2/rok;

• w południowo zachodniej części 3000 mj/m2/rok;

• w północno - wschodniej 2000 MJ/m2/rok;

Średnia roczna temperatura powietrza w płn. części Morza Ochockiego wynosi około -6⁰C, na południu natomiast +5.5⁰C. Najbardziej chłodnymi miesiącami są styczeń i luty. Znaczne podwyższenie temperatury występuje dopiero w kwietniu .Najcieplejszym miesiącem jest sierpień, w którym średnia temperatura wynosi od +11⁰C do +17⁰C.

Wielkość opadów w południowej części M. Ochockiego dochodzi do 1000mm/rok, w północnej jest mniejsza niż 500mm/rok, natomiast w części centralnej 500mm/rok. Parowanie powierzchni morza jest nieduże, szczególnie w tych rejonach gdzie występuje pokrywa lodowa. Cyrkulacja wód w Morzu Ochockim ma charakter cyklonalny. Napływ powierzchniowych wód Pacyfiku następuje głównie przez północne cieśniny Wysp Kurylskich, przez cieśninę Bussol ok.40 %, całkowitej masy wód wlewających się do M. Ochockiego. W południowej części szczególnie przez cieśniny Friza i Jekateriny następuje odpływ wód z Morza Ochockiego do oceanu.

Prąd wody z Pacyfiku wlewając się do M. Ochockiego cyrkuluje na północ do wyspy Paramuszir. W całej wschodniej części morza przeważa generalnie północny kierunek prądów. Kierunki prądów w M. Ochockim można podzielić na następujące grupy:

• w kierunku północno - zachodnim do wyspy Jony,

• kierunek północny i północny -wschód do zatoki Szelichowa, (z wodami zatoki tworzy zawirowania),

• w kierunku południa wzdłuż wschodniego brzegu wyspy, aż do cieśniny la Perouse'a prąd ten zawraca na wschód, przyłączając się do wód napływających z Pacyfiku,

• pozostała część wód chłodnego prądu przepływa przez południowe cieśniny Kurylskie do Oceanu,

• kierunek prądu przez cieśninę la Perouse'a wzdłuż brzegów Sachalinu do morza Japońskiego.

Wody w strefie międzynarodowej są poza zasięgiem głównej cyrkulacji Morza Ochockiego, natomiast położone są w strefie zmiennych prądów powierzchniowych. Szybkość prądów powierzchniowych w M. Ochockim jest bardzo mała charakteryzuje się prędkością 10-45cm/sek, u wybrzeży morza oraz 5-10cm/sek w strefie międzynarodowej. Morze Ochockie charakteryzuje się dość dużą dynamiką wód. Poza prądami powierzchniowymi i głębokowodnymi występują silne prądy konwekcyjne wynikające z intensywnych procesów lodowych, wyższej temperatury wód Pacyfiku oraz dużej ilości dni sztormowych.

Charakterystyka rybnych i nie rybnych zasobów na Morzu Ochockim

Morze Ochockie, dzięki dużej dynamice wód jest morzem żyznym o dużej produkcji biologicznej. Dopływ biogenów gwarantuje rozwój fitoplanktonu, a co za tym idzie, zooplanktonu będącego podstawową bazą pokarmową dla występujących tam ryb. Najliczniej występującym gatunkiem ryb jest mintaj stanowiący 46,4 procent biomasy zasobów rybnych tego morza. Mintaj jest rybą pelagiczną występującą okresowo przydennie. Narybek mintaja zjadany jest przez łososie pacyficzne, ponadto jest ważnym składnikiem pokarmowym dla ssaków i ptaków morskich występujących w tym rejonie. Biomasę mintaja szacuje się na 3,3-4,4mln. ton. Mintaj tego morza tworzy szereg lokalnych stad i populacji różniących się okresem i rejonem tarła, miejscem zimowania oraz w mniejszym stopniu rejonami żerowania.

Zakres długości poławianych mintajów wynosił od 18 do 35cm.

Długości mintajów były różne w zależności od czasu połowów oraz głębokości.

Na wodach płytszych przeważały ryby mniejsze. Im głębiej tym w stadzie pojawiało się więcej osobników większych, a ryby mniejsze zanikały. Na wodach do głębokości 350m średnie długości wynosiły 31cm. Na głębokościach od 350m do 450m średnia długość mintajów wynosiła ok 34cm, natomiast w warstwie wód od 450 do 600 metrów średnie długości były bardziej zróżnicowane i wynosiły od 34 do 43cm.

2.2 Gatunki wiodące w rejonie połowów

GATUNEK WIODĄCY:

1) MINTAJ ( łac. Theragra chalcogramma-Pallas) ang. Walleye pollock.

ROZSIEDLENIE: Mintaj występuje w północnej części Pacyfiku od Morza Japońskiego poprzez M. Ochockie i Beringa , oraz przy brzegach Ameryki Północnej do centralnej części Kalifornii. Najdalej na północ dochodzi do Zatoki Anadyrskiej i południowych brzegów Półwyspu Czukockiego.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Ciało wydłużone, niewysokie, lekko ścieśnione bocznie. Największa wysokość ciała mieści się około 6 razy w długości ciała. Pysk zaostrzony, szczęka dolna lekko wysunięta przed górną. Wąsika na podbródku zwykle brak, czasami widoczny jest w formie szczątkowej. Zęby na szczękach małe. Oczy stosunkowo duże. Płetwy grzbietowe wyraźnie rozdzielone o zarysie trójkątnym, płetwy odbytowe o podobnym kształcie. Płetwa ogonowa ścięta prosto lub z niewielkim wcięciem. Płetwy brzuszne znajdują się w położeniu gardłowym. Linia boczna w przedniej części ciała prosta i nieprzerwana, na wysokości drugiej płetwy grzbietowej lekko opada i dalej przebiega prosto , z tym że jest przerywana. Grzbiet oliwkowo zielony lub sino szary, boki srebrzysto-siwe z fioletowym połyskiem. Po bokach ciała i głowy występują liczne ciemne plamki.

DANE BIOLOGICZNE: W okresie rozrodczym tworzy gęste i wielkie skupiska w wodach głębszych nad dnem. Tarło w M. Beringa zimą i wiosną, u wybrzeży Korei i w M. Ochockim od jesieni do wiosny, z nasileniem na początku zimy. Ikra pelagiczna, z głębszych wód wypływa ku warstwom powierzchniowym. Dorosłe żywią się głównie drobnymi rybami np.: Gromadnikiem, Stynkam, narybkami Łososia itp.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Połowy głównie włokami. Gatunek zagrożony przełowieniem. Mięso białe, chude i smaczne. Użytkowanie wszechstronnie na świeżo, mrożone, suszone, w konserwach, a także przerabiane na farsze do tzw. wędlin rybich.

GATUNKI PRZYŁAWIANE:

2) ŚLEDŹ PACYFICZNY; (łac. Clupea Harengus Pallasi); ang. Pacific herring; niem. Pazifischer Hering.

ROZSIEDLENIE: Występuje u wybrzeży Ameryki, od płd. Kalifornii po Alaskę i Morze Beringa, po stronie zaś azjatyckiej od płd. Japonii po Kamczatkę. Spotykany jest w morzach syberyjskich, w pobliżu ujść rzecznych, w Morzu Ochockim, a także we wschodniej części Morza Barentsa.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Charakterystyczny wrzecionowaty kształt ciała. Otwór ustny górny. Łuska słabo osadzona w skórze, łatwo odpadająca. Barwa grzbietu zależna od przeźroczystości wody. Płetwy parzyste - przeźroczyste, nieparzyste - szare.

