Nowela ta, po rar pierwszy wydrukowana w "Słowie" w 1883 roku, jest jednym z owoców amerykańskiej przygody Sienkiewicza.
Stanowi ona ironiczną parabolę ukazującą troskę pisarza o zachowanie polskiego ducha na ziemiach objętych wzmożoną germanizacją. Sienkiewicz snuje analogie między sytuacją indiańskiej wioski Chiavatty (należącej do plemienia Czarnych Wężów) przemienionej przez niemieckich najeźdźców w miasto Antylopa, a położeniem ludności polskiej pod zaborem pruskim. Nie ułega wątpłiwości, że wspólnym wrogiem Polaków i Czarnych Wężów są koloniści, osadnicy niemieccy, którzy w sposób bezpardonowy usiłują wyniszczyć rdzennych mieszkańców, aby zdobyć dla siebie nowe tereny i zaprowadzić na jak największym obszarze "pruski lud".
Mieszkańcy Antylopy ukazani zostali jako solidni obywatele - "Byli uczciwi, rządni, pracowici, systematyczni, otyli". W mieście, na placu gdzie powieszono ostatnich Czarnych Wężów, wzniesiono zakład filantropijny, mieszkańcy marząc o założeniu w mieście uniwersytetu, w niedzielę słuchają kazań pastora o miłości bliźniego. Jak ironiczny zarzut w stosunku do tej sielanki brzmi początek noweli, ukazujący narodriny miasta. Piętnaście lat wcześniej ci spokojni filistrzy wykazali się niewiarygodnym wprost okrucieństwem i brakiem jakichkolwiek ludzkich odruchów. Z bezprzykładnym bestialstwem wymordowali, nie zwracając uwagi na płeć i wiek, wszystkich micszkańców Chiavatty. Jedyną zbrodnią indiańskich wojowników była chęć obrony terytorium nadanego im przez rząd stanowy.
Narracja w utworze, prowadzona z pozycji pozornie przyjaznej osadnikom, kapie wprost od zjadliwej ironii. Jakże szyderczo brzmią słowa z zakończenia noweli: "Sypią się półdolary i dolary". Jakże odmówić ostatniemu z Czarnych Wężów - w Antylopie, na zgliszczach Chiavatty! Ludzie mają serce. W niemieckiej Antylopie ludzie mają serce, usiłując kupić sobie przychylność sachema - syna ostatniego wodza Czarnych Wężów. Płacą z ulgą, że strach, jaki przez niego przeżyli, był wywołany tylko cyrkową sztuczką. Dopiero teraz zdają sobie w pełni sprawę, że ich wygrana jest zupełna - nie ma już wolnych Czarnych Wężów - upodlili i zniewolili indiańskiego ducha, który kiedyś budził ich przerażenie. Oto ostatni z nich wyciąga do oprawców swoich najbliższych rękę w geście żebraczym, całkowicie podporządkowując się ich woli. Nie ma już w nim walecznego ducha przodków - jego upodlenie sięga dna. Poniżenie Czerwonego Sępa jest tym większe, iż początkowo obudził w widzach prawdziwy niepokój, który w trakcie występu, podczas wykonywania przez niego pieśni wojennej, przerodził się w niekłamane przerażenie. Mieszczanie, spodziewający się jakiejś formy odwetu z jego strony, z tym większą ulgą patrzą na wodza, który idąc z blaszaną miską, wypowiada swoje: "co łaska". Zwyciężyli, pokonali groźnego przeciwnika, pogróżki pod ich adresem, strój wojenny i dzikość wojownika były tylko cyrkową farsą. Jednakże to nie sachem wystawiający na pośmiewisko najświętsze symbole plemienne, profanujący plemienną pieśń zemsty, bawiący swoich oprawców tańcem na linie, jest postacią godną potępienia. Jest godny litości i pożałowania, ale nie można sądzić za zdradę samotnego mężczyzny, który został oderwany od swoich korzeni i wychowany tak, by bawił publiczność. Naprawdę potępieni są obłudni mieszkańcy Antylopy, którzy na cmmtarzu wioski indiańskiej budują swoją przyszłość.
Jak każda parabola i ta ma swoją drugą warstwę. Warstwa dosłowna (historia Chiavatty) jest tylko pretekstem do wyrażenia niepokoju o los Polaków na ziemiach zaboru pruskiego. Szowinizm pruski bowiem i w Europie, i w Ameryce jest taki sam, dąży do dominacji kosztem innych nacji, stąd też troska autora o utrzymanie polskości w dobie Kulturkampfu. Tym utworem Sienkiewicz wzywa rodaków do obrony narodowych tradycji, języka, kultury przed zakusami imperializmu niemieckiego, by Polaków nie spotkał los indiańskiego plemienia Czarnych Węży.