Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepami podniebienia

Strona 1 z 2

Rozszczep podniebienia jest wadą wrodzoną, rozwój mowy dziecka odbywa się w nieprawidłowych warunkach anatomicznych jamy ustnej. Upośledza ważne biologiczne funkcje prowadząc do zaburzeń: ssania, połykania, żucia, oddychania. Dziecko z rozszczepem nie ma anatomicznych warunków do prawidłowego rozwoju mowy. Etiologia rozszczepów - model wieloczynnikowy:

• czynniki endogenne (wewnątrzpochodne):

• wpływ dziedziczności

• czynniki egzogenne (zewnątrzpochodne):

• urazy psychiczne (stres - zwiększone wydzielanie kory nadnerczy - więcej kortyzonu);

• niepełnowartościowe odżywianie, jako czynnik wyzwalający, są to: wymioty, zaburzenia metaboliczne, choroby wątroby, żołądka, niedokrwistość;

• promieniowanie;

• podwyższona temperatura;

• środki chemiczne;

• leki i hormony (androgeny, estrogeny, insulina, kortyzon, adrenalina, nadmiar witaminy A, nadmiar kwasu nikotynowego, chinina, antybiotyki, sulfanilamidy, kwas borny, salicylany);

• wirusy;

• niedotlenienie;

• starszy wiek rodziców.

Ten sam czynnik zewnątrzpochodny może powodować powstanie różnych wad rozwojowych, w zależności od czasu działania na zarodek.

Klasyfikacja rozszczepów

Ze względu na przyjęte kryterium stosuje się różne klasyfikacje rozszczepów. Zwyczajowy, najdawniejszy podział uwzględniał: "zajęczą wargę" i "wilczą paszczę". Nie jest on dzisiaj jednak stosowany.

Klasyfikacja wg D.A. Kernahana i R.B.Starka wyróżnia:

• rozszczepy podniebienia pierwotnego:

• jednostronny lewy całkowity;

• jednostronny lewy niecałkowity;

• jednostronny prawy całkowity;

• jednostronny prawy niecałkowity;

• środkowy całkowity;

• środkowy niecałkowity;

• obustronny całkowity;

• obustronny niecałkowity.

• rozszczepy podniebienia wtórnego:

• całkowity;

• niecałkowity;

• podśluzówkowy.

• rozszczep podniebienia pierwotnego i wtórnego:

• jednostronny lewy całkowity;

• jednostronny lewy niecałkowity;

• jednostronny prawy całkowity;

• jednostronny prawy niecałkowity;

• obustronny całkowity;

• obustronny niecałkowity.

Podniebienie pierwotne stanowi związek środkowej części wargi górnej, przegrody nosa i kości przysiecznej. Podniebienie wtórne obejmuje zawiązek podniebienia miękkiego i twardego ku tyłowi od otworu przysiecznego.Otwór przysieczny odgranicza elementy podniebienia pierwotnego i podniebienia miękkiego. Kość przysieczna jest oto kość, przy której wyrastają zęby sieczne.

Rozszczepy podniebienia pierwotnego i wtórnego zaliczają się do najpoważniejszych, a zarazem najczęściej występujących, wrodzonych wad rozwojowych twarzowej części czaszki. Jest to wada  uwarunkowana wieloczynnikowo, dobrze zdefiniowana i łatwo rozpoznawana już u noworodków na podstawie obecności szczeliny w obrębie wargi, wyrostka zębodołowego szczęki i/lub podniebienia.

Mowa rozszczepowa należy do zaburzeń mowy zwanych dysglosją.

Zaburzenia mowy występujące w rozszczepach są spowodowane:

• Brakiem zwarcia podniebienno gardłowego.

• Obecnością szpary rozszczepowej.

• Zanikami mięśni oraz zniekształceniami szczękowo-zgryzowymi.

W zakresie rozwoju mowy początkowo u dzieci z rozszczepem obserwuje się opóźnienie tego procesu, a potem, gdy dziecko zacznie mówić, w jego mowie występuje:

• Rynolalia otwarta (zniekształcona nosowa wymowa głosek, opuszczanie głosek wybuchowych).

• Dyslalia złożona (nieprawidłowa realizacja kilku a nawet wszystkich głosek)

• Rynofonia (nosowe zabarwienie głosu).

• Palatofonia (szmer głośniowy).

Nosowanie: rynolalia, rynofonia, palatofonia

---