DANE BIOLOGICZNE: Okres tarłowy u wybrzeży Kanady, w wodach płytkich. Ikra przylepna, składana na dno. Wylęg trwa 10-14 dni. Larwy i młode żywią się drobnym zooplanktonem, dorosłe większymi formami planktonu i bentosu. Po stronie azjatyckiej tarło również odbywa się wiosną. Wzrost larw i narybku jest dość szybki. Dojrzałość płciową uzyskuje już w trzecim roku życia. Intensywnie żeruje w głębszych wodach, poza strefą przybrzeżną.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Połowy włokowe, okrężnicowe i pławnicowe. Mięso bardzo smaczne, wszechstronnie użytkowane.

3) HALIBUT PACYFICZNY; (łac. Hippoglossus Stenolepis).

ROZSIEDLENIE: Płn.- Wsch. Pacyfik od Kalifornii po M. Beringa i od Kamczatki po M.Ochockie i Japonię.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Długość przeciętnie 50-100cm; maksymalna: samicy 260cm., samca 140cm. Ciężar przeciętny 15-30kg, maksymalny ponad 260 kg. Linia boczna wysokim łukiem wzniesiona nad płetwy piersiowe. Położenie ciała prawe. Strona ślepa zabarwiona białawo.

DANE BIOLOGICZNE: Żyje na szelfach i stokach do głębokości około 1100 m, najobficiej w przedziale 50-400 m. Rozród u wybrzeży Kanady i Alaski od listopada po styczeń i luty. Ikra i larwy pelagiczne. Narybek upodabnia się do dorosłych przy 3-4 cm. wielkości. Młode bytują pelagicznie i naddennie w płytszych wodach. Z wiekiem schodzą w głębsze wody i przechodzą na denny tryb życia. Żyje gromadnie, uprawia wędrówki żerowe i rozrodowe. Żywi się rybami, głowonogami, krabami, krewetkami i innymi bezkręgowcami.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Połowy denne głównie na linki haczykowe, także włokowe. Mięso białe, okresowo tłuste, bardzo smaczne i wysoko cenione. Użytkowane ryby świeże lub mrożone tzw. stołowe.

4) ŁOSOŚ KLARKA ( łac. Salmo Clarki)

ROZSIEDLENIE: Żyje w płn.-wsch. Pacyfiku w przybrzeżnych wodach oraz morzach przyległych.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Osiąga przeciętnie 70-100 cm. Linia boczna lekko wzniesiona ku przodowi. Na podbródku i podgardlu zabarwienie lekko czerwonawe.

DANE BIOLOGICZNE: Gatunek anadromiczny, wchodzi na rozród w rzeki i potoki, tarło odbywa się od listopada do marca. Młode wracają do morza, gdzie intensywnie żerują. Pokarm ich stanowią owady i skorupiaki, później prawie wyłącznie ryby. Dojrzałość płciową osiągają zwykle w 3-4 roku życia.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Połowy przemysłowe i sportowe głównie sprzętem haczykowym. Mięso bardzo smaczne i cenione. Użytkowanie ryby wędzone, konserwy rybne oraz ryby świeże.

5) WĘGORZYCOWATE: (łac.: Botheocara Brunneum-Zoarcdae).

ROZSIEDLENIE: Występuje u wybrzeży płn. Kalifornii do M. Beringa oraz od Kamczatki po Sachalin.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Osiąga długość ok. 65 cm. Płetwa grzbietowa zaczyna się tuż za głową i łączy się z płetwą odbytową. Brak płetw brzusznych. Łuski bardzo drobne, koliste. Linia boczna bardzo słabo zarysowana. Nad górną szczęką i na policzkach wzgórki skórno-chrzęstne. Otrzewna koloru czarnego.

DANE BIOLOGICZNE: Żyje w głębszych wodach szelfowych i na stokach kontynentalnych, spotykana do głębokości 1650 m, nieco częściej na głębokościach 300-600 metrów.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Trudno dostępna i dość rzadko łowiona. Bez znaczenia użytkowego. Mięso wodniste i mało wartościowe.

6) KREWETKA PÓŁNOCNA (łac.. Pandalus borealis)

ROZSIEDLENIE: Występuje na półkuli północnej zarówno na Pacyfiku, jak i w Atlantyku. W Pacyfiku jest pospolita koło brzegów Alaski. Występuje także pospolicie we wschodniej części M. Beringa, w Morzu Ochockim i koło wysp Aleuckich.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Ciało krewetki, pokryte miękkim pancerzem chitynowym, można podzielić na dwie zasadnicze części: głowotułów z dłuższym lub krótszym dziobem oraz odwłok zakończony płytą ogonową. W partii głowotułowia umieszczone są, odnóża kroczne, pod odwłokiem odnóża pływne.

DANE BIOLOGICZNE: Występuje na głębokościach od 20-900m. Wraz ze wzrostem głębokości zauważa się wzrost średnich rozmiarów występujących krewetek. Krewetka północna żyje zazwyczaj na dnie pokrytym gliną, mułem, mulistym piaskiem lub gliną polodowcową.

POŁOWY I UŻYTKOWANIE: Różnorodność stosowanych narzędzi połowu jest bardzo duże, np.: pułapki, kosze, klatki a także włoki.

Mięso krewetek jest bardzo zbliżone do mięsa chudych ryb pod wzgl. składu chemicznego.

7) KALMARY - (Kałamarnice)

ROZSIEDLENIE: Występują na półkuli północnej i południowej zarówno na Pacyfiku jak i w Atlantyku.

KSZTAŁT I BARWA CIAŁA: Mają torpedowaty kształt ciała zaostrzony na tylnym końcu, którym zwierzę w trakcie pływania sposobem odrzutowym skierowane jest ku przodowi. Na tylnym końcu ciała znajdują się skórzaste płetwy, pomocne przy pływaniu. Dobrze rozwinięte oczy, silne macki z przyssawkami, duże rogowe szczęki sprawiają, że organizmy te są dobrze przystosowane do pelagicznego drapieżnego trybu życia. W części grzbietowej ciała mają szkielet wewnętrzny w formie rogowej płytki.

DANE BIOLOGICZNE: W przyłowie można spotkać różne gatunki kalmarów z rodziny Loliginidae oraz z rodziny Ommastrephidae.

Do nierybnych zasobów zaliczyć możemy szereg gatunków organizmów takich jak:

skorupiaki czyli kraby właściwe (nożycowy, włochaty);

-mięczaki, czyli małże, ostrygi, omułki, przegrzelki, wenusy, sercówki, ślimaki,

-szkarłupnie, czyli strzygwy, jeżowce, rozgwiazdy, wężowidła,

-stułbiopławy czyli parzydełkowce, gąbki ,

-krasnorosty ,

-brunatnice,

-zielenice,

-rośliny wyższe jak trawy morskie, len morski ; także pewne gatunki skorupiaków, mięczaków, szkarłatni i glonów morskich.

2.CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU POŁOWU - MINTAJA.

W czasie rejsu połowy prowadzone były w różnych rejonach Morza Ochockiego i ukierunkowane na połowy mintaja żerującego i wędrującego z rejonu Sachalina i Kamczatki. W ogólnej biomasie morza dominującą rolę odgrywa mintaj , choć bytuje tutaj około 270 gatunków, a najważniejsze to :śledź, łosoś, dorsz oraz kraby. Oprócz tradycyjnych połowów przedtarłowego i tarłowego mintaja przy zach. Kamczatce i żerującego przy płn-wsch. Sachalinie podejmowane są zimowe połowy w centralnej części morza, na akwenie pomiędzy płycizną (banką) Kaszewarowa a kanionem Tinro (grzbiet Liebiedja). Poza tym, mintaja przedtarłowego poławia się w półn. części kanionu Tinro, a tarłowego na NE i SW od wyspy Iony, co w znacznym stopniu uzależnione jest od warunków lodowych.

