WAŻNIEJSZE CHOROBOTWÓRCZE BAKTERIE GRAM-DODATNIE

RODZAJ GATUNEK

WYSTĘPOWANIE

ŹRÓDŁO

DROGA ZAKAŻENIA

CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZOŚCI

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ

PROFILAKTYKA

MATERIAŁ KLINICZNY

Ziarenkowce Gram - dodatnie. opr. dr J. Żurawska-Olszewska

Staphylococcus /gronkowce/ S. aureus /g. złocisty/

Powszechnie w populacji ludzkiej Na powierzchni skóry, przedsionek nosa, błony śluzowe jamy ustnej i gardła,

człowiek (ź/r)

bezpośrednia, pośrednia, powietrzna

Stany zap. i ropne w każdej tkance /dzielimy na: ostre stany zapalne i zakażenia ogólne/

Likwidacja nosicielstwa Przecięcie dróg szerzenia Poliwalentne szczepionki i autoszczepionki

ropa, płyny ustrojowe, wydzieliny, wydaliny, płyny ustrojowe, kał resztki pokarmowe

enterotoksyny

Zatrucia pokarmowe, Toksyna B -polekowe rzekomobłoniaste zap. Jelit; Toksyna B i B -objawy wstrząsu toksycznego

Białko A

Aktywuje dopełniacz, hamuje fagocytozę, wywołuje reakcje nadwrażliwości wczesnej i późnej

toksyna epidermolityczna /eksfoliatyna/

Zespół skóry oparzonej noworodków; zmiany martwicze u starszych dzieci i dorosłych.

toksyna zespołu wstrząsu toksycznego

Zespół wstrząsu toksycznego

Streptococcus /paciorkowce/ S. pyogenes /p. ropotwórczy/

powszechne w populacji ludzkiej

człowiek (ź/r)

bezpośrednia, pośrednia, kropelkowa

Stany zap. i ropne w każdej tkance Zapalenia gardła, migdałków, płuc, opon mózgowo-rdzeniowych , ucha środkowego; róża, liszajec

j.w.

ropa, płyny ustrojowe, wydzieliny wydaliny, płyny ustrojowe,

Białko M

Adhezyna, hamuje fagocytozę i aktywację dopełniacza

toksyna pirogenna /erytrogenna/

Płonica /szkarlatyna/, oraz Wstrząs toksyczny

Otoczka z kwasu hialuronowego

Hamuje fagocytozę

Hemolizyny O i S /streptolizyny/

Działają litycznie na erytrocyty, leukocyty, płytki krwi; kardiotoksycznie

hialuronidaza

Hydrolizuje kwas hialuronowy tkanki łącznej

Następstwo zakażeń p. - choroba reumatyczna i ostre kłębuszkowe zapalenie nerek = charakter autoimmunologiczny

odczyn ASO

surowica

S. pneumoniae /p. zap. płuc/

Otoczka wielocukrowa

Hamuje fagocytozę

Posocznice, szczepienia

wymaz z jamy nosowo-gardłowej; Plwocina, płyn mózgowo-rdzeniowy Wymazy z dróg rodnych i j.w.

Białko powierzchniowe A

Hamuje fagocytozę

Hemolizyna O

Działa hemolitycznie, hamuje dopełniacz oraz przeciwbakteryjną aktywność granulocytów i makrofagów

Proteaza IgA

Rozkład łańcucha ciężkiego IgA

S. agalactiae p. bezmleczności

Chorobotw. dla bydła. U człowieka zakażenie u noworodków i niemowląt

U czł. bytuje w jamie ustnej, jeltach, dr.rodnych

Wertykalna, bezpośrednia

Otoczka, Hemolizyny, hialuronidaza, proteaza i inne

Zap. Płuc, opon m-rdz., kości, szpiku, dróg moczowych , wsierdzia

Poszukiwanie nosicielstwa

Enterococcus /enterokoki/ E. faecalis E. faecium

przewód pokarmowy ludzi i zwierząt,

przewód pokarmowy

translokacja

adhezyny ułatwiające kolonizację

przewlekłe i nawracające stany zapalne dróg moczowych,

nie ma

mocz

Pałeczki Gram - dodatnie cd. Opr. dr J. Żurawska-Olszewska

Corynebacterium diphetheriae /maczugowiec błonicy/

człowiek

Cz. chory lub nosiciel

Kropelkowa; pośrednia przez przedmioty, komary w krajach trop.