Połowy mintaja na Morzu Ochockim prowadzi się głównie w m -cach zimowo - wiosennych, tj. w okresie przedtarłowym i tarłowym. Związane to jest z wielkością i czasową alokacją kwot połowowych oraz sezonowością połowów innych gatunków ryb.

W rejonie zach. Kamczatki połowy prowadzone są w okresie tarła, w m-ch grudzień- maj. Na tarliskach zachodnich : Iono-Kaszewarowskim (IK), Iono-Ajanskim (IA), Iono-sachalińskim (IS) , z uwagi na zalodzenie , połowy odbywają się głównie w końcowych stadiach tarła, w m -cach maj-czerwiec.

W centralnej części morza najbardziej intensywne połowy odbywają się na zimowych przedtarłowych koncentracjach, rozprzestrzenionych w m-cach grudzień - kwiecień na stoku kontynentalnym (do 600m), przylegającym do akwenu głębokowodnego. Najbardziej intensywne i stałe są połowy mintaja zimującego na akwenie pomiędzy banką Kaszewarowa i grzbietem Liebiedja (wzdłuż zach. Kamczatki). Zależnie od zalodzenia zimującego mintaja odławia się również w okresie listopad - luty w płn. części zapadliny Tinro.

Mintaja żerującego odławia się : w przybrzeżnym rejonie Prituańskim (szelf przylegający do półwyspów Koni i Piagina) i zatoce Szelechowa w centralnej części morza na spadku banki Kaszewarowa i stosunkowo bardziej stabilnie w rejonie wsch. Sachalinu (połowy zaczynają się w połowie czerwca ). Połowy letnie rozwinięte są słabo, gdyż z reguły cała kwotę połowową wykorzystuje się zimą i wiosną.

Wczesne tarło jest charakterystyczne dla mintaja zach. Kamczatki (styczeń - kwiecień). Na grzbiecie Liebiedja tarło opóźnia się w porównaniu z poprzednim rejonem o 15-20 dni (szczyt tarła w ostatnich dwóch dekadach marca). Najpóźniej odbywa się tarło w rejonie płn-wsch. Sachalina , na tarliskach zachodnich IK, IA, IS - o ok. 30-40 dni w porównaniu do zach. Kamczatki. Można przyjąć , że w kierunku od płd -zach. Kamczatki do Sachalina tarło przesuwa się na późniejsze okresy, co odpowiada przebiegom procesów wiosennych w morzu. Większa część mintaja odbywającego tarło przy zach. Kamczatce na grzbiecie Liebiedja żeruje w północnej części morza w przybrzeżnym rejonie Prituańskim i ujściu zatoki Szelechowa .

Jesienią mintaj migruje na wschód i w listopadzie - grudniu, przed migracją tarłową koncentruje się na północnych skłonach zapadliny Tinro i na stoku kontynentalnym. Rozprzestrzenianie skupisk zimowych uzależnione jest od warunków termicznych i zasięgu lodu.

Z reguły akwen wzdłuż zach. Kamczatki , przed wpływem napływających cieplejszych wód oceanicznych, nawet w czasie surowych zim ulega zalodzeniu później niż centralna część morza. W styczniu ryba zaczyna podchodzić do skłonu kontynentalnego zach. Kamczatki głównie z północy.

W miarę dojrzewania gonad mintaj przemieszcza się na mniejsze głębokości, liczebność jego wzrasta i osiąga maksimum w czasie szczytu tarła, które odbywa się na głęb. 110-180m. Po tarle osobniki migrują na minimalne dla gatunku głębokości (80 - 100)m i stopniowo przemieszczają się na północ. Dlatego od drugiej dekady kwietnia gęstość ławic stopniowo zmniejsza się.

Inne stada mintaja z rejonu Prituańskiego rozpoczynają migracje na południe w październiku i po pewnym czasie tworzą lokalne trwałe skupiska zimowe na skłonie kontynentalnym (300-600)m na wschód od banki Kaszewarowa i w centralnej części morza, aż do zachodnich skłonów grzbietu Liebiedja. Rozprzestrzenianie tych skupisk zależy od warunków lodowych i położenia ich granicy. Przy maksymalnym zasięgu stałego lodu skupiska zimowe formują się głównie na ich skraju. Wiosną wraz z cofaniem się lodu mintaj migruje stopniowo na północny- zachód na tarło w rejonie banki Iony. Zimą przy półn - zachod. położeniu granicy lodów miejsca zimowania i tarła mogą się pokrywać.

Oddzielne stada mintaja bytują w zach. i półn. części M. Ochockiego. Mintaj tego stada w okresie letnio - jesiennym żeruje w rejonie wschodniego i północno- wschodniego Sachalina, rozprzestrzeniając się w tych wędrówkach na część centralną morza. W listopadzie - grudniu przemieszcza się on bardziej na północ, tworząc zimowe skupiska na południowych i zachodnich skłonach banki Kaszewarowa. Migracje tarłowe przebiegają wzdłuż półn - zach. odnóg zapadliny Deriugina, ciągnących się w kierunku banki Iony. Tarło odbywa się późną wiosną w zachodnim rejonie Iono-Sachalińskim (tarliska IA, IS). Rozprzestrzenianie skupisk zimowych i okres wędrówek tarłowych zależą od warunków lodowych i napływu cieplejszych wód oceanicznych z rejonu Kuryli.

Obserwacje wskazują , że w okresie żerowania i związanych z tym wędrówek, w centralnej części M. Ochockiego zachodzi mieszanie (pokrywanie areałów) mintaja pochodzącego z różnych stad i tarlisk. Dotyczy to w pewnym stopniu również wędrówek zimowiskowych

3.CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA STATKU.

3.1.Wyposażenie nawigacyjno - połowowe .

1. Statek został wyposażony w następujące

urządzenia nawigacyjne

-odbiornik systemu GPS firmy FURUNO GP-50

-odbiornik systemu TRANSIT firmy FURUNO FSN-70

-automatyczny radionamiernik cyfrowy FD-525

-automatyczny radionamiernik cyfrowy ARC-1404

-radar SRN 743 (10 cm ) - 2 szt.

-radar FURUNO FR-8110D (typ raster-scan)

-żyrokompas C.Plath

-cyfrowy repetytor żyrokompasu LR 40A - 2 szt.

-kompas magnetyczny C.PLATH

-odbiornik faksymilowy Furuno DFAX FAX-207

-log dopplerowski firmy SPERRY SRD331 + 2 powtarzacze

-echosonda pionowa ATLAS FISCHFINDER 792 DS. Color

-echosonda pionowa ATLAS FISCHFINDER 782 Color

-echosonda sieciowa ATLAS NETZSONDE 872 Color

-sonar firmy WESMAR HD 800

-odbiornik systemu LORAN : LC-90

-sygnalizator mgłowy INCO

-kursograf -C.PLATH

-ster PZL typ AK-04

-systemy łączności satelitarnej Inmarsat -odbiorniki standardu A i C

oraz standardu Mini- M

-UKF- Furuno D72 A

-radiokonsola SEIT TRP7201

-terminal DSC - VHF, H/F, M/F firmy Skanti

-radiostacja TRP 700 Skanti

-odbiornik bezpieczeństwa -Watchkeeper Receiver 2182 kHz

-sekstant prod.DDR

-chronometr firmy Glashutte

-mapy admiralicji brytyjskiej, amerykańskie i kanadyjskie

-spis radiosygnałów

-spis świateł i sygnałów mgłowych

-locje

-tabele pływów i prądów pływowych

-katalog map

-rocznik astronomiczny Nautical Almanac

3.2. Aparatura ichtiolokacji. (ichtiogramy).

SONAR HD 800 FIRMY WESMAR

Sonar ten posiada jak gdyby dwa sonary w jednej obudowie, jeden dokonuje przeszukiwania poziomego, drugi natomiast profilowego ( pionowego). Składa się z pulpitu manipylacyjnego, kolorowego ekranu wizyjnego, oraz opuszcznej glowicy z przetwornikiem mieszczacej się w koferdamie sonaru. Urządzenie posiada rozne tryby pracy:

1. profil dna ( bottom profile) - następuje skanowanie przekroju dna. Pozwala to na prezentacje ryb nad dnem, zarysu dna oraz jego struktury w przrkroju. Można zmieniac kat skanowanego sektora co 9 st.

2. echosonda ( sounder) - w tym rodzaju pracy przetwornik aytomatycznie zostaje pochylony w dol o 90 st., przez co uzyskuje się prace echosondy ze stabilizacja pionowa promieniowanej wiazki

3. echisonda jako tzw. Sonar boczny (sounder - sidescan) - pponiewaz w trynie pracy normalnej echosondy można dokonywać zmian pochykenia przetwornika oraz jego obrotu wokół osi, umozliwia to uzyskanie tzw. Sonaru bocznego, np.:chcac uzyskac sonar boczny na lewej burcie, należy obrocicprzetwornik o kat 270 st. oraz pochy\lic go o 45 st., wówczas plynac wzdluz kanalu uzyska się obraz jego dna.

Właściwości i funkcje uzytkowe sonaru :

Zakres kata pochylenia przetwornika wynosi od + 4 º powyżej poziomu do - 90º.

W pracy profilowej można zmieniac, zawezac lub poszerzac sektory zdejmowanego profilu.wykorzystujac funkcje „profil pionowy” nasteouje skanowanie pionowe lawicy, gdzie możemy skanowac srodek lawicy lub na jej skrajach i w ten sposób ocenic jej gestosc. Skanowanie profilub[ionowego zaczyna się od 0º czyli od poziomu, nastepnie postepuje w dol w skokach co 1,8º az do - 90º. Korzystając z kreski namiarowej uzyskujemy wzgledny namiar na cel, podczas przeszukiwania sektorowego w pracy sonarowej przestawienie kreski umozliwia zmine kierunku sektora przeszukiwania symetrycznie wokół kreski, a podczas skanowania pionowego lawicy w celu oceny jej grubosci przestawienie kreski umozliwia zmiane kierunku pionowego skanowania. Daje to możliwość oceny gestosci lawicy w dowolnym jej przekroju.odległość do celu i jego glebokosc wyswietlana jest na ekranie po ustawieniu kursora nad celem. Konsola sonaru podlaczona do odbiornika gps umozliwia sledzenia lawicy ryb, po uprzedniej dwukrotnej jej akwizycji , wprowadzanej ręcznie. Sledzenie przerywane jest po 20 minutach, gdyż komputer nie jest w stanie przewidziec zachowania się lawicy w dluzszym okresie czsu oraz uwzgledniac zmin kierunków ewentualnych prądów wodnych.

Charakterystyka techniczna :

• dwanascie szybkosci skanowania sonaru

• trzy szybkosci skanowania profilu ( profil pionowy oceniajacy grubosc lawicy korzysta z szybkosci „1” co zapewnia najwieksza rozdzielczosc.

• Można wybrac 100, 75, 50 lub 25% maksymalnej mocy impulsu nadawczego ( duża moc impulsu nadawczego daje możliwość uzyskania wiekszego zasięgu, mala moc jest uzyteczna na malych zakkresach i na plytkich wodach, ponieważ minimalizuje możliwość powstawania rewerberacji powodyjacych wystepowanie zakłóceń na ekranie monitora

• Można wybrac 3, 6, 12, 25,50,100 % długości impulsu nadawczego lub BOOSTtj. Szczegolne wydluzenie impulsu.długość impulsu nadawczego wynosi od ulamka milisekundy do kilkudziesieciu ms. Praktycznie krotszy impuls daje lepsza rozdzielczosc , lepszy zarys dna oraz mniej zakłóceń na plytkich wodach lub przy skanowaniu tuz pod powierzchnia wody. Dluzszy impuls umozliwia uzyskanie wiekszego zasięgu. Ustawienie 0% długości impulsu oznacza, iż nadajnik zostaje wylaczony. Sonar wówczas pracuje w trybie pasywnym, tzn. tylko slucha. Jest to wygodne przy ocenie skad pochodza zaklocenia np.; od wibracji kadluba, śruby, silnika lub elektryczne szumy.

• Czulosc echosondy zalezy od ksztaltu charakterystyki wzmocnienia w funkcji odległości. Aby uzyskac wlasciwe proporcje pomiędzy echem od celu silnego oraz od celu slabego niezaleznie od odległości na jakiej się te cele wykrywa, należy wybrac odpowiednie nastawy zasiegowej regulacji wzmocnienia jak następuje:

Częstotliwość

180 kHz - 300 ms 60 kHz - 800 ms

160 kHz - 400 ms 30 kHz - 1200 ms

110kHz - 600 ms

prawidlowe nastawy eliminuja efekt strat propagacyjnych ultradzwieku rozprzestrzeniajacego się w wodzie. Straty te są spowodowane zarówno zmniejszaniem się energii impulsu ze wzrostem odległości, jak i tlumienim srodowiska wodnego.

- dobor zakresow jest oddzielny do sonaru ( 30, 100, 150, 200,250, 300, 400, 500,

600, 800 m) i do pracy profilowej ( 20, 50, 75, 100, 125, 150, 200, 250, 300, 350m)

do wyboru jednostki głębokości : metry, stopy, saznie lub jardy.

ECHOSONDA PIONOWA 792 DS COLOR FIRMY ATLAS KRUPP (SZT.2)

Znacznie ułatwia i poprawia analizę echogramów dzięki wielokolorowemu ekranowi. Echa od ławic ryb, dużych pojedynczych ryb oraz dna morskiego są wyraźnie rozróżnialne dzięki stopniowaniu kolorów. Istnieje łatwość oceny koncentracji organizmów żywych w morzu. Przy połowach pelagicznych oznacza to, że sieć może być prowadzona dokładnie w rejonie największej koncentracji ryb. Obraz obiektów o dużej powierzchni może być szybko i pewnie wyznaczony. Dzięki możliwości zastosowania wielu odcieni kolorów w zależności od skoncentrowania masy, łatwo rozróżnialne są ryby znajdujące się tuż nad dnem. Znajdujący się także w zestawie rejestrator graficzny daje możliwość dokładniejszej analizy długich zapisów, zapisywanych jednocześnie z obrazem na ekranie.

Echosonda FISCHFINDER 792 DS wyposażona jest, we wskaźnik optyczny, rejestrator graficzny oraz blok elektroniczny zawierający urządzenia nadawczo-odbiorcze i dodatkowo posiada nadajnik dużej mocy.