egzotoksyna /cytotoksyna - kodowana przez profaga beta/

Błonica gardła, skóry, sromu, pępowiny u noworodków

szczepienie Di-Te-Per

wymaz z jamy nosowo-gardłowej, skóry

Listeria monocytogenes

Gleba, woda, ścieki, gnijące rośliny, p. pokarmowy ludzi i zw., pochwie

Przewód pokarmowy zwierząt i ludzi /5-10% - nosicielstwo/

Pokarmowa, Żywność pochodzenia roś. i zw.

listeriozyna O, fosolipaza C

Listerioza: noworodków /jako zap. mózgu i opon m-rdz z bakteriemią/, dorosłych- posocznica, zap- opon m-rdz., angina

?

krew, płyn m-rdz., wymazy, wydzielina z pochwy, wody płodowe, mocz i smółka u now.

Laseczki Gram - dodatnie. opr. dr J. Żurawska-Olszewska

Bacillus B. anthracis /laseczka wąglika/ B. cereus

Gleba, przewód pokarmowy zwierząt roślinożernych Gleba, woda, kurz, rośliny

Chore zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego

Uszkodzona skóra, pokarmowa powietrzna,

Otoczka polipeptydowa Toksyna białkowa Toksyna wymiotna, T. biegunkowa, t. letalna, Dermotoksyny, proteazy i inne

Wąglik - postać skórna pokarmowa płucna Wymioty Biegunka Pourazowe uszkodzenie rogówki /ślepota/

Palenie zwłok chorych zw. Szczepienia zwierząt brak

wymaz ze skóry kał plwocina treść pokarmowa kał wymaz z oka

Clostridium tetani /laseczka tężca/ C. botulinum /laseczka jadu kiełbasianego/ C. perfringens /l. zgorzreli gazowej/ C. dificile

Gleba, woda

Gleba Konserwy mięsne Przetrwalniki w glebie, w kurzu Miód zaniecz. przetrwalnikami Gleba, kurz Flora jelita grubego

Pośrednia Pokarmowa Pośrednia Pokarmowa Pośrednia Zakażenie endogenne

Toksyna tężcowa Toksyna botulinowa Toksyna botulinowa Toksyna botulinowa Egzotoksyny i Enterotoksyna Enterotoksyna, cytotoksyna

Tężec Botulizm - toksykoinfekcja Botulizm przyranny Botulizm niemowlęcy Zgorzel gazowa Biegunka Biegunki /rzekomobłoniaste zap. jelit/ uszkodzenie nabłonka

szczep. Di-Te-Per unikanie bombażu - zakaz spożywania miodu do 1r. życia - Lakcid i inne probiotyki

skurcze tężcowe !! zwiotczenie mięśni zwiotcz. mięśni zwiotcz. mięśni bioptaty, głębokie wymazy kał /toksyna/ kał /toksyna/

Prątki

Mycobacterium M.tuberculosis M. bovis M. leprae

Chory człowiek Chore bydło Chory człowiek

Chorzy chorzy

Oddechowa, pokarmowa, przez uszkodzoną skórę Kropelkowa, Zakażenie ran

Czynnik wiązkowy-hamuje migrację granulocytów i pow. tworzenie gruzełka, Sulfatydy - glikolipidy z pow. kom. bakt. hamujące fagolizosomy wewnątrz pochłaniających makrofagów, Czynnik powierzchniowy, Oksydaza katecholowa

Gruźlica ludzi Gruźlica ludzi i zw. Trąd: postać: guzowata, gruźlicza i mieszana

Szczepienia BCG Szczepienia zabitymi M. leprae kombinowana: j.w. z BCG

plwocina, płyn z jamy opłucnej, popłuczyny żołądkowe, mocz,. pł. m-rdz., wycinki tkanek i kości zeskrobiny bł. śluzowej nosa, płatka ucha, wydzielina z nosa, punktaty węzłów chłonnych

---