Kierunek pionowej wiązki sondującej przetwornika przyłączonego do tego nadajnika można zmieniać na wskaźniku optycznym. Rejestrator graficzny daje możliwość dokładniejszej analizy długich zapisów, które otrzymywane są równocześnie z obrazem na ekranie. Zapis ten może być dokumentem.

FISCHFINDER 792 DS:

wskaźnik graficzny -AZ 6042 0 300

blok elektroniczny nad./ odb. -GE 6007 0 100

rejestrator graficzny -AZ 6042 G 150

nadajnik dużej mocy -GE 6033 A 001

przetwornik SW 6020 A 004/kanał 1/

przetwornik wg. uznania /kanał 2/.

Impulsy nadawcze wyzwalane przez mikroprocesor sterują stopień mocy. Napięcie wyjściowe stopnia mocy podawane jest na przetwornik hydroakustyczny, który przetwarza energię elektryczną w akustyczną promieniowaną w wodę.

Echo odbite od ryby lub dna morskiego jest odbierane przez ten sam przetwornik i przetwarzane jest na napięcie. Amplituda sygnału echa jest regulowana w przedwzmacniaczu w funkcji czasu; głębokości mające mniejsze napięcie ze względu na tłumienie są wzmacniane. Wstępnie przetworzony w przedwzmacniaczu sygnał e- cha podawany jest na demodulator. Po demodulacji analogowy sygnał echa przetwarzany jest w konwerterze analogowo-cyfrowym na 4 bitowe słowo danych.

W procesorze danych echo w postaci cyfrowej jest przetwarzane na obraz echogramu oraz obraz wskaźnika typu A i wyświetlane na ekranie.

Mikroprocesor jest przeznaczony do sterowania wszystkimi funkcjami przetwarzania takimi jak : podział ekranu, tworzenie liter i cyfr, analiza echa i jego wyświetlanie. Mikroprocesor sterowany jest przez stały program oraz przez nastawianie elementów regulacji zewnętrznej.

Z odbiornika analogowy sygnał echa podawany jest na układy elektroniczne rejestratora graficznego, gdzie jest on rejestrowany równocześnie z wyświetlaniem na ekranie. Prędkość przesuwu papieru oraz prędkość pisaka również sterowane są na drodze elektronicznej.

DANE TECHNICZNE:

a) obraz na ekranie kolorowym:

ekran: przekątna 36 cm,

skala kolorów:8 kolumn,

przesuw obrazu:3 prędkości do wyboru,

znaczniki czasu:2,5 min,

liczba stopni barw:16,

b) zakresy rozciągnięte przy pomocy „scale expander”:

zakresy względem dna: 6, 12, 24, 60 metrów,

zakresy pelagiczne:12, 24, 60, 120 metrów,

c) max. głębokość sondowania przy dobrych warunkach akustycznych:

dno: na częstotliwości f1-5000m, na częstotliwości f 2-400m

ławica ryb 0 dB:f1-2000 m,f2-200m

duża ryba -30 dB:f1-1000 m,f2-80m.

napięcie zasilania:24, 110, 115, 220/240 V

ECHOSONDA SIECIOWA ATLAS POLYNETZSONDE 872 COLOR

Echosonda sieciowa wyposażona jest podobnie jak echosonda pionowa w kolorowy monitor oraz rejestrator graficzny. Dodatkowo posiada przetworniki mocowane na sieci, które dają informację o głębokości sieci, wysokości rozwarcia. Zasada działania systemu echosondy jest podobna do zasady działania echosondy 792 DS. Zespół przetworników sieciowych mocuje się do sieci i jego dwa oscylatory przesyłają informację do wskaźnika graficznego. Impulsy nadawcze wychodzą z echosondy i kablem przesyłane do zespołu przetworników sieciowych, tą samą drogą sygnał wraca do odbiornika, gdzie jest wzmacniany.

Ze względu na awarię sonaru, w trakcie trwania połowów echosondy pionowa i sieciowa pracowały prawie nieprzerwanie. Echosonda pionowa pracowała w zależności od głębokości na jakiej prowadzone były połowy, na zakresie od 200m do 600m Zarówno na echosondzie pionowej jak i na echosondzie sieciowej używany był rejestrator graficzny. Dużą pomocą przy pracy na tych urządzeniach była skala kolorów, dzięki którym łatwo dokonywana była analiza gęstości ławicy. Echosonda sieciowa pracowała najczęściej na skali 100m Dzięki tej echosondzie można było prowadzić połowy w sposób bezpieczny nie stwarzając zagrożenia uszkodzenia sprzętu połowowego. W trakcie wydawania siatki oficer wachtowy przez cały czas obserwował echosondę sieciową uzyskując dane na temat położenia siatki względem dna, jak również dane czy siatka posiada prawidłowe rozwarcie, czy nie uległa zaplątaniu. Rozwarcie siatki zależało od typu włoka i wahało się od 60m do 110m Podczas trałowania echosonda sieciowa pozwalała określić wysokość na której znajduje się siatka względem dna, poderwanie lub opuszczenie siatki odbywało się przy pomocy manewrowania skokiem śruby, jeśli chcieliśmy poderwać siatkę do góry zwiększaliśmy kąt wychylenia płatów śruby. Natomiast jeśli istniała potrzeba poderwania siatki na skutek zmiany głębokości, wówczas podbierano kable trałowe, w momencie rozpoczęcia podbierania kabli zmniejszano kąt wychylenia płatów śruby w celu redukcji obciążenia silnika.

3.3. Sprzęt połowowy.

4. CHARAKTERYSTYKA SPRZĘTU POŁOWOWEGO.

(dokumentacja i uzbrojenie zestawu, eksploatacja zestawu trałowego)

4.1. Opis urządzenia połowowego.

Głównym wyposażeniem statku służącym do połowów jest urządzenie trałowe, które jest przeznaczone do połowów włokami dennymi i pelagicznymi o dopuszczalnych oporach : 318 kN przy prędkości trałowania 6,5 w i 237 kN przy 4,5 w. Połowy mogą być prowadzone na głębokościach do 1000 m , z echosondą sieciową do 600 m.

Dane charakterystyczne urządzenia;

Max. długość wydawanej liny trałowej (poza rolkę bloku) - 3300 m

Dopuszczalne obciążenie liny trałowej  32 mm - 200 kN

Dopuszczalne obciążenie liny worka  40 mm - 200 kN

Dopuszczalne obciążenie liny wodzy  28 mm - 70 kN

Pojemność bębna wciągarki sieciowej - 8 m³

Długość pokładu trałowego od slipu do wciągarki sieciowej - 35 m

Wysokość podnoszenia talii rufowej - 10 m

Wysokość podnoszenia rolek trawersy - 10 m

Zasada pracy i obsługa urządzenia.

Urządzenie trałowe jest obsługiwane przez 11 wciągarek hydraulicznych zasilanych z centralnego systemu hydraulicznego oraz dwie wciągarki kabla echosondy sieciowej zasilane z niezależnego zespołu napędowego. Elektro- hydrauliczny system sterowania wciągarek zabezpiecza płynną regulację prędkości lin oraz regulację uciągu lin trałowych, zabezpiecza przed ich nadmiernym obciążeniem dynamicznym i ewentualnym zerwaniem. Rufowe usytuowanie wciągarek trałowych rozsuniętych na burty, pozostawia środkową część pokładu trałowego, od slipu do nadbudówki, wolna dla wciągania i wydawania trału, rozładunku worka i prac pomocniczych. Przed nadbudówką jest zamontowana wciągarka sieciowa. Na nadbudówce na pokładzie dziobówki są ustawione 4 wciągarki wodzy i 2 wciągarki worka. Wciągarki wodzy , włoka i sieciowa są sterowane ze wspólnego pulpitu rybackiego w sterówce oraz awaryjnie ze sterownika na pokładzie nadbudówki.

Wciągnięty na pokład trałowy worek włoka z ryba jest rozładowywany za pomocą talii 100 kN, zamocowanej pod salingiem masztu rufowego lub bomów rufowych 2 x 50 kN. Przesypywanie ryby w worku, w kierunku rufy odbywa się za pomocą lin wciągarek worka przechodzących przez rolki trawersy. Dwie wciągarki pomocnicze ustawione na platformach rufowych kozłów trałowych służą do ściągania worka z pokładu trałowego na slip oraz do przeciągania w kierunku rufy lin wciągarek worka i wodzy. Główny pulpit sterowniczy rufowej sterówki rybackiej obejmuje sterowanie wciągarek: trałowych, wodzy, worka, pomocniczych i sieciowej.

Urządzenie trałowe składa się z następujących podzespołów :

Wciągarka trałowa - 2 szt.

uciąg nominalny dla połowy długości liny - 200 kN

prędkość nominalna dla połowy długości liny - 75m/min

prędkość nominalna wydawania liny - 190m/min

uciąg max. dla połowy długości liny - 240 kN

średnica liny - 32 mm

pojemność bębna linowego - 3500 m

Rozmieszczenie i obsługa

Dwie jednobębnowe wciągarki trałowe ustawione po obu burtach statku są mocowane do stalowych fundamentów spawanych do pokładu trałowego. Wciągarki są sterowane zdalnie z pulpitu sterówki rybackiej, obejmującego również wskaźnik długości wydanej liny, wskaźnik uciągu w linie oraz system sygnalizacji. Pomocnicze sterowniki wciągarek są ustawione w pobliżu kozłów rufowych.

Wciągarka wodzy - 4 szt.

uciąg nominalny - 70 kN

prędkość nominalna - 50m/min

uciąg maksymalny - 84 kN

średnica liny - 28 mm

pojemność bębna linowego - 600 m

Rozmieszczenie i obsługa :

Cztery jednobębnowe wciągarki wodzy są ustawione na pokładzie dziobówki i mocowane do stalowych fundamentów spawanych do pokładu. Wciągarki są sterowane z pulpitu sterówki rybackiej oraz awaryjnie ze sterownika usytuowanego w pobliżu wciągarek.

Wciągarki worka - 2 szt.

uciąg nominalny - 200 kN

prędkość nominalna - 25m/min

uciąg maksymalny - 240 kN

średnica liny - 40 mm

pojemność bębna linowego - 80 m

Rozmieszczenie i obsługa :

Dwie jednobębnowe wciągarki worka są ustawione na pokładzie dziobówki i mocowane do stalowych fundamentów spawanych do pokładu. Wciągarki są sterowane z pulpitu sterówki rybackiej oraz z pulpitu pomocniczego usytuowanego na pokładzie dziobówki.

Wciągarka sieciowa - 1 szt.

uciąg nominalny - 100 kN

prędkość nominalna - 60 m/min

prędkość wydawania - 120 m/min

uciąg maksymalny - 120 kN

pojemność bębna : część sieciowa - 8 m³

część linowa - 2 x 600 m liny  28

Rozmieszczenie i obsługa :

Jednobębnowa wciągarka sieci z dwoma uskokami na średnicy wewnętrznej bębna zamocowana jest do stalowych fundamentów spawanych do pokładu trałowego przed nadbudówką. Wciągarka jest sterowana z pulpitu usytuowanego na pokładzie dziobówki.

Wciągarki pomocnicze - 2 szt.

uciąg nominalny - 30 kN

prędkość nominalna - 50 m/min

uciąg maksymalny - 36 kN

średnica liny - 18 mm

pojemność bębna linowego - 40 m

Rozmieszczenie i obsługa :

Dwie jednobębnowe wciągarki pomocnicze do ściągania worka na slip i przeciągania lin worka i wodzy są ustawione na platformach kozłów rufowych. Wciągarki są przykręcane do fundamentów stalowych spawanych do platform i sterowane z pulpitu sterówki rybackiej i pomocniczego pulpitu na rufie.

Żurawiki pomocnicze - obrotowe - 2 szt.

udźwig żurawika - 10/20 kN

wysięg - 3 m

kąt obrotu - 360 stopni

Rozmieszczenie i obsługa :

Dwa żurawiki obrotowe o stałym wysięgu do obsługi rozpornic i luków magazynów sieciowych są zamocowane do platform kozłów trałowych. Żurawiki są sterowane zdalnie z pokładu trałowego ; sterownik usytuowany na kolumnie kozła rufowego.

Kozły trałowe z osprzętem

Dwa kozły trałowe ustawione w części rufowej pokładu trałowego służą do mocowania dwóch bloków trałowych zamkniętych, zaczepów do prac pomocniczych , żurawików pomocniczych obrotowych oraz wciągarek pomocniczych 30 kN do ściągania worka sieci na slip.

Smarowanie i konserwacja

Częstotliwość smarowania rolek i łożysk urządzeń trałowych zależy od warunków eksploatacji , nie rzadziej jednak jak raz w miesiącu ,praktycznie zawsze po dłuższych przestojach w trałowaniu. Liny stalowe na bębnach wciągarek smaruje się gęstym smarem grafitowym poczym przykrywa brezentem - czas zejścia z łowiska.

Smarowaniu podlegają również wszystkie trzpienie i części ruchome mające punkty do ciśnieniowego wtłaczania smaru tzn. posiadające kalamitki.

4. 2. Sprzęt połowowy.

Typy włoków pelagicznych wielkogabarytowych będace na wyposazeniu m/t "Langusta ".

Rodzaj jednostki B-672.

• WP 157/400 x 134/300

• WP 180/450 x 159/350

Cechą wspólną włoków wielkogabarytowych jest część wlotowa zbudowana z dużych oczek heksagonalnych i rombowych (wielkość oczka 6-10m). Konstrukcje włoków wielkogabarytowych osiągają najkorzystniejsze parametry rozwarć przy minimalnych oporach. Cechuje je łatwość w eksploatacji. Ich budowę zunifikowano w części sieciowej gardzieli. Końcowa część gardzieli jest wspólna dla wszystkich eksploatowanych włoków (tkanina o boku oczka 100 i 200 mm). W gardzielach włoków wielkogabarytowych zastosowano bardzo łagodne kroje (głównie 1N1B), co pozwoliło na zmniejszenie kąta natarcia tkaniny, a tym samym wpłynęło na zmniejszenie oporu włoka. Dodatkowym zmniejszeniem oporu jest wprowadzenie w części sieciowej gardzieli tkanin o bokach oczka 1200 i 1600mm.

OZNACZENIA WŁOKÓW :

np.: WP 157/400 x 134/300

WP - włok pelagiczny

157 - długość nadbory / podbory w metrach

134 - długość bokbory w metrach;

400 - szerokość góry lub dołu włoka zmierzona w oczkach zwartych na wysokości rzędnika;

300 - szerokość boku zmierzona w oczkach zwartych na wys. rzędnika.

4.2.1 Elementy linowe uzbrojenia

Do uzbrojenia włoków wielkogabarytowych stosujemy następujące elementy linowe:

"wąsy" o długości 50 m z liny stalowej Φ 18 mm,

wodze górne o długości 85-100 m z liny stalowej Φ 18 mm,

wodze dolne o długości 85-100 m z liny stalowej Φ 22-26 mm,

przedłużacze wodzy dolnej o długości 2.5 - 6 m z liny stal. Φ 22-26 mm,

stropy łącznikowe i stropy rozpornicowe różnej długości, w zależności od typu statku.

"Wąsy" powinny być jednej średnicy. Nie powinno się stosować lin stalowych Φ 26 mm, na wąsy dolne - powoduje to niepotrzebne zwiększenie ciężaru uzbrojenia oraz nawijanie się wąsów cienkich na grubsze. Najlepszy rozkład naprężeń we włoku jest wtedy, gdy długość "wąsów" górnego i dolnego są sobie równe, a jednocześnie dłuższe od "wąsów" środkowych. Taka różnica powoduje zwiększenie rozwarcia pionowego włoka bez istotnej zmiany formy włoka. Wodze krótkie (50m) możemy stosować do połowu na dnie, kiedy nie zależy nam na uzyskaniu dużego rozwarcia pionowego, zyskując na rozwarciu poziomym. Wodze długie (150 m), możemy stosować do połowów pelagicznych. Efektem ich użycia jest zwiększenie rozwarcia pionowego, ale nieznacznie zmniejszenie rozwarcia poziomego. Praktycznie rzadko stosujemy wodze długie z uwagi na ograniczoną pojemność wciągarek. Wskazane jest stosowanie cienkich wodzy dolnych z liny Φ 22-24mm.

Przedłużacze wodzy dolnej mają wpływ na:

zwiększenie rozwarcia pionowego włoka,

zagłębienie zestawu trałowego.

Niewłaściwe dobranie długości przedłużacza może powodować :

powstawanie nadmiernych obciążeń wodzy górnych,

przesunięcie do tyłu dolnej części gardzieli tzw. przekoszenie,

wzrost oporu ,

trudności w ustawieniu włoka blisko powierzchni.

4.2.2 Obciążenia podbory; ciężary główne

Obciążenie podbory łańcuchem technicznym powinno wynosić 200-300kg. W nowych włokach środkową część podbory zastąpiono złomową liną stylonową długości 26-30m. W jej miejsce należy wstawić na statku pojedyncze odcinki łańcucha technicznego tej samej długości. W połowach prowadzonych na trudnych gruntach należy stosować tzw. "bezpiecznik", czyli łańcuch złożony z dwóch odcinków połączonych sznurkiem stylonowym, przeciwdziałający dużym awariom na zaczepie.

W "Odrze" stosuje się obciążenia główne typu :

• walizkowego 500kg i 750kg.

Różnorodność typów obciążeń umożliwia optymalny ich dobór w danej sytuacji połowowej.

4.2.3 Zestaw latawcowy

Uzyskanie założonych rozwarć pionowych możliwe jest tylko przy prawidłowej pracy zestawu latawcowego. Ma on również decydujący wpływ na wciągnięcie włoka pod powierzchnię.

W skład zestawu latawcowego wchodzą:

latawce brezentowe,

"fałszywa " nadbora krótsza o 1m od nadbory właściwej,

odcinek rzędnikowy nadbory właściwej uzbrojony na końcach w 0.5m odcinki łańcucha do regulacji kąta natarcia,

stropiki wzmacniające, łączące " fałszywą " nadborę i nadborę właściwą,

tkanina stylonowa drobnooczkowa.

4.2.4 Typy rozpornic

Rozpornice stanowią najistotniejszy element uzbrojenia, mają decydujący wpływ na rozwarcie poziome włoka. Ich opór stanowi ok. 11% oporu zestawu trałowego. Aktualnie w eksploatacji znajdują się dwa typy rozpornic pelagicznych:

• Suberkruba o powierzchni 8 m*,

• dwupłatowe o powierzchni 5 m* i 6 m*,

Rozpornice Suberkruba nie zapewniają optymalnej pracy z włokami pelagicznymi wielkogabarytowymi, toteż są zastępowane rozpornicami dwupłatowymi, charakteryzującymi się:

dużą siłą rozwierającą przy jednocześnie mniejszej powierzchni,

stabilniejszą pracę,

łatwiejszym wyciąganiem z rufy na pokład trałowy,

mniejszym oporem,

możliwością szybkiej zmiany punktu mocowania dolnego stropu,

natychmiastową pracą po wydaniu do wody,

większą wytrzymałością na zginanie.

Rozpornice o powierzchni 5m* małą siłę rozwierającą równą rozpornicom 8m*, przy oporze mniejszym o 20% co preferuje je do stosowania na statkach. Ich stosowanie nie wpływa na zmianę parametrów rozwarć włoków. Rozpornice o powierzchni 6 m² mają siłę rozwierającą większą od rozpornic 8m² o ok. 20%, przy oporze mniejszym o 12%. Zastosowanie tych rozpornic powoduje zmianę parametrów rozwarć włoków. Rozpornice te są przeznaczone dla większych jednostek rybackich np.: B-672,B-418 czy B-89, właśnie taki typ rozpornic jest używany na m/t "Langusta".

4.2.5 Worki

Worek jest elementem zestawu trałowego narażonym na działanie dużych sił w związku z czym konieczne jest stosowanie odpowiednio wytrzymałych materiałów i dopracowanie jego konstrukcji. Obecnie dąży się do zmniejszenia ciężaru worka poprzez stosowanie worków jednowarstwowych o lepszej filtracji z odpowiednio mocnych tkanin sieciowych. Umożliwia to zmniejszenie oporu zestawu trałowego. Celem zapewnienia dostatecznej wytrzymałości w workach stosuje się większą ilość stropów dzieleniowych. Najlepszym wzmocnieniem wzdłuż worka jest warkocz z tkaniny sieciowej wypracowanej, który zapewnia właściwe współdziałanie tkaniny workowej ze wzmocnieniem oraz dostateczną wytrzymałość podczas wybierania worka. Wybór worka o odpowiednim prześwicie powinien być zgodny z wymogami właściwych konwencji. W rejonach nie objętych konwencją można stosować worki wielowarstwowe.

4.2.6 Typy końcówek gardzieli

Dla włoków wielkogabarytowych stosuje się następujące typy końcówek :

końcówkę pelagiczną Φ3.65; 40,

końcówkę pelagiczną Φ 2.50; 30 (35),

końcówkę pelagiczną WOC Φ 3.65.

Kształt końcówki, jej długość oraz rozmiar zastosowanych oczek mają bardzo duży wpływ na wielkość oporów włoka. Aby otrzymać optymalny kształt końcówki należy zastosować końcówki o łagodnym kroju, z kolei to wymusza stosowanie długich końcówek. Wybór określonego typu końcówki jest uzależniony od aktualnych sytuacji połowowych oraz wymogów konwencji o ochronie rybołówstwa.

5. TECHNIKA I TAKTYKA PROWADZENIA POŁOWÓW ORAZ

WYDAJNOŚCI POŁOWOWE

(system wyszukiwania ławic, uwagi własne o polepszeniu połowów)

1.Technika i taktyka prowadzenia połowów

1.1.Taktyka poszukiwań.

Poszukiwania - zwiad hydroakustyczny prowadzi się na małych prędkościach- „pół naprzód”, a przy napotkaniu zapisów - „wolno naprzód”, z wykorzystaniem sond pionowych i poziomych. Napotkane zapisy są najpierw dokładnie obsondowane, w celu sprawdzenia wielkości, charakteru i kierunku (poziomego, pionowego) przemieszczeń, a następnie wykonuje się zwrot i wydaje trał. Podczas trałowań na Morzu Ochockim spotkać można koncentracje ryb na większych głębokościach rzędu 600 - 700 m jak również w warstwie przypowierzchniowej. Pod trałem należy zapewnić optymalne rozwarcie pionowe - poziome włoka. Szczególnie bardzo dokładnie penetruje się obszary wypłyceń i ich stoków oraz strefy cyrkulacji wód powierzchniowych i frontów hydrologicznych. Są to obszary najbardziej żyzne o wysokiej produkcji biologicznej. W lokalizacji tych obszarów służą stałe obserwacje hydrometeorologiczne w zakresie termiki i dynamiki wód oraz analizy odbieranych fascimili prognoz pogodowych i hydrologicznych. Poszukiwania prowadzi się na kierunkach E - W lub N - S stopniowo pokrywając penetracją powierzchnię akwenu. Trasy poszukiwań są odpowiednio zagęszczane, szczególnie w tzw. rejonach potencjalno - rybackich, dla zapewnienia odpowiedniego rozpoznania.

1.2.Wydawanie trału.

Worek włoka jest przeciągany po pokładzie w kierunku slipu do wody za pomocą lin zakończonych hakami, nawiniętych na bębny wciągarek pomocniczych. Przeciąganie po pokładzie obciążników włoka pelagicznego odbywa się za pomocą lin stalowych przechodzących przez bloki i wybieranych na głowicach kabestanów oraz lin wciągarek pomocniczych.

W czasie wydawania sieci, wodze są odwijane z bębnów wciągarek wodzy oraz są wykonywane następujące czynności :

• odpięcie wodzy od lin wciągarek wodzy w rejonie slipu,

• połączenie wodzy z linami przepinającymi,

• zaczepienie ciężarów do dolnych wodzy sieci pelagicznej,

• przeniesienie obciążenia na liny trałowe,

• odpięcie lin wciągarek wodzy i zapięcie lin przepinających,

• wydanie lin trałowych o długości zależnej od warunków połowowych z każdej z wciągarek trałowych przy równoczesnym sterowaniu ręcznym obu wciągarek i kontrolowaniu wskaźników uciągu w linach oraz długości wydanej liny. W wypadku wystąpienia większych różnic zatrzymuje się wciągarki i wyrównuje parametry,

• równocześnie z wydawaniem lin trałowych należy wydawać kabel echosondy sieciowej z wciągarki kablowej.

Przy wydawaniu włoka szybkość statku musi zapewniać ciągły ruch sieci w wodzie. Szybkość statku, długość i prędkość wydawania lin trałowych muszą być ustalone w zależności od warunków połowowych, rodzaju włoka i zastosowanego osprzętu.

1. 3. Trałowanie.

W momencie wydania odpowiedniej długości kabla trałowego i usytuowaniu się włoka na odpowiedniej głębokości, rozpoczyna się trałowanie. Prędkość trałowania wynosi od 3,5 do 5 węzłów. Średnie głębokości trałowania wahają się w zależności od łowiska, od 350 do 650 metrów . Ilość wydawanego kabla trałowego uzależniona jest od stanu morza, siły wiatru oraz kierunku i prędkości prądu, waha się od 750m do 1300m, trałowanie, a właściwie sposób prowadzenia włoka uzależniony jest od obecności ryb. Podczas prowadzenia połowów wysokość prowadzenia siatki nad dnem zmienia się wraz z porą dnia. W trakcie dnia skupiska mintaja znajdują się tuż przy dnie, dlatego podborę prowadzi się prawie na styk z glebą lub tuż nad nią, w nocy natomiast mintaj rozproszony jest w toni wodnej żerując kilkadziesiąt metrów nad glebą. w związku z tym w połowach przydennych , konieczne jest wzmocnienie dolnych lin obramowujących włoków poprzez zastosowanie "falszpodbory " z łańcucha. sposob prowadzenia włoka oraz sposób trałowania glownie oparty jest na informacjach jakie otrzymuje się z echosondy pionowej i sieciowej. Oprócz wykorzystania sonaru i zastosowania indywidualnej taktyki poszukiwań, istotną pomocą w lokalizacji ławic ryb jest wzajemna współpraca statków łowczych ze sobą oraz wymiana informacji na temat zaobserwowanych skupisk ryb. Informacje te przekazywane drogą radiową mogą być pomocne i mieć znaczny wpływ na wydajność połowową.

Z powodu znacznego ograniczenia manewrowości poprzez narzędzie połowu, w celu wykonania zwrotu statek podbiera kable trałowe do desek, następnie luzuje jedną z desek do wody, w zależności przez którą burtę wykonywany jest zwrot (przeciwną do burty przez którą wykonywany jest zwrot). ster należy wychylić 20°na burtę przez którą robimy zwrot, po przejściu dziobem kursu na który zamierzamy się położyć o 20° przekładamy ster na burtę przeciwną (prostujemy), w celu powrócenia na żądany kurs.

1. 4. Wybieranie trału.

Po zakonczeniu trałowania przystępuje się do wybierania trału z pulpitu wciągarek trałowych i sterownika wciągarki kabla w sterowce rybackiej obserwując wskaźniki uciągu i długości lin i kabla, zmniejszając szybkość statku.

Po nawinięciu na bębny wciągarek trałowych pozostających za blokami trałowymi odcinków lin, wykonuje się następujące czynności :

• odpięcie lin przepinających połączenie z linami dwóch wciągarek wodzy lub alternatywnie wciągarki sieciowej,

• zrzucenie lin przepinających na slip,

• odpięcie stropów rozpornic od wodzy,

• odpięcie ciężarów od dolnych wodzy włoka pelagicznego po nawinięciu części wodzy na bębny wciągarek,

• przeciągnięcie ciężarów do wnęk,

• odwiniecie lin pomocniczych z bębnów wciągarek pomocniczych i połączenie ich z linami wciągarek worka,

• przeciągnięcie haków lin worka do slipu za pomocą wciągarek pomocniczych,

• zakładanie haków lin worka na stropy sieci i przeciągnięcie sieci po pokładzie w kierunku nadbudówki, do momentu wciągnięcia worka po slipie na pokład trałowy,

• rozładunek końca worka na pokład za pomocą talii 100 kN zamocowanej pod salingiem masztu rufowego oraz liny worka przechodzącej przez rolkę trawersy.

Po rozładunku worka z ryby siec jest magazynowana na gretingu przy nadbudówce lub na bębnie wciągarki sieciowej.

1. 5. Technika połowów w lodach.

Przy połowach w lodach , aby usprawnić manewrowość sprzętu i uniknąć jego uszkodzenia, skraca się czas i długość „pod wodą ” wydawania i wybierania zestawu trałowego. W tym celu należy ;

• używać krótszych włoków i zestawów wodzy,

• zwiększyć obciążenie podbory (przyśpieszy toniecie),

• wydawanie włoka prowadzić na mniejszych prędkościach, aby zestaw tonął tuż za rufą i nie zagarniał kry,

• dokonywać zwrotów z zestawem trałowym na skróconych linach,

• w porze nocnej wykorzystywać reflektory lodowe.

Przy połowach na dużych głębokościach , aby ograniczyć długość wydawanych lin trałowych należy :

• zmniejszyć ilość latawców w zestawie ( o 1 - 2 szt.),

• ustawić rozpornice na mniejszy kąt natarcia,

• zwiększyć obciążenie podbory (minimum 600 kg ),

• stosować obciążniki (bomby) 2000 - 2500 kg na skrzydle.

6. NAWIGACJA RYBACKA NA ŁOWISKU.

(system eksploatacji i organizacja Odry, analiza wydajności z dziennika

okrętowego)

3